You are on page 1of 18

tabiatta en bulunan elementlerden biridir.

Oksit (Al2O3)
bulunur (boksit, kaolinit, nefelin ve alunit gibi).
Symbol: Al
Atomic number: 13
Discovered: Hans Christian Oersted
Discovered at: Denmark
Discovered when: 1825

Bauxite with penny Bauxite-pebbly Kaolinite

Bayer
boksit, kaolinit veya nefelin cevherlerinden . Al mina (Al2O3), 240 oC sodyum hidroksit (NaOH)
boksit sindirilerek . Boksit sulu ve
ve kostik soda
:
(NaOH) .
suda sodyum (NaAlO2) .
veya genellikle demir ve silisyum oksit
filtreleme ile .

:
Alumina (Al2O3) eldesi 50 oC NaAlO2 .
Bu ters reaksiyon Al2O3.3H2O (tohum maddesi) ince
etmek .
edilir.

Buradaki su da daha sonra kalsinasyon ile 1100


. oC
cevherden elektrik
duyar.
Hall-
Bu Bayer NaOH yerine Na2CO3 .
elektrolit olarak kriyolitli
Boksit ve Na2O3 800-1200 oC ve ortaya sodyum ve CO2 (Na3AlF6) oksidinin
ortaya . elektrolitic indirgenmesi ile . Elektrolit ile normalde tozu veya
elektrolit ve hidrojen gibi .
Kriyolit elektrolit ~ 950 oC
eklenir. grafit bir Cl2 . Bu
(Tm of al mina ~ 2030 oC) reaksiyon, (AlCl3)
Al2O3.Na2O ve 90-95 oC su bir (leaching)
ortaya . ortaya ve
Hall- olur.
Karbonizasyon Elektrolitik ;
1) Anot olarak karbon
2) krolit- elektrolit
3) havuz .
gibi yerlerde ultra
elektrolitik tekrar aluminyumu .

Al(OH)3 ve ile suyu Toplam reaksiyon:


al mina Al2O3 tozu elde edilecektir.
CO2

) : 2,7 g/cm3

: 660 oC
: 23,1 m/(m ) (25 )
Elektrik direnci : 26,50 n .m (20
Elastiklik 70000 N/mm2
140 N/mm2
30 N/mm2
50 %
95 %
Sertlik : 15 25 HB30

bahsedilen saf teknik malzeme


olarak, korozyon ve kalitesi
gereken (oto- ve
kimya ve
kutular, kaplar ve ince yapraklar (folye:4 20 m),elektronik
sanayinde iletkenler gibi).
maksimum eriyebilirlik ve peritektik
.

Section of Al-Cu eutectic


halde bulunur: phase diagram Section of Al-Ti peritectic
phase diagram
Mg, Cu, Zn ve Si
en
halde eriyebilirler eriyik), elementleridir.

Cr, Mn ve Zr esas olarak tane


halde erimeyip veya eriyip mekanik bir
kontrol eden
ederler,
.
veya kimyasal ederler.

Hafiftirler ( )

Genel olarak korozyon

akma (7-11 ve Al- demir sonra, Korozif ortamlarda bir oksit ile kaplanarak,
MPa) sahip en malzemelerdir. korozyona . Bu
mukavemeti eriyik pek korozif ortamda .
ile . akma 500 MPa elementler ile galvanik pil uygun
ki bu pek akma korozyon
Mg, sayesinde kadar saf olarak tavsiye edilir. Fakat mekanik
. bu
en etkili mukavemet nedeniyle uygulamalarda saf Al
elementtir.
hafiflik istenen uygulamalarda .
.

