aftesia shprehese e

sinonimeve dhe antonimeve

Lenda: Gjuhe shqipe
Klasa: XI-b
Shkolla: “Sander Prosi
Anetaret e grupit: Elda Ymeri, Elona Tomorica, Egli
Hasanaj, Joana Goli, Daniel Beqiri, Blerim Allaraj,
Brion Sokoli
Pranoi: Aleksandra Velaj
nentema: Pse eshte e rendesishme te
njohim dhe te perdorim sinonimet dhe
antonimet ne gjuhen shqipe?
qellimi: Te njohim leksikun e gjuhes
shqipe.
ceshtjet qe do te trajtohen:
1. Antonimet ne gjuhen shqipe
2. Leksikologjia shqipe. Flisni per nje
perfaqesues te leksikologjise shqiptare.
3. Krijimi i fjalorit antonimik
 ndarja e punes:
• Elda Ymeri: Antonime nga pjesa “Sikur te isha
djale” dhe “Kur lindi rituali i tregimit te
perrallave”
• Elona Tomorica: Antonimet ne veprat “Fausti”
dhe “Katedralja e Parisit”
• Joana Goli: Shprehjet frazeologjike ne veprat
“Hajdutja e librave” dhe “Katedralja e Parisit”
• Egli Hasanaj: Fjale te urta nga vepra te
ndryshme
• Daniel Beqiri: Koncepti i antonimit dhe fjale te
urta nga vepra te ndryshme
• Brion Sokoli: Leksikologjia dhe perfaqesuesit e
saj
• Blerim Allaraj: Antonime nga pjesa “Qyteti im”
antonime nga “kur lindi rituali
i tregimit te perrallave”
• dite – nate • fushe – mal
• e vogel – e madhe • e gjate – e shkurter
• ftohte – ngrohte • te fundit – te
• afer – larg hershme
• pyet – pergjigjet • zgjatur – shkurtuar
• e veshtire – e lehte • moderne – antike
• foles – degjues • vjelja – mbjellja
• fillim - fund • perqendrohen -
shperqendrohen
antonimet ne gjuhen shqipe
Nga greqishtja
anti+onyma
(kunder+emer) Jane fjale te kunderta
me kuptime te kunderta

Pjeseza –nuk dhe –’s nuk

perdoren per te krijuar antonime

Antonimet leksikore
Antonime jane te kunderta per
nga kuptimi
Perdoren ne letersine
artistike, antitezat

