VOORBEREIDING ACTIVITEIT

bachelor kleuteronderwijs

ADMINISTRATIEVE GEGEVENS
datum: 20 mei 2021 stageschool: VBS Westakker

naam kleuter-
naam student: Laura Peremans Eline en Monique
onderwijzer:
Aantal + leeftijd
OF: □ OF1 X OF2 □ OF3 kleuters:
5 kls – 5 jaar

Onderwijsnet: X Gesubsidieerd vrij onderwijs □ OVSG □ GO!

THEMA ACTIVITEIT
X thema vanuit KO: verkeer □ Klassikale activiteit:
□ vanuit kls:
□ zonder thema: X Begeleide activiteit: WI ordenen: sorteren en
seriëren van verkeersborden

BEGINSITUATIE
Het thema verkeer is actueel omdat het de verkeersweek is. Daarbij horen ook de verkeersborden en regels. Er
zijn verschillende regels en borden die we nodig hebben om te functioneren in het verkeer. Het is een sterke
klas.

DOELSTELLINGEN ZILL Nr
Vergelijken en ordenen zonder maateenheid WDmm1
Wiskundige gegevens correct en nauwkeurig interpreteren en wiskundige redeneringen op verschillende WDlw5
manieren weergeven
Logisch en algoritmisch denken WDlw7
Inzichten verwerven in hoeveelheden WDgk1
Inzichten verwerven in tellen WDgk2
Inzicht verwerven in breuken, kommagetallen, procenten en hun onderlinge relatie WDgk4
Inzicht verwerven in de wiskundige gelijkheid en de basisbewerkingen WDlw6

MATERIALEN
- verkeersborden Kastje
doekje symboolkaartjes

GERAADPLEEGDE BRONNEN
Cursus wiskunde Ordenen

SAMENWERKING MET
/

(OPTIONEEL): VOORSTELLING BIJ KEUZEPROCES

VERLOOP
AANBOD EN DIDACTISCHE AANPAK KLASMANAGEMENT
1
MONDELINGE TAALVAARDIGHEIDSKANSEN
ORIËNTERING Materiaal:
- verkeerborden
Afspraken:
- luisteren naar elkaar Kls en KO op mat of
- respect voor elkaars mening aan tafel
- elkaar helpen
- goed meewerken 3’

Aanbrengen van het materiaal en bedoeling uitleggen

KO biedt het materiaal aan en legt de bedoeling uit. KO herhaalt nog eens kort
wat ze vertelde tijdens het keuzeproces (=doel). De kleuters maken kennis met de mand
borden.

Mogelijke vragen, opmerkingen en opdrachten:

- waar zie je verkeersborden?
- Welke heb je al eens gezien?
- Willen jullie mij helpen met sorteren?
- Meten van de borden: welke is het grootste, welke kleinste,…
KERN Materialen:
- Verkeersborden
Resultatief tellen - Symboolkaartjes
- doek
KO: zullen we de borden dan maar eens gaan tellen? KO probeert zelf eens te tellen.
Handpop telt opzettelijk fout (asynchroon en/of foute telrij). KO vraagt aan de kinderen Kls en KO op mat of
of ze goed telt. KO: Ik zal nog eens tellen. KO telt fout (houdt geen rekening met begin rond tafel
en einde, telt wel synchroon en met juiste telrij). De kleuters reageren op het foute tellen
van de KO. De KO vraagt of de kleuters kunnen helpen. De KO stimuleert om 25’ (of meer)
verschillende manieren te zoeken om de borden te tellen. De gevonden manieren worden
aan elkaar getoond en verwoord.

Mogelijke vragen, opmerkingen en opdrachten:

- Wat doet de KO fout?
- Kunnen jullie beter tellen? Wie doet voor?
- De KO laat de kleuters samen tellen en manieren zoeken.
- Wie doet dat anders?
- Wauw! Allemaal goed gedaan.
- Hoe heeft iedereen geteld? Leg eens uit? Hoe moeten we dit tellen en hoeveel is nu
het resultaat?

Differentiatie:
- Er kunnen meerdere borden aangeboden worden.
- Voor kls voor wie het tellen nog moeilijk verloopt, kunnen de borden op een rij
gelegd worden. De stenen kunnen dan makkelijker vastgenomen en verlegd worden
om het synchroon tellen te ondersteunen.
- Ook meer gevorderde technieken kunnen aan bod komen: bv verkort tellen (2, 4, 6,
8) of zien van dubbelen (4 en 4 is 8).

Ontdekken van de eigenschappen, gelijkenissen en verschillen, van de borden

KO stimuleert de kls om de verkeersborden te verkennen. De kleuters zoeken

naar gelijkenissen en verschillen. De KO stimuleert de kls om de verkeersborden goed te
onderzoeken, om de gevonden gelijkenissen en verschillen aan elkaar te tonen en te
verwoorden.