Elektrik
iletkenlik)

elektrik ve daha . Fakat spesifik


Not: elektrik (elektrik ve spesifik
sahip eriyik daha iyi
. . Bundan hava elektrik
. da daha .
mukavemet)

malzemelere ait spesifik mukavemeti

ile
teknik arz ederler ve
gibi)

plastik deformasyon -genel olarak


kabiliyeti- kolay

ve kabiliyeti iyidir.
geometrik sahip profiller .
bir mikrona folyalar paketlemede Dekoratif (anodik oksidasyon vb.)bu
. paketleme bir
saf .
elektrolitik olarak oksitlendirilerek renklerde .
Eloksal denilen bu ile hem korozyona hem de
renklerde mimaride profiller pencere, vb.
. durumlarda ve
saf ile kaplanarak korozyon
.

genel :
Kap, kutu ve ambalaj
Mutfak

Bir kutu vs.) ve folyo

ve roket

ve planda
alanlarda

Elektrik % 60 kadar
ve
elektrik iletim de
.
mekanik, fiziksel ve kimyasal
elementlerine ve olarak . en
Otomotiv elementleri mangan, silisyum, magnezyum ve .

elememti yok saf . uygulanamaz. Genellikle elektrik ve kimya


EN AW-1nxx .
Ana elementi (Al-Cu . uygulanabilir. Saf ile neticesinde
magnezyum olmak elementleri de bulunabilir, mukavemet Yeniden : malzeme, yeter derecede bir kadar
EN AW-2nxx istenen bir . 2024
fark : sonra mukavemetini bir miktar kaybeder malzemenin tabi derecesi yeterli ise, yeniden
. ve sadece neticesinde . Buna gerilimsiz tane ortaya . Bu olaya yeniden denir.
Ana elementi (Al-Mn . uygulanamaz. neticesinde belirli belli zaman
EN AW-3nxx kutusu, boru, ve mimari uygulamalarda . 3003 bekletilerek mukavemeti ve . Bu bekletmeye ve
kutusu . bu olaya da veya denir.
Ana elementi silisyumdur (Al-Si . Termal
EN AW-4nxx direnci ve korozyon . levha
Yeniden malzemenin ne kadar plastik deformasyona o kadar
otomobil . Tavlama
Ana elementi magnezyumdur (Al-Mg . uygulanamaz. enerjili hata ve birim hacimde anda yeniden
Magnezyum sertlik ve mukavemet artar fakat . Denizel Tavlama, neticesinde olan malzemeden o kadar buna olarak da tane
EN AW-5nxx
korozyona direnci bu ortamda veya tabi tutularak malzemeyi o kadar .
.
Ana elementleri magnezyum ve silisyumdur (Al-Mg-Si .
.
uygulanabilir. kabiliyeti olan bu ile
EN AW-6nxx
. Metalin tabi ve mukavemetini .
, 6061 ile ve pencere . Fakat o oranda . Yeniden her malzeme bir ancak
Ana elementi (Al-Zn . uygulanabilir. Magnezyum, bir malzeme sabiti ve o malzemenin deformasyon derecesine
krom ve zirkonyum ilave elementleridir. 7XXX serisi, en
oranda .
EN AW-7nxx mukavemete sahip . ve
istenen yerlerde . 7075 mukavemet gerektiren uzay
. yeniden gereken ve tutulmazsa
Ana elementi lityumdur (Al-Li . uygulanabilir. Kalay ilaveside yeniden eden kristallerin ve . Bunu
EN AW-8nxx
. ve uzay bu malzeme, belirli ve bekletmek gerekir.
iyi yorulma direnci ve iyi tokluk sahiptir. Fakat Al ile
maliyetleri .
Malzeme gayri safiyetler ve elementleri yeniden
. Saf yeniden 100 C Y ve deformasyon derecelerinde tane meydana Tane mukavemete olan etkisi:
ticari 300-360 C mertebesinde yeniden gelir.
. Kristal malzemelerde tane dislokasyon hareketlerini durduran veya
iki boyutlu engellerdir.
Malzeme
[ C] Tane ancak hareket ettirebilecek mertebedeki gerilmeler tane
teknik 300...360 engelini yetmez, durdurulur. Burada bir dislokasyon .

