Professional Documents
Culture Documents
Ariza Nevisi Vekalatonline - Ir
Ariza Nevisi Vekalatonline - Ir
ﺿﻮع ﺗﺤﻘﻴﻴﻖ
ﻣﻮﺿ
ﻲ
ﻧﻮﻳﺴﻲ ﻀﻪ
ﺨﺶ ﻧﺎﻣﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺑﺎ ﻋﺮﻳﻀ
ﺑﺨ
ﮔﮔﺮدآورﻧﺪه
داووود ﺳﻌﻴﺪﺪي
ﻧﺎﺷﺮ
Www.HaghGo
ostar.Ir
ﮕﺎه ﺑﻴﻨﻪ
85اﻧﺘﺸﺎرات ﻧﮕﺎ
ﺳﻲ ﻣﺪﻧﻲ )ﻋﻠﻤﻤﻲ ،ﻛﺎرﺑﺮدي(( .دﻛﺘﺮ ﺑﻬﺮام ﺑﻬﺮاﻣﻲ ﭼﺎپ ﻧﻬﻢ ﭘﺎﺋﻴﺰ 8
* ﻣﻨﺒﻊ :آﺋﻴﻦ دادرﺳ
ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ
در ﻣﻮرد ﻧﺤﻮه ﻋﺮﻳﻀﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ و ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻧﻤﻮدن ﻗﺴﻤﺖ ﺷﺮح دادﺧﻮاﺳﺖ در ﻓـﺮم ﻫـﺎي ﻣﺨﺼـﻮص دادﺧﻮاﺳـﺖ
ﺑﺨﺶ ﻧﺎﻣﻪ و ﻗﺎﻧﻮن ﺧﺎﺻﻲ وﺿﻊ ﻧﮕﺮدﻳﺪه اﺳﺖ وﻟﻲ آﻧﭽﻪ در ﻣـﻮرد ﺷـﻴﻮه ﻧﮕـﺎرش ﻣﺘـﻮن ﺣﻘـﻮﻗﻲ و ﺑـﺎﻻﺧﺺ
ﻗﺴﻤﺖ ﺷﺮح دادﺧﻮاﺳﺖ در ﻓﺮم ﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص دادﺧﻮاﺳﺖ ﻋﺮف و ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛـﻪ در ﺑﻴـﺎن ﻋـﺮض
ﺣﺎل ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺨﺘﺼﺮ و ﻣﻔﻴﺪ و ﺑﻪ دور از ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ ،ﺧﻴﻠﻲ ﺻﺮﻳﺢ ،واﺿﺢ و ﺑـﺎ رﻋﺎﻳـﺖ ﻧﻬﺎﻳـﺖ ادب در
ﻣﻘﺎم ﺧﻄﺎب ﺑﻪ دادﮔﺎه ،اﺑﺘﺪا ﺳﺎﺑﻘﻪ اي از ﻣﻮﺿﻮع ،ﺳﭙﺲ اﺗﻔﺎق و در ﻧﻬﺎﻳﺖ درﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻮاﻫـﺎن از دادﮔـﺎه درج
ﮔﺮدد.
در ﻧﮕﺎرش ﻫﺎﻳﻲ اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﺘﻦ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺗﺮ ﺷﻮد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آن از ﺣﻮﺻﻠﻪ دادﮔﺎه ﺧﺎرج ﻣﻲ ﮔﺮدد و ﻧﻪ ﺗﻨﻬـﺎ
ﻛﻤﻜﻲ ﺑﻪ درك درﺳﺖ ﻗﻀﺎت از ﺷﺮح واﻗﻊ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑـﻪ ﺳـﺒﺐ ﺣﺎﺷـﻴﻪ روي ﻏﻴـﺮ ﻣﺘﻌـﺎرف
ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺧﻮاﻧﻨﺪه از ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﻲ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻓﺮﻋﻲ ﺷﻮد و ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎً زﻣﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮي در دادرﺳﻲ ﺻﺮف ﮔﺮدد.
ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ از اﺑﺮاز ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ در ﻗـﺎﻧﻮن ذﻛـﺮ ﮔﺮدﻳـﺪه ﺧـﻮدداري ﻛﻨـﺪ و در
ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻮادي از ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺘﻨﺎد ﺷﻮد ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺷﻤﺎره ﻣﻮاد ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺴﻨﺪه ﻛﻨـﺪ .ﻣﮕـﺮ در
ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﺳﻌﻲ دارد اﺳﺘﺪﻻل ﺧﻮد را از ﻣﻮاد ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻮﺿـﻮع ﺑﻴـﺎن ﻛﻨـﺪ .و ﻧﻴـﺰ از ﻧﮕـﺎرش
ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺖ و ﻳﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻲ ﮔﺮدد و ﺣﺘﻲ اﻻﻣﻜﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ذﻛﺮ ﮔﺮدد ﻛـﻪ
ﻣﻮﺟﺐ ﻗﻮت ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻗﺎﻧﻮن در راﺳﺘﺎي رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺷﻮد.
ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﺤﻮه ﻋﺮﻳﻀﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻋﺮﻓﻲ ،ﻓﻘﺪان ﻗﺎﻧﻮن و ﺑﺨـﺶ ﻧﺎﻣـﻪ ﻣﺤﺴـﻮس ﻧﻴﺴـﺖ وﻟـﻲ
ﻗﺎﻧﻮن آﺋﻴﻦ دادرﺳﻲ ﻣﺪﻧﻲ ﻣﺼﻮب 1379در ﻣﻮاد 51و 52در ﻣﻮرد ﻧﺤﻮه ﺗﻨﻈﻴﻢ دادﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ را ﻋﻨﻮان
ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺮم ﻫﺎي ﺧﺎص ﻗﻀﺎﺋﻲ ﻧﻤﻮده اﺳـﺖ
ﻛﻪ در ذﻳﻞ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻲ ﭘﺮدازﻳﻢ.
*
دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ دادﺧﻮاﻫﻲ ،دادﺧﻮاﺳﺘﻦ ،ﺗﻈﻠﻢ ﺧﻮاﻫﻲ اﺳﺖ ،ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺎده 48ق آ د م ﻣﺼـﻮب ،1379
رﺳﻴﺪﮔﻲ در دادﮔﺎه ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺗﻘﺪﻳﻢ دادﺧﻮاﺳﺖ اﺳﺖ.
ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺎده ﻣﺬﻛﻮر ﺷﺮوع ﺑﻪ رﺳﻴﺪﮔﻲ در دادﮔﺎه ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺗﻘﺪﻳﻢ داﺧﻮاﺳـﺖ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ .دادﺧﻮاﺳـﺖ ﺑـﻪ دﻓﺘـﺮ
دادﮔﺎه ﺻﺎﻟﺢ و در ﻧﻘﺎﻃﻲ ﻛﻪ دادﮔﺎه داراي ﺷﻌﺐ ﻣﺘﻌﺪد اﺳﺖ ﺑﻪ دﻓﺘﺮ ﺷﻌﺒﻪ اول ﺗﺴﻴﻠﻢ ﻣﻲ ﮔﺮدد.
