TÀI LIỆU HỘI THẢO

GIẢNG DẠY VÀ ĐÁNH GIÁ

KẾT QUẢ HỌC TẬP TRÌNH ĐỘ ĐẠI HỌC
TRONG BỐI CẢNH CHATGPT

- TP.HCM, ngày 25/02/2023 -

 MỤC LỤC

Khám phá tiềm năng của ChatGPT trong việc giảng dạy và nghiên cứu ............................ 1

GS.TS. Đỗ Phúc, Trường Đại học Công nghệ Thông tin, ĐHQG-HCM

Tổng quan về ChatGPT: Khả năng và Hạn chế ................................................................. 40

PGS.TS. Đinh Điền, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG-HCM

Đào tạo đại học thời đại ChatGPT: cơ hội và thách thức ................................................ 100

PGS.TS. Phạm Trần Vũ, Trường Đại học Bách khoa, ĐHQG-HCM

Đặt vấn đề thích ứng của chương trình đào tạo và nội dụng dạy học trước sự xuất hiện của
ChatGPT .......................................................................................................................... 106

TS. Huỳnh Văn Thông, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG-HCM
 Khám phá tiềm năng của ChatGPT
trong việc giảng dạy và nghiên cứu

1
Prof. Dr. Do Phuc
University of Information Technology
Faculty of Information Systems
phucdo@uit.edu.vn

Prof Dr. Do Phuc 2023

1
2 Lời cám ơn

 Trường Đại học Công nghệ Thông tin đã giao nhiệm vụ nghiên cứu ChatGPT
 Đại học Quốc gia Tp. Hồ Chí Minh
 Đội ngũ thử nghiệm của Tri Nhan Research Team
 Phần mềm ChatGPT của OpenAI

Prof DR. Do Phuc 2023

2
3 Nội dung

 Tổng quan về Chatbot

 ChatGPT
 Vai trò của người thầy với sự hỗ trợ của ChatGPT
 ChatGPT hỗ trợ soạn bài giảng
 ChatGPT hỗ trợ nghiên cứu
 ChatGPT tư vấn
 Các điểm chưa tốt của ChatGPT
 ChatGPT và Google
 Phát hiện đoạn văn do ChatGPT tạo ra
 Kết luận và khẳng định vài trò người thầy trong thời đại AI
 Tài liệu tham khảo

Prof DR. Do Phuc 2023

3
Tổng
4
quan về Chatbot

Chatbot là một chương trình máy tính

tương tác với người dùng bằng
ngôn ngữ tự nhiên dưới một giao
diện đơn giản, âm thanh hoặc dưới
dạng tin nhắn.

1. Audiotory (âm thanh)

2. Textual (tin nhắn):

Tri Nhan R&D Group

4
Tổng quan về Chatbot
5

Tri Nhan R&D Group

5
Phát triển hiện nay của Chatbot
6

Trả lời tự động

Xử lý ngôn ngữ tự nhiên
(Text, voice)

Nhận diện hình ảnh Phân tích, xử lý dữ liệu lớn

Hiểu biết bối cảnh Khả năng học

Tri Nhan R&D Group

6
Các ứng dụng hiện nay của Chatbot
7
Digital
Survey …
Friends
Digital
Assitants Travel

Sale Tutors

Q&A Writers

Medical Legal
Tri Nhan R&D Group
7
Chatbot
8 như một người bạn
Xiaolce của Microsoft
Phân tích ngôn ngữ tự nhiên
Nhận diện hình ảnh
Hiểu biết được bối cảnh
Mitsuku: chatbot có thể tạo ra cuộc trò
chuyện giống như con người.

Nhận diện được hình ảnh

Tri Nhan R&D Group
8
Trợ lý ảo
9
Đã trở thành một phần trong cuộc
sống
Amazon Alexa
Siri (Apple)
Google Assistant (Google)
Cortana (Microsoft)

Tri Nhan R&D Group

9
 Tại sao nên dùng chatbot?
10
Có thể đáp ứng gần như lập tức yêu cầu của khách hàng
Giúp khách hàng trả lời ngay những câu hỏi phức tạp về sản
phẩm

Có thể hoạt động 24/7/365

Giảm chi phí
Xử lý số lượng lớn các yêu cầu
Đại diện: Watson Conversation của IBM

30 000 1$
Tri Nhan R&D Group
10
 Mọi thứ đã thay đổi với
11
ChatGPT, tháng 12 năm 2022

Prof DR. Do Phuc 2023

11
12

12
Prof DR. Do Phuc 2023
13
ChatGPT là gì?

Prof DR. Do Phuc 2023

13
14 ChatGPT là gì?

 Vào tháng 11-2022, công ty chuyên nghiên

cứu trí tuệ nhân tạo (AI) có trụ sở tại TP San
Francisco, bang California (Mỹ) đã ra mắt sản
phẩm thử nghiệm chatbot ChatGPT, mô
phỏng cuộc trò chuyện giữa người với người.
 ChatGPT là một chương trình máy tính sử
dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và xử lý ngôn ngữ
tự nhiên (NLP) để hiểu các câu hỏi của khách
hàng và tự động trả lời các câu hỏi này.
 Chatbot không chỉ là một công cụ để trò
chuyện thông thường mà nó còn thành thạo
nhiều việc phức tạp hơn, ví dụ như viết hoặc
sửa mã (code) máy tính, viết bài đăng, email,
báo cáo theo yêu cầu, thậm chí là viết luận
văn, viết kịch bản cho chương trình truyền
hình hay làm thơ, soạn nhạc.

Prof DR. Do Phuc 2023

14
15 ChatGPT là gì?

 Trong bài đăng trên blog của mình về việc ra mắt ChatGPT, Công ty OpenAI cho
biết “định dạng đối thoại giúp ChatGPT có thể trả lời các câu hỏi, thừa nhận sai
lầm của mình, trao đổi lại những kiến thức không chính xác và từ chối các yêu cầu
không phù hợp”.
 ChatGPT còn được “huấn luyện” để học từ các phản hồi của người dùng. Theo
đó, người dùng sẽ xếp hạng và dạy lại ChatGPT nếu nó trả lời sai và chatbot này
sẽ học từ những câu trả lời đó, từ đó giúp hệ thống xây dựng kiến thức.