AlRMg0,5 ; AlRMg1 320...340 Engelin tanelerin kristal kayma hareketlerinin


AlMn0,6 ; AlMn1 ; AlMnCu 380...420 TS = k. d-1/2 kadar bir gerilme
AlMg1...AlMg5 360...380
k: malzemeye bir sabit olup tane dislokasyon hareketine
AlMg4Mn ; AlMg4,5Mn ; AlMg5Mn 380...420
etkisini karakterize eder; tane direnci de denir [N/mm3/2]
320...360
d: ortalama tane [mm]
Burada verilen deformasyondan ve
sonra yeniden etkisi yeniden Taneler ne kadar malzemenin birim hacmindeki tane ve buna
kaybolur tane direnci de o kadar artar.

yeniden tane gerekir,


mukavemet ve bilhassa tokluk . Yeniden sonraki yeni taneler az enerjili duruma gelmek
.

denge sistemlerine
uygulanabilir. Gerekli elementi ki
Hall-Petch bu durumda eriyik elde edilebilir. Neticede, termodinamik denge sonucu,
halde, termodinamik denge halinde olarak mevcut eriyik kristallerinden en az bir
= Rea + k.d-1/2 en az iki suretiyle denge intermetalik faz kristal .
Aalt o
verilmeyerek, tek metastabil
o : Bir kristalde serbest dislokasyonu hareket ettirmek gerekli uygulanabilir. Gerekli : Azalan eriyebilirliklerinin
gerilme ( gerilmesi) de .

d: ortalama tane Teknik bu anlam kazanabilmesi konusu metastabil


eriyik) ikincil (intermetalik fazlar)
Aalt : Alt akma sertlik ve mukavemette gerekir.

.
sert ikincil faz ince ve homojen mukavemet
teknolojik uygulama malzemelerin ve ilk
itibariyle, gelmektedir.

gereken uzay ve
sanayindeki olmadan
.
eriyik elde edilme :

Eriyen elementin eriyik girmesini uygun bir


yeteri kadar uzun bir ile . Bu
gibi C1 kompozisyonundaki eriyik elde etmek T1
ve bu tamamen eriyinceye kadar beklenir.
tabi tutulabilen herhangi bir etki defa
alma tabii tutulabilir. Ancak, levhalarda bu durum
.

Su verme : :
alma elde edilen eriyikten ile oda alma ve su verme sonucunda elde edilen eriyik, difuzyon
eriyik elde etmektir. cereyan bir seviyesine getirilirse, termodinamik
denge zoraki elementi edilen atom hareketlerini ve gerekli
Burada esas olan sadece eriyen eriyik tutmak zon hareket edeceklerdir. difuzyon genel olarak ;
gerekli olan ve zamanda difuzyonun
olan atom yerleri en . herhangi bir belli bir Tdifuzyon ( ) = 0,30 T1 - 0,80 T1 olarak verilebilir
ikincil faz neden olur. ve
Malzemeyi su vermeden havada terk etme ise eriyiklerden mukavemetinin bu olaya denir. T1:
ortaya sebep olur. Bu ise tane ve kayma
kabiliyetleri . Bu oda bekletilmesi sonucunda difuzyon
mesafelerde
Teknik uygulamada, eldeki malzemenin optimum boyutlarda meydana getirirken, ve uzun
kadar ve fakat kadar ise birbirlerinden uzakta ve az (oda duruma daha
. Her daha . Aksi halde boyutlarda) . Bu
gerilmelerin ve yol zaman ve dikkatli bir . optimum
(AlZn4,5Mg1 gibi) derecede korozyon kaybeder). boyutu veren zaman . Ancak,
mukavemetini belirlenen akma mukavemeti veya korozyon
Su verme sonucundaki mukavemeti istenilen dereceye . direncinin belirlenen ile .
1-2 saat .
gerekli enerjinin
derecesine karakteri belirlenir:

