2

MTB-MLE
Una nga Markahan – Modyul 16:
Sinimpon nga mga Tinaga
MTB-MLE– Ikaduha nga Halintang
Alternative Delivery Mode
Una nga Markahan – Modyul16: Sinimpon nga mga Tinaga
Unang Edisyon, 2020

Isinasaadsa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaringmagkaroon ng

karapatang-sipisaanomangakda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman,
kailanganmuna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaannanaghanda ng
akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilangsamgamaaaringgawin ng nasabingahensiya o
tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulangbayad.

Ang mgaakda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabassatelebisiyon, pelikula, atbp.) naginamitsamodyulnaito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mgaiyon. Pinagsumikapangmatunton ang
mgaitoupangmakuha ang pahintulotsapaggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng
mgatagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aringiyon. Ang
anomanggamitmalibansamodyulnaito ay kinakailangan ng pahintulotmulasamgaorihinalna
may-akda ng mgaito.

Walanganomangparte ng materyalesnaito ang maaaringkopyahin o

ilimbagsaanomangparaannangwalangpahintulotsaKagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
PangalawangKalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat:Maribeth P. Antonio
Editor:Elena V. Almario, Nerissa D. De Jesus, Marie Ann C. Ligsay PhD
Tagasuri: Marcela S. Sanchez, Racy V. Troy, Arnold A. Montemayor
Tagaguhit: Maribeth P. Antonio
Tagalapat:Cristina T. Fangon
Tagapamahala: Nicolas T. Capulong PhD, CESO V
Librada M. Rubio PhD
Ma. Editha R. Caparas EdD
Nestor P. Nuesca EdD
Merlinda T. Tablan EdD
Ellen C. Macaraeg EdD
Elena V. Almario

InilimbagsaRepublika ng Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon–Rehiyon III

Office Address:Matalino St., Government Center, Maimpis, City of San Fernando
Telefax:(045) 598-8580 to 8
E-mail Address:region3@deped.gov.ph
 2

MTB-MLE
Una nga Markahan – Modyul 16:
Sinimpon nga mga Tinaga
Panugod nga Hambalanon
Para sa mga manunudlo/manugpatigayon:

Malipayon nga pagbaton sang tulun-an sa MTB-MLE 2 sang Alternative Delivery

Mode (ADM) Modyul 16 para sa leksyon nga Sinimpon nga mga Tinaga!

Sa pagbuligay sang mga eksperto sa patag sang edukasyon halin sa pampubliko

kag pangpribado nga institusyon, gindihon, ginpasanyog kag tul-id nga gintun-an
ang modyul nga ini para giyahan ka, ang mga manunudlo ukon manugpatigayon
agud mabuligan nga maangkon sang mga bumulutho ang pagsulundan sa K to 12
Curriculum samtang ginaatubang nila sing madinalag-on ang mga
pagpanghangkat sa ila kaugalingon, sang sosyudad kag sang pang-ekonomiko nga
pagtilaw sa ila pagtuon.

Ginalauman nga ang bulig nga ini sa ila pagtuon, makaubay sa mga bumulutho sa
pagtuon nga may paggiya kag makinaugalingon. Katuyuan man sini nga
mabuligan sila nga maangkon ang mga kasampaton sa ika-21 nga siglo samtang
padayon nga ginahatagan sang pagtamod ang ila kinahanglanon kag kahimtangan.

Makita ninyo ang kahon nga ini sa modyul bilang dugang nga material sa una nga
teksto:

Mga Dapat Tandaan sang Manunudlo

Ini nagaunod sang pahanumdum, bulig
ukon estratehiya nga maggamit sa paggiya
sa mga bumulutho.

Bilang manugpatigayon, ginalauman nga mahatagan mo sang ideya ang mga

bumulutho kon paano gamiton ini nga modyul. Kinahanglan man sia giyahan kag
ilista ang iya pag-umwad samtang padayon niya ng ginadumalahan ang iya
pagtuon. Ginalauman halin sa imo nga mas magganyat mo pa kag maggiyahan sia
samtang ginaobra niya ang mga hilikuton sa sulod sini nga modyul.

ii
Para sa bumulutho:

Malipayon nga pagbaton sa MTB-MLE 2 ng Alternative Delivery Mode (ADM)

Modyul 16 nahanungod sa Sinimpon nga mga Tinaga!

Ang modyul nga ini ginhimo bilang sabat sa imo kinahanglanon. Katuyuan sini nga
mabuligan ka sa imo pagtuon samtang wala ka sa sulod sang hulot-klasehan.
Ginalauman man nga mahatagan ka sing mabungahon nga oportunidad sa
pagtuon.

