See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/289673749

GEMİ EĞİLME MOMENTİ ve KESME KUVVETİ KESİT ZORLARININ BUREAU

VERITAS KURALLARI ve NÜMERİK YÖNTEM ile ANALİZİ

Conference Paper · December 2012

CITATIONS READS

0 1,878

1 author:

Aydoğan Özdamar
Ege University
28 PUBLICATIONS   507 CITATIONS   

SEE PROFILE

All content following this page was uploaded by Aydoğan Özdamar on 09 January 2016.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 GEMİ EĞİLME MOMENTİ ve KESME KUVVETİ KESİT
ZORLARININ BUREAU VERITAS KURALLARI ve NÜMERİK
YÖNTEM ile ANALİZİ
Erhan ASLANTAŞ 1 ve Aydoğan ÖZDAMAR2

ÖZET
Gemilerin ön dizayn aşamasında, boyuna mukavemet analizi kapsamında eğilme momenti
ve kesme kuvveti kesit zorları, klas kuruluşlarının ampirik formülleri ile hesaplanmaktadır.
Klas kuruluşları, kendilerini güvence altına almak için güvenlik payı bırakmaktadırlar. Bu
güvenlik payı, geminin gereğinden daha ağır olmasına ve bu nedenle de olabileceğinden
daha az yük taşıyabilmesine neden olmaktadır. Bu çalışmada, bu güvenlik payının
büyüklüğü, problemin diferansiyel denkleminin nümerik olarak çözüldüğü sonlu elemanlar
yöntemi yardımıyla 5 farklı L/B oranında olan ve aynı C B katsayına sahip gemi yüzeyleri
kullanılarak irdelenmiştir. Maksimum güvenlik payı; eğilme momenti için, x=0,5L’de
%48-60 arasında ve kesme kuvveti için, x=0,5 L’de %40-60 arasında olmaktadır

Anahtar Kelimeler: gemi mukavemeti, gemi elemanları, dalga yükleri

1. Giriş

Gemilerin ön dizayn aşaması genel olarak, deneyimlerden toplanan ve çok sayıda klas
kuruluşu tarafından da kural olarak yayınlanmış olan ampirik formüllere dayanmaktadır.
Bu formüller, dizayn ofisleri için zaman kaybını engellemekte ve aynı zamanda klas
onayını temin etmede de yararlı olmaktadır. Bu formüllerin, basitleştirilmiş çok sayıda
kabülü içermesi nedeniyle, klas kuruluşları, kendilerini güvence altına almak için,
güvenlik payı bırakmaktadırlar. Bu güvenlik payı, geminin gereğinden daha ağır olmasına
ve bu nedenle de, olabileceğinden daha az yük taşıyabilmesine yol açmaktadır. Bu
güvenlik payının büyüklüğünün irdelenmesi, bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu

1
RMK Marine Tersanesi,Tasarım Hesaplama Uzman Mühendisi ve YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans
Öğrencisi, Tel:02165813300, erhana@rmkmarine.com.tr

2
YTÜ Gemi İnşaatı ve Denizcilik Fak, Gemi İnşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği Bölümü, 34349 Beşiktaş
İstanbul, Tel: 05327889699, aozdamar@yildiz.edu.tr
irdelemede, dalga kaynaklı eğilme momenti ve kesme kuvvetleri, örnek olarak seçilmiştir.
Bilindiği gibi, bir doğa olayı, üç ana yöntem ile incelenebilmektedir: 1. Deney Yöntemi, 2.
Analitik Yöntem, 3. Nümerik Yöntem. Bu çalışmada, klas kuruluşlarından olan Bureau
Veritas tarafından ampirik formüllerle verilen dalga kaynaklı eğilme momenti ve kesme
kuvvetleri, nümerik yöntem kullanılarak bulunan değerler ile karşılaştırılmıştır. Nümerik
yöntem, doğa olayının matematiksel ifadesi olan diferansiyel denklemin yaklaşık yöntemle
çözülmesinden oluşmaktadır. Nümerik yöntem ile eğilme momenti hesabı, Jensen ve
Pedersen[1], Alexander[2][3], Robb[4] ve J.L. Taylor[5] tarafından yapılmıştır. Daha
sonra Korvin-Kroukovsky[6] gemi ve dalga arasındaki etkileşimi göz önüne alan ve
kuvvetleri de hesaplamaya yönelik yöntemler geliştirmişlerdir. Bu çalışmada ise, güvenlik
payının büyüklüğü, problemin diferansiyel denkleminin nümerik olarak çözüldüğü sonlu
elemanlar yöntemini kullanan bir ticari paket program yardımıyla, 5 farklı L/B=5,56; 5,40;
6,10; 6,12;5,25 oranında olan ve aynı CB=0,66 katsayına sahip gemi yüzeyleri kullanılarak
irdelenmiştir.