olmayan) ;
mukavemet veya
Koherent ; A eriyik denir. sonunda, matriks
bir -kristal sistemini - toplanarak konsantrasyonu yeni kafes ana faz kristal sisteminin ilgili kafes inkoherent ve ana fazdan tane
bir . elementi daha uyumlu . Bu tane bazen benzer olurlar. daha tavlama
bu atomlar mesafe mertebesindeki sahiptir denebilir. eriyikten inkoherent . ile daha ama
GP-I- (Guiner-Preston-Zonen) denir. en son ederek termodinamik dengeye en veya mukavemetin bir sertlik veya mukavemet
olur. konusu (ikincil faz elde edilir. daha uzun malzemede tekrar sertlik ve
yol sertlik veya mukavemet . faz
koherent ; komponenti denir. cereyan etmesi nedeniyle ve ortalama mesafenin o derece ki
ana edilen toplanma pratikte . etkili engelleme etkileri nispeten ve mukavemet
yeni bir faz kristali . kafes o nispetle olurlar. Teknik ve bu
ana ile tam uyum . tam koherent olmayan, her kristal denir.
ana ilgili uyum bu
GP-II ile tarif edilir.

Al-Cu-
izoterm kesitler:
Teknik uygulama bulan bu genellikle, sertlik ve
mukavemete sahip intermetalik faz :
malzemelere
Al- genel iyiliklerinin deformasyon yeteneklerinin de
ve mukavemet sahip ; bu kombinasyonu Mg2Si
bu teknik .
Al2Cu, Al2CuMg

ve uygulanacak Mg2Zn

cinslerine,
, veya daha fazla komponentli intermetalik mukavemet
ve etkisi daha . Daha ve karakterdeki
(tane veya tane -ve/veya homojen- etkisini kuvvetlendirir, sertlik ve mukavemet -ikili
olup olarak . sistemlere - daha da . Teknik malzemelerin
esasen bu
- 2 - 2CuMg
ve veya sahip, Al-Cu
. teknik bir yer tutar. ( Al-Cu genellikle
AlCuMg1 500 oC . TK 520 540 oC .
Ty
(ty : Al-Cu ikili sisteminin denge

Dengeli - (Al2Cu) ve da - (Al2CuMg)


. Belirtilen sadece malzeme analizlerine
mamullere uygulanan -deformasyon ve dislokasyon tane
tekstur ve gerilmelere- . ikincil fazlar,
beklenen mertebelerine .
esas itibariyle bu bir dizi metastabil ara
. konusu bu ara fazlar matriks kafesiyle
(koherent) . elementlerinin difuzyonla ana faz
bu , homojen ve bunun sonucu
olarak da mesafenin boyutta ile (D < 100 A )
o

oranda mukavemet ve sertlik . belirtilen


intermetalik fazlar, termodinamik dengede, ve genellikle tane eden
olup, esas itibariyle ederler.

Tavlama tane ve ne derece homojen


genel olarak malzemeye olup ile veya
olarak (tane ve heterojenlik mertebesinin alma
kombinasyonuyla kadar fakat kadar
gerektirir). malzemenin daha
genel .
alma veya imal
mamullere 2/3 .
-
tabloda deformasyona (haddeleme, gibi)
olarak tav : 200 oC
Malzeme
hemen gecikme kaba
d < 5 mm hava yol etkisini
dak.] AlMgSi0,5 40 60 d > 5 mm su uygun ve azami .
d < 3 mm hava
- 0,9 15 AlMgSi1 20 30 d > 3 mm su
- 1,5 20

- 2,9 30 AlCu2,5Mg0,5 40 60

-6 50
AlCuMg1 5 15
- 12 60
AlZn4,5Mg1 5 20
- 60 150
AlZnMgCu1,5 30 40 sis.
Bir Al-Cu (%4,5Cu) sonra, tane
ilkin saat mertebesinde oda bekletilerek
(Al2Cu) -beyaz renkli- :
tercihen kristal hata GPI ve sonrada ilerleyen
Cu difuzyonuyla plaka Al2Cu kompozisyonunda GPII
. da denen GPII
gerilmeli koherent bir . Al-Cu 200 o kadar ki
halinde edilen difuzyonla, faz ve
gerilmeli (koherent) ara ) . Bu
yol (yapay .
Esas sertlik ilerleyen Cu-difuzyonuyla, tane ve taneler
mesafesi olmayan (inkoherent) ara sahip, (Al2Cu)-
. Al-Cu teknik
ve de (GP II-
denk gelen 5 - 7 saat sonra son verilmelidir.