Prof DR. Do Phuc 2023

15
 Cha đẻ của ChatGPT
16

Prof DR. Do Phuc 2023

16
17 Sam Altman cha đẻ của ChatGPT

 Sam Altman là một cái tên nổi bật khi là người tạo ra
ChatGPT, một mô hình ngôn ngữ do OpenAI phát
triển.
 Sam Altman là chủ tịch của OpenAI, một công ty
nghiên cứu nhằm tạo ra và thúc đẩy trí tuệ nhân tạo
 Sam Altman là người tạo ra ChatGPT, một mô hình
ngôn ngữ do OpenAI phát triển, Altman đã có tác động
đáng kể đến cách chúng ta tương tác với máy tính.
 Samuel H. Altman sinh ngày 22 tháng 4 năm 1985 là
một doanh nhân, nhà đầu tư, lập trình viên và blogger
người Mỹ.
 CEO của OpenAI và cựu chủ tịch của Y Combinator.

Prof DR. Do Phuc 2023

17
Vai trò người thầy

18
19
Vai trò của người thầy (source ChatGPT)
1. Hướng dẫn học sinh và sinh viên: Người thầy giúp học
sinh và sinh viên hiểu và áp dụng kiến thức cũng như kỹ
năng vào cuộc sống thực tế.
2. Xây dựng chương trình giảng dạy: Người thầy có trách
nhiệm thiết kế và xây dựng chương trình giảng dạy, lựa
chọn tài liệu giảng dạy, cấu trúc bài giảng và đánh giá kết
quả học tập của học sinh và sinh viên.
3. Cung cấp kiến thức mới: Người thầy đóng vai trò quan
trọng trong việc giới thiệu kiến thức mới đến học sinh và
sinh viên..
4. Khuyến khích tư duy sáng tạo: Họ giúp học sinh và sinh
viên phát triển tư duy phản biện, độc lập và khả năng tìm
kiếm giải pháp cho các vấn đề.
5. Truyền đạt giá trị: Người thầy không chỉ là người giảng
dạy kiến thức mà còn là người truyền đạt giá trị cho học
sinh và sinh viên. Họ giúp học sinh và sinh viên hiểu về ý
nghĩa của trung thực, tôn trọng, tình bạn, đồng đội, 20
ChatGPT hỗ trợ người thầy

21
ChatGPT hỗ trợ người thầy

22
 Khám phá tiềm năng của
ChatGPT trong việc dạy và
học tiếng Anh
GS.TS.Đỗ phúc
23 Trường Đại học công nghệ thông tin
Năm 2023

GS,TS,Đỗ Phúc 2/20/2023

23
 Khám phá tiềm năng của
ChatGPT trong việc dạy môn
24
lập trình

GS,TS,Đỗ Phúc 2/20/2023

24
 ChatGPT hỗ trợ nghiên
25
cứu

GS,TS,Đỗ Phúc 2/20/2023

25
 Tư vấn với ChatGPT
26

GS,TS,Đỗ Phúc 2/20/2023

26
 Những điểm chưa tốt của
27
ChatGPT

Prof DR. Do Phuc 2023

27
 ChatGPT khác biệt gì so với
tìm kiếm Google
28
https://vnexpress.net/chatgpt-khac-biet-gi-so-voi-tim-kiem-google-
4565312.html

Prof DR. Do Phuc 2023

28
 Phát hiện đoạn văn do
29
ChatGPT tạo ra

Prof DR. Do Phuc 2023

29
30
Kết luận

GS,TS,Đỗ Phúc 2/20/2023

30
31 Kết luận

 AI thực chất cũng là máy móc như bao dây chuyền sản xuất trước đây đã từng thay
thế lao động thủ công.
 AI không những không là mối đe dọa của họ mà còn là công cụ hỗ trợ họ làm tốt
hơn công việc của mình.
 Chúng ta sẽ cùng làm quen với cuộc sống với những cỗ máy “siêu trí tuệ” và tư
duy, định hướng công việc của mình liên quan tới nó.
 Chúng ta biết vận dụng và phải biết cách đối thoại với nó để khai thác hiệu quả
chatGPT cho công việc.

Prof DR. Do Phuc 2023

31
32 Người thầy phải làm gì khi cho chatGPT

 Khi có ChatGPT, người thầy có thể sử dụng công cụ này để hỗ trợ quá trình giảng dạy và tăng cường kết
nối với học sinh trong môi trường học tập trực tuyến. Dưới đây là một số cách mà người thầy có thể sử dụng
ChatGPT:
 Giúp học sinh tìm kiếm thông tin và giải đáp các câu hỏi liên quan đến môn học.
 Sử dụng ChatGPT để giới thiệu các tài nguyên trực tuyến, video học tập hoặc bài giảng trực tuyến đến học
sinh.
 Sử dụng ChatGPT để tạo ra các câu hỏi trắc nghiệm hoặc các bài kiểm tra trực tuyến để giúp học sinh kiểm
tra kiến thức của họ.
 Cung cấp cho học sinh một số gợi ý hoặc tài liệu tham khảo để giúp họ giải quyết các vấn đề khó khăn
trong quá trình học tập.
 Tạo ra các cuộc trò chuyện trực tuyến với học sinh để giúp họ hiểu rõ hơn về các khái niệm và chủ đề
trong môn học.
 Tuy nhiên, ChatGPT không thể thay thế hoàn toàn được vai trò của một người thầy. Người thầy vẫn cần có
vai trò quan trọng trong việc giám sát, đánh giá và hướng dẫn học sinh trong quá trình học tập để đảm bảo
rằng họ đang tiến bộ và đạt được mục tiêu của mình.