May mga parte kag icon ang modyul nga dapat mo maintindihan.

Sa bahin nga ini, imo mahibaluan ang mga

Hibalu-a
dapat mo matun-an sa modyul.

Isa ini ka pre-test. Diri makit-an kon ano

ang nahibaluan mo sa sining leksyon. Kon
Tinguha-i husto ang tanan mo nga sabat (100%),
pwede mo laktawan ang ini nga modyul.

Isa ini ka malip-ot nga test o review para

Balikan mabuligan ka nga maangot ang subong nga
leksyon sa nagligad nga leksyon.

Sa sini nga bahin sang modyul, ipakilala sa

imo ang bag-o nga leksyon sa nagkalainlain
Diskubreha nga pamaagi kasubong sang istorya, kanta,
binalaybay, problema, ulubrahon ukon isa
ka sitwasyon.
Sa, sini nga bahin, ginasaysay sing tul-id
ang leksyon (discussion). Katuyuan sini nga
Usisa-a mabuligan ka sa pag-intindi ukon
paghangop sang bag-o nga konsepto kag
mga tulun-an.
Makit-an sa sini nga bahin ang mga
ulubrahon para sa paggiya sa imo sa
paghanas agud lubos mo nga maintindihan
Hanasa ang leksyon. Pwede mo nga matsek ang imo
mga sabat sa mga ulubrahon gamit ang
Talamdan sang mga Sabat nga makit-an sa
ulihi nga bahin sang modyul.
Makit-an sa sini nga bahin ang mga
Tanda-i pamangkot ukon para maproseso mo kon
ano ang natun-an mo sa leksyon.

iii
 Ini nga bahin sang modyul may mga
Himu-a hilikuton nga makabulig sa imo sa paggamit
sang imo bag-o natun-an sa matuod nga
sitwasyon o realidad sang kabuhi.
Katuyuan sini nga mabal-an ukon matakus
Taksa ang kasangkaron sang imo natun-an sa
leksyon nga ini.
Sa bahin nga ini, may bag-o kag dugang nga
Dugang nga
Hilikuton mga ulubrahon para mapasanyog ang imo
nahibal-an sa leksyon.
Makit-an sini nga bahin ang husto nga mga
Talamdan sa Husto
nga mga Sabat sabat sa tanan nga mga buluhaton sa sini
nga modyul.

Sa Katapusan sang modyul nga ini, makit-an mo man ang:

Diri nakasulat ang tanan nga ginkuhaan sa

Reperensya
pagdihon ukon pagpasanyog sang modyul.

Mga importante nga pahanumdum sa paggamit sang modyul nga ini:

1. Gamita ang modyul nga may paghalong. Indi pagbutangan sang bisan ano
nga marka ukon sulat ang anuman nga bahin sini. Maggamit sang papel sa
pagsabat sang mga hilikuton.
2. Indi pagkalimtan nga sabtan ang Tinguha-I Ini antes magpadayon sa iban
pa nga hilikuton.
3. Basaha sing maayo ang mga direksyon antes himuon ang kada hilikuton.
4. Mangin tampad sa pag-obra sang mga hilikuton kag sa pagtsek sang mga
sabat.
5. Tapuson anay ang una nga hilikuton antes magpadayon sa masunod pa nga
hilikuton.
6. Palihog ibalik ang modyul sa imo manunudlo ukon manugpatigayon kon
tapos na nga masabtan ang tanan nga hilikuton.
Kon ikaw nabudlayan magsabat sa mga hilikuton, indi magkahuya nga
pamangkuton ang imo nga manunudlo ukon manugpatigayon. Pwede man ikaw
makapangayo sang bulig kay nanay ukon tatay, ukon sa imo mga magulang
ukon sin-o man sa inyo balay nga may ikasarang sa paggiya sa imo. Tandaan
mo pirme nga wala ka nagaisahanon.

Ginalauman nga paagi sa sini nga modyul, maeksperyensyahan mo ang

makahulugan nga pagtuon kag maintindihan sing maid-id ang masunod nga
mga kasampaton. Masarangan mo ini!

iv
 Hibalu-a
Pagkatapos sang leksyon nga ini, ikaw ginalauman
nga makakilala kag makagamit sang mga sinimpon nga
tinaga sa dinalan nga nagakabagay sa imo halintang.

Tinguhaon ko Ini!

Antes ka magpadayon sang imo leksyon, sabti anay ang

una nga pagtilaw.

Direksyon: Basaha sing maayo ang mga dinalan. Pili-a

ang mga sinimpon nga tinaga nga gingamit sa kada
dinalan. Isulat ang sabat sa imo papel.