Eser Element Etkisi:


Precipitate free zones (PFZ)
1) (noktasal hata) tercihsel
2) GP Zone erime
3)
1) tane mevcut difuzyon ile 4)
sertlik ve mukavemet eriyen 5) heterojen
uygulanan yol da temas etmek gerekir: 6) .
ile ikincil korozyon olumsuz etkiler; 2)
tane inkoherent faz matrikse (noktasal hata) . Eser Element mevcudiyeti bu sebeplerden ve
artan potansiyel ile, kristaller korozyonu eder. etkileyebilir.
malzemelerin yorulma en akma mukavemetlerindeki
bir ve bu da ile
mukavemet statik tercih edilmesi vurgulamak gerekir. PFZ ile
:
Kenar dislokasyonu (Dk) hareketi ve . boyutu (d)
tanecikler mesafe ihmal edilebilir (a) ve ihmal edilemez (b)
Kristal malzemelerde, sert, ve homojen
marifetiyle mukavemet yol birinci mekanizma, bu
mevcut hareketlerini veya
engellemeleriyle .

Orowan ve bir dislokasyon (dislokasyon ),


ortalama D mesafesi bulunan iki sert
gerekli gerilme d<<D halinde

veya d boyutunun ortalama mesafeye ihmal


edilemeyecek kadar durumlarda,

Matriks sert ve hacimsel konsantrasyon


(a: ; b : silindirik ; c : plaka
d ve D ortalama mesafesindeki
.
matriks ikincil faz konsantrasyonu

P etkisi

ifadesine konusu faz denir; 0) = 0 ve


2) = 1 .

Ortalama mesafe D, fiziksel bir gereklilik olarak, ikincil faz


matriks konsantrasyonuna .
Bu genel ifadeden, ikincil faz dayanan mukavemet
, hacim (cp) ne kadar ve
karakteristik boyutu (d) ne kadar o oranda .

bu ifadeden, etken sabit durumunda, artan


ile mukavemetdeki de
tespit edilen
mukavemetin : ).

, sert faz mukavemet


olarak bu kesme prosesini - elektron mikroskobunda, kesilen Par ve Par ifadelerine mukavemet olarak . Buna
ikinci mekanizma, dislokasyon hareketini gerilmenin etkisiyle kritik bir ortalama sonra (dkr), sertlik (ve mukavemet
izlemek .
kesilmesi . .
denk gelen kesmek gerekli kayma gerilmesinden hareketle elde
edilebilecek mukavemet :

Buna kabuller kesilmesi elde


edilebilecek mukavemet .
H: Genellikle, (levha/sac) bir notasyondur. Yeniden
plastik sonucu sertlik ve
etkili olurken, d < dkr
mukavemetin . sonra ekseriya iki veya daha fazla rakam .
sonucu tayin eder.
rakam, esas ifade eder. Daha sonraki rakamlar, plastik
nihai fiziksel belirtir. Bu
veya suretiyle elde edilen, ve ifade :
ilave edilen bir veya harf ile :
H1: Plastik sadece .
rakam, ifade etmektedir. ki; 8
O: yeniden hali; en sert hali ifade eder. (H18), bu sonucu . En
en halidir. sert ile orta sertlik (H14) ifade edilir.
- koherent bir sertlik ise (H12) belirtilir. rakam,
(d dkr 10-6 cm), kesilmesi etkili F: Fabrikasyondan sonraki hali gibi); mukavemet veya ekseriya belirtmek . ki; (H141), (H14)
olurken, ilerleyen ilave imal edildikten sonraki belirtir. minimum vermekle beraber maksimum
Orowan- mukavemet tayin eder standart daha . rakam, (H14 daha
ifade etmekle beraber (H13) veya (H15) in yerine kaim olacak
. sert rakam olsun veya ikinci rakam
olarak (9) belirtilirler. (H112) olarak, F-
halinin garanti mekanik .