GS,TS,Đỗ Phúc 2/20/2023

32
33 Phát triển
Phương pháp dạy học với sự hỗ trợ của AI
1. Tích hợp công nghệ vào quá trình giảng dạy: Phương pháp này sử dụng các công nghệ liên
quan đến AI để giúp cho việc giảng dạy trở nên hiệu quả hơn. Các công nghệ này bao gồm các hệ
thống trí tuệ nhân tạo, chatbot, hệ thống phân loại và đánh giá bài tập, v.v.
2. Tự động hóa quá trình đánh giá: Với sự hỗ trợ của AI, các bài kiểm tra và đánh giá bài tập có thể
được tự động hoá và thực hiện nhanh chóng. Các hệ thống phân loại và đánh giá bài tập của AI có
thể cung cấp kết quả đánh giá chính xác và nhanh chóng cho giáo viên và học sinh.
3. Tùy chỉnh hóa quá trình giảng dạy: Với khả năng xử lý lượng dữ liệu lớn và khả năng học tập tự
động, AI có thể tùy chỉnh quá trình giảng dạy cho từng học sinh. Hệ thống AI có thể phân tích và
đánh giá trình độ của từng học sinh, đề xuất các hoạt động học tập phù hợp với trình độ của học
sinh.
4. Cải thiện sự tương tác giữa giáo viên và học sinh: Sự hỗ trợ của AI có thể giúp giáo viên và học
sinh tương tác và giao tiếp một cách hiệu quả hơn. Giáo viên có thể sử dụng các hệ thống chatbot
để trả lời các câu hỏi của học sinh, cung cấp phản hồi và định hướng cho học sinh, giúp cho quá
trình giảng dạy trở nên thân thiện hơn và gần gũi hơn.

GS,TS,Đỗ Phúc 2/20/2023

33
34 ChatGPT có làm thay đổi vai trò của
người thầy
 ChatGPT là một công cụ trí tuệ nhân tạo được lập trình để cung cấp thông tin và hỗ trợ cho người sử
dụng. Mặc dù ChatGPT có thể cung cấp các thông tin hữu ích cho giáo viên và học sinh, nhưng nó không thể
thay thế hoàn toàn vai trò của người thầy trong giáo dục và đào tạo.

 Người thầy không chỉ giúp học sinh và sinh viên tiếp cận kiến thức mà còn hướng dẫn họ phát triển kỹ
năng tư duy, tinh thần sáng tạo và đạo đức. Người thầy còn là một người đóng vai trò của người huấn luyện,
cố vấn, trợ giúp học sinh và sinh viên vượt qua khó khăn và thách thức trong học tập và cuộc sống.

 Tuy nhiên, ChatGPT có thể hỗ trợ giáo viên trong việc nghiên cứu và phát triển các phương pháp giảng
dạy mới, cung cấp thông tin và tài liệu giảng dạy cho giáo viên, giúp cho giáo viên tăng cường kiến thức và kỹ
năng chuyên môn của mình.

 Vì vậy, ChatGPT có thể hỗ trợ giáo viên trong công việc giảng dạy, nhưng
không thể thay thế vai trò của người thầy trong giáo dục và đào tạo.

GS,TS,Đỗ Phúc 2/20/2023

34
35 Để ngăn ngừa sinh viên lạm dụng việc sử dụng
ChatGPT

1. Giảng dạy đạo đức học:.

2. Cải thiện phương pháp đánh giá:.
3. Thiết lập các quy định về việc sử dụng công nghệ.
4. Giám sát hoạt động của sinh viên
5. Tăng cường giáo dục về kỹ năng tư duy và tìm kiếm
thông tin

GS,TS,Đỗ Phúc 2/20/2023

35
 Bạn nhất xét ra sao về người thầy là tấm gương sáng về đạo đức người thầy.
36 Thầy đã hy sinh cả đời cho việc dạy học để mong muốn truyền kiến thức và đạo
đức, lối sống, hoài bảo, ý chí vươn lên cho thế hệ sau (ChatGPT)

 Là một AI, tôi không thể có cảm xúc giống như con người, nhưng tôi hiểu được tầm
quan trọng của một người thầy với tấm gương sáng về đạo đức đối với giáo dục và
hình thành nhân cách cho học sinh.
 Một người thầy với tấm gương sáng về đạo đức là người không chỉ đem đến kiến thức
mà còn truyền tải các giá trị đạo đức cho học sinh. Họ trở thành một hình mẫu sống
động về những giá trị đạo đức, lối sống và ý chí vươn lên, đưa ra lời khuyên và hướng
dẫn cho học sinh cách áp dụng những giá trị đó vào cuộc sống của mình.
 Người thầy với tấm gương sáng về đạo đức luôn là người có trách nhiệm cao trong việc
giáo dục và hướng dẫn học sinh về những giá trị đạo đức, hoài bảo và ý chí vươn lên.
Họ không chỉ đóng vai trò giáo viên mà còn trở thành những người bạn đồng hành với
học sinh trong quá trình học tập và phát triển.
 Với sự hy sinh cả đời cho việc dạy học, người thầy với tấm gương sáng về đạo đức đã
truyền lại cho thế hệ sau nhiều giá trị quý báu và cống hiến to lớn. Họ là những người
hùng vô danh của xã hội, vì đóng góp của họ trong giáo dục và hình thành nhân cách
cho các thế hệ trẻ là không thể đong đếm được

GS,TS,Đỗ Phúc 2/20/2023

36
37 Tài liệu tham khảo

 Ashish Vaswani et al.,Attention is all you need, arXiv:1706.03762, 2017

 Matt Wampler, The Technology Behind Chat GPT-3,
https://www.clearcogs.com/post/the-technology-behind-chat-gpt-3, 2023
 ChatGPT software of OpenAI, 2022
 https://wandb.ai/ayush-thakur/RLHF/reports/Understanding-Reinforcement-
Learning-from-Human-Feedback-RLHF-Part-1--VmlldzoyODk5MTIx
 https://hwbusters.com/freestyle/chatgpt-generative-pre-trained-transformer-skynet-
is-it-you/
 https://laodongcongdoan.vn/chatgpt-khi-tri-tue-nhan-tao-pho-cap-moi-nha-
91840.html
 https://vietnambiz.vn/chatgpt-tao-nen-con-sot-trong-nganh-moi-gioi-bat-dong-
san-20232175618536.htm