1
Welke begrippen komen aan bod? | Hoe ondersteun je wat je zegt? |
(indien van toepassing) Hoe ondersteun je de taalproductie van de kleuters?
Differentiatie: Indien nodig helpt de KO de eigenschappen verwoorden. Als bepaalde
eigenschappen niet ontdekt worden, stelt de KO bijkomende vragen.

Mogelijke vragen, opmerkingen en opdrachten:

- Kijk maar eens goed in de mand. Welke verkeersborden zie je allemaal? Zijn die
allemaal gelijk? Welke verschillen zie je?
- Waar zouden deze verkeersborden kunnen staan?
- Vind je verkeersborden die hetzelfde zijn? Hoe komt dat?

Paren vormen (gelijke verkeersborden samen leggen)

De kls ontdekten dat er telkens twee dezelfde sokken zijn. Die worden samen gelegd.

Mogelijke vragen, opmerkingen en opdrachten:

- Daarnet zagen we dat er telkens twee dezelfde verkeersborden zijn. Leg dezelfde
sokken maar samen.
- Waarom zouden er telkens meerdere zijn?
- Zijn deze hetzelfde? Kijk eens heel goed.

Differentiatie: Wanneer dit vlot lukt kunnen ook gelijke verkeersborden maar van een
verschillende maat erbij gelegd worden. Kls moeten dan de verkeersborden
afmeten/tegen elkaar leggen voor ze weten welke bij elkaar horen.

Sorteren van de verkeersborden volgens 1 eig (door de kleuters zelf)

KO legt uit (informatie geven) dat ze de kleine verkeersborden thuis niet op een hoop
in de kast legt, maar ze netjes sorteert want anders moet ze de hele doos doorzoeken
om het verkeersbord dat ze zoekt te zoeken. De KO vraagt of de kls ideeën hebben van
hoe ze de sokken kan sorteren. Kls zoeken naar mogelijkheden om de verkeersborden te
sorteren. De KO stimuleert om verschillende manieren te zoeken om de borden te
sorteren. De KO stimuleert de kls om hun ideeën te tonen en te verantwoorden aan
elkaar.

Mogelijke vragen, opmerkingen en opdrachten:

- Hoe kan ik die hoop verkeersborden sorteren?
- Waarom zou jij ze zo sorteren?
- Kan het ook anders?
- Wat zie je nog hetzelfde bij de verkeersborden?
- Meet deze eens: welke is groter? à leg de grote borden eens bij elkaar (kleine
verschillen)

Sorteren van de sokken volgens 1 of 2 eigenschappen (volgens opdracht van

KO)

KO geeft zelf een aantal mogelijkheden om de verkeersborden te sorteren (instructies

geven). De kls voeren uit en leggen de verkeersborden telkens op de gevraagde manier.
De KO overloopt telkens met de kls of de verkeersborden juist liggen en vraagt
regelmatig om te verantwoorden waarom een verkeersbord juist ligt of niet.

Mogelijke vragen, opmerkingen en opdrachten:

- Kan je de borden sorteren volgens de kleur?
- Kan je de borden sorteren volgens de vorm?
- Kan je de borden samenleggen volgens symbool dat er in staat?
- Kan je de borden samenleggen volgens grootte?
- Zoek eens alle rode borden.
- Zoek eens alle rode borden
- Meten: kleine verschillen (volgens grootte)
Differentiatie: Wanneer de combinatie van 2 eigenschappen vlot gaat kan ook eens
geprobeerd worden met en/of-vragen, en met niet-opdrachten:
- Zoek eens alle borden die blauw zijn én driehoekig. Zoek eens de rode en vierkant.
Waarvan zijn de meeste?
- Leg eens alle niet-rode borden samen.
- Leg eens alle niet-vierkante borden samen.

Seriëren per vorm (door kls zelf bepaald)

Nu de materialen per soort liggen, wijst de KO erop dat deze ook op rijtjes gezet kunnen
worden. De KO doet voor met enkele borden die ze zet van groot naar klein en wijst op
het steeds kleiner worden van de borden. De KO vraagt aan de kls of ze ook zo’n rijtjes
kunnen maken. De KO laat de kls per 2 werken en heeft hen voldoende tijd. Daarna
kunnen de kls de gevonden rijtjes een elkaar tonen en verantwoorden waarom de
materialen ‘goed’ op een rijtje staan.

Differentiatie: Als dat goed lukt, stimuleert de KO ook om meerdere rijtjes te zoeken
met dezelfde materialen door naar een andere eigenschap te kijken of om langere rijtjes
(minder duidelijke, visuele verschillen) te maken.

