Rasi Phalalu 2023 2024 PDF

leT‹ eTT\T>∑T •eCÀ´‹ ( eTT\T>∑T dæ<ë∆+‹ >±] ≈£îe÷¬sÔ ) 67
ns¡{ÏHês¡ e‘·TÔ\T
dü+‘êq |ü⁄s√>∑‹øÏ, n]wüº ñ<ë«düq≈£î, $|ò÷ü ï\T q•+#·&ÜìøÏ, Á|üuÛTÑ ‘·« |üsy¡ TÓ qÆ |üqT\T
nqT≈£L*+#·&ÜìøÏ, ìcÕÿs¡D X¯Á‘·T‘ê«\T b˛e&ÜìøÏ, Äø£s¡¸D ø£\>∑&ÜìøÏ M{Ï‘√
BbÕsê<Ûäq #˚j·÷*. ô|[fl#·÷|ü⁄\T, #·s¡Ã\T »s¡T>∑T‘·Tqï|ü&ÉT M{Ï‘ √H˚ BbÕsê<Ûäq
#˚j·T&É+ eT+∫~.
z+ qeT•Ùyêj·T e‘·T\
Ô T
n‘·´+‘· X¯óuÛÑÁ|ü<äyÓTÆq •e |ü+#êø£åØ eT+Á‘êìï »|ædü÷Ô á e‘·TÔ\ T ‘·j·÷s¡T #˚kÕÔs¡T.
á e‘·TÔ\T düs¡«<˚e‘ê Á|”‹ø£s¡yÓTÆq$. |üP»\˝À á e‘·TÔ\‘√ BbÕsê<Ûäq #˚j·T&É+
e\¢ eT+∫ |òü*‘ê\T dü+ÁbÕ|æÔkÕÔsTT. e+<ä e‘·TÔ\‘√ BbÕsê<Ûäq #˚j·Te#·TÃqT. yÓsTT´
e‘·TÔ\‘√, |ü~y˚\ e‘·TÔ\‘√, \ø£åe‘·TÔ\T, ø√{Ï e‘·TÔ\‘√ ≈£L&Ü BbÕsê<Ûäq #˚j·Te#·TÃ.
Ç+<äTe\¢ J$‘·+, ≈£î≥T+ã+ Áø£eTÁø£eT+>± eè~∆˝ÀøÏ edüTÔ+~.
‘Ó\¢ õ˝Ò&
¢ TÉ e‘·T\
Ô T
m
Áo >∑D|ü‹ <˚e⁄ì nqTÁ>∑V≤ü + ø£\T>∑T‘·T+~. ø√s¡Tº eéVü‰sê\T, $yê<ëdüŒ<ä n+XÊ\T
co
nqT≈£L*kÕÔsTT. e÷qdæø£ nXÊ+‹, ∫qï ∫qï >=&Ée\T, eTqdüŒs¡∆\T b˛‘êsTT. b˛{°
|üØø£\å ˝À $»j·T+. #˚dTü qÔ ï |üqT\˝À ø±\j·÷|üq n+‘·]düT+Ô ~. ø±s¡´Áø£e÷\T dü+Ô uÛqÑ ˝À
u.
ñ+fÒ Ä dü+Ô uÛqÑ b˛‘·T+~. ãTTD+ \_ÛdTü +Ô ~. Á|üuTÑÛ ‘·«|üs+¡ >±, e´≈£î\Ô |üs+¡ >± sêe\dæq
ug
Á|üjÓ÷»Hê\T <ä≈£îÿ‘êsTT. X¯Á‘·T|”&É, qs¡<äèwæº ‘=\–b˛‘·T+~.

\ø°Î‘êeTs¡e‘·TÔ\T
ul
.m
Á|ü<Ûëq+>± <ÛäHêø£s¡¸D, n<äèwüºÁbÕ|æÔ, \ø°Î<˚$ nqTÁ>∑Vü≤+ ø£\T>∑T‘·T+~. dæúsêdüTÔ\≈£î

eTT|ü⁄Œ ñ+&É<äT. ãTTD+>± Ç∫Ãq <Ûäq+ ‹]– edüTÔ+~. düTes¡í˝≤uÛÑ+, uÛÑ÷˝≤uÛÑ+
w
ø£\T>∑T‘·T+~. nìï $wüj·÷˝À¢qT n<äècÕºìøÏ <ä>∑Zs¡>±, eT+∫øÏ, X¯ó uÛ≤ìøÏ <ä>∑Zs¡>±

w
J$‘·+ q&ÉTdüTÔ+~.
z+ qyÓ÷Hêsêj·TD e‘·TÔ\T
w
düs¡«<˚e qeTkÕÿs¡+ πøX¯e+ Á|ü‹ >∑#·Ã¤‹ Äø±X¯+ qT+&ç C≤\T yê]q es¡¸|ü⁄ ∫qT≈£î\T
düeTTÁ<ä+˝ÀH˚ ø£\TkÕÔsTT. @ <˚e⁄ìøÏ qeTdüÿ]+∫Hê n~ leTHêïsêj·TDTìπø
#Ó+<äT‘·T+~. z+ qyÓ÷Hêsêj·TD nì ˇø£ÿkÕ¬s’Hê »|æ+∫ kÕ«$TøÏ qeTdü ÿ]+∫ z+
qyÓ÷Hêsêj·TD≤j·T e‘·TÔ\‘√ BbÕsê<Ûäq #˚ùdÔ eT+∫ |òü*‘ê\T ñ+{≤sTT. $<ä´,
Äs√>∑´+, ñ<√´>∑+, $yêVü≤+, dæ]dü+|ü<\ä T ÁbÕ|ækÔ ÕÔsTT. á $wüj÷· ìï nH˚ø£ XÊÅkÕÔ\T,
|ü⁄sêD≤\T, Ç‹Vü‰kÕ\T düŒwüº+>± #ÓbÕŒsTT. á e‘·TÔ\‘√ BbÕsê<Ûäq #˚dæ yÓ’wüíe <˚e‘ê
nqTÁ>∑V≤ü + bı+<ä+&ç. yÓw’ eíü <˚e⁄fi¯fl≈£î á e‘·T\Ô ‘√ BbÕsê<Ûqä #˚jT· &É+ #ê˝≤ eT+∫~.
leT‹ eTT\T>∑T •eCÀ´‹ >±] nbÕsTT+{ŸyÓT+{Ÿ >∑T]+∫

dü+Á|ü~+#·+&ç. ôd˝Ÿ ` 84669 32224, 84669 32225
www.mulugu.com˝À eT]j·TT
www.youtube.com/muluguastro #·÷&É+&ç.
2023-2024 ˝À
y˚Twüsê• |òü*‘·eTT\T
Ä<ëj·T+ ` 05 e´j·T+ ` 05 sê» ` 03 ne ` 01
nX¯«ì 1, 2, 3, 4 bÕ<äeTT\T, uÛÑs¡DÏ 1, 2, 3, 4 bÕ<äeTT\T, ø£è‹Ôø£ 1e
bÕ<äeTT\ j·T+<äT »ìà+∫q yês¡T ªª#·÷, #˚, #√, ˝≤, ©, \÷, ˝Ò, ˝À, Äµµ nqT
nø£ås¡eTT\T ‘·eT ù|s¡Tq≈£î yÓTT<ä≥ >∑\yês¡T y˚Twüsê•øÏ #Ó+~qyês¡T.
2023-2024 dü+e‘·‡s¡ |òü*‘·eTT\T

á sê•yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡+ eT+∫ |òü*‘ê\T >√#·]düTÔHêïsTT. \>∑ï, e´j·TkÕúq+˝À
m
>∑Ts¡TsêVüQe⁄\ dü+#ês¡+, wüwü˜eT, dü|üÔeT kÕúHê\˝À πø‘·TÁ>∑Vü≤ dü+#ês¡+, @ø±<äX¯
co
˝≤uÛkÑ Õúq+˝À X¯ìÁ>∑V≤ü dü+#ês¡+, s¡$#·+Á<ä Á>∑V≤ü D≤\T, >∑Ts¡TX¯óÁø£ eTÚ&Û´É $T\T Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ
|òü*‘ê\qT ìπs›•düTÔHêïsTT. _+<äTÁ|ükÕús¡ nwüºø£es¡TZ˝À >∑Ts¡Te⁄ Hê\T>∑T _+<äTe⁄\‘√,
u.
X¯ì Hê\T>∑T _+<äTe⁄\‘√, X¯óÁ≈£î&ÉT ◊<äT _+<äTe⁄\‘√ eT+∫ ã˝≤ìï #˚≈L£ s¡TdüTHÔ êïs¡T.
ug
á sê•yês¡T nqT≈£îqï ø±s¡´Áø£e÷\˝À $»j·÷ìï kÕ~Û+#· >∑\T>∑T‘ês¡T. ≈£î≥T+ã+˝À

qT+&ç y˚s¡T|ü&˚ Ä˝À#·q\T, $<˚o Á|üj·T‘êï\T dü|òü©ø£è‘·eTe⁄‘êsTT. Çã“+<äT\qT
ul
n~Û>∑$T+∫, $<ë´s¡+>∑+˝À nqT≈£L\yÓTÆq |òü*‘ê\qT kÕ~ÛkÕÔs¡T. $<˚o j·÷q

.m
dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T, X¯óuÛÑø±sê´\T eTT&ç|ü&É‘êsTT. J$‘êX¯j·÷ ìï HÓs¡y˚s¡TÃø√

>∑\T>∑T‘ês¡T. q÷‘·q $<ä´qT nuÛÑ´dækÕÔs¡T. Ç+{À¢q÷, yê´bÕs¡ Á|ü< ˚XÊ\˝Àq÷
w
nwüºeT÷*ø± >∑T–Z\+‘√ <Ûä÷|ü+ y˚j·T+&ç. j·T÷ìj·Tq¢qT @s¡Œs¡Ã&ÜìøÏ nqT≈£L\yÓTÆq

w
ø±\+ Á|üuÛÑT‘·«+ qT+&ç sêe\dæq _˝Ÿ‡, #Óø˘‡, ¬øÌ¢yéT‡ dü¬s’q düeTj·T+˝À sêø£b˛e&É+
w
e\¢ ãTTD≤\T #˚j·Te\dæq |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. yÓ’]es¡Z+ #·s¡´\ e\¢ ñ<√´>∑+˝À

ã~© dü÷∫düT+Ô ~. düe÷»+˝À MT Á|ü‹wü̃ ô|+#˚ $<Û+ä >± z eT+∫ neø±X¯ + edüT+Ô ~.
dü+|òüT+˝À ø°]ÔÁ|ü‹wü˜\T ô|s¡T>∑T‘êsTT. KØ<Ó’q edüTÔe⁄\|ü≥¢ C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç.
#√s¡uÛÑj·T+ bı+∫ e⁄+~. MT e÷≥\ #ê‘·Ts¡´+‘√ n+<ä]˙ Äø£≥Tº≈£îì |üqT\T
|üP]Ô#˚düT≈£î+{≤s¡T. ‘Ó*$>± Ä˝À∫+∫ ìs¡íj·÷\T rdüT≈£îH˚ e´≈£îÔ\T <ä>∑Zs¡e⁄‘ês¡T.
uÛÑ÷eTT\ Áø£j·T$Áø£j·÷\˝À ˝≤uÛÑ|ü&É‘ês¡T. dü+e‘·‡s¡ Á|ü<∏äe÷s¡ú +˝À eè‹Ô,ñ
<√´>±\|üs¡+>± eT+∫ kÕúq+ \_ÛdüTÔ+~. ‘·s¡‘·eTuÛÒ<ä+ ˝Ò≈£î+&Ü n+<ä]ø° düVü‰j·T+
#˚kÕÔs¡T. MT düìïVæ≤‘· esêZìï ã˝Àù|‘·+ #˚düT≈£î+{≤s¡T. ùdïVæ≤‘· T\T, Äràj·Tes¡Z+‘√
nedüsê\T n~Ûø£+ ne⁄‘êsTT. yêfi¯flì |üP]Ô>± qeTà˝Òì |ü]dæú‹ @s¡Œ&É T‘·T+~.
n|üqeTàø£+‘√ eTTKýÓTÆq ø±s¡´Áø£e÷\ ìs¡«Vü≤D n|üŒ–+#·e\dæq |ü]dæú‹ ‘·|üŒ<äT.
düe÷»+˝Àì eTTKT´\‘√ q÷‘·q dü+ã+<Ûäu≤+<Ûäyê´\T @s¡Œ&ÉT‘êsTT. MT≈£î sêe\dæq
<Ûäq+ e÷Á‘·+ n+‘· düT\uÛÑ+>± #˚‹øÏ n+<ä<äT. \ø£å˝À¢ Ç∫Ãq <ÛäHêìï y˚\˝À¢ edü÷\T
#˚düT≈£î+{≤s¡T. ≈£î≥T+ã+˝À nÁ|üXÊ+‘· yê‘êes¡D+ ˝Ò≈£î+&Ü MT≈£î MTs¡T>± #ê˝≤
es¡≈£î düs¡T›≈£îb˛‘ês¡T. Ád”Ô\ e\¢ ∫ø±≈£î\T, $uÛÒ<ë\T dü+uÛÑ$kÕÔsTT. CÒ´wü˜ ≈£îe÷¬sÔ ˝Òø£
≈£îe÷s¡T&ç $wüj·T+˝À Á|ü‘˚´ø£ ÁX¯<ä∆ rdüT≈£î+{≤s¡T. Ç~ MT≈£î ˝≤_Û+#˚ n+X¯+. ø=ìï
$wüj·÷\˝À ¬s+&ÉT yÓ’|ü⁄˝≤ Ä˝À∫+∫ ìs¡íj·T+ rdüT≈£î+{≤s¡T. ø=ìï $wüj·÷\˝À
ìs¡íj·T+ rdüTø√ø£b˛e&Éy˚T eT+∫ ìs¡íj·T+ nì uÛ≤$kÕÔs¡T. n_ÛÁbÕj·÷\T ≈£î<äs¡ø£
ø=+‘·eT+~ e´≈£îÔ\‘√ XÊX¯«‘·+>± ˝Òø£ #·≥ºã<ä∆+>± $&çb˛e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. (Ç~
ø=+‘·eT+~ $wüjT· +˝À e÷Á‘·yT˚ n+<ä]ø° ø±<äT). eT<Û´ä e]Ô dü+‘·ø±\T mø£ÿ&Ü ô|≥ºø+£ &ç.
eT<Ûäé]Ô>± ñ+&Ée<äT›. n‘·édüs¡+>± dü+‘·ø±\T #˚j·÷*‡q |ü]dæú‹ eùdÔ ì|ü⁄DT\
dü\Vü‰\T rdüT≈£îì dü+‘·ø±\T #˚j·T+&ç. Áù|eT$yêVü‰\T ø£*dæsêe⁄. |ü⁄q]«yêVü≤+
ø√dü+ Á|üj·T‹ï+#˚ yê]øÏ |ü]dæú‘·T\T nqT≈£L\+>± ñHêïsTT. ø±+Á{≤≈£îº\T,
düuŸ`ø±+Á{≤≈£î\º T, ˝…ô’ dHé‡\T, ©E\T bı&ç–+#˚≥Te+{Ï n+XÊ\T $yê<ëdüŒ<ä+ ø±≈£î+&Ü
C≤Á>∑‘·ÔeVæ≤+#·+&ç. Á|ü‹ ∫qï $wüj·÷ìøÏ |ü\T≈£îã&ç ñ|üjÓ÷–+#·e\dæ edüTÔ+~.
sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\ CÀø£´+ nìyês¡éTe⁄‘·T+~. ø=ìï $wüj·÷˝˝À yÓTT+&ç>±
Á|ü e ]Ô k ÕÔ s ¡ T . ø=ìï $wü j · ÷ \˝À dü e TT∫‘· y Ó T Æ q ìs¡ í j · ÷ \T rdü T ≈£ î +{≤s¡ T .
m
$<ë´]ú˙$<ë´s¡Tú\T C≤„q#·÷sêíìï ùd$+#·&É+, düs¡dü«r ‹\ø±ìï qT<äT ≥q <Ûä]+#·&É+,
co
y˚T<Ûë<äøDåÏ ≤eT÷]Ô s¡÷|ü⁄qT yÓT&É˝À <Û]ä +#·&+É e\q eT+∫ |ò*ü ‘ê\T bı+<ä>\∑ T>∑T‘ês¡T.
HÓ’‹ø£ $\Te\T ˝Òìyê]ì n‹ø£wüº+ MT<ä ø=+‘·ø±\+ uÛÑ]kÕÔs¡T. uÛÑ$wü´‘·TÔqT <äèwæº˝À
u.
ñ+#·Tø=ì Ç|üŒ{Ï qT+&˚ ˝§+– ñ+&É&É+, Á|ü‹<ëìø° ‘·\÷|ü&É+ MT≈£î #˚‘·ø±<äì
ug
‘˚*ÃbÕπskÕÔsT¡ . <Óy’ êqTÁ>∑V≤ü + ñ+fÒ <Ûsä à¡ + Hê yÓ|’ ⁄ü ñ+fÒ Hêπø ∫+‘·˝<Ò Tä . |üìøÏe÷*q
yêfi¯fl düVü‰j·T+ nø£ÿπs¢<äì ‘Ó>∑‘Ó+|ü⁄\T #˚düT≈£î+{≤s¡T. u…~]+|ü ⁄\≈£î ˝§+>∑s¡T.
ul
ô|<ä›yêfi¯fl‘√, düe÷»+˝À |üs¡|ü‹ ø£*–q yê]‘√ ≈£L&Ü $uÛÒ<ë\T @s¡Œ&ÉT‘êsTT.

.m
ìs=àVü≤e÷≥yÓTÆq MT e÷≥\T, #˚‘·\T $TeTTà*ï s¡øÏåkÕÔsTT. MT&çj·÷ e\¢ e÷qdæø£

y˚<äq≈£î >∑T] ne⁄‘ês¡T. Á|ü‹s√E qT<äT≥q j·T»„uÛÑdüà+ <Ûä]+#·+&ç . ùdïVü≤+
w
|üs¡eT<äTsêàs¡ZyÓTÆq<äì s¡TEe⁄\T, kÕøå±´\‘√ düVü‰ s¡TEee⁄‘·T+~. HÓ’‹ø£<Ûäs¡à+ ø£*–q

w
düs¡«<ë MT j·T+<äT Áù|e÷qTsê>±\T ø£*–q e´≈£îÔ\T MT <äèwæº˝À |ü&É‘ês¡T. yêfi¯fløÏ

w
ÇHêïfi¯ófl düVü‰j·T|ü&É˝Òø£b˛sTTq+<äT≈£î $#ê]+∫ ‘·–q Hê´j·T+ #˚kÕÔs¡T. Ç+<äTe\¢

MT es¡Z+ ã˝Àù|‘·+ ne⁄‘·T+~. Á|ü‹cÕ˜‘·àø£yÓTÆq dü<ädüT‡\T, $+<äT \T ìs¡«Væ≤+∫ MT
ø±s¡´<äø£å‘·qT ìs¡÷|æ+#·T≈£î+{≤s¡T. ôdŒ≈£î´˝ÒwüHé ˝≤_ÛdüTÔ+~. |üqTï\T edü÷\T #˚ùd
n~Ûø±s¡T\ e\¢ ìcÕÿs¡D y˚~+Û |ü⁄\≈£î >∑T] nj˚T´ neø±X¯+ ñ+~. <=+>∑\qT ‘·≈î£ ÿe>±
n+#·Hê y˚jT· ø£+&ç. yêfi¯fl e\q Á|üe÷<ä+ bı+∫ e⁄+~. uÛ≤>∑kÕ«eTT\‘√ düùV≤‘·Tø£yTÓ qÆ
$yê<ë\T ekÕÔsTT. MT Á|üX¯ï\≈£î yê] <ä>∑Zs¡ düe÷<Ûëq+ ñ+&É<äT. yÓ÷kÕìøÏ kÕø£å´+
eTÚqy˚T ne⁄‘·T+~. uÛÑ÷eTT\ e\¢ n~Ûø£ ˝≤uÛÑ+ bı+<äT‘ês¡T. uÛÑ÷$T dü+ã+<ÛäyÓTÆq
$yê<ë\T ≈£L&Ü m<äTs¡e⁄‘êsTT. ñ<√´>∑+˝À ã~© y˚≥T ÄK] ø£åD+˝À ‘·|ü‘·T+~.
ì‘·´+ dæ<ä∆>∑+<Ûä+‘√ l y˚+ø£fÒX¯«s¡ kÕ«$Tyê]ì |üPõ+#·+&ç. Äs√>∑ ´ dü+ã+~Û‘·
$wüj·÷\˝À, ôd˝ŸŒ¤Á&Ó’$+>¥ $wüj·T+˝À C≤Á>∑‘·Ô>± ñ+&Ü*. düVü≤√<äs ¡düVü≤√<äØ esêZìøÏ
>√|ü´+>± düVü‰j·T+ #˚kÕÔs¡T. ø°\ø£ düeTj·÷˝À¢ yêfi¯flì Ä<äT≈£î+{≤s¡T. düìïVæ≤‘·T\T,
$TÁ‘·T\T MT <ë«sê düVü‰j·T+ bı+<äT‘ês¡T. q÷‘·q yê´bÕs¡+ ø£*kıdüTÔ+~. Á|üdüTÔ‘·+
#˚düTÔqï yê´bÕs¡+˝À #ê˝≤ s¡ø±\ e÷s¡TŒ\T #˚kÕÔs¡T. BsêÈø±*ø£ ãTTD≤\T r]Ãy˚kÕÔs¡T.
e÷qdæø£ Á|üXÊ+‘·‘· ø£*– ñ+{≤s¡T. eT+<äT\ yê´bÕs¡T\≈£î, yÓ’<äT´\≈£î, ˝ÀVü≤|ü⁄
yê´bÕs¡T\≈£î, ≈£Ls¡>±j·T\ yê´bÕs¡T\≈£î, #˚‹eè‹Ô |üìyê]øÏ, $<ë´s¡+>∑+˝À ñqïyê]øÏ,
|ü]XÀ<ÛäHê s¡+>∑+˝À ñqïyê]øÏ, ÄVü‰s¡<ÛëHê´\ yê´bÕs¡T\≈£î á dü+e‘·‡s¡+ ø±\+
nqT≈£L\+>± ñ+~. eÁdüÔ yê´bÕs¡+ #˚ùdyê]øÏ |òü*‘ê\T eT<Ûä´düú+>± ñHêïsTT.
ø£fi≤,kÕVæ≤‘·´s¡+>±\˝À eT+∫ Á|üU≤´‹ \_ÛdüTÔ+~. MT&çj·÷|üs¡+>± U≤´‹ \_ÛdüTÔ+~.
Vü≤√˝Ÿùd˝Ÿ, ]f…Æ˝Ÿ yê´bÕs¡T\≈£î nqT≈£L\ |òü*‘ê\T >√#·]düTÔHêïsTT. bÂÁ©ºbòÕyéT\T,
|üX¯óe⁄\ ô|+|üø£+ ˝≤_ÛkÕÔsTT. yê´bÕsêìï $düÔ]+|üCÒkÕÔs¡T. dæã“+~øÏ MT eTqdüÔ‘·«+
ns¡+ú ø±ø£ $~Û˝ìÒ |ü]dæ‘ú T· \˝À $TeTà*ï n+{Ïô|≥Tº≈î£ ì ñ+{≤s¡T. Á>∑÷|ü⁄ sê»ø°j÷· \≈£î
<ä÷s¡+>± ñ+&É≥+ y˚T\ì Á>∑V≤æ kÕÔsT¡ . sêe\dæq <Ûqä + #˚‹øÏ n+<äT‘·T+~. nqúÛ≤wü\T
H˚s¡TÃ≈£îH˚ neø±X¯+ \_ÛdüTÔ+~. ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À #·~$q #·<äTe⁄≈£î, #˚ùd ñ<√´>±ìøÏ
dü+ã+<Ûä+ ñ+&É<äT. ø=‘·Ô u≤<Ûä´‘·\qT dü]>±Z ìs¡«]Ô+#·˝Òø£b˛‘·THêïs¡ì Äs√|üD\T,
n|üì+<ä\T e#˚Ã neø±X¯+ ñ+~. nìï+{Ïø° MT X¯øÏÔkÕeTsêú´˝Ò »yêãT ne⁄‘êsTT.
m
$<ä´, kÕ+düÿè‹ø£, yÓ’C≤„ìø£s¡+>±\˝À, eè‹Ô, ñ<√´>∑, yê´bÕsê\˝À nqT≈£L\ |òü*‘ê\T
kÕ~ÛkÕÔs¡T. yêVü≤qkÂK´+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. dü«>∑èVü≤ ìsêàD+ nH˚ ø£\ HÓs¡y˚s¡T‘·T+~.
co
bÕ‘· X¯Á‘·Te⁄˝Ò q÷‘·q ø√D+˝À ‘ês¡dü|ü&É‘ês¡T. yê]ì m<äTs=ÿe\dæq |ü]dæú‹
u.
ñ+≥T+~ X¯Á‘·TesêZìøÏ ã\yÓTÆq n+&É<ä+&É\T ñ+&Ée⁄, Ç~ MT≈£î ˝≤_Û+#˚ n+X¯+.
Ád”Ô\‘√ yÓ’sêìøÏ eTT+<äT≈£î <ä÷ø£e<äT›. kÕ<ÛäýÓTÆq+‘· es¡≈£î #·s¡Ã\T yêsTT<ë y˚j·T&É+,
ug
‘·|üø√e&É+ eT+∫~. $yê<ädüŒ<ä $wüj·÷\ìï eT<Ûäés¡TÔ\ düVü‰j·Tdü Vü≤ø±sê\‘√,

sê»ø°j·T |üs¡|ü‹‘√ |ü]cÕÿs¡+ ne⁄‘êsTT. eTVü≤√qï‘·yÓTÆq ÄX¯j·÷\qT neT\T #˚dæ
ul
eT+∫ |òü*‘ê\qT kÕ~Û+#·&ÜìøÏ ñqï‘·kÕúsTT e´≈£îÔ˝Ò ø±ø£, kÕe÷q´ »q+ e\¢ ≈£L&Ü
.m
kÕ~Û+#·e#·TÃ nì ìs¡÷|ækÕÔsT¡ . dü+‘êq Áø£eT•ø£Då $wüjT· +˝À dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡+ú ˝À

ø=ìï Çã“+~ø£sy¡ TÓ qÆ dü+|òTü ≥q\T @s¡Œ&ÉT‘êsTT. MT ‘Ó*$‘˚≥\‘√, HÓ|’ ⁄ü D´+‘√ yê{Ïì
w
dü]~<ä›>∑\T>∑T‘ês¡T. meTTø£\≈£î dü+ã+~Û+∫q nHês√>∑´+ Çã“+~ ô|&ÉT‘·T+~. »\,

w
yêj·TT, ÄVü‰s¡ ø±\Twü´+ e\q dü«\Œ Çã“+<äT\T ø£\es¡ô|&É‘êsTT. MT ≈£î≥T+ãdüuTÑÛ ´\T,

w
Äràj·TT\T MT |üs|¡ ‹ü ì, |ü\T≈£îã&çì <äTs¡«´düHê\≈£î, dü«Á|üj÷Ó »Hê\≈£î yê&ÉTø√e&É+,

MT n~Ûø±sêìï ñ|üjÓ÷–+#·Tø=ì yêfi¯ófl ô|‘·Ôq+ #Ó˝≤sTT+#·&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. z+
qeT•Ùyêj·T e‘·TÔ\‘√, nwüºeT÷*ø± ‘Ó’\+‘√ BbÕsê<Ûäq #˚j·T+&ç. ñqï‘ê~Ûø±s¡T\
e<ä› eT+∫ n_ÛÁbÕj·T+, n_Ûe÷q+ dü+bÕ~+#·T≈£î+{≤s¡T. @<√ $<Ûä+>± $TeTTà\qT
≈£L\<√j·÷\ì ≈£îÁ≥\T |üH˚ï es¡Z+ $»j·T+ kÕ~ÛkÕÔπsyÓ÷qqï ~>∑T\T ñ+≥T+~.
ø±s¡D≤\T m˝≤+{ÏyÓ’Hê u≤\´$TÁ‘·T\T, ã+<ÛäTes¡Z+˝Àì yêfi¯fl‘√ @s¡Œ&çq $uÛÒ<ë\T
eè‹Ô, ñ<√´>±\ô|’ Á|üuÛ≤e+ #·÷|ækÕÔsTT. MT Á|ü‹wü˜qT, >ös¡yêìï s¡ø£Ôdü+ã+BÛ≈£î\T
eTTK´+>± dü+‘êq+ ñB›|ü+ #˚kÕÔs¡T. dü¬s’q düeTj·T+˝À #·ø£ÿì dü\Vü‰\T #Óù|Œyêfi¯ófl
˝_Û+#·&+É <Óy’ êqTÁ>∑V≤ü +, <Óe’ + nqTÁ>∑V≤æ +∫q≥T¢ |ü]dæ‘ú T· \T düŒwü+º >± ‘Ó*j·TCÒkÕsTT.
Ád”Ô <˚e‘êeT÷s¡TÔ\ Äsê<Ûäq e\¢ $X‚wüyÓTÆq y˚T\T »s¡T>∑T‘·T+~. |üP»\˝À
Á|ü<∏äeT‘ê+ã÷˝≤ìï yê&É+&ç. Ä]úø£+>± e÷Á‘·+ dü+e‘·‡s¡ Á|ü<∏äe÷s¡ ú+ n+‘·
Áb˛‘ê‡Vü≤ø£s¡+>± ñ+&É<äT. $<ë´ dü+ã+~Û‘· $wüj·÷\≈£î Ks¡TÃ\T n+‘·T˝Ò≈£î+&Ü
ô|]–b˛‘êsTT. ñ<√´>∑ + ˝Àq÷, eè‹Ô ˝ Àq÷ Á|ü e ÷<ä ø £ s ¡ y Ó T Æ q eéVü ‰ sê\qT
$»j·Te+‘·+>± m<äTs=ÿ+{≤s¡T. dü+‘êHêìøÏ dü+ã+~Û+∫ yê] n_Ûeè~∆øÏ dü+ã+~Û+∫,
#˚ùd ø£èwæø,Ï Ks¡TÃô|fÒº <ÛHä êìøÏ nìï+{Ïø° $T+∫ MT Äsê{≤ìøÏ ‘·–q $<Û+ä >± Á|ü‹|ò\ü +
\_ÛdüTÔ+~. $<˚XÊ\≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj·T eéVü‰sê\T \_ÛkÕÔsTT. $<˚o Á|üj·÷D+
¬s+&Ée Á|üj·T‘·ï+˝À HÓs¡y˚s¡T‘·T+~. >∑‘·+˝À ø=qT>√\T #˚dæq dæús êdüTÔ\˝À ø=+‘·
uÛ≤>∑yÓTÆq ne÷à\ì MT MT<ä ˇ‹Ô&ç ô|s¡T>∑T‘·T+~. ñqï ÄdüTÔ\qT n‹ø£wüº+ MT<ä
neTà≈£î+&Ü ø±bÕ&ÉT≈£î+{≤s¡T. #Ó|ü &ÉT e÷≥\T MT ≈£î≥T+ãdüuTÑÛ ´\ MT<ä rÁe Á|üu≤Û e+
#·÷|æ+#·&É+ MT≈£î düeTdü´>± e÷s¡T‘·T+~. >∑‘·+˝À ø£+fÒ _Ûqï+>± ñqï MT Á|ües¡Ôq,
Ä˝À#·Hê $<Ûëq+ nìï $<Ûë\T>± nqT≈£L\ |òü*‘ê\≈£î <ë]rdüTÔ+~. <äTs¡«´düHê\
Á|üuÛ≤e+, ùdïVæ≤‘·T\ Á|üuÛ≤e+ ø=+‘· ô|&É<√e |ü{Ïº+#˚ neø±X¯+ ñ+~, p<ë]®‘·
kıeTTà ø√dü+ m<äTs¡T#·÷&Éø+£ &ç. u…{+ºÏ >∑T\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&É+&ç. |ü~ eT+~øÏ u≤>√>∑T\T
#Óù|Œ kÕúq+˝À ñqï MTs¡T MTø£+fÒ ∫qïyêfi¯fl‘√ ˙‘·T\T #Ó|æŒ+#·Tø√e\dæq |ü]dæú‘·T\T
@s¡Œ&É≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô|ü&É+&ç. MT ìC≤sTTr, ÁX¯eT, eT+∫‘·q+, eè‹Ô|ü≥¢ n+øÏ‘·uÛ≤e+,
m
H√{Ï <äTs¡TdüT‘·q+ e\q eTdæu≤πs neø±X¯+ ñ+~. Ä∫‘·÷∫ e÷{≤¢&+É &ç. n+<äTe\q
MT Á|ü‘·´s¡Tú\≈£î neø±X¯+ \_Û+#·<äT. m+‘√ ÁX¯eT#˚dæ ˇø£ÿ ∫qï e÷≥‘√ |òü*‘êìï
co
b˛>=≥Tºø√e<äT›. MT düVü≤HêìøÏ |üØø£å\T m<äTs¡e⁄‘êsTT. dü+j·TeTq+ bÕ{Ï+#·+&ç.
u.
ã+<ÛäTes¡Z+˝À uÒ<Ûë_ÛÁbÕj·÷\T ‘=\–b˛e&É+ e\q eTTKýÓTÆq u≤<Ûä´‘·*ï ‘˚*ø£>±
HÓsy¡ sπ˚ Ã M\T ≈£î<äTs¡T‘·T+~. MT dü«+‘· Ä˝À#·q\T neT\T #˚ùdeTT+<äT |üPsê«|üsê\qT
ug
düìïVæ≤‘·T\‘√, $TÁ‘·T\‘√ #·]Ã+#·&É+ eTs¡Tee<äT›. ø£*dæ e#˚Ã ø±˝≤ìï C≤Á>∑‘·Ô>± ñ

|üj÷Ó –+#·Tø√+&ç. zs¡TŒ, dü+j·TeTq+ #ê˝≤ eTTKéTì >∑eTì+#·+&ç. Á|üøè£ ‹ düT>∑+<Ûä
ul
dü+ã+~Û‘,· Wwü<äÛ dü+ã+~Û‘· yÓTTø£ÿ\ ô|+|üø+£ yÓTT<ä˝q’… Ä<ÛTä ìø£ eékÕj·T $<ÛëHê\T
.m
#·sÃ¡ \˝À Á|ü<ëÛ Hê+X¯+ ø±e#·TÃ. sê»ø°jT· \_∆ bı+<äT‘ês¡T. eékÕj·T+, »\ dü+ã+~Û‘·
$wüj·÷\T nqT≈£L*kÕÔsTT. MT≈£î n+&É<ä+&É\T>± ñ+&˚ n~Ûø±s¡T\≈£î kÕúq#·\q+
w
ø£\T>∑T‘·T+~. ‘·<äT|ü] e#˚Ã n~Ûø±s¡T\ e\q n+‘·ø£+fÒ m≈£îÿe y˚T\T »s¡T>∑T‘·T+~.

w
Ç|üŒ{Ï MT ñqï‘·d‹úæ øÏ ø±s¡D+ yês¡d‘ü «· +>± ÄdüT\Ô T, uÛ÷Ñ eTT\T \_Û+#·&yÉ T˚ ø±s¡DeTì,
w
ÄdæÔ sêe\dæq <ëì ø£Hêï n~Ûø+£ >± sêe&É+ e\¢H˚ u≤>∑T|ü&Ü¶sH¡ ˚ e<ä+‘·T\T yê´|ækÕÔsTT.
n+<äTe\¢ e÷qdæø£+>± ø=+‘· yÓ’sê>±´ìøÏ ˝Àqe⁄‘ês¡T. eè‹Ô˝À MT≈£î \_Û+#·e\dæq
Á|üy÷Ó wüq¢ ø√dü+ n+‘·s‘Z¡ · b˛sê≥+ ‘·|Œü ìdü] ne⁄‘·T+~. MT≈£î Hê´j·T+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ñeTà&ç <Ûäq+˝À MT yê&Éø±\ ø£Hêï MT uÛ≤>∑kÕ«eTT\ yê&Éø±\T n~Ûø£+ >± ne⁄‘êsTT.
bı<äT|ü⁄ C≤Á>∑‘·Ô\T mø£ÿ&É bÕ{Ï+#ê˝À, mø£ÿ&É bÕ{Ï+#·≈£L&É<√ MT≈£î ns¡ú+ eTe⁄‘·T+~.
düsŒ¡ <√cÕ\T eT]j·TT Á>∑V‰ü \ e\q ø£\T>∑T u≤<Û\ä T ‘=\–b˛e&ÜìøÏ düsŒ¡ <√wüìyês¡D≤
#·÷s¡íeTT‘√ düs¡«s¡øå±#·÷s¡íeTT ø£*|æ kÕïq+ #˚j·T+&ç (‘·\kÕïq+ #˚j·Tsê<äT). $<ë´
dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·T+˝À, b˛{°|üØø£å\ dü+ã+<Ûä $wüj·T+˝À m+‘√ ÁX¯$T+∫ eT+∫
|òü*‘ê\T kÕ~ÛkÕÔs¡T. |ü_¢ø˘ düØ«dt ø£MTwüHé |üØø£å\T, u≤´+ø˘ |ü Øø£å\T, {°#·sY |üØø£å\T
yÓTT<ä˝q’… yê{ÏøÏ m+|æø£ ne⁄‘ês¡T. ◊.m.mdt, ◊.|æ.mdt, ◊.◊.{Ï e+{Ï Á|ü‹cÕ˜‘à· ø£yTÓ qÆ
yê{ÏøÏ m+|æøe£ ⁄‘ês¡T. düe÷»+˝À >ös¡yêìï ô|+#·Tø√>∑\T>∑T‘ês¡T. MT e´øÏ‘Ô «· + eT]+‘·
Á|üø±•düTÔ+~. q\T>∑T]øÏ düVü‰j·T|ü&Ü\qT≈£îH˚ MT eTqdüÔ‘ê«ìï uÛÑ >∑e+‘·T&ÉT ‘·–q
$<Ûä+>± eT+∫ |òü*‘ê\qT n+~kÕÔ&ÉT. ÄbÕ´j·T‘·\T, nqTã+<Ûë\T, ùdïVü‰\T,
ã+<ÛäT‘ê«\T Çe˙ï &ÉãT“eTT+<äT m+<äT≈£L ø=s¡>±eì ‘Ó\TdüT≈£î+{≤s¡T. ∫s¡Tqe⁄«\
yÓqTø£ ñqï yÓw’ eü ÷´ìï Á>∑V≤æ +#·˝sÒ T¡ . n+<äs÷¡ eTqyêfi‚fl ø£<ë nì uÛ≤$kÕÔsT¡ . Ç+<äTe\¢
ø=+‘· Çã“+~|ü&É‘ês¡T. düe÷»+ b˛ø£&É |üP]Ô>± ns¡úeTe⁄‘·T+~. sê»ø°j·T|üs¡yÓTÆq
eP´Vü‰\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. sê»ø°jT· +>± e∫Ãq q÷‘·q u≤<Û´ä ‘·\qT $q÷‘·ï+>± ìs¡«Væ≤kÕÔsT¡ .
X¯Á‘·TesêZìï ˝…ø£ÿ#˚j·Ts¡T. sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\T, ñqï‘ê~Ûø±s¡T\‘√ eT+∫
dü+ã+<Ûuä ≤+<Ûyä ê´\T ø£*– ñ+{≤s¡T. yÓ÷dü+ #˚dTü qÔ ï e´≈£î\Ô qT, dü+dü\ú qT Á|üC≤ã\+‘√
m<äTs=ÿ+{≤s¡T. n+<ä]ø° Hê´j·T+ »]π>˝≤ ø£èwæ #˚kÕÔsT¡ . HêHês¡ø±\T n]cÕº\T, ∫ø±≈£î\T
b˛e&ÜìøÏ, X¯Á‘·Tu≤<Û\ä T, u≤<Û\ä T q•+#·&ÜìøÏ Á‹X¯S˝Ÿì ñ|üj÷Ó –+#·+&ç. Ç~ n‘·´+‘·
X¯øeÔÏ +‘·yTÓ qÆ ~. Á|æ+{Ï+>¥, düe÷#ês¡ kÕ<ÛHä ê\ Ks¡TÃ, ùdwº qü Ø Ks¡TÃ\T n~Ûø+£ ne⁄‘êsTT.
eT<Ûä´ ej·TdüT‡ qT+&ç J$‘·+ n‘·´+‘· jÓ÷>∑e+‘·+>± ñ+≥T+~. ÁX¯$T+#·e\dæq
düeTj·T+˝À ã<ä›øÏ+#·&É+ e\¢ Çã“+<äT\T ø√] ‘Ó#·TÃ≈£î+{≤s¡T. Ç‘·s ¡T\ e÷≥\T
$qì e´≈£îÔ\T>± eTTÁ<ä|ü&É‘ês¡T. n+<ä] n_ÛÁbÕj·÷\T ‘Ó\TdüT≈£îì MT eTqdüT‡≈£î
m
‘√∫+~ #˚kÕÔs¡T. Á|ü‹uÛ≤e+‘·T\T e÷qdæø£+>± dæús¡yÓTÆq uÛ≤yê\T ø£ *–q yêfi¯ófl
nqT#· s ¡ e s¡ Z + ˝À, uÛ ≤ >∑ k Õ«eTT\˝À ñ+&É s ¡ T . yê´bÕs¡ $dü Ô s ¡ D ˝À uÛ ≤ s¡ ´ yÓ ’ | ü ⁄
co
düVü‰j·TdüVü≤ø±sê\T \_ÛkÕÔsTT. #ê˝≤ $wüj·÷\˝À ìø£ÿ∫Ã>± eéVü≤]kÕÔs¡T. ˝…ø£ÿ\T,
|ü<Tä \› T, Áø£eT•ø£Då ˝À mø£ÿ&Ü sêJ <Û√s¡DÏ ñ+&É<Tä . ø±˙ ≈£L‘·Ts¡T $wüjT· +˝À $X‚wyü TÓ qÆ
u.
n_Ûe÷q+, $TqVü‰sTT+|ü⁄\T ñ+{≤sTT. ø£cÕº\T uÛÑj·Tô|&É‘êsTT. ø±˙ |ü&É<√j·Te⁄.
ug
düVü≤#·s¡es¡Z+ ñqï‘·kÕúHê\˝À ñ+{≤s¡T. düVü‰j·TdüVü≤ø±sê\T n+~+#·&ÜìøÏ yêfi¯fl≈£î

kÕ«‘·+Á‘·´+ ñ+&É<äT. dü¬s’q düeTj·T+˝À e∫Ãq≥Te+{Ï eT+∫ dü+ã+<Ûä +
ul
‹s¡düÿ]+∫q+<äT≈£î Ç|ü&ÉT u≤<Ûä|ü&˚ |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ne÷àsTT q∫Ã‘˚ C≤‘·ø£+

