Enciklopedia

Shqiptare

UJI, LLOJET E TIJ

Uji. Karakteristikat e ujit të pijshëm.

Uji luan rol të rëndësishëm në industrinë e prodhimit të pijeve. Në

varësi të qëllimit të përdorimit (ujë i pijshëm, për larje, për
përgatitjen e pijeve, industrial), ai duhet të përmbushë kërkesa të
ndryshme.

“Uji i pijshëm”– duhet të jetë i kthjëllët, pa erë, pa shije, pa

ngjyrë, pa mikroorganizma pathogjene e substanca kimike të
dëmshme për njeriun. Sipas normave në fuqi uji i pijshëm është i
përshtatshëm kur u përmbahet treguesve të caktuar
organoshqisore (era, shija, ngjyra, prania e precipitateve) e fizikë,
fiziko-kimikë, kimikë e mikrobikë.

Në grupin e analizave kimike të ujit futen: fortësia e ujit, shkalla e

oksidimt të ujit, prania e amoniakut, nitriteve, klorureve, acidit
sulfurik.

Fortësia e ujit është tregues mjaft i rëndësishëm, që tregon

sasinë e llojin e kripërave alkalinotokësore të tretura në ujë. Nga
ana sasiore fortësia vlerësohet me mg – njëvlerës/l të joneve
alkalinotokësore. Në bazë të kësaj njësie standarte të pranuar
nga sistemi SI ujërat klasifikohen në: ujë i butë (0-3 mg
njëvlerës/l); ujë mesatar (3-6 mg njëvlerës/l); ujë i fortë (6-9 mg
njëvlerës/l); ujë shumë i fortë (> 9 mg njëvlerës/l).

Në praktikë ndeshen dhe njësi të tjera për vlerësimin e fortësisë

së ujit: grada angleze, franceze dhe gjermane.

Në varësi të ndryshimit që pëson fortësia e ujit pas valimit kemi:

Fortësi të përgjithshme (Ft), që është fortësia që ka uji para

valimit, sasia e gjithë kriprave të Ca e të Mg që ndodhen në ujë;
Fortësi të qëndrueshme (Fq), që është fortësia që mbetet në ujë
pas valimit; Fortësi të përkohshme (Fp), që është fortësia që
humbet uji mbi 60ºC dhe gjatë valimit. Si pasojë e ngritjes së
temperaturës, fortësia e ndryshueshme shndërrohet në të
qëndrueshme, duke shkaktuar formimin e mbetjeve në formën e
“smërç”, “guri i kazanit”, tek bolieri, lavatriçe, makinat e larjes së
enëve etj. Në këto raste ulet rendimenti i pajisjes, madje dhe
gërryhen e dalin jashtë përdorimit.

Ndër parametrat kimike përmendim: jonet ammonium (NH4+

), që nuk lejohen; jonet nitrite (NO2–), që nuk lejohen; jonet
nitrate (NO3–), pranohen deri në 50 mg/l; jonet klorure (Cl–)
pranohen deri 200mg/l; jonet hekur (Fe+3) pranohen deri 0.2mg/l;
jonet mangan (Mn+2) pranohen deri 0.05mg/l.

Antiparazitarët (insecticide, erbicide e fungicide). Një

antiparazitar i vetëm tolerohet deri në 0.1g/l ndërsa në grup
tolerohen deri në 0.5g/l

Uji i pijshëm duhet të mos përmbajë kolibaktere e streptokok

fekalesh, bakteret e bacilet e tifos, dizanterisë, kolerës, kripëra të
metaleve të rënda, substanca tensioaktive, mikroorganizma
patogjene.

Ndikimi i ujit në prodhimin e pijeve.

Cilësia e pijeve të përgatitura varet nga cilësia e ujit të përdorur.