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ق آ د م ﺳﺎﺑﻖ ﻧﻴﺰ در ﻣﺎده 70ﺷـﺮوع ﺑـﻪ رﺳـﻴﺪﮔﻲ در دادﮔﺎﻫﻬـﺎي دادﮔﺴـﺘﺮي را ﻣﺤﺘـﺎج ﺗﻘـﺪﻳﻢ
دادﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻲ داﻧﺴﺖ ،و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ رأي وﺣﺪت روﻳﻪ ﺑﻪ ﺷـﻤﺎره 582ﻣـﻮرخ 71/12/2و ﺷـﻌﺐ دﻳـﻮان ﻋـﺎﻟﻲ
١
ﻛﺸﻮر ﻣﺼﻮﺑﻪ 21ﺧـﺮداد 68و ﻧﻴـﺰ ﻧﻈﺮﻳـﻪ 7/2120ﻣـﻮرخ 1379/3/17اداره ﺣﻘـﻮﻗﻲ ﻗـﻮه ﻗﻀـﺎﺋﻴﻪ ،ﺷـﺮوع
رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ دﻋﺎوي ﺣﻘﻮﻗﻲ را ﻣﺴﺘﻠﺰم دادن دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ آن ﻣﻲ داﻧﻨﺪ.
ﻟﺬا در ﻣﺎره 51ق آ د م ﻣﺼﻮب 1379آﻣﺪه اﺳﺖ دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ زﺑـﺎن ﻓﺎرﺳـﻲ و در روي ﺑﺮﮔﻬـﺎي ﭼـﺎﭘﻲ
ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد.
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮاد 70و ﻣﻮاد 152ﺗﺎ 154ق آ د م ﺳﺎﺑﻖ و ﻣﺴﺘﻨﺪاً ﺑﻪ ﻣﻮاد 299 ،196 ،259 ،47آﺋﻴﻦ دادرﺳﻲ
ﻣﺪﻧﻲ ﺟﺪﻳﺪ ،درﺧﻮاﺳﺘﻲ ﻛﻪ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ آن ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺻﺪور ﻗﺮار ﻳﺎ ﺣﻜﻢ ﮔـﺮدد ،ﻣﺴـﺘﻠﺰم ﺗﻘـﺪﻳﻢ دادﺧﻮاﺳـﺖ
اﺳﺖ و دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺮگ و ﻓﺮم ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻣﺨﺼﻮص و رﺳﻤﻲ اﺳـﺘﻜﻪ ﺧﻮاﻫـﺎن ﺧﻮاﺳـﺘﻪ ﺧـﻮد را ﺑـﺮ روي آن ﻣـﻲ
ﻧﻮﻳﺴﺪ.
دادﮔﺎه ﻋﺎﻟﻲ اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﻗﻀﺎت ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺣﻜﻢ ﺷﻤﺎره 38ﻣﻮرخ 1306/06/26ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ و ﺟﺮﻳﺎن دادن ﻋﺮﺿﺤﺎل،
در اوراق ﻏﻴﺮرﺳﻤﻲ را ﺗﺨﻠﻒ داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ .ﺑﻪ ﻋﻼوه ،ﻗﺴﻤﺖ اﺧﻴﺮ ﻣﺎده 71ق آ د م ﺳـﺎﺑﻖ ﻣﻘـﺮر ﻣـﻲ داﺷـﺖ
دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ و در روي ﺑﺮﮔﻬﺎي ﭼﺎﭘﻲ ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد ،ﻣﮕـﺮ در ﻧﻘـﺎﻃﻲ ﻛـﻪ ﺑﺮﮔﻬـﺎي
ﻧﺎﻣﺒﺮده در دﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮم ﻧﺒﺎﺷﺪ .در ﻣﻮارد ﻓﻮري ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ دادﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻠﮕﺮاﻓﻲ ﺑﺎﺷﺪ ،ﻗـﺎﻧﻮن ﺟﺪﻳـﺪ ﻓـﺮض
ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺑﺮﮔﻬﺎي ﭼﺎﭘﻲ ﻣﺨﺼﻮص و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﺮض ﻣﻮارد ﻓﻮري ﺑـﺮاي اﺳـﺘﻔﺎده از ﺗﻠﮕـﺮاف را ﻣﻨﺘﻔـﻲ
داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ.
ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻮاد 51و 52ق آ د م ﺑﺮگ دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺎوي ﻧﻜﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ:
-1ﻧﺎم و ﻧﺎم ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ،ﻧﺎم ﭘﺪر ،ﺳﻦ ،اﻗﺎﻣﺘﮕﺎه و ﺣﺘﻲ اﻻﻣﻜﺎن ﺷﻐﻞ ﺧﻮاﻫﺎن ،ﻛﻪ ﻋﺒﺎرت "ﺣﺘـﻲ اﻻﻣﻜـﺎن
ﺷﻐﻞ ﺧﻮاﻫﺎن" در ﺑﻨﺪ ﻓﻮق داراي اﺑﻬﺎم اﺳﺖ و ﺑﺎ ﻣﺘﺪوﻟﻮژي ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺷﻜﻲ ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺑﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮاي ذﻛﺮ ﺷﻐﻞ ﺧﻮاﻫﺎن ﻣﻨﻄﻘﺎً ﭼﻪ ﺣﺪاﻻﻣﻜﺎﻧﻲ ﻣﺘﺼﻮر اﺳﺖ .اﮔﺮ اﻳﻦ را ﺑـﺮاي ﺷـﻐﻞ ﺧﻮاﻧـﺪه
ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﻣﻲ ﺷﺪ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻛﺮد .
ﺗﺒﺼﺮه اي ﻛﻪ در ﺑﻨﺪ اول ﻣﺎده 51آﻣﺪه اﺳﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻘﺮر ﻣﻲ دارد :در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ دادﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻮﺳـﻂ
وﻛﻴﻞ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﺷﻮد ﻣﺸﺨﺼﺎت وﻛﻴﻞ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ درج ﮔﺮدد.
-2ﻧﺎم و ﻧﺎم ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ،اﻗﺎﻣﺘﮕﺎه و ﺷﻐﻞ ﺧﻮاﻧﺪه .