.m
≈£î<äsø¡ b£ ˛e&É+, C≤‘·ø+£ ≈£î~]‘˚ ne÷àsTT q#·Ãø£b˛e&É+, <ä>]Z∑ <ëø± e∫Ãq dü+ã+<Ûë\T
yÓqøÏÿ yÓ[flb˛e&É+, e÷qdæø£ Äy˚<äq≈£î ø±s¡DeTe⁄‘êsTT. m≥ºπø\≈£î ˇø£ eT+∫
w
dü+ã+<Ûä+ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. e÷qdæø£ dü+‘√wü+ ø£\T>∑T‘·T+~. MTs¡T n_Ûe÷ì+#˚

w
Äràj·TesêZìï n+<äT˝À eTTKýÓTÆq yê]ì MT yÓ’]es¡Z+ $eT]ÙdüTÔ+{≤s¡T. MT Á|ü‹

w
$»j·÷ìøÏ eTs=ø£]ì ø±s¡D+>± #·÷|ækÕÔs¡T. $˝≤düe+‘·yÓTÆq J$‘·+ #ê˝≤ø±\+

>∑&ÉT|ü⁄‘ês¡T. kÕe÷q´ Á|ü»\≈£î ne>±Vü≤q ˝Òì #ê˝≤ $wüj·÷\˝À MT≈£ î |ü]C≤„q+,
ì|ü⁄D‘· ñ+{≤sTT. dü\Vü‰\T #Óù|Œ y˚T<Ûëe⁄\T>± MTs¡T sêDÏkÕÔsT¡ . eTTKýÓTqÆ kÕúHê\˝À
ñqïyê]øÏ düs¡«dü«+ MTπs ne⁄‘ês¡T. ÁbÕs¡+uÛÑ J$‘êìï b˛\TÃ≈£î+fÒ kÕ~Û+∫q kÕúsTT
n~Ûø£+>± ñ+≥T+~. J$‘·+˝À Ä<Ûë´‹àø£ $wüj·÷\T, ùdyê ø±s¡´Áø£e÷\T Á|ü<ÛëqbÕÁ‘·
eVæ≤kÕÔsTT. e÷≥ düV‰ü j·T+ #˚jT· &É+ e\¢ Çã“+<äT\T m<äTs=ÿ+{≤s¡T. ˝Òì $wüj÷· \T,
ì+<ä\T Á|ü#ês¡+˝ÀøÏ ekÕÔsTT. @ <˚e⁄&çø¬ H’ ê, <˚e‘·ø¬ H’ ê |üP» #˚ùd≥|ü&ÉT n_Ûùwø£+˝À
eTVü‰rs¡ú+ bı&çì ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. »]–b˛sTTq Äràj·TT\ C≤„|üø±\T e÷qdæø£
nXÊ+‹øÏ ø±s¡D+ ne⁄‘êsTT. (ø=+‘·eT+~ $wüj·T+˝À e÷Á‘·y˚T). dü«+‘· $wüj·÷\T,
s¡V≤ü kÕ´\T dü«+‘· eTqTwüß\T ãj·T≥ ô|≥ºq+‘· es¡≈î£ #Ó|ü ø√<ä–q kÕúsTT˝À Çã“+<äT\T
sêe⁄. ô|+|ü⁄&ÉT »+‘·Te⁄\ |ü≥¢ eTeTø±s¡+ ñ+≥T+~. >±¬s¶ì+>¥, Á|üø£è‹øÏ <ä>∑Zs¡>±
ñ+&˚ yê‘êes¡D≤ìï Çwü|º &ü ‘É ês¡T. á sê•˝À »ìà+∫q yês¡T á dü+e‘·‡s¡+ s¡TÁ<äbÕX¯ó
|ü‘· Vü≤√eT+ #˚j·÷*, #˚‹øÏ eTVü‰bÕX¯ó|ü‘· ø£+ø£D+ <Ûä]+#ê*. m+‘√ ÁX¯$T+∫ MTs¡T
ˇø£ u≤≥ @s¡Œs¡TkÕÔs¡T. Ä <ë]˝À n+<äs¡÷ ˝≤uÛÑ|ü&É‘ês¡T. MTs¡T Ä•+∫q ø£è‘·»„‘·
#ê˝≤eT+~˝À ø£ì|æ+∫ø£b˛e&É+ ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–düTÔ+~. n+‘˚ø±<äT y˚T<ä düT‡ Ä˝À#·Hê
$<Ûëq+ ‹s¡düÿs¡D≈£î >∑T] nj˚T´ neø±X¯+ ñ+~. Ç˝≤+{Ï$ MT Á|üjÓ÷»Hê\qT
<Óã“rkÕÔsTT. yÓTT‘·Ô+ MT<ä á dü+e‘·‡s¡+ u≤>∑T+≥T+~.
Ád”Ô\≈£î Á|ü‘˚´ø£+ :- á sê•˝À »ìà+∫q Ád”Ô\≈£î á dü+e‘·‡s¡+ u≤>∑T+~. #ê˝≤
dü+<äsê“¤\˝À MT≈£î Çwü+º ˝Òì $wüjT· + ô|H’ ˚ #·]Ã+#·e\dæ edüT+Ô ~. MTs¡T z Á|üXÊ+‘·yTÓ qÆ
<ë]˝À yÓfi¯óÔ+fÒ $TeTà*ï eTs√ e÷s¡Z+˝ÀøÏ MT $TÁ‘·T\T eT[fl+#ê\ì Á|üj·T‹ïkÕÔs¡T.
ÄX¯\T #·÷|ækÕÔsT¡ . |üsT¡ >¬ ‹Ô bÕ\T ‘êπ>ø£Hêï ì\ã&ç ˙fi¯ófl ‘ê>∑&ÜìøÏ yÓTT>∑TZ #·÷|ü⁄‘ês¡T.
MT MT<ä m≥Te+{Ï Á|ü˝ÀuÛ≤\T |üì#˚j·Te⁄. J$‘êX¯j·÷ìï kÕ~ÛkÕÔs¡T. X¯óuÛÑø±sê´\T
ì]«|òüTï+>± »s¡T>∑T‘êsTT. MT MT<ä ñqï u≤<Ûä´‘·\qT düÁø£eT+>± HÓs¡y˚s¡TÃ‘ês¡T. ø=ìï
$wüj·÷\≈£î dü+ã+~Û+∫ MTs¡T nqT≈£îqï≥T¢>± |üqT\T »s¡T>∑T‘êsTT. sê»ø°j·T |ü<ä$
\_ÛdTü +Ô ~. >∑‘+· ˝À \_Û+∫q sê»ø°jT· |ü<$ä e\¢ ˝≤uÛ|Ñ &ü ‘É ês¡T. e÷eT÷\T Á|ü$T<ä\‘√
m
BbÕsê<Ûqä #˚jT· ≥+ ø£Hêï \ø°ÎÁ|ü$T<ä\‘√ BbÕsê<Ûqä #˚jT· ≥+ e\q \ø£s¬å ≥T¢ m≈£îÿe
|ò*ü ‘·+ ø£\T>∑T‘·T+~. nsTTqyêfi¯fløÏ, kı+‘·yêfi¯fløÏ ns¡eT]ø£\T ˝Ò≈î£ +&Ü m+‘√ düV‰ü j·T+
co
#˚kÕÔs¡T. MT≈£îqï neø±XÊ\T ñ|üjÓ÷–+#·Tø=ì |ü~eT+~øÏ ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚ |üqT\T
u.
#˚kÕÔs¡T. $\TyÓ’q ã+>±s¡T ÄuÛÑs¡D≤\T, dæúsêdüTÔ\T ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. n$yêVæ≤‘·T˝…’q
yê]øÏ $yêVü≤ ø±\+. dü+‘êq+ ˝Òìyê]øÏ dü+‘êqÁbÕ|æÔ ø£\T>∑T‘·T+~. #˚|{ü qºÏ |üqT\˝À
ug
$»j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T. |ü⁄q]«yêVü≤ Á|üj·T‘êï\T #˚düT≈£îH˚ yê]øÏ ø±\+ nqT≈£L\+>±

ul
ñ+~. eè‹Ô ñ<√´>±\|üs¡+>± MTs¡T rdüT≈£îqï ìs¡íj·÷\T $yê<ëdüŒ<ä+ ne⁄‘êsTT.

MT ˙‹øÏ, ìC≤sTTrøÏ \_Û+#˚$ Äs√|üD\T, nb˛Vü≤\T, me«s¡T m+‘·>± uÛÑj·Tô|{ÏºHê
.m
»+ø£≈î£ +&Ü MT u≤<Û´ä ‘·\qT düÁø£eT+>± ìs¡«]ÔkÕÔsT¡ . yÓqTï#·÷|æ bÕ]b˛e≥+ MT #·]Á‘·˝À

w
˝Ò<ìä ìs¡÷|ækÕÔsT¡ . ~yêsêÁ‘·T\T eè‹Ôñ<√´>±\˝À ÁX¯$T+∫Hê >∑T]Ô+|ü⁄ sêì ñ<√´>±\qT

e÷H˚dæ eTs=ø£ #√≥ ñ<√´>∑+ #·÷düT≈£î+<ëeTì uÛ≤$kÕÔs¡T. ∫qï∫qï yê´bÕsê\T
w
#˚kÕÔs¡T, ˝≤uÛ≤\T >∑&çkÕÔs¡T. n\+ø±s¡ dü+ã+<ÛäyÓTÆq yê´bÕsê\T ˝≤_ÛkÕÔsTT.

w
J$‘êX¯j÷· ìï kÕ~Û+#·Tø√>∑\T>∑T‘ês¡T. düe÷»+˝À, ã+<ÛTä e⁄\˝À Á|ü‹wü˜ ô|s¡T>∑T‘·T+~.

#·÷s¡íeTT‘√ düs¡«s¡øå±#·÷s¡íeTT ø£*|æ kÕïq+ #˚j·T+&ç (‘·\kÕïq+ #˚j·Tsê<äT).
$<ë´s¡+>∑+˝À nqT≈£L\ |ò*ü ‘ê\T ñHêïsTT. eT+∫ e÷s¡Tÿ\T ekÕÔsTT. b˛{°|Øü ø£\å ˝À
eT+∫ |òü*‘ê\T e∫ÃHê Ç+≥s¡÷«´\˝À e÷Á‘·+ #˚<äT nqTuÛÑyê\T m<äTs¡e ⁄‘êsTT.
m≥ºπø\≈£î $TeTà*ï n<äèwüº+ e]düTÔ+~. dü«j·T+ X¯øÏÔ‘√ ø£wæº+∫ ñ<√´>∑+ kÕ~ÛkÕÔs¡T.
düìïVæ≤‘· ã+<ÛäTe⁄\ $eTs¡Ù\T u≤~Û+∫Hê ô|’øÏ ˝…ø£ÿ#˚j·Tq≥T¢ ñ+{≤s¡T. MT qT+&ç
m˝≤+{Ï e´‹πsø£‘· ˝Òø£b˛sTTHê eTTKýÓTÆq yêfi¯ófl MT qT+&ç <ä÷s¡+>± yÓ[flb˛‘ês¡T.
$TeTà*ï ñ<˚ ´ X¯ ´ |ü P s¡ « ø£ + >± Çã“+~ô|fÒ º yêfi¯ fl qT e~*+#· T ø√yê\ì
ìs¡sí TT+#·T≈£î+{≤s¡T. b˛{°|Øü ø£\å ˝À $»j·T+ kÕ~ÛkÕÔsT¡ . ñ<√´>∑|üs+¡ >± kÕúq#·\HêìøÏ
neø±X¯+ ñ+~. dü+‘êq $wüj·TyÓTÆ ø=+‘· Ä+<√fi¯q @s¡Œ&ÉT‘·T+~. MT e÷qdæø£
Ä+<√fi¯q\qT |ü{Ïº+#·T≈£îH˚ yês¡T ˝Òs¡qï uÛ≤eq ø£\T>∑T‘·T+~. yê‘êes¡D+˝À e#˚Ã
e÷s¡TŒ\T MT≈£î dü]|ü&Ée⁄. dü«j·T+X¯øÏÔ‘√ dæúsêdæÔ ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. eTTKýÓTÆq
$wü j · ÷ \˝À ÄXÊuÛ Ñ + >∑ + ø£ \ T>∑ T ‘· T +~. |ü P »\˝À, n_Û ù wø±\˝À »yê«~ì
ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. Áø°&Ü, kÕVæ≤‘·´, kÕ+düÿè‹ø£ s¡+>±\˝À eT+∫ sêDÏ+|ü⁄ ñ+≥T+~.
eTTK´+>± dü+^‘·, Hê≥´+˝À nK+&É ù|s¡TÁ|üU≤´‘·T\T dü+uÛÑe+. dæìe÷s¡+>∑+˝À,
{°.M\˝À neø±XÊ\T ekÕÔsTT. ø√s¡Tºrs¡TŒ\T nìyês¡´+ ne⁄‘êsTT. eTTKT´\‘√
$&çb˛e\dæ edüT+Ô ~. MT e´øÏ‘Ô ê«ìøÏ ø=ìï#√≥¢ Ä<äsD ¡ \_Û+#·<Tä . ø°\ø£yTÓ qÆ kÕúq+˝À
ìsê<äsD¡ m<äTs¡e&É+‘√ ø£]qƒ yÓTqÆ ìs¡j í ÷· \T rdüTø√e\dæq |ü]dæ‹ú MT≈£î @s¡Œ&ÉT‘·T+~.
K∫Ã‘·yÓTÆq Ä<ëj·Te÷s¡Z+ <=s¡T≈£î‘·T+~. uÛÑ$wü´‘·TÔ |òü*‘ê\≈£î eT+∫ |ü⁄Hê~
@s¡Œ&ÉT‘·T+~. n‹ø£w+ºü MT<ä ñqï‘· $<ä´qT nuÛ´Ñ dækÕÔsT¡ . MT ù|s¡TMT<ä #˚ùd yê´bÕsê\T
eT<Ûä´düú+>± ñ+{≤sTT. ≈£î≥T+ã ãTTD u≤<Ûä\˙ï #ê˝≤es¡≈£î rs¡TkÕÔs¡T. Ád”ÔøÏ Ád”Ôj˚T
X¯Á‘·Teqï kÕyÓT‘· MT $wüj·T+˝À ãTTEe⁄ ne⁄‘·T+~. s¡Vü≤dü´+>± ã+<ÛäTesêZìøÏ
düVü‰j·T+ #˚kÕÔs¡T. q÷‘·q u≤<Ûä´‘·\ì düÁø£eT+>± ìs¡«Væ≤+∫ eT+∫ù|s¡T >∑&çkÕÔs¡T.
Äs√>∑´|üs¡yÓTÆq düeTdü´\T dü«\Œ+>± ‘·˝…‘·TÔ‘êsTT. m\Ø®, yÓqTïH=|æŒ, ø°fi¯flH=|ü\T,
m
#Ó$øÏ dü+ã+~Û+∫q düeTdü´\T eT<ÛäéT<Ûä´˝À Çã“+~ô|fÒº neø±X¯+ ñ+~. Áø£eT•ø£åD
‘· | æ Œ q dü + ‘êHêìï n‹ø£ w ü º + MT<ä <ë]˝À ô|≥º > ∑ \ T>∑ T ‘ês¡ T . dü + ‘êq+
co
Á|üj÷Ó »≈£î\e⁄‘ês¡qï qeTàø£+ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. ‘·*y¢ |’Ó ⁄ü ã+<ÛTä e⁄\≈£î ø=+‘·ø±\+ n+&É>±
u.
ì\Tee\dæ edüT+Ô ~. MT Äràj·Tes¡+Z $<˚XÊ\˝À dæsú |¡ &ü ‘É ês¡T. MT≈£î düV‰ü j·T+ #˚kÕÔsT¡ .
#˚‹eè‘·T\Ô T, n\+ø±s¡ øπ +Á<ë\T, eÁdüÔ yê´bÕs¡+ yÓTT<ä\>∑T yê{Ï˝À sêDÏkÕÔsT¡ . ô|H’ò êHé‡
ug
eT]j·TT N{°\ yê´bÕs¡+ #Ó|üŒ<ä–q$ ø±e⁄. M{ÏøÏ M˝…’q+‘· <ä÷s¡+>± ñ+&É&É+

ul
eT+∫~. yÓTT‘·Ô+ MT<ä á dü+e‘·‡s¡+ u≤>∑T+~.

.m
leT‹ eTT\T>∑T •eCÀ´‹ >±]ì ø£*dæ MT C≤‘·ø£+˝À ñqï $X‚cÕ\qT, <√cÕ\qT ‘Ó\TdüTø√+&ç.
H˚s¡T>± ø£\e˝Òì yês¡T bò˛Hé <ë«sê dü+Á|ü~+#·+&ç ` 8466932224, 8466932225
w
w
w
øöeTT~
Ç~ eTVü‰$wüßíe⁄ #˚‹˝À ñqï >∑<ä e÷~] ñ+≥T+~. yÓ’wüíyê>∑eTq |ü<ä∆ ‹˝À düT<äs¡Ùq
Vü≤√eT+ #˚dæ, dü+ÁbÕ‘ê»´+ #˚dæ, á øöeTT~ì ‘·j·÷s¡T #˚kÕÔs¡T. Ç~ Bìì yÓT&É˝À
<Ûä]+#·&É+ e\¢ yÓ’yêVæ≤ø£ <√cÕ\T q•+∫, $yêVü≤+ »s¡T>∑T‘·T+~. yÓ ’yêVæ≤ø£
dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T kÕqT≈£L\|ü&É‘êsTT. <ä>∑Zs¡>± e∫Ã <ä÷s¡+>± yÓ[flb˛‘·Tqï
dü+ã+<Ûë\ $wüjT· +˝À ªªøöeTT~µµì <Û]ä +#·&+É e\¢ n˝≤+{Ï <√cÕ\T b˛sTT, $yêVü≤+
»s¡T>∑T‘·T+~. yÓ’yêVæ≤ø£ J$‘·+˝À ñqï≥Te+{Ï Çã“+<äT\T q•+∫b˛‘êsTT. nH√´q´
<ë+|ü‘´· + @s¡Œ&ÉT‘·T+~. yÓTT‘·+Ô MT<ä Bìì <Û]ä +#·&+É e\¢ yÓy’ êVæ≤ø£ $<ë´dü+ã+~Û‘,·
ñ<√´>∑ dü+ã+~Û‘· $wüj·÷\T n<äT“¤‘·+>± kÕqT≈£L\|ü&É‘êsTT. e+X¯+ n_Ûeè~∆,
dü+‘êqÁbÕ|æÔ ø£\T>∑T‘·T+~. ø√s¡Tºrs¡TŒ\T MT≈£î nqT≈£L\+>± ñ+{≤sTT. Äs√>∑´,
Ä]úø£dæú‹>∑‘·T\T yÓTT<ä˝…’qe˙ï ˝≤_ÛkÕÔsTT.
2023-2024 ˝À
eèwüuÛÑsê• |òü*‘·eTT\T
Ä<ëj·T+ ` 14 e´j·T+ ` 11 sê» ` 06 ne ` 01
ø£è‹Ôø£ 2, 3, 4 bÕ<äeTT\T, s√Væ≤DÏ 4 bÕ<äeTT\T, eTè>∑•s¡ 1, 2 bÕ<äeTT\
j·T+<äT |ü⁄{Ïºqyês¡T eT]j·TT ªªá, }, @, z, yê, M, e⁄, yÓ, y√µµ nqT nø£ås¡eTT\T
‘·eT ù|s¡Tq≈£î yÓTT<ä≥ >∑\yês¡T eèwüuÛÑsê•øÏ #Ó+~qyês¡T.
2023-2024 dü+e‘·‡s¡ |òü*‘·eTT\T
á sê•yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡+ nqT≈£L\ |òü*‘ê\T m≈£îÿe>± >√#·]düTÔHêïsTT. |ü+#·eT
m
wüwü˜eT kÕúHê\˝À πø‘·Te⁄, @ø±<äX¯, e´j·TkÕúHê\˝À >∑Ts¡TsêVüQe⁄\ dü+#ês¡+,
co
<äXe¯ TkÕúq+˝À X¯ì, s¡$#·+Á<ä Á>∑V≤ü D≤\T, >∑Ts¡TX¯óÁø£eTÚ&Û´É $T\T Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ |ò*ü ‘ê\qT
ìπs›•düTÔHêïsTT. _+<äTÁ|ükÕús¡ nwüºø£es¡TZ˝À >∑Ts¡Te⁄ Hê\T>∑T _+<äTe⁄\T, X¯ì Hê\T>∑T
u.
_+<äTe⁄\T, X¯óÁ≈£î&ÉT ◊<äT _+<äTe⁄\qT ø£*– á sê•yê]øÏ n<äècÕºìï n‘·´+‘·
ug
#˚s¡Te˝À ñ+#·T‘ês¡T. nqT≈£îqï ø±s¡´Áø£e÷\qT, kÕVü≤düyÓTÆq ìs¡íj ·÷\‘√, XÊØs¡ø£

ÁX¯eT‘√ #˚|ü{Ïºq ø±sê´\˝À $»j·÷ìï kÕ~ÛkÕÔs¡T. @ |üì¬ø’Hê ≈£L&Ü n~Ûø£ø£wüº+
ul
#˚j÷· *‡q |ü]dæ‘ú T· \T >√#·]düTHÔ êïsTT. düìïVæ≤‘·T\qT, Ç‘·sT¡ \ dü V‰ü j·÷ìï n+<äT≈£îì
.m
ø=ìï ø±s¡´Áø£e÷\qT HÓsy¡ s˚ T¡ Ãø√>∑\T>∑T‘ês¡T. |æ\\¢ #·<Tä e⁄\ |ü≥¢ ˇ‹Ô&øç Ï >∑Ts¡e⁄‘ês¡T.
yê] uÛÑ$wü´‘·TÔ >∑T]+∫ s¡TD≤\T #˚ùd |ü]dæú‘·T\T >√#·]düTÔHêïsTT. ñqï‘·$<ä´ ø√dü+
w
#˚ùd Á|üj·T‘êï\T |òü*kÕÔsTT. eT+∫ j·T÷ìe]‡{Ï˝À d”≥T dü+bÕ~+#·Tø√>∑\T>∑T‘ês¡T.

w
yê´bÕsê_Ûeè~∆ ø√dü+ #˚ùd Á|üj·T‘êï\T nqT≈£L*kÕÔsTT. Ád”Ô\‘√ $uÛ Ò<ë\T @s¡Œ&˚

w
neø±X¯+ ñ+~, C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. Á|ü‹s¡+>∑+˝À >∑{Ïºb˛{°ì m<äTs√ÿe\dæq

|ü]dæ‘ú T· \T >√#·]düTHÔ êïsTT. ñ<√´>∑+˝À Á|üyT˚ wüHé e#˚Ã neø±X¯+ ñ+~. ø±sê´qT≈£L\‘·
m≈£îÿe>± ñ+≥T+~. MTs¡T yÓ[flq #√≥ |üqT\T düÁø£eT+>± »]π> neø±XÊ\T m≈£îÿe>±
>√#·]düTHÔ êïsTT. >∑D|ü‹ |üP» #˚dTü ≈£îqï m&É\ eT+∫ |ò*ü ‘ê\qT n+<äTø√>∑\T>∑T‘ês¡T.
Ä]úø£|ü]dæú‘·T\T yÓTs¡T>∑T|ü&É‘êsTT. #ê˝≤ ÁX¯$T+∫ mH√ïu≤<Ûä´‘·\T HÓs¡y˚]Ã eT+∫
dæú‹øÏ ekÕÔs¡T. u≤\´+˝À ø£cÕº\T, j·Te«q+˝À Äràj·T ùdïVü≤esêZìï $&ç∫ô|{Ïº Ç‘·s¡
ÁbÕ+‘ê\≈£î yÓfi¯fl&É+, ≈£î≥T+ã|ü]dæú‘·T\T Çã“+~ø£s¡+>± e÷s¡&É+, u≤<Ûä´‘·\T
yÓ÷j·÷*‡q dæú‹øÏ sêe&É+, Ä]úø£|ü]dæú‘·T\ Á|üuÛ≤e+ m˝≤ ñ+≥T+<√ #ê˝≤ ∫qï
ej·TdüT‡˝À ‘Ó\TdüT≈£îqï nqTuÛÑe+ ñ+≥T+~. ùdïVæ≤‘·T\qT Ä<äTø√e&É+˝À yÓqTø±
eTT+<ä÷ Ä˝À∫+#·s¡T. $<ë´]ú˙$<ë´s¡Tú\T Vü≤qTe÷Hé #ê©kÕ bÕsêj·TD #˚j·T+&ç.
Áø°&É\|ü≥¢ ÄdüøÏÔ, kÕVü≤düÁø°&É\|ü≥¢ eT]+‘· ÄdüøÏÔ ñ+≥T+~. uÛ≤s¡ýÓ’|ü⁄ ã+<ÛäTe⁄\T
ø=+‘· ø±\+ ô|‘·Ôq+ #·˝≤sTTkÕÔs¡T. ÄdæÔ ø√dü+ ø£ìô|≥Tº≈£îì ñ+{≤s¡T. #ê˝≤
dü+<äsê“¤\˝À eT+∫yêfi¯flqT #˚s¡Bj·T˝Òø£b˛e&ÜìøÏ mH√ï ø±s¡D≤\T ñ+{≤sTT.
J$‘·+˝À n~ ø=+‘· yÓ*‹>± nì|ædüTÔ+~. mH√ï neø±XÊ\T MT≈£î ø£*dæekÕÔsTT.
@~ eT+∫<√ m+#·T≈£î+fÒ m≈£îÿe>± ˝≤uÛÑ|ü&É‘ês¡T. C≤Á>∑‘·Ô>± |ü]o*+∫ ìs¡íj·T+
rdüTø√+&ç. Ç+{À¢q÷, yê´bÕs¡ Á|ü<˚XÊ\˝Àq÷ ø£|ükÕ+Áu≤DÏ‘√ <Ûä÷|ü+ y˚j·T+&ç.
zs¡TŒ, H˚s¡TŒ, düVü≤q+‘√ n+<ä]‘√ ø£*dæ |üì#˚ùd <Û√s¡DÏ ne\+_kÕÔ s¡T. Ç‘·s¡T\T
#Ó|æŒq $wüj·÷\T $ì|æ+#·Tø√ì e´≈£îÔ\T, ‘êeTT |ü≥Tº≈£îqï ≈£î+<˚{Ï øÏ eT÷&ÉT ø±fi¯ófl
nì yê~+#˚ e´≈£îÔ\T Çã“+~ø£s¡+>± e÷] yêfi¯fl J$‘ê\qT bÕ&ÉT#˚düT≈£î +{≤s¡T.
nsTTqyêfi¯ófl, Äràj·TT\T J$‘ê\qT bÕ&ÉT #˚düT≈£î+≥T+fÒ Áù|ø£åø£bÕÁ‘· b˛wæ+#·e\dæ
edüTÔ+~. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\qT, ô|<ä›\qT >ös¡$+∫ yê]|ü≥¢ MT u≤<Ûä´‘·\qT düÁø£eT+>±
HÓsy¡ s˚ T¡ kÕÔsT¡ . ≈£î≥T+ã+˝À $wü;»+ HêfÒ e´≈£î\Ô T MT≈£î n‘·´+‘· Äràj·TT\T ne⁄‘ês¡T.
ìcÕÿs¡DyÓTÆq ‘·>±<ë\T, düŒs¡ú\T #√≥T#˚düTø√e&É+ ÁbÕs¡+uÛÑeTe⁄‘· T+~. $<˚XÊ\˝À
ñqïyê]øÏ ø±\+ nqT≈£L\+>± ñ+~. Á^Héø±s¡T¶ \_ÛdüTÔ+~. $<˚XÊ\˝À dü+bÕ~+∫q
<Ûqä +‘√ ñeTà&ç>± $\TyÓq’ dæsú êdüT\Ô T ø=qT>√\T #˚kÕÔsT¡ . á $wüj· T+˝À ø=+‘·eT+~øÏ
ndü÷j·T HÓ\ø=+≥T+~. mes¡T #Ó|Œæ Hê $qì yÓTT+&çyêfi¯ófl MT e÷≥ $ì u≤>∑T|ü&≥ É +
m
MT ã+<ÛäTe⁄\˝À ÄX¯Ãs¡´+ ø£\T>∑T‘·T+~. ≈£î≥T+ã $wüj·÷\T ìs¡¢ø£å´+ #˚j·Ts¡T. n˙ï
co
MT |üs¡ý˚ø£åD˝ÀH˚ »s¡T>∑T‘êsTT. dæ«$Tà+>¥, |æøÏïø˘\T, u…’ø˘¬s’ &ç+>¥\≈£î <ä÷s¡+>± ñ
+&É+&ç. ñ<√´>±ìøÏ dü+ã+~Û+∫ <=]¢q z ô|<ä› bıs¡bÕ≥TqT s¡Vü≤dü´+>±
u.
#·ø£ÿu…&É‘ês¡T. Á|ü‹$wüj·T+˝Àq÷ $T‹MT]q Ä‘·à$XÊ«dü+ e\¢ Çã“+<äT\T, $eTs¡Ù\T
ug
m<äTs=ÿ+{≤s¡T. dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡ú+˝À uÛ≤>∑kÕ«eT´ yê´bÕsê\˝À »s¡T>∑T‘·Tqï

yÓ÷kÕ\qT Á>∑Væ≤+∫ qeTàø£Á<√VüQ\qT kÕ>∑q+|ü⁄‘ês¡T. nsTT‘˚ á Á|üÁ øÏj·T ø=+‘·
ul
Ä\dü´+ ne⁄‘·T+~. $&çb˛yê\ì ìs¡sí TT+#·T≈£îqï uÛ≤sêúÛsÑ \Ô¡ T #·≥º|sü +¡ >± $&çb˛e&É+
.m
»s¡T>∑T‘·T+~. ø=+‘·eT+~ $wüj·T+˝À ô|[fl #˚<äT nqTuÛÑe+>± $T>∑T\T‘·T+~. Åd”Ô\‘√

@s¡Œ&çq $uÛÒ<ë\qT |ü]wüÿ]+#·T≈£î+{≤s¡T. Hê>∑dæ+<Ûä÷s¡+ Á|ü‹s√p qT<äT≥q
w
<Ûä]+#·&É+ e\q qs¡~wæº, qs¡|òüTÀwü ‘=\–b˛‘·T+~, »Hêø£s¡¸D @s¡Œ&ÉT‘·T+~. MTs¡T

w
#Óù|Œ eT+∫ e÷≥\T, uÀ<Ûäq\T n+<ä]ø° q#·TÃ‘êsTT. n+<äs¡÷ Ä#·]kÕÔs ¡T. MT

w
Ç+{À¢ yêfi¯fløÏ e÷Á‘·+ MT e÷≥\T s¡T∫+#·e⁄. |üPØ«≈£î\T Áyêdæq &Ü≈£ îýÓT+≥T¢,

M\THêe÷\ ˝ÀbÕ\T ø°\ø£ düeTj·T+˝À Çã“+~ ô|&É‘êsTT. düŒwüº‘·˝Òì ô|<ä›\
n_ÛÁbÕj·÷\T dü+ø£{≤ìøÏ >∑T] #˚kÕÔsTT. bòÕ´˙‡ cÕ|ü⁄\ yê]øÏ, m\Åø ±ºìø˘ edüTÔe⁄\
$Áπø‘·\≈£î, ùdºwüqØ yê´bÕs¡düTú\≈£î, ã÷´{°bÕs¡¢sY‡ yê]øÏ, #˚‹eè‘·TÔ\ |üì yê]øÏ,
düT>∑+<ÛäÁ<äe´ yê´bÕs¡T\≈£î, m–®_wüHé øö+≥sY‡ yê]øÏ, Vü≤À˝Ÿùd˝Ÿ yê´bÕs¡T\≈£î
nqT≈£L\+>± ñ+~. yê´bÕs¡|sü +¡ >± q÷‘·q ìs¡j í ÷· \T rdüT≈£î+{≤s¡T. n$ kÕqT≈£L\
|òü*‘ê\qT ÇkÕÔsTT. Á|üC≤<äs¡D bı+<äT‘êsTT. #Ó|ü&ÉT e÷≥\T $ì nsTTqyêfi¯flì
<ä÷s¡+ #˚düTø=ì qwüºb˛‘ês¡T. <äTs¡TdüT>± e÷{≤¢&ç nsTTq yêfi¯flqT <ä÷s¡+ #˚düTø√e&É+
eT+∫ \ø£Då + ø±<äT. ø√|ü+˝À MTs¡T Ç˝≤ #˚dqæ |üŒ{Ïø° yêdüyÔ ê\qT uÒØE y˚dTü ≈£î+{≤s¡T.
$wüj·÷\qT ø£+{Ï‘√ #·÷dæ ìC≤\qT ìsê∆]+#·T≈£î+{≤s¡T. ‘·qU≤\T, yÓT T+&çu≤ø°\T
e+{Ï Ä]úø£n+XÊ\ô|’ <äèwæº kÕ]kÕÔs¡T. ø=+‘· |ü⁄s√_Ûeè~∆ ñ+≥T+~. Á|üC≤J$‘·+˝À
$X‚wü Á|üuÛ≤e+ #·÷ù| n+XÊ\qT, #·\q∫Á‘· n+XÊ\qT, sê»ø°j·÷\qT MT≈£î
nqT≈£L\+>± e÷s¡TÃø√>∑\s¡T. ø=ìï $yê<ädüŒ<ä n+XÊ\˝À eT<Ûäé]Ô |ü]cÕÿsê\
e\¢ ø=~›bÕ{Ï ˝≤uÛ≤\‘√ ãj·T≥|ü&‘É ês¡T. uÛ>Ñ e∑ +‘·Tì <äjT· e\q ˇø£#√≥ qwübº ˛sTTHê
eTs√#√≥ ˝≤uÛÑ|ü&É‘ês¡T. nwüºeT÷*ø± ‘Ó’\+‘√, \ø°Î‘êeTs¡e‘·TÔ\‘√ BbÕsê<Ûäq
#˚jT· ≥+ e\q \ø°Îø£{≤ø£+å ø£\T>∑T‘·T+~. ≈£î˝≤+‘·s¡ $yêVü‰\ >∑T]+∫, Áù|eT$yêVü‰\
>∑T]+∫ MT yêU≤´Hê\T, n_ÛÁbÕj·÷\T $eTs¡Ù\≈£î <ë] rkÕÔsTT. á $wüj·T+˝À
MTs¡T düe÷C≤ìï |ü{Ïº+#·Tø√s¡T. Ä]úø£ Á|üjÓ÷»Hê\qT, ã+<ÛäT‘ê«\qT y˚s¡Ty˚s¡T>±
#·÷kÕÔs¡T. Ä∫‘·÷∫ ìs¡íj·÷\T rdüT≈£î+{≤s¡T. ÄbÕ´j·T‘·\T, |ü]#·j·÷\T, ùdïVü‰\T
Ç$ <Ûäq+ eTT+<äT |üì#˚j·Teì ‘Ó\TdüT≈£î+{≤s¡T. Á|ü‹ $wüj·T+ <Ûäq +‘√ eTT&ç|ü&ç ñ
+<äì ‘Ó\TdüTø=ì C≤Á>∑‘·Ô>± eéVü≤]kÕÔs¡T. sê»ø°j·T+>± ø£*dæ edü TÔ+~. |üsêsTT
Åd”Ô\ e\¢ Çã“+<äT\T @s¡Œ&É‘êsTT. eè‹Ô-ñ<√´>±\˝À eT+∫ |ü⁄s√>∑‹ ø£*– ñ+{≤s¡T.
kÕ+πø‹ø£, Hê´j·Tdü+ã+~Û‘·, j·T+Á‘· dü+ã+~Û‘· ñ<√´>∑, yê´bÕsê\˝À u≤>±
sêDÏkÕÔs¡T. *œ‘·|üPs¡«ø£ $wüj·÷\˝À Ç‘·s¡T\≈£î #Óù|Œ C≤Á>∑‘·Ô\T @M MT $wüj·T+˝À
Ä#·sD¡ ˝À ô|≥ºsT¡ . nqTuÛeÑ + ˝Òì yê´bÕsê\≈£î qeTàø£yT˚ ô|≥Tºã&ç>± ô|{Ïº qwübº ˛‘ês¡T.
ùwsY‡ _õHÓdt Á|üe÷<äø£s¡+, C≤Á>∑‘·Ô>± ñ+&É+&ç. >∑qT\ yê´bÕs¡+, q÷HÓ\ yê´bÕs¡+
m
˝≤_ÛkÕÔsTT. Á|æ+{Ï+>¥, ∫{Ÿ|òü+&é‡ yê´bÕsê\T eT<Ûä´düú+>± ñ+{≤sTT. bÕ&ç|ü]ÁX¯eT˝À
co
q÷‘·q Á|üj÷Ó >±\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. m+<ä]ø√ ñbÕ~Û ø£*ŒkÕÔsT¡ . k˛eT]‘·q+ |ü≥¢ #Ó|Œü ˝Òì
ø√|ü+, kÕ<Ûës¡D+>± nã<ë∆\T Ä&Éì HÓ’»+, yÓ’<ä´ $wüj·÷\˝À nK+&É C≤„|üø£X¯øÏÔ,
u.
ù|s¡TÁ|üU≤´‘·T\T \_ÛkÕÔsTT. ≈£î≥T+ã+˝À ◊ø£´‘·, Á|üXÊ+‘·‘· ñqï+‘·es¡≈£L u…’≥ nìï
ug
$wüj÷· \qT $»j·T|ü<+ä∏ ˝À q&ç|+æ #·>\∑ s¡T. e÷eT÷\T Á|ü$T<ä\‘√ BbÕsê<Ûqä #˚jT· ≥+
ø£Hêï \ø°ÎÁ|ü$T<ä\‘√ BbÕsê<Ûqä #˚jT· ≥+ e\q \ø£s¬å ≥T¢ m≈£îÿe |òü*‘·+ ø£\T>∑T‘·T+~.
ul
eT+∫ $TÁ‘·T\≈£î Ç∫Ãq yê>±∆Hê\qT eTs¡eø£+&ç. Ç‘·s¡T\T #˚dæq y˚T\T Á>∑Væ≤ùdÔ

.m
eT]+‘· y˚T\T ø£\T>∑T‘·T+~. #ê˝≤ $wüj·÷\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&˚ MTs¡T á dü+e‘·‡s¡+