Prof DR. Do Phuc 2023

37
38 Web site

• https://viblo.asia/p/tat-ca-nhung-gi-ban-can-biet-ve-chatbot-Az45bnNg5xY

• https://chatbotsmagazine.com/chatbot-design-trends-2018-253fb356d3a3

• https://itnext.io/chatbots-a-bright-future-in-iot-f9f6cc8e12a9

• https://chatbotslife.com/why-the-future-of-chatbots-is-scary-19c51404d84d

• https://www.statista.com/statistics/255778/number-of-active-wechat-messenger-
accounts

• https://www.24h.com.vn/cong-nghe-thong-tin/8-dieu-tuong-khong-duoc-ma-
duoc-khong-tuong-khi-xai-chatgpt-c55a1436918.html

Prof DR. Do Phuc 2023

38
 Cảm ơn qúy vị đã lắng nghe!
39
Xin liên hệ: GS.TS. Đỗ Phúc
Khoa hệ thống thông tin
phucdo@uit.edu.vn

Tri Nhan R&D Group

39
 HỘI THẢO
Giảng dạy và đánh giá kết quả học tập
trình độ đại học trong bối cảnh ChatGPT

Tổng quan về ChatGPT:

Khả năng và Hạn chế

ĐH Quốc Gia Tp.HCM
Trường ĐH Khoa học Tự nhiên
www.hcmus.edu.vn
BCV: Đinh Điền
ddien@hcmus.edu.vn
2/2023

40
TỔNG QUAN về ChatGPT

1 Giới thiệu về ChatGPT

2 Khả năng của ChatGPT

3 Hạn chế của ChatGPT

41
2
 1. ChatGPT là gì?

⚫ ChatGPT là một “người máy đối thoại”

➢ chatbot
❖ Sản phẩm của cty OpenAI (30/11/2022)
✓ Ảnh hưởng sâu rộng đến mọi người
✓ Vì nó liên quan đến Ngôn ngữ con người
❑ Ngôn ngữ: Phương tiện giao tiếp quan trọng nhất
của loài người.

42
3
Chatbot là gì? Dựa trên các
Cơ sở tri thức

Phần mềm máy tính

có thể đối thoại với con người

nhờ các công nghệ

Xử lý (hiểu) ngôn ngữ tự nhiên
443
Thử hỏi ChatGPT?

5 44
Cơ chế hoạt động của chatbot
⚫ Chatbot được huấn luyện bởi
⚫ Mô hình ngôn ngữ (Language Model)
⚫ Công nghệ Học máy (Machine Learning)
➢ Mô hình ngôn ngữ dự đoán (xác suất)
từ ngữ kế tiếp trong câu dựa vào
ngữ cảnh trước đó.
➢ Có sự đánh giá (đúng/sai) của
con người (annotator)
trong quá trình huấn luyện.
456
CHATBOT: Đầu vào Đầu ra
Tôi sẽ đến tham dự buổi hội thảo lúc 8 giờ
Mô hình Dự đoán
10
Đầu ra

0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Đầu vào

ĐẦU VÀO ĐẦU RA

• Từ ngữ trước đó • Từ ngữ kế tiếp
• Câu hỏi/yêu cầu • Câu trả lời
• Giả thiết/Dữ kiện • Kết luận/Kết quả
• Đầu vào tốt • Đầu vào tốt
46
Cơ chế hoạt động chatGPT
⚫ ChatGPT được huấn luyện bởi
⚫ Mô hình ngôn ngữ lớn
⚫ với công nghệ học máy GPT
(Generative Pre-trained Transformer)
⚫ Do OpenAI đề xuất (2018)
⚫ Dựa trên mô hình Học sâu (Deep
learning) Transformer
do Google Brain đưa ra (2017)
❖ Lê Việt Quốc là 1 tác giả

47
8
Mô hình ngôn ngữ lớn?
❑ MHNN lớn: kho ngữ liệu huấn luyện cực lớn
❑ ChatGPT: ngữ liệu 300 tỷ từ với 175 tỷ tham số
➢ MHNN lớn: không chỉ dự đoán từ kế tiếp, mà
✓ Câu (sentence) kế tiếp
✓ Đoạn văn (paragraph) kế tiếp
✓ Toàn văn bản (text)
❖ Đáp ứng (completion) chính xác
yêu cầu đầu vào (prompt) của người sử dụng.

48
9
 CẦN DẠY: cách sử dụng
ChatGPT hiệu quả
✓ Đầu vào (prompt) tốt: cụ thể, chi tiết, chính xác
➢ Đầu ra (completion): tốt
❑ Con người: cần học cách “sử dụng” ChatGPT
một cách hiệu quả.
o Yêu cầu kiểu tổng thể => chi tiết (top-down)
o Vd: “Hãy gợi ý 7 chủ đề về chăm sóc sức khỏe”
=> Chọn 1 chủ đề
o => Tiếp tục yêu cầu máy gợi ý 7 chủ đề con
o => …
49
10
2. Khả năng của ChatGPT

❑ Hai nhóm tác vụ Ngôn ngữ:

1. Ngôn ngữ máy/lập trình

(Machine/Programming languages)

2. Ngôn ngữ con người/tự nhiên

(Human/Natural languages)

50
11
Ngôn ngữ lập trình
1. Sinh mã (code generation)

51
12
Ngôn ngữ lập trình
2. Giải thích mã (code explanation)

5213
Ngôn ngữ lập trình
3. Chuyển mã (code convertion)

14
53
Ngôn ngữ lập trình
4. Sửa lỗi (bug fixing)

54
15
Ngôn ngữ tự nhiên
1. Phân loại văn bản (text classification)
Vd: Phân loại theo lĩnh vực, chủ đề, cảm xúc, …

55
16
Ngôn ngữ tự nhiên
2. Hiểu văn bản (text understanding)
Vd: hỏi về chủ đề của văn bản, phân tích số liệu, …