ﻣﻨﻈﻮر از اﻗﺎﻣﺘﮕﺎه ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻬﻢ اﻣﻮر ﻫﺮ ﺷﺨﺺ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﺒﻮد ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان اﻗﺎﻣﺘﮕـﺎه
ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ،اﻗﺎﻣﺘﮕﺎه اﺷﺨﺎص ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺎده 1002ق م ﻣﺮﻛﺰ ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻧﻬﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑـﻮد و
ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﺎده 50و 591ق ت اﻗﺎﻣﺘﮕﺎه اﺷﺨﺎص ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻋﺒﺎرت از ﻣﺤﻞ اداره ﺷﺨﺺ ﺣﻘﻮﻗﻲ اﺳﺖ.
-3ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ و ﺑﻬﺎي آن ﻣﮕﺮ آﻧﻜﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﻬﺎ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﺒﻮده و ﻳﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﺎﻟﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ .
-4ﺗﻌﻬﺪات و ﻳﺎ ﺟﻬﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ آن ﺧﻮاﻫﺎن ﺧﻮد را ﻣﺴـﺘﺤﻖ ﻣﻄﺎﻟﺒـﻪ ﻣـﻲ داﻧـﺪف ﺑـﻪ ﻃـﻮري ﻛـﻪ
ﻣﻘﺼﻮد واﺿﺢ و روﺷﻦ ﺑﺎﺷﺪ .
٢
-5آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺎن از دادﮔﺎه درﺧﻮاﺳﺖ دارد .
-6ذﻛﺮ ادﻟﻪ و وﺳﺎﻳﻠﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺎن ﺑﺮاي اﺛﺒﺎت ادﻋﺎي ﺧﻮد دارد ،از اﺳﻨﺎد و ﻧﻮﺷﺘﻪ ،ﺷﻬﻮد و ﻏﻴﺮه .
-7اﻣﻀﺎي دادﺧﻮاﺳﺖ دﻫﻨﺪه و در ﺻﻮرت ﻋﺠﺰ از اﻣﻀﺎء اﺛﺮ اﻧﮕﺸﺖ او .
-8ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺎده 52ق آ د م در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﺻﺤﺎب دﻋـﻮي ،ﻋﻨـﻮان ﻗـﻴﻢ ،ﻣﺘـﻮﻟﻲ ،ﻣﻮﺻـﻲ،
ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﺮﻛﺖ و اﻣﺜﺎل آن را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ،ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﺷﻮد .
ﻋﺪم ذﻛﺮ ﻋﻨﻮان ﻗﻴﻢ ،ﻣﺘﻮﻟﻲ ،ﻣﺪﻳﺮ و ...در دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ آن اﺳـﺖ ﻛـﻪ دادﺧﻮاﺳـﺖ دﻫﻨـﺪه از
ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻮد اﻗﺪام ﺑﻪ ﻃﺮح دﻋﻮي ﻧﻤﻮده اﺳﺖ .ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺷﺮح و ﻣﻔﺎد دادﺧﻮاﺳﺖ ﮔﻮﻳـﺎي اﻳـﻦ ﻣﻄﻠـﺐ
ﺑﺎﺷﺪ .در اﻳﻨﺼﻮرت ﺑﺎ اﺧﺬ ﺗﻮﺿﻴﺢ رﻓﻊ اﺑﻬﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد.
-9ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﺗﺒﺼﺮه 1و 2ﺑﻨﺪ 7ﻣﺎده 51ق آ د م اﻗﺎﻣﺘﮕﺎه ﺧﻮاﻫﺎن و ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺧﺼﻮﺻـﻴﺎت از
ﻗﺒﻴﻞ ﺷﻬﺮ ،روﺳﺘﺎ ،ﺧﻴﺎﺑﺎن ،ﭘﻼك ،ﻃﺒﻘﻪ و ...درج ﺷﻮد و اﮔﺮ ﺧﻮاﻫـﺎن و ﻳـﺎ ﺧﻮاﻧـﺪه ﺷـﺨﺺ ﺣﻘـﻮﻗﻲ
ﺑﺎﺷﺪ اﻗﺎﻣﺘﮕﺎه ﺷﺨﺺ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻗﻴﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد .
در دﻋﺎوي ﺣﻘﻮﻗﻲ دادﺧﻮاﺳﺖ ﭘﺎﻳﻪ و اﺳﺎس ﻛﺎر دادﮔﺎه در رﺳﻴﺪﮔﻲ اﺳﺖ .ﺑـﺮاي دادﺧﻮاﺳـﺖ ﺷـﺮاﻳﻂ
ﺧﺎﺻﻲ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﻋﺪم رﻋﺎﻳﺖ ﻫﺮ ﻳـﻚ از آﻧﻬـﺎ ﻣﻮﺟـﺐ ﺗـﺄﺧﻴﺮ در دادرﺳـﻲ
ﻣﻲ ﺷﻮد ،ﻳﺎ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ ﺻﺪور ﻗﺮار رد و ﻳﺎ ﺗﻮﻗﻴﻒ دادﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻲ ﮔﺮدد.
ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار ﺷﺮاﻳﻂ دادﺧﻮاﺳﺖ و ﺿﻤﺎﻧﺘﻬﺎي ﻋﺪم رﻋﺎﻳﺖ آن را دﻗﻴﻘﺎً اﺣﺼﺎء ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻣﻮرد ﺑﺤـﺚ
و ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻴﻢ داد.
-1ﺷﺮط اول ﭘﺮ ﻛﺮدن و ﺗﻨﻈﻴﻢ دادﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ .دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﻪ زﺑـﺎن ﻓﺎرﺳـﻲ و روي ﺑﺮﮔﻬـﺎي
ﭼﺎﭘﻲ ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد .
ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره 7/10791ﻣﻮرخ 82/12/27اداره ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻗﻮه ﻗﻀـﺎﺋﻴﻪ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻣـﺎده 51ق آ د م
ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻨﻮان ﻣﻲ ﻛﻨﺪ :در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ دادﺧﻮاﺳﺘﻬﺎي ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺘﻌﻼم ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻃﺮاﺣـﻲ
و ﭼﺎپ ﻣﻲ ﺷﻮد از ﻟﺤﺎظ ﺷﻜﻞ ﻣﺜﻞ دادﺧﻮاﺳﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ دادﮔﺴﺘﺮي ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻤﺒـﺮ ﻻزم
ﻫﻢ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن وﺻﻮل ﺑﺮﺧﻲ از درآﻣﺪﻫﺎي دوﻟﺖ ،ﺑﺮ روي آن اﻟﺼﺎق ﺷﻮد ،ﻃﺮح دﻋـﻮي ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠﻪ
آﻧﻬﺎ ﻓﺎﻗﺪ اﺷﻜﺎل اﺳﺖ.
اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﺎت وارد ﺑﺮ ﺗﻨﻈﻴﻢ دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺮ روي ﺑﺮﮔﻬﺎي ﭼﺎﭘﻲ :
اﻟﻒ( در ﻧﻘﺎﻃﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﮔﻬﺎي ﭼﺎﭘﻲ در دﺳﺘﺮس ﻧﺒﺎﺷﺪ ،ﻣـﻲ ﺗـﻮان در اوراق ﻏﻴﺮﭼـﺎﭘﻲ دادﺧﻮاﺳـﺖ داد.
وﻟﻲ ق آ د م ﺗﺼﻮر ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ اوراق ﻣﺨﺼﻮص ﭼﺎﭘﻲ را ﻣﻨﺘﻔﻲ ﻓﺮض ﻛﺮده اﺳﺖ .ﻟـﺬا در ﻣـﺎده
51ق آ د م آﻣﺪه اﺳﺖ":دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ در روي ﺑﺮﮔﻬﺎي ﭼﺎﭘﻲ ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه
و ﺣﺎوي ﻧﻜﺎت زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ "...ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻧﻪ در ﻗﺎﻧﻮن ﺳﺎﺑﻖ و ﻧﻪ در ﻗـﺎﻧﻮن ﺟﺪﻳـﺪ ،ﺿـﻤﺎﻧﺖ اﺟﺮاﻳـﻲ در
٣
ﺻﻮرت ﺗﺨﻠﻒ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ .ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺻﺪور ﺣﻜﻢ دادﮔﺎه اﻧﺘﻈـﺎﻣﻲ ﻣﺒﻨـﻲ ﺑـﺮ ﺗﺨﻠـﻒ
ﺑﺮاي ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﻋﺮض ﺣﺎل در ﻏﻴﺮ اوراق رﺳﻴﻢ ﻣﺤﻞ ﺗﺄﻣﻞ اﺳﺖ.
ﺣﻜﻢ ﺷﻤﺎره 38ﻣﻮرخ 1306/06/29دادﮔﺎه ﻋﺎﻟﻲ اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﻗﻀﺎت ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ و ﺟﺮﻳﺎن دادن ﻋﺮض ﺣﺎل
را ﻛﻪ در اوراق ﻏﻴﺮ رﺳﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ ،در ﻏﻴﺮ ﻣﻮارد اﺳﺘﺜﻨﺎء ﺗﺨﻠﻒ داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ.
ب( در ﻣﻮارد ﻓﻮري ﻧﻴﺰ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ دادﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻠﮕﺮاﻓﻲ ﺑﺎﺷـﺪ .ﻣﺎﻧﻨـﺪ وﻗﺘـﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻴﻦ ﻣﺤـﻞ اﻗﺎﻣـﺖ
دادﺧﻮاﺳﺖ دﻫﻨﺪه و دﻓﺘﺮ دادﮔﺎه ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻳﺎدي وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و اﺣﺘﻤﺎل اﻧﻘﻀﺎي ﻣﻬﻠـﺖ ﺑـﺮود ،ﺑـﻪ
ﺧﺼﻮص در دﻋﺎوي ﻛﻪ ﻣﻘﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻬﻠـﺖ اﺳـﺖ ،ﻣﺎﻧﻨـﺪ دﻋـﺎوي اﻋﺘـﺮاض ﺑـﻪ ﺛﺒـﺖ و ﺗﺤﺪﻳـﺪ و ﺣـﺪود،
واﺧﻮاﻫﻲ ،ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﺧﻮاﻫﻲ و ...
ج( در دﻋﺎوي ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺎده 2آﺋﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ اﺟﺮاﻳﻲ ﻗﺎﻧﻮن ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده و ﺑﻪ اﺳـﺘﻨﺎد ﻣـﺎده
8ﻗﺎﻧﻮن دادﮔﺎه ﻣﺪﻧﻲ ﺧﺎص ﻣﺼﻮب ،1358ﺿﺮورﺗﻲ ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﻴﻢ دادﺧﻮاﺳـﺖ در اوراق ﭼـﺎﭘﻲ وﺟـﻮد
ﻧﺪارد و رﻋﺎﻳﺖ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت اﻟﺰاﻣﻲ ﻧﻴﺴﺖ.
د( در اﻣﻮر ﺣﺴﺒﻲ ﻣﻮﺿﻮع ﻗﺎﻧﻮن اﻣﻮر ﺣﺴﺒﻲ ﻣﺼﻮب 1319ﻧﻴﺰ ﺿـﺮورﺗﻲ ﺑـﻪ ﺗﻨﻈـﻴﻢ دادﺧﻮاﺳـﺖ در
اوراق ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻴﺴﺖ.
ه( در اﻣﻮر ﻛﻴﻔﺮي ﻧﻴﺰ ﻟﺰوﻣﻲ ﺑﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻜﺎﻳﺖ در اوراق ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻴﺴﺖ. .
-2ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﺎده 78ق آ د م " 1318ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻘﺪﻳﻢ دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻤﺴـﻲ و ﺑـﺎ ﺗﻤـﺎم ﺣـﺮوف ﻧﻮﺷـﺘﻪ
ﺷﻮد ".و ﻣﺴﺘﻨﺪاً ﺑﻪ ﻣﺎده 81ق آ د م " 1318ﻣﺪﻳﺮ دﻓﺘﺮ دادﮔﺎه ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از رﺳﻴﺪن دادﺧﻮاﺳـﺖ
ﺑﺎﻳﺪ آن را ﺛﺒﺖ ﻛﺮده ،رﺳﻴﺪي ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻧﺎم ﻣﺪﻋﻲ ﻋﻠﻴﻪ و ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺴﻠﻴﻢ از روز و ﻣﺎه و ﺳـﺎل ﺑـﺎ ذﻛـﺮ
ﺷﻤﺎره ﺛﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻛﻨﻨﺪه دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪو در روي ﻛﻠﻴﻪ ﺑﺮﮔﻬﺎي داد ﺧﻮاﺳﺖ ﺗـﺎرﻳﺦ دادﺧﻮاﺳـﺖ
را ﻗﻴﺪ ﻛﻨﺪ "...در ﻗﺎﻧﻮن آﺋﻴﻦ دادرﺳﻲ ﻣﺪﻧﻲ 1379راﺟﻊ ﺑﻪ ﺗﻜﻠﻴﻒ دادﺧﻮاﺳﺖ دﻫﻨﺪه ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﻗﻴـﺪ
ﺗﺎرﻳﺦ ،ﺳﻜﻮت ﻧﻤﻮده اﺳﺖ .