MT ÇcÕºÇcÕº\‘√ |üì˝Ò≈î£ +&Ü ø=ìï ø±s¡´Áø£e÷\˝À uÛ≤>∑kÕ«eTT\T ne⁄‘ês¡T. Çwü+º ˝Òì
w
e´≈£îÔ\‘√ düVü≤Jeq+ #˚kÕÔs¡T. sêJ˝Òì MT uÛ≤yê\≈£î, |üì‘·HêìøÏ ø£]ƒqyÓTÆq düyêfi¯ó

w
fl m<äTs¡e⁄‘êsTT. düTÁãVü≤àD´ bÕX¯ó|ü‘· ø£+ø£D+ <Ûä]+#·+&ç. $\TyÓ’q uÛÑ÷eTT\T,

w
düú˝≤\T ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. $yê<ëdüŒ<ä $wüj·÷\T, ø√s¡Tº\≈£î dü+ã+~Û+∫q

eéVü‰sê\T MT≈£î nqT≈£L\+>± ñ+{≤sTT. eTT+<äT>± @ $wüj·T+˝Àq÷ MT
n_ÛÁbÕj·÷\T ‘Ó*j·TCÒjT· s¡T. m<äT{Ïyêfi¯fl eP´Vü≤+ Á>∑V≤æ +∫ m‘·T\Ô ≈£î ô|’ m‘·T\Ô T y˚kÕÔsT¡ .
MT Á|ü‹wü˜ ø±bÕ&ÉT≈£î+{≤s¡T. düe÷»+˝À ñqï‘·kÕúsTT ø£*–, eTVü≤Àqï‘·yÓTÆq uÛ≤yê\T
ø£*–q e´≈£îÔ\‘√ ø=+‘·ø±\+ |üì#˚kÕÔs¡T. yêfi¯fl≈£î MTs¡T düìïVæ≤‘· T\T ne⁄‘ês¡T. Ç~
MT≈£î m+‘√ dü+‘·è|æÔ>± ñ+≥T+~. eT<ÛäTs¡düà è‹>± e÷s¡T‘·T+~. MT≈£î y˚T\T »]π>
|üÁ‘ê\T n~Ûø±s¡T\ düTeTTU≤ìøÏ Ä\dü´+>± #˚s¡T‘êsTT. MT e´øÏÔ>∑‘· , eè‹Ôñ
<√´>±\|üs¡+>± s¡Vü≤dü´ düe÷#ês¡+ Ç‘·s¡T\≈£î #˚s¡T‘·T+~. Ç~ MT ìs¡¢ø£å´+ e\¢H˚
»s¡T>∑T‘·T+~. <Ûäqdü+bÕ<äH˚ <Û˚´j·T+>± J$+#·s¡T. <Ûäq+ @<√ ˇø£s ¡÷|ü+˝À düs¡T›u≤≥T
nsTT nedüsê\T >∑&ÉTkÕÔsTT. yês¡dü‘·«|ü⁄ $wüj·÷\T, |üPØ«≈£î\ Á|ü ‹wü˜, ÄdæÔøÏ
dü+ã+~Û+∫q n+XÊ\qT nH˚ø£ eT\T|ü⁄\T ‹|ü‘ês¡T. nqT≈£L\ |òü*‘ê\T kÕ~ÛkÕÔs¡T.
eTTKýÓTÆq düuÛÑ\≈£î ÄVü‰«Hê\T n+<äT‘êsTT. MT ñ|üHê´kÕ\T, nqTuÛ Ñe+ n+<ä]‘√
XÊ¢|òæT+#·ã&É‘êsTT. MT≈£î nqT≈£L\+>± eTÚœø£ Ä<˚XÊ\T ekÕÔsTT. yê{Ïì neT\T
#˚j·Te\dæq yêfi¯ófl ìs¡¢ø£å´+ #˚kÕÔs¡T. yê>±∆Hê\T eT]∫b˛sTTq e´≈£ îÔ\T MT≈£î XÊX¯«‘·
X¯Á‘·Te⁄\T>± e÷s¡T‘ês¡T. dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡+ú ˝À ñ<√´>∑+˝À nqT≈£L\ yê‘êes¡D+
@s¡Œ&ÉT‘·T+~. eTTKýÓTÆq ø±s¡´Áø£e÷\ >∑T]+∫ ÁbÕ<∏ä$Tø£ #·s¡Ã\qT, Áyê‘·ø√‘·\qT
|üP]Ô #˚j·T>∑\T>∑T‘ês¡T. ô|+&ç+>¥˝À ñqï _˝Ÿ‡ #˚‹øÏ n+<äT‘êsTT. yêVü≤Hêìï
e÷s¡TkÕÔs¡T. Ä<Ûë´‹àø£ ø±s¡´Áø£e÷\˝À #·Ts¡T≈£î>± bÕ˝§Z+{≤s¡T. sê»ø°j·T+>± MT
e\¢ qwüºb˛sTTq e´≈£îÔ\T MT≈£î nqedüs¡yÓTÆq düeTdü´\T düèwæºkÕÔs ¡T. MT e\¢ ˝≤uÛÑ+
bı+~q yêfi¯ófl ø=+‘·es¡≈£î n+&É>± ì\ã&É‘ês¡T. MT≈£î MTs¡T ìÁ>∑Væ≤+#·Tø=ì #ê˝≤
$wüj·÷\˝À ì\ã&É‘ês¡T. yê´bÕs¡+˝À ˝≤uÛ≤\T dü+‘·è|æÔø£s¡+>± e⁄+{≤sTT.
uÛ≤>∑kÕ«eTT\ ndüeTs¡‘ú · e\¢ n~Ûø±s¡T\‘√ Çã“+<äT\T ekÕÔsTT. ñ<√´>∑+˝À kÕúq#·\q+
‘·|üŒø£b˛e#·TÃ. nsTTq|üŒ{Ïø° MT ñìøÏì ø±bÕ&ÉTø√>∑\T>∑T‘ês¡T. düs¡Œ<√cÕ\T eT]j·TT
Á>∑Vü‰\ e\q ø£\T>∑T u≤<Ûä\T ‘=\–b˛e&ÜìøÏ düs¡Œ<√wüìyês¡D≤ #·÷s¡ íeTT‘√
düs¡«s¡øå±#·÷s¡íeTT ø£*|æ kÕïq+ #˚j·T+&ç (‘·\kÕïq+ #˚j·Tsê<äT). ≈£î≥T+ã+˝À,
ã+<ÛäTe⁄\˝À @ø±_ÛÁbÕj·T+ kÕ~Û+∫ ø=ìï düeTdü´\T |ü]wüÿ]kÕÔs¡T. X¯óuÛÑø±sê´\T
m
#˚kÕÔs¡T. eTH√ìÁ>∑Vü≤+‘√, ø£]ƒqyÓTÆq Áø£eT•ø£åD‘√ Äs√>±´ìï >±&ç ˝À ô|≥º>∑\T>∑T‘ês¡T.
co
bÕ<ë\T, yÓ÷ø±fi¯flH=|ü\T, yÓqTïH=|æŒ yÓTT<ä˝…’q ø°fi¯fl s√>±\T Çã“+~ ô|≥ºe#·TÃ.
yê´bÕs¡+˝À nHês√>∑´ø£s¡yÓTÆq b˛{° @s¡Œ&ÉT‘·T+~. eè‹Ô, ñ<√´>∑, yê´bÕsê\|üs¡+>±
u.
$TeTà*ï <Óã“rj·÷\ì MT X¯Á‘·Tes¡Z+ #˚ùd Á|üj·T‘êï\T ÁbÕs¡+uÛÑ+˝ÀH˚ $|òü\+
ug
ne⁄‘êsTT. ø°\ø£ düeTj·T+˝À ã+<ÛäTes¡Z+ düVü‰j·TdüVü≤ø±sê\T HêeTe÷Á‘·+>±

\_ÛkÕÔsTT. Ä<ëj·÷ìøÏ $T+∫q Ks¡TÃì n<äT|ü⁄˝À ô|≥º&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+∫ $»j·T+
ul
kÕ~ÛkÕÔsT¡ . #ê˝≤ dü+<äsê“¤\˝À bı<äT|ü⁄ Áø£eT•ø£D å MT≈£î n+&É>± ì\TkÕÔsTT. dü+‘êq+

.m
˝Òì yê]øÏ dü+‘êqÁbÕ|æ,Ô $yêVü≤+ ø±ì yê]øÏ $yêVü≤ÁbÕ|æÔ ø£\T>∑T‘·T+~. |ü⁄q]«yêVü≤

Á|üjT· ‘êï\T #˚dTü ≈£îH˚ yê]øÏ kÕqT≈£L\yÓTqÆ |ò*ü ‘ê\T. MT eè‹ÔøÏ dü+ã+~Û+∫q $esê\T
w
>√|ü´+>± ñ+#·+&ç. ˝Òì|üø£å+˝À qwüºb˛j˚T Á|üe÷<ä+ ñ+~. eTTK´ Á|üj·÷D≤\T,

w
s¡Vü≤dü´ Á|üj·÷D≤\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. ◊X¯«s¡´Hê–ìì ñ|üjÓ÷–+#·&É+ e\q \ø°Î<˚$

w
nqTÁ>∑Vü≤+, \ø°Îø£{≤ø£å+ ø£\T>∑T‘·T+~. ø±+Á{≤≈£îº\T, düuŸ ø±+Á{≤≈£îº\T, ˝…’ôdqT‡\T

©E\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ yÓqï+{Ï s¡øÏådüTÔqï≥T¢>± uÛ≤$kÕÔs¡T. MT Ä<Ûä«s¡´+˝À
q&ÉTdüTÔqï $<ë´dü+düú\≈£î, ùdyêdü+düú\≈£î, kÕ+düÿè‹ø£ ùdyêdü+dü ú\≈£î eT+∫
ù|s¡TÁ|üU≤´‘·T\T ˝_ÛkÕÔsTT. ø£wüº|ü&É≥+˝À ñqï Äq+<ëìï >∑T]ÔkÕÔs¡T. dü+‘êHêìï
#·<äTe⁄ø√dü+ $<˚XÊ\≈£î |ü+|æ+#˚ Á|üj·T‘êï\T |òü*kÕÔsTT. ø±sê´\j·T+˝À MT |üìrs¡T
#ê˝≤ eT+~øÏ q#·Ã<äT. ñ<√´>∑+ #˚j·T&É+ ø£‹ÔMT<ä kÕeTT>± ‘·j·÷s¡e⁄‘·T+~. MTs¡T
#˚ùd |üì ˇø£]øÏ eT+∫ nì|æùdÔ, |ü~eT+~øÏ #Ó&ÉT nì|ædüTÔ+~. ø£wüº |ü&ç kÕ~Û+#·T≈£îqï
|ü<$ä e÷qdæø£ nXÊ+‹øÏ ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~. düØ«dt˝À $yê<ädŒü <ä e´øÏ>Ô ± $T>∑\≈£î+&Ü
ñ+&É&ÜìøÏ ø=ìï Á|üjÓ÷»Hê\T e<äT\T≈£î+{≤s¡T. Á|ü‘·´s¡Tú\˝À ◊ø£eT‘·´+ ˝Òø£b˛e&É+
MT≈£î ˝≤_ÛdTü +Ô ~. Ç‘·sT¡ \ô|’ MTs¡T #˚ùd Äs√|üD\≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj÷· \ ‘ê\÷≈£î
kÕøå±´<Ûësê\T \_ÛkÕÔsTT. nìï $wüj·÷\T MT n<äT|ü⁄˝À ñqï≥T¢>±H˚ |ü]dæú‘·T\T
ñ+{≤sTT. ˇ|üŒ+<ë\T, ˇ&É+ã&çø£\T ‘=+<äs¡>± |üP]Ô#˚j·T≥y˚T eT+∫~. Ä\dü´+
#˚ùdÔ MT Á|üjÓ÷»Hê\≈£î Çã“+~ ø£\T>∑e#·TÃ. MT Ç+{Ï Ä&É|ü&ÉT#·T\≈£î nHê´j·T+
»s¡>∑≈£î+&Ü >∑èVü≤, ÄdæÔ $wüj·÷\qT düÁø£eT+>± |üs¡ý˚øÏåkÕÔs¡T. yêsTT<ë |ü&ÉT‘·Tqï
ˇø£ eTTK´ $wüj·T+ |ü]cÕÿs¡+ ne⁄‘·T+~. sê»ø°j·T |ü\T≈£îã&ç e\¢ MT≈£î f…+&És¡T¢
ekÕÔsTT. MTs¡T n+<ä\+ møÏÿ+∫q sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\T, MT <ë«sê ñ<√´>∑+
bı+~qyêfi¯ófl me¬s’‘˚ ñHêïs√ yêfi¯fl e\¢ MT≈£î Çã“+<äT\T ø£\T>∑T‘êsTT. C≤Á>∑‘·Ô
eVæ≤+#·+&ç. MT≈£î y˚T\T »]π> |üÁ‘ê\T, &Ü≈£îýÓT+{Ÿ‡ yÓTT<ä˝q’… $ Ä\dü´+>± n~Ûø±s¡T\
|ü]o\q≈£î ekÕÔsTT. <ä÷s¡ÁbÕ+‘· Á|üj·÷D≤\T, <ä÷s¡ÁbÕ+‘· $<ë´dü+ã+<ÛäyÓTÆq
$wüj·÷\T ø£wüº+MT<ä |òü*kÕÔsTT. b˛{°|üØø£å\≈£î dü+ã+~Û+∫q n+XÊ\T nqT≈£L\+>±
ñ+{≤sTT. MT ù|s¡TqT, MT dü+düú ù|s¡TqT ñ|üjÓ÷–+#·Tø=ì ˝≤uÛÑ|ü&˚ neø±X¯yê<äT\
ì»dü«s¡÷|ü+ ‘Ó\TdüT+Ô ~. eTTKýÓTqÆ $wüj÷· \˝À J$‘·u≤Û >∑kÕ«$T‘√ $uÛ<Ò ë\T sêe#·TÃ.
HêHês¡ø±\T n]cÕº\T, ∫ø±≈£î\T b˛e&ÜìøÏ, X¯Á‘·Tu≤<Ûä\T, u≤<Ûä\T q•+#·&ÜìøÏ
Á‹X¯S˝Ÿì ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. Ç~ n‘·´+‘· X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq~. CÒ´wü˜ dü+‘êq$wüj·T+˝À
Á|ü‘˚´ø£ÁX¯<ä∆ nedüs¡+ ne⁄‘·T+~. dü+‘êHêìï >±sêã+ #˚j·T&É+ e\q @s¡Œ&çq
|ü]dæú‘·T\T MT≈£î $T+>∑T&ÉT|ü&Ée⁄. |ü⁄qsê˝À#·q #˚dæ ø£]ƒq+>± eéVü≤]kÕÔs¡T.
m
ã+<ÛäTe⁄\˝À n+‘·s¡Z‘· sê»ø°j·÷\T ∫ø±≈£î ø£*–kÕÔsTT. ùdïVæ≤‘·T\ e\¢ Ä]úø£+>±
co
qwübº ˛‘ês¡T. e÷s¡TŒsêì e´≈£î\Ô ˝À e÷s¡TŒ ‘˚e&ÜìøÏ Çø£ Á|üjT· ‘·ï+ #˚jT· e<äT.› n+‘·s‘Z¡ ·
sê»ø°j÷· \ ø±s¡D+>± ˇø£]øÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü eTs=ø£]øÏ düV‰ü j·T+ #˚j·Te\dæq |ü]dæ‹ú
u.
@s¡Œ&ÉT‘·T+~. |üqTï\T #Ó*¢+#·e\dæq <ëìø£Hêï n~Ûø£+>± #Ó*¢+#·e\dæ edüTÔ+~.
ug
#√s¡uj ÑÛ T· + bı+∫ e⁄+~. nìï $wüj÷· ˝˝À uÛÁÑ <ä‘≈· î£ dü+ã+~Û+∫ C≤Á>∑‘\Ô· T rdüTø√+&ç.
ø=+‘· eT+~‘√ dæ<ë∆+‘·|üs¡yÓTÆq n+XÊ\T ÁbÕ‹|ü~ø£>± $uÛÒ<ë\T ekÕÔ sTT.
ul
dæ<ë∆+‘ê\≈£î ø£≥Tºã&˚ e´øÏÔ>± Á|üU≤´‹ edüTÔ+~, neø±X¯yê~>± eTTÁ<ä|ü&É<äT.

.m
#·≥|º sü y¡ TÓ qÆ ∫≈£îÿ˝À¢ ñqï MT yêfi¯flqT s¡ø+åÏ #·e\dæq |ü]dæ‹ú @s¡Œ&ÉT‘·T+~. Ç+<äTe\q

dü+e‘·‡sê+‘·+˝À MT |üs¡|ü‹ <äT]«ìjÓ÷>∑+ ne⁄‘·T+~. Ç‘·s¡T\ J$‘ê\T
w
dü]~<ä›e\dæq u≤<Ûä´‘·\T MTMT<ä |ü&É‘êsTT. >∑‘·+˝À MT≈£î nqT≈£L\+>± e∫Ãq ñ

w
‘·Ôs¡T«\T ákÕ] neT\T˝ÀøÏ ekÕÔsTT. ñ<√´>∑+˝À Á|üyÓ÷wüHé \_ÛdüTÔ+~. kÂø£sê´\T

w
ô|s¡T>∑T‘êsTT. Ä]úø£+>± Ç‘·s¡Á‘ê n_Ûeè~∆ kÕ~Û+#·&ÜìøÏ neø±XÊ\T mø£ÿ&É

\_ÛkÕÔjÓ÷ ‘Ó*$>± >∑eTìkÕÔs¡T. ‘·<ë«sê ˝≤uÛÑ|ü&É‘ês¡T. $<ë´dü+ã+<Ûä+>± q÷‘·q
ø√s¡T‡\qT nuÛÑ´dækÕÔs¡T. dü+e‘·‡s¡ eT<Ûä´+˝À J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$T Äs√>∑´+ >∑T]+∫,
ô|<ä›\ Äs√>∑´+ >∑T]+∫ ÁX¯<ä∆eVæ≤+#·e\dæ ñ+≥T+~. $yê<ëdüŒ<ä eéVü‰sê\≈£î
<ä÷s¡+>± ñ+&Ü\ì ìs¡ísTT+#·T≈£î+{≤s¡T. nsTTq|üŒ{Ïø° $yê<ädüŒ<äyÓ TÆq eéVü‰sê\T
$TeTà*ï yÓ‘·T≈£îÿ+≥÷ ekÕÔsTT. nsTT‘˚ MT≈£îqï eT+∫ù|s¡T e\¢ düeTdü´\qT
n~Û>$∑ T+#·>\∑ T>∑T‘ês¡T. X¯Á‘·Tes¡+Z ã\|ü&ç ñ+&É≥+ MT≈£î Çã“+~ ø£*–+#˚ n+X¯+>±
e÷s¡T‘·T+~. _HêMT ù|s¡¢‘√ #˚ùd yê´bÕsê\˝À ˝≤uÛÑ|ü&É‘ês¡T. {°.M., dæ˙s¡+>∑+˝Àì
yê]øÏ, j·÷+ø£s¡¢≈£î, ø£fi≤ø±s¡T\≈£î q÷‘·q neø±XÊ\T ø£*dæ ekÕÔsTT. e∫Ãq
neø±XÊ\qT düÁø£eT+>± dü~«ìjÓ÷>∑+ #˚dTü ≈£î+{≤s¡T. eTTKýÓTqÆ $wüj÷· \T >√|ü´+>±
ñ+#·≥+ e\¢ m+‘·>±H√ ˝≤uÛÑ|ü&É‘ês¡T. MTs¡T }Væ≤+#·ì ˇø£ q÷‘·q u≤<Ûä´‘·qT
dü+‘√wü+>± d”«ø£]kÕÔs¡T. ã~© ø√s¡T≈£îH˚ yê]øÏ ñ<√´>∑+˝À ã~© \_Û düTÔ+~. $<˚o
ñ<√´>∑, $<ë´j·T‘êï\T |òü*kÕÔsTT. Á|ü‹cÕ˜‘·àø£yÓTÆq j·T÷ìe]‡{°\˝À d”≥T \_ÛdüTÔ+~.
á sê•˝À »ìà+∫q yês¡T á dü+e‘·‡s¡+ düTÁãVü≤àD´ bÕX¯ó|ü‘· Vü≤√eT+ #˚j·÷*,
düs¡Œ<√wü ìyês¡D≤ ø£+ø£D+ <Ûä]+#ê*. MTs¡T #˚dæq Ä<Ûë´‹àø£ ø±s¡´Áø£e÷\ ‘ê\÷≈£î
$wüj·÷\T |ü~eT+~ yÓT#·TÃ≈£îH˚˝≤ ñ+{≤sTT. #ê˝≤eT+~ MT e÷sêZH˚ï nqTdü]kÕÔs¡T.
e÷qdæø£ dü+‘√wü+ ø√düy˚T <Ûäs¡àø±sê´\T #˚kÕÔs¡T. Á|ü#ês¡+ ø√dü+ ø±<äT. eTq*ï
eTq+ dü+düÿ]+#·T≈£î+fÒ düe÷C≤ìï ñ<ä∆]+∫qfÒ¢ nì uÛ≤$kÕÔs¡T. mes¡ T #Ó|üŒ≈£î+&Ü
MT≈£î MTπs ø=ìï e÷s¡TŒ\T ‘Ó#·TÃ≈£î+{≤s¡T. eTq+ Ç‘·s¡T\≈£î @$T #˚XÊ+ nqï~
Ä˝À∫+#·+&ç. Ç‘·s¡T\T MT≈£î @$T #˚XÊs¡ì Ä˝À∫+#·e<äT›. ìsêX¯ #Ó+<äe<äT›. MT
ø£syÔ¡ ê´ìï MTs¡T ìs¡«Væ≤kÕÔsT¡ . |ò*ü ‘·+ ø√dü+ m<äTs¡T#·÷&ÉsT¡ . á dü+e‘·‡s¡+ Á|ü<eä∏ ÷s¡+ú ,
~«rj·÷s¡ú+ ¬s+&É÷ u≤>∑THêïsTT.
Ád”Ô\≈£î Á|ü‘˚´ø£+ :- á sê•˝À »ìà+∫q Åd”Ô\≈£î á dü+e‘·‡s¡+ nqT≈£L\+>± ñ+~.
MTs¡T ø√s¡T≈£îqï ñ<√´>∑+ \_Û+#·&É+ MT e÷qdæø£ Äq+<ëìøÏ ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~.
yÓ’<ä´ $<ä´˝À sêDÏkÕÔs¡T. yê´bÕs¡|üs¡yÓTÆq $wüj·÷\T, yê´bÕs¡+˝À s=fÒwüHé\T
m
u≤>∑T+{≤sTT. ©E\T, ˝…’ôdHé‡\T, ¬sqTé˝Ÿ‡ MT≈£î nqT≈£L\+>± e÷s¡T ‘êsTT. C≤*,
<äjT· ˝Òì n~Ûø±s¡T\ e\¢ ø=+‘·ø±\+ Çã“+~|ü&‘É ês¡T. e+X¯bÕs¡+|üs¡´+>± sêe\dæq
co
Ädæ˝Ô À MT yê{≤ MT≈£î <ä≈î£ ÿ‘·T+~. CÒ´wü˜ dü+‘êq $wüjT· +˝À Á|ü‘˚´ø£ ÁX¯<∆ä ø£qãs¡#e· \dæ
u.
edüT+Ô ~. yÓTT+&çyêfi¯flqT düs¬ q’ <ë]˝À ô|≥ºe\dæq u≤<Û´ä ‘· MTô|’ |ü&TÉ ‘·T+~. Äy˚X+¯ ˝À
MTs¡T e÷{≤¢&çq e÷≥\øÏ u≤<Ûä|ü&ç ∫+‹+#·e\dæ ñ+≥T+~. @ <˚e⁄&ç¬ø’Hê, <˚e‘·¬ø’Hê
ug
|üP» #˚ùd≥|ü&ÉT n_Ûùwø£+˝À eTVü‰rs¡+ú bı&çì ñ|üj÷Ó –+#·+&ç. J$‘·u≤Û >∑kÕ«$T,

ul
‘·‘·‡e÷qyÓTÆq yê]‘√ $uÛÒ<ë\T @s¡Œ&ç $&çb˛e&É+ dü+uÛÑ$düTÔ+~ (Ç~ ø=+<ä]øÏ

e÷Á‘·y˚T). MTô|’ Ç‘·s¡T\ ô|‘·Ôq+ ñ+&É≈£L&É<äì ‘·–q C≤Á>∑‘·Ô\T rdüT≈£î+{≤s¡T.
.m
$<ë´|üs+¡ >± ø=ìï ø=‘·Ô ìs¡j í ÷· \T rdüT≈£îì q÷‘·q ø√s¡T‡\qT |üP]Ô#d˚ æ nqT≈£L\yÓTqÆ
|òü*‘ê\qT kÕ~ÛkÕÔs¡T. düs¡<ë>± MTs¡T nuÛÑ´dæ+∫q≥Te+{Ï ø√s¡T‡ Ç|ü&ÉT MT≈£î
w
nø£ÿs¡≈£î edüTÔ+~. <ä÷s¡<äèwæº‘√ MTs¡T #˚ùd Á|ü‹ |üì MT≈£î ø£*dæ edüTÔ+~. MT #Ó&ÉT
w
ø√s¡T≈£îH˚ yês¡T MT≈£î n‘·´+‘· düMT|ü+˝À ñHêïs¡qï $wüj·÷ìï >∑T]Ô+∫, n‘·´+‘·

w
C≤Á>∑‘\Ô· T rdüTø√+&ç. dü«>∑èVü≤ jÓ÷>∑+ ø£\T>∑T‘·T+~. ñ<√´>∑|sü ¡+>± Á|üy÷Ó wüHé \_ÛdTü +Ô ~.
b˛{°|üØø£å\˝À $»j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T. $<ë´dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\˝À ‹s¡T>∑T˝Òì
|ò*ü ‘ê\qT kÕ~ÛkÕÔsT¡ . b˛{°|Øü ø£\å ˝À MTs¡T|ü&¶É ÁX¯eT≈£î ‘·–q |ò*ü ‘·+ \_ÛdTü +Ô ~. MTe\¢
ø±<äì n+<äs¡÷ nqT≈£îqï d”≥T MT≈£î \_ÛdüTÔ+~. n<˚ ø√D+˝À MTe\¢ ø±<äì n+<äs¡÷
uÛ≤$+∫q ø=ìï ø±s¡´Áø£e÷\ì MTs¡T ì]«|òüTï+>± |üP]Ô#˚kÕÔs¡T. |üP»\˝À Á|ü<∏äeT
‘ê+ã÷˝≤ìï yê&É+&ç. yÓ<’ ´ä $<ä´≈£î dü+ã+~Û+∫q MT ø£èwæ |ò*ü düT+Ô ~. m+‘√ ø£w‘ºü s· y¡ TÓ qÆ
ø±s¡´Áø£e÷\qT me] Áb˛‘ê‡Vü≤+ ˝Ò≈£î+&Ü ˇ+≥]>± b˛sê&ç kÕ~ÛkÕÔs¡T. ≈£î≥T+ã
u≤<Ûä´‘·\qT düÁø£eT+>± ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. ≈£î≥T+u≤ìøÏ n+&É>± ì\ã&É‘ ês¡T. dü+‘êq
dü+ã+<Ûä $wüj·÷\˝À dü«\Œ ˇ&ç<äT&ÉT≈£î\T @s¡Œ&É‘êsTT. yÓTT+&ç>± ñqï dü+‘êq
$wüj·T+˝À m+‘√ zs¡TŒ eVæ≤kÕÔs¡T. yÓT\¢>± eT+∫ e÷≥\‘√ yê]ì <ë]˝À
ô|≥º>∑\T>∑T‘ês¡T. J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$T‘√ $uÛÒ<ë\T ekÕÔsTT. düs¡T›ø=ìb˛e&ÜìøÏ
Á|üj·T‹ïkÕÔs¡T. ø=+<ä] $wüj·T+˝À J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$T‘√ $dæ–b˛sTT $&ç b˛e&É+
dü+uÛÑ$düTÔ+~. ì»+ ì|ü˝≤+{Ï~ n~ m|üŒ{Ï¬ø’Hê ãj·T≥|ü&ÉT‘·T+~. n<˚ $<Ûä+>±
MT ìC≤sTTr yÓ\T>∑T #·÷düTÔ+~. >√s¡+‘·\T ø=+&É+‘·\T>± #˚dæ MTMT<ä n|üyê<äT\T
Á|ü#ês¡+ #˚dæq yêfi¯ófl ‘·\~+#·T≈£îH˚ |ü]dæú‹ edüTÔ+~. BbÕsê<Ûäq #˚ùd ≈£î+~˝À
s¬ +&ÉT #·Tø£ÿ\T |ü]eTfi¯>+∑ <Û+ä y˚dæ BbÕsê<Ûqä #˚jT· +&ç. ø±sê´\j·T+˝À nqT≈£L\yÓTqÆ
yê‘êes¡D+ ñ+≥T+~. dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡ú+˝À q÷‘·q neø±XÊ\T ø£*dæ ekÕÔsTT.
$<˚oj·÷q Á|üjT· ‘êï\T |ò*ü kÕÔsTT. yÓy’ êVæ≤ø£ J$‘·+˝À ∫qï∫qï ˇ&ç<Tä &ÉT≈£î\T @s¡Œ&˚
|ü]dæú‘·T\T >√#·]düTÔHêïsTT. MT |æ\¢\ô|’ Ç‘·s¡T\T #·÷ù| eTeTø±s¡+ MT≈£î ø£èÁ‹eT+>±
‘√düTÔ+~. MT |æ\¢\ô|’ Ç‘·s¡T\ ô|‘·Ôq+ MT≈£î q#·Ãì $wüj·T+ ne⁄‘· T+~. ˇø£|ü&ÉT
MTs¡T n‘·´+‘· >ös¡$+∫q e´≈£î˝Ô Ò MT≈£î ã<äX∆ Á¯ ‘·Te⁄\T ne⁄‘ês¡T. MT <Óq’ +~q J$‘êìøÏ
_Ûqï+>± q÷‘·q s¡+>±\˝À Á|üy˚•+#ê*‡q |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. nsTT‘˚ n+<äT˝À
sêDÏ+|ü⁄, >∑T]Ô+|ü⁄ \_ÛkÕÔsTT. ◊X¯«s¡´Hê–ìì ñ|üjÓ÷–+#·&É+ e\q \ø°Î<˚$
nqTÁ>∑V≤ü +, \ø°Îø£{≤ø£+å ø£\T>∑T‘·T+~. |æ\\¢ qT eT+<ä*+#˚≥|ü&ÉT |üsT¡ wü |ü<Cä ≤˝≤\qT
ñ|üj÷Ó –+#·e<äT.› ~yêfi≤ rdæq ô|H’ò êHé‡ ø£+ô|˙ qT+&ç ø=<√›>=b˛Œ &ÉãT“\T ekÕÔjT· ì
ÄX¯ ô|≥Tº≈î£ +{≤s¡T. ÄX¯ ìsêX¯ ne⁄‘·T+~. ø°\ø£yTÓ qÆ $wüj÷· \˝À ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\ dü\Vü‰\T
m
ø√s¡T‘ês¡T. MT u≤<ÛäqT, MT≈£î »s¡T>∑T‘·Tqï nHê´j·÷ìï, MT ÄÁø√XÊìï yÓ\¢&ç
co
#˚düT≈£î+{≤s¡T. ã+<ÛäTe⁄\, ùdïVæ≤‘·T\ eT<Ûä´ eT+∫ yê‘êes¡D+ düe T≈£Ls¡Ã&ÜìøÏ
MTs¡T #˚ùd Á|üj·T‘êï\T |òü*kÕÔsTT. ã÷´{°bÕs¡¢s¡T¢, n˝+ø±s¡ dü+ã+<ÛäyÓTÆq yê´bÕsê\T,
u.
|ü]XÀ<Ûäq\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. yê´bÕs¡dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\˝À s=fÒwüHé u≤>∑T+≥T+~.
ug
˝≤uÛ≤\T u≤>∑T+{≤sTT. dü«\Œ+>± yê´bÕs¡ $düÔs¡D #˚kÕÔs¡T. ñqï‘ê~Û ø±s¡T\, sê»ø°j·T

Hêj·T≈£î\ n+&É<ä+&É\T \_ÛkÕÔsTT. MT ù|s¡TMT<ä ñqï z dæúsêdæÔ $\Te ô|s¡T>∑T‘·T+~.
ul
ÄdüTÔ\qT ø=H˚ $wüj·T+˝À Ç‘·s¡T\≈£î dü\Vü‰\T Çe«e<äT›. nqedüs¡yÓ TÆq≥Te+{Ï

.m
Ä˝À#·q\‘√, nb˛Vü≤\‘√ yÓ÷dü>±fi¯fl≈£î J$‘·+˝À ‘êe⁄ Çe«ø£+&ç. ô|<ä› \ ìs¡íj·Ty˚T

MT≈£î y˚T\T #˚dTü +Ô ~. Áù|eT $yêVü‰\T ø£*dæsêe⁄. Ç‘·sT¡ \≈£î #˚ã<äT\T>± <Ûqä + Çy=«<äT,›
w
rdüTø√e<äT›. n+‘·>± &ÉãT“ Çe«e\dæ eùdÔ n|ü>± Çy=«<äT›, <ëq+>± Çe«+&ç.

w
sê»ø°j·T|üs¡yÓTÆq yê‘êes¡D+˝À Á|üy˚•+#·e\dæ edüTÔ+~. sê»ø°j·T|ü <ä$ \_ÛdüTÔ+~.

w
MT ù|s¡TMT<ä Ç‘·s¡T\T #˚ùd yê´bÕsê\T n+‘·+‘·e÷Á‘·+>± ñ+{≤sTT. kÕe÷õø£

ùdyêø±s¡´Áø£e÷\˝À #·Ts¡T≈£î>± bÕ˝§Z+{≤s¡T. e÷qe ùdy˚ e÷<Ûäe ùde nqï dü÷øÏÔì
bÕ{ÏkÕÔs¡T. Äràj·Tes¡Z+ dü÷{Ïb˛{Ï e÷≥\T u≤~ÛkÕÔsTT. eè<äT∆\|ü≥¢ Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq ÁX¯<ä∆
ø£*– ñ+{≤s¡T. &Üø£sº ≈¢¡ î£ , #ê¬s&º é nøö+f…+≥¢≈î£ , Ç+»˙s¡≈¢ î£ , $<ë´dü+dü\ú T q&çù|yê]øÏ,
Vü≤À≥˝Ÿ yê´bÕs¡+ #˚ùdyê]øÏ ø±\+ nqT≈£L\+>± ñ+~. sêã&ç, Ä<ëj·÷ìøÏ
dü+ã+~Û+∫ düeT‘·T\´‘· düÁø£eT+>± #·÷düTø√+&ç. >∑‘·+˝À <=]¢q bıs¡bÕ≥T¢ eTs¡\
»s¡>∑≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·ÔeVæ≤+#·+&ç. $<ë´]ú˙ $<ë´s¡Tú\≈£î á dü+e‘·‡s¡+ nqT≈£L\+>±
ñ+~. $<ë´]ú˙$<ë´s¡Tú\T C≤„q#·÷sêíìï ùd$+#·&É+, düs¡dü«r ‹\ø±ìï qT<äT≥q
<Ûä]+#·&É+, y˚T<Ûë<äøÏåD≤eT÷]Ô s¡÷|ü⁄qT yÓT&É˝À <Ûä]+#·&É+ e\q eT+∫ |òü*‘ê\T
bı+<ä>∑\T>∑T‘ês¡T. Á|üuÛÑT‘·«|üs¡yÓTÆq ñ‘·Ôs¡T«\T MT≈£î ˝≤uÛ≤ìï #˚≈£Ls¡TkÕÔsTT. dü+^‘·,
kÕVæ≤‘·´s¡+>±˝˝À nyês¡T\¶ T, ø°]ÁÔ |ü‹wü\º T \_ÛkÕÔsTT. |ü\T≈£îã&ç, &ÉãT“\‘√ m+‘·|Hü H’Ó ê
düT\uÛÑkÕ<Ûä´+ #˚düTÔ+<äì Á>∑Væ≤kÕÔs¡T. $<ä´, kÕ+πø‹ø£, Áø°&Üs¡ +>±\˝À $X‚wü+>±
sêDÏkÕÔs¡T. MT X¯øÏÔkÕeTsêú´\≈£î >±qT, Á|üuÛÑT‘·«|üs¡+>±, Áô|’y ˚{Ÿ|üs¡+>± >ös¡e
|ü⁄s¡kÕÿsê\T \_ÛkÕÔsTT. b˛{°|üØø£å\qT Á|ü‹cÕ˜‘·àø£+>± rdüT≈£î+{≤s¡T. m˝≤¬>’Hê
$»j·T+ kÕ~Û+#ê\H˚ MT yÓTT+&ç‘·‘·«+ eT+∫ |òü*‘ê\qT ÇdüTÔ+~. Áù|eT$yêVü‰\≈£î
dü+ã+~Û+∫q ø°\ø£yÓTÆq ìs¡íj·÷\T rdüTø√e\dæq |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. kÕ+πø‹ø£
$<ë´|üs¡+>± #·ø£ÿ>± sêDÏkÕÔs¡T. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\‘√ ô|qy˚düT≈£îqï≥Te+{Ï nqTã+<Ûë\T
@eTe⁄‘êjÓ÷qì dü+~>∑∆ yê‘êes¡D+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ñ<√´>∑+˝À |ü<√qï‘· T\T
bı+<äT‘ês¡T. ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À Hê´j·TkÕúHê\qT ÄÁX¯sTT+#·e\dæ edüTÔ+~. jÓ÷>±,
yÓT&çfÒwüHé e+{Ï$ eT+∫ |òü*‘ê\qT ÇkÕÔsTT. ø=~›ø±\+ ¬>’qø±\J düe Tdü´\‘√
u≤<Û|ä &ü ‘É ês¡T. n$yêVæ≤‘·T˝…q’ yê]øÏ $yêVü≤ø±\+. dü+‘êq+ ˝Òì yê]øÏ dü+‘êqÁbÕ|æÔ
ø£\T>∑T‘·T+~. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ ÄX¯j·÷\qT HÓs¡y˚s¡Ã&ÜìøÏ $X‚wü+>± ÁX¯$TkÕÔs¡T. ≈£î≥T+ã
ãs¡Te⁄u≤<Ûä´‘·\˝À uÛ≤>∑+ |ü+#·T≈£î+{≤s¡T. Ä]úø£|üs¡yÓTÆq $wüj·÷ \T u≤>∑THêïsTT.
düV≤ü À<äsd¡ Vü ≤ü À<äØ esêZìï ‘·|ü \T #˚dHæ ê yÓqøπ düTø=kÕÔsT¡ . ‘√{Ïyêfi¯fl eTT+<äT Á|ü‹wü̃qT
ì\u…≥Tºø√e&ÜìøÏ Äs√>∑´+, ìÁ<ä, ÄVü‰sêìï ˝…ø£ÿ#˚j·T≈£î+&Ü ÁX¯$TkÕÔs¡T. eT+∫
|òü*‘ê\qT kÕ~ÛkÕÔs¡T. MT ‘√{Ïyêfi¯ófl @MT ÁX¯$T+#·ø£b˛sTTHê <ë<ë|ü⁄>± MT‘√
dü]düe÷qyÓTÆq |òü*‘ê\H˚ kÕ~ÛkÕÔs¡T. Ç~ MT Ä˝À#·q≈£î n+‘·T∫ø£ÿì $wüj·T+>±
m
e÷s¡T‘·T+~. yÓTT‘·Ô+MT<ä Á|ü<∏äe÷s¡ú+, ~«rj·÷s¡ú+ ¬s+&É÷ u≤>∑THêïsTT.
co
u.
ug
ul
.m
j·T»„ùÛÑdüà+
w
j·T»„j÷· >±~ Áø£‘T· e⁄\T #˚jT· &É+ e\¢ $X‚wyü TÓ qÆ y˚T\T »s¡T>∑T‘·T+<äì |ü⁄sêD≤\T,
w
y˚<ë\T #ÓãT‘·THêïsTT. kÕøå±‘·TÔ lø£èwü|í sü e¡ ÷‘·à j·÷>±~ Áø£‘T· e⁄\T X¯óuÛ|Ñ *üò ‘ê\ >∑T]+∫
w
uÛ>Ñ e∑ ‘Y ^‘·˝À #Ó|Œæ j·TTHêï&ÉT. Ks¡TÃ‘√ ≈£L&ÉT≈£îqï ëT Áø£‘T· e⁄\T n+<äs÷¡ #˚jT· ˝ÒsT¡ .
C≤‘·ø£+˝À Á>∑Vü≤>∑‘·T\T u≤>± ˝Òø£b˛‘˚ ëT+ #˚dæ Ä <√cÕ\qT ìyê]+#·e#·TÃqT.
eTVü‰|ü⁄D´πøåÁ‘·+˝À 16 ëT Áø£‘·Te⁄\T #˚dæq ëT uÛÑkÕàìï MT≈£î n+~düTÔHêïeTT.
Bìì <Ûä]+#·&É+ e\¢ j·T»„+ #˚dæq |òü*‘·+ \_ÛdüTÔ+~. Bìì <Ûä]+∫ X¯óuÛÑ |òü*‘ê\T
bı+<ä+&ç. Åd”Ô\T, |ü⁄s¡Twüß\T, |æ\¢\T n+<äs¡÷ Bìì <Ûä]+#·e#·TÃ.
nwüºeT÷*ø± >∑T–Z\+
|üPC≤ø±s¡´Áø£eT+˝Àq÷, X¯óÁø£, X¯ì, eT+>∑fi¯ yêsê˝˝À Ç+{À¢ >∑T–Z\+ bı>∑yj
˚ T· T≥
ñ‘·ÔeTeTT. Ç~ <äTwüº X¯≈£îÔ\≈£î ñ<ë«düq. n|üø±s¡+ #˚ùd ÁøÏ$Tø°≥ ø±<äT\T q•kÕÔj·Tì
ôd+’ {ÏdTü \º T ≈£L&Ü n+{≤s¡T. kÕ<Ûës¡D+>± ñ|üj÷Ó –+#˚ >∑T–Z\+ ø£Hêï nwüeº T÷*ø£\‘√
y˚Tfi¯$+∫q nwüºeT÷*ø± >∑T–Z\+ ÁX‚wü˜yÓTÆq~. yê´bÕs¡ dü+düú\˝Àq÷, yêdüTÔ <√wü
|ü]Vü‰sêìøÏ á >∑T–Z\+ bı>∑ ÁX‚wü˜yÓTÆq~. ‘˚&Ü düŒwüº+>± ‘Ó\TdüT Ô+~.
2023-2024 ˝À
$T<∏äTqsê• |òü*‘·eTT\T
Ä<ëj·T+ ` 02 e´j·T+ ` 11 sê» ` 02 ne ` 04
eTè>∑•s¡ 3, 4 bÕ<äeTT\T, Äs¡TÁ<ä 4 bÕ<äeTT\T, |ü⁄qs¡«düT 1, 2, 3 bÕ<äeTT\
j·T+<äT |ü⁄{Ïºqyês¡T ªªø±, øÏ, ≈£L, K+, »„, #êÃ¤, πø, ø√, Vü‰µµ nqT nø£ås¡eTT\T ‘·eT
ù|s¡Tq≈£î yÓTT<ä≥ >∑\yês¡T $T<∏äTqsê•øÏ #Ó+~qyês¡T.
2023-2024 dü+e‘·‡s¡ |òü*‘·eTT\T
á sê•yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡+ nqT≈£L\+>± ñ+~. #·‘·Ts¡ú |ü+#·eTkÕúHê\˝À πø‘·TÁ>∑Vü≤
m
dü+#ês¡+, <äX¯eT ˝≤uÛÑkÕúHê\˝À >∑Ts¡TsêVüQe⁄\ dü+#ês¡+, uÛ≤>∑´kÕúq+˝À X¯ì,
co
s¡$#·+Á<ä Á>∑Vü≤D≤\T, >∑Ts¡TX¯óÁø£ eTÚ&ÛÉ´$T\T Á|ü<ÛëqyÓTÆq |òü *‘ê\qT ìπs›•düTÔHêïsTT.
_+<äTÁ|ükÕús¡ nwüºø£es¡TZ˝À >∑Ts¡Te⁄ Hê\T>∑T _+<äTe⁄\‘√, X¯ì Hê\T>∑T _+<äTe⁄\‘√,
u.
X¯ ó Á≈£ î &É T ◊<ä T _+<ä T e⁄\‘√ eT+∫ ã\+ ø£ * – ñHêïs¡ T . ø±s¡ ´ Áø£ e ÷\qT
ug
kÕqT≈£L\|üs¡TÃø√e&ÜìøÏ, $»j·÷ìï kÕ~Û+#·&ÜìøÏ nH˚ø£ eT+~‘√ |ü]#· j·÷\T