T: elde edilen temperleri ifade eder.


harf ve rakam ifade edilmektedir:
H2:Plastik sonra tav halini ifade eder.
plastik alma sonucu belirli bir mukavemet ve sertlik sonra T1: S sonra ve ile duruma getirilir. Al- de alarak, genel
tav bu istenen indirilmesi demektir. mekanizmalar ve yerleri itibariyle
Bu durum, ilk 2 olarak ile belirtilir. T2: sonra ve ile :
mukavemet ve sertlik (H1 gibi ikinci rakam ile belirtilir. ; duruma getirilir.
H28 tam sert, H24 serti ifade eder.
T3: alma ve ile Al- (Plastik deformasyona uygun)
duruma getirilir. Al- ( uygun)
H3:Plastik ve bir anlamda stabilizasyon halidir. Magnezyum ihtiva eden
mukavemetli Al- (Y )
suretiyle stabilize edilerek T4: alma ile duruma getirilir.
mukavemetleri biraz alma .
Korozyona Al-
T5: sonra ve yapay ile (Termik .
Not: ve bir
T6: alma ve yapay ile (Termik uygulanabilmektedir.
W: alma sonraki olmayan ifade eder. Bu .
hal verilmesi ile olur.
2024 W (1/2 saat), 7075 W (2 ay) vb. T7: alma ve yapay .(Termik ).
T8: alma ve yapay
(Termik .

T9: alma yapay (termik ve


.

T10: ve yapay olarak (Termik


).
-

ile nedenlerle olmayan


homojen Al- plastik verme ile
ve sonra - bir tabi -
.
Bu genel ortak .
Esas elementi magnezyum (%Mg 7) olup bir miktar Mn (%1 2) ve Genel iyi ise, bilinen
Si (%0,5 0,8) . ve silisyumun Al-Mg-Si, , Al-Cu-Mg , Al-Cu-Mg-Si, Al-Zn-Mg-Cu ise, genel olarak plastik ile ilgilidir:
mukavemet plastik verilebilme yetenekleri ( ) ve
deformasyonla 350 N/mm mertebelerine kadar
2 . ( gibi) kazanan, ama korozyon - - Sabit : halde (ve
intermetalik fazlar - nispeten olan, mukavemetli doldurma yetenekleri) . pratik anlamda
Bu Mg korozyon - . .
deniz suyuna - daha da : Gemi ve
sanayinde . - : (kendini ) .
kesit en az , homojen
(segregasyon ihmal edilebilir) .
Al-Mg korozyon ve deformasyon
paralel olarak, kaynak edilebilmeye (AlMg3Si gibi) ile, tank ve
tercihen .

Anodik oksidasyona ve mekanik


yetenekleri ve dekoratif etkileri ile bu ve mimaride
olarak uygun .

Al- Si denge Al-Si-Cu :

Al-Si : iyi ve ile)


(G-AlSi 8 Cu 3 gibi).
Her en iyi . bir miktar
Mg (%0,2 0,8 ) veya Cu (%1,2 4 mertebesinde) ile da, otomotiv teknolojisinde alanlarda da olsa,
( ile) hale gelir olarak, G-AlSi10Mg sahiptirler %25Si ve %5Cu Al- motor silindirleri
ile Rm 310 350 N/mm2 mertebesine mukavemet ve ). ( kuvveti )
(%Si oran ve korozyon ve iletim nedeniyle, motor
ile motor teknik ve ekonomik uygunluk . silindirleri gibi ivmeli hareketlerle esasen uygun olur.
Ancak ve izafi (kayma hareket eden
%11 13,5 mertebesinde Si (G-AlSi 12) ise daha mukavemetli (Rm 250 gerek duyulan elementleri :
N/mm2) fakat sahip ile ince
imalinde tercih edilirler. Si