2. Bureau Veritas Kurallarına göre Dalga Kaynaklı Düşey Eğilme Momentinin

Hesaplanması

Bureau Veritas, dalga kaynaklı düşey eğilme momentlerini, sarkma ve çökme durumları için,
ayrı ayrı ampirik formüllerle vermektedir [7][8].
1.Sarkma durumunda dalga kaynaklı düşey eğilme momenti ampirik
formülü,

MW,H=190*FM*n*C*L2*B*CB*10-3 (1)

ile verilmiş olup, burada, FM: Dağılım faktörünü, n: Seyir katsayısını, C: Dalga Parametresini
L:Gemi boyunu, B:Gemi genişliğini ve CB:Blok katsayısını simgelemektedir. Dağılım
katsayısı, Tablo 1’de ve seyir katsayısı da Tablo 2’de verilmiştir.
Tablo 1. Dağılım Faktörü FM
Tekne Kesitinin Boyuna Dağılım Faktörü FM
Konumu
0≤x<0.4L 2.5X/L

0.4L≤x≤0.6L 1

0.65L<x≤L 2.86(1-(X/L)

Tablo 2. Seyir katsayısı n

Seyir Notasyonu Seyir Katsayısı n
Sınırsız Seyir 1
Yaz Bölgesi 0.9
Tropical Bölge 0.8
Kıyı Alanı 0.8
Korunaklı Bölge 0.65

Dalga parametresi C, klas kurallarına göre aşağıdaki gibi hesaplanmaktadır:

65≤L<90 m ise C=(118-0.36L)*(L/1000); 90≤L<300 m ise
C=10.75-((300-L)/100)1.5; 300≤L<350 m ise C=10.75-((L-350)/150)1.5 (2)

2.Çökme durumunda dalga kaynaklı düşey eğilme momenti ampirik formülü,

MW,H=-110*FM*n*C*L2*B*(CB+0.7)*10-3 (3)

bağıntısı ile verilmektedir.

Klas Kuruluşunun kurallarına göre hesaplanan düşey dalga eğilme momenti değerleri,
irdelenen 5 değişik model için sarkma ve çökme durumlarına göre Tablo 3’de ve grafikleri
de Şekil 1’de verilmiştir.

Tablo 3. Kurala göre hesaplanan düşey dalga eğilme momentleri.

Bureau Veritas
Düşey Eğilme Momenti (kNm)
Model Lwl Bwl x/L Sarkma Çökme
0 0 0
0.4 341930.85 408555.67
1 122 21.94 0.5 341930.85 408555.67
0.65 341930.85 408555.67
1 0 0
0 0 0
0.4 319647.62 496556.81
2 118.46 21.94 0.5 319647.62 496556.81
0.65 319647.62 496556.81
1 0 0
0 0 0
0.4 435930.81 520871.42
3 135.08 22.14 0.5 435930.81 520871.42
0.65 435930.81 520871.42
1 0 0
0 0 0
0.4 425626.53 508559.36
4 134.2 21.94 0.5 425626.53 508559.36
0.65 425626.53 508559.36
1 0 0
0 0 0
0.4 299691.36 358085.88
5 115.17 21.94 0.5 299691.36 358085.88
0.65 299691.36 358085.88
1 0 0
Şekil 1. Bureau Veritas kurallarına göre modellere ait dalga kaynaklı düşey eğilme
momentleri
3. Bureau Veritas Kurallarına Göre Dalga Kaynaklı Düşey Kesme Kuvvetinin
Hesaplanması