ô|+#·Tø√e&É+, dü+|òTü +˝À |üsT¡ e⁄Á|ü‹wü\˜ qT ô|+bı+~+#·T≈£îH˚ Á|üjT· ‘êï\T |ò*ü kÕÔsTT.
ul
ø±sê´qT≈£L\‘· m≈£îÿe>± ñ+≥T+~. ô|<ä›yêfi¯fl‘√, ø°\ø£yÓTÆq kÕúHê\˝À ñqïyê]‘√

.m
\_∆ #˚≈£Ls¡T‘·T+~. $<˚o Á|üj·T‘êï\T nqT≈£L*kÕÔsTT. Çã“+<äT\qT n~Û>∑$T+∫,

$<ë´s¡+>∑+˝À nqT≈£L\yÓTÆq |òü*‘ê\qT kÕ~ÛkÕÔs¡T. $<˚oj·÷q dü+ã+<ÛäyÓTÆq
w
$wüj·÷\T, X¯óuÛÑø±sê´\T eTT&ç|ü&É‘êsTT. q÷‘·q $<ä´qT nuÛÑ´dækÕÔ s¡T. Ä]úø£+>±

w
u≤>∑T+≥T+~. Äs√>∑´+ u≤>∑T|ü&ÉT‘·T+~. Á|üC≤dü+ã+<Ûë\T, sê»ø°j·T $wüj·÷\T

w
u≤>∑T+&Ée⁄. &ÉãT“\‘√ n˙ï kÕ~Û+#·˝ÒeTì >∑T]ÔkÕÔs¡T. MT eP´Vü‰ìøÏ Á|ü‘·´s¡Tú\T

n+‘·ø£+fÒ >=|üŒ eP´Vü‰H˚ï s¡∫+∫ neT\T #˚kÕÔs¡T. sê»ø°j·T ìs¡íj·÷\T n–ï |üØø£å˝≤
ì\TkÕÔsTT. esêZìï ≈£L&É>∑≥º˝Òs¡T. Á|üC≤ø£s¡¸D u≤>± ‘·>∑TZ‘·T+~. Á>∑÷|ü⁄esêZìï
≈£L&É>≥ ∑ ˝º sÒ T¡ . Á>∑÷|ü⁄ sê»ø°j÷· \T |ò*ü +#·e⁄. b˛{°|Øü ø£\å ìï+{Ï˝À nqT≈£L\ |ò*ü ‘ê\T
ekÕÔsTT. eT<Ûäé]Ô‘·«+ n+^ø£]+#·s¡T. Ç+<äTe\¢ Çs¡TesêZ\≈£î <ä÷s¡eTe⁄‘ês¡T.
n<˚ düeTj·T+˝À Ç+{À¢yêfi¯ófl düìïVæ≤‘·eTe⁄‘ês¡T. Á|ü‹s√p Vü≤qTe÷Hé dæ+<Ûä÷sY
qT<äT≥q <Ûä]+#·+&ç. q÷‘·q yê´bÕs¡+ ˝≤_ÛdüTÔ+~. Ä]úø£ $wüj·÷\ ˇ‹Ô&çì
‘·–+Z #·T≈£îH˚ $wüjT· +˝À Ç+{À¢ yê] düV≤ü ø±s¡+, dü\Vü‰\T, ô|<ä\› düV‰ü j·T düV≤ü ø±sê\T
m+‘·>±H√ ñ|üjÓ÷>∑|ü&É‘êsTT. >∑èVü≤+, düú\+, yêVü≤q e÷s¡TŒ\T dü÷∫düTÔ+~. |ü+&É¢
‘√≥\T, |üP\ yÓTTø£ÿ\T, n˝+ø±s¡ kÕeTÁ–, düT>∑+<ÛäÁ<äyê´\T, &Óø£π swüHé, >∑èVü≤ ìsêàD
yÓTT<ä\>∑T s¡+>±˝À¢ ñqïyê]øÏ $X‚wüyÓTÆq ø£\TdüTu≤≥T edüTÔ+~. ã+>±s¡+, yÓ+&ç,
e+{Ï $\TyÓ’q edüTÔe⁄\T ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. Ç+{À¢ yêfi¯flì dü+‘·è|æÔ|üs¡TkÕÔs¡T. MT
uÛ≤yê\T ãj·T≥|ü&É≈£î+&ÜH˚ Á|üe]ÔkÕÔs¡T. nÁ–yÓT+{Ÿ‡, ø±+Á{≤≈£îº\ T eT]j·TT
e÷¬sÿ{Ï+>¥, yêDÏ»´ Á|ü<äs¡Ùq\T Á|üø£≥q\T ñ‘·Ôs¡Á|ü‘·T´‘·Ôsê\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. ø£+{ÏøÏ
dü+ã+~Û+∫ ôd{’ Ÿ ô|]π> neø±X¯+ ñ+~. ø=qT>√\T, neTàø±\ $wüjT· +˝À eT<Û´ä es¡T\Ô
e÷≥ $q≈£î+&Ü dü«j·T+>± yêdüyÔ ê\T |ü]o*+∫ ìs¡j í ÷· \T rdüTø√+&ç. ôdŒ≈£î´˝ÒwHü ≈é î£
<ä÷s¡+>± e⁄+&É+&ç. X¯Á‘·Tes¡+Z Çã“+~ ô|≥º˝ìÒ kÕúsTT˝À ñ+{≤s¡T. ˇø£Hê{Ï $TÁ‘·T\T
n>∑s¡“¤X¯Á‘·Te⁄\T ne⁄‘ês¡T. düìïVæ≤‘·T\ Ä+‘·s¡´+ ‘Ó\TdüT≈£îì C≤Á>∑‘·Ô|ü&É&ÜìøÏ
Á|üj·T‹ï+#·+&ç. n+<äs¡÷ ã\V”≤qT\T nì uÛ≤$+#·e<äT›. düeTj·T+ ø√dü+ y˚∫ ñ
Hêïs¡ì Á>∑Væ≤+#·+&ç. düuŸø±+Á{≤≈£îº\˝À MT yê{≤ MT≈£î sêe&ÜìøÏ ø=ìï nyê+‘·sê\T
@s¡Œ&ÉT‘êsTT. yê{Ïì <ë≥T≈£îH˚ MT yê{≤ kÕ~ÛkÕÔs¡T. J$‘·+˝À HÓs¡y ˚s¡e⁄ nqT≈£îqï
eTTK´ ø±s¡´Áø£e÷\qT ~–«»j·T+>± |üP]Ô#˚kÕÔs¡T. düs¡Œ<√cÕ\T eT]j·TT Á>∑Vü‰\ e\q
ø£\T>∑T u≤<Ûä\T ‘=\–b˛e&ÜìøÏ düs¡Œ<√wüìyês¡D≤ #·÷s¡íeTT‘√ düs¡« s¡øå±#·÷s¡íeTT
ø£*|æ kÕïq+ #˚j·T+&ç (‘·\kÕïq+ #˚j·Tsê<äT). J$‘· uÛ≤>∑kÕ«$T ù|s¡TMT<ä #˚ùd
yê´bÕs¡+ u≤>∑T+≥T+~. <Ûqä + ˇø£ÿfÒ Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ Äø£s¸¡ D>± ì\TdüT+Ô ~. m+‘·eT+~øÏ
m
mìï$<Ûë\T>± düVü‰j·T|ü&çHê ø£è‘·»„‘·, n_Ûe÷q+ nH˚~ eT#·TÃ¬ø’Hê ø±qsê<äT. á
b˛{° Á|ü|ü+#·+˝À ì\<=≈£îÿø√e&ÜìøÏ ≈£î≥T+u≤ìï b˛wæ+#·&ÜìøÏ eTØ eTTK´+>±
co
|æ\¢\ m<äT>∑T<ä\≈£î >∑{Ïº |ü⁄Hê~ y˚j·T&ÜìøÏ n+<äT≈£î nedüs¡yÓTÆ q <Ûäq+ ø√dü+
u.
dæ<ë∆+‘êìï ‘êø£≥Tº ô|≥ºe\dæ edüTÔ+~. ô|<ä›\ dü+πøåe÷ìøÏ m≈£îÿe Ks¡TÃ #˚kÕÔs¡T.
yÓ÷ø±fi¯fl≈£î dü+ã+~Û+∫q H=|ü\T $TeTà*ï Çã“+~ ô|fÒº neø±X¯+ ñ+~. Åd”Ô
ug
dü+‘êHêìøÏ dü+ã+~Û+∫q $wüj·T+˝À MT≈£î dü+‘√wü+ ø£\T>∑T‘·T+~. yêfi¯fl |ü⁄s√>∑‹

u≤>∑T+≥T+~. qø£ÿ eTqdüÔ‘·«+ ø£*–q e´≈£îÔ\qT eT∞fl Áb˛‘·‡Væ≤+#·≈ £L&É<äT nì
ul
ø£]ƒq ìs¡íj·T+ rdüT≈£î+{≤s¡T. MT düVü‰j·TdüVü≤ø±sê\T n+~+#·s¡T. MT $\Te >∑T&é$˝Ÿ

.m
n+<ä ] ø° ‘Ó * dæ e dü T Ô + ~. Åd” Ô \ ‘√ @s¡ Œ &ç q dü e Tdü ´ \T dü e Tdæ b ˛‘êsTT.

w
y˚ T <Û ë <ä ø Ï å D ≤eT÷]Ô s¡ ÷ |ü ⁄ qT yÓ T &É ˝ À <Û ä ] +#· & É + e\q eT+∫ |ò ü * ‘ê\T
w
bı+<ä>∑\T>∑T‘ês¡T. ndü‘·´ Á|ü#ês¡+ #˚düTÔqï MT Á|ü‘·´s¡Tú\T MTø£Hêï ã\e+‘·T˝…’Hê

w
˝…øÿ£ #˚jT· s¡T. yêfi¯fl <ë«sê e∫Ãq sêj·Tu≤sê\T, sêJj·T‘êï\T MTs¡T qeTàs¡T, q$Tàq≥T¢
q{ÏkÕÔs¡T. |ü]dæú‘·T\qT C≤Á>∑‘·Ô>± n+#·Hêy˚dæ dü«+‘· eP´Vü‰\qT neT\T#˚kÕÔs¡T.
MTs¡T <Ûäq+ ô|≥Tºã&ç>± ô|{Ïºq ~yêfi≤ rdæq ø£+ô|˙ qT+∫ ø=<√› >=b˛Œ <Ûäq+
edüTÔ+<äì Ä•kÕÔs¡T. MT ÄX¯ HÓs¡y˚s¡T‘·T+~. kÕ+πø‹ø£ b˛{°|üØø£å\ ˝À $»j·T+
kÕ~ÛkÕÔs¡T. ◊.◊.{Ï e+{Ï yê{ÏøÏ m+|æø£ ne⁄‘ês¡T. ø=+‘·eT+~øÏ yÓT T+&çøÏ|ü&çq
ãø±sTT\T #˚‹øÏ n+~ekÕÔsTT. z+ qeT•Ùyêj·T e‘·TÔ\‘√, nwüºeT÷*ø± ‘Ó’\+‘√
BbÕsê<Ûäq #˚j·T+&ç. $yêVü‰~ X¯óuÛÑø±sê´\ $wüj·T+˝À ≈£î≥T+ã|üs¡+ >± dü$Twæº
ìs¡íj·T+ rdüT≈£î+{≤s¡T. m≈£îÿe Ä\dü´+ #˚j·T≈£î+&Ü X¯óuÛÑø±sê´\qT |òüTq+>±
ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. bÕØº e÷s¡&É+ e\¢ eT+∫ sê»ø°j·T |òü*‘ê\T bı+<ä>∑\ T>∑T‘ês¡T.
∫Hêï∫‘·ø± yê´bÕsê\T, #˚‹eè‘·TÔ\T, Ä<Ûë´‹àø£ dü+ã+<ÛäyÓTÆq yê´bÕsê\T
nqT≈£L\+>± ñ+{≤sTT. m>∑TeT‹, ~>∑TeT‹ yê´bÕsê\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. >∑‹+∫b˛sTTq
Äràj·TT\ C≤„|øü ±\T eTqdüTì u≤~ÛkÕÔsTT. düTesêíusÑÛ D¡ ≤\ uÛÁÑ <ä‘ê $wüjT· +˝À C≤Á>∑‘\Ô· T
nedüs¡+. J$‘·+˝À kÕ~Û+#˚ $»j·÷\≈£î Á|ü<Ûëq+>± <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤y˚T ø±s¡DeTì
qeTTà‘ês¡T. eè‹Ô ñ<√´>±\˝À ã~© düeTdü´>± e÷s¡e#·TÃ. Äràj·TesêZìøÏ <ä÷s¡+>±
ø=+‘·ø±\+ ñ+&Ée\dæq |ü]dæú‹ ñ+≥T+~. kı+‘·yê]‘√ e÷{≤¢&É&ÜìøÏ r]ø£˝Òì
|üì, ˇ‹Ô&ç, ∫ø±≈£î ø£*–düTÔ+~. MT E≥Tº dü+s¡ø£åD≈£î s¡TÁ<ä»&É ñ|üjÓ÷–+#·+&ç.
dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡ú+˝À e´øÏÔ>∑‘· ÁX¯eT, J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$T n<äèwüº+ ‘√&Ó’ eT+∫‘·q+‘√
ÄdæÔ, <Ûäq+ dü+bÕ~kÕÔs¡T. dü+‘êq+ e\¢ ≈£î≥T+u≤ìøÏ ø°]ÔÁ|ü‹wü˜\T ekÕÔsTT.
nìï+{Ïø£Hêï Á|ü‹wü˜qT ì\u…≥Tºø√e&ÜìøÏ ÁbÕ<Ûëq´‘·qT ÇkÕÔs¡T. MT e´øÏÔ>∑‘· |üs¡|ü‹
ô|s¡>∑&É+‘√ bÕ≥T X¯Á‘·Te⁄\T ≈£L&Ü ô|s¡T>∑T‘ês¡T. düe÷»+˝À z kÕú sTT ø£*–q
yês¡T MTô|’ ìcÕÿs¡D+>± ndü÷j·T<˚«cÕ\T ô|+#·T≈£î+{≤s¡T. ø=+<ä] e\¢ ø=ìï ñ
|üjÓ÷>±\T @s¡Œ&É‘êsTT. #ê˝≤eT+~ MT|ü≥¢ qeTàø£+ ø£*– yêfi¯fl düeTdü´\T
#Ó|ü≈£î+{≤s¡T. yêfi¯fl düeTdü´\qT |ü]wüÿ]+∫ n+<ä] <ä>∑Zs¡ ˇø£ qeTàø±ìï
@s¡Œs¡TÃø√>∑\T>∑T‘ês¡T. $<˚oj·÷q $wüj·÷\T, $<˚XÊ\˝À #·<äTe⁄ø√e&ÜìøÏ #˚ùd
Á|üj·T‘êï\T, $<˚o yê´bÕsê\T, Á^Héø±s¡T¶ yÓTT<ä˝…’q$ kÕqT≈£L\|ü& É‘êsTT. m>∑TeT‹,
m
~>∑TeT‹øÏ dü+ã+~Û+∫q eéVü‰sê\˝À ø=+‘· yÓT\≈£îe nedüs¡+. Á¬ø&ç{Ÿ ø±s¡T¶\T,
u≤´+≈£î eéVü‰sê\÷, bı<äT|ü⁄ &çbÕõ{Ÿ\T ‘·~‘·s¡ eéVü‰sê\˝À C≤Á>∑‘·Ô>± ñ+&É≥+
co
eT+∫~. m≥Te+{Ï u…{Ïº+>¥\˝À bÕ˝§Zqe<äT›, qwüºb˛‘ês¡T. Ç‘·s¡T\≈£î dü+ã+~Û+∫q
u.
ãs¡Te⁄u≤<Ûä´‘·\T MTô|’ y˚düTø√e&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#·e<äT›. ã+<ÛäTe⁄\≈£î düVü‰j·T+
#˚j·T&É+ e\¢ >∑èVü≤+˝À ø=ìï ∫ø±≈£î\T m<äTs¡e⁄‘êsTT. á dü+e‘·‡s¡+ yêVü≤Hê\T
ug
q&çù|≥|ü&ÉT C≤Á>∑‘\Ô· T nedüs+¡ . yê´bÕs¡+˝À n<ÛTä Hê‘·qyÓTqÆ |ü<‘∆ä T· \qT ne\+_+∫

eT+∫ n_Ûeè~∆ kÕ~ÛkÕÔs¡T. Á|üuÛÑT‘·«|üs¡yÓTÆq ñ‘·Ôs¡T«\T, ø±+Á{≤≈£îº\T MT n+#·Hê\
ul
y˚Ts¡≈î£ |ò*ü kÕÔsTT. MTs¡T ø=ìï dæsú êdüT\Ô $\Te nq÷Vü≤´+>± ô|s¡T>∑T‘·T+~. MT dü+dü˝ú Àì
.m
uÛ≤>∑kÕ«eTT\T, ø±sê´\j·T+˝Àì düVü≤À<√´>∑T\T, zs¡TŒ˝Òì yê¬s’ ñ+{≤s¡T. Ç~ MT≈£î

Çã“+~ ø£*–+#˚ n+X¯+>± e÷s¡T‘·T+~. Äs√>∑´|üs¡+>± dü«\ŒC≤Á>∑‘·Ô\T nedüs¡eTT.
w
bÕs¡Ù«|ü⁄ H=|æŒ u≤~Û+#˚ neø±X¯+ ñ+~. C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. Ç.mHé .{Ï düeTdü´\T
w
sêe#·TÃ. dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡ú+˝À Ä]úø£Á|üD≤[ø£\T, q÷‘·qyÓTÆq s¡÷ |ü⁄πsK\T

w
~<äT›≈£î+{≤sTT. e÷eT÷\T Á|ü$T<ä\‘√ BbÕsê<Ûäq #˚j·T≥+ ø£Hêï \ø°ÎÁ|ü$T<ä\‘√

BbÕsê<Ûäq #˚j·T≥+ e\q \ø£å¬s≥T¢ m≈£îÿe |òü*‘·+ ø£\T>∑T‘·T+~. Åd”Ô\ e\q ø=ìï
Á|üjÓ÷»Hê\T \_ÛkÕÔsTT. Ç+{Ï Ks¡TÃ ‘·–Z+#·&ÜìøÏ MTs¡T #˚ùd Á|üj· T‘êï\T
u…&çdæø=&É‘êsTT. uÛÑ÷$Tø£≥º&Ü\T, »\ dü+ã+~Û‘· yê´bÕsê\T ø£*dæ ekÕÔsTT.
dü«j·T+|üs¡ý˚ø£åD ˝Òø£ Ç‘·s¡T\ MT<ä |üP]Ô>± u≤<Ûä´‘·\T e~*y˚j·T&É+ e\¢ ø=ìï
nqTuÛÑyê\T H˚s¡TÃ≈£î+{≤s¡T. eT+∫‘·q+, ≈£î≥T+ã, e+X¯ >ös¡e+ #ê˝≤ dü+<äsê“¤\˝À
Ä<äT≈£î+≥T+~. ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À #·~$q #·<äTe⁄≈£î, #˚ùd ñ<√´>±ìøÏ dü+ã+<Ûä+
ñ+&É<äT. _õHÓdt y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ, ◊.{Ï. s¡+>±\˝À, kÕ|òtºy˚sY s¡+>±\˝À sêDÏkÕÔs¡T.
nìï+{Ïø° MT X¯øÏÔkÕeTsêú´˝Ò »yêãT ne⁄‘êsTT. qeTàø£Á<√VüQ\T n&ÉT >∑&ÉT>∑THê
m<äTs¡e⁄‘ês¡T. Mfi¯ófl ùdïVæ≤‘·T\˝Àq÷, ã+<ÛäTe⁄\˝Àq÷, Äràj·Tes¡Z+˝Àq÷ ñ+{≤s¡T
nH˚ Ä˝À#·q e<äT›. MT ùde\T ñ|üjÓ÷–+#·T≈£î+{≤s¡T. ùde#˚j·T&É+ ‘· |üø±<äT.
ø±˙ Á|üjÓ÷»Hê\T m<äT{Ïyêfi¯fl≈£î #˚s¡≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô|ü&É+&ç. á sê•yês¡T »\Áø°&É\T,
á‘·\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&É≥+ #Ó|üŒ<ä–q dü÷#·q. bÕsYºf…Æ+, f…+|üs¡Ø ñ<√´>±\T
#˚düTÔqï yê]øÏ |ü]àHÓ+{Ÿ ñ<√´>∑+ \_ÛdüTÔ+~. ÁbÕ+rj·T dü+ã+<ÛäyÓ TÆq $uÛÒ<ë\T
MTô|’ Á|ü‘·´ø£å Á|üuÛ≤yêìï #·÷|ü⁄‘êsTT. @ø£|üø£å ìs¡íj·÷\T rdüTø√≈£î+&Ü @<Ó’Hê |üì
#˚ùd≥|ü&ÉT düìïVæ≤‘·T\qT, ì|ü⁄DT\qT dü+Á|ü~+#·+&ç. Ä]úø±_Ûeè~∆ ø=s¡≈£î,
◊X¯«s¡´Hê–ìì ñ|üj÷Ó –+#·&+É e\q \ø°Î<˚$ nqTÁ>∑V≤ü +, \ø°Îø£{≤ø£+å ø£\T>∑T‘·T+~.
Á|ü‹ $wüj·T+˝Àq÷ J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$TøÏ $es¡D, dü+C≤sTTw” Çe«e\dæ sêe≥+ MT
eTH√y˚<äq≈£î ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~. m≥Te+{Ï |ü]dæú‘·T\T m<äT¬s’Hê MT u≤<Ûä´‘·\qT
MTs¡T düÁø£eT+>± ìs¡«]Ô+#·>∑\T>∑T‘ês¡T. düe÷»+˝À MT≈£îqï ù|s¡TÁ|üU≤´‘·\qT,
>∑T&é$˝ŸqT ì\u…≥Tºø√>∑\T>∑T‘ês¡T. ø£w|ºü &ü ç |üì#˚dæ |ò*ü ‘ê\qT Ä•kÕÔsT¡ . ø£w|ºü &ü ≈É î£ +&Ü
m˝≤+{Ï |òü*‘ê\qT Ä•+#·s¡T. ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À #˚‹ì+&Ü |üìñ+fÒ u≤>∑T+≥T+~,
ø£åD+ r]ø£˝Ò≈£î+&Ü |üì ñ+fÒ u≤>∑T+&ÉTqT nì nì|ædüTÔ+~. mes√ n<äT“¤‘ê\qT
kÕ~Û+∫ ñ<ä∆]kÕÔs¡ì Áb˛‘·‡Væ≤kÕÔs¡T, n$ |òü*+#·e⁄. MTπs ø£wüº|ü& ç kÕ~ÛkÕÔs¡T. n+fÒ
kÕeTs¡ú´+ ˝Òì e´≈£îÔ\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·&É+ <ë«sê ø±s¡´qwüº+, düeTj·T+ eè<∏ë ø±e&É+
m
»s¡T>∑T‘·T+~. me]ì @ |üìøÏ ñ|üjÓ÷–+#·Tø√yê˝À uÒØE y˚j·T&É+˝À #ê˝≤kÕs¡T¢
bıs¡ã&É‘ês¡T. eTqTwüß\ eTH√uÛ≤yê*ï düŒwüº+>± #·<äe>∑\s¡T. dü+‘êq+ $wüj·T+˝À
co
ø=ìï ø£]ƒqyÓTÆq ìs¡íj·÷\T nìyês¡´+ ne⁄‘êsTT. Áù|eT $yêVü‰\T $|òü\+ ne⁄‘êsTT.
u.
‘ê‘êÿ*ø£ yêýÓ÷Vü≤+˝À J$‘êìï ø£cÕº\bÕ\T #˚düTø√e<äT›. $<ë´s¡+>∑ +˝À ø£èwæ
#˚ùdyê]øÏ Äs¡+uÛÑ+˝ÀH˚ ñ<√´>∑+ edüTÔ+~. #ê˝≤ dü+<äsê“¤\˝À MT y˚ T<ädüT‡
ug
Á|üX¯+dæ+#·ã&ÉT‘·T+~. yêdüÔ$ø£ <äèwæº‘√ Ä˝À∫+∫ ‘Ó*$‘˚≥\T, X¯øÏÔ kÕeTsêú´\T ø£*–q

yê]ì <ä]#˚s¡TÃ≈£î+{≤s¡T. ≈£î\, eT‘·, esêZ\≈£î nr‘·+>± X¯øÏÔkÕeTsêú´\≈£î ô|<ä›|”≥
ul
y˚kÕÔs¡T. eT<Ûäé]Ô‘·«+ #˚j·T&É+ e\¢ ø=ìï #·≥º|üs¡yÓTÆq Çã“+<äT \T sêe#·TÃ.

.m
Ä]úø£|üs¡yÓTÆq $wüj·÷\˝À eT<Ûäé]Ô‘·«+ #˚j·Te<äT›. e´øÏÔ>∑‘·, ≈£î≥T+ã nedüsê\≈£î

Ks¡TÃ\T m≈£îÿe dü÷∫düTÔHêïsTT. Ç‘·s¡T\ dü\Vü‰\T q#˚Ã$ neT\T #˚j·T+&ç. n+‘˚>±˙
w
Ç‘·s¡T\T dü\Vü‰\T #Ó|üŒ&ÜìøÏ uÛÑj·T|ü&˚ yê‘êes¡D+, M\T˝Òì yê‘êes¡D+ e÷Á‘·+

w
ø£*–+#·e<äT›. |ü≥Tº<ä\‘√ bÕ≥T, |ü≥Tº$&ÉT|ü⁄\T ≈£L&Ü eT+∫øÏ <ë]rkÕÔj·Tì

w
Á>∑Væ≤+#·+&ç. HêHês¡ø±\T n]cÕº\T, ∫ø±≈£î\T b˛e&ÜìøÏ, X¯Á‘·Tu≤<Û ä\T, u≤<Ûä\T

q•+#·&ÜìøÏ Á‹X¯S˝Ÿì ñ|üj÷Ó –+#·+&ç. Ç~ n‘·´+‘· X¯øeÔÏ +‘·yTÓ qÆ ~. Á|üuTÑÛ ‘·«|üs+¡ >±,
Áô|’y˚{Ÿ|üs¡+>± sêe\dæq _\T¢\T Ä\dü´+ ne⁄‘êsTT. Ä]úø£dü+düú\ qT+&ç, u≤´+≈£î\
qT+&ç ˝ÀqT\T rdüT≈£î+{≤s¡T. n‹ø£wüº+ MT<ä ñ<√´>∑+˝À Á|üyÓ÷wüHé \_ÛdüTÔ+~.
ÁbÕ<Ûëq´‘·˝Òì d”≥T≈£î ‘ê‘êÿ*ø£+>± ã~© ne⁄‘ês¡T. ˇø£|ü<ä$øÏ dü+ã+~Û+∫ MT
ù|s¡T |ü]o\q˝À ñ+≥T+~. yÓ’]es¡Z+ >∑T]+∫q s¡Vü≤dü´ düe÷#ês¡+ MT #˚‹øÏ
n+<äT‘·T+~. yêfi¯ófl ‘·|ü#˚XÊs¡qï ø=ìï kÕøå±´<Ûësê\T MT #˚‹øÏ \_ÛkÕÔsTT.
‘=+<äs¡|ü&É≈£î+&Ü düeTj·T+, dü+<äsê“¤\ ø√dü+ m<äTs¡T#·÷kÕÔs¡T. n$yêVæ≤‘·T˝…’q
yê]øÏ $yêVü≤ø±\+. mìï s¡ø±\T>± düVü‰j·T+ #˚dæHê, m+‘· #Ó|æŒHê ø=+‘·eT+~
e´≈£îÔ\˝À e÷s¡TŒsê<äì Ä\dü´+>± Á>∑Væ≤kÕÔs¡T. mH√ï Ä]úø£|üs¡yÓTÆq n+#·Hê\T ø=ìï
dü+<äsê“¤\˝À MTs¡T }Væ≤+∫q <ëìø£Hêï s¬ {Ï+º |ü⁄ ne⁄‘êsTT. MT dü+‘êq+ $wüjT· +˝À
eTTK´+>± yê] #·<äTe⁄\ ì$T‘·Ô+ ø=ìï düŒwüºyÓTÆq ìs¡íj·÷\T neT\T #˚j·Te\dæ
edüTÔ+~. n~Ûø£ <Ûäq+ yÓ∫Ã+#·e\dæq |ü]dæú‹ edüTÔ+~. eè‹Ô|üs¡yÓTÆq $wüj·÷\˝À
MTø£+fÒ ô|<ä›kÕúsTT ø£*–q yê]‘√ n+‘·s¡+–ø£ #·s¡Ã\T |òü*kÕÔsTT. ñuÛÑj·TT\≈£î
ÄdüøÏÔø£s¡yÓTÆq n+XÊ\ô|’ ˇ|üŒ+<ä+ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. uÛÑ÷$T dü+ã+~Û‘· eéVü‰sê\T
eT]ø=ìï eTTK´ $wüj·÷\T MT≈£î nqT≈£L\+>± e÷s¡&É+ e\¢ kÕ{Ïyê]øÏ ndü÷j·T
ô|s¡T>∑T‘·T+~. eTTK´+>± dü«»qT\ e\q }Væ≤+#·ì n<Ûäs¡à ìs¡íj·÷\T $qe\dæ
edüTÔ+~. ø=ìï yê´bÕs¡dü+ã+<ÛäyÓTÆq eéVü‰sê\≈£î MTs¡T Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤kÕÔs¡T.
eT+∫ ˝≤uÛ≤\T kÕ~ÛkÕÔs¡T. ˝≤uÛ≤\T |ü+#·T≈£îH˚ $wüj·T+˝À |üì#˚j·Tì e´≈£îÔ\≈£î,
k˛eT]b˛‘·T\≈£î uÛ≤>±\T Çe«e\dæq |ü]dæú‹ edüTÔ+~. Ç˝≤+{Ï nìyês¡ýÓTÆq |ü]dæú‹
MT eTH√y˚<äq≈£î ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~. <=+>∑≈£î, <=s¡≈£î ˇπø Hê´j·T+ nH˚ rs¡T MTs¡T
J]í+#·Tø√˝Òø£b˛‘ês¡T. ñ<√´>∑+˝À ø°\ø£yÓTÆq u≤<Ûä´‘·\T d”«ø£]kÕÔ s¡T. Á|ü‘êé÷ïj·T+
˝Òì |ü]dæú‘·T\˝À #ê˝≤ eT+~øÏ MTπs ~ø£ÿe⁄‘ês¡T. |üì#˚ùd kÕeTs¡ú´ +, H˚s¡Œ]‘·q+
$TeTà*ï ì\u…&É‘êsTT. n+‘˚>±ì mes√ #·÷|æ+∫q n_Ûe÷q+ e÷Á‘·+ ø±<äT .
ø±+Á{≤≈£îº\T ÁX¯e÷q+‘·s¡+ <ä≈£îÿ‘êsTT. Ç+{≤, ãj·T{≤ nqT≈£L\+>± e⁄+≥T+~.
m
Áø£j·T$Áø£j·÷\˝À ˝≤uÛ≤\T bı+<äT‘ês¡T. Áù|eTô|[flfi¯fl≈£î dü+ã+~Û+∫q eéVü‰sê\T
∫ø±≈£î ø£*–kÕÔsTT. Ç˝≤+{Ï yê{Ïì Áb˛‘·‡Væ≤+#·s¡T. |ü⁄q]«yêVü≤+ #˚düTø√yê\qT≈£îH˚
co
yê] Á|üjT· ‘êï\T |ò*ü kÕÔsTT. ø=ìï neTàø±\≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj÷· \˝À ˝≤uÛ|Ñ &ü ‘É ês¡T.
u.
ãTTD≤\T rs¡TkÕÔsT¡ . ‘·qU≤\T $&ç|kæ ÕÔsT¡ . $\TyÓq’ edüTeÔ ⁄\qT, ÄuÛsÑ D¡ ≤\qT ø=qT>√\T
#˚kÕÔs¡T. nqT≈£L\yÓTÆq |òü*‘ê\T yÓTT‘·Ô+ MTπø <äø£ÿe⁄. eéVü‰sê\≈£î @e÷Á‘·+
ug
dü+ã+~Û+#·ì e´≈£î\Ô ≈£î yê{≤\T |ü+#·e\dæ edüT+Ô ~. |üqTï\T edü÷\T #˚ùd n~Ûø±s¡T\
e\¢ Çã“+<äT\T m<äTs¡Tø±e#·TÃ, C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. ∫qï∫qï yê´bÕsê\T
ul
#˚düT≈£îH˚yê]øÏ ø±\+ #ê˝≤ nqT≈£L\+>± ñ+~. á sê•˝À »ìà+∫q yês¡T á

.m
dü+e‘·‡s¡+ qeÁ>∑V≤ü bÕX¯ó|ü‘· Vü≤√eT+ #˚j÷· *, X¯øøÔÏ +£ ø£D+ ˝Ò<ë X¯øsÔÏ ÷¡ |ü⁄ <Û]ä +#ê*.
ñ|ü j Ó ÷ >∑ + ˝Ò ì e´≈£ î Ô \ kÕ+>∑ ‘ · ´ + Çã“+~ø£ s ¡ + >± e÷s¡ T ‘· T +~. yêfi¯ fl qT
w
e~*+#·Tø√e&É+ MT≈£î #ê˝≤ ø£wüº+>± e÷s¡T‘·T+~. y˚T\T #˚kÕÔs¡ì MTs¡T uÛ≤$+∫q

w
e´≈£îÔ\T eTTK+ #ê≥Ty˚kÕÔs¡T. ø°&ÉT #˚kÕÔs¡qT≈£îqï e´≈£îÔ\T MT≈£î y˚T\T #˚kÕÔs¡T. ø=ìï
w
dü+<äsê“¤\˝À dü+‘êq+ MT<ä Áù|eT‘√ Ç˝≤ #˚düTÔHêïHê ? ˝Òø£ yê] u…~]+|ü⁄\≈£î

uÛÑj·T|ü&ç Ç˝≤ Á|üe]ÔdüTÔHêïHê ? nH˚ MTe÷+dü @s¡Œ&ÉT‘·T+~. yÓTT‘·Ô+ MT<ä á
dü+e‘·‡s¡+ u≤>∑T+≥T+~.
dÅ \ ü ´˚ ø£+ :- á sê•˝À »ìà+∫q yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡+ u≤>∑T+~. düìïVæ≤‘·T\‘√,
Ô” ≈£î |Á ‘
eTTKýÓTÆq e´≈£îÔ\‘√ dü+Á|ü~+∫ @ ø±s¡´Áø£e÷\˝ÀHÓ’Hê ìs¡íj·T+ rdüTø√+&ç. me]ø°
˝§+– ñ+&Ü*‡q nedüs¡+ ˝Ò<äì uÛ≤$kÕÔs¡T. $TeTà*ï ìj·T+Á‹+#ê\ì, >∑Tô|Œ{À¢
ô|≥Tºø√yê\H˚ yê]øÏ uÛ+Ñ >∑bÕ≥T ‘·|Œü <äT. >∑‹+∫b˛sTTq Äràj·TT\ C≤„|øü ±\T eTqdüTì
u≤~ÛkÕÔsTT. n$yêVæ≤‘·T\≈£î |òüTq+>± $yêVü≤+ »s¡T>∑T‘·T+~. kÂ+<ä s¡´ ∫{≤ÿ\T,
jÓ÷>±uÛ≤´kÕ\T, yÓT&çfÒwüHé yÓTT<ä˝…’q yê{Ï e\¢ Á|üjÓ÷»q+ bı+<äT ‘ês¡T. Äsêe[
≈£î+≈£îeT, l \ø°Î#·+<äq+‘√ neTàyê]ì |üP»#˚j·T+&ç, eT+∫|òü*‘ê\T ñ+{≤sTT.
MT dæ<ë∆+‘ê\qT |üø£ÿqô|≥ºe\dæq |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ø=ìï |ü]dæ ú‘·T\ Á|üuÛ≤e+
e\¢ ø=+‘·ø±\+ n+‘·sê‘·à≈£î $s¡T<ä∆+>± Çwüº+˝Òì e´≈£îÔ\‘√ ø£*dæ |üì#˚j·Te\dæq
|ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. nø£ÿ&É ≈£L&Ü MT X¯øÏÔkÕeTsêú´\T >∑T]Ô+|üã &É‘êsTT. MT |ü≥¢
ùV≤fi¯q uÛ≤eq ø£*–q yê]øÏ MT ñqï‘·dæú‹‘√ ‘·–q düe÷<Ûëq+ #Ó|üŒ>∑\ s¡T. Ç‘·s¡T\
ù|s¡TMT<ä MTs¡T #˚ùd yê´bÕsê\T u≤>∑T+{≤sTT. ø±+Á{≤≈£îº\T, esYÿÄs¡¶s¡T¢,
düuŸø±+Á{≤≈£îº\T ˝≤uÛÑ<ëj·Tø£+>± ñ+{≤sTT. sê»ø°j·Ts¡+>∑+˝À sêDÏkÕÔs¡T. |ü<ä$
\_ÛdüTÔ+~. dü«+‘·yêfi¯ófl>± uÛ≤$+∫q e´≈£îÔ\T MT <ä>∑Zπs s¡Vü≤kÕ´\T <ë∫ô|≥º&É+ MT
ø√bÕìøÏ, ndü+‘·è|æÔøÏ ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~. ø=‘·Ô, ø=‘·Ô ÄVü‰s¡ìj·Te÷\T bÕ{Ï+#·&É+
e\q Á|üj÷Ó »q+ ø£\>∑øb£ ˛>± Äs√>∑´+ <Óã“‹H˚ neø±X¯+ ñ+~. C≤Á>∑‘Ô· eVæ≤+#·+&ç.
eTTKýÓTÆq &Ü≈£îýÓT+{Ÿ‡ uÛÑÁ<ä‘ê $wüj·T+˝À C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç . ©E\T, nÁ–yÓT+≥T¢,
˝…’ôdqT‡\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡ú+˝À J$‘·+ eTs√ ø=‘·Ô |ü+<∏ë˝À
q&ÉTdüTÔ+~. $&çb˛yê\qï yê]‘√ XÊX¯«‘·+>± $&çb˛‘ês¡T. düs‘êq |ü⁄s√>∑‹
nìï$<Ûë\T>± u≤>∑T+≥T+~. ì»+>± $TeTà*ï n_Ûe÷ì+#˚ e´≈£îÔ\qT MTs¡T
>∑T]Ô+#·ø£b˛e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. #Ó|ü&ÉT e÷≥\T $ì bıs¡bÕ≥T ìs¡íj·÷\T rdüT≈£îì
ø=ìï $wüj·÷\˝À qwüºb˛‘ês¡T. X¯óuÛÑø±sê´\≈£î dü+ã+~Û+∫q ãs¡Te⁄ u≤<Ûä´‘·\T
m
~+#·T≈£î+{≤s¡T. MTs¡T m+‘·>±H√ n_Ûe÷ì+∫q Äràj·TT&ÉT MT J$‘·+ qT+∫ ‘·|ü ≈£îì
y˚πs <ë]ì #·÷düTø√e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. |æ\¢\ $wüj·T+˝À uÛ≤sêúÛÑs ¡Ô\ eT<Ûä´
co
yê–«yê<ë\T dü+uÛÑ$kÕÔsTT. M˝…’q+‘· es¡≈£î $yê<ëdüŒ<ä $wüj·÷\≈£î <ä÷s¡+>± ñ
+&É+&ç. MT $yê<ë\ Á|üu≤Û e+ |æ\\¢ MT<ä |ü&≈É î£ +&Ü C≤Á>∑‘Ô· eVæ≤+#·+&ç. ø°fifl¯ H=|ü\T,
u.
¬>’qø±\J ÁbÕã¢yéT‡ Çã“+~ ô|fÒº neø±X¯+ ñ+~, ùwsY e÷πsÿ{Ÿ ˝≤_Û+#·<äT. ∫{°º\T
ug
ø£{Ïº yÓ÷düb˛‘ês¡T. ø£*dæe∫Ãq ø±˝≤ìï dü~«ìjÓ÷>∑+ #˚düTø√+&ç. n_Ûeè~∆øÏ

$ìjÓ÷–+#·Tø√+&ç. Vü≤qTe÷Hé e‘·TÔ\‘√, nwüºeT÷*ø± ‘Ó’\+‘√ BbÕsê<Û äq #˚j·T+&ç.
ul
n˝+ø±s¡ kÕeTÁ– ny˚Tàyê]øÏ, ∫qï∫qï yê´bÕsê\T #˚ùdyê]øÏ ˝≤uÛ≤\T ekÕÔsTT.