1. Pagkatapos sang reses, nagsulod na ang mga bata sa ila

hulot-klasehan.
2. Manamit ang mga pagkaon nga ginabaligya sa
balay-kalan-an.
3. Natulogan si Denver sa iya hulot-tululogan.
4. Ginhatagan kami sang tinola sang amon tupad-balay.
5. Bangud sa sobra nga kaputi ni Razel, ginbansagan
sia nga batang-adlaw.

1
 Leksyon

16 Sinimpon nga mga Tinaga

Ang mga tinaga ginabug-usan sang mga kunla.

May mga tinaga nga kon simpunon nagalain ang buot-
silingon sini.
Amu ini ang aton pagatun-an sa subong nga adlaw.

Balikan

Direksyon: Lantawa ang mga kunla. Magdihon sang

mga tinaga gamit ang mga kunla nga ini.

di su ba li la ta

1.
2.
3.
4.
5.

2
 Diskubreha

Direksyon: Basaha kag intindiha ang istorya.

Buas-damlag

Kaagahon pa lang bugtaw na si Miguel.

Pagkatapos niya pangamuyo, ginahimos niya ang iya
hulot-tululugan kag ginabuligan niya ang iya nanay sa
pagpreparar sang ila pamahaw. Pigado ang
pangabuhi nanday Miguel pero nagahimakas gid sia sa
iya pag-eskwela para may maayo sia nga
buas-damlag sa ulihi.
May abyan si Miguel sa ila tupad-balay nga si
Nestor. Si Nestor may kasablagan sa lawas kag
ginatawag sia nga batang-adlaw tungod sa sobra niya
ka puti. Masami sila gaupdanay sa paghampang, ilabi
na gid sa pagpaligo sa tubig-ulan.
Isa ka adlaw, nag-eskwela ang mag-abyan kag
nagdiretso sila sa ila hulot-klasehan. Pagkatapos sang
3
klase nagkaon sila sang ila panyaga sa balay-kalan-an
nga malapit lang sa ila eskwelahan.
Adlaw-adlaw sila nga nagasulod sa
hulot-balasahan para magtuon kag magbasa. Gusto
gid ni Miguel kag sang iya abyan nga malab-ot ang ila
handum sa kabuhi. Masami nila ginapanumdon nga
ang kapigaduhon indi upang para makatapos sa ila
pag-eskwela.

Tun-i

May mga inagihan kita nga kapareho sang aton

nabasa nga istorya. Nagahimakas ka man bala sang imo
pag-eskwela kasubong ni Miguel? Pwede nga ang
natabo sa istorya natabo na sa imo. Dali, balikan naton
ang aton istorya.

Direksyon: Sabti ang mga masunod nga pamangkot

halin sa aton istorya. Isulat ang inyo sabat sa papel.
1. Ano ang ginahimo ni Miguel pagbugtaw niya sa
aga?
a. Nagasulat kag nagahampang.
b. Nagapangamuyo kag nagahimos sang iya
hulot-tululogan
c. Nagahampang kag nagabasa

2. Diin sa mga masunod ang maayo nga pamatasan

ni Miguel?
a. Mabuot kag matamad.
b. Palaaway kag maalwan.

4
 c. Mapisan kag matutom mag-eskwela.
3. Ngaa indi upang ang kapigaduhon para maabot
ang handum?
a. Tungod ang kapigaduhon problema sa pag-eskwela.
b. Tungod indi katapos kon pigado.
c. Tungod bisan pigado pwede gid maghimakas sa
pag-eskwela.

4. Ano ang mga tinaga sa istorya nga may linya?

a. Hulot-tululugan, buas-damlag, tupad-balay,
batang-adlaw, tubig-ulan, hulot-klasehan,
balay-kalan-an, hulot-balasahan.
b. Abyan, pamahaw, nagahimakas, nag-eskwela,
pagpaligo
c. Pigado, pangabuhi, buligan, ginhimos,
pagkatapos, diretso

5. Ano ang tawag sa mga tinaga nga nasambit sa

ika-apat nga numero?
a. simple
b. ginasulit
c. sinimpon nga mga tinaga

Ang sinimpon nga mga tinaga ginabug-usan

sing duha ka tinaga nga may nagkalain-lain nga
buot-silingon. Kon ini simpunon, makahimo ini sing
bag-o nga buot-silingon.
Para mas maintindihan mo pa, ini ang mga
halimbawa sang mga sinimpon nga tinaga kag
ang buot-silingon sang kada tinaga.