Bureau Veritas, dalga kaynaklı düşey kesme kuvvetlerini, pozitif ve negatif olarak aşağıdaki
ampirik formülle vermektedir:

Qwv=30*FQN*C*L*B*(CB+0.7)*10-2 (4)
Burada; FQ: Dağılım faktörünü (Tablo 4), n: Seyir katsayısını (Tablo 2), C: Dalga
Parametresini, L: Gemi boyunu, B: Gemi genişliğini ve CB: Blok Katsayısını
simgelemektedir. Tablo 4’de A=(190*CB)/(110*(CB+0.7)) ile verilmektedir.

Tablo 4. Dağılım faktörü FQ

Dağılım Faktörü
Kesitin Boyuna Konumu Pozitif Kesme Kuvveti Negatif Kesme Kuvveti
0≤x<0.2L 4.6A*X/L -4.6*(X/L)
0.2L≤x≤0.3L 0.92A -0.92
0.3L<x<0.4L (9.2A-7)*(0.4-(X/L))+0.7 -2.2(0.4-(X/L)-0.7
0.4L≤x≤0.6L 0.7 -0.7
0.6L<x0.7L 3*((X/L)-0.6)+0.7 -(10A-7)*((X/L)-0.6)-0.7
0.7L≤x≤0.85L 1 -A
0.85L<x≤L 6.67*(1-(X/L)) -6.67*A*(1-(X/L))
Klas Kuruluşunun kurallarına göre hesaplanan kesme kuvveti değerleri, Tablo 5’de
verilmiştir.

4. Nümerik Yöntem ile Dalga Kaynaklı Eğilme Momenti ve Kesme Kuvvetlerinin

Hesaplanması

Bu çalışmada, CB sabit kalmak üzere, L/B oranları birbirinden farklı beş model
oluşturulmuş ve sabit draftta farklı dalga boylarında sarkma ve çökme durumu için dalga
kaynaklı eğilme momentleri ile kesme kuvvetleri nümerik olarak hesaplanarak, gemi ortası
için Bureau Veritas kurallarına göre hesaplanan değerler ile karşılaştırılmıştır.

Şekil 2. Analiz için oluşturulan mesh Şekil 3.Örnek modelin üç boyutlu

Görünümü
Şekil 2’de, analizler için oluşturulan mesh yapısı ve Şekil 3’de de örnek modelin üç boyutlu
görünümü bulunmaktadır. Tablo 6’da, nümerik hesaplar için hazırlanan modellerin
özellikleri verilmiş olup, burada, LOA: Gemi tam boyu (m), B: Gemi maksimum genişliği
(m), T: Gemi draftı (m), CB: Blok Katsayısı, Bwl: Su hattı genişliği (m), D: Derinlik,x,y,z:
Gemi ağırlık merkezi(m) ve kxx,kyy ve kzz: Jirasyon yarıçaplarıdır.
 Tablo 5. Klas Kuruluşunun kurallarına göre hesaplanan dalga kaynaklı kesme kuvvetleri

