02.06.

2023

KİMYASAL REAKSİYON MÜHENDİSLİĞİ BİTİRME SINAVI

1. Chawla 1967 yılında hidratlı amin kompleksinin 25 ⁰C’de sulu fazda brominasyonunu çalışmış ve
aşağıdaki verileri elde etmiştir.
Kompleks + Br2 Kompleks.Br + Br- + H+

Zaman (s) CBr2 (mmol/m3)

0 72.6
432 63.6
684 58.9
936 55.3
1188 51.6
1422 48.1
1632 45.2
2058 39.8
2442 35.1

Başlangıç brom konsantrasyonu 72.6 mmol/m3 iken başlangıç kompleks konsantrasyonu 1.49 mol/m3
olacak şekilde kompleksin aşırısıyla çalışıldığı için reaksiyon yalancı birinci mertebe davranış
gösterecektir. Tablodaki verileri kullanarak bu reaksiyona ait hız ifadesini türetiniz.

2. A 2R gaz fazı reaksiyonu sabit hacimli kesikli reaktörde 50 ⁰C’de gerçekleştiriliyor. Deneme
boyunca A’nın kısmi basıncındaki değişim takip edilmiş ve aşağıdaki veriler elde edilmiştir.

PA (atm) Zaman (s)

1 0
0.789 120
0.620 240
0.513 360
0.427 480
0.366 600
0.316 720
0.283 840
0.190 ∞

Tablodaki verileri kullanarak reaksiyonun hız ifadesini türetiniz.

3. A 2R birinci dereceden gaz fazı reaksiyonu izotermal kesikli bir reaktörde 3 atm sabit basınçta
gerçekleştiriliyor. Reaksiyon başlatıldıktan 4 dk sonra reaksiyon hacminin %25 arttığı tespit
ediliyor. Aynı reaksiyon sabit hacimli bir kesikli reaktörde 5 atm toplam basınçta gerçekleştirilirse
reaksiyon başladıktan 6 dk sonra ortamdaki R basıncını hesaplayınız.
 02.06.2023

4. Dimetileter’in 504 oC’deki pirolizi incelenmiş ve sabit hacimli reaktörde basınç değişimi takip
edilmiştir.

CH3OCH3 CH4 + H2 + CO

Tablodaki verileri kullanarak reaksiyonun mertebesini ve hız sabitini hesaplayınız.

Zaman ( saniye) P ( kPa)

0 41.6

390 54.4

777 65.1

1195 74.9

3155 103.9

5. Çift yönlü reaksiyonlar için klasik örneklerden biri γ-hidroksi butirik asidin sulu ortamda
laktona dönüşümüdür.

Reaksiyon su ortamında gerçekleştiği için su konsantrasyonu sabit kabul edilerek reaksiyon

geri yönde yalancı birinci mertebe davranış gösterecektir. Emanuel ve Knorre’nin 25
℃’deki çalışmasına ilişkin veriler aşağıda verilmiştir. Buna göre verilen sıcaklıkta hız
sabitlerini bulunuz. Başlangıç Asit Konsantrasyonu: 0.195 mol/L

Zaman (saat) Lakton Konsantrasyonu (mol/L)

0 0
0.35 0.0241
0.60 0.0373
0.83 0.0499
1.08 0.0610
1.33 0.0708
1.67 0.0811
2.00 0.0900
2.67 0.1035
3.67 0.1155
∞ 0.1328

6. 2A R birinci dereceden gaz fazı reaksiyonu izotermal kesikli bir reaktörde 4 atm sabit basınçta
gerçekleştiriliyor. Reaksiyon başlatıldıktan 6 dk sonra reaksiyon hacminin %20 azaldığı tespit
ediliyor. Aynı reaksiyon sabit hacimli bir kesikli reaktörde 3 atm toplam basınçta gerçekleştirilirse
reaksiyon başladıktan 10 dk sonra ortamdaki R basıncını hesaplayınız.