- mukavemetini koruma,
- daha
- ve
- Fe- malzemelerle (genellikle grafitli demirlerle)
durumunda -motorlarda gibi- arzeden, uygun
.
-

Bu sertlik ve mukavemetlerinin
Ancak, oranda Si , (veya . elementleri uygulanan -ve Bu teknik sadece mukavemetlerinden ve genellikle
nispeten kaba, keskin veya - de bu tayin eder. sertlik, levhalar olarak korozyon zamanda
(birincil ve/veya Si-kristalleri, gerilme ve akma ve mukavemetlerini Cu, Zn Mg, gibi elementlerle da olur Bondur ve ticari isimli ( %4Cu
etkilerine yol malzemenin mukavemetini ve gevreklik verir; , ziyade mukavemetin plana sanayinde levha, boru mamullerinin ve
. Bu ince ya profiller ve makina ve gibi: Malzemeye ( ) eriyik
kokil (kaba Si- izin verilmez) veya genel olarak . elementlerine . ve ) plastik verildikten sonra (sert,
az miktarda Na (metalik veya tuz halinde) veya Sr . mukavemetli ve fakat gevrek)).

Bu CuAl2, CuAl2Mg intermetalik


Al-Cu-Mg ve Al-Cu-Si-Mn
ince ve homojen ; bunun sonucu olarak
mukavemet beklentileri yeterli yerlerde tercihen ;
da darbe ve alma de Mg2Si
korozyona daha az bu korozif ortamlarda da
meyilleri (daha
kabul edilebilir bir teknik katodik koruma veya ince saf
).
plakalarla ile olur.

Al-Li , her ne kadar korozyona (paslanmaz gibi)


da, tasarrufu ( %10) ve koruyucu ve bir oksit (Al2O3) ileri gelir. Havada
oranda E- kaydedilen (rijitlik teknolojik veya sulu ortamlarda, bu tabaka,
uygulamalarda Al- grubunu ( oksitlenmenin korur; oksitleyici (nitrik asit
Al-Zn-Mg-Cu , %4 6 Zn; %2 4 Mn; %0,4 2 Cu mertebelerindeki elastiklik : %20; Li = 0,534 g/cm3 ). gibi) kaplarda ve - daha bir koruma
elementleri kompozisyonu ile, uygun sonunda Al-
en mukavemete sahiptirler ( Rm 550 600 N/mm2 ). Korozyon ile- . Koruyucu genellikle mekanik
Al-Mg-Si ise, hem korozyon hem de mukavemet ( ve gibi) halinde,
pek (bu kere saf Al- olarak .
tatmin edici kombinasyonuna sahiptirler: Korozyon , hemen yenilenir. ince olan bu oksit ( 10-5 mm),
Kaynak iyidir: Al-Zn-Mg (kaynak kabiliyeti ) bu en
( ) korozif mekanik zorlanmalardan uzak tutulur,
, alma nispeten
mukavemetleri de Al-Zn-Mg ve Al-Cu-Mg kuvvetlendirilir; tabaka ve ( elektrolitik
350 500 oC) ve eriyen elementlerinin bile, oda yerlerde uygulama bulabilecek (Rm 150 350 N/mm2) : malzemeleri
eriyik yatar. oksitlenmesi yoluna gidilir: Anodizasyon, Eloksal).
olarak (pencere, gibi), veya makine
profillerin ve kimya sanayinde iletim veya depolama Saf korozyon malzemeler olarak, Al-Mn, Al-Mg, Al-
Al-Zn-Mg-Cu , ve ile bu . Mg-Mn kimya ve sanayisinde maliyetleri de dikkate
mamullerin uygundur. - gereklilik arz eder .
Genellikle Mg ve Si (Mg2Si yarayacak kadar) tutulur (%Mg 0,4
mukavemete sahip otomobil ve ve 1,4 ; %Si 0,3 1,5 mertebesinde). Silisyum halinde ( %11)
statik gerilmelere maruz basma gerilmelerine makine -genel olarak- artar da
imalinde . bu piston uygun ). Bu gruptan bir (E-
AlMgSi) mukavemetinin ve elektrik ile dikkat .
VE

ve otomotiv en hafif metalin, ortak


bir tarihe sahiptirler.