Bureau Veritas
Pozitif Negatif Dalga kaynaklı
Kesme Kuvveti kN
Model Lwl Bwl x/L n C CB A FQ FQ Pozitif Negatif
0 1 8.38 0.66 0.84 0 0 0 0
0.2 1 8.38 0.66 0.84 0.77 -0.92 7032.84 -8403.18
0.3 1 8.38 0.66 0.84 0.77 -0.92 7032.84 -8403.18
0.4 1 8.38 0.66 0.84 0.7 -0.7 6393.73 -6393.73
1 122 21.94
0.6 1 8.38 0.66 0.84 0.7 -0.7 6393.73 -6393.73
0.7 1 8.38 0.66 0.84 1 -0.84 9133.89 -7644.39
0.85 1 8.38 0.66 0.84 1 -0.84 9133.89 -7644.39
1 1 8.38 0.66 0.84 0 0 0 0
0 1 8.30 0.66 0.84 0.00 0.00 0.00 0.00
0.2 1 8.30 0.66 0.84 0.77 -0.92 6770.87 -8090.17
0.3 1 8.30 0.66 0.84 0.77 -0.92 6770.87 -8090.17
0.4 1 8.30 0.66 0.84 0.70 -0.70 6155.56 -6155.56
2 118.46 21.94
0.6 1 8.30 0.66 0.84 0.70 -0.70 6155.56 -6155.56
0.7 1 8.30 0.66 0.84 1.00 -0.84 8793.66 -7359.65
0.85 1 8.30 0.66 0.84 1.00 -0.84 8793.66 -7359.65
1 1 8.30 0.66 0.84 0.00 0.00 0.00 0.00
0 1 8.63 0.66 0.84 0 0 0 0
0.2 1 8.63 0.66 0.84 0.77 -0.92 8097.65 -9675.47
0.3 1 8.63 0.66 0.84 0.77 -0.92 8097.65 -9675.47
0.4 1 8.63 0.66 0.84 0.7 -0.7 7361.77 -7361.77
3 135.08 22.14
0.6 1 8.63 0.66 0.84 0.7 -0.7 7361.77 -7361.77
0.7 1 8.63 0.66 0.84 1 -0.84 10516.81 -8801.79
0.85 1 8.63 0.66 0.84 1 -0.84 10516.81 -8801.79
1 1 8.63 0.66 0.84 0 0 0 0
Tablo 5. Klas Kuruluşunun kurallarına göre hesaplanan dalga kaynaklı kesme kuvvetleri
(devamı)
Bureau veritas
Pozitif Negatif Dalga kaynaklı
Kesme Kuvveti kN
Model Lwl Bwl x/L n C CB A FQ FQ Pozitif Negatif
0 1 8.62 0.66 0.84 0 0 0 0
0.2 1 8.62 0.66 0.84 0.77 -0.92 7957.73 -9508.29
0.3 1 8.62 0.66 0.84 0.77 -0.92 7957.73 -9508.29
0.4 1 8.62 0.66 0.84 0.7 -0.7 7234.57 -7234.57
4 134.2 21.94
0.6 1 8.62 0.66 0.84 0.7 -0.7 7234.57 -7234.57
0.7 1 8.62 0.66 0.84 1 -0.84 10335.09 -8649.71
0.85 1 8.62 0.66 0.84 1 -0.84 10335.09 -8649.71
1 1 8.62 0.66 0.84 0 0 0 0
0 1 8.24 0.66 0.84 0.00 0.00 0 0.00
0.2 1 8.24 0.66 0.84 0.77 -0.92 6529.59 -7801.87
0.3 1 8.24 0.66 0.84 0.77 -0.92 6529.59 -7801.87
0.4 1 8.24 0.66 0.84 0.70 -0.70 5936.21 -5936.21
5 115.17 21.94
0.6 1 8.24 0.66 0.84 0.70 -0.7 0 5936.21 -5936.21
0.7 1 8.24 0.66 0.84 1.00 -0.84 8480.298 -7097.38
0.85 1 8.24 0.66 0.84 1.00 -0.84 8480.298 -7097.38
1 1 8.24 0.66 0.84 0.00 0.00 0.00 0.00

Tablo 6. Nümerik hesaplar için hazırlanan modellerin özellikleri

Model LOA (m) B (m) D (m) Deplasman (ton) CB Lwl m Bwl m Lwl/Bwl
1 131.81 21.94 15.12 14540.60 0.66 122.001 21.94 5.56
2 127.99 21.94 15.12 14118.93 0.66 118.463 21.94 5.40
3 146.30 21.94 15.12 16260.18 0.66 135.075 22.14 6.10
4 144.85 21.94 15.12 15994.66 0.66 134.201 21.94 6.12
5 115.17 21.94 15.12 13726.33 0.66 115.17 21.94 5.25