Mogelijke vragen, opmerkingen en opdrachten:

- Kan je met de groepjes rijtjes maken zoals het voorbeeld?
- Staan deze materialen goed op een rijtje?
- Waarom staan deze materialen goed op een rijtje?
- Kan je dit rijtje nog langer maken?
- Kan je met deze materialen nog een ander rijtje maken?
- meten: kleine verschillen

Kimspelletje met de geserieerde materialen

De KO kiest een rijtje materialen. De kls sluiten hun ogen en de KO verplaatst 2
voorwerpen. De kls zoeken wat verplaatst is, verantwoorden waarom de rij niet klopt en
zetten de voorwerpen terug.
Mogelijke vragen, opmerkingen en opdrachten:
- Klopt de rij nog? Waarom niet?
- Waar moeten de voorwerpen staan om een goede rij te hebben?

Vergelijken van groepjes op aantal ahv de 1-1 relatie en door tellen

De één-één relatie gebruiken om bewerkingen te maken

De KO zal de borden verdelen in 5 groepjes zodat iedereen borden heeft. De KO verdeelt

willekeurig. De kleuters reageren dat niet iedereen evenveel gekregen heeft. Ze
vergelijken de groepjes op aantal en ze zoeken naar een oplossing om de borden gelijk te
verdelen. Telkens stimuleert de KO om verschillende oplossingswijzen te bedenken om de
groepjes met elkaar te vergelijken en om de eieren eerlijk te verdelen. De gevonden
oplossingen worden aan elkaar getoond en verteld.

Mogelijke vragen, opmerkingen en opdrachten:

- Heb ik de borden niet goed verdeeld? Waarom niet?
- Wie heeft de meeste borden gekregen? Wie de minste? Wie heeft meer dan iemand
maar minder dan iemand anders? Zijn er ook die evenveel gekregen hebben?
(vergelijken zal gebeuren op zicht of met 1-1 relatie of ahv tellen; differentiatie: in
elk geval worden de groepjes in 1-1 relatie naast elkaar gelegd zodat het voor
iedereen duidelijk is)
- Kunnen jullie de groepjes van veel naar weinig leggen? (op zicht, 1-1 relatie, tellen;
differentiatie: ook hier sowieso 1-1 relatie leggen)
- Kunnen jullie de borden gelijk verdelen? Hoe doe je dat? (1-1 relatie, tellen;
differentiatie: ook hier sowieso 1-1 relatie leggen)
- Heeft iedereen nu evenveel borden? Hoeveel?
- Wauw! Top gedaan! Dikke duim voor iedereen!
- Hoe heeft iedereen geteld? Leg eens uit? Hoe moeten we dit tellen en hoeveel is nu
 het resultaat?

Conservatiebegrip
De kleuters hebben nu allemaal evenveel borden. De KO legt de borden van dezelfde
grootte van 2 kleuters naast elkaar in 2 rijtjes (1-1 relatie) en zal testen welke kleuters
conservatiebegrip hebben door 1 rijtje verder uit elkaar te schuiven. Sowieso worden de
beide rijtjes daarna terug naast elkaar gelegd als controle.

Mogelijke vragen, opmerkingen en opdrachten:

- Hebben beide rijtjes evenveel borden? (ja)
- Kijk eens goed wat ik doe. Nu leg ik de borden van 1 rijtje verder uit elkaar. En nu?
Nog evenveel? Of liggen ergens meer of minder borden? (meer/minder à geen
conservatie)
- De KO knipt de borden in 2. Zijn er nu nog evenveel?
- Dit kan enkele keren herhaald worden. Ook de kleuters kunnen eens schuiven met
een rijtje.

Variatie:
- De KO kan het conservatiebegrip ook testen en oefenen met verandering in
eigenschap (=grootte) ipv in schikking.

Vermeerderen
De KO vertelt dat de kleuters nog enkele borden mogen bijnemen. Ze mogen kiezen: nog
1, 2 of 3 borden. De kleuters achterhalen hoeveel borden ze dan samen hebben, in
eerste instantie zonder dat ze de extra borden gezien hebben.
De KO heeft de kleuters al hun borden onder een doekje gelegd. De kleuters leggen de
extra borden erbij. Daarna mogen ze achterhalen hoeveel borden ze nu samen hebben
zonder de extra stenen erbij te zien. Daarna controleren we door het doek weg te halen.
De KO stimuleert om verschillende manieren te zoeken om de borden te tellen. De
gevonden manieren worden aan elkaar getoond en verwoord.

Mogelijke vragen, opmerkingen en opdrachten:

- Hoeveel borden zou jij nog extra willen? 1, 2 of 3?
- Als je nog 3 borden bij zou krijgen, hoeveel heb je er dan samen?
- Hoe heb je dat achterhaald?
- Hoe heeft iedereen geteld? Leg eens uit? Hoe moeten we dit tellen en hoeveel is nu
het resultaat?
- Wauw! Hoe heb jij dat gedaan! Knap van jou!