Shpesh i gjithë prodhimi mund të dëmtohet nëse përdoret uji i
ndotur me ndotës të ndryshëm. Uji jo i përshtatshëm mund të
dëmtojë makineritë për përgatitjen e pijeve duke sjellë dëme
ekonomike. Punonjësit duhet të jenë në gjëndje të vlerësojnë
cilësinë e ujit e të njohin ndikimet tek produkti përfundimtar dhe
të marrin masa për trajtimin e tij përpara përdorimit, nëse është e
nevojshme nëpërmjet filtrave të ndryshëm. Gjatë trajtimeve për
përftimin e ujit të pijshëm bëhet ndryshimi i karakteristikave
kimike, fizike, organoshqisore e mikrobiologjike të tij (hiqen
erërat, turbullirat, rregullohet fortësia, pastrohet nga
mikroorganizmat).

Papastërtitë kimike që shoqërojnë ujin mund të veprojnë

drejtpërdrejt me metalin e makinerive, ose mund të veçohen si
smërç. Uji që përdoret në makinat larëse të ambalazheve prej
qelqi/gotave duhet të jetë i butë që efektiviteti i makinës e lëndës
larëse të jetë sa më i lartë e makinat të jetojnë më gjatë. Në
industrinë e pijeve nga frutat duhet përdorur uji i butë sepse
kriprat e metaleve alkalino-tokësore veprojnë me lëndët pektinike
të fruta-perimeve, duke përftuar lëndë të patretshme. Për pasojë
dëmtohen cilësitë e prodhimit të gatshëm. Në industrinë e
prodhimit të birrës, cilësia e tipi i saj varet në mënyrë të
ndjeshme nga përmbajtja e kripërave minerale në ujin që përdoret
për tretjen e maltit.

Llojet e ujit.

Sot tregëtimi i uji është një biznes mjaft fitimprurës. Për

punonjësit është e rëndësishme të njihen llojet e ujit në mënyrë që
të hartohen drejt listat e furnizimit.

Llojet e ujit: Uji natyral i mbushur drejtpërdrejtë në burimet

natyrore, me përmbajtje normale të elementeve, pa erë,pa ngjyrë,
me shije të kënaqshme; Uji natyral i gazuar. (ujë natyral me
CO2); Uji mineral natyral (me përmbajtje të lartë të
mineraleve me/pa gaz). Ujrat minerale shërbehen në shishe
origjinale, ku në etiketa pasqyrohet saktësisht origjina, përmbajtja
e elementeve, ndikimi në organizëm. Ujrat minerale përdoren si
shtojca të pijeve alkoolike, për hollimin e aperitiveve (uji pa
hekur, se ndryshon shijen), për përgatitjen e ushqimeve të bebeve;
Uji mineral artificial (ujë natyral e minerale të shtuara); Uji
kurativ i burimeve. Në hartimin e listës së pijeve mbahet
parasysh: blerja e ujit (me & pa gaz); firmat me emër; ujrat me
rëndësi rajonale; uji mineral. Uji ambalazhohet në shishe
qelqi/plastike me madhësi të ndryshme. Uji bëhet i ndenjur pas
disa ditësh. Shërbimi i ujit bëhet në temperaturën 8-15ºC, për
ujërat mjeksorë 16-18ºC. Kubikët e akullit/fetat e limonit
shërbehen vetëm sipas kërkeseë së klientit.

Përgatiti:
Albana Pelivani

[cite]

RELATED POSTS:

1. Pijet freskuese
2. Qumështi
3. Likeret
4. Aperetivët

SHARE:

 FACEBOOK  TWITTER  GOOGLE+

 LINKEDIN  PINTEREST  REDDIT
 DELICIOUS  STUMBLEUPON  TUMBLR

TAGS:

PIJE

RELATED Related contents and articles.

RELATED POSTS

APERETIVËT
 KULINARI 

LIKERET
 KULINARI 

DISTILATET
 KULINARI 

VERA
 KULINARI 

COMMEN COMMENTS
All comments.

Your Comment

Name

Email

Website URL

POST COMMENT