ﻟﻴﻜﻦ در ﺧﺼﻮص ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻣﺪﻳﺮ دﻓﺘﺮ در ﻣﺎده 49ق آ د م 1379آﻣﺪه اﺳﺖ " ﻣﺪﻳﺮ دﻓﺘﺮ دادﮔﺎه ﭘـﺲ
از وﺻﻮل دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻮري آن را ﺛﺒﺖ ﻛﺮده رﺳﻴﺪي ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻧﺎم ﺧﻮاﻫﺎن ،ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺴﻴﻠﻢ )روز و
ﻣﺎه و ﺳﺎل( ﺑﺎ ذﻛﺮ ﺷﻤﺎره ﺛﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻛﻨﻨﺪه دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ و در ﺑﺮگ درﺧﻮاﺳﺖ ﺗـﺎرﻳﺦ ﺗﺴـﻴﻠﻢ
را ﻗﻴﺪ ﻧﻤﺎﻳﺪ "...ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻋﺪم ذﻛﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻮﺳﻂ دادﺧﻮاﺳﺖ دﻫﻨﺪه ﺗﺄﺛﻴﺮي در روﻧـﺪ رﺳـﻴﺪﮔﻲ
ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ و ﺻﺮﻓﺎً ﻣﺪﻳﺮ دﻓﺘﺮ ﻣﻜﻠﻒ ﺑﻪ ﻗﻴﺪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻪ روز و ﻣﺎه و ﺳﺎل اﺳﺖ .اﻟﺒﺘﻪ ﺗﺄﻛﻴـﺪي ﻣﺒﻨـﻲ
ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺷﻤﺴﻲ و ﺑﻪ ﺣﺮوف ﺑﺎﺷﺪ ،ﻧﮕﺮدﻳﺪه اﺳﺖ .ﻫﺮ ﭼﻨﺪ روﻳﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ رﻋﺎﻳﺖ آن اﺳﺖ.
-3ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻨﺪ 1ﻣﺎده 51ق آ د م 1379ﺧﻮاﻫﺎن ﺑﺎﻳﺪ در دادﺧﻮاﺳﺖ ﻧﺎم و ﻧﺎم ﺧـﺎﻧﻮادﮔﻲ ،ﻧـﺎم ﭘـﺪر،
ﺳﻦ ،اﻗﺎﻣﺘﮕﺎه و ﺣﺘﻲ اﻻﻣﻜﺎن ﺷﻐﻞ ﺧـﻮد را ﺑﻨﻮﻳﺴـﺪ و اﮔـﺮ دادﺧﻮاﺳـﺖ ﺗﻮﺳـﻂ وﻛﻴـﻞ ﺗﻘـﺪﻳﻢ ﺷـﻮد
ﻣﺸﺨﺼﺎت وﻛﻴﻞ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ درج ﮔﺮدد .ﻣﺎده 56ق ﻣﺰﺑﻮر ﺿﻤﺎﻧﺖ اﺟﺮاي ﻋﺪم ذﻛﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﻮاﻫﺎن ﻳﺎ
ﻋﺪم ﻗﻴﺪ ﻣﺤﻞ اﻗﺎﻣﺖ ﺧﻮاﻫﺎن را ﺑﻴﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ و ﻣﻘﺮر ﻣﻲ دارد "ﻫﺮﮔﺎه در دادﺧﻮاﺳﺖ ،ﺧﻮاﻫـﺎن ﻳـﺎ
۴
ﻣﺤﻞ اﻗﺎﻣﺖ او ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺒﺎﺷﺪ .ﻇﺮف دو روز از ﺗﺎرﻳﺦ رﺳﻴﺪ دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺟـﺐ ﻗـﺮاري ﻛـﻪ ﻣـﺪﻳﺮ
دﻓﺘﺮ دادﮔﺎه و در ﻏﻴﺒﺖ ﻣﺸﺎراﻟﻴﻪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ او ﺻﺎدر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ،دادﺧﻮاﺳﺖ رد ﻣﻲ ﺷﻮد .
ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺻﺮﻓﺎً ﺿﻤﺎﻧﺖ اﺟﺮاي ﻋﺪم ﻗﻴﺪ ﻣﺸﺨﺼﺎت و اﻗﺎﻣﺘﮕﺎه ﺧﻮاﻫـﺎن ﺗﺒﻴـﻴﻦ ﺷـﺪه
اﺳﺖ .وﻟﻲ ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮارد ﻣﺬﻛﻮر در ﺑﻨﺪ 1ﻣﺎده 51ق آ د م ﻳﻌﻨﻲ ﻋﺪم ذﻛﺮ )ﻧـﺎم ﭘـﺪر ،ﺳـﻦ ،
ﺷﻐﻞ ﺧﻮاﻫﺎن( ﺿﻤﺎﻧﺖ اﺟﺮاﻳﻲ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ.
-4ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻨﺪ 2ﻣﺎده 51ق آ د م 1379ﺧﻮاﻫﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎم و ﻧﺎم ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ،اﻗﺎﻣﺘﮕﺎه و ﺷﻐﻞ ﺧﻮاﻧـﺪه را
در دادﺧﻮاﺳﺖ ﻗﻴﺪ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺎده 54ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ 2ﻣﺎده 51ق آ د م "ﻣـﺪﻳﺮ دﻓﺘـﺮ دادﮔـﺎه
ﻇﺮف دو روز ﻧﻘﺎﻳﺺ دادﺧﻮاﺳﺖ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺘﺒﻲ و ﻣﻔﺼﻞ ﺑﻪ ﺧﻮاﻫﺎن اﻃﻼع داده و از ﺗﺎرﻳﺦ اﺑـﻼغ ﺑـﻪ
ﻣﺪت ده روز ﺑﻪ او ﻣﻬﻠﺖ ﻣﻲ دﻫﺪ ﺗﺎ ﻧﻘﺎﻳﺺ را رﻓﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ .ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﻣﻬﻠﺖ ﻣﻘﺮر اﻗﺪام ﺑﻪ رﻓـﻊ ﻧﻘـﺺ
ﻧﻨﻤﺎﻳﺪ ،دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺮاري ﻛﻪ ﻣﺪﻳﺮ دﻓﺘﺮ و در ﻏﻴﺒﺖ ﻣﺸﺎراﻟﻴﻪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ او ﺻـﺎدر ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ،
رد ﻣﻲ ﮔﺮدد "...
روﻳﻪ دادﮔﺎﻫﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻗﺎﻣﺘﮕﺎه و ﺷﻐﻞ ﺧﻮاﻧﺪه ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﻮأم ﺑﺎ ﺗﺴﺎﻣﺢ و اﻏﻤـﺎض ﺑـﻮده اﺳـﺖ.
ﺑﻬﺘﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻗﻮاﻋﺪ ﺷﻜﻠﻲ ﻋﻤﻮﻣﺎً و در ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﻣﺮي ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺗﻌﻴﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻣﻮاردي ﺑﺎ ادات اﻣـﺮ
و ﻧﻬﻲ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﮔﺮدد دﻗﻴﻘﺎً ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد.