.m
≈£î≥T+ã $wüj·÷\T, e´øÏÔ>∑‘· $wüj·÷\T |æ\¢\ eTT+<äT #·]Ã+#·ø£b˛e&É+ eT+∫~.

dü+‘êq |ü⁄s√>∑‹ u≤>∑T+≥T+~. dü+‘êq+ ø√dü+ <ÛäHêìï $X‚wü+>± Ks¡TÃ #˚kÕÔs¡T.
w
$<ë´]ú˙ $<ë´s¡Tú\≈£î yÓT]{Ÿ e÷s¡Tÿ\T, kÕÿ\sYwæ|t‡ ekÕÔsTT. Øyê\T´j˚TwüHé,

w
]øö+{Ï+>¥ ˝≤_ÛkÕÔsTT. ñ<√´>∑+ #˚ùdyê]øÏ Á|üy÷Ó wüHé \_ÛdTü +Ô ~. ◊.m.mdt., ◊.|æ.mdt.

w
(dæ$˝Ÿ‡) ø√dü+ |ü≥Tº<ä\‘√ ÁX¯$TkÕÔs¡T. yê{Ï˝À $»j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T. yÓT&çdæHé d”≥T

\_ÛdüTÔ+~. |ü⁄q]«yêVü≤ Á|üj·T‘êï\T #˚ùdyê]øÏ eT<Ûäés¡TÔ\ e\¢ y˚T\T »s¡T>∑T‘·T+~.
n$yêVæ≤‘·T˝…’q yê]øÏ $yêVü≤+ »s¡T>∑T‘·T+~. dü+‘êq+ ˝Òì yê]øÏ dü +‘êqÁbÕ|æÔ
ø£\T>∑T‘·T+~. J$‘·u≤Û >∑kÕ«$T ˝Ò<ë ‘·‘‡· e÷qyÓTqÆ e´øÏ‘Ô √ $uÛ<Ò ë\T rÁe‘·s+¡ ne⁄‘êsTT
(ø=~›eT+~ $wüj·T+˝À) yê´bÕs¡+˝À MTs¡T Á|üy˚X¯ô|{Ïºq ø=‘·Ô Ábı&É ø˘º ‡ n‘·´+‘·
Á|üC≤<äsD¡ ≈£î H√#·T≈£î+{≤sTT. Ç+{À¢q÷, yê´bÕs¡ Á|ü<X˚ Ê\˝Àq÷ nwüeº T÷*ø± >∑T–Z\+‘√
<Ûä÷|ü+ y˚j·T+&ç. Äràj·TT\‘√, J$‘· uÛ≤>∑kÕ«eTT\‘√ n_ÛÁbÕj·÷uÛÒ< ë\T e#˚Ã
neø±X¯+ ñ+~. <ÛäHêìï bı<äT|ü⁄ #˚kÕÔs¡T. e÷‘·èes¡Z+ yÓ’|ü⁄ ã+<Ûä Te⁄\≈£î düVü‰j·T+
#˚j·Te\dæ edüTÔ+~. kı+‘· yê´bÕsê\T ø£*dæekÕÔsTT. ã÷´{°bÕs¡¢s¡¢ ìs¡«Vü≤D
u≤>∑T+≥T+~. MT ù|s¡TMT<ä Ç‘·s¡T\T #˚ùd yê´bÕsê\T ≈£L&Ü ø£*dæekÕÔsTT.
neø±X¯yê<äT\T eT∞fl <ä]#˚s¡T‘ês¡T. n‹ø£wüº+ MT<ä yêfi¯flqT MT <ä]#˚s¡≈£î+&Ü
ìs√~+#·>∑\T>∑T‘ês¡T. >∑‘·+˝À ô|ò’HêHé‡ ø£+ô|˙˝À¢ MTs¡T <ë∫q <Ûä q+ ø=+‘· es¡≈£îHÓ’q
edüTÔ+<äì uÛ≤$kÕÔs¡T.Á|üuÛÑT‘·« n~Ûø±] nj˚T´ neø±X¯+ \_ÛdüTÔ+~. ø£s¡kÕŒ+&ÓHé‡,
kÕ+düÿè‹ø£ ø±s¡´Áø£e÷\T, ÇqŒ¤πsàwüHé f…ø±ï\J, yÓ’<ä´$<ä´, eT+<ä T\ yê´bÕs¡+, eÁdüÔ
yê´bÕs¡+, $<˚oj·T‘êï\T nqT≈£L\ |òü*‘ê\qT ÇkÕÔsTT. MTs¡T ø√s¡T≈£ îqï #√≥
#·<äTe⁄ø√e&ÜìøÏ #·ø£ÿì neø±X¯+ \_ÛdüTÔ+~. #·<äTe⁄ ø√dü+ ~yêsêÁ‘·T\T ÁX¯$TkÕÔs¡T.
dü«j·T+ Ä]úø£ |ü]|ü⁄wæº kÕ~ÛkÕÔs¡T. MTs¡T dü+bÕ~+∫q <ÛäHêìï dü~ «ìjÓ÷>∑+ #˚kÕÔs¡T.
ø£fi≤, kÕVæ≤‘·´ s¡+>±\˝À Á|ü‹uÛÑqT ô|+#·Tø√>∑\T>∑T‘ês¡T. düìïVæ ≤‘·T\T, ùdïVæ≤‘·T\T,
ã+<ÛäTe⁄\ <ä>∑Zs¡ eT+∫ ù|s¡T ‘Ó#·TÃ≈£î+{≤s¡T. Äø£dæàø£ <Ûäq˝≤uÛ Ñ+ dü÷∫düTÔ+~. bı<äT|ü⁄
|ü<∏äø±\T neT\T #˚dæ \_∆ bı+<äT‘ês¡T. $\TyÓ’q edüTÔe⁄\ uÛÑÁ<ä‘· >∑T]+∫ m≈£îÿe
ÁX¯<ä∆ #·÷|ü+&ç. ã÷´{° bÕs¡¢sY‡ q&çù|yê]øÏ, n\+ø±s¡ kÕeTÁ– $Áø£j·÷\T yÓTT<ä˝…’q
yê´bÕsê\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. ø£fi≤, kÕ+düÿè‹ø£s¡+>±\˝À, Hê≥´, dü+^‘· s¡ +>±\˝À
sêDÏkÕÔs¡T. #·\q∫Á‘·, {°.M s¡+>±\˝À neø±XÊ\T \_ÛkÕÔsTT. |æ\¢\qT n‹ >±sêã+
#˚j·T&É+ e\¢ ø=ìï #˚<äT nqTuÛÑyê\T m<äTs¡e⁄‘êsTT. dü+‘êq kÕ|òü\ ´πø+Á<ë\ e\¢,
<=+>∑ kÕ«MTJ\ e\¢ yÓ÷düb˛‘ês¡T. dü+‘êq $<ë´ $wüj·TyÓTÆq Ä˝À∫+∫ eT+∫
m
ìs¡íj·÷\T rdüT≈£î+{≤s¡T. yêfi¯fl MT<ä Ç‘·s¡T\ Á|üuÛ≤e+ |ü&É≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô|ü&É+&ç.
_õHÓdt y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ, ◊.{Ï s¡+>±\˝Àì yês¡T sêDÏkÕÔs¡T. Ä<Ûë´‹àø£‘· |ü≥¢ ÁX¯<ä∆
co
ø£qãs¡TkÕÔs¡T. $\TyÓ’q edüTÔe⁄\T, ÄuÛÑs¡D≤\T ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. ñqï‘· $<ä´≈£î
u.
m+|æø£e⁄‘ês¡T. dü«j·T+ø£èwæ‘√ ÁX¯$T+∫ eT+∫ ñ<√´>±ìï kÕ~ÛkÕÔs¡T. nqTe+•ø£+>±
MT≈£î sêe\dæq Ädæ˝Ô À ô|<ä\› T Áyêdæq &Ü≈£îýÓT+{Ÿ‡˝À ø=ìï ˝ÀbÕ\T ãj·T≥|ü&‘É êsTT.
ug
á ˝ÀbÕ\ ø±s¡D+>± MTs¡T ø±˙, MT J$‘· uÛ≤>∑kÕ«$T ø±˙ qwüºb˛j˚T neø±X¯+

ñ+~. Hê>∑dæ+<Ûä÷s¡+ Á|ü‹s√p qT<äT≥q <Ûä]+#·&É+ e\q qs¡~wæº, qs¡ |òüTÀwü
ul
‘=\–b˛‘·T+~, »Hêø£s¡¸D @s¡Œ&ÉT‘·T+~. kÕ<Ûës¡D $<ä´˝Àq÷, yÓ’<ä´ $<ä´˝Àq÷ u≤>±

.m
sêDÏkÕÔs¡T. yÓTT‘·Ô+ MT<ä á sê•yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡+ n+‘ê u≤>∑T+≥T+~.

w
w

w
$yêVü≤|üs¡yÓTÆq $wüj·÷\˝À m˝≤+{Ï Çã“+<äT\T

˝Ò≈£î+&Ü ñ+&É{≤ìøÏ ô|fiË’flq |ü<äVü‰s¡T s√E\ |ü+&É>∑˝À|ü⁄
lXË’\+ yÓ[fl ÁuÛÑeTsê+u≤ düy˚T‘· eT*¢ø±s¡T®q kÕ«$T
yê]øÏ ø£fi≤´D+ #˚sTT+#·+&ç. bÕs¡«r|üs¡y˚TX¯«s¡T\
nqTÁ>∑Vü≤+ J$‘ê+‘·+ ñ+≥T+~. ‹s¡TeT\˝À
lìyêkÕ ø£fi≤´D+ #˚sTT+#·+&ç.
2023-2024 ˝À
ø£sêÿ≥ø£sê• |òü*‘·eTT\T
Ä<ëj·T+ ` 11 e´j·T+ ` 08 sê» ` 05 ne ` 04
|ü⁄qs¡«düT 4e bÕ<äeTT, |ü⁄wü´$T 1, 2, 3, 4 bÕ<äeTT\T, ÄX‚¢wü 1, 2, 3, 4
bÕ<äeTT\ j·T+<äT |ü⁄{Ïºq yês¡T ªªV”≤, VüA, ùV≤, Vü≤√, &Ü, &û, &É÷, &˚, &√µµ nqT
nø£ås¡eTT\T ‘·eT ù|s¡Tq≈£î yÓTT<ä≥ >∑\yês¡T ø£sêÿ≥ø£sê•øÏ #Ó+~qyês¡T.
2023-2024 dü+e‘·‡s¡ |òü*‘·eTT\T
á sê• yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡+ jÓ÷>∑e+‘·+>± ñ+~. ‘·èrj·T #·‘·Ts¡ú kÕú Hê˝˝À
m
πø‘·Te⁄, nwüºeTkÕúq+˝À X¯ì, uÛ≤>∑´ <äX¯eTkÕúHê\˝À >∑Ts¡TsêVüQe⁄\T, s¡$#·+Á<ä
co
Á>∑Vü≤D≤\T, >∑Ts¡TX¯óÁø£eTÚ&ÛÉ´$T\T ø°\ø£yÓTÆq |òü*‘ê\qT ìπs›•düTÔHêïsTT. _+<äTÁ|ükÕús¡
nwüºø£es¡TZ˝À >∑Ts¡Te⁄ Hê\T>∑T, X¯óÁ≈£î&ÉT ◊<äT, X¯ì Hê\T>∑T _+<äTe⁄\‘√ eT+∫ ã\+
u.
ø£*– ñHêïs¡T. q÷‘·q >∑èVü≤+, edüTyÔ êVü≤Hê\qT @s¡Œs¡TÃø√>∑\T>∑T‘ês¡T. eè‹Ôñ<√´>±\˝À
ug
eT+∫ n_Ûeè~∆ kÕ~Û+#·&ÜìøÏ, n<äèwüº+ ø£*dæedüTÔ+~. mH√ïs√E\T>± MTs¡T

#˚j÷· \qT≈£îqï ø±s¡´Áø£e÷\qT #˚kÕÔsT¡ . q÷‘·q ø±s¡´Áø£e÷\qT yÓTT<ä\Tô|fÒº Á|üjT· ‘êï\T
ul
ø£*dæekÕÔsTT. Ä]úø£|ü]dæú‘·T\T yÓTs¡T>∑T|ü&É‘êsTT. rdüT≈£îqï n|ü\T r]Ãy˚j·T

.m
>∑\T>∑T‘ês¡T. MT ù|s¡TMT<ä q&ç#˚ dü+dü\ú ≈£î eT+∫ Ä<äsD¡ \_ÛdTü Ô+~. J$‘êìï b˛{°>±
rdüT≈£î+{≤s¡T. J$‘·ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À m<äT¬s’q |òüT{≤º\≈£î ø£è+–b˛≈£î+&Ü ñbÕj·T+‘√
w
eT+∫ \øå±´\qT kÕ~Û+#ê\qï |ü≥Tº<ä\‘√ eTT+<äT≈£î kÕ>∑T‘ês¡T. ‘·eT Ä˝À#·Hê

w
$<ÛëHêìï #Ó|üŒs¡T. Ç‘·s¡T\ ≈£îj·TT≈£îÔ\T MTô|’ Á|üuÛ≤e+ #·÷|üe⁄. m‘·TÔ\≈£î ô|’ m‘·TÔ\T
w
y˚jT· &É+˝À n+<Óyd˚ qæ #˚sTT. y˚T<Ûëe⁄\T>± >∑T]Ô+|ü⁄ bı+<äT‘ês¡T. n‘·T´qï‘· kÕúHê\qT

n~Ûs√Væ≤kÕÔs¡T. Á|ü»\ n_Ûe÷q+‘√ eTT&ç|ü&çq eè‹Ô, ñ<√´>∑, yê´bÕsê\˝À u≤>±
sêDÏkÕÔsT¡ . Ä]úøÁ£ ø£eT•ø£D
å u≤>± bÕ{ÏkÕÔsT¡ . n\+ø±s¡ Á|æjT· T\T m≈£îÿeeT+~ n_ÛsT¡ ∫
m˝≤ ñ+≥T+<√ ‘Ó\TdüTø√>∑\T>∑T‘ês¡T. ø£fi≤, kÕVæ≤‘·´, sê»ø°j·Ts¡+>±\˝À sêDÏkÕÔs¡T.
‘·s¡‘·sê\≈£î Ä<äs¡Ù+>± ì\TkÕÔs¡T. ã+<ÛäTes¡Z+‘√ $uÛÒ<ë\T ñ+{≤sTT. á $uÛÒ<ë\T
Bs¡Èø±\+ ø=qkÕ>∑T‘êsTT. @ $wüj·T+˝Àq÷ sêJ˝Ò≈£î+&Ü ÁX¯$T+#˚ eTqdüÔ‘·«+
ñ+≥T+~. $<˚oj·÷q Á|üj·T‘êï\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. $<˚XÊ\˝À #˚ùd yê´bÕsê\T
u≤>∑T+{≤sTT. |üP»\˝À Á|ü<∏äeT‘ê+ã÷˝≤ìï yê&É+&ç. MT ã+<ÛäTes¡Z+˝Àì ˇø£]‘√
ã+<ÛäT‘·«+ ø£\T|ü⁄ø√e&ÜìøÏ MTs¡T#˚ùd Á|üj·T‘êï\T dü|òü©ø£è‘·+ ne⁄‘êsTT. nsTT‘˚
á $wüjT· +˝À MT ≈£î≥T+ãdüuTÑÛ ´\ düV≤ü ø±s¡+ MT≈£î \_Û+#·<Tä . m+<äsT¡ mìï $wüj÷· \T
MT #Ó$˝À #Ó|Œæ Hê MT $#·øD å£ y˚Ts¡øπ ìs¡j
í ÷· \T rdüT≈£î+{≤s¡T. eTTKýÓTqÆ $wüj÷· \ô|’
BsêÈ˝À#·q\T ø=qkÕ–kÕÔs¡T. ˝ÀbÕ\T mø£ÿ&ÉTHêïjÓ÷ ‘Ó\TdüT≈£îì dü]~<äT›≈£î+{≤s¡T.
zs¡TŒ, düVü≤q+ ˝Òì e´≈£îÔ\ e\¢, <äTs¡TdüT>± Á|üe]Ô+#˚ MT n+‘·s¡ +–ø£ es¡Z+ e\¢
ø=ìï #·≥º|üs¡yÓTÆq Çã“+<äT\T ekÕÔsTT. #ê˝≤ ‘·≈£îÿe kÕúsTT˝À |ü+#êsTTr\T #˚dæ
$wüj·÷\qT düs¡T›u≤≥T #˚kÕÔs¡T. |üs√|üø±s¡y˚T J$‘·<Û̊´j·TeTì &Ü+_ø£\T e÷{≤¢&ÉT‘·÷
>=|üŒ\T #Ó|ü≈£îH˚ e´≈£îÔ\ e\¢ ∫ø±≈£î ø£\T>∑T‘·T+~. MT|ü≥¢ »s¡T>∑T‘·Tqï nHê´j·÷ìï
düVæ≤+#·s¡T. Á|ü‘·´ø£å+>± ˝Ò<ë |üs√ø£å+>± m<äTs=ÿ+{≤s¡T. >∑‘·+˝À e˝… yÓT‘·ø£yÓ’K]
ne\+_Û+#·s¡T. eTÚq+>± ñ+&ç MTs¡T nqT≈£îqï ø±s¡´Áø£e÷\qT neT\T |üs¡TkÕÔs¡T.
$uÛ<Ò ë\qT eTqdüT˝À <ë#·T≈£îì MT Çã“+<äT\≈£î ø±s¡DyÓTqÆ e´≈£î\Ô ≈£î düs¬ q’ >∑TDbÕsƒ+¡
H˚s¡TŒ‘ês¡T. #·≥ºã<ä∆+>± n+<ä]ø£+fÒ \_› bı+<äT‘ês¡T. m˝≤+{Ï es¡ Z $#·ø£åD ˝Ò≈£î+&Ü
n+<ä]˙ ø£\T|ü⁄ø=ì ◊ø£eT‘·´+‘√ ø=ìï $»j·÷\T kÕ~ÛkÕÔs¡T. n+<äT˝À yê´bÕs¡,
<Ûäq dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷˝Ò ø±≈£î+&Ü, sê»ø°j·T $»j·÷\T ≈£L&Ü ñ+{≤sTT. ms¡T|ü⁄,
|üdTü |ü⁄ e‘·T\Ô ‘√ nwüeº T÷*ø±‘Ó\’ + ø£*|æ BbÕsê<Ûqä #˚jT· +&ç. Ád”\Ô düV‰ü j·TdüV≤ü ø±sê\T
m+‘·>±H√ ˝≤_ÛkÕÔsTT. »qs¡˝Ÿ Hê˝…&é®ì n_Ûeè~∆ #˚düTø√e&ÜìøÏ $X‚w ü+>± ÁX¯$TkÕÔs¡T.
ñ<√´>∑+ ø√dü+ sêùd |üØø£å\˝À $»j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T. dü+e‘·‡s¡ ~«rj· ÷s¡ú+˝À
m
$<˚oj·÷q dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T ≈£L&Ü ˝≤_ÛkÕÔsTT. $<˚XÊ\˝À ñ<√´>∑+ #˚ùd
Á|üjT· ‘êï\T, Á^Héø±sY¶ ø√dü+ #˚ùd Á|üjT· ‘êï\T |ò*ü kÕÔsTT. dü«>∑èVü≤jÓ÷>∑´‘· @s¡Œ&ÉT‘·T+~.
co
q÷‘·q yêVü≤Hêìï ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. ≈£î\eT‘· es¡Z $uÛÒ<ë\T Çã“+~ø£s¡+>±
u.
e÷s¡T‘êsTT. kÕ|òyºt s˚ Y s¡+>∑+˝Àì yê]øÏ ˇ&ç<Tä &ÉT≈£î\T dü÷∫düTÔHêïsTT. ø±sê´\j·T+˝À
MTô|’ ìcÕÿs¡D+>± <äTÁwüŒ#ês¡+ #˚ùdyê]øÏ ã~© @s¡Œ&ÉT‘·T+~. Ç~ MT≈£î }s¡≥
ug
ø£*–+#˚ n+X¯+>± e÷s¡T‘·T+~. dæ$˝Ÿ‡≈£î Á|æù|sY ne⁄‘ês¡T, eT+∫ |ò ü*‘ê\T

ul
kÕ~ÛkÕÔs¡T. kÕ+πø‹ø£$<ë´s¡+>∑+˝À sêDÏkÕÔs¡T. eT+∫ e÷s¡Z<äs¡Ùø£, <äs¡Ùø£‘·« Á|ü‹uÛÑ

ø£*– ñ+{≤s¡T. q÷HÓ, n|üsê\T, $‘·HÔ ê\T, j·T+Á‘·, yêVü≤q dü+ã+<ÛäyTÓ qÆ yê´bÕsê\˝À
.m
sêDÏkÕÔs¡T. J$‘·+˝À Á|ü<Ûëq+>± ì+<ës√|üD\T u≤<Ûäø£*–kÕÔsTT. yÓ’ ]es¡Z+

w
dæ<ë∆+‘ê\qT, uÛÒ<ë_ÛÁbÕj·÷\qT Á|üø£ÿqô|{Ïº MT $wüj·T+ e#˚Ã≥|üŒ{ÏøÏ n+<äs¡÷

@ø£+ ne⁄‘ês¡T. dü«+‘·es¡Z+ u…~]b˛≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤kÕÔs¡T. Ä+‘·sê´ìï Á>∑Væ≤+#˚
w
Á|üj·T‘êï\T #˚j·Ts¡T. dü«»qT\ ndüeTà‹øÏ ‘·–q ø±s¡D+ ø£qT>=q&É+˝À $|òü\+

w
#Ó+<äT‘ês¡T. n‘·T´qï‘·kÕúq+˝Àì yê]‘√ b˛sê≥+ #ê˝≤ dü+<äsê“¤\˝À ‘·|Œü ø£b˛e#·TÃ.

Á‹X¯S˝Ÿì ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. Ç~ n‘·´+‘· X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq~. y˚T<ädüT‡, d”«j·T$<ä´,
kÕ+π ø ‹ø£ | ü ] C≤„ q + nø£ ÿ s¡ ≈ £ î ekÕÔ s TT. eè‹Ô ñ<√´>∑ , yê´bÕsê\˝À eT+∫
|ü≥TºkÕ~ÛkÕÔs¡T. Ä]úø£+>± dæúsêdüTÔ\T dü+bÕ~+#·T≈£î+{≤s¡T. Á|üC ≤dü+ã+<ÛäyÓTÆq
$wüj·÷\T |ü\T≈£îã&ç n_Ûeè~∆ #Ó+<äT‘êsTT. dü+‘êq+ ø√dü+ n~Ûø£+>± <Ûäq+ Ks¡TÃ
#˚j·÷*‡ edüTÔ+~. dü+‘êq |ü⁄s√>∑‹ MTs¡T Ä•+∫q+‘· dü+‘·è|æÔ ø£*–+#·<äT. nH˚ø£
s¡ø±\ Ä˝À#·q\qT, MT n+‘·s¡Z‘· uÛ≤yê\qT, ø√bÕìï n<äT|ü⁄ #˚düT≈£î ì eTqdüT˝À
ˇø£$<Ûä+>±, ô|’øÏ ˇø£$<Ûä+>± ñ+{≤s¡T. eTqdüT $|æŒ e÷{≤¢&É≥+ e\¢ Çã“+<äT\T
m˝≤ m<äTs¡e⁄‘êjÓ÷ MT≈£î nqTuÛÑe+ ne⁄‘·T+~. ◊ø£eT‘·´+ ø√dü+ MTs¡ T #˚ùd
Á|üj·T‘êï\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. Ç+<äT≈£î>±qT MTs¡T #ê˝≤ zs¡TŒ eVæ≤+#ê*‡ ñ+≥T+~. MT
m<äT>∑T<ä\qT MT Äràj·Tes¡Z+ ≈£L&Ü düVæ≤+#·˝Òs¡T. Ç~ MT≈£î n‘·´+‘· ÄX¯Ãs¡´+
ø£*–düTÔ+~. mìï$<Ûë\T>± Ä˝À#·q #˚dæHê yêfi¯fl ndü÷j·T≈£î ø±s¡D+ @$T{À
uÀ<Ûä|ü&É<äT. MTs¡T <ä÷s¡+>± ñ+&Ü\qT≈£îqï e´≈£îÔ\‘√, MT ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\T
düìïVæ≤‘·+>± yÓT\>∑&É+ MT eTH√y˚<äq≈£î ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~. yêdüÔyê\T yêfi¯fl≈£î
‘Ó * j· T e⁄, #Ó | æ Œ Hê ns¡ ú + ø±e⁄. ø£ e T]¸j· T ˝Ÿ @]j· ÷ ˝À ˇø£ kÕú e sêìï
@s¡Œs¡#·Tø√>∑\T>∑T‘ês¡T. eTTÁ<äD, Á|ü#·Ts¡D yê´bÕsê\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. $&çb˛sTTq ¬s+&ÉT
≈£î≥T+u≤\qT ø£\T|ü⁄‘ês¡T. ã+<ÛTä e⁄\‘√, <ëj·÷<äT\‘√ ì‘·´+ $yê<ë\T dü+uÛ$Ñ kÕÔsTT.
MTs¡T #Ó|Œæ q yêdüyÔ ê\qT mes¡÷ qeTàs¡T. Ç‘·sT¡ \T MTô|’ yÓ÷|æq Äs√|üD\T, ì+<ä\qT
e÷Á‘·+ qeTTà‘ês¡T. n$ ãVüQfi¯ Á|ü#ês¡+˝À ñ+{≤sTT. ‘·≈î£ ÿe eé~Û˝À kÕπ> ‘ê‘êÿ*ø£
yê´bÕsê\ MT<ä <äèwæºì kÕ]+∫ ˝≤uÛ≤\T >∑&çkÕÔs¡T. yÓTT+&ç u≤ø°\T sêã≥Tºø√e&ÜìøÏ
Hê´j·TkÕúHê\qT ÄÁX¯sTTkÕÔs¡T. yê´bÕs¡ dü+ã+<ÛäyÓTÆq ãTTD≤\T rdü T≈£î+{≤s¡T. uÛÑ÷$T
ø=qT>√\T, neTàø±\ e\¢ \_∆ bı+<äT‘ês¡T. n+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫q n+XÊ\ |ü≥¢
>√|ü´+>± eéVü≤]kÕÔs¡T. Ä<ëj·T|üqTï\ n~Ûø±s¡T\ e\¢ Çã“+<äT\T @s¡Œ&˚ dü÷#·q\T
ñHêïsTT. C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. Á|ü‹ì‘·´+ Hê>∑dæ+<Ûä÷s¡+ qT<äT≥q <Ûä]+#·&É+ e\q
m
qs¡~wæº ‘=\–b˛sTT, »Hêø£s¡¸D @s¡Œ&ÉT‘·T+~. yÓ’<ä´, Hê´j·Tyê<ä eè‘·TÔ\˝Àì yê]øÏ
ø±\+ nqT≈£L\+>± ñ+~. ìsêàD dü+ã+<ÛäyÓTÆq |üqT\˝À ˝ÀbÕ\T @s¡Œ&É‘êsTT.
co
XÊØs¡ø+£ >±, e÷qdæø+£ >± ˇ‹Ô&øç Ï ˝Àqe⁄‘ês¡T. ˇø£ eTTKýÓTqÆ sê»ø° jT· dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ
u.
ø±s¡´Áø£e÷ìøÏ dü+ã+~Û+∫ #·s¡Ã\≈£î>±qT eP´Vü‰‘·àø£+>± MTs¡T Vü‰»s¡Tø±≈£î+&Ü y˚πs
yêfi¯flqT |ü+|ækÕÔs¡T. n+<äTe\¢ ø±s¡´+ dü|òü©ø£è‘·+ ne⁄‘·T+~. $<˚ XÊ\˝À ñqïyês¡T
ug
>∑èVü‰ìï ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. Bs¡Èø±*ø£ ø±+Á{≤≈£îº\ |ü≥¢ $eTTK‘· @s¡Œ&ÉT‘·T+~.

ul
$yê<ädüŒ<äyÓTÆq eéVü‰sê\T MT≈£î $düT>∑T |ü⁄{ÏºkÕÔsTT. Ç˝≤+{Ï Á|üjÓ÷»Hê\T, |üqT\T

e<äT\T≈£î+{≤s¡T. sê»ø°j·T|üs¡yÓTÆq eT+∫ neø±XÊ\ ø√dü+ MT eP´Vü≤+ dæ<ä∆+
.m
#˚dTü ≈£î+{≤s¡T. Ä]úø+£ >± ø=+‘·ã\+ |ü⁄+E≈£î+{≤s¡T. Ád”\Ô düV‰ü j·T ìsêø£sD¡ , yêfi¯fl‘√
w
n_ÛÁbÕj·T uÛ<Ò ë\T e∫Ã ø=ìï eT+∫ ø±s¡´Áø£e÷\T nqT≈£îqï düeTj·÷ìøÏ |üP]Ô#j ˚ T· ˝ÒsT¡ .
Vü≤ÀeTÁø£‘·Te⁄\T #˚j·T&É+ e\q $X‚wüyÓTÆq y˚T\T »s¡T>∑T‘·T+~. |ü ìøÏe÷*q |üìe\¢
w
MTs¡T ˇ+≥] ne⁄‘ês¡T. #ê˝≤ dü+<äsê“¤\˝À n+‘·s¡+–ø£yÓTÆq uÛÒ<ë_ÛÁ bÕj·÷\T

w
ekÕÔsTT. ø=ìï Á|üjÓ÷»Hê\T e<äT\Tø=ì MT ô|<ä›]ø£+, eTsê´<ä ì\T|ü⁄≈£î+{≤s¡T.

Hê>∑d+æ <Û÷ä s¡+ Á|ü‹s√p qT<äT≥q <Û]ä +#·&+É e\q qs¡~wæ,º qs¡|Tüò Àwü ‘=\–b˛‘·T+~,
»Hêø£s¡¸D @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ø°fi¯ófl, bÕ<ë\≈£î dü+u+~Û+∫q Çã“+<äT\T dü+uÛÑe+. ø£fi≤,
kÕVæ≤‘·´, kÕ+düÿè‹ø£s+¡ >±\˝Àì yê]øÏ kÕ<Ûës¡D |ò*ü ‘ê\T ekÕÔsTT. $+<äT, $H√<ë\˝À
bÕ˝§Z+{≤s¡T. Çwüº+˝Òø£b˛sTTHê ø=+<äs¡T uÛ≤>∑kÕ«eTT\‘√ ø£*dæ yê´bÕs¡+ #˚j·Te\dæ
edüTÔ+~. Ä]úø£|üs¡yÓTÆq ˇ‹Ô&ÉT\ qT+&ç ãj·T≥|ü&É‘ês¡T. MT≈£î sêe\dæq <Ûäq+ q÷{ÏøÏ
#˚‹øÏ n+<äT‘·T+~. neTàø±\T, ø=qT>√\T≈£î dü+ã+~Û+∫q eéVü‰sê\˝À yÓ÷düb˛j˚T
neø±X¯+ ñ+~. C≤Á>∑‘Ô· eVæ≤+#ê*. Á|ü‹ $wüj÷· ìï #·÷dæ ìsê∆]+#·Tø√e&É+ eT+∫~.
¬s+&ÉT yÓ’|ü⁄˝≤ yêdüÔe+ $ì ‘Ó\TdüTø√+&ç. @ø£|üø£å ìs¡íj·÷\T e<ä T›, qwüºb˛‘ês¡T. MT
düVü‰j·TdüVü≤ø±sê\‘√ ñqï‘·|ü<ä$ì n\+ø£]+∫q yês¡T ø°\ø£ düeTj·T+˝À ø=~›bÕ{Ï
düVü‰j·T+ e÷Á‘·y˚T #˚kÕÔs¡T. MT≈£î ø√|ü+, ÄX¯Ãs¡´+ ¬s+&É÷ ø£\T>∑T‘êsTT. @s¡T <ë{Ï
‘Ó|üŒqT ‘·>∑˝Òùd e´≈£îÔ\T á dü+e‘·‡s¡+ Çã“+~ ô|&É‘ês¡T. MT eTH√y˚<äq≈£î ø±s¡D+
ne⁄‘ês¡T. me]ì qe÷à\qï uÛÑj·T+ ø£\T>∑T‘·T+~. yÓT&çdæHé d”≥T edü TÔ+~.
uÛ Ñ > ∑ e +‘· T ìô|’ uÛ ≤ s¡ + y˚ d æ #ê˝≤ ø±s¡ ´ Áø£ e ÷\T #˚ k ÕÔ s ¡ T . ‘· q U≤˝À ñ+∫q
&Ü≈£îýÓT+{Ÿ‡qT, $\TyÓ’q edüTÔe⁄\qT $&ç|æ+#·T≈£î+{≤s¡T. Ä<Ûë´‹àø£ ø±s¡´Áø£e÷\≈£î,
#·+<ë\≈£î <Ûäq+ u≤>± yÓ∫ÃkÕÔs¡T. ô|<ä›\ Äs√>∑´+ >∑T]+∫ yÓ’<äT´\ dü\Vü‰qT
neT\T|üs¡#·&É+ eT+∫~. Á|üuÛÑT‘·«|üs¡+>±, Áô|’y˚{Ÿ|üs¡+>± MT≈£î sêe\dæq _˝Ÿ‡,
J‘ê\T, @]j·TsY‡ düeTj·÷ìøÏ #˚‹øÏ n+<äT‘êsTT. MTs¡T #˚düTÔqï e´øÏÔ>∑‘·
ø±s¡´Áø£e÷\≈£î ñqï‘ê~Ûø±s¡T\ n+&É<ä+&É\T \_ÛkÕÔsTT. ø±sê´\j·T+˝À n<äq|ü⁄
kÂø£sê´\ì @s¡Œs¡#T· ≈£î+{≤s¡T. Áø°&Üs¡+>∑+˝Àì yê]øÏ Á|üU≤´‹ \_ÛdTü +Ô ~. eè‹Ôyê´bÕs¡
$wüj·T s¡Vü≤kÕ´\qT ãj·T≥øÏ yÓ\¢&ç #˚ùd e´≈£îÔ\‘√ ‘·>∑TC≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. ãTTD≤\T
Çe«&É+, rdüTø√e&É+ ‘·–Z+#·+&ç. Ç˝≤+{Ï ˝≤yê<˚M\T ø£*dæsêe⁄. Hê$TH˚f…&é
|ü<äe⁄\T \_ÛkÕÔsTT. ¬s+&ÉTesêZ\ eT<Ûä´ @s¡Œ&çq $uÛÒ<ë\T MT≈£î ˝≤_ÛkÕÔsTT. MT≈£î
dü+ã+<Ûä+˝Òì $wüj·÷\˝À Ç‘·s¡T\≈£î düVü‰j·T+ #˚j·T&É+ ø√dü+ ø√s¡ Tº\qT, b˛©dt
ùdºwüq¢qT ÄÁX¯sTT+#·e\dæ edüTÔ+~. Çs¡T>∑Tbıs¡T>∑T yê]‘√ dü«\ŒyÓ TÆq $uÛÒ<ë\T @s¡Œ&˚
m
dü÷#·q\T >√#·]düTÔHêïsTT. eè‹Ô ñ<√´>±\|üs¡+>± e∫Ãq q÷‘·q neø±XÊìï
ñ|üjÓ÷–+#·Tø√yê˝≤ ˝Ò<ë nqï dü+<˚Vü≤+˝À |ü&É‘ês¡T. #˚düTÔqï ñ<√´>±H˚ï
co
ã\|üs¡T#·Tø√e&É+ eT+∫<äì, q÷‘·q neø±XÊ\T e<äT› nì rsêàì+#·T≈£î+{≤s¡T.
u.
e÷eT÷\T Á|ü$T<ä\‘√ BbÕsê<Ûqä #˚jT· ≥+ ø£Hêï \ø°ÎÁ|ü$T<ä\‘√ BbÕsê<Ûqä #˚jT· ≥+
e\q \ø£å¬s≥T¢ m≈£îÿe |òü*‘·+ ø£\T>∑T‘·T+~. J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$TøÏ $\TyÓ’q ãVüQeT‘·T\T
ug
ø±qTø£>± ÇkÕÔs¡T. X¯øÏÔkÕeTsêú´\T ñ+&ç ≈£L&Ü dü¬s’q >∑T]Ô+|ü⁄ sê˝Ò<äqï uÛ≤eq

ul
eTH√y˚<äqøÏ >∑T]#˚düTÔ+~. \+#ê\T b˛dæ >∑T]Ô+|ü⁄ ‘Ó#·TÃø√˝Òì |ü] dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~.