56
17
Ngôn ngữ tự nhiên
3. Sinh văn bản (text generation)
Vd: tư vấn, gợi ý, soạn bài, giải toán, viết báo cáo, bài báo,
truyện, kịch bản, kế hoạch, giới thiệu, quảng cáo, câu hỏi, …

57
18
Ngôn ngữ tự nhiên: Sinh văn bản

58
19
Ngôn ngữ tự nhiên: Sinh văn bản

59
20
Ngôn ngữ tự nhiên: Sinh văn bản
Vd: Soạn giáo án cho bài “Làng” của Kim Lân

60
21
Ngôn ngữ tự nhiên: Sinh văn bản

22

61
Ngôn ngữ tự nhiên: Sinh văn bản

62
23
Ngôn ngữ tự nhiên: Sinh văn bản
Vd: Soạn đề thi cuối kỳ môn Ngữ văn lớp 12:

63
24
Ngôn ngữ tự nhiên: Sinh văn bản

64
25
Ngôn ngữ tự nhiên
4. Đối thoại (text conversation)
Vd: Tán gẫu, hỏi-đáp, giải toán, …

26
65
Ngôn ngữ tự nhiên
5. Dịch văn bản (text translation)

66
27
Ngôn ngữ tự nhiên: Dịch đa ngữ

67
28
Ngôn ngữ tự nhiên
6. Tóm tắt văn bản (text summarization)

68
29
Ngôn ngữ tự nhiên: Tóm tắt văn bản

69
30
Một số ứng dụng: Học ngôn ngữ/ngoại ngữ

70
31
Một số ứng dụng: Học ngôn ngữ/ngoại ngữ

71
32
Một số ứng dụng: Học ngôn ngữ/ngoại ngữ

72
33
Một số ứng dụng: dạy các môn xã hội

73
34
Một số ứng dụng: dạy các môn xã hội

74
35
Một số ứng dụng: dạy các môn xã hội

75
36
Một số ứng dụng: dạy các môn xã hội

76
37
Một số ứng dụng: dạy các môn xã hội

77
38
Một số ứng dụng: dạy các môn xã hội

78
39
Một số ứng dụng: dạy các môn xã hội

79
40
Một số ứng dụng: viết lời cho bài hát

80
41
Một số ứng dụng: tạo video

81
42
Một số ứng dụng: tạo video

82
43
Một số ứng dụng: tạo video

44
83
3. Hạn chế của ChatGPT

o Dữ liệu chỉ được cập nhật đến cuối 2021.

o Trả lời sai: nhất là những vấn đề mang tính đặc thù (đất
nước, dân tộc, văn hóa, lịch sử, ngôn ngữ, …) vì không
có ngữ liệu (vd: chữ Nôm)
o Kết quả trả lời: đôi khi mất kiểm soát (do cơ chế tự học)
o Hiện chỉ là văn bản (text): chưa có tiếng nói (voice)

84
45
Có trường hợp không chính xác

46 85
Mang tính đặc thù

47 86
Mang tính đặc thù

Ngọc Kiều Lê tân truyện: “Khi nên giời cũng chiều người cho nên"
87
Mang tính đặc thù

Truyện Kiều: “Trăm năm trong cõi người ta"

Câu lắt léo (nhập nhằng):

“Xem lại album, mình thấy ông già đi nhanh quá”

“Review the album, I see that old man walks too fast“
=> “gets old” (trở nên già) 88
Thiên vị:

5089
Một số tác vụ không phải là mạnh nhất hiện nay:

Is ChatGPT A Good Translator? A Preliminary Study

Khả năng dịch: So sánh với các hệ khác (hiện có)
khi dịch Hoa-Anh

90
51
Sự phát triển của ChatGPT
& các sản phẩm AI tương tự
o Hạn chế về ngữ liệu của ChatGPT: sẽ được giải quyết
o Hạn chế về tiếng nói: khá đơn giản (ChatGPT4)
➢ Hiểu rõ hơn về ngữ nghĩa (semantics) văn bản
thông qua ngữ âm (phonetics)
➢ Phát triển: thêm phần xử lý ảnh (image/video): để nhận
diện khuôn mặt, biểu cảm của con người (khả thi)
➢ Kết nối với người máy (robot): Trợ lý “thật” đắc lực!
➢ Tuy không thể chính xác tuyệt đối, nhưng rất hữu dụng.
➢ Phạm vi ứng dụng: theo vào trí tưởng tượng con người.
91
52
 92
ChatGPT & Con người
❑ Câu trả lời của ChatGPT: không giống nhau hoàn toàn
✓ Vì đầu ra: phụ thuộc cách hỏi, lịch sử hỏi, hàm xác suất
➢ Khó phát hiện được văn bản nào là của máy (đạo văn)
➢ Đây là thách thức trong vấn đề ĐÁNH GIÁ sinh viên
❑ ChatGPT hay các sản phẩm tương tự (Bard, Erniebot,…)
✓ So với Con người: không thông minh hơn, nhưng Máy:
❑ Nhanh hơn, biết nhiều hơn (do nó học từ hàng trăm triệu
sách/tài liệu, bằng rất nhiều ngôn ngữ), siêu bộ nhớ.
❑ Tìm kiếm Google: chỉ tìm trong một ngôn ngữ (truy vấn)
➢ ChatGPT: đa ngữ, khó truy nguồn; không biết độ tin cậy.
Văn bản của ChatGPT & của Người: khác nhau không?

GPTZero

Publish on Jan 3, 2023 Lexical Diversity

3.5

Created by Edward Tian

3
(Princeton University)
2.5
Main idea: calculate two
properties of text which are --
“perplexity” and “burstiness”
2

1.5

Web tool: GPTZero

1
At least 250 characters
0.5
Source code: Code ChatGPT Human

93
54
❖ Phát hiện tự động văn bản ChatGPT viết được không?
OpenAI
DetectGPT
Classifier
Publish on Jan 31, 2023 Publish on Jan 31, 2023

Released by Released by OpenAI

Stanford University

Main idea: use a language Main idea: create a classifier to

model to detect its own distinguish between text
generations. written by a human and text
written by AIs.