-5از ﺷﺮاﻳﻂ دﻳﮕﺮ دادﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ و ﺑﻬﺎي آن اﺳﺖ .ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻋﺒﺎرت از ﭼﻴﺰ ﻳﺎ ﻣﺎل اﺳـﺖ ،ﻛـﻪ
در دﻋﺎوي ﻣﺪﻧﻲ و ﺗﺠﺎري و ﻳﺎ در اﻣﻮر ﺣﺴﺒﻲ اﺷﺨﺎص ﺑﻪ ﻃﺮﻓﻴﺖ ﺧﻮاﻧﺪه از دادﮔﺎه ﺗﻘﺎﺿـﺎ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ.
ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﺘﺮادف "ﻣﺪﻋﻲ ﺑﻪ" اﺳﺖ .ﻳﻌﻨﻲ آﻧﭽﻪ ﻣﺪﻋﻲ از دادﮔﺎه ﻣـﻲ ﺧﻮاﻫـﺪ .ﺧﻮاﺳـﺘﻪ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ
ﻏﻴﺮﻣﺎﻟﻲ و ﻳﺎ ﻣﺎﻟﻲ ﺑﺎﺷﺪ .در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﻨﺠﺰا اﻋﻼم ﺷﻮد .ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺮدد ﺑﻴﻦ دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ اﻣـﺮ و
ﻳﺎ ﻣﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻖ اﻣﺮي در آﻳﻨﺪه ﻧﺒﺎﺷﺪ .ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﺿـﺮر و زﻳـﺎن ﻧﺎﺷـﻲ از ﻗـﺮارداد و ﻳـﺎ
اﻟﺰاﻣﺎت ﺧﺎرج ﻗﺮاردادي و ﻳﺎ اﻳﻔﺎي ﺗﻌﻬﺪ و ﻳﺎ اﻧﺠﺎم آﺛﺎر ﻧﺎﺷﻲ از ﻗﺮاردادﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻟﺰام ﺑﻪ ﺗﻨﻈـﻴﻢ ﺳـﻨﺪ
رﺳﻤﻲ ،ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﺒﻴﻊ ،ﺗﺄدﻳﻪ ﺛﻤﻦ ،ﭘﺮداﺧﺖ اﺟﺎره ﺑﻬﺎ و ...ﺑﺎﺷﺪ .
ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﮔﺮ ﻣﺘﻌﺪد ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ در دادﺧﻮاﺳﺖ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﻄﺮح ﺷﻮد ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻨﺸﺎء و ﻣﺒﻨـﺎي دﻋـﺎوي
واﺣﺪ ﺑﺎﺷﺪ.
-6ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻨﺪ 6ﻣﺎده 51ق آ د م ﺧﻮاﻫـﺎن ﺑﺎﻳـﺪ دﻻﻳـﻞ اﺛﺒـﺎﺗﻲ ادﻋـﺎي ﺧـﻮد را ﺑـﻪ ﻃـﻮر واﺿـﺢ در
دادﺧﻮاﺳﺖ ﻗﻴﺪ ﻧﻤﺎﻳﺪ .و اﮔﺮ دﻟﻴﻞ او ﮔﻮاﻫﻲ ﮔﻮاه ﻳﺎ ﮔﻮاﻫﺎن ﺑﺎﺷﺪ ،اﺳـﻢ و ﻣﺸﺨﺼـﺎت و ﻣﺤـﻞ اﻗﺎﻣـﺖ
آﻧﺎن را ﺑﻪ ﻃﻮر ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻌﻴﻦ ﻛﻨﺪ .
در ﺑﻨﺪ 6ﻣﺎده 72ق آ د م 1318آﻣﺪه ﺑﻮد "در دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻜﺎت زﻳﺮ ﻗﻴﺪ ﺷﻮد :ذﻛﺮ ﺗﻤﺎم ادﻟﻪ و
وﺳﺎﻳﻠﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺎن ﺑﺮاي اﺛﺒﺎت ادﻋﺎي ﺧﻮد دارد از اﺳﻨﺎد ،ﻧﻮﺷﺘﻪ و اﻃﻼع ﻣﻄﻠﻌﻴﻦ و ﻏﻴﺮه .ادﻟﻪ ﻣﺜﺒﺘـﻪ
ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ و واﺿﺢ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد و اﮔﺮ دﻟﻴﻞ ،ﮔﻮاﻫﻲ ﮔﻮاه اﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺎن ﺑﺎﻳﺪ اﺳـﺎﻣﻲ و ﻣﺸﺨﺼـﺎت و
ﻣﺤﻞ اﻗﺎﻣﺖ آﻧﺎن را ﺑﻪ ﻃﻮر ﺻﺮﻳﺢ ﻣﻌﻴﻦ ﻛﻨﺪ".
۵
وﺟﻮد ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﻨﺪ 6ﻣﺎده 51ق آ د م 1379ﺑﺎ ﺑﻨـﺪ 6ﻣـﺎده 72ق آ د م :1318اوﻻً در ﻗـﺎﻧﻮن ﺳـﺎﺑﻖ
آﻣﺪه ﺑﻮد":ﻣﺤﻞ اﻗﺎﻣﺖ آﻧﺎن را ﺑﻪ ﻃﻮر ﺻﺮﻳﺢ ﻣﻌﻴﻦ ﻛﻨﺪ" در ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺪﻳﺪ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ":ﺑﻪ ﻃﻮر ﺻـﺤﻴﺢ
ﻣﻌﻴﻦ ﻛﻨﺪ" ﺻﺮﻳﺢ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻏﻴﺮ ﺻـﺮﻳﺢ و ﺿـﻤﻨﻲ ﺑـﻪ ﻛـﺎر ﻣـﻲ رود .ﺣـﺎل آﻧﻜـﻪ ﺻـﺤﻴﺢ در ﻣﻘﺎﺑـﻞ
ﻏﻴﺮﺻﺤﻴﺢ و ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ رود .ﺛﺎﻧﻴﺎً در ﻗﺎﻧﻮن ﺳﺎﺑﻖ آﻣﺪه ﺑﻮد "ذﻛﺮ ﺗﻤﺎم ادﻟﻪ "...وﻟﻲ در ﻗـﺎﻧﻮن
ﺟﺪﻳﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ":ذﻛﺮ ادﻟﻪ و "...ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن آﺋﻴﻦ دادرﺳﻲ ﻣـﺪﻧﻲ ﺟﺪﻳـﺪ ﺿـﺮورﺗﻲ ﺑـﻪ
ذﻛﺮ ﺗﻤﺎم ادﻟﻪ ﻧﻴﺴﺖ .زﻳﺮا ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺎن ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺟﻬﺎﺗﻲ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺑﻴﺎن و ذﻛﺮ اﻣﻮري ﻧﺒﺎﺷـﺪ .ﻣﮕـﺮ
اﻳﻨﻜﻪ دﻻﻳﻞ دﻳﮕﺮ ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻧﻜﻨﺪ و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻃﺮف او را ﻧﺎﭼﺎر ﻛﻨﺪ .ﮔﺎه ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ذﻛﺮ ﺗﻤﺎم ادﻟـﻪ ﺧـﻮد
ﺑﺎﻋﺚ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷﺪن ﺟﺮﻳﺎن دادرﺳﻲ و ﺗﺄﺧﻴﺮ در وﺻﻮل ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﮔﺮدد .ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﺷـﻮد اﻳـﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ از
ﺷﻴﻮه ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ .ﻟﻴﻜﻦ اﺷﻜﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺘﺼﻮر اﺳﺖ .اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ ،ﻣﻮﺟـﺐ ﻏـﺎﻓﻠﮕﻴﺮي
ﺧﻮاﻧﺪه در دﻓﺎع ﺷﻮد .ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻈﻢ در دادرﺳﻲ را ﻣﺨﺘﻞ ﻛﻨﺪ.
