Uzun 19. Yüzyıl – Kısa 20. Yüzyıl
Toplanan vergiler saray masraflarına ve bu
19. yüzyılın normalde 1800’de başlaması gerekirken
tarihçilere göre başlangıcı 1789’dur. Fransız İhtilali’nin
başlangıcı baz alınmıştır.
 Fransız İhtilali (1789)
 3. Selim’in tahta çıkışı (1789)  Nizam-ı Cedit
 Sanayi Devrimi (1760-1830)
FRANSIZ İHTİLALİ VE SANAYİ DEVRİMİ
 Fransız İhtilali ve Sanayi Devrimi 19. yüzyılı
şekillendiren, biri siyaseti diğeri iktisadını şekillendiren
iki büyük dönüşüm sürecidir.
 Fransa bayrağındaki mavi özgürlüğü, beyaz eşitliği,
kırmızı ise kardeşliği temsil eder.
18. YY Fransa Toplumunun Yapısı
Fransa’da 18. yüzyılda 3 zümreye ayrılmış bir kategori
vardır:
1.) Ruhban Sınıfı (Din Adamları/Kilise):
 Toprağın bir kısmına sahip.
 Doğumları, ölümleri, evlilikleri kaydediyor.
 Zaman zaman (İhtiyaç halinde) vergi topluyor.
Ancak kendileri vergi vermekle yükümlü değil.
2.) Aristokratlar/Soylular:
 Zaman zaman kralın otoritesiyle çatışsalar bile
yine de toplumun en üst kesimlerindeler.
 Birçok vergiden muaflar. Yine ihtiyaç halinde
köylülerden vergi toplayabiliyorlar.
 Siyasette söz sahibiler.
 Toprağın %20’sine sahipler.
3.) Toplumun birçok kesimi (köylüler, işçiler,
burjuvalar…):
 Burjuvalar sürekli soyluları eleştiriyor, neden
onlarla eşit haklara sahip olmadıkları konusunda
çatışıyorlar.
 Burjuvalar, dönemin aydınlanma filozoflarının
kitaplarında yazdıkları düşünce özgürlüğünü,
kanun önünde eşitlik gibi kavramları hayata
geçirecek grup misyonunu sahipleniyorlar.
 Nüfusun büyük bir kısmını oluşturan köylüler aynı
zamanda toprağın bir kısmına sahip.
 Kriz yaşandığında köylüler üst zümrelere ekstra
vergi ödediği için belleri bükülüyor.
 İşçilerin maaşlarının yarısı hatta yarısından fazlası
temel gıdaya gidiyor. Durumları ekonomik açıdan
oldukça kötü.
Devrimin Dolaysız Nedenleri:
 Ekonomi: Köylü ve işçilerin desteği ve burjuvanın
önderliği sayesinde gerçekleşti.
 Yedi Yıl Savaşları
 Fransa, kendine güçlü bir rakip olan İngiltere’nin
gücünü kırabilmek için Amerika’daki bağımsızlık
mücadelesine maddi destek veriyor. Buraya yapılan
harcamalar Fransa hazinesindeki altınları bir nevi
sömürüyor.
tarz harcamalara gittiği için bu vergilerin ekonomiye
hiçbir katkısı olmuyor.
 Bu durumun farkında olan kral zümreler meclisini
topluyor. Bir araya gelen bu üç zümre bu krizden nasıl
kurtulabileceklerini konuşacaklar. Kral aristokrasinin
bazı haklarından vazgeçmesini, taşın altına ellerini
koymasını bekliyor ancak aristokrasi bundan yana
değil.
 Kralın iktidarını zorlayanlar aristokratlar !!
 Bir araya gelen bu üç zümrede ilk iki zümre bir konuda
uzlaşırsa, toplumun %96’sından fazlasını
oluşturmalarına rağmen üçüncü zümre konumları
itibariyle çekingen kalıyorlar ve sonrasında daha çok
kendi taleplerini dile getirebilecekleri ulusal bir meclis
ilan ediyorlar.
 Kral bir yandan aristokratların bu meclise dahil
olmasını isterken bir diğer yandan da bu meclisi
meydan okuma olarak gördüğü için ortadan kaldırmak
istiyor.
Bastille Hapishanesinin Düşüşü:
 Tüm bu olanlardan sonra ulusal meclis ve kralın
askerleri arasında bir gerilim oldu. Kralın askerleri
silahlı ve dolayısıyla daha güçlü oldukları için buna
karşılık olarak ulusal meclistekiler de silah arayışına
girdi. Büyük bir cephanelik olan Bastille Kalesi’ndeki
silahlar ve mühimmatlara el koyup, siyasi tutukluları
serbest bıraktılar.
 14 Temmuz 1789 !!!
 Kentten kırlara dalga dalga yayılan bu isyan köylülere
de bir özgüven verdi ve köylüler vergi vermeyi
reddettiler.
İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi:
 28 Ağustos 1789: İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi
(bunu oku !!)
- Aristokratik ayrıcalıklar kalksın.
- Demokratik değil ama laik, anayasalcı ve kamusal
hakların güvence altına alınmasını talep eden bir
metin.
- Liberal burjuvalar, aristokratlar gibi söz sahibi
olmak istediklerinden daha çok mülk sahibi olan
oligarşi temelinde söz hakkının olduğu bir meşruti
monarşiyi arzuluyor. (???)
 Kral bu metni kabul etmek zorunda kalıyor.
 Halk yoksulluktan kırılırken Marie Antoinette’in
söylediği iddia edilen "Ekmek bulamıyorlarsa
pasta yesinler!" sözü halkı iyice kışkırttı.
 Marie Antoinette’in sarayda tahıl depoladığı
söylentisi çıkınca Parisli ev kadınları bir yürüyüş
yapıyor ve bu burjuvazi ye yarıyor. Çünkü kral
toplumsal tepkiden çekinip bildirgeyi kabul
ediyor. Kabul edilince soylular kitleler halinde
ülkeyi terk edecek ve burjuvazi büyük bir kazanım
elde edecek.
BURJUVA DEVRİMİ Mİ, HALKIN DEVRİMİ Mİ?
Burjuvanın Kazanımları:
 Aristokratik ayrıcalıkları sarsmayı başardı.
 Devrimin önderliğini üstlendi.
 Daha liberal bir ticaret. Serbest rekabete engel
olabileceği düşünülen loncalar kaldırıldı.
 İşçilerin sendika kurması ve grev yapmasını
yasaklanlandı.
 Ekonomik olarak sürekli karı arttırmak ve
maliyetleri düşürmek için önemli bir hamle.
1792-1794 Devrimin Radikal Aşaması
 Ülkede kalan ve hala bu durumu sindiremeyen
soyluların tepkisi.
 Baldırı çıplaklar, zengin olanın daha fazla ayrıcalığının
olmasını ortadan kaldırmak istiyor.
 Burjuvazi karşı devrimi engellemek ve kendilerinin
başlattıkları bu düzeni devam ettirmek istiyor.
 Fransa, Avusturya tarafında işgal edilmeye başlanıyor.
 Fransa ve Avusturya kralının akrabalık ilişkisinin olması
bu işgalin bilerek yapıldığı düşüncesine neden oldu.
 Jakobenler kralı ve eşini ölüme gönderecekler. (-Ki o
dönemin ölümleri ibret olsun diye giyotinle
gerçekleştiriliyor.)
 Hızlı infaz için ve sembolik olarak (ölümün dahi eşit
olması -sıradan bir suçlunun da kralın da aynı şekilde
infaz edilmesi) özellikle giyotin kullanılmıştır. Bunun
akabinde cumhuriyet kurulacaktır.
 Jakobenler, kralın ordusunu kullanamayacağı için
kendileri savaştı ve (vatan sevgisi) zorunlu askerliği
getirdiler. (18-25 yaş arası bekar erkekler)
 Jakobenler hem ülkelerini hem devrimi kurtarmayı
başardılar ancak bu yolda pek çok insan (bütün karşı
devrimciler, eleştirenler) hayatını kaybetti.
 Kendi içerinde bile farklı görüşlere sahip olan burjuva;
eşitliği, parasız eğitimi savunan kısacası demokratik
olan anayasayı kabul etmediği için anayasa asla
yürürlüğe konamadı.
 Maximilien Robespierre ==> Bu anayasayı destekleyen
önemli bir isim !!
 Bu idealler için çokça mücadele etti. Ancak çıkarlarıyla
ters düştüğü için burjuvalar tarafından tıpkı kral gibi
giyotine gönderildi.
DEVRİMİN ANLAM VE ETKİLERİ
 Evrensellik
 Eşitlik, İnsan Hakları ve Eğitim Alanında Aydınlanmacı
Fikirler
 Modern Milliyetçilik Fikri
 Vatan – Patrie (Soyut Bir Anlam)
Fransa’da devrimden sonra neler değişti?
 Fransa’da devrim saati ve devrim takvimi kullanılmaya
başlandı. Bu takvime göre bir hafta on gün.
 Eski standartlar terk ediliyor.
 Haftanın günlerine, mevsimlere farklı isimler veriliyor.
 Bu değişikliğe gidilmesinin nedeni bir değişim
olduğunu belirtmek içindir. Önceki rejimin
etkilerini silmek için böyle bir şey yapıldı.
(Napolyon tarafından 1806’da kaldırıldı.)
 Paris Salonları
 Kral gündelik hayat okumalarının parçası oldukça
halkın gözündeki önem ve değeri düşmüş,
kutsallığı sorgulanabilir hale gelmiştir.
SANAYİ DEVRİMİ
Tarım ve zanaata dayalı ekonomiden, fabrika ve işbölümüne
dayanan üretim biçimine geçiş.
 Sanayi Devrimi Batı Avrupa’da ortaya çıktı. Çünkü
Avrupa diğer yerlere kıyasla ekonomik açıdan üstünlük
sahibiydi. (Coğrafi keşifler ve verimli topraklar !!)
 Bu verimliliği arttırmak için insan gücü yerine makineler
kullanıldığı için tarım gücü fazlaydı, ancak bu
makineleşme insanların köyden kente göçüşüne neden
oldu.
 İngiltere’yi Avrupa’daki diğer ülkelerden birkaç adım
öne geçiren şeyler: kömür yatakları, demir-çelik
yatakları bakımından zengin olması, devletin istikrarlı
olması, ada ülkesi olduğu için savaşlardan bir nebze de
olsa uzak kalması, su kaynakları bakımından zengin,
özel mülkiyeti arttıran ve güvence altına alan kanunlar.
 Çitleme Hareketi: Köylünün ekip biçtiği toprağın
çitleyerek büyük çiftlikler yaratan yasal süreç. Bir kez
çitlenince toprak kamusal niteliğini kaybederek tek bir
sahibin malı haline gelmiştir. (Kar amacı güdülerek
verimlilik hesabı yapılarak gerçekleştirilen tarım)
 Pamuk ve iğ büküm makinesi icat edildi. (Tekstil)
 Buhar makine
 Makineleşmeyle kol gücüne ihtiyaç azaldığı için kadın
ve çocuklarda çalışmaya başlamışlardır. Daha ağır işte
mecburen çalışanlar insanlar da vardır.
 İnsanların yaşam biçimleri değişmeye başladı.
Sanayi Devriminin Etkileri
 Zaman ve mekan kavramının değişmesi
 Haber, bilgi ve düşünce alışverişi
 Düz bir ilerleme çizgisine olan inanç
 Ulaşım ve iletişim imkanlarının artışı
 Charles Dickens – İki Şehrin Hikayesi, Victor Hugo –
Sefiller, Émile Zola– Germinal, Stendhal – Kırmızı ve
Siyah bu dönemi yansıtan eserlerdir.
 Müzik ve resimde de değişiklikler olmuştur.