Web tool: DetectGPT Web tool: OpenAI Classifier

At least 40 words. At least 1000 characters.

=> Khó khăn trong việc ĐÁNH GIÁ ở ĐH

94
55
Hành động
✓ Hiểu rõ hơn về chatGPT để sử dụng nó hiệu quả hơn.
✓ Phải học hỏi nhiều hơn để giỏi hơn nó,
✓ Làm chủ được nó:
✓ Biết cách hỏi nó (GIGO: Garbage In Garbage Out)
✓ Biết nhận ra những sai sót của nó
➢ Xa hơn: tự nghiên cứu xây dựng sản phẩm tương tự
cho các bài toán đặc thù của VN: hỏi đáp pháp luật VN,
truy vấn lịch sử - địa lý VN, y học dân tộc, … (từ kho tàng
chữ Nôm).
❖ Khai thác chatGPT để phục vụ con người chúng ta.

95
3
Sinh viên ngành CNTT
✓ Máy: xử lý ngôn ngữ máy (NN hình thức) dễ hơn ngôn ngữ người
✓ Cần tìm hiểu hoạt động bên trong của ChatGPT:
✓ Tích hợp API vào các hệ phần mềm hiện nay (Vscode, Office, …)
✓ Tham khảo các mã nguồn (phiên bản GPT trước)
✓ Nghiên cứu các công trình khoa học do OpenAI công bố
Publications
(openai.com)

3
96
Kết luận

▪ ChatGPT:
✓ Công cụ trợ giúp ngôn ngữ (tự nhiên/lập trình) đắc lực.
✓ Giúp giảm đáng kể thời tìm kiếm, tổng hợp, soạn thảo
nội dung; phân tích/báo cáo số liệu, tư vấn, dạy học, …
➢ THAY ĐỔI nội dung và cách thức GIẢNG DẠY
✓ Rất khó nhận ra đâu là câu trả lời của ChatGPT: vì có
nhiều cách trả lời khác nhau, không khác biệt con người
➢ THAY ĐỔI cách thức ĐÁNH GIÁ
➢ TÂM THẾ con người?

3
97
 Lời kết
Nhân (người) Ưu (lo/sầu) Ưu (điểm)

Nhân hữu ưu sầu ưu điểm đại

人 有 尤 愁 优 点 大

“Lo”:
➢ THAY ĐỔI
✓ Nội dung giảng dạy
✓ Cách giảng dạy
✓ Cách đánh giá 98
 Nếu không THAY ĐỔI
=> “tụt HẬU”

ĐI CHẬM + ĐI SAU => THEO KỊP THỜI ĐẠI ???

CHÂN THÀNH CẢM ƠN

MONG NHẬN ĐƯỢC
CÁC Ý KIẾN/CÂU HỎI/THẢO LUẬN 99
 Đào tạo đại học thời đại ChatGPT: cơ hội và thách thức

Phạm Trần Vũ
Khoa Khoa học và Kỹ thuật Máy tính
Trường Đại học Bách khoa, ĐHQG-HCM

I. Giới thiệu

Trong thời gian gần đây, sự xuất hiện của ChatGPT1 của OpenAI đã gây lên nhiều
sự chú ý trong cộng đồng. Khả năng trả lời “mọi thứ” của ChatGPT, từ những câu hỏi
thông thường trong cuộc sống, đến những vấn đề phức tạp hơn như chuẩn bị một bài
diễn văn hay làm một bài luận của sinh viên đã làm cho nhiều người nghĩ rằng ChatGPT
có thể thay thế nhiều hoạt động của con người. Ngay cả trong cộng đồng giáo dục, nhiều
ý kiến cho rằng nếu ChatGPT có thể làm các bài tập, bài luận cho sinh viên, thì việc
đào tạo, đánh giá bài làm của sinh viên sẽ gặp nhiều khó khăn, sẽ khó đánh giá đúng
năng lực của sinh viên. Trên thực tế, sự xuất hiện của ChatGPT, hay các hệ thống
chatbot nói chung trong thời điểm hiện nay tương tự như sự xuất hiện của Internet, Web,
các công cụ tìm kiếm trước đây. Nó mang đến những cơ hội tốt cho hoạt động đào tạo
ở bậc đại học. Nhưng đi kèm với cơ hội bao giờ cũng có những thách thức nhất định.

II. ChatGPT

ChatGPT cơ bản là một chatbot được xây dựng dựa trên công nghệ Trí tuệ nhân
tạo, có thể tương tác, trao đổi và giải đáp các thắc mắc một cách tự động. Nhìn một cách
tổng quan nhất, một chatbot gồm các thành phần được mô tả như Hình 1.

- Dữ liệu: là nguồn tri thức của một chatbot. Dữ liệu càng phong phú, đa dạng, thì
khả năng trả lời của chatbot càng tốt. Thông thường, dữ liệu cần được chọn lọc, làm
sạch, và gán nhãn để huấn luyện chatbot.
- Mô hình học máy: từ nguồn dữ liệu đã được gán nhãn, các cơ chế học máy phù
hợp được áp dụng để xây dựng các mô hình học. Chất lượng của câu trả lời, mức độ
chính xác, cũng phụ thuộc rất nhiều vào các mô hình học máy được sử dụng.

1
https://openai.com/blog/chatgpt/

100
 - Bộ phận suy diễn: khi nhận được các yêu cầu của người sử dụng, chatbot sử
dụng các mô hình học máy và cơ chế duy diễn phù hợp để tạo câu trả lời, đáp ứng yêu
cầu của người sử dụng.
- Bộ phận tương tác: mục đích chính của bộ phận tương tác là giao tiếp, đối thoại
với người sử dụng.