-7ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻨﺪ 7ﻣﺎده 51ق آ د م 1379اﻣﻀﺎء دادﺧﻮاﺳﺖ دﻫﻨـﺪه و در ﺻـﻮرت ﻋﺠـﺰ از اﻣﻀـﺎء اﺛـﺮ
اﻧﮕﺸﺖ از ﺷﺮاﻳﻂ دادﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺤﺴﻮب اﺳﺖ .در ﻣﺎده 78ق آ د م 1318آﻣـﺪه ﺑـﻮد ..":دادﺧﻮاﺳـﺖ
دﻫﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ زﻳﺮ دادﺧﻮاﺳﺖ را اﻣﻀﺎء ﻛﻨﺪ و در ﺻﻮرت ﻋﺠﺰ ﻣﻬﺮ ﻳﺎ اﺛﺮ اﻧﮕﺸﺖ ﺧﻮد را ﺑﮕﺬارد و ﺷﺨﺺ
ﻣﻌﺘﻤﺪي ﻣﻬﺮ ﻳﺎ اﺛﺮ اﻧﮕﺸﺖ او را ﮔﻮاﻫﻲ ﻛﻨﺪ ".ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮد در ﺑﻨـﺪ ﺟﺪﻳـﺪ ﻣﻬـﺮ را ﺑـﻪ
ﻟﺤﺎظ اﻣﻜﺎن ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده ﺣﺬف ﻛﺮده اﺳﺖ ،ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔﻮاﻫﻲ ﺷﺨﺺ ﻣﻌﺘﻤﺪ ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ دﻻﻳـﻞ ﻧـﺎﻣﻌﻠﻮم
ﺣﺬف ﺷﺪه اﺳﺖ .در ﻫﺮ ﺣﺎل در ﺧﺼﻮص ﻋﺪم اﺟﺮا ﻳﺎ اﺛﺮ اﻧﮕﺸﺖ در دادﺧﻮاﺳﺖ ﺿﻤﺎﻧﺖ اﺟﺮاﻳﻲ ﭘﻴﺶ
ﺑﻴﻨﻲ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ .ﻣﻌﻬﺬا ﺑﺎ اﻟﺘﻔﺎت ﺑﺮ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺻﺪر ﻣﺎده 53ق آ د م ﻛﻪ ﻣﻘﺮر داﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ "...
در ﻣﻮارد زﻳﺮ دادﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ دﻓﺘﺮدادﮔﺎه ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻟﻜﻦ ﺑﺮاي ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎن اﻓﺘﺎدن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺷﺮح
ﻣﻮاد آﺗﻲ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﻮد "...ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮارد از ﭘﺬﻳﺮش ﭘﺮوﻧﺪه اﻣﺘﻨـﺎع ﻣـﻲ
ﺷﻮد .اﻳﻦ روﻳﻪ ﻣﺒﻨﺎي ﻋﻠﻤﻲ و ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻧﺪارد .ﻟﻜﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺖ .ﺷﺎﻳﺪ ﻋﻠﺖ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻨﺪ 7را
از ﺷﻤﻮل ﻣﻮارد ﻣﺬﻛﻮر در ﺑﻨﺪ 2ﻣﺎده 53ق آ د م ﻣﺠﺰا و ﺷﺎﻣﻞ ﺣﻜﻢ ﻣﺎده 54ﻧﺎﻇﺮ ﺑـﻪ ﺑﻨـﺪ 2ﻣـﺎده
53ق آ د م ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ،ﺑﻪ واﺳﻄﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ دادﺧﻮاﺳﺖ اﻣﻀﺎء ﻳﺎ اﺛﺮ اﻧﮕﺸـﺖ ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ
ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻨﺎد و ﻣﻌﺘﺒـﺮ ﻧﻴﺴـﺖ در ﻣـﺎده 72ق آ د م 1318ﻛـﻪ راﺟـﻊ ﺑـﻪ ﻧﻜـﺎﺗﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑﺎﻳـﺪ در
دادﺧﻮاﺳﺖ ﻗﻴﺪ ﺷﻮد ،ذﻛﺮي از اﻣﻀﺎء و اﺛﺮ اﻧﮕﺸﺖ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد .ﻟﻴﻜﻦ در ﻣﺎده 78ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺰﺑﻮر آﻣﺪه ﺑﻮد.
" ..دادﺧﻮاﺳﺖ دﻫﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ زﻳﺮ دادﺧﻮاﺳﺖ را اﻣﻀﺎ ﻛﻨﺪ و در ﺻﻮرت ﻋﺠﺰ از اﻣﻀﺎء ﻣﻬﺮ ﻳﺎ اﺛـﺮ اﻧﮕﺸـﺖ
ﺧﻮد را ﺑﮕﺬارد "...در اﻳﻦ ﻣﺎده ﻧﻴﺰ ﺻﺮاﺣﺘﻲ در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻧﻴﺎﻣﺪه ﺑﻮد و ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺨﺎﻟﻒ
ﻣﺎده 84ق آ د م 1318ﻛﻪ ﻣﻘﺮر ﻣﻲ داﺷﺖ " در ﻣﻮارد زﻳﺮ دادﺧﻮاﺳﺖ ﻗﺒـﻮل وﻟـﻲ ﺑـﺮاي اﻳﻨﻜـﻪ ﺑـﻪ
ﺟﺮﻳﺎن اﻓﺘﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﻮد "...در ﻣﻮردي ﻛﻪ دادﺧﻮاﺳﺖ ﻓﺎﻗﺪ اﻣﻀﺎء و ﻳﺎ اﺛﺮ اﻧﮕﺸﺖ و ﻳـﺎ ﻣﻬـﺮ ﺑـﻮد
ﻗﺮار رد دادﺧﻮاﺳﺖ ﺻﺎدر ﻣﻲ ﺷﺪ در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺻﺪر ﻣﺎده 52ق آ د م
ﻣﻲ ﺗﻮان ﻗﺮار ﻋﺪم ﭘﺬﻳﺮش دادﺧﻮاﺳﺖ ﻳﺎ ﻗﺮار رد دادﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪﻳﺮ دﻓﺘﺮ دادﮔﺎه ﺻﺎدر ﻧﻤﻮد .