Korozyon bu toksik silindir jantlar, levha ve


sanayinde ( ve imali gibi), iyi deformasyon ile imal edilen tamponlar, koltuk yan
paketleme sanayi ( sarma (folyolar) gibi) vs. otomotiv aluminyum
mukavemetleri ve dekoratif ile de bina ve gemi - olarak verilebilir.
ve plana . Al-Mg, Al-
Mg-Mn gemi veya bu ortamda
deniz suyuna nedeniyle de, tercih ve mukavemeti sayesinde olarak
edilir. orta bir otomobilde 300 kg . Bu
(DIN 1725). toplam %30'una denk gelmektedir. Her 100 kg
100 km'de 0,6 litre daha az .
y:
so:
Daha az zamanda daha egzoz emisyon ve maliyeti
demektir
Geri dikkate malzemelerden daha verimlidir.
kalitesinden bir kaybetmeden tekrar geri . Otomotiv
d:
%95'i toplanarak geri .

ve

Hafiflik malzeme, veya olsa


bile sudan ve yol kaynaklanan korozyona .

olmayan gerekli olan ve ilave maliyet getiren galvanizleme,


kaplama veya boyama gerekli olmayabilir.

plastik malzemeler gibi kuzey veya UV etkisi sonucunda


.
Otomobillerde bir otomobilin:
motor sistemi, ve fren sistemi, enjeksiyon sistemi gibi
temel .

otomobil :
Bir sonraki sayfada olarak ve
karteri,
b) su kutusu,
c) debriyaj kutusu,
Otomobillerde en alanlar; motor, d) otomatik vites kutusu
vites ve aks sistemleridir .

MOTOR AKSLAR
JANTLAR
Motor otomobillerdeki en birisidir. Bu sebeple akslarda nispeten daha yenidir.
ile miktarlarda tasarrufu potansiyeline sahiptir. jantlar bir yaylanmayan azaltarak yol
motor motor sahiptir ve motor da zor bu mukavemet, ve hakimiyeti . Paslanmaya hassas .
. hafiflik ve korozyona . jantlar otomobillerde ilk olarak sadece estetik sebeplerle,
olarak sunuldu. jantlar standart
Dizel motorlarda daha . bu motorlar benzin Bu uygulamalarda sadece genel ve .
daha mukavemet gerektirirler. ekonomisini kalmamakta zamanda ve de
.
motorlarda silindir silindir krank karteri de hafif metal
.

BMW 6 silindirli motorlar 158 kg . Bu motorun malzemelerden


olanlara 31 kg daha hafiftir. silindir krank karterinde 20 kg
tasarrufu .

silindirli motorlar uzun zamandan beri ve


son Japonya'ya da . Bu kadar Alman otomobil
bu tip motorlarda demiri tercih ederken, Porsche 911'de silindir krank
karterinde .
; mukavemet, hafiflik, ve profilleri iki tip : 6xxx (Al-
ile uzun . Mg- Si) ve 7xxx (Al-Zn-Mg) serileri. da
. Fakat ve performans en
gibi ticari ilk tercih edilen iyi bu iki vermektedir
malzemesi . olarak: Amerika Devletleri Posta Servisi'nin
kamyonet ihalesini 24 ile bir
kamyonet .

panelleri

Son 15 boyunca panelleri adetle seri


.

orta bir sedan kaputunda %40- 60


.

paneli
bu uygulamalar daha .
tip mevcuttur: Al-Cu
Al-Mg ve Al-Mg-Si .

You might also like