\+#ê\T ô|≥ºì<˚ @ ñ<√´>∑+ sê<äì ìs¡ísTT+#·T≈£î+{≤s¡T, >∑‘· nqTuÛÑyê\ qT+&ç
.m
H˚s¡TÃ≈£îqï bÕsƒê\T, $wüj·÷\T MT≈£î m+‘·>±H√ ñ|üjÓ÷>∑|ü&É‘êsTT. $ÁXÊ+‹ì,

w
kÂø£sê´\qT |üø£ÿqô|{Ïº $X‚wü+>± ø£èwæ #˚kÕÔs¡T. |ü]dæú‘·T\ Á|üu Û≤e+ ≈£L&Ü n˝≤π>
ñ+≥T+~. dü+e‘·‡s¡ Á|ü<∏äe÷s¡ú+˝À ñqï‘ê~Ûø±s¡T\T, sê»ø°j·T Hêj·T ≈£î\T,
w
düe÷»+˝À ñqï‘·kÕúq+˝À ñqïyês¡T n_Ûe÷ìkÕÔs¡T, düVü‰j·T+ #˚kÕÔs¡T . MTs¡T

w
Ç+ø=ø£]øÏ düVü‰j·T|ü&˚ $<Ûä+>± MT kÕúsTT ô|s¡T>∑T‘·T+~. bı<äT|ü⁄ ô|’q <äèwæºkÕ]+∫

eT+∫ |ò*ü ‘ê\qT kÕ~ÛkÕÔsT¡ . dü+‘êq Äs√>∑´ $wüjT· yÓTÆ ø=+‘· Ä+<√fi¯q HÓ\ø=+≥T+~.
eT÷&ÉTHÓ\\T $TqVü‰ $T–*q ø±\+ n+‘ê düC≤e⁄>± kÕ–b˛‘·T+~. b˛{°|üØ ø£å\˝À
$»j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T. $<ëé+‘·T\T, y˚T<Ûëe⁄\T, ns¡T<Ó’q e´øÏÔ‘·«+ ø£*–q yês¡T
ø±ø£‘ê∞j·T+>± MT≈£î düìïVæ≤‘·T\e⁄‘ês¡T. yê]<ë«sê $C≤„qdü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T
‘Ó\TdüT≈£î+{≤s¡T. X‚«‘ês¡ÿ >∑D|ü‹øÏ düTeT+>∑[ |üdTü |ü⁄, dæ<>∆ä ∑+<Û+ä , Äsêe[ ≈£î+≈£îeT‘√
|üP» #˚j·T+&ç, yêdüTÔ<√cÕ\T q•kÕÔsTT. J$‘êìï Ç|ü&ÉT #·÷düTÔqï ø√D+˝À
ø±≈£î+&Ü eTs√ø√D+˝À #·÷kÕÔs¡T. »qT\qT ˇ|æŒ+∫, yÓT|æŒ+∫ MTs¡T nqT≈£îqï
d”ÿeTT\˝À #˚s¡Ã>∑\T>∑T‘ês¡T. ˝…’ôdqT‡\T, ©E\T |ü⁄qs¡T<ä∆]+|üã&É ‘êsTT. MT ÁX‚j·TdüT‡
ø√πs yês¡T m+<äs√ ñHêïs¡ì Á>∑V≤æ +∫ dü+‘·è|æÔ #Ó+<äT‘ês¡T. sê»ø°jT· |ü<$ä \_ÛdTü +Ô ~.
e´‹πsø£yÓTÆq≥Te+{Ï Ä˝À#·Hê <Û√s¡DÏ, Ç‘·s¡T\ô|’ nqTe÷q+ e÷qdæø£ dü+|òüTs¡¸D\≈£î
<ë]rkÕÔsTT. #ê˝≤ $wüj·÷\˝À MT nqTe÷Hê\T πøe\+ nqTe÷Hê\T e÷Á‘·y˚T
yêdüÔe+˝À MT≈£î »]π> ø°&ÉT @MT ñ+&É<äT. $<˚XÊ\˝À $<ä´qT nuÛÑ´dæ+#·&ÜìøÏ,
ñ<√´>∑+ #˚j·T&ÜìøÏ MTs¡T #˚ùd Á|üj·T‘êï\T |òü*kÕÔsTT. m&ÉT´πøwüq˝Ÿ ˝ÀHé‡ ≈£L&Ü
ekÕÔsTT. Á|üuÛÑT‘·«|üs¡+>± sêe\dæq sêsTTr\T, dü;‡&û\T, n~Ûø±s¡ <ÛäèMø£s¡D |üÁ‘ê\T,
ãTTD≤\T MT≈£î nqT≈£L*kÕÔsTT. ôdŒ≈£î´˝ÒwHü é ˝≤_ÛdTü +Ô ~. ø±+Á{≤≈£î\º T, düuŸ ø±+Á{≤≈£î\º T,
˝…’ôdqT‡\T ©E\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ yÓqï+{Ï s¡øÏådüTÔqï≥T¢>± uÛ≤$kÕÔs¡T.
dü+‘êq+ ˝Òìyê]øÏ dü+‘êqÁbÕ|æÔ. $yêVü≤+ ø±ì yê]øÏ $yêVü≤ÁbÕ|æÔ. |ü⁄q]«yêVü≤
Á|üj·T‘êï\T #˚ùdyê]øÏ nqT≈£L˝yÓTÆq ø±\+. q÷HÓ, ˝ÀVü≤ yê´bÕs¡T\≈£î, eÁdüÔ
yê´bÕs¡T\≈£î, s¡‘·ïyê´bÕs¡T\≈£î, s¡yêD≤ yê´bÕs¡T\≈£î nqT≈£L\yÓT Æq ø±\+, eT+∫
˝≤uÛ≤\T ekÕÔsTT. @<√ ˇø£es¡Z+ e´øÏÔ nì eTTÁ<ä y˚ùd Á|üj·T‘êï\T #˚kÕÔs¡T. ø±˙
MTs¡T n+<ä] eTìwæ˝≤ ÄyÓ÷~+|üã&É‘ês¡T. eTTKýÓTÆq |òüT≥º+˝À, ø£wüº düeTj·T+˝À
ˇø£ Ád”Ô düVü≤ø±s¡+ \_ÛdüTÔ+~. Ä|ü<ä qT+&ç ãj·T≥|ü&É‘ês¡T. n\+ø±s¡ dü+ã+<ÛäyÓTÆq
yê´bÕsê\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. eT+∫ ù|s¡TÁ|üU≤´‘·\T \_ÛkÕÔsTT. MT e´øÏÔ>∑‘· |üs¡|ü‹, MT
dü+dü≈ú î£ >∑T&é$˝Ÿ ô|s¡T>∑T‘·T+~. Bs¡øÈ ±*ø£ $yê<ë\T |ü]cÕÿs¡+ ne⁄‘êsTT. ø√s¡Trº s¡TŒ\T
m
MT≈£î nqT≈£L*kÕÔsTT. m+‘√ø±\+>± MTs¡T e~*+#·T≈£î+<ëeTqT≈£îqï e´≈£î\Ô qT MTs¡T
e~*+#·Tø√>∑\T>∑T‘ês¡T. düs¡Œ<√cÕ\T eT]j·TT Á>∑Vü‰\ e\q ø£\T>∑T u≤<Ûä\T
co
‘=\–b˛e&ÜìøÏ düs¡Œ<√wüìyês¡D≤ #·÷s¡íeTT‘√ düs¡«s¡øå±#·÷s¡íeTT ø£*|æ kÕïq+
u.
#˚j·T+&ç (‘·\kÕïq+ #˚j·Tsê<äT). ÄdæÔ dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\ô|’ MT≈£î ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
s¡Vü≤dü´ #·s¡Ã\T »s¡T>∑T‘êsTT. qeTàø£Á<√Vü≤+ >∑T]+∫ düe÷#ês¡+ ‘Ó*dæq yÓ+≥H˚
ug
‘·–q C≤Á>∑‘·Ô\T rdüT≈£î+{≤s¡T. eTTKýÓTÆq ø±s¡´Áø£e÷\ u≤<Ûä´‘· \T MT düìïVæ≤‘·T\≈£î

ul
n|üŒ–+∫Hê MT |üs´¡ y˚øDå£ ˝À|ü+ ñ+&É<Tä . Á|ü‹ $wüjT· +˝Àq÷ m+‘√ø=+‘· dü«+‘·˝≤uÛ+Ñ
˝Ò≈£î+&Ü ‘·\<ä÷s¡Ãs¡T. á sê•˝À »ìà+∫q yês¡T á dü+e‘·‡s¡+ n|òüTÀs¡bÕX¯ó|ü‘·
.m
Vü≤√eT+ #˚j·÷*, sêVüQπø‘·T Á>∑Vü≤ <√wü|ü]Vü‰s¡ ø£+ø£D+ ˝Ò<ë s¡÷|ü⁄ <Ûä]+#ê*.

w
>∑‘·+˝À ñ∫‘·+>± #˚dæq ø±s¡´Áø£e÷\≈£î, Á|üC≤ùde≈£î ø=ìï yêÚ≤´Hê\T sêe&É+

MT˝Àì á e÷s¡TŒ≈£î ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~. eT<Ûäé]Ô‘·«+, sêj·TuÛ≤s¡+ #˚dæ ø=+<ä]
w
eT<Ûä´ düjÓ÷<Ûä´ ≈£î<äTs¡TkÕÔs¡T. MT esêZìï ã˝Àù|‘·+ #˚düT≈£î+{≤s¡T. n~Ûø±s¡+,

w
n»e÷sTTw” e÷Á‘·+ MT <ä>∑Zπs ñ+#·T≈£î+{≤s¡T. ì<ëqy˚T Á|ü<Ûëq+ nqï dü÷øÏÔì

bÕ{Ï+#ê*. yÓTT‘·Ô+ MT<ä á dü+e‘·‡s¡+ Á|ü<∏äe÷s¡ú+ ø£Hêï ~«rj·÷s¡ú+ u≤>∑T+~.
Ád”Ô\≈£î Á|ü‘˚´ø£+ :- á sê•˝À »ìà+∫q Ád”Ô\≈£î á dü+e‘·‡s¡+ $TÁX¯eT |òü*‘ê\T
>√#·]düTÔHêïsTT. nìï+{Ï˝Àq÷ yÓT]{Ÿ e÷s¡Tÿ\T dü+bÕ~kÕÔs¡T. Á|ü‹cÕ˜‘·àø£yÓTÆq
ñ<√´>±ìøÏ m+|æø£e⁄‘ês¡T. ≈£î≥T+u≤ìøÏ n+&É>± ñ+&É{≤ìøÏ uÛÑ>∑e+‘· T&ÉT á
neø±X¯+ ø£*Œ+#ê&Éì MTs¡T uÛ≤$kÕÔsT¡ . mø£ÿ&É me] $wüjT· +˝Àq÷ CÀø£´+ #˚dTü ø√s¡T.
dü«+‘· yêfi¯flqT Ç‘·s¡T\T nee÷ìùdÔ yêfi¯fl≈£î ‘·–q$<Ûä+>± ãT~∆ #ÓãT‘ês¡T. dü+‘êq
|ü⁄s√>∑‹ u≤>∑T+≥T+~. $<ë´s¡+>∑+˝À #·ø£ÿ>± sêDÏkÕÔs¡T. yêfi¯flqT #·~$+#·&ÜìøÏ
nedüs¡yÓTÆq <Ûäq+ MT e<ä› ˝Òø£b˛e&É+ e\¢ Ç‘·s¡T\ düVü‰j·T+ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&É≥+,
n|ü\T #˚j·÷*‡q |ü]dæú‹ sêe&É+ dü+uÛÑ$düTÔ+~. ù|<ä]ø£+ e\¢ eTq+ #·<äTe⁄ø√˝Òì
#·<äTe⁄\T ø£˙dü+ eTq |æ\¢˝…’Hê #·<äTe⁄ø√yê\ì Ä•kÕÔs¡T. Ä ~X¯>± m+‘·>±H√
ø£wüº|ü&É‘ês¡T. uÛÑ>∑e+‘·T&ç MT<ä uÛ≤s¡+ y˚kÕÔs¡T. <=+>∑kÕ«MTJ\qT, <=+>∑ u≤u≤\qT,
<=+>∑ >∑Ts¡Te⁄\qT q$Tà yÓ÷düb˛‘ês¡T. |æ\\¢ Á|ües¡qÔ , Áø£eT•ø£Då , n\yê≥T¢, ùdïVæ≤‘·T\T
yÓTT<ä˝…’q $wüj·÷\˝À #ê˝≤ C≤Á>∑‘·Ô>± ñ+&Ü*. <˚X¯ø±\e÷q |ü]dæú‘· T\qT ã{Ïº MT
Á|ü‘˚´ø£ |üs¡ý˚ø£åD #ê˝≤ nedüs¡+. yÓT]{Ÿ e÷s¡Tÿ\T kÕ~Û+∫Hê, Ç‘·sêÁ‘· s¡+>±\˝À
MT≈£î yÓT]{Ÿ dü]º|òæ¬ø≥T¢ ñHêï @ $<ë´dü+düú˝Àq÷ |ò”E˝À ø£HÓ‡wüH é \_Û+#·<äT. &ÉãT“\T
˝Òìyê]øÏ #·<äTe⁄˝…+<äT≈£î ? MTs¡T ãj·T≥≈£îbı+&ç, |üìbÕ≥ #˚düT≈£ îì Áã‘·ø£+&ç,
Ç˝≤+{Ï e÷≥˝Ò $qã&É‘êsTT. $<ë´ <ëq+ >=|üŒ<äì $Hêï+, <ëHÓï|ü&É÷ #·÷&É˝<Ò Tä .
á s√E $<ë´ yê´bÕsêìï #·÷düTÔHêïeTT, <Ûäs¡à<˚e‘· ˇ+{Ïø±\T MT<ä q&Ée≥+
düŒwüº+>± ø£qã&ÉT‘·T+~. Ä]úø±_Ûeè~∆ ø=s¡≈£î ªªdü«sêíø£s¡¸D uÛ…’ s¡e j·T+Á‘êìïµµ
ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. Áø°&Üs¡+>∑+˝À, ø°\ø£yÓTÆq b˛{°\˝À yÓT&É˝Ÿ‡ kÕ~Û +∫Hê Ä<äs¡D
ñ+&É<äT. ø£wüº|ü&ç J$‘êìï ì]à+#·T≈£î+{≤s¡T. <ÛäHêìï dü+bÕ~kÕÔs¡ T. dæúsêdüTÔ\T
ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. n~Ûø±s¡+ ø£*–q kÕúq+˝À ñ+{≤s¡T. nK+&ÉyÓTÆq ù|s¡TÁ|üU≤´‘·T\T
ø£*– ñ+{≤s¡T. MT e÷≥≈£î m<äTs¡T˝Òì |ü]dæú‹, MT ìs¡íj·÷ìøÏ ‹s¡T>∑T˝Òì |ü]dæú‹
m
@s¡Œ&ÉT‘·T+~. MT ù|s¡TMT<ä »]π> yê´bÕs¡eéVü‰sê\T düÁø£eT+>± q&ÉTkÕÔsTT.
yê´bÕs¡+˝À ˝≤uÛ≤\ ø£Hêï >∑T&é$˝Ÿ≈£î, HêD´‘·≈£î, ø±«*{°ø£ ÁbÕ<Ûë q´‘·ìkÕÔs¡T.ñ
co
<√´>∑T\qT Áø£eT•ø£åD≤j·TT‘·yÓTÆq |ü<ä∆‘·T\˝À q&ç|ækÕÔs¡T. n+<ä] ì ø£qï_&É¶˝≤¢>±
u.
#·÷düT≈£î+{≤s¡T. me¬s’Hê ‘·|ü#˚ùdÔ MTs¡T ø£å$T+#·&É+ nH˚ Á|üX‚ ï ñ+&É<äT. #ê˝≤
ø£]qƒ +>± Á|üe]ÔkÕÔsT¡ . $TeTTà\qT n_Ûe÷ì+#˚ yêfi¯flì, Áù|$T+#˚ yêfi¯flì, düìïVæ≤‘·T\qT
ug
ìsê<Ûës¡yÓTÆq ø=ìï e÷≥\T $ì yê{Ï Ä<Ûës¡+>± m≥Te+{Ï |ü]dæú‘·T\˝Àq÷

ul
düìïVæ≤‘·T\qT <ä÷s¡+#˚düTø√ø£+&ç. $<ä´, kÕ+düÿè‹ø£ dü+ã+<ÛäyÓTÆ q $wüj·÷\T

u≤>∑T+{≤sTT. ø£fi≤s¡+>∑+˝À >∑T]Ô+|ü⁄ \_ÛdüTÔ+~. b˛{°|üØø£å\˝À $»j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T.
.m
ñ<√´>∑+ #˚ùd #√≥ yê‘êes¡D+ ø£\Twæ‘·+ ne⁄‘·T+~. J$‘·+˝ÀøÏ ÄVü‰«ì<ë›+

w
nqï e´øÏÔ ø=ìï ø±s¡D≤\ e\¢ ÄVü‰«ì+#·˝Ò&ÉT. Áù|eT$yêVü‰\T $|òü\+ ne⁄‘êsTT.

w
Áù|eT$yêVü≤+ |ü≥¢ }Væ≤+#·T≈£îqï ÄX¯\ kÂ<Ûë\T ≈£L*b˛‘êsTT. ø=‘·Ô ø=‘·Ô s¡+>±\˝À

ñqï HÓ’|ü⁄D≤´ìï ‘Ó\TdüT≈£î+{≤s¡T. $<˚oj·÷q dü+ã+~Û‘· $wüj·÷\T ˝≤_ÛkÕÔsTT.
w
$<˚XÊ\˝À ñ<√´>∑+ #˚j·÷\qï ø√]ø£ HÓs¡y˚s¡T‘·T+~. n$yêVæ≤‘·T˝…’q yê]øÏ

$yêVü≤ÁbÕ|æÔ. dü+‘êq+ ˝Òìyê]øÏ dü+‘êq+ ø£\T>∑T‘·T+~. ¬>’ìø˘ ÁbÕã¢yéT‡qT
n~Û>$∑ TkÕÔsT¡ . dü+‘êq+ Áø£eT•ø£Då ‘·|Œü &É+ ø=~›ø±\+ Ä+<√fi¯q≈£î ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~.
y˚T<Ûë<äøDåÏ ≤eT÷]Ô s¡÷|ü⁄qT yÓT&É˝À <Û]ä +#·&+É e\q eT+∫ |ò*ü ‘ê\T bı+<ä>\∑ T>∑T‘ês¡T.
MT MT<ä #ê&û\T #Óù|Œyêfi¯ófl n~Ûø£+ ne⁄‘ês¡T. ÁbÕs¡+uÛÑ+˝ÀH˚ yê{Ï ì ‘·T&ç∫y˚j·T+&ç.
ø°fifl¯ ≈£î dü+ã+~Û+∫q u≤<Û\ä T Çã“+~ ô|&É‘êsTT. J$‘·u≤Û >∑kÕ«$T‘√ $uÛ<Ò ë\T sêe#·TÃ.
düVü≤À<äs¡düVü≤À<äØ esêZìøÏ düVü‰j·T+ #˚j·Te\dæq |ü]dæú‘·T\T @s¡Œ&É‘êsTT. düVü‰j·T+
#˚dæ ≈£L&Ü düV‰ü j·T+ #˚jT· q≥T¢ $Tqï≈£î+&Ée\dæq |ü]dæ‹ú @s¡Œ&ÉT‘·T+~. Á|ü‹ |üì˝Àq÷
Ä≥+ø±\T m<ä T ¬ s ’ H ê eTH√ã\+, Ä‘· à $XÊ«dü + ‘√ |ü q T\qT kÕqT≈£ L \+
#˚düTø√>∑\T>∑T‘ês¡T. dæ$˝Ÿ düØ«dt\≈£î, Á>∑÷|t`1 düØ«dt\≈£î ø±˙, yÓT&çøÏ˝Ÿ, ◊.◊.{Ï
e+{Ï yê{ÏøÏ m+|æø£ ne⁄‘ês¡T. @~ @yÓTqÆ |üŒ{Ïø° øπ +Á<äsêÅwºü Á|üuTÑÛ ‘ê«\≈£î dü+ã+~Û+∫q
@<√ ˇø£ ñ<√´>∑+ MTs¡T dü+bÕ~+#·>∑\T>∑T‘ês¡T. ø±ø£‘ê∞j·T+>± MT J$‘·+˝ÀøÏ
ˇø£e´øÏÔ Á|üy˚•+#·&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. n‘·ì‘√ J$‘êìï |ü+#·Tø√yê\ì uÛ≤$kÕÔs¡T. Ä
e´øÏÔ‘√ ø=+‘·ø±\+ ø£*dæ q&ÉTkÕÔs¡T. n‘·ì ø√dü+ á Á|ü|ü+#êHÓ’ïHê m<äT]+#ê\ì
uÛ≤$kÕÔsT¡ . n‘·ìøÏ &ÉãT“ ˝Òøb£ ˛sTTHê, Hê &ÉãT“ ñ+~ ø£<ë, n‘·ìøÏ #·<Tä e⁄˝Òøb£ ˛sTTHê
ø=+&É+‘· dü+kÕÿs¡+ ñ+~ ø£<ë, nìï+{ÏøÏ $T+∫ qqTï Áù|$T+#˚ $XÊ\ Vü≤è<äj·T+
ñ+~ ø£<ë, Ç+‘· ø£+fÒ ns¡Ω‘· @$T ø±yê* ? #·<äTe⁄, ñ<√´>∑+ ˝Òì yêfi¯ófl eT+∫yêfi¯ó
fl ø±<ë ? yêfi¯¢≈£î ô|[flfi¯ófl nø£ÿπs¢<ë ? yêfi¯ófl Áù|$T+#·&ÜìøÏ nqs¡TΩ˝≤ ? á s¡ø£yÓTÆq
$|ü¢yê‘·àø£yÓTÆq |ü<ä∆‹˝À MTs¡T ø=+‘· ø±\+ q&ÉTkÕÔs¡T. MT |üPs¡«»qà e\¢ uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT
ø£s¡TDÏ+∫ MT≈£î y˚T\T #˚kÕÔ&ÉT. MTs¡T J$‘·+˝ÀøÏ ÄVü‰«ì+#ê\qT≈£ îqï e´øÏÔøÏ Ç~
es¡πø ¬s+&ÉT ô|[flfi¯ófl nj·÷´j·Tqï $wüj·T+ MTs¡T ‘Ó\TdüTø√>∑\T>∑T ‘ês¡T. eTqdüT
<äè&ÛÉ|üs¡T#·T≈£î+{≤s¡T. bÕ‘êfi¯+˝ÀøÏ |ü&çb˛sTTq≥T¢>± nì|ædüTÔ+~. eTqdüT‡
ìyÓ«s¡b˛‘·T+~. qeHê&ÉT\÷ ø£è+–b˛‘êsTT. MT eTqdüT‡, MT ø£fi¯ófl ¬s +&É÷ yÓ÷dü+
m
#˚XÊj·Tì Á>∑Væ≤kÕÔs¡T. H˚qT #ê˝≤ ‘Ó*$>∑\ <ëìì nH˚ nVü≤+uÛ≤e+ ñqï MT≈£î,
MT¬s+‘· ‘Ó*$ ‘·≈£îÿyêfi¯ófl nH˚~ kÕøÏåuÛÑ÷‘·+>± s¡TEee⁄‘·T+~. (Ç~ ø=+‘·eT+~
co
$wüj·T+˝À e÷Á‘·y˚T, n+<ä]ø° ø±<äT). ô|[fløÏ dü+ã+~Û+∫ ‘·*¢<ä+Á&É T\ e÷≥\T
u.
$Hê\ì ìs¡sí TT+#·T≈£î+{≤s¡T. $yêVü‰~ X¯óuÛøÑ ±sê´\T ÁbÕs¡+uÛ+Ñ ˝À $düT>∑T ø£*–+∫Hê
eT<Û´ä es¡T\Ô Á|üyT˚ j·T+‘√ ìX¯Ãj·T+ ne⁄‘êsTT. $yêVü≤dü+ã+<Ûyä TÓ Æq $wüj÷· \˝À yÓTT+&ç
ug
|ü≥Tº<ä\ ø±≈£î+&Ü ø=ìï $wüj·÷\˝ÀHÓ’Hê düs¡T›≈£îb˛j˚T <Û√s¡DÏ ne\+_ÛkÕÔs¡T. MT

ul
eTH√<Ûs’Ó ´¡ +, ìã“s¡+ #ê˝≤eT+~øÏ ÄX¯Ãs¡´+ ø£\T>∑CdÒ Tü +Ô ~. kÂø£s¡é+‘·yTÓ qÆ ñ<√´>∑+,

yê´bÕs¡+˝À |ü⁄s√>∑‹, kÕVæ≤‘·´, ø£fi≤s¡+>±\˝À, $<ë´s¡+>∑+˝À Á|üU≤´‹ dü+uÛÑe+.
.m
ã÷´{°bÕs¡¢sY‡ q&çù|yê]øÏ ø±\+ nqT≈£L\+>± ñ+~. N{°\ e\¢, ô|ò’HêHé‡ _õHÓdt

w
e\¢ qwübº ˛‘ês¡T. MT≈£î Çã“+~ ø£*–+#˚ yê] ø±s¡´ø£˝≤bÕ\T m≈£îÿeø±\+ ø=qkÕ>∑e⁄.
w
#ê˝≤ $wüj·÷\˝À MT Ä~Û|ü‘·´+ ø=qkÕ>∑T‘·T+~. MTs¡T q$Tà $XÊ«dü+ ñ+∫q yêfi¯ófl e÷Á‘·+
MT e÷≥ $qs¡T. MT |ü≥Tº<\ä e\¢ nsTTqyêfi¯fl‘√ ã+<ÛTä ‘·«+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. Vü≤qTe÷Hé
w
e‘·T\Ô ‘√, nwüeº T÷*ø± ‘Ó\’ +‘√ BbÕsê<Ûqä #˚jT· +&ç. >∑‹+∫q Je⁄\ C≤„|øü ±\T |ü<|˚ <ü ˚
>∑Ts¡T≈Ô î£ sêe&É+ MT eTH√y˚<qä ≈£î ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~ (ø=+‘·eT+~øÏ e÷Á‘·yT˚ ). Ä<ëj·T+
u≤>∑THêï Ks¡TÃ\T n~Ûø£+ ø±e&É+ ∫ø±≈£î ‘Ó|æŒdüTÔ+~. ã+<ÛäTe⁄\˝À &Ü+_ø£+>±
ø£ì|æ+#·&ÜìøÏ Á|üj·T‹ïkÕÔs¡T. MT ˝À≥TbÕ≥T\qT MT n+‘·s¡+–ø£ $wüj ·÷\qT
ã+<ÛäTe⁄\‘√ |ü+#·Tø√s¡T. ∫qï<ëìø°, ô|<ä›<ëìø° nã<ë∆\T #Ó|üŒ&É+ nìyês¡´+
ne⁄‘·T+~. MT Ä˝À#·q\≈£î nqT>∑TD+>± yêfi¯flì n_Ûeè~∆ #˚kÕÔsT¡ . $\TyÓq’ ÄuÛsÑ D¡ ≤\T
ø=qT>√\T #˚kÕÔsT¡ . Ç‘·sT¡ \T MT ù|s¡T MT<ä #˚ùd yê´bÕsê\T u≤>∑T+{≤sTT. MT≈£îe÷Á‘·+
˝≤uÛ≤\T n+‘·+‘·e÷Á‘·+>± ñ+{≤sTT. sê»ø°j·T+˝À ‘·\<ä÷s¡Ãe\dæq |ü] dæú‘·T\T
ekÕÔsTT. sê»ø°jT· |ü<$ä \_ÛdTü +Ô ~. düe÷»+˝À MT kÕúsTTì, kÕúHêìï ô|+#·Tø√e&ÜìøÏ
~yêsêÁ‘·T\T $X‚wü+>± ø£èwæ #˚kÕÔs¡T. #ê˝≤ eT+~ ndü÷j·T|üs¡T\T MTs¡T n_Ûeè~∆
#Ó+<ä≈£L&É<äì yêfi¯fl #˚‘·T˝À¢ ñqï Á|üj·T‘êï\T yêfi¯ófl #˚kÕÔs¡T. Ád”ÔøÏ Ád”Ôj˚T X¯Á‘·Te⁄ nH˚
HêqT&ç MT $wüj·T+˝À ì»eTe⁄‘·T+~. $<˚XÊ\T yÓfi≤fl\qï ø√]ø£ HÓs¡y˚s¡T‘·T+~.
Á^Héø±s¡T¶ \_ÛdüTÔ+~. ø°fi¯fl≈£î dü+ã+~Û+∫q Äs√>∑´ düeTdü´\T e#˚Ã neø±X¯+ ñ+~,
C≤Á>∑‘·Ô\T eVæ≤+#·+&ç. jÓ÷>±, yÓT&çfÒwüHé e+{Ï$ eT+∫ |òü*‘ê\qT ÇkÕÔsTT.
ôd˝ŸŒ¤Á&Ó’$+>¥ $wüj·T+˝À C≤Á>∑‘·Ô\T #ê˝≤ nedüs¡+. $Vü‰s¡j·÷Á‘·\ T, |ü⁄D´πøåÁ‘ê\
dü+<äs¡Ùq e÷qdæø£ dü+‘√cÕìøÏ ø±s¡DeTe⁄‘·T+~. düVü≤√<äs¡düVü≤√<ä Ø esêZìï ‘·|ü\T
#˚dæHê yêfi¯flH˚ yÓqπødüT≈£îekÕÔs¡T. dü+‘êq $wüj·T+˝À @$T ~>∑T\T ˝Ò<äT. nqTø√ì
neø±XÊ\T \_ÛkÕÔsTT, yê{Ïì dü~«ìjÓ÷>∑+ #˚düTø√+&ç. Ç+{À¢ X¯óuÛÑø ±sê´\ Á|ükÕÔeq
e⁄+≥T+~. X¯óuÛøÑ ±sê´\T |òTü q+>± ìs¡«Væ≤kÕÔsT¡ . ãTTD u≤<Û\ä qT+&ç $eTTøÏÔ bı+<äT‘ês¡T.
m+‘·#|Ó Œæ Hê e÷s¡TŒ sêì e´≈£î\Ô qT e÷s¡Ã&ÜìøÏ |ü≥TºM&Éì $Áø£e÷s¡Tÿ&ç e˝… ÁX¯$TkÕÔsT¡ .
ø£˙ïfi¯fl≈£î ≈£L&Ü ø£s>¡ ì∑ e´≈£î\Ô qT, ∫qï|æ\\¢ qT #·÷dæ ≈£L&Ü eTqdüT‡ e÷s¡ì eTqTwüß\qT
e÷s¡Ã&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#·ø£+&ç. ∫qï∫qï yê´bÕsê\T, #˚‹eè‹Ô |üqT\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. ñ
<√´>∑|üs¡+>± kÕúsTT ô|s¡T>∑T‘·T+~. kÂø£sê´\T yÓTs¡T>∑T|ü&É‘êsTT. Äs√>∑´ $wüj·TyÓTÆ
dü«\ŒyÓTqÆ Çã“+<äT\T dü÷∫düTHÔ êïsTT. yÓqTï H=|æŒ, yÓT&ÉH=|æŒ dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ Çã“+<äT\T
u≤~Û+#˚ neø±X¯+ ñ+~. Ç+{À¢q÷, yê´bÕs¡ Á|ü<˚XÊ\˝Àq÷ nwüºeT÷*ø± >∑T–Z\+‘√
m
<Û÷ä |ü+ y˚jT· +&ç. uÛ≤>∑kÕ«eTés¡+Z , $TÁ‘·es¡+Z MT n_ÛÁbÕj·÷\‘√ @ø°u$ÑÛ kÕÔsT¡ . Ç+<äTe\¢
eT+∫ |òü*‘ê\qT kÕ~ÛkÕÔs¡T. eT+∫ dü+ã+<Ûä+ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. MT eTqdüT≈£î q∫Ãq
co
$yêVü≤+ #˚düTø√>∑\T>∑T‘ês¡T. dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡ú+˝À kÕqT≈£L\yÓT Æq |òü*‘ê\T
u.
dü+ÁbÕ|æÔkÕÔsTT.
ug
ul
.m
w
düs«¡ s¡ø±å #·÷s¡eí TT

w
qeÁ>∑V≤ü eTT\ eT÷*ø£\T, dü$T<Û\ä qT #·÷s¡+í #˚dæ ‘·j÷· s¡T#˚dqæ ~ düs«¡ s¡ø±å #·÷s¡eí TT.
w
nìï Á>∑V≤ü eTT\ u≤<Û\ä T ‘=\–b˛sTT eT+∫ »s¡T>∑T‘·T+~. eT÷*ø£\T, dü$T<Û\ä T ˇø=ÿø£ÿ
Á>∑Vü‰ìøÏ dü+ã+~Û+∫ nqT≈£L\ qø£åÁ‘ê˝ÒyÓ’‘˚ ñqïy√ Äj·÷ s√E\˝À M{Ïì ùdø£]+∫
Ä~yês¡+ Hê&ÉT #·÷s¡í+ #˚j·T&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. <˚X¯+˝Àì $$<Ûä ÁbÕ+‘ê\ qT+&ç
eT÷*ø£\T, dü$T<Û\ä T ùdø£]+#·&+É »s¡T>∑T‘·T+~. Ç~ düT\uÛyÑ TÓ qÆ ‘·+Á‘·eTT (ñbÕj·TeTT).
n+<äs¡÷ qeÁ>∑Vü≤eTT\ j·÷>±\T, j·TC≤„\T Ç‘·s¡Á‘ê KØ<Ó’q e÷s¡Z<ä s¡Ùø±\T
ne\+_+#·˝sÒ T¡ . XÊg düeTà‘·yTÓ qÆ á #·÷s¡eí TT‘√ Á|ü‹ s√p kÕïq+ #˚ùdÔ dü]b˛‘·T+~
(‘·\kÕïq+ ø±<äT). kÕïq+ #˚j·T&ÜìøÏ eTT+<äT u§¬øÿq˝À ø=~›>± düs¡«s¡øå± #·÷s¡í+
ø£*|æ kÕïq+ #˚j·T+&ç. qeÁ>∑Vü≤ <√cÕ\T b˛sTT eT+∫ »s¡T>∑T‘·T+~. m+‘√eT+~
Çã“+<äT\qT, yêdüÔe |ü]dæú‘·T\qT <äèwæº˝À ñ+#·Tø=ì dü÷∫+∫q düT\uÛÑ ‘·+Á‘·eTT.
á düs¡«s¡øå± #·÷s¡íeTT ∫qï |æ\¢\T, eè<äT∆\T, Åd”Ô\T, j·TTe≈£î\T, n+<äs¡÷ ñ
|üjÓ÷–+#·<ä–q~.
2023-2024 ˝À
dæ+Vü≤sê• |òü*‘·eTT\T
Ä<ëj·T+ ` 14 e´j·T+ ` 02 sê» ` 01 ne ` 07
eT|òüT 1,2,3,4 bÕ<äeTT\T, |ü⁄ã“ 1,2,3,4 bÕ<äeTT\T, ñ‘·Ôs¡ 1e bÕ<äeTT\ j·T+<äT
|ü⁄{Ïºq yês¡T ªªe÷, MT, eT÷, y˚T, yÓ÷, {≤, {°, ≥÷, fÒµµ nqT nø£ås¡eTT\T ‘·eT
ù|s¡Tq≈£î yÓTT<ä≥ >∑\yês¡T dæ+Vü≤sê•øÏ #Ó+~qyês¡T.
2023-2024 dü+e‘·‡s¡ |òü*‘·eTT\T
á sê• yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡+ #ê˝≤u≤>∑T+~. ~«rj·T ‘·èrj·÷\˝À πø‘·Te⁄,
m
dü|üÔeTkÕúq+˝À X¯ì, nwüºeT uÛ≤>∑´kÕúHê\˝À >∑Ts¡TsêVüQe⁄\ dü+#ês¡+, s¡$#·+Á<ä
co
Á>∑Vü≤D≤\T, >∑Ts¡TX¯óÁø£eTÚ&ÛÉ´$T\T Á|ü<ÛëqyÓTÆq |òü*‘ê\qT ìπs› •düTÔHêïsTT. _+<äTÁ|ükÕús¡
nwüºø£es¡TZ˝À >∑Ts¡Te⁄ Hê\T>∑T _+<äTe⁄\T, X¯ì Hê\T>∑T _+<äTe⁄\qT ø£*–, X¯óÁ≈£î&ÉT
u.
◊<äT _+<äTe⁄\‘√ eT+∫ ã\+ ø£*– ñHêïs¡T. düVü≤√<äs¡düVü≤√<äØ es¡Z + qT+&ç
ug
ÄbÕ´j·T‘·\T \_ÛkÕÔsTT. sê»ø°j·÷\˝À ñqï‘· |ü<äe⁄\qT n+<äTø√>∑\T>∑T‘ês¡T.