5
 Duha ka Tinaga
nga may Sinimpon nga Bag-o nga
Nagakalain-lain mga Tinaga Buot-silingon
nga Buot-silingon
hulot + klasehan hulot-klasehan lugar nga ginaklasehan
sang manunudlo
balay + kalan-an balay-kalan-an lugar nga ginakan-an
sang mga tawo
hulot + balasahan hulot-balasahan lugar nga may koleksyon
sang mga libro ukon
peryodiko nga pwede
basahon kag hulamon
buot + silingon buot-silingon kahulogan sang mga
tinaga
sulod + dukot sulod-dukot isa ka kinaiya sang tawo
nga kon sa diin indi
matuod nga batasan ang
iya ginapakita.
hulot +tululugan hulot-tululugan bahin sang balay kon sa
diin nagatulog ang mga
tawo
tupad + balay tupad-balay kaingud ukon malapit
nga balay
tubig + ulan tubig-ulan tubig nga nagahalin sa
ulan
batang + adlaw batang-adlaw isa ka sari sang sakit nga
naga-resulta sa sobra
ukon tuman ka pagkaputi
buas + damlag buas-damlag nagatumod sa
kahamtangan sa ulihi

Subong kay nahibaluan mo na ang mga sinimpon

nga mga tinaga, pwede mo na masabtan ang mga
ginpreparar nga mga hilikuton para mahanas pa
ang imo abilidad sa leksyon nga ini.

6
 Pahanumdom para sa Manunudlo
Giyahan ang mga bata sa pagsabat sang mga
Hilikuton.

Hanasa

Ginagiyahan nga Hilikuton 1

Direksyon: Pangitaa ang mga sinimpon nga mga
tinaga nga gingamit sa dinalan. Isulat ang sabat sa
imo papel.
Halimbawa: Masustansya ang mga pagkaon nga
ginabaligya sa balay-kalan-an. – balay-kalan-an

1. May abyan ako sa amon tupad-balay.

2. Mahamuok ang pagtulog ni Denver sa iya hulot-tululugan.
3. Ang bata nga matutom mag-eskwela may maayo nga
buas-damlag.
4. Ang mga bata malipayon nga nagahampang sa
tubig-ulan.
5. Si Miguel masami nagasulod sa hulot-balasahan para
magtuon.

7
Ginagiyahan nga Paghanas 1
Direksyon: Pili-a sing husto ang buot-silingon sang mga
sinimpon nga tinaga nga may linya. Isulat ang husto nga
letra sa imo papel.
1. Ang amon pamilya nagkadto sa balay-kalan-an.
a. lugar nga ginakan-an
b. lugar nga ginatulugan
c. lugar nga ginahampangan

2. Ginpreparar kag ginlimpyuhan ni Nanay ang

hulot-tululugan para sa mga bisita.
a. kwarto nga ginakan-an
b. kwarto nga ginatulugan
c. kwarto nga ginapaliguan

3. Ginhatagan kami sang tinola sang amon tupad-balay.

a. kaingud ukon malapit nga balay
b. malayo nga balay
c. sa ibabaw nga balay

4. Ang mga bata nagahampang sa tubig-ulan.

a. tubig nga nagahalin sa suba
b. tubig nga nagahalin sa ulan
c. tubig nga ngahalin sa bubon

5. Si Ana may kinaiya nga sulod-dukot.

a. malain nga kinaiya
b. maayo nga kinaiya
c. matuod nga kinaiya

8
Ginagiyahan nga Hilikuton 2
Direksyon: Isulat ang Husto kon ang dinalan husto kag Sala
kon indi. Isulat ang sabat sa imo papel.
1. Ang hulot-balasahan halimbawa sang sinimpon nga
tinaga.
2. Ang tinaga nga palangitan-an indi sinimpon nga
tinaga.
3. Ang tinaga nga tupad-balay halimbawa sang
sinimpon nga tinaga.
4. May bag-o nga buot-silingon ang mga sinimpon nga
tinaga.
5. Ang batang-adlaw indi halimbawa sang sinimpon nga
tinaga.

Ginagiyahan nga Paghanas 2

Direksyon: Kumpletuha ang kada dinalan. Pili-a sa sulod
sang kahon ang husto nga sinimpon nga tinaga. Isulat
ang sabat sa imo papel.
tupad-balay buas-damlag
balay-kalan-an tubig-ulan
hulot-klasehan

1. Nagkaon ang amon pamilya sa __________________.

2. May abyan ako sa amon __________________.
3. May maayo nga __________________ si Tin-tin tungod
matutom sia sa iya pag-eskwela.
4. Malipayon nga nagapaligo ang mag-abyan sa
__________________.
5. Kami ang ginbilinan sang amon manunudlo nga
manglimpyo sang amon _________________.