Hình 1. Cấu trúc của một chatbot

Như vậy, dù với mô hình học máy nào đi nữa thì chất lượng và số lượng nguồn
dữ liệu sẽ quyết định chất lượng (mức độ chính xác, mức độ tự nhiên của câu trả lời,
v.v.) của một chatbot. ChatGPT cũng không phải ngoại lệ. Để trả lời được các câu hỏi
rất đa dạng của người sử dụng, lượng dữ liệu dùng cho việc huấn luyện chatbot phải rất
lớn, phải mất rất nhiều thời gian để chọn lọc, gán nhãn. Bên cạnh đó, để xử lý được
lượng lớn dữ liệu, tài nguyên tính toán được sử dụng cũng phải rất lớn.

III. Hoạt động giảng dạy và học tập

Ở bậc đại học, việc giảng dạy và học tập có thể được tổng quát hoá thành ba hoạt
động chính:

- Xác định mục tiêu đào tạo: thông thường, mục tiêu được mô tả dưới dạng chuẩn
đầu ra của một chương trình đào tạo hoặc của từng môn học. Mục tiêu đào tạo xác định
năng lực, gồm kiến thức và kỹ năng, người học được kỳ vọng sẽ đạt được sau khi hoàn

101
thành chương trình đào tạo hoặc môn học. Hình 2 là một ví dụ về chuẩn đầu ra chương
trình Khoa học Máy tính của ABET.

1. Phân tích vấn đề tính toán phức tạp để áp dụng những nguyên lý của
Khoa Học Máy Tính và những quy tắc liên quan để xác định ra giải
pháp.
2. Thiết kế, thực thi, và đánh giá một giải pháp khoa học máy tính để
thoả mãn những yêu cầu khoa học máy tính trong văn bản kỷ luật của
chương trình.
3. Giao tiếp hiệu quả trong nhiều môi trường chuyên nghiệp.
4. Nhận thức trách nhiệm nghề nghiệp và đưa ra các đánh giá về tính toán
thực hành dựa trên các nguyên tắc pháp lý và đạo đức.
5. Hoạt động hiệu quả như dưới vai trò là một thành viên hoặc trưởng
nhóm của một nhóm tham gia vào các hoạt động phù hợp theo quy tắc
của chương trình.
6. Áp dụng lý thuyết khoa học máy tính và các nguyên tắc cơ bản về phát
triển phần mềm vào sản xuất các giải pháp.

Hình 2. Chuẩn đầu ra chương trình Khoa học Máy tính của ABET

- Tổ chức giảng dạy và học tập: sau khi xác định được mục tiêu, nhà trường tổ
chức việc giảng dạy và học tập, có sự tham gia của cả giảng viên và người học. Ở bậc
đại học, giảng viên thường chỉ đóng vai trò hướng dẫn, truyền đạt kiến thức, hỗ trợ
người học trong quá trình học tập. Người học là trung tâm của quá trình giảng dạy và
học tập. Việc học của người học gồm cả thời gian học dưới sự hướng dẫn, giảng dạy
của giảng viên, và cả thời gian tự học.
- Kiểm tra, đánh giá: việc kiểm tra, đánh giá thường được xem như là việc “sát
hạch” người học có đáp ứng được yêu cầu để hoàn thành một môn học, hay một chương
trình đào tạo hay không. Việc kiểm tra, đánh giá cũng cần thiết cho việc đánh giá xem
công tác tổ chức giảng dạy và học tập của giảng viên và người học có đáp ứng được
mục tiêu đào tạo đặt ra hay không. Đây là cách hiểu phù hợp hơn trong công tác quản
lý đào tạo. Dựa vào kết quả kiểm tra, đánh giá, công tác tổ chức giảng dạy và học tập
có thể cần phải điều chỉnh cho hợp lý hơn, chẳng hạn như điều chỉnh lại chuẩn đầu ra,
điều chỉnh lại phương pháp giảng dạy, học tập, v.v. Vì vậy, việc kiểm tra, đánh giá cần
tập trung vào năng lực của người học so với mức độ kỳ vọng đặt ra ở mục tiêu đào tạo.

102
 IV. Cơ hội và thách thức với ChatGPT

Nhìn một cách tổng thể, ChatGPT, hay các chatbot nói chung, là một hệ thống
cung cấp thông tin, tri thức cho người sử dụng. Đối với đào tạo đại học, nguồn thông
tin, tri thức, có vai trò rất quan trọng đối với quá trình giảng dạy và học tập. Với mức
độ tự chủ cao ở bậc đại học, ngoài những giờ trên lớp, phần lớn thời gian người học tích
luỹ năng lực của mình qua quá trình tự học, sử dụng kiến thức từ nhiều nguồn khác
nhau. Hình 3 mô tả sự thay đổi các nguồn kiến thức phổ biến cho người học theo sự
phát triển của công nghệ.

Hình 3. Các nguồn tri thức thay đổi theo sự phát triển của công nghệ

- Sách: có thể là nguồn tri thức phổ biến và lâu đời nhất còn sử dụng đến ngày
nay. Ngày xưa, người học phải tự tìm, tập hợp những cuốn sách mình cần cho việc học.
- Thư viện: nơi tập hợp nhiều sách và tư liệu phục vụ cho quá trình học tập và
nghiên cứu. Với thư viện, việc tìm kiếm và sử dụng tài liệu được dễ dàng hơn.
- Internet/Web: sự bùng nổ của Internet và ứng dụng Web làm cho việc tìm kiếm
thông tin, tiếp cận nguồn tri thức của người học ngày càng dễ dàng hơn.
- Công cụ tìm kiếm: ứng dụng Web tạo ra một lượng dữ liệu, thông tin, tri thức
khổng lồ trên không gian mạng. Các công cụ tìm kiếm như Google, Yahoo, v.v., giúp
cho việc sử dụng nguồn tri thức này một cách hiệu quả hơn.
- ChatGPT/Chatbot: mặc dù các công cụ tìm kiếm đã tạo ra một cách thức tìm
kiếm, chắt lọc thông tin hiệu quả, nhưng với sự hỗ trợ của AI, các chatbot như ChatGPT
103
được kỳ vọng giúp cho việc chọn lọc thông tin ngày càng dễ dàng hơn, giúp người học
tiếp cận thông tin nhanh hơn, tốt hơn.