ñqï‘· $<ä´ø√dü+ #˚ùd <ä÷s¡Á|üj÷· D≤\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. Á|ü»\ n_Ûe÷Hêìï #·÷s¡>=+{≤s¡T.
ul
MTMT<ä ñqï u≤<Ûä´‘·*ï $düà]+#·s¡T. eè‹Ôñ<√´>±\˝À ì<ëq+, dü+j·TeTq+, zs¡TŒ

.m
#ê˝≤ nedüs¡+. Ä]úø£+>± kÕúsTT ô|s¡T>∑T‘·T+~, dü+bÕ<äq ô|s¡T>∑T‘·T+~. dæúsêdüTÔ\T

ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. $$<Ûä s¡ø±\ ø=‘·Ô e÷sêZ\˝À Ä]úø£ |ü⁄s√>∑‹øÏ #˚ùd Á|üj·T‘êï\T
w
|òü*kÕÔsTT. HêHês¡ø±\ n]cÕº\T, Çã“+<äT\T, ∫ø±≈£î\T b˛e&ÜìøÏ, X¯Á‘·Tu≤<Ûä\T

w
u≤<Ûä\T q•+#·&ÜìøÏ ªªÁ‹X¯S˝Ÿµµ ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. sê»ø°j·T J$‘·+ eT÷&ÉT |ü⁄e⁄«\T

w
Äs¡T ø±j·T\T>± ñ+≥T+~. n~Ûø±s¡+ edüTÔ+~. Á|ü‘·´s¡Tú\ ã\V”≤q‘·\qT MT≈£î

nqT≈£L\+>± e÷s¡TÃ≈£î+{≤s¡T. Äs√>∑´+ u≤>∑T+≥T+~. q÷‘·q $<ä´qT nuÛ´Ñ dæ+#ê\ì
ñ‘ê‡Vü≤|ü&˚ yê]øÏ Ç~ nqT≈£L\ ø±\+. $<ë´]ú˙$<ë´s¡Tú\T $X‚wü+>± ÁX¯$T+∫
nqT≈£L\ |òü*‘ê\qT kÕ~ÛkÕÔs¡T. ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À nqT≈£L\yÓTÆq |ò ü*‘ê\T Ä\dü´+
nsTTHê ñ‘·ÔeT |òü*‘ê\≈£î &Û√ø± ˝Ò<äT. @ <˚e⁄&ç¬ø’Hê, <˚e‘·¬ø’Hê |üP» #˚ùd≥|ü&ÉT
eTVü‰rs¡ú+ bı&çì ø=~›>± ñ|üjÓ÷–+#ê*. m˝≤+{Ï n_Ûùwø±ì¬ø’Hê á eTVü‰rs¡ú+
bı&ç˝À ˙fi¯óflø£*|æ n_Ûùwø£+ #˚j·T+&ç. eTVü‰rs¡ú+ bı&ç‘√ #˚ùd n_Û ùwø±\T, |üP»\T
eT+∫ |ò*ü ‘ê\qT ÇkÕÔsTT, Çwü<º e˚ ‘êqTÁ>∑V≤ü + ø£\T>∑T‘·T+~. CÒ´wü˜ dü+‘êq+ $wüjT· +˝À
ø=+‘· ø£]ƒqyÓTÆq ìs¡íj·÷\T rdüTø√e\dæq |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. Á|ü‹ì‘·´+
Hê>∑dæ+<Ûä÷s¡+ qT<äT≥Tq <Ûä]+#·&É+ e\q qs¡~wæº ‘=\–b˛sTT, »Hêø£ s¡¸D
@s¡Œ&ÉT‘·T+~. u≤<ÛäqT ~>∑$T+>∑T≈£îH˚ e´≈£îÔ\T>±H˚ ñ+{≤s¡T. ‘·eT u≤<Ûä\T, u≤<Ûä´‘·\T
m≈£îÿe>± Ç‘·s¡T\≈£î #Ó|æŒ $dæ–+#·s¡T. ñqï $wüj·T+ düŒwüº+>± #Ó| üŒ&É+ e\¢ $s√<Ûë\T
ekÕÔsTT. Ä $<ÛëHêìï e÷s¡TÃø√yê\ì Á|üj·T‹ïkÕÔs¡T >±ì e÷s¡TÃø√˝Òs¡T. ≈£î≥T+ã
$wüj÷· \T ˇ&ç<Tä &ÉT≈£î\≈£î ˝ÀHÓH’ ê n˙ï düsT¡ ≈› î£ +{≤sTT. kÕ<Ûës¡D Á|üjT· ‘êï\˝À <Ûqä +
edüTÔ+~. nedüs¡+ ˝Òq|ü&ÉT eTØ n~Ûø£+>± <Ûäq+ #˚≈£Ls¡T‘·T+~. kı+‘·yêfi¯fl≈£î,
Äràj·Tes¡Z+ nedüsê\≈£î e÷Á‘·+ Çã“+~ ˝Ò≈£î+&Ü @<√$<Ûä+>± <Ûäq+ düs¡T›u≤≥T
#˚kÕÔs¡T. yêfi¯fl n_Ûeè~∆øÏ |ü⁄Hê<äT\T y˚kÕÔs¡T. \ø°åà‘êeTs¡ e‘·TÔ\T nwüºeT÷*ø± ‘Ó’\+‘√
BbÕsê<Ûäq #˚j·T≥+ e\q Ä]úø±_Ûeè~∆ ø£\T>∑T‘·T+~, \ø°åà<˚$ nqTÁ>∑ Vü≤+
ø£\T>∑T‘·T+~. nìï $wüj·÷˝À¢ n<äècÕºìøÏ, X¯óuÛ≤ìøÏ <ä>∑Zs¡>± J$‘·+ q&ÉTdüTÔ+~.
bıs¡bÕ≥T ìs¡íj·÷\T, @ø£|üø£å ìs¡íj·÷\T Çã“+<äT\≈£î <ë]rkÕÔsTT. #·]Ã+∫ eTTK´
ìs¡íj·÷\T #˚j·T&É+ e\¢ y˚T\T »s¡T>∑T‘·T+~. ∫qïbÕ{Ï e´≈£îÔ\ ≈£L≥$Tì ã˝Àù|‘·+
#˚kÕÔs¡T. J$‘·+˝À |òüTq$»j·÷\T kÕ~ÛkÕÔs¡T. ndüeTs¡Tú\ MT<ä C≤*|ü&ç n+<ä\+
møÏÿkÕÔs¡T. Ä ndüeTs¡Tú˝Ò nK+&ÉT˝…’ MT≈£î n+&É>± ñ+{≤s¡T. b˛{°<ës¡T\T Á|ü‹#√≥
MT≈£î m<äTs¡T|ü&Ü¶ MT≈£î e∫Ãq qwüº+ @MT˝Ò<äT. eè‹Ôñ<√´>±\|üs¡+>± ˝ÀÁbıô|ò’˝Ÿ
bÕ{Ï+#·&É+ e\¢ á düe÷»+˝À Ä•+∫q |òü*‘ê\T sêe⁄. eè‹ÔøÏ dü+ã+~Û+∫q
m
n˙ï Ä&É+ãs¡+>± ñ+&Ü\ì uÛ≤$kÕÔs¡T. n<˚ #˚kÕÔs¡T. düVü≤À<äs¡düVü≤ À<äØ esêZìøÏ
nìï$<Ûë\T>± n+&É>± ñHêï yêfi¯fløÏ dü+‘·è|æÔ ñ+&É<äT. kı+‘·yêfi¯ófl mìï ‘·|ü\T
co
#˚dæHê MT≈£î n$ ‘·|ü\T>± nì|æ+#·e⁄. sê»ø°j·T n<äèwüº+ e]düTÔ+~. á sê•yês¡T
u.
J$‘·+˝À m<äTs¡j˚T´ dü+|òüT≥q\ Ä<Ûës¡+>± nbÕs¡ nqTuÛÑyêìï, y˚T<ÛädüT‡qT kı+‘·+
#˚düT≈£î+{≤s¡T. m≈£îÿe>± $+{≤s¡T, n<˚$<Ûä+>± e÷{≤¢&É‘ês¡T. eT+∫ e÷≥ø±]‘·q+
ug
ñ+≥T+~. m<äT{Ïyêfi¯ófl yÓ÷dü+ #˚j·Tq+‘· es¡≈£L Ç‘·s¡T\qT yÓ÷dü+ #˚<ë›eTH˚

ul
Ä˝À#·H˚ sê<äT. kÕ‹«ø£ dü«uÛ≤e+, e÷≥ MT<ä ì\ã&˚ eTqdüÔ‘·‘·Ô«+ ñ+≥T+~. J$‘·
uÛ≤>∑kÕ«$T‘√ $uÛÒ<ë\T @s¡Œ&˚ neø±X¯+ ñ+~, C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. @ <˚e⁄&ç¬ø’Hê,
.m
<˚e‘·¬ø’Hê |üP» #˚ùd≥|ü&ÉT eTVü‰rs¡ú+ bı&çì ø=~›>± ñ|üjÓ÷–+#ê*. m˝≤+{Ï

w
n_Ûùwø±ì¬øH’ ê á eTVü‰rs¡+ú bı&ç˝À ø=~›>± ˙fi¯ófl ø£*|æ n_Ûùwø£+ #˚jT· +&ç. eTVü‰rs¡+ú
w
bı&ç‘√ #˚ùd n_Ûùwø±\T, |üP»\T eT+∫ |òü*‘ê\qT ÇkÕÔsTT, Çwüº<˚e‘êqTÁ>∑Vü≤+

ø£\T>∑T‘·T+~. Åd”Ô dü+‘êq+ |ü≥¢ Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq n_Ûe÷q+ ø£*– ñ+{≤s¡T. dü+‘êq+
w
yêfi¯fl n;Ûwüº+ y˚Ts¡≈£î q&ÉT#·Tø=qø£ ø=ìïdü+<äsê“¤\˝À Çã“+<äT\≈£ î >∑T]#˚kÕÔs¡T.

HÓ’‹ø£u≤<Ûä´‘·\≈£î m≈£îÿe ÁbÕeTTK´‘·ìkÕÔs¡T. nqT≈£îqï yê{Ïì @<√s¡ø£+>± kÕ~ÛkÕÔs¡T.
|ü≥Tº<ä\, n+‘·s¡Z‘· Á|ürø±s¡ yê+#Û·, b˛{°‘·‘·«+ m≈£îÿe>± ñ+≥T+~. n$T‘·yÓTÆq
C≤„|üø£X¯øÏÔ ñ+≥T+~. J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$T Äràj·TT\‘√ ø=~›ø±\+ ∫ø±≈£î\T ñ+{≤sTT.
ô|<ä›\ Äs√>∑´+ $wüj·T+˝À C≤Á>∑‘·Ô\T nedüs¡+. yÓ÷ø±fi¯fl H=|ü\T, bÕ<ë\≈£î
dü+ã+~Û+∫q H=|ü\T, Ç.mHé.{Ï., yÓqTïH=|æŒ düeTdü´\ e\¢ Çã“+~|ü&˚ neø±X¯+
ñ+~. ñ<√´>∑+˝À Á|üy÷Ó wüHé \_ÛdTü +Ô ~. n~Ûø±s¡+˝À ñqï Åd\Ô” e\¢ y˚T\T ø£\T>∑T‘·T+~.
<=+>∑kÕ«MTJ\ e\¢, ≈£î‘·+Á‘· uÛ≤yê\T ø£*–q kÕ«eTT\ e\¢ yÓ÷düb˛‘ês¡T. me]ì
qe÷à˝À, me]‘√ q÷‘·q ø±s¡´Áø£e÷\T ÁbÕs¡+_Û+#ê˝À ìs¡ísTT+#·Tø√e≥+ ø£wüº‘·s¡+
ne⁄‘·T+~. qeTàø£+ q\¢|Pü dü ne⁄‘·T+~. ø=+‘· njÓ÷eTj·T+ ndüŒwü‘º · nqTe÷Hê\≈£î
<ë]rdüTÔ+~. dü«\Œø±\ |ü]∫‘·T˝Ò n|ü]$T‘· düVü‰j·T+ #˚kÕÔs¡T. MT nedüsê\≈£î
dü+ã+~Û+∫q ãTTD düV‰ü j·T+ \_ÛdTü +Ô ~. u≤\´$TÁ‘·T\T, ∫s¡ø±\|ü]∫‘·T\ ìs¡j í ÷· \T,
dü\Vü‰\T neT\T #˚ùdeTT+<äT ì|ü⁄DT\ dü\Vü‰\qT ‘·|üŒ≈£î+&Ü rdüTø√+&ç.
&Ü≈£îýÓT+{Ÿ‡, *œ‘·|üPs¡«ø£ eéVü‰sê\ j·T+<äT C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+ &ç. ø=qT>√\T˝À
yÓ÷düb˛j˚T neø±XÊ\THêïsTT, C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. ôd˝ŸŒ¤Å&Ó’$+>¥, dæ«$Tà+>¥˝À ‘·–q
C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø√+&ç. ªª\ø°åà#·+<äq+µµ ‘√ Äsêe[ ≈£î+≈£îeT‘√ eTVü‰\ø°åà<˚$ |üP»
#˚j·T+&ç, Ç+<äTe\¢ ◊X¯«s¡´ÁbÕ|æÔ, $yêVü≤ÁbÕ|æÔ, eè‹Ôñ<√´>±\˝À ø£\TdüTu≤≥T,
dü+‘êqÁbÕ|æÔ yÓTT<ä˝…’q X¯óuÛ≤\T »s¡T>∑T‘êsTT. eT<Ûäé]Ô‘·«+ #˚ j·Tø£+&ç, eT<Ûäé]Ô
dü+‘·ø±\T #˚j·Tø£+&ç. >∑‘·+˝À MTs¡T &Ü≈£îýÓT+{Ÿ‡ô|’ #˚dæq dü+‘·ø±\T $yê<ädüŒ<ä+
ne⁄‘êsTT. Ä<Ûë´‹àø£, ùdyê ø±s¡´Áø£e÷\≈£î <ÛäHêìï Ks¡TÃ #˚kÕÔs¡T. e÷qdæø£ Á|üXÊ+‘·‘·
@s¡Œ&ÉT‘·T+~. eè‹Ôñ<√´>±\˝À kÕeTs¡ú´+, HÓ’|ü⁄D´+ eT]+‘· yÓTs¡T>∑e⁄‘·T+~. MT
kÕúHêìï |ü~\+ #˚düTø√>∑\T>∑T‘ês¡T. s¡#·Hê, yê´kÕ\T, |ü⁄düÔø£ s¡ #·q, |ü]XÀ<Ûäq, q≥q,
ø£fi≤ dü+ã+<ÛäyÓTÆq, eè‹Ôñ<√´>±\˝À $X‚wüyÓTÆq ì|ü⁄D‘· ñ+≥T+~. n+fÒ MTs¡T #˚ùd
@ |üìø° Ç‘·s¡T\T Á|ü‘êé÷ïj·T+ #Ó|üŒ˝Òì $<Ûä+>± ñ+≥T+~. nsTT‘˚ MT y˚T<ÛädüT‡,
m
Ä˝À#·q\T, ÁX¯eT m≈£îÿeø±\+ <√#·Tø√ã&É‘êsTT ˝Òø£ yÓ\T>∑T˝ÀøÏ sêø£b˛e&É+
»s¡T>∑T‘·T+~. ñ<√´>±\˝À |ü<√qï‘·T\T bı+<äT‘ês¡T. ◊X¯«s¡´ÁbÕ|æøÔ ,Ï eè‹Ô ñ<√´>±\˝À
co
ø£\TdüTu≤≥T≈£î, $yêVü≤ÁbÕ|æÔøÏ, dü+‘êqÁbÕ|æÔøÏ á \ø°åà#·+<äq+ <Ûä]+#·&É+ e\q
u.
y˚T\T »s¡T>∑T‘·T+~. Åd”Ô\ e\q n<äèwüº+ ø£*dæ edüTÔ+~. <ë+|ü‘·´ J$‘·+˝À {°ø£|ü˝À
‘·TbòÕqT e+{Ï dü+|òüT≥q\T @s¡Œ&ÉT‘êsTT. n+‘·≈£î $T+∫ M]øÏ Çã“+~ ø£\T>∑<äT.
ug
#ê˝≤eT+~øÏ ‘·+Á&çe\¢ y˚T\T »s¡T>∑<äT. eTqdüT‡˝À kÕúq+ ø£*–q s¡ø £Ôdü+ã+<Ûä J$

ul
XÊX¯ « ‘· + >± <ä ÷ s¡ + ø±e&É + rÁe eTH√y˚ < ä q øÏ ø±s¡ D + ne⁄‘· T +~. eè‹Ô ,
ñ<√´>±\|üs¡+>± |æ{°wüqT¢, Äø±X¯sêeTqï bò˛qT¢ ∫ø±≈£î ø£*–kÕÔsTT. Á|ü‹kÕ] MT
.m
ìC≤sTTr, kÕeTsêú´ìï kÕøå±´\‘√ ìs¡÷|æ+#·Tø√yê*‡ edüTÔ+~. ∫e]øÏ yÓTT+&ç

w
<Ûs’Ó ´¡ +‘√, ø√|ü+‘√ m<äTs¡T ‹s¡T>∑T‘ês¡T. ˇπø $wüj÷· ìï |ü~kÕs¡T¢ ìs¡÷|æ+#·Tø√yê*‡q

w
nedüs¡+ ˝Ò<äì uÛ≤$+#·T≈£î+{≤s¡T. <ë+‘√ dü‘êsTT+|ü⁄ Ä–b˛‘·T+~. Åd”Ô\

düVü‰j·TdüVü≤ø±sê\T nedüs¡yÓTÆq düeTj·T+˝À n+<äT≈£î+{≤s¡T. düVü ≤À<äs¡düVü≤À<äØ
w
es¡Z+‘√ dü‘·‡+ã+<Ûë\T ã\|ü&É‘êsTT. n+‘·s¡+–ø£ ≈£î≥T+ã|üs¡yÓTÆq sê»ø°j·÷\T,

ˇø£fi¯fl+fÒ eTs=ø£]øÏ –≥ºì dæú‹ #ê˝≤ Çã“+~ ø£*–düTÔ+~. dü«+‘·yêfi¯ fl e\q MT
zs¡TŒ≈£î, düVü≤HêìøÏ mqï&É÷ ˝Òì |üØø£å\T m<äTs¡e⁄‘êsTT. dü+ã+<Û ë\T ‘Ó+#·Tø√˝Òì
dæú‹, n˝≤>∑ì yêfi¯flqT düeT]ú+#·˝Òì |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. |ü⁄q]«yêVü≤ dü+ã+<ÛäyÓTÆq
$wüj·÷\T dü|òü©ø£è‘·eTe⁄‘êsTT. ñ<√´>∑+ qT+&ç ]f…ÆsY nsTTq yê]øÏ y˚πs #√≥
eT+∫ ñ<√´>∑+ \_ÛdüTÔ+~. e÷¬sÿ{Ï+>¥ s¡+>∑+˝À ñqïyê]øÏ nqT≈£L\ |òü*‘ê\T
ekÕÔsTT. MT˝À ñqï ÁøÏj˚T{Ï${° e\¢ m≈£îÿe \_∆ bı+<äT‘ês¡T. $<˚XÊ\˝À ñqï MT
Äràj·TT\T, ã+<ÛTä e⁄\T, s¡ødÔ£ +ü ã+BÛ≈î£ \T dü«<˚XÊìøÏ sêyê\qï ìs¡jí T· + rdüT≈£î+{≤s¡T.
MT dü+‘êHêìøÏ $<ë´dü+ã+<ÛäyÓTÆq neø±XÊ\T, ñ<√´>∑dü+ã+<ÛäyÓTÆq neø±XÊ\T
\_ÛkÕÔsTT. ns¡{ÏHês¡e‘·TÔ\T nwüºeT÷*ø± ‘Ó’\+‘√ BbÕsê<Ûäq #˚j·T≥+ nìï$<Ûë˝≤
eT+∫~. dü+e‘·‡s¡ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À ÁbÕs¡+_Û+∫q yê´bÕs¡+ u≤>± $düÔ]dü TÔ+~.
e÷eT÷\T Á|ü$T<ä\‘√ BbÕsê<Ûqä #˚jT· ≥+ ø£Hêï \ø°ÎÁ|ü$T<ä\‘√ BbÕsê<Ûqä #˚jT· ≥+
e\q \ø£s¬å ≥T¢ m≈£îÿe |ò*ü ‘·+ ø£\T>∑T‘·T+~. s=fÒwqü T¢, ˝≤uÛ≤\T u≤>∑T+{≤sTT. n~Ûø±s¡T\≈£î
X¯øÏÔøÏ $T+∫q \+#ê\T Çe«e\dæq |ü]dæú‹ MT≈£î Çã“+~ ø£*–düTÔ+~. ‘√\T
ñ‘·Œ‘·TÔ\‘√ #˚ùd yê´bÕsê\T, bòÕ´˙‡ cÕ|ü⁄\T kÕ<Ûës¡D+>± ñ+{≤sTT. $T\T¢,
|æ+&çeTs¡\T, <Ûëq´+ yê´bÕs¡+, m\Åø±ºìø˘ edüTÔe⁄\ yê´bÕs¡+, ã÷´{°bÕs¡¢sY‡, ùdºwüqØ
yê´bÕs¡+ u≤>∑T+{≤sTT. dæ˙, ãT*¢‘Ós¡, ø£fi≤, |ü]ÁX¯eT˝À ñqïyê]øÏ |ü]dæú‘·T\T n+‘·
eT<Ûä´düÔ+>± ñHêïsTT. »\ dü+ã+~Û‘·, q÷HÓ dü+ã+~Û‘·, Á>±HÓ’{Ÿ‡≈£ î dü+u+~Û+∫q
$wüj÷· \T, ©E\T bı&É–+|ü⁄ e+{Ï $wüj÷· \T nqT≈£L\+>± ñ+{≤sTT. Á|üuTÑÛ ‘·«|üs+¡ >±
kÕúsTTì <ÛäèMø£]+#˚ $wüj·÷\T MT≈£î nqT≈£L\+>± ñ+{≤sTT. #Ó*¢+∫q |üqTï˝Ò
‹]– #Ó*¢+#ê*‡q |ü]dæú‹ edüTÔ+~. |üqTï\ edü÷\T #˚ùd n~Ûø±s¡T\‘√ yê–«yê<ë\T,
Hê´j·TkÕúHê\qT ÄÁX¯sTT+#˚ dæú‹ dü+uÛÑe+. Á|ü‹ì‘·´+ Ç+{À¢ø±˙ yê´bÕs¡ Á|ü<˚XÊ\˝À
ø±˙ nwüºeT÷*ø± >∑T–Z\+‘√ <Ûä÷|ü+ y˚j·T+&ç. Áù|eT$yêVü‰\T MT≈£î nqT≈£L\+>±
ñ+&Ée⁄. X¯óuÛÑø±sê´\˝À, ñ<√´>∑+˝À MT kÕúsTT ô|s¡T>∑T≥, dæúsêdüTÔ\ ø=qT>√\T, $<˚o
m
eéVü‰sê\T, düuŸø±+Á{≤≈£îº\T, sê»ø°j·T eP´Vü‰\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. MTs¡T }Væ≤+∫q #√≥
ÄdüTÔ\ $\Te ô|s¡T>∑e⁄, }Væ≤+#·ì #√≥ ÄdüTÔ\ $\Te ô|s¡T>∑T‘·T+~. neTàø±\
co
ˇ|üŒ+<ë\T Ksês¡T ø±q+<äT≈£î dü+‘√wækÕÔs¡T. Ä]úø£|üs¡yÓTÆq eéVü ‰sê\ô|’
u.
|ü≥TºkÕ~ÛkÕÔsT¡ . ãTTD≤\T rs¡TkÕÔsT¡ . sêyê*‡q <Ûqä + #˚‹øÏ n+<äT‘·T+~. #ê˝≤ø±\+>±
ìs¡¢øå±´ìøÏ >∑T¬s’q n+XÊ\T MT CÀø£´+ e\¢ |üs¡T>∑T\T ô|&É‘êsTT. kÕe÷q´ »HêìøÏ
ug
ñ|üø£]+#˚ mH√ï ø±s¡´Áø£e÷\T MTs¡T $»j·Te+‘·+>± |üP]Ô#˚kÕÔs¡T. ø=ìï+{Ï˝À <Ûäq+

ul
ô|≥Tºã&ç ô|&É‘ês¡T. <Ûäq+ ˙fi¯fl e÷~] Ks¡TÃ ne⁄‘·T+~. Ks¡TÃ\T ‘· –Z+#˚ neø±X¯+
ñ+&É<äT. bı<äT|ü⁄ #˚düT≈£îH˚ neø±XÊ\T ≈£L&Ü ø£qã&Ée⁄. neø±XÊ\T $TeTà*ï
.m
yÓ<äT≈£îÿ+≥÷ e∫Ãq|üŒ{Ïø° e´øÏÔ>∑‘· ø±s¡D≤\ e\¢ neø±XÊìï #˚C≤s¡T Ã≈£î+{≤s¡T.

w
yê´bÕs¡|üs¡+>± uÛ≤>∑kÕ«eTT\‘√ ø£*dæ ◊ø£eT‘·´+>± yê´bÕs¡+ #˚kÕÔs¡T. eT+∫ ˝≤uÛ≤\T

w
bı+<äT‘ês¡T. Ä]úø±_Ûeè~∆ ø=s¡≈£î ªª≈£îuÒs¡ j·T+Á‘êìïµµ ñ|üjÓ÷–+#·+&ç, Ç~

#ê˝≤eT+∫~. eè‹Ôñ<√´>±\|üs¡+>± ø£èÁ‹eTyÓTÆq b˛{°ì m<äTs=ÿqe\dæ edüTÔ+~.
w
MT e\¢ Á|üj÷Ó »q+ bı+~qyês¡T MTô|’ ø£è‘·»‘„ ê uÛ≤e+ ø£*– ñ+&ÉsT¡ . kı+‘· eTqTwüß\
<ë«sê Ä•+∫q |üqT\T HÓs¡y˚s¡TÃø√e&ÜìøÏ ‘·|üŒìdü]>± eTs=ø£]ì m<äTs=ÿqe\dæ
edüTÔ+~. düs¡Œ<√wüìyês¡D #·÷s¡íeTT‘√ düs¡«s¡øå± #·÷s¡íeTT ø£*|æ kÕïq+ #˚j·T&É+
e\q düs¡Œ<√cÕ\T eT]j·TT Á>∑Vü‰\ e\q ø£\T>∑T u≤<Ûä\T ‘=\–b˛‘êsTT (‘·\kÕïq+
#˚j·Tsê<äT). q÷‘·q $<ë´ø√s¡T‡\qT nuÛÑ´dæ+#ê\H˚ MT ø√]ø£ ã\|ü&ÉT ‘·T+~.
$<ë´]ú˙$<ë´s¡Tú\≈£î nìï$<Ûë\T>± nqT≈£L\+>± ñ+~. Á|ü‹s√p düs¡dü«r ‹\ø£+
qT<äT≥q <Ûä]+#·≥+, C≤„q#·÷sêíìï ùd$+#·≥+, y˚T<Ûë<äøÏåD≤eT÷]Ô s¡ ÷|ü⁄qT yÓT&É˝À
<Ûä]+#·&É+ e\q nqT≈£L\yÓTÆq |òü*‘ê\qT kÕ~Û+#·>∑\T>∑T‘ês¡T. }πs–+|ü⁄\T,
ñ<äé÷\T, ãVæ≤s¡+>∑düuÛÑ\T yÓTT<ä˝…’q$ J$‘·+˝À #√≥T #˚düT≈£î+{≤sTT. MT
X¯økÔÏ ÕeTsêú´\≈£î, ì|ü⁄D‘·≈î£ nyês¡T\¶ T \_ÛkÕÔsTT. ˙‹ìC≤sTTr\‘√ $~Ûìs¡«Vü≤D #˚dTü qÔ ï
MT≈£î ø=+‘·eT+~ n~Ûø±s¡T\ e\¢ Çã“+<äT\T @s¡Œ&˚ |ü]dæú‘·T\T ekÕÔ sTT. MT
ñ<˚X› ´¯ +˝À n$˙‹‘√ düe÷»+ yÓT\Æ |ü&|¶É Œü {Ïø° ìC≤sTTr>± |üì#˚dTü Ôqï≥Te+{Ï Hê˝≤+{Ï
yêfi¯fl≈£î Á|üX¯+dü\T ekÕÔj·Tì uÛ≤$kÕÔs¡T. Á|üX¯+dü\T sêø£b˛>± n$˙‹|üs¡T\ qT+&ç
n&É¶+≈£î\T ekÕÔsTT. j·T<∏ës¡úyÓTÆq á dü‘ê´ìï Á>∑Væ≤+#·q+<äT≈£î m+‘·>±H√
u≤<Ûä|ü&É‘ês¡T. yêdüÔyê\T $T+>∑T&ÉT|ü&Ée⁄. ø=ìï düeTdü´\T <Ó’yêìπø e~*y˚j·T&É+
ñ‘·ÔeT+ nì uÛ≤$kÕÔs¡T. @~ »]–Hê |òüs¡yê˝Ò<äT nì yÓTT+&ç <ÛÓ’s¡´ +‘√ Á|üe]ÔkÕÔs¡T.
düe÷C+˝À eT#·Ã˝Òì eTìwæ>± ì\ã&É‘ês¡T. m+‘· <Ûäq+ e∫ÃHê n+<äT≈£î ‘·>∑Z
Ks¡TÃ\T ñ+{≤sTT. $ÁXÊ+‹ ˝Ò≈£î+&Ü ÁX¯$TkÕÔs¡T. z kÕe÷õø£es¡Z+ jÓ TTø£ÿ
n+&É<ä+&É\T \_Û+#·&É+ e\¢ ø=ìï ø±s¡´Áø£e÷\T $»j·Te+‘·+>± #˚j·T>∑\T>∑T‘ês¡T.
nwüº>∑D|ü‹ |”sƒêìøÏ |ü]eTfi¯>∑+<Ûä+ sêdæ, Äsêe[ ≈£î+≈£îeT ô|{Ïº, düT>∑+<Ûä
dæ<>∆ä +∑ <ÛëøÏ‘å \· ‘√ ì‘·´+ |üP» #˚jT· ≥+ e\q yêdüTÔ <√cÕ\T b˛‘êsTT. ø£fi≤, kÕVæ≤‘·´,
kÕ+düÿ è‹ø£s¡+>±\˝À MT Äràj·Tes¡Z+, MT s¡ø£Ôdü+ã+BÛ≈£î\T |òüTq$»j·÷\T
kÕ~ÛkÕÔs¡T. MTs¡T me]˙ ìs¡T‘ê‡Vü≤|üs¡#·s¡T, Áb˛‘·‡Væ≤kÕÔs¡T. @ s¡+>∑|ü≥¢ e´‹πsø£‘·
ñ+&É<äT. n+<äs¡÷ yêfi¯flyêfi¯fl s¡+>±\˝À |ü⁄s√>∑‹ kÕ~Û+#ê\ì MTs¡T ø√s¡T≈£î+{≤s¡T.
m
<ä÷s¡ÁbÕ+‘ê\˝À ñqïÁ Á|æj·T‘·eTT\T, ∫Hêïs¡T\ ˝ÒK\T, dü+uÛ≤wüD\T, sêø£b˛ø£\T
yÓTT<ä˝…’q yê{Ï e\¢ MT nqTsê>∑ yê‘·‡˝≤´\T $ø£dæ‘·+ ne⁄‘êsTT. ø=ìï düeTdü´\T
co
e÷qdæø£ Ä+<√fi¯q≈£î >∑T]#˚kÕÔsTT. MT düeTdü´\qT Ç+{À¢yêfi¯fl‘√ #Ó| üŒs¡T. ãj·T≥
u.
ùdïVæ≤‘·T\≈£î #Ó|üø=ì }s¡≥ #Ó+<äT‘ês¡T. düe÷»+˝À n+‘·>± ù|s¡T˝Òì ∫qï∫qï
e´≈£î\Ô qT #˚sB¡ dæ yêfi¯fl‘√ ≈£L≥$Tì @sêŒ≥T #˚dæ >=|üŒ $»j·÷\T kÕ~ÛkÕÔsT¡ . sê»ø°jT·
ug
|ü<ä$ \_ÛdüTÔ+~. dü+‘êq+ e\¢ düeTdü´\T n~Ûø£+ ne⁄‘êsTT. #·<äTe⁄, Äs√>∑´+

ul
düeTdü´\T>± e÷s¡T‘êsTT. dü+‘êq+ yÓTT+&ç>± eéVü≤]kÕÔsT¡ . MTs¡T #Ó|Œæ q @ dü÷#·Hê

bÕ{Ï+#·s¡T. Ä]úø£|üs¡yÓTÆq ˝À≥TbÕ≥¢qT, ñ<√´>∑+˝À ˇ&ç<äT&ÉT≈£î\qT n~Û>∑$TkÕÔs¡T.
.m
ø£w|ºü &ü ç qwübº ˛yê*‡q |ü]dæ‹ú qT+&ç ãj·T≥|ü&>É \∑ T>∑T‘ês¡T. |üP»\˝À eT]j·TT Ç+{À¢
w
Hê>∑ã+<Ûä+ nH˚ ≈£î+≈£îeTqT ñ|üjÓ÷–+#·+&ç, Ç~ m+‘√ $•wü˜yÓTÆq~. Áù|eT, ô|[fl

w
e+{Ï eéVü‰sê\T ∫ø±≈£î|üs¡TkÕÔsTT. á $wüj·T+˝À MT n_ÛÁbÕj·÷\T ‘˚*Ã #Ó|üŒs¡T.

n$yêVæ≤‘·T˝…q’ yê]øÏ $yêVü≤ø±\+. dü+‘êq+ ˝Òìyê]øÏ dü+‘êqÁbÕ|æ.Ô Á|üuTÑÛ ‘·«|üs+¡ >±,
w
Áô|’y˚{Ÿ|üs¡+>± sêe\dæq ô|+&ç+>¥ _˝Ÿ‡ z <ë]øÏ ekÕÔsTT. sê»ø°j·T +>± e#˚Ã

e÷s¡TŒ\qT nqT≈£L\+>± eT\T#·Tø√>∑\T>∑T‘ês¡T. MT Ä‘·àdü+‘·è|æÔ kÕeT÷Væ≤ø£ qcÕºìøÏ
<ë] rj·T≈£L&É<äì Á>∑Væ≤+∫ ìs¡íj·÷\T rdüTø√+&ç. #˚dæq bıs¡bÕfÒ¢ eT∞fl #˚j·Te<äT›.
$T‹MT]q Ä‘·à$XÊ«dü+‘√ yêdüÔyê\qT eTs¡T>∑T|üs¡#·e<äT›. <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ |ü⁄wüÿ\+>±
ñ+~. MT Á|ü‹wü˜ kÕúq+ ≈£î<äT|ü⁄\≈£î ˝ÀHÓ’Hê ì\ã&ÉT‘·T+~. ì‘·´+ z+qeT•Ùyêj·T
e‘·TÔ\‘√ nwüºeT÷*ø± ‘Ó’\+‘√ BbÕsê<Ûäq #˚j·T≥+ nìï$<Ûë˝≤ eT+∫~.MT Á|ü‘·´]ú
m+‘· ã\e+‘·T&Ó’Hê ø=ìï ã\V”≤q‘·\T MT≈£î <=s¡T≈£î‘êsTT. yê{Ïì ñ|üjÓ÷–+#·T
ø√>∑\T>∑T‘ês¡T. ‘Ó\¢õ˝Ò¢&ÉT e‘·TÔ\‘√ nwüºeT÷*ø± ‘Ó’\+‘√ BbÕsê<Û äq #˚j·T≥+ e\q
$ù|Tò ïX¯«s¡Tì nqTÁ>∑V≤ü + \_ÛdTü +Ô ~. ø±+Á{≤≈£î\º T, düuŸ ø±+Á{≤≈£î\º T, ˝…ô’ dqT‡\T ©E\T
˝≤_ÛkÕÔsTT, <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ yÓqï+{Ï s¡øÏådüTÔqï≥T¢>± uÛ≤$kÕÔs¡T . ùdïVü‰\T Äràj·TT\‘√
eTT&ç|&ü ç ñHêïj·Tì MTs¡T u≤$kÕÔsT¡ . ø±˙ MT≈£î ‘Ó*j·Tì $wüjT· + @$T≥+fÒ ùdïVü‰\T
&ÉãT“‘√ eTT&ç|ü&ç ñHêïj·Tqï $wüj·T+ MTs¡T Á>∑Væ≤+#·˝Òs¡T. ùdïVü ≤+ nH˚ eT‘·TÔ˝À
#ê˝≤ qwüºb˛‘ês¡T. Á|æ+{Ï+>¥, ùdºwüqØøÏ dü+ã+~Û+∫q $wüj·÷\T nqT≈£L*kÕÔsTT.
n\+ø±s¡ edüTÔkÕe÷Á–øÏ dü+ã+~Û+∫q yê´bÕsê\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. á sê•˝À »ìà+∫q
yês¡T á dü+e‘·‡s¡+ ≈£îuÒs¡ bÕX¯ó|ü‘· Vü≤√eT+ #˚j·÷*, øöeTT~ì yÓT&É˝À <Ûä]+#ê*.
Ä]úø£ |ü⁄s√>∑‹ kÕ~Û+#·&ÜìøÏ q÷‘·q eP´Vü‰\qT yÓ‘·T≈£î‘ês¡T. MT&ç j·÷ e\¢ y˚T\T
»s¡T>∑T‘·T+~. >√|ü´+>± $\TyÓ’q edüTÔe⁄\qT ø=qT>√\T #˚j·÷*‡ edüT Ô+~.
uÛ≤>∑kÕ«eTT\‘√ $uÛÒ<ë\T @s¡Œ&É‘êsTT. yê´bÕs¡+˝À nHês√>∑´ø£s¡yÓT Æq b˛{°
@s¡Œ&ÉT‘·T+~. eè‹Ô, ñ<√´>∑, yê´bÕsê\|üs¡+>± $TeTà*ï <Óã“rj·÷\ì MT X¯Á‘·Tes¡Z+
#˚ùd Á|üj·T‘êï\T ÁbÕs¡+uÛÑ+˝ÀH˚ $|òü\+ ne⁄‘êsTT. ø°\ø£yÓTÆq düe Tj·T+˝À
ñqï‘ê~Ûø±s¡T\ n+&É<ä+&É\T \_ÛkÕÔsTT. yÓTT‘·Ô+ MT<ä á dü+e‘·‡s¡+ Á|ü<∏äe÷s¡ú+,
~«rj·÷s¡ú+ ¬s+&É÷ u≤>∑THêïsTT.
Åd”Ô\≈£î Á|ü‘˚´ø£+ :- á sê•˝À »ìà+∫q Ád”Ô\≈£î á dü+e‘·‡s¡+ u≤>∑T+≥T+~. dü+‘êq
|ü⁄s√>∑‹ u≤>∑T+≥T+~. |æ\¢\T J$‘·+˝À dæús¡‘·«+ kÕ~Û+#·˝Ò<äqï ~>∑ T\T rs¡T‘·T+~.
m
eTØ eTTK´+>± <ä÷s¡ÁbÕ+‘·+˝À ñqï dü+‘êq+ >∑T]+∫ ~>∑T\T|ü&É‘ês¡T. nsTT‘˚
co
yê] n_Ûeè~∆ }s¡≥ ø£*–düTÔ+~. z+ qeT•Ùyêj·T e‘·TÔ\‘√, nwüºeT÷*ø± ‘Ó’\+‘√
BbÕsê<Ûäq #˚j·T+&ç. MTs¡T nqT≈£îqï $<Ûä+>± |üqT\T |üP]Ô #˚kÕÔs¡ T. ø£+|üP´≥sY,
u.
$<ä´, Ç+»˙]+>¥ $<ä´qT nuÛÑ´dæ+∫ m|üŒ{ÏqT+&√ ñ<√´>∑+ ø√dü+ m<äTs¡T#·÷düTÔqï
ug
yê]øÏ ñ<√´>∑+ edüTÔ+~. ø±´+|üdt Ç+≥s¡÷«´\˝À ôd\ø˘º ne⁄‘ês¡T. MTs¡T #˚ùd

Ç‘·s¡Á‘ê yê´bÕsê\T, eékÕj·Ts¡+>∑ ñ‘·Œ‘·TÔ\T, ã÷´{°wæj·THé bÕs¡ ¢sY‡, Vü≤À≥fi¯ófl
ul
q&É|ü&É+ yÓTT<ä˝…’q yê´bÕsê\T ø£*dæekÕÔsTT. ‘=+<äs¡|ü&É≈£î+&Ü ìs¡íj·÷\T

.m
rdüT≈£î+{≤s¡T, ˝≤uÛÑ|ü&É‘ês¡T. sê»ø°j·T |ü<ä$ \_ÛdüTÔ+~. Áù|eT $yêVü‰\T |òü*+#·e⁄.