9
Hilway nga Hilikuton 1
Direksyon: Magdihon sing lima ka sinimpon nga
tinaga halin sa mga tinaga sa idalum kag gamiton
ang mga ini sa dinalan. Isulat ang sinimpon nga
tinaga sa una nga linya kag sa ikaduha nga linya
ang dinalan.

Halimbawa: hulot-balasahan
Nagabasa kami sa hulot-balasahan.

hulot dukot batang silingon

balay buot buas adlaw
sulod tululogan kalan-an damlag

1. _______________________

_____________________________________________________.

2. _______________________

_____________________________________________________.

3. _______________________

_____________________________________________________.

4. _______________________

_____________________________________________________.

5. _______________________

_____________________________________________________.

10
Hilway nga Paghanas 1
Direksyon: Iangot ang mga tinaga sa Inidas A sa
mga tinaga nga ara sa Inidas B para makadihon
sang mga sinimpon nga tinaga kag gamiton ini sa
dinalan.
Inidas A Inidas B

1. tupad a. balasahan

2. hulot b. ulan

3. buas c. balay

4. tubig d. kalan-an

5. balay e. damlag

1. ______________________________________________________

2. ______________________________________________________

3. ______________________________________________________

4. ______________________________________________________

5. _____________________________________________________

11
Hilway nga Hilikuton 2
Direksyon: Kumpletuha ang kada dinalan. Pili-a sa sulod
sang kahon ang husto nga sinimpon nga tinaga. Isulat ang
sabat sa imo papel.
batang-adlaw tupad-balay
hulot-klasehan tubig-ulan
sulod-dukot

1. Ang _______________ kaingud ukon malapit nga balay.

2. Ang _______________ tubig nga nagahalin sa ulan.
3. Ang _______________ kinaiya sang tawo kon sa diin indi
matuod nga batasan ang iya ginapakita.
4. Ang _______________ sobra ka puti.
5. Ang _______________ lugar nga ginaklasehan sang
manunudlo.

Hilway nga Paghanas 2

Direksyon: Basaha ang mga dinalan. Isulat ang tsek (/) kon
husto ang paggamit sang mga sinimpon nga mga tinaga
kag ekis (X) kon indi.
1. Pagbugtaw ni Jemon, ginhimos niya ang iya hulot-
tululugan.
2. Ginpatawag sang manunudlo ang nanay ni Amie. Gani
nagkadto ini sa hulot-klasehan.
3. Hulot-balasahan ang lugar kon sa diin kami nagakaon
kaupod ang akon pamilya.
4. Hinali nga nag-ulan gani nanalod kami sang tubig-
ulan.

12
5. Indi gusto ni Angel makipag-abyan sa mga tawo nga
sulod-dukot.

Tanda-i

➢ Ang sinimpon nga mga tinaga ginabug-usan

sing duha ka tinaga nga may nagkalain-lain
nga buot-silingon.

➢ Ginaupod ukon ginasimpon ang duha ka

nagkalain-lain nga tinaga para makahuman
sing bag-o nga tinaga.

Himu-a

Direksyon: Gamita ang mga masunod nga sinimpon nga

mga tinaga sa kaugalingon nga dinalan. Isulat ang sabat
sa imo papel.

1. tupad-balay
2. hulot-klasehan
3. hulot-tululugan
4. tubig-ulan
5. sulod-dukot

13
 Taksa

Direksyon: Basaha sing maayo ang mga dinalan.

Bilugi ang mga sinimpon nga tinaga nga gingamit
sa kada dinalan. Isulat ang sabat sa papel.

1. Ang amon hulot-klasehan matinlo kaayo.

2. Madamo ang amon sinalud nga tubig-ulan.

3. Nagkaon kami sa balay-kalan-an sa kilid sang

dalan.

4. Matutom mag-eskwela si Pedro para may maayo

sia nga buas-damlag.

5. Maalwan ang amon tupad-balay.

14
 Dugang nga Hilikuton

Direksyon: Iangot ang mga sinimpon nga tinaga sa

Inidas A sa laragway sa Inidas B. Isulat ang letra sang
husto nga sabat sa papel.

Hanay A Hanay B

1. hulot-tululugan a.

2. balay-kalan-an b.

3. hulot-klasehan c.

4. hulot-balasahan d.

5. tupad-balay e.

15
Talamdan sang Husto nga mga
Sabat

16
Reperensya
Most Essential Learning Competencies in MTB-MLE 2

17
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph