1.

B Ö L Ü M
MİYOKARD KONTRAKTİL
HÜCRELERİ VE FİZYOLOJİSİ

Hülya DİP 1

Giriş
Kalp; atriyum kası, ventrikül kası ve özelleşmiş uyarıcı/iletici kas lifleri olmak üzere 3 tip kastan
meydana gelir.
Atriyum ve ventrikül kasları iskelet kasına benzer şekilde kasılırlar ancak farklı olarak kasılma
süreleri daha uzundur (1).
Özelleşmiş uyarıcı ve iletici kas lifleri ise belli belirsiz kasılırlar. Çünkü çok az miktarda kasılabi-
lir fibril içerirler. Bu kas lifleri daha çok kalbin ritmik olarak atmasını düzenleyen bir uyarı sistemi
sağlarlar. Bunu iki şekilde gerçekleştirebilirler; ya aksiyon potansıyelini kalbin her yerine ileterek
yaparlar ya da otomatik ve ritmik elektriksel ateşlemeler sergileyerek sağlarlar.

KALP KASININ FİZYOLOJİK ANATOMİSİ

Kalp kasının iskelet kasından farkı istemsiz olarak kasılabilmesi ve tek çekirdekli hücrelerden
oluşmasıdır. Kalp kası iskelet kası gibi çizgili bir görünüme sahiptir. Kalp kası lifleri biribirine seri
ve paralel bağlanmış çok sayıda hücreden oluşur. Bu hücreleri biribirinden ayıran hücre zarları kalp
kası liflerini enine kesiyor gibi görünen koyu alanları oluştururur. Bunlara interkale disk denir. Bu-
rada hücre zarları biribiriyle kaynaşarak geçirgen haberleşen bağlantıları (yarık bağlantı) oluşturur.
Böylelikle iyonlar hızla difüze olur ve aksiyon potansiyeli interkale diskleri geçerek bir kalp kası
hücresinden diğerine kolaylıkla ilerler. Yani bir hücre uyarıldığında aksiyon potansiyeli hücrelerin
tümüne yayılır (2). (Şekil-1)

Şekil-1 Kalp kası lifinin sinsityal yapısı (guyton fizyoloji 13.baskı)

1
Uzm. Dr. Hülya DİP, S.B.Ü. İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, diphulya@hotmail.com

1

deki kalsiyum konsantrasyonunun salınma ön-
cesi düzeyine inmesi kalsiyumun troponinden
ayrılmasını sağlar. Sarkoplazmik retikulumun
membranında kalsiyumu sitozolden retiku-
lum lümenine geri pompalayan primer aktif
transport proteinler bulunur. T-tübülünde ak-
siyon potansiyeli başladığı anda kalsiyum sar-
koplazmik retikulumdan sitozole salınır. Ancak
salınmış kalsiyumun retikuluma geri pompa-
lanması çok daha uzun zaman alır. Bu yüzden
sitozoldeki kalsiyum konsantrasyonu yüksek
kalır ve tek bir aksiyon potansiyelinden sonra
kasılma bir süre daha devam eder (10).
Sonuç
Özetle kas kasılmasının temelinde aksiyon
potansiyeli vardır. Aksiyon potansiyeli sonucu
hücre içi kalsiyumun artması troponin ve tro-
pomiyozin üzerinden etki etmektedir. Bu döngü
filamentler aracılığı ile devam etmekte ve kas
kasılması gerçekleşmektedir. Kasılmış olan kas
lifinin gevşemesi ise sitoplazmik kalsiyumun
sarkoplazmik retikuluma aktif olarak taşınma-
sının bir sonucudur.
Miyokard Kontraktil Hücreleri ve Fizyolojisi • 7
KAYNAKLAR
1. Guyton, A. C.and Hall, J. E. (2010). Tıbbi Fizyoloji.
12.Basım. Nobel Tıp Kitabevleri,1056-1078.
2. Human physiology: an integrated approach, 7th edi-
tion, 2016 pg: 559-612
3. Temel Kardiyoloji, Prof.Dr.Rasim ENAR, Nobel Tıp
Kitabevi, 2007
4. Widmaier, EP. Raff, H. Strang, Kt. Çeviren: Demir-
gören, S. Vander İnsan Fizyolojisi, Bölüm-9 Kas, 10.
Baskı, Güven Kitapevi, İzmir, 2010 syf: 279-309.
5. Braunwald’s heart disease 11th edition, 2018
6. Webb, R. C. (2003). Smooth muscle contraction and
relaxation. Advances in physiology education, 27(4),
201-206.
7. Gökmen, F. G. (2003). Sistematik anatomi. İzmir, İz-
mir Güven Kitabevi, 67-197.
8. McCleskey, E. W., Fox, A. P., Feldman, D. ve Tsien, R.
W. (1986). Different types of calcium channels, Jour-
nal of Experimental Biology, 124: 177-90.
9. Thorneloe, K.S. and Nelson, M. T. (2005). Ion channels
in smooth muscle: regulators of intracellular calcium
and contractility, Canadian Journal of Physiology and
Pharmacology, 83: 215–242.
10. Terzioglu, M. and Çakar, L. (1989). Fizyoloji Ders Ki-
tabı, Basım Atölyesi: İstanbul, s 106-111.