Antonimet gramatikore jane

Perdoren si mjete te knderta per nga kuptimi
shpjeguese/plotesue por jane pjeserisht te
se ngjashme ne forme
 leksikologjia
• Leksikologjia është degë e gjuhësisë që studion fjalët (leksikun) e një gjuhe.
Kjo mund të përfshijë natyrën e tyre dhe funksionin si simbol, i tyre do të
thotë, marrëdhënien e kuptimit të tyre me epistemologjinë në përgjithësi, dhe
rregullat e përbërjes së tyre nga elementet më të vogla (morfemat
dhe fonemat si njësi themelore të tingullit). Leksikologjia gjithashtu përfshin
marrëdhënie midis fjalëve, të cilat mund të përfshijnë semantikën, derivimin,
përdorimin dhe dallimet sociolinguistike si dhe çdo çështje tjetër të përfshirë
në analizimin e tërë leksikut të një gjuhe.
• Një shkencë shumë e ndërlidhur me leksikologjinë është leksikografia, e cila
studion edhe fjalët, por kryesisht në raport me fjalorët - ajo ka të bëjë me
përfshirjen e fjalëve në fjalorë dhe nga ky këndvështrim edhe në tërë leksikun.
Ndonjëherë leksikografia konsiderohet të jetë një pjesë ose një degë e
leksikologjisë, por që në fakt, vetëm leksikologët që merren me përgatitjen e
fjalorëve janë leksikografë në kuptimin e plotë të kësaj fjale. Disa e
konsiderojnë këtë si një dallim mes teorisë dhe praktikës.
jani thomai
• Jani Thomai është arsimtar, gjuhëtar dhe albanolog
shqiptar. Jani Thomai ka lindur më 2 shkurt të vitit
1935 në Seman të Fierit, mësimet e para i mori në
vendlindje, ato të mesme – në Shkodër, ndërsa të lartën
– në Tiranë. Më 1958, kur mbaroi studimet e larta, filloi
punë në Institutin e Historisë e të Gjuhësisë, në
sektorin e leksikologjisë e të leksikografisë. Më 1967
merr gradën “Kandidat i shkencave filologjike”, kurse
më 1984 - “Doktor i shkencave filologjike”. Titullin
“Profesor” e mer më 1994. Në vitin 2003 zgjidhet anëtar
i Akademisë së Shkencave të Republikës së Shqipërisë.
Nga pena e Tij janë shkruar 148 punime shkencore, të
botuara jo vetëm në Shqipëri e në Ballkan, por edhe
jashtë në gjuhët anglisht, gjermanisht, italisht e
rusisht.
 antonime nga vepra “fausti”
• e mire – e keqe
• te verteten – te gabuaren
• mohon – pohon
• lind – vdes
• shkaterrim – ringritje
• i qete – i shqetesuar
• e paster – e piset
• me i pasuri – me i varfri
• bukurise – shemtise
• lumturine – trishtimin
• asgje – gjithcka
• shuhen – ndizen
• e ulet – e larte
• dashurise – urrejtjes
• me zell – pa deshire
• truthare – inteligent
• djaj – engjej
• te fshehten – te dituren
• pasojat – shkaqet
• e plote – e pjesshme
• kreshta – gropa
• te embel – te hidhur
• agim – mbremje
• gazplote – e zymte
 antonime nga vepra
“katedralja e parisit”
• qendronte pezull – • ceketine – thellesi
levizte • trishtim – lumturi
• te qeshuren – te qaren • u kthye – iku
• e fuqishem – e • mbuloi – zbuloi
pafuqishem • te ngadalshem – te
• perposhte – persiper shpejte
• kundershtonte – binte • i bardhe – i zi
dakord • hapi – mbylli
• te medha – te vogla • diten – naten
• me kujdes – pa kujdes • te cjerre – te bute
• jashte - brenda
 shprehje frazeologjike nga
“hajdutja e librave”
• syte e saj u • i dridhej zemra
mberthyen ne • nuk hapi goje fare
dysheme • vinte buzen ne gaz
• degjonte umin e • i vinte ne mendje
fjaleve qe dilnin nga
goja e tij • qepe gojen
• ajo ia ktheu • mori zemer dhe e pa
buzeqeshjen ne sy
• nuk ia vura veshin • asaj i ngriu gjaku
• ishin kocke e lekure • tani e merrte me
• e kishte hedhur mbi mend
supe
shprehje frazeologjike nga
“katedralja e parisit”
• ia kishte mbathur • do t’i fuste friken
kembeve • tehu heshtjen e tij
• me sy qe dukeshin • do te ta bej kurrizin
sikur leshonin xixa daulle
• u kishte rene ne sy • e mbushi kupen
• ishte perhapur ne te • i rendonte mbi koke
katerta anet • e kerrusur ne dysh
• ia dilte mbane aq • i shkrepnin ne
mire kujtese
• u dha hov te
qeshurave
 fjale te urta nga vepra te
ndryshme
• Dy shaka bejne nje te vertete
• Foli deres, te degjoje dritarja
• Gjarpri ecen dhe fshin gjurmet me bisht
• Hileqari nuk te sheh ne sy, po sheh ne toke
• Kur dhelpra nuk arriti rrushte, tha se jane te
tharte
• Malli i prishur nk shitet pa genjyer
• Nuk do as mend, as kalem, shif e shkruaj
• Shakaja eshte gysma e se vertetes
• S’mbushet thesi me genjeshtra
 fjale te urta nga vepra te
ndryshme
• Koka ben, koka peson
• Gjej vendin e bej kuvendin
• Hekuri rrihet sa eshte i nxehte
• Mos bej petulla me uje
• Mos u mbyt me nje pike uje
• Mos kerko gjilperen ne kasollen e
kashtes
• Me nje gur, vret dy zogj
• Ndoqe fillin, gjete lemshin
antonime nga pjesa “sikur te
isha djale”
• gezim – hidherim • te pakten – te
• moter – vella shumten
• mora – dhashe • pak – shume
• zemerohet – • erdhi – iku
lumturohen • brenda – jashte
• trim – friikacak • erresire – drite
• shkurt – gjate • filloi – mbaroi
• hapte – mbyllte • qante – qeshte
• i madh – i vogel • mbledh - shperndaj
antonime nga pjesa “qyteti im”
• te vije – te iki • e zymte – e gezuar
• te vdekjes – te jetes • qytetin – fshatin
• e erret – e ndricuar • marr – jap
• te panjohur – te • me e madhe – me e
njohur vogel
• humbja – fitimi • keqardhje – lumturi
• e duruara – te • delikate – te forta
paduruara • te varfra – te
• e ndritshme – e pasura
erret