۶
-8ﭘﻴﻮﺳﺖ ﻧﻤﻮدن روﻧﻮﺷﺖ ﻳﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮ اﺳﻨﺎد ﺑﻪ دادﺧﻮاﺳﺖ از ﺷﺮاﻳﻂ دﻳﮕﺮ داد ﺧﻮاﺳﺖ اﺳﺖ .روﻧﻮﺷﺖ ﻳـﺎ
ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮاﻧﺎ و ﻣﻄﺎﺑﻖ آن ﺑﺎ اﺻﻞ ،ﮔﻮاﻫﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ .ﻣﻘﺼﻮد از ﮔﻮاﻫﻲ آن اﺳﺖ ﻛﻪ دﻓﺘﺮ دادﮔﺎﻫﻲ
ﻛﻪ دادﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ آﻧﺠﺎ داده ﻣﻲ ﺷﻮد ،ﻳﺎ دﻓﺘﺮ ﻳﻜﻲ از دادﮔﺎﻫﻬﺎي دﻳﮕﺮ ﻳﺎ ﻳﻜﻲ از ادارات ﺛﺒﺖ اﺳﻨﺎد ﻳﺎ
دﻓﺘﺮ اﺳﻨﺎد رﺳﻤﻲ و در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ ،ﺑﺨﺸـﺪار ﻣﺤـﻞ ﻳـﺎ ﻳﻜـﻲ از ادارات دوﻟﺘـﻲ،
ﻣﻄﺎﺑﻖ آن را ﺑﺎ اﺻﻞ ﮔﻮاﻫﻲ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ .در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ روﻧﻮﺷﺖ ﻳﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺳﻨﺪ در ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر ﺗﻬﻴﻪ
ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ،ﻣﻄﺎﺑﻖ آن ﺑﺎ اﺻﻞ در دﻓﺘﺮ ﻳﻜﻲ از ﺳﻔﺎرﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﻳﺎ ﻛﻨﺴﻮﻟﮕﺮي ﻫﺎي اﻳـﺮان ﮔـﻮاﻫﻲ ﻣـﻲ
ﺷﻮد .ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺷﺨﺎص و ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻓﻮق ،وﻛﻼي اﺻﺤﺎب دﻋﻮي ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻄﺎﺑﻘـﺖ روﻧﻮﺷـﺖ ﻫـﺎي
ﺗﻘﺪﻳﻤﻲ ﻣﻮﻛﻞ ﺧﻮد را ﺑﺎ اﺻﻞ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻛﺮده ،ﭘﺲ از اﻟﺼﺎق ﺗﻤﺒﺮ ﺑﻪ ﻣﺮﺟﻊ ﺻﺎﻟﺢ ﺗﻘـﺪﻳﻢ ﻧﻤﺎﻳـﺪ .ﻧﻜﺘـﻪ
ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ وﻛﻼ ﻓﻘﻂ ﻣﺪارك ﻣﻮﻛﻞ ﺧﻮد را ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﮔـﻮاﻫﻲ ﻳـﺎ ﻓﺘـﻮﻛﭙﻲ ﺑﺮاﺑـﺮ اﺻـﻞ
ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ وﻛﻼ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻄﻠﻖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺻﺎﻟﺘﺎً ﻃﺮح دﻋﻮي ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ
ﻣﺠﺎز ﺑﻪ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ روﻧﻮﺷﺖ ﺑﺎ اﺻﻞ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ .و ﺻﺮﻓﺎً وﻗﺘﻲ در ﻣﻘﺎم وﻛﻴﻞ ﻣﺒـﺎدرت ﺑـﻪ ﻃـﺮح دﻋـﻮي
ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﺳﻨﺎد ﻣﻮﻛﻞ ﺧﻮد را ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ .
-9ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺎده 58ق آ د م "در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﺳﻨﺎد ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ ،ﻋﻼوه ﺑﺮ روﻧﻮﺷﺖ ﻳﺎ ﺗﺼـﻮﻳﺮ
ﻣﺼﺪق ،ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮔﻮاﻫﻲ ﺷﺪه آن ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﻮﺳﺖ دادﺧﻮاﺳﺖ ﺷﻮد .ﺻﺤﺖ ﺗﺮﺟﻤﻪ و ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ روﻧﻮﺷـﺖ
ﺑﺎ اﺻﻞ را ﻣﺘﺮﺟﻤﻴﻦ رﺳﻤﻲ ﻳﺎ ﻣﺄﻣﻮرﻳﻦ ﻛﻨﺴﻮﻟﻲ ﺣﺴﺐ ﻣﻮرد ﮔﻮاﻫﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻤﻮد ".
ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺎده 59ق آ د م "اﮔﺮ دادﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ وﻟﻲ ،ﻗﻴﻢ ،وﻛﻴـﻞ و ﻳـﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪه ﻗـﺎﻧﻮﻧﻲ -10
ﺧﻮاﻫﺎن ﺗﻘﺪﻳﻢ ﺷﻮد ،روﻧﻮﺷﺖ ﺳﻨﺪي ﻛﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﺳﻤﺖ دادﺧﻮاﺳﺖ دﻫﻨﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﻮﺳﺖ دادﺧﻮاﺳﺖ
ﺗﺴﻠﻴﻢ دادﮔﺎه ﻣﻲ ﮔﺮدد ".
ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺎده 60ق آ د م " دادﺧﻮاﺳﺖ و ﻛﻴﻠﻪ ﺑﺮﮔﻬﺎي ﭘﻴﻮﺳﺖ آﻧـﺎن ﺑﺎﻳـﺪ در دو ﻧﺴـﺨﻪ و -11
در ﺻﻮرت ﺗﻌﺪد ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ ﺗﻘﺪﻳﻢ دادﮔﺎه ﺷﻮد ".ﻳﻚ ﻧﺴـﺨﻪ در ﭘﺮوﻧـﺪه
ﻧﮕﻬﺪاري و ﺟﺰء ﻣﺴﺘﻨﺪات رأي دادﮔﺎه ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﻧﺴﺨﻪ ﻳﺎ ﻧﺴﺦ دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧـﺪه ﻳـﺎ ﺧﻮاﻧﻨـﺪﮔﺎن
ارﺳﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد .
٧