Wykład 4 Obraz rzeczywistości

Percepcja – procesy poznawania przedmiotów i zdarzeń w środowisku, organizowanie informacji,

rozumienie i interpretacja

PROCES PERCEPCJI

1. Odbiór wrażeń – stymulacja narządów zmysłów prowadzi do powstania impulsów

nerwowych

2. Organizacja percepcji – etap, w którym mózg otrzymuje te informacje i organizuje je by

stworzyć jak najlepszą wewnętrzną reprezentację bodźca, w przypadku wzroku procesy te
dotyczą oszacowywania wielkości, kształtu, ruchu obiektu, zachodzi bez udziału świadomości

3. Proces identyfikacji i rozpoznania - jest to nadawanie znaczenia tym wszystkim

spostrzeżeniom, zadajemy pytanie czym coś jest, jaką funkcję pełni

Jakość receptorów:

 siatkówka

 nerw wzrokowy

 kora projekcyjna

Z wiekiem jakość widzenia pogarsza się przez to ze soczewka oka z wiekiem staje się żółtawa, mniej
przejrzysta i mniej elastyczna

Bodziec proksymalny – obraz optyczny na siatkówce

Bodziec dystalny – znajdujący się daleko w środowisku zewnętrznym

Metoda Roya Pitcharda – człowiek jest wyodrębnionym elementem percepcji, głowa a na niej usta i
oczy – najwięcej uwagi skupionej na tych dwóch elementach

Psychofizyka - zajmuje się relacjami pomiędzy stymulacją fizyczną, a psychicznym doświadczeniem

Próg absolutny – minimalny zasób energii fizycznej potrzebnej do wywołania wrażenia zmysłowego

Tendencyjność reakcji – systematyczna tendencja obserwatora do preferowania określonego

sposobu reagowania z powodów niemających związku z cechami sensorycznymi bodźca

teoria detekcji sygnałów – podejście do problemu tendencyjności reakcji pozwala

eksperymentatorom zidentyfikować i oddzielić role bodźców zmysłowych i poziomu kryterialnego
jednostki w wytwarzaniu końcowej reakcji

Oceny obserwatorów są zależne od:

 wrażliwości obserwatora na siłę bodźca

 procesu decyzyjnego, który ukazuje tendencyjność reakcji obserwatora

Adaptacja sensoryczna – dostosowanie się zmysłów do natężenia bodźców

Sensytyzacja – zwiększenie wrażliwości na stymulacje

Desensytyzacja – uniewrażliwienie
Prawo webera – twierdzenie, że wielkość progu różnicy jest proporcjonalna do natężenia bodźca
standardowego

Transdukcja – przekształcenie energii fizycznej w energię elektrochemiczną

PROCESY ORGANIZUJĄCE PERCEPCJĘ:

 procesy uwagi – musimy się na czymś skoncentrować, aby zwrócić uwagę

DWA MECHANIZMY ODPOWIEDZIALNE ZA ZWRÓCENIE UWAGI:

 selekcja ukierunkowana na cel – sami wybieramy to na co patrzymy, wybieramy dany bodziec

z szerokiej gamy napływających do nas informacji

 pochwycenie przez bodziec – zwrócenie uwagi na bodziec niezależnie od celów danej

jednostki

psychologia Gestalt – psychologia postaci,

PRAWA PSYCHOLOGII GESTALT

1. prawo bliskości – ludzie grupują razem najbliższe elementy

2. prawo podobieństwo – ludzie grupują elementy najbardziej podobne

3. prawo ciągłości – ludzie spostrzegają linie jako ciągłe, nawet wtedy, gdy są one przerwane

4. prawo domykania – ludzie mają tendencje do zapełniania niewielkich przerw w

doświadczanych obiektach, tak aby tworzyły całości

5. prawo wspólnego losu – grupowanie razem obiektów poruszających się w tym samym
kierunku

Duża cześć percepcji polega na fragmentaryczności na składaniu kawałków świata we właściwy

sposób

Nadawanie sensu jest regułą budowania percepcji – człowiek musi łączyć informacje na różnych
wymiarach przestrzennych, dokonywać integracji przestrzennej, dokonywać integracji czasowej

Percepcja ruchu – wymaga łączenia informacji z poszczególnych spojrzeń, rzutów oka na świat

Zjawisko fi – złudzenie ruchu, polega na tym, że dwa nieruchome punkty świetlne znajdujące się w
różnych miejsca pola widzenia są na przemian włączane i wyłączane, wydaje się wtedy, że światło
porusza się między tymi dwoma miejscami

Percepcja głębi – w codziennej przestrzeni mamy do czynienia z obiektami trójwymiarowymi

Dwuoczne wskazówki głębi – rozbieżność i zbieżność, informacje są pobierane z oczu do stworzenia

jednego obrazu

Zbieżność – stopień w jakim oczy zbiegają się do wewnątrz patrząc na dany obiekt

Zjawisko paralaksy ruchowej – polega na tym, że przedmioty znajdujące się bliżej wydają się poruszać
szybciej niż te w oddali, przedmioty oddalone są względnie stabilnie

Jednooczne wskazówki głębi – wymagają informacji tylko z jednego oka

Nakładanie się – polega na tym, że jeden przedmiot zasłaniając drugi sprawia, że postrzegamy głębię,
przesłonięty przedmiot jest dalej

Stałości percepcyjne – ludzka zdolność do utrzymania niezmienionego postrzegania obiektu pomimo

jego zmian na siatkówce

1. stałość wielkości – pomimo ruchu przedmiotu i widzenia go z daleka nadal zakładamy ze jest
on większy jakbyśmy byli bliżej np. wzrost człowieka nie wydaje się nam zmieniać nawet jeśli
się on od nas oddala

2. stałość kształtu – postrzegamy kształt danego obiektu prawidłowo nawet jeśli jest on bardzo
oddalony od obserwatora i jest przedstawiony pod zupełnie innym kątem

3. stałość jasności – postrzeganie białości, szarości i czerni przedmiotów jako stałych pomimo
zmieniającego się oświetlenia, np. przyciemnione cegły nadal widzimy w taki sam sposób,
tzn. widzimy, że są z tego samego materiału i maja ten sam kolor tylko są przyciemnione

4. stałość koloru – postrzeganie obiektów mających stałą barwę pomimo zmieniających się
warunków oświetlenia

Złudzenie, iluzja – powstaje, gdy doświadczamy jakiś bodziec w sposób nieodpowiedni, ale inni ludzie
też go tak postrzegają

RODZAJE PRZETWARZANIA

 przetwarzanie typu dół-góra – procesy postrzegania od bodźców do utworzenia ich

abstrakcyjnych reprezentacji

 przetwarzanie góra-dół - procesy postrzegania, w których informacje czerpane z dawnych

doświadczeń, wykształcenia, wiedzy, oczekiwań wpływają na sposób interpretacji danego
przedmiotu

Dwuznaczność - jeden obraz może mieć więcej niż jedną interpretację

Nastawienie – gotowość do reagowania na dany bodziec w określony sposób

 nastawienie umysłowe

 nastawienie percepcyjne – wykrywanie danego elementu w danym kontekście