Như vậy, chúng ta có thể xem các hệ thống chatbot, như ChatGPT, là một công
cụ giúp cho việc xử lý nguồn thông tin không lồ trên Internet/Web được hiệu quả hơn.
Sự xuất hiện của ChatGPT hay các hệ thống chatbot khác ở thời điểm hiện nay tương
tự như sự xuất hiện của Internet/Web, các công cụ tìm kiếm trước đây. Nó sẽ tạo ra
nhiều cơ hội cho quá trình tổ chức giảng dạy và học tập, nhưng cũng mang đến một số
thách thức nhất định.

Cơ hội

Việc cung cấp cho người sử dụng khả năng tìm kiếm, xử lý thông tin một cách
hiệu quả, trong hoạt động giảng dạy, ChatGPT sẽ giúp:

- Giảng viên, người học tiếp cận và sử dụng nguồn thông tin khổng lồ trên
Internet/Web một cách hiệu quả hơn. Cách sử dụng này tương tự như các hệ thống tìm
kiếm trước đây, nhưng kết quả cụ thể hơn, dễ sử dụng hơn.
- Người học có thể tự mình tìm hiểu thông tin, học tập với sự hỗ trợ của ChatGPT
mà không cần nhiều đến sự tương tác của giảng viên. Việc này giúp tăng hiệu quả thời
gian tự học, và có thể giúp gỉảm thời gian làm việc ở lớp.

Thách thức

Tuy nhiên, ChatGPT cũng mang đến một số thách thức:

- Chất lượng câu trả lời của ChatGPT phụ thuộc vào nguồn dữ liệu dùng để huấn
luyện hệ thống. Nếu nguồn dữ liệu đầu vào không chính xác, các câu trả lời từ hệ thống
có thể bị sai. Do vậy, người sử dụng cần phải chọn lựa thông tin một cách thận trọng.
- Người học có thể quá lạm dụng vào các chatbot như ChatGPT, dẫn đến việc lười
tư duy, lười tìm hiểu. Hệ quả của quá trình này có thể là năng lực của người học phát
triển chậm hơn việc sử dụng các công cụ truyền thống.
- Việc kiểm tra, đánh giá cần đi vào bản chất của vấn đề, nghĩa là phải đánh giá
đúng vào năng lực của người học, tránh trường hợp người sử dụng trả lời của chatbot

104
cho việc đánh giá (gian lận trong kiểm tra, đánh giá). Do vậy, việc sử dụng các phương
pháp đánh giá phù hợp luôn cần thiết.
V. Kết luận

Sự xuất hiện của ChatGPT gây ra nhiều sự chú ý của cộng đồng vì cách tiếp cận
khác biệt trong quá trình xử lý và cung cấp thông tin cho người sử dụng. Việc này tạo
ra một số cơ hội tốt hơn cho người sử dụng, đặc biệt là trong môi trường đào tạo. Đi
cùng với cơ hội là một số lo lắng rằng ChatGPT, hay chatbot thông minh, sẽ làm hết
việc của người học, làm cho việc đánh giá người học trở nên khó khăn. Tuy nhiên, xét
về bản chất, các hệ thống chatbot cũng chỉ là các hệ thống xử lý thông tin, tương tự như
các công cụ tìm kiếm hiện có, mặc dù cách tương tác với người sử dụng, các biểu diễn
thông tin có thể khác biệt đôi chút. Đối với hoạt động đào tạo, nếu việc đánh giá người
học đúng vào bản chất, là đánh giá đúng năng lực của nguời học, thì việc xuất hiện của
các chatbot cũng sẽ không tác động đáng kể đến các phương pháp kiểm tra, đánh giá
đang được sử dụng.

105
Đặt vấn đề thích
ứng của CTĐT và
nội dụng dạy học
trước sự xuất
hiện của ChatGPT
Huỳnh Văn Thông

106
TẠI SAO?
• Hệ sinh thái thông tin số (DIE) vốn đã
phong phú, cung cấp nhiều nguồn lực
thông tin/tri thức cho người dùng, nay
có thêm sức mạnh AI, mà sự xuất hiện
của ChatGPT chỉ là một dấu hiệu kích
hoạt của sức mạnh đó.
• DIE khó có khả năng “thay thế” nhà
trường và người thầy, nhưng DIE+AI thì
hoàn toàn có thể.

107
ChatGPT và còn hơn
thế nữa…

• Tra cứu, tổng hợp thông tin theo yêu cầu

• Phân tích số liệu, dữ liệu
• Giải bài tập toán
• Viết code, kiểm tra code, giải code,…
• Soạn thảo văn bản theo ý người dùng
• Hướng dẫn/chỉ dẫn sử dụng
• Thiết kế
• Vẽ đồ họa
• …
108
 So sánh DẪN DẮT NHÂN VĂN

phổ giá trị của người thầy

CHIA SẺ KINH NGHIỆM CÁ NHÂN
và khả năng hỗ trợ của AI
với quá trình phát triển
năng lực người học KHÁI QUÁT HÓA, MÔ HÌNH HÓA

LIÊN KẾT I/K VÀ TỔ HỢP THÀNH I/K THỨ CẤP

HƯỚNG DẪN, CHỈ DẪN

PHÂN TÍCH I/K/D

GIỚI THIỆU I/K

109
Điều nên bắt đầu nghĩ đến
110
 Tự điều chỉnh cơ cấu giờ giảng bài/giờ
tương tác theo hướng tăng số giờ tương
tác
Thay đổi
chiến lược
Chuyển trọng tâm thiết kế nội dung dạy
thiết kế dạy học học từ kiểu thiết kế SCD (subject-centred
design) sang kiểu PCD (problem-centred
design), và đặc biệt là nên ưu tiên cho
kiểu ACD (activity-centred design)

111
Thiết kế CTĐT

112
 Nắm bắt các
QUÁ TRÌNH
Thiết kế đánh giá quan trọng hơn
nắm bắt KẾT QUẢ

113
&
THAY ĐỔI BỘ PHẬN THANH TRA ĐÀO TẠO

114
 Cảm ơn
đã lắng nghe
huynhvanthong@yahoo.com
090 8382 969

115