Model T D Bwl Lwl/Bwl Ağırlık(ton) x y z kxx kyy kzz

1 8.05 15.12 21.94 5.56 14540.60 59.75 0.00 6.08 7.68 30.50 28.06
2 8.05 15.12 21.94 5.40 14118.93 58.02 0.00 6.08 7.68 29.62 27.25
3 8.05 15.12 22.14 6.10 16260.18 66.00 0.00 6.08 7.75 33.77 31.07
4 8.05 15.12 21.94 6.12 15994.66 65.73 0.00 6.08 7.68 33.55 30.87
5 8.05 15.12 21.94 5.25 13726.33 56.41 0.00 6.08 7.68 28.79 26.49
Nümerik çözüm yapılmış ve baştan gelen düzenli dalgalarda, farklı dalga frekansları için
nümerik yöntem ile elde edilen dalga kaynaklı düşey eğilme momentleri, Şekil 4’de
verilmiştir. Şekil 5’de de, gemi modellerinin eğilme momenti değerleri, sarkma durumu
için, Bureau Veritas kurallarına ve nümerik yönteme göre verilmiştir.

Şekil 4. Gemi modellerinin dalga frekansına bağlı eğilme momenti değerleri (nümerik).

Şekil 5. Gemi modellerinin eğilme momenti değerleri (BV ve nümerik).

Şekil 6’da, gemi modellerinin kesme kuvveti değerleri, Bureau Veritas kurallarına ve
nümerik yönteme göre verilmiştir.

Şekil 6. Gemi modellerinin kesme kuvveti değerleri (BV ve nümerik).

5. Sonuçlar ve Değerlendirme

Bu çalışmada, klas kuruluşlarından olan Bureau Veritas tarafından ampirik formüllerle verilen
dalga kaynaklı eğilme momenti ve kesme kuvveti değerleri, nümerik yöntem kullanılarak
bulunan değerler ile karşılaştırılmıştır.

Baştan gelen düzenli dalgalarda en büyük düşey eğilme momenti, sarkma durumu için, Şekil
4’de görüldüğü gibi, beş farklı model içinde gemi boyu en büyük olan model 3 için 0,111 Hz ve
dalga boyu gemi boyuna yakın olduğu durumda gerçekleşmiştir. Aynı dalga frekansı için gemi
ortasında oluşacak düşey eğilme momenti, yine Şekil 4’de 1,72 105 kNm olarak görülmektedir.
Bu değer ile, BV kurallarına göre gemi ortasında hesaplanan düşey dalga kaynaklı eğilme
momenti arasında %60’lık bir fark bulunmaktadır. Diğer dört model için de, nümerik yöntem ile
 hesaplanan dalga kaynaklı düşey eğilme momenti ile BV kurallarına göre hesaplanan eğilme
momentleri arasında x=0,5 L’de %48 ile %60 arasında fark bulunmaktadır.

Baştan gelen düzenli dalgalarda nümerik yöntem ile hesaplanan düşey kesme kuvveti ile BV
kurallarına göre hesaplanan kesme kuvvetleri arasında da, x=0,5L’de %40 ile %60 arasında fark
bulunmuştur.

Kaynaklar

[1] Jensen J. J., Pedersen P. T., “Wave-Induced Bending Moments in Ships – A

QuadraticTheory”, In Danish Center for Applied Mathematics and Mechanics, 1979.

[2] Alexander F. H., The Influence of the Proportions and Form of Ships upon Their
Longitudinal Bending Moments Among Waves, Trans. INA,vol. 47, London 1905, p.
116.

[3] Alexander F. H., The Influence of Longitudinal Distribution of Weight the Bending
Moments of Ships Among , Trans. INA, vol. 53, London, 1911, p. 103.

[4] Robb A. M., An Investigation of the Shearing Force and Bending Moment
Acting on the Structure of a Ship Including Dynamic Effects", Trans. INA, vol. 60,
London 1918, p. 188.
[5] Lockwood Taylor J. L., The Theory of Longitudinal Bending of Ships, by , Trans. N.
E. C. I., volume XLI, Neweastle-upon-Tyne, 1924-25.
[6] Kroukovsky B. V., Investigation of Ship Motions in Regular Waves, Trans.
SNAME, 1955.
[7] Rules for Classification of Steel Ships, Part B, Hull and Stability, Chapter 5, section
2, Page 24.
[8] Rules for Classification of Steel Ships, Part B, Hull and Stability, Chapter 5, section 2,
July 2011.

View publication stats