Differentiatie:
- In plaats van de hoeveelheid borden die ze hebben, met minder borden werken als
eerste hoeveelheid.
- Als kleuters niet toe zijn aan het vermeerderen waarbij een deel niet zichtbaar is,
laat ze de kleuters de extra stenen nemen en laat ze het totaal aantal tellen.

Kennismaken met symboolkaartjes

KO legt uit (informatie geven) hoe zij thuis de borden sorteert. Ze toont hierbij
symboolkaartjes (aanvullende materialen ter beschikking stellen) en zoekt samen
met de kls naar de mogelijke betekenis ervan en welke borden erbij horen. Ze legt uit dat
ze thuis op haar kast zo’n kaartjes kleeft, zodat ze weet waar ze de borden moet leggen
en ze ook snel terugvindt.

Mogelijke vragen, opmerkingen en opdrachten:

- Wat zou dit kaartje betekenen?
- Welke borden zouden erbij horen?

Sorteren van de borden in het juiste vak van de kast (2 eig)

KO toont de kast (aanvullende materialen ter beschikking stellen) waar ze thuis de
borden in legt. De kast is in meerdere vakken verdeeld en per vak kleven twee
symboolkaartjes. KO vraagt aan de kls of ze nu de juiste borden in het juiste vak willen
leggen. De kls sorteren de borden. Nadien wordt samen met de kls gekeken of alle
borden goed liggen. De KO vraagt regelmatig om te verantwoorden waarom een bord in
een bepaald vak hoort.

Mogelijke vragen, opmerkingen en opdrachten:

- Welke borden horen in dit vak thuis?
- Liggen deze borden hier wel goed?
- Liggen alle borden in de kast?
- Welke borden kan je er niet inleggen? Waarom niet?

Differentiatie: Als dit vlot loopt kan de KO ook eens 3 symboolkaarten samen nemen of
ook werken met niet-symboolkaarten

Rangtelwoorden
De kleuters leggen de borden op een rij. De KO oefent met hen nog even op de
rangtelwoorden. De KO beklemtoont dat de rangtelwoorden afhangen vanaf waar je start
met tellen. De KO stimuleert de kleuters om luidop te tellen en te verwoorden op welke
plaats de aangeduide parel staat.

Mogelijke vragen, opmerkingen en opdrachten:

- Welke bord is het eerste ? Welke tweede, …? Kan dit bord ook eerste zijn? En deze
dan tweede?
- We spreken af dat we aan deze kant starten met tellen. Op welke plaats staat dan
dit blok?
- Wauw! Knap dat jullie dit doen!

Nu weet ik hoeveel borden er in elk kastje ligt. Goed gedaan!

Kimspelletje met de gesorteerde borden in de kast

De KO vraagt aan de kls om hun ogen dicht te doen. De KO verandert 1 of meerdere

sokken van plaats. De kls zoeken de fout(en) en verantwoorden telkens waarom iets fout
is. Ze leggen de borden telkens terug op de juiste plaats.

Mogelijke vragen, opmerkingen en opdrachten:

- Welke borden liggen fout? Ben je zeker? Waarom?
- Leg de borden terug goed.

AFRONDING 2’

Bespreken van het resultaat

KO bespreekt met de kls de gesorteerde borden en vraagt naar hun ervaringen met het
sorteren. Kls verwoorden hun ervaringen.

Mogelijke vragen, opmerkingen en opdrachten:

- Was het moeilijk om alle verkeersborden te sorteren?
- Jullie hebben me flink geholpen. Nu heb ik deze avond een pak minder werk.
- Was het moeilijk om de borden te tellen?
- Was het moeilijk om de borden eerlijk te verdelen?
- Waarom wat het moeilijk?
- Wat was er nog moeilijk?
- Wat vond je leuk, minder leuk?
-

Tijdens de ganse activiteit krijgen de kls meerdere probleempjes voorgelegd en worden ze gestimuleerd om na te
denken en oplossingen te zoeken. Ze krijgen hiervoor ook de tijd. De KO stimuleert de kls eveneens om
oplossingen te tonen, toe te lichten, erop te reflecteren.
Tijdens de ganse activiteit let de KO erop dat ze de kls waardeert voor hun denkwerk, ook als de oplossing van
de opdracht uiteindelijk fout was. In dat geval vertelt ze aan de kls dat fouten maken mag, dat het belangrijker is
dat je probeert en dat je leert uit fouten.

EVALUEREN & EVOLUEREN

Goed: opdracht geven terwijl ik even naar andere tafel ging

Beter: beter eerst verdelen en dan laten sorteren want nu waren ze ruzie aan maken voor de borden

Gingen goed meedoen

Goed: verschillende manieren sorteren aanbieden

Goed: vele verkeersborden