w
Á‹X¯S˝Ÿì ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. Ç~ n‘·´+‘· X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq~. Á|ü‹cÕ˜‘·àø£yÓTÆq

w
j·T÷ìe]‡{°\˝À #·<äTe⁄ø√e&ÜìøÏ d”≥T \_ÛdüTÔ+~. ◊.m.mdt., ◊.|æ.mdt., ◊.◊.{Ï

w
e+{Ï yê{ÏøÏ m+|æø£ ne⁄‘ês¡T. &Üø£ºsY ø±yê\qï MT ø√]ø£ HÓs¡y˚s¡T‘·T+~. eÅdüÔ

yê´bÕs¡+, ùdºwüqØ yê´bÕs¡+, ÄVü‰s¡ |ü<ësêú\≈£î dü+ã+~Û+∫q yê´bÕsê\T
kÕ<Ûës¡D+>± ñ+{≤sTT. ≈£î≥T+ã+˝À ◊ø£eT‘·´+ ø√dü+ $X‚w+ü >± ÁX¯$TkÕÔsT¡ , |ò*ü ‘ê\T
HêeTe÷Á‘·+>± ñ+{≤sTT. Ä]úø£ $wüj·÷\T u≤>∑THêïsTT. b˛{°|üØø£å\˝À HÓ–Z
yÓ’<ä´ø£fi≤XÊ\˝À d”≥T dü+bÕ~kÕÔs¡T. ø°]ÔX‚wüß˝…’q yê] C≤„|üø±\T u≤~ÛkÕÔsTT.
$<ë´dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T, kÕ+πø‹ø£ $<ä´≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj·÷\T ≈£L&Ü
nqT≈£L\+>± ñHêïsTT. eT+∫ ñ<√´>∑+ \_ÛdüTÔ+~. Ä]úø£+>± n_Ûeè~∆ kÕ~ÛkÕÔs¡T.
∫{°º\T, ô|ò’HêHé‡ yê´bÕsêìøÏ <ä÷s¡+>± ñ+&É+&ç. Á|üuÛÑT‘·« dü+ã+<ÛäyÓTÆq
©E\T, ø±+Á{≤≈£îº\T bı&ç–+#·ã&É‘êj·T. eTTKýÓTÆq n~Ûø±s¡T\T MT≈£ î nqT≈£L\+>±
eéVü≤]kÕÔs¡T. Á|üuÛÑT‘·«|üs¡yÓTÆq dü_‡&û\T \_ÛkÕÔsTT. $<ë´]ú˙$<ë´s¡Tú\T C≤„q#·÷sêíìï
ùd$+#·&É+, düs¡dü«r ‹\ø±ìï qT<äT≥q <Ûä]+#·&É+, y˚T<Ûë<äøÏåD≤eT÷]Ô s¡÷|ü⁄qT
yÓT&É˝À <Ûä]+#·&É+ e\q eT+∫ |òü*‘ê\T bı+<ä>∑\T>∑T‘ês¡T. nqTe+•ø£+>±
sêe\dæq ÄdüTÔ\ $wüj·T+˝À MT≈£î düeTHê´j·T+ »s¡T>∑T‘·T+~. |ü⁄q]«yêVü≤
Á|üj·T‘êï\T #˚ùdyê]øÏ nqT≈£L\yÓTÆq |òü*‘ê\T dü+ÁbÕ|æÔkÕÔsTT. dü +‘êq+ ˝Òìyê]øÏ
dü+‘êq+ ø£\T>∑T‘·T+~. Äs√>∑´|üsy¡ TÓ qÆ $wüj÷· \˝À Á|ü‘´˚ ø£ÁX¯<∆ä nedüs+¡ . ø°fifl¯ H=|ü\T
u≤~ÛkÕÔsTT. Bs¡Èø±*ø£ yê´<ÛäT\T ø£*–qyês¡T C≤Á>∑‘·Ô>± ñ+&Ü*‡q ø±\+. Á^Héø±sY¶
ø√dü+ Á|üj·T‘·ï+ #˚ùd yê]øÏ Á^Héø±s¡T¶ \_ÛdüTÔ+~. sê»ø°j·T |ü<ä $ÁbÕ|æÔ, Á|üC≤ø£s¡¸D
dü + ÁbÕ|ü Ô + . |ü P »\˝À eT]j· T T Ç+{À¢ Hê>∑ ã +<Û ä + nH˚ ≈£ î +≈£ î eTqT
ñ|üjÓ÷–+#·+&ç, Ç~ m+‘√ $•wü˜yÓTÆq~ MT ø°]ÔÁ|ü‹wü˜\ e\q ø=+‘·eT+~
ñqï‘ê~Ûø±s¡T\≈£î ndü÷j·T ø£\T>∑T‘·T+~. _+<äTÁ|ükÕús¡ nwüºeTes¡T ZqqTdü]+∫ ù|s¡T
e÷s¡TÃø√yê*. <=+>∑ kÕ«MTJ\ e\¢, <=+>∑ >∑Ts¡Te⁄\ e\¢ qwüºb˛‘ês¡T , C≤Á>∑‘·Ô
eVæ≤+#·+&ç. CÒ´wü˜ dü+‘êq+ $wüj·T+˝À Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq ÁX¯<ä∆ nedü s¡+. $yêVü‰~
X¯óuÛÑø±sê´\qT dü+‘·è|æÔø£s¡+>± ìs¡«Væ≤+#·>∑\T>∑T‘ês¡T. $<˚o dü +ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T
ø£*dæekÕÔsTT. eè‹Ôñ<√´>±\|üs¡+>± MT $<ÛäT\qT düÁø£eT+>±, ˙‹>±, ìC≤sTTr>±
m
ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. Ç~ #ê˝≤eT+~øÏ q#·Ãì n+X¯+>± e÷s¡T‘·T+~. ñqï‘ê~Ûø ±s¡T\
Á|üX¯+dü\T \_ÛkÕÔsTT. ñ<√´>∑+˝À Á|üyÓ÷wüHé \_ÛdüTÔ+~. ã~© ø√s¡T ≈£îH˚ yê]øÏ ã~©
co
ne⁄‘·T+~. Áø°&Üs¡+>∑+˝À MT≈£îqï HÓ’|ü⁄D≤´ìøÏ ‘·–q >∑T]Ô+|ü⁄, nyês¡T¶\T \_ÛkÕÔsTT.
u.
yÓTT‘·Ô+ MT<ä á dü+e‘·‡s¡+ u≤>∑T+~.
ug
ul
.m
w
kÕ«‹ôV≤s¡“˝Ÿ n>∑s¡ e‘·TÔ\T

w
á n>∑s¡e‘·TÔ\T nìï s¡ø±\ eqeT÷*ø£\‘√ ‘·j·÷s¡T #˚j·Tã&çq$. @ ø±s¡´Áø£eTeTT

w
nsTTHê yÓTT<ä\T ô|fÒºeTT+<äT $Hêj·T≈£î&ç <ä>∑Zs¡ á n>∑s¡e‘·TÔ\T yÓ*–+∫ ‘êeTT

‘·\ô|{Ïºq ø±s¡´Áø£eTeTT\T @ Ä≥+ø±\T ˝Ò≈£î+&Ü ì]«|òüTï+>± »s¡>±\ì ‘·\T#·Tø=ì
yÓTT<ä\T ô|≥º+&ç. á n>∑s¡e‘·TÔ\T >∑èVü≤+˝ÀqT eT]j·TT yê´bÕs¡ dü+düú\˝À ñ<äj·T+
eT]j·TT kÕj·T+dü+<Ûäý˚fi¯ yÓ*–+#·&É+ m+‘√ ÁX‚jÓ÷<ëj·Tø£+.
düT>∑+<Ûä >∑+<ÛëøÏå‘·\T
düT>∑+<Ûä dæ<ä∆>∑+<ÛëøÏå‘·\T düs¡«<˚e‘ê Á|”‹ø£s¡yÓTÆq$. |üP»˝À¢ , X¯óuÛÑø±sê´\˝À
ñ|üj÷Ó –+#·<–ä q $•wüy˜ TÓ qÆ nøÏ+å ‘·\T. Ç$ e÷eT÷\T nøÏ+å ‘·\ø£Hêï X¯óuÛÁÑ |ü<yä TÓ qÆ $.
eTVü‰uÛ≤s¡‘·+˝À ns¡T®qT&ÉT bÕX¯ó|ü‘êÁkÕÔìï, ø£s¡Tí&ÉT Hê>±ÅkÕÔì ï á nøÏå+‘·\‘√
|üPõ+#ês¡T. |ü$Á‘·yÓTÆq <˚e‘ê eèøå±\ u…s¡&ÉT‘√ düT>∑+<Ûä Á<äyê´\‘√ á nøÏå+‘·\T
j·T»„XÊ\˝À ‘·j·÷s¡T#˚kÕÔs¡T. @ <˚e‘·¬ø’Hê, @ <˚e⁄ì¬ø’Hê á nøÏå+ ‘·\‘√ |üPõ+∫q
eT+∫ |òü*‘ê\T dü+ÁbÕ|æÔkÕÔj·Tì XÊÅdüÔø±s¡T\ Á|üuÀ<Ûä+.
2023-2024 ˝À
ø£Hê´sê• |òü*‘·eTT\T
Ä<ëj·T+ ` 02 e´j·T+ ` 11 sê» ` 04 ne ` 07
ñ‘·Ôs¡ 2,3,4 bÕ<äeTT\T, Vü≤düÔ 1,2,3,4 bÕ<äeTT\T, ∫‘·Ô 1,2 bÕ<äeTT\ j·T+<äT
|ü⁄{Ïºqyês¡T ªª{À, bÕ, |æ, |üP, wü+, D≤, sƒê, ù|, b˛µµ nqT nø£ås¡eTT\T ‘·eT ù|s¡Tq≈£î
yÓTT<ä≥ >∑\yês¡T ø£Hê´sê•øÏ #Ó+~qyês¡T.
2023-2024 dü+e‘·‡s¡ |òü*‘·eTT\T
á sê•yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡+ dü|üÔeT nwüºeTkÕúHê\˝À >∑Ts¡TsêVüQe⁄\ dü+#ês¡+,
m
wüwü˜eT kÕúq+˝À X¯ì, \>∑ï ~«rj·T+˝À πø‘·TÁ>∑Vü≤ dü+#ês¡+, s¡$#·+Á<ä Á>∑Vü≤D≤\T,
co
>∑Ts¡TX¯óÁø£eTÚ&Û´É $T\T Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ |ò*ü ‘ê\qT ìπs•› düTHÔ êïsTT. _+<äTÁ|ükÕús¡ nwüøº e£ s¡T˝Z À
X¯ì Hê\T>∑T _+<äTe⁄\qT, >∑Ts¡Te⁄ Hê\T>∑T _+<äTe⁄\T, X¯óÁ≈£î&ÉT ◊<äT _+<äTe⁄\‘√
u.
eT+∫ ã\+ ø£*– ñHêïs¡T. eT+∫ ñqï‘·dæú‹ì, ñqï‘·kÕúHêìï n~Ûs√Væ≤+#˚≥Te+{Ï
ug
neø±XÊ\T \_ÛkÕÔsTT. MT |ü]yêsêìï ô|+#·Tø√e&ÜìøÏ MTs¡T #˚ùd Á|üj ·T‘êï\T

kÕqT≈£L\|ü&‘É êsTT. MTs¡T nqT≈£îqï |ò*ü ‘ê\qT kÕ~Û+#·>\∑ T>∑T‘ês¡T. MT J$‘êX¯j÷· ìï
ul
HÓs¡y˚s¡TÃø√>∑\T>∑T‘ês¡T. MT Ä<Ûä«s¡´+˝À q&ç#˚ $<ë´dü+düú\≈£î, ùdyêdü+düú\≈£î eT+∫

.m
Ä<äs¡D \_ÛdüTÔ+~. Ä]úø£+>±, Äs√>∑´|üs¡+>±, yê´bÕs¡,eéVü‰sê\|üs¡+>± u≤>∑T+~.

sê»ø°j·T+>± n–ï|üØøå±ø±\+. $<ë´dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T, kÕ+πø‹ø£ $<ä´≈£î
w
dü+ã+~Û+∫q n+XÊ\T, >∑DÏ‘· $<ä´≈£î dü+ã+~Û+∫q n+XÊ\T u≤>∑THêïsTT. yÓT&çdæHé

w
d”≥T \_ÛdüTÔ+~. dæìe÷ yê´bÕs¡+ ø£*dæ edüTÔ+~. bòÕ´ø£ºØ, <ë˝Ÿ$T˝Ÿ‡, ¬s’dt$T˝Ÿ‡,

w
wüß>∑sY bòÕ´ø£ºØ\ yê´bÕs¡ $wüj·÷\T u≤>∑THêïsTT. nø±«s¡+>∑+˝À, bÂÁ©ºs¡+>∑+˝À

ø£*dæsê<äT. á $wüj·T+˝À C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#ê*. á dü+e‘·‡s¡+ nìï$<Ûë \T>±
ø±ø£b˛sTTHê Á|ü<ÛëqyÓTÆq $wüj·÷\T u≤>∑THêïsTT. $<˚o eéVü‰sê\T nqT≈£L*kÕÔsTT.
$<ä´, ñ<√´>∑ neø±XÊ\T <ä÷s¡ÁbÕ+‘·+˝À MTs¡T ø√s¡T≈£îqï $<Ûä+>± \_ÛkÕÔsTT.
b˛{°|Øü ø£\å ˝À $»j·T+ kÕ~ÛkÕÔsT¡ . düsŒ¡ <√cÕ\T eT]j·TT Á>∑V‰ü \ e\q ø£\T>∑T u≤<Û\ä T
‘=\–b˛e&ÜìøÏ düs¡Œ<√wü ìyês¡D≤ #·÷s¡íeTT‘√ düs¡«s¡øå±#·÷s¡íeTT ø£*|æ kÕïq+
#˚j·T+&ç (‘·\kÕïq+ #˚j·Tsê<äT). ]j·T˝Ÿ mùdº{Ÿ yê´bÕs¡+˝À ì<ëq+ nedüs¡+.
kıeTTà, |ü<ä$ Á|üjÓ÷»Hê\T ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À MTs¡T ø√˝ÀŒsTTHê Ç‘·s¡T\T MT e\¢H˚
yê{Ïì bı+<ës¡qï ù|s¡T düe÷»+˝À $ì|ædüTÔ+~. Vü≤düÔyêdæ eT+∫<äì n+<äs¡÷
yÓT#·TÃ≈£î+{≤s¡T. ô|<ä›\T dæúsêdüTÔ\T ø=ìï b˛>={ÏºHê MTs¡T dü«j·T+X¯øÏÔ‘√ ‹]–
kÕ~Û+#·>∑\T>∑T‘ês¡T. ≈£î\eT‘·es¡Z $uÛÒ<ë\T Çã“+~ø£s¡+>± e÷s¡T‘êsTT. ñ<√´>∑+˝À
ã~© MTs¡T Ä•+∫q≥T¢>±H˚ Ä>∑T‘êsTT. Á|ü‹|üì ¬s+&Ée j·T‘·ï+˝À>±˙ dü+|üPs¡í
|òü*‘·+ \_Û+#·<äT. sêì u≤ø°\T sêø£b˛>± $yê<ädüŒ<ë\T ne⁄‘êsTT. eT<Ûäé]Ô
|ü]cÕÿs¡+ e\¢ qwübº ˛≈£î+&Ü ì\ã&É‘ês¡T. Á|üuTÑÛ ‘·« dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ ©E\T, ø±+Á{≤≈£î\º T
bı&ç–+#·ã&É‘êsTT. |üs¡uÛ≤cÕ ÁbÕMD´+, kÕ+πø‹ø£$<ä´, ø£fi≤HÓ’|ü⁄D´+, yÓ’<ä´$<ä´,
Áø°&Ü HÓ’|ü⁄D´+ yÓTT<ä˝…’q$ >∑T]Ô+|ü⁄≈£î H√#·Tø=ì ñqï‘·dæú‹øÏ u≤≥\T y˚kÕÔsTT. MTø£+fÒ
m≈£îÿe kÕúsTT˝À ñqïyês¡T MT e÷≥qT ~Ûø£ÿ]kÕÔs¡T. MT eTT+<äT bı>∑&É&ÉeTT, MT
#ê≥Tq ‹≥º&É+ ø=+‘·eT+~øÏ ì‘·´ø£è‘·´+ ne⁄‘·T+~. >∑{Ïº>± e÷{≤¢&ç kÕøå±<Ûësê\T
#·÷|æ+∫ ø=ìï $yê<ädüŒ<äyÓTÆq n+XÊ\qT |ü]wüÿ]+#·>∑\T>∑T‘ês¡T. Áø°&Üs¡+>∑+˝Àì
yê]øÏ ≈£îfi¯óflsê»ø°j÷· \T Çã“+~ ô|&É‘êsTT. {Ï.M dæìe÷s¡+>∑+˝Àì yê]øÏ ÄXÊ»qø£+
>√#·]düTÔ+~. ∫Á‘·ø£fi≤ø±s¡T\≈£î, ÄsYº&çC…’Hé #˚ùdyê]øÏ eT+∫ |òü*‘ê\T >√#·]düTÔHêïsTT.
@ <˚e⁄&ç¬ø’Hê, <˚e‘·¬ø’Hê |üP» #˚ùd≥|ü&ÉT n_Ûùwø£+˝À eTVü‰rs¡ú + bı&çì ñ
|üjÓ÷–+#·+&ç. &Ü≈£îýÓT+{Ÿ‡ MT<ä dü+‘·ø±\T #˚ùd≥|ü&ÉT ˇø£{ÏøÏ Hê\T>∑TkÕs¡T¢
|ü]o*+#·T≈£îì Ä ø±–‘·+ô|’ dü+‘·ø£+ #˚j·T+&ç. MTs¡T m˝≤+{Ï ô|ò’H êHé‡ d”ÿeTT\˝À
#˚se¡ <äT.› >∑D‘Ï $· <ä´≈£î dü+ã+~Û+∫ $X‚w+ü >± ø£èwæ #˚dæ nqT≈£L\ |ò*ü ‘ê\T kÕ~ÛkÕÔsT¡ .
m
sê»ø°j·T ìs¡íj·÷\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. q÷‘·q yê´bÕs¡+ u≤>∑T+≥T+~. ]j·T˝Ÿ mùdº{Ÿ
yê´bÕs¡+˝À eT∞fl ì\<=≈£îÿ≈£î+{≤s¡T. Ç‘·s¡T\T ¬s#·Ã>=fÒº j·T‘êï\T #˚dæHê MTs¡T
co
zs¡TŒ eVæ≤+∫ yê´bÕs¡, ñ<√´>±\qT |ü~\|üs¡T#·Tø√+&ç. ø√s¡Tºrs¡TŒ\T nqT≈£L\+>±
ekÕÔsTT. J$‘·+˝À eT+∫ eT\T|ü⁄≈£î Ç~ ø±s¡DeTe⁄‘·T+~. <ëìï dü~«ìjÓ÷>∑+
u.
#˚dTü ≈£îH˚ Ä˝À#·q\T #˚kÕÔsT¡ . Ä]úø˝£ ≤yê<˚M\T u≤>∑T+{≤sTT. q÷‘·q+>± |ü]#·jT· yÓTqÆ
ug
$TÁ‘·T\ e\¢ ˝≤uÛÑ|ü&É‘ês¡T. düìïVæ≤‘·T\ qT+&ç $\TyÓ’q düe÷#ês¡+ n+<äT‘·T+~.

n~ m+‘·>±H√ ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~. yêVü≤Hê\T q&çù| $wüj·T+˝À, Á|üj·÷D≤\˝À
ul
C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. düVü≤À<äs¡düVü≤À<äØ esêZìøÏ s¡Vü≤dü´+>± dü Vü‰j·T|ü&É‘ês¡T. á

.m
$wüj·TyÓTÆ Ç+{À¢ |òüTs¡¸D yê‘êes¡D+ HÓ˝ø=+≥T+~. Áù|eT$yêVü‰\T |òü*+#·e⁄,

$yê<ädüŒ<ä+ ne⁄‘êsTT, C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. Ád”Ô\‘√ e∫Ãq $uÛÒ<ë\T ø=+‘·ø±\+
w
Çã“+~ô|&É‘êsTT. e÷s¡T‘·Tqï kÕe÷õø£ düMTø£s¡D\T, ÁbÕ+rj·T $uÛÒ<ë\T MTô|’

w
Á|ü‘·´ø£å+>± ø±˙, |üs√ø£å+>± ø±˙ Á|üuÛ≤e+ #·÷|ü⁄‘êsTT. MT eTqdü T‡˝Àì Ä+‘·s¡´+,

w
yÓ’sê>∑´+, ìπs«<ä+ Ç‘·s¡T\‘√ |ü+#·Tø√e&ÜìøÏ Çwüº|ü&És¡T. ô|’øÏ ì+&ÉT ≈£î+&É˝≤

ø£ì|ækÕÔsT¡ , >∑+;Ûs+¡ >± Á|üe]ÔkÕÔsT¡ . |ü~eT+~øÏ düV‰ü j·T+ #˚jT· >∑*–q X¯økÔÏ ÕeTsêú´\T,
<Ûäq ã\+ uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT MT≈£î ÇkÕÔ&ÉT. CÒ´wü˜ dü+‘êq |ü⁄s√>∑‹ e÷qdæø£ dü+‘√cÕìøÏ
ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~. ì‘·´+ dæ<ä∆>∑+<Ûä+‘√ l y˚+ø£fÒX¯«s¡ kÕ«$Tyê]ì |üPõ+#·+&ç.
XÊX¯«‘·+>± <ä÷s¡yÓTÆq Äràj·TT\ C≤„|üø±\T y˚~ÛkÕÔsTT. eT+∫ ñ<√´>∑+ \_ÛdüTÔ+~.
Ä]úø£+>± n+&É>± ñ+{≤s¡T. ìsêàD dü+ã+<ÛäyÓTÆq |üqT\˝À sêJ|ü&És¡T . ø±«*{°
ø√dü+ Á|üjT· ‹ïkÕÔsT¡ . #ê˝≤eT+~ #ê<äd+Ôü nì neùV≤fi¯q #˚dHæ ê MT |ü<‹∆ä e÷s¡TÃø√s¡T.
n<˚ MT≈£î eT+∫ ø°]ÔÁ|ü‹wü˜\qT ‘Ó∫Ãô|&ÉT‘·T+~. düe÷»+˝À ìC≤sTTr|üs¡T&ç>±
ì\u…&ÉT‘·T+~. Ä<Ûë´‹àø£ ø±s¡´Áø£e÷\qT $»j·Te+‘·+>± |üP]Ô#˚kÕÔs¡ T. Ä<Ûë´‹àø£
Á>∑+<∏ë\ ø√dü+, d”]j·T˝Ÿ‡ ø√dü+ <ÛäHêìï $X‚wü+>± Ks¡TÃ #˚kÕÔs¡T . MT≈£î q∫Ãq
Ä<Ûë´‹àø£ Á>∑+<∏ë\qT Á|æ+{Ï+>¥ #˚sTTkÕÔs¡T. BbÕsê<Ûäq #˚ùd ≈£î+~˝À ¬s+&ÉT #·Tø£ÿ\T
|ü]eTfi¯>+∑ <Û+ä y˚dæ BbÕsê<Ûqä #˚jT· +&ç. <=+>∑kÕ«MTJ\ e\¢ qwübº ˛‘ês¡T. qwübº ˛sTTq
$wüj·÷ìï #Ó|ü≈£î+fÒ dæ>∑TZ b˛‘·T+<äì $Tqï≈£î+{≤s¡T. ø=+‘·eT+~ e´≈£îÔ\‘√ ø£*dæ
q÷‘·q yê´bÕsê\T ÁbÕs¡+_ÛkÕÔs¡T. MT yê´bÕs¡+˝À z Ád”Ô uÛ≤>∑kÕ«eT´+ ø£*dæedüTÔ+~.
yê´bÕs¡+˝À n_Ûeè~∆ ñ+≥T+~. MTs¡T #˚düTÔqï yê´bÕsêìøÏ ñqï‘·kÕúsTT e´≈£îÔ\
|üs|¡ ‹ü ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~. m+<äTø£+fÒ yêfi¯ófl ≈£L&Ü á yê´bÕs¡+˝À s¡V≤ü dü´ uÛ≤>∑kÕ«eTT˝Ò
ø£qTø£. yê´bÕs¡, Ä]úø£ $wüj·÷\≈£î dü+ã+~Û+∫ ùdïVæ≤‘·T\qT, Äràj·TT\qT <ä÷s¡+>±
ô|&É‘ês¡T. n+‘·´ìwüO˜s¡+ ø£Hêï Ä~ ìwüO˜s¡y˚T y˚T\T nì uÛ≤$kÕÔs¡ T. dü«j·T+
ø£è‘ê|üsê<Ûë\T #√≥T #˚düTø√q+‘· es¡≈£î MT≈£î ‹s¡T>∑T˝Ò<äT. ‘Ó\¢ õ˝Ò¢&ÉT e‘·TÔ\‘√
nwüºeT÷*ø±‘Ó’\+ ø£*|æ BbÕsê<Ûäq #˚j·T+&ç. J$‘· uÛ≤>∑kÕ«$T‘√ $uÛ Ò<ë\T ∫ø±≈£î
ø£*–kÕÔsTT. yÓTT+&çøÏ |ü&É¶ |æ\¢\ Á|ües¡Ôq˝À e÷s¡TŒ rdüT≈£îekÕÔ s¡T. e´düq|üs¡T˝…’q
∫qïHê{Ï ùdïVæ≤‘·T\qT Ä<äTø√e\dæq |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ªªkÕ«s¡ú +µµ nH˚ ¬s+&Éø£åsê\
$wü|ü⁄ e÷≥ |ü$Á‘·yÓTÆq ùdïVü‰ìï $<Ûä«+dü+ #˚düTÔ+~. ùdïVü‰ìøÏ ø=‘·Ô uÛ≤cÕ´\T,
eÁø£uÛ≤cÕ´\T #ÓãT‘·T+~. ùdïVü≤eT+fÒ yê´bÕs¡+, kÕ«s¡ú+ nì ‘˚*Ã #ÓãT‘·T+~. á
s¡ø£yÓTÆq nqTuÛÑyê\T MT eTqdüT‡qT u≤~ÛkÕÔsTT. ùdïVü≤+ n+fÒH˚ uÛ Ñj·T+ ø£\T>∑T‘·T+~.
m
#ê˝≤eT+~ ùdïVæ≤‘·T\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+{≤s¡T. ø£fi≤kÕ+düÿè‹ø£ s¡+>±\˝À ñqïyê]øÏ
ø°]ÁÔ |ü‹wü\˜ T, nyês¡T\¶ T ekÕÔsTT. |ü\T≈£îã&ç ñ|üj÷Ó –+∫ á nyês¡T\¶ T dü+bÕ~+#ês¡ì
co
MTô|’ <äTÁwüŒ#ês¡+ »s¡T>∑T‘·T+~. X¯óuÛøÑ ±sê´\ $wüjT· +˝À MT |ü+‘·+ HÓ–+Z #·T≈£î+{≤s¡T.
u.
ñ<√´>∑+˝À Á|ü‘·´s¡Tú\ ≈£î‘·+Á‘ê\T |òü*+#·e⁄. MT dü«j·T+ø£è‘ê|üs ê<Ûë˝Ò Çã“+~øÏ
>∑T]#˚kÕÔsTT. eè‹Ôyê´bÕs¡ eéVü‰sê\˝À $eTs¡Ù\T, Çã“+<äT\T @s¡Œ&É‘êsTT. ø=+<ä]øÏ
ug
Ç‘·s¡T\ MT<ä <˚«wü+ MT MT<ä n_Ûe÷q+>± e÷] düVü‰j·T|ü&É‘ês¡T. Á|ü‘·´]ú esêZìï

ø±s¡D+ #·÷|æ Çã“+<äT\bÕ\T #˚j·T>∑\T>∑T‘ês¡T. MTs¡T ø£\\T ø£qï >∑e÷´ìï
ul
#˚s¡T≈£î+{≤s¡T. MTô|’ e∫Ãq Äs√|üD\≈£î $es¡D Çe«s¡T. <äèwæº eTs¡˝ÒÃ Á|üj·T‘·ï+

.m
#˚dæ $»j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T. MTô|’ e∫Ãq Äs√|üD\T, ì+<ä\T eTs¡T>∑Tq |ü&É‘êsTT.

$<˚XÊ\˝À dæús¡|ü&çq MT Äràj·Tes¡Z+‘√ ø£*dæ ‘ê‘êÿ*ø£ yê´bÕsê\T #˚kÕÔs¡T. »\,
w
yêj·TT, ÄVü‰s¡ ø±\Twü´+ e\¢ dü«\ŒyÓTÆq nHês√>∑´ |ü]dæú‘·T\T HÓ\ø=+{≤sTT. #ê˝≤

w
dü+<äsê“¤\˝À ø£èwæ |òü*düTÔ+~. <Ó’e+ nqTÁ>∑Væ≤kÕÔ&ÉT, e÷qe‘·«+ nø£ÿ&Éø£ÿ&É $T–*

w
ñ+~ nì s¡TEe⁄ #˚ùd $<Ûä+>± ø=ìï dü+|òüT≥q\T »s¡T>∑T‘êsTT. Hê>∑d æ+<Ûä÷s¡+

Á|ü‹s√p qT<äT≥q <Ûä]+#·&É+ e\q qs¡~wæº, qs¡|òüTÀwü ‘=\–b˛‘·T+~, »Hêø£s¡¸D
@s¡Œ&ÉT‘·T+~. yÓ’yêVæ≤ø£ dü+ã+<ÛäyÓTÆq Çã“+<äT\T m<äTs=ÿ+≥Tqï yês¡T #·≥º|üs¡+>±
$&çb˛e&É+ nìyês¡´+ ne⁄‘·T+~. Áù|eT$yêVü‰\T ø£*dæsêe⁄. |ü⁄q]«yêVü≤+ ø√dü+
#˚ùd Á|üj·T‘êï\T |òü*kÕÔsTT. yê´bÕs¡ dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\˝À ø=ìï e÷s¡TŒ\≈£î
MTs¡T n+^ø£]+#·ì ø±s¡D+>± nÁ–yÓT+{Ÿ‡ yêsTT<ë|ü&É‘êsTT. Á|ü‘·´]ú es¡Z+˝Àì
Á>∑÷|ü⁄ sê»ø°j÷· \qT MT≈£î nqT≈£L\+>± e÷s¡TÃø√>∑\T>∑T‘ês¡T. á $wüjT· +˝À ≈£î≥T+ã
düuÛÑT´\ düVü≤ø±s¡+ dü+|üPs¡í+>± ñ+≥T+~. kÕVæ≤‘·´, ø£fi≤, $<ä´, |ü]XÀ<Ûäq s¡+>±˝À¢
#˚dæq ø£èwæøÏ, #˚düTÔqï ø£èwæøÏ ‘·–q >∑T]Ô+|ü⁄, >ös¡e+, ø°]Ô \_ÛkÕÔsTT. nyês¡T¶\T ≈£L&Ü
\_ÛkÕÔsTT. Áø£eT•ø£åD, n\yê≥¢˝À e÷s¡TŒ ‘Ó#·TÃø=ì q÷‘·q $»j·÷\ ø√dü+
Á|üjT· ‹ïkÕÔsT¡ . e÷s¡TŒ ‘Ó#T· Ã≈£îHêï n\yê≥T¢, Áø£eT•ø£Då m≈£îÿeø±\+ ì\ã&Éì $<Û+ä >±
|ü]dæú‘·T\T e÷s¡T‘êsTT. Ç‘·s¡T\T ¬s#·Ã>=&ç‘˚ ¬s∫Ãb˛j˚T ã\V”≤q+>±, Äy˚X¯+ ø=ìï
Çã“+<äT\≈£î <ë]rdüTÔ+~. ñqï $wüj·T+ düŒwüº+>± #Ó|üŒ&É+ e\¢ $s√<Ûë\T ekÕÔsTT.
Ä $<ÛëHêìï e÷s¡TÃø√yê\ì Á|üjT· ‹ïkÕÔsT¡ ø±˙ e÷s¡TÃø√˝ÒsT¡ . |üP»\˝À, X¯óuÛøÑ ±sê´\˝À
düT>∑+<Ûädæ<ä∆>∑+<ÛëøÏå+‘·\qT ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. Ç+{Ï $wüj·÷\ >∑T]+∫ Äràj·TT\‘√
≈£L&Ü #·]Ã+#·s¡T. ≈£&ÉT|ü⁄ ∫+#·T≈£î+fÒ ø±fi¯flMT<ä |ü&ÉT‘·T+~ nì $Tqï≈£î+{≤s¡T.
j·T÷ìj·THé‡, ø£¢ãT“\T Á|ü‹cÕ˜‘·àø£yÓTÆq ùdyê dü+düú\˝À MT≈£î eT+∫ >ös¡e+, kÕúq+
\_ÛdüTÔ+~. Á|üC≤dü+ã+<Ûë\T yÓTs¡T>∑T|üs¡T#·Tø√e&ÜìøÏ eT+∫ neø±X¯+ \_ÛdüTÔ+~.
|üqTï\T edü÷\T #˚ùd n~Ûø±s¡T\T MT ùdïVæ≤‘·T\T ø±e&É+ e\¢ MT bıs¡bÕ≥¢≈î£ »]e÷q
|ü&É<äT. MTs¡+fÒ m+‘·e÷Á‘·+ Çwüº+˝Òì ñqï‘·kÕúsTT˝À ñqï n~Ûø±] Äø£dæàø£+>±
$TeTà*ï |æ*|æ+∫ nqT≈£L\yÓTÆq ñ‘·Ôs¡T«\T Çe«≥+ »s¡T>∑T‘·T+~, MT≈£î ÄX¯Ãs¡´+
ø£\T>∑T‘·T+~. ø±+Á{≤≈£îº\T, düuŸ ø±+Á{≤≈£îº\T, ©E\T bı&É–+#·ã&É ‘êsTT. MT≈£î
‘Ó*j·T≈£î+&Ü MT uÛ≤>∑kÕ«eTT\T ~≈£îÿe÷*q ìs¡íj·T+ rdüT≈£îì dü+dü ú≈£î #Ó&É¶ù|s¡T
rdüT≈£îekÕÔsT¡ . dæsú êdüT\Ô |ü+|üø+£ eéVü‰s¡+˝À ô|<ä\› T, ã+<ÛTä e⁄\T MT≈£î nqT≈£L\+>±
eéVü≤]kÕÔs¡T. ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À yÓ’yêVæ≤ø£ J$‘·+ u+>±s¡T dü+¬øfi¯ófl y˚düTÔ+<äì
m
Á>∑Væ≤kÕÔs¡T. >∑èVü≤XÊ+‹ bÕ&ÉT #˚düTø√e&É+ Çwüº+˝Òø£ J$‘·+˝À q{Ï+#ê*‡ edüTÔ+~.
Ç‘·s¡T\ Vü≤≈£îÿ\ ø√dü+ b˛sê≥+ #˚kÕÔs¡T. MT dæ<ë∆+‘ê\≈£î, n+‘·sê‘·à kÕøÏåøÏ
co
$s¡T<ä∆+>± Á|üjÓ÷»Hê\ |ü]s¡ø£åD ø√dü+ ø=ìï neT\T #˚j·TeTì MT Äràj·Tes¡Z+
u.
ˇ‹Ô&ç #˚kÕÔs¡T. Á|üjÓ÷»Hê\qT e<äT\T≈£î+{≤s¡T ø±˙ eTqkÕ‡øÏåøÏ $s¡T<ä∆+>± @ |ü˙
#˚j·Ts¡T. ‘·|üŒì |ü]dæú‘·T\˝À MT kÕe÷õø£es¡Z+ ù|s¡TqT ñ|üjÓ÷–+#·T≈£î+{≤s¡T.
ug
Áã‹$T˝≤&çHê ø±ì |üqT\≈£î, uÛÑj·Tô|{Ïº kÕ~ÛkÕÔs¡T. |üì˝À |üì>± MT yÓ’]esêZìøÏ

u…~]+|ü⁄ dü+øπ ‘ê\T |ü+|ækÕÔsT¡ . MTs¡+fÒ uÛj Ñ T· +, >ös¡e+ @s¡Œ&˚ $<Û+ä >± |ü]dæ‘ú T· \qT
ul
e÷s¡TÃ≈£î+{≤s¡T. ≈£î≥T+ã+˝À ˇø£] Äs√>∑´+|ü≥¢ ÁX¯<ä∆ eVæ≤+#ê*‡ edüTÔ+~.

.m

w
bı+<ä>∑\T>∑T‘ês¡T. sê»ø°j·T |ü<ä$ dü+ÁbÕ|æÔdüTÔ+~. eékÕj·T <ës¡T\≈£î ÁX¯eT≈£î

w
‘·–q |òü*‘·+ Á|ü‘·´ø£å+>±H√, |üs√ø£å+>±H√ \_ÛdüTÔ+~. bÕ‘· X¯Á‘· Te⁄\T eT∞fl ‘Ós¡MT<ä≈£î
w
ekÕÔs¡T. ìcÕÿs¡DyÓTÆq ì+<ä\T, nb˛Vü≤\T, Äs√|üD\T e÷qdæø£ ˇ‹Ô&çø Ï ø±s¡D+

ne⁄‘·T+~. >∑‘·+˝À MTs¡T neT\T #˚dæq e÷s¡Z<äs¡Ùø£ dü÷Á‘ê\T n+<ä] ø° Ä#·s¡D
dü÷Á‘ê\T ne⁄‘êsTT. Ád”Ô dü+‘êq+ |ü≥¢ $X‚wüyÓTÆq Áù|eT‘√ $\TyÓ’q ãVüQeT‘·T\qT
ø=ìkÕÔs¡T. ◊X¯«s¡´Hê–ìì ñ|üjÓ÷–+#·&É+ e\q \ø°Î<˚$ nqTÁ>∑Vü≤+, \ø°Îø£{≤ø£å+
ø£\T>∑T‘·T+~. dæsú êdüT\Ô ˝À yê{≤ Çyê«\ì ìs¡sí TT+#·T≈£î+{≤s¡T. $TeTà*ï bı–&˚ yêfi¯fl|ü≥¢
C≤Á>∑‘·Ô>± ñ+&É+&ç. yêfi¯fl bı>∑&ÉÔ yÓqTø£ ñqï Ä+‘·s¡´+ Á>∑Væ≤+#· +&ç. eT+∫>± ñ
+≥÷ ø°\ø£ düeTj·T+˝À qeTàø£Á<√Vü≤+ #˚kÕÔs¡T. eT+∫>± ñqï≥T¢ q{Ï+∫Hê MT
n_Ûeè~∆ |ü≥¢ yêfi¯fl≈£î ndü÷j·T ñ+≥T+~. m>∑TeT‹, ~>∑TeT‹ yê´bÕsê\T ˝≤_ÛkÕÔsTT.
|òüØï#·sY, >∑èVü≤ dü+ã+<ÛäyÓTÆq |ü]ø£sê\T, Vü≤À$TjÓ÷|ü‹, Äj·TTπ s«<äyÓ’<ä´+, Vü≤À≥fi¯ófl,
uÒø£Ø\T q&çù| yê]øÏ nqT≈£L\+>± ñ+~. ø£\˝À ≈£L&Ü MT e÷≥ »e<ë≥ì MT
s¡ø£Ôdü+ã+BÛ≈£î\T, ≈£î≥T+ãdüuÛÑT´\T MT e÷≥ $qì |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. #ê˝≤
dü+<äsê“¤\˝À $TeTà*ï MTs¡T s¡TEe⁄ #˚düTø√yê*‡ edüTÔ+~. dü+‘êq+ ø=ìï
$wüj·÷\˝À dü«‘·+Á‘· ìs¡íj·T+ #˚kÕÔs¡T. eÁø£e÷s¡Z+˝ÀøÏ yÓfi≤Ôs¡T. eT+∫e÷≥\T #Ó|æŒ
y˚πs #√≥ ñ+∫ yêfi¯flì z <ë]øÏ rdüT≈£îekÕÔs¡T. $+<äT\T, $H√<ë\T m≈£îÿee⁄‘êsTT.
yê{ÏøÏ <ä÷s¡+>± ñ+&Ü\ì MTs¡T #˚ùd Á|üj·T‘êï\T n+‘·>± |òü*+#·e⁄. Ç+{À¢q÷,
yê´bÕs¡ Á|ü<˚XÊ\˝Àq÷ ø£|ükÕ+Áu≤DÏ‘√ <Ûä÷|ü+ y˚j·T+&ç. ô|ò’HêHé‡ yê´bÕsêìøÏ,
ùwsY‡øÏ <ä÷s¡+>± ñ+&É+&ç. á sê•˝À »ìà+∫q yês¡T á dü+e‘·‡s¡+ düTÁãVü≤àD´
bÕX¯ó|ü‘· Vü≤√eT+ #˚j·÷*, düTÁãVü≤àD´ bÕX¯ó|ü‘· ø£+ø£D+ <Ûä]+#ê*. eT<Ûäé]Ô‘·«+
e\¢ qwübº ˛j˚T neø±X¯ ñ+~ C≤Á>∑‘Ô· eVæ≤+#·+&ç. $yê<ë\≈£î, ø√|ü‘êbÕ\≈£î <ä÷s¡+>±
ñ+&É+&ç. Á|æ+{Ÿ MT&çj÷· , m\Åø±ºìø˘ MT&çj÷· e\¢ Çã“+<äT\T sêe#·TÃ. ≈£î≥T+ã+˝À
◊ø£eT‘·´+ ˝Òì ø±s¡D+ #˚‘· dü+‘êHêìï düÁø£eTyÓTÆq e÷s¡Z+˝À q&ç|æ+#·˝Òs¡T. nsTT‘˚
á düeTdü´ ˇø£ÿ HÓ\ e÷Á‘·y˚T u≤~ÛdüTÔ+~. ‘·<äT|ü] dü+‘êq |ü⁄s√>∑ ‹ u≤>∑T+≥T+~.
yÓTT‘·Ô+MT<ä á dü+e‘·‡s¡+ Á|ü<∏äe÷s¡∆+, ~«rj·÷s¡∆+ ¬s+&É÷ u≤>∑T HêïsTT.
Åd”Ô\≈£î Á|ü‘˚´ø£+ :- á sê•˝À »ìà+∫q Ád”Ô\≈£î á dü+e‘·‡s¡+ nqT≈£L\+>± ñ+~.
Áø°&Üs¡+>∑+˝À ø=ìï $»j·÷\T qyÓ÷<äT #˚düT≈£î+{≤s¡T. <ä÷s¡ÁbÕ+‘·+ ˝À ñqï MT
m
Äràj·TT\T, |æ\¢\T |ü+|æq <ÛäHêìï nqT≈£L\yÓTÆq s¡+>±\˝À ô|≥Tºã&ç>± ô|&É‘ês¡T.
co
á $wüjT· +˝À #ê˝≤eT+~ qwübº ˛sTTHê MTs¡T qwübº ˛s¡T. J$‘·+˝À @<√ ø√˝ÀŒj·÷eTqï
uÛ≤eq, yÓ’sê>∑´+, >∑‘·düàè‘·T\T MT eTH√y˚<äq≈£î ø±s¡D+ ne⁄‘êsTT. n˙ï ñ+&ç
u.
nqTuÛÑ$+#·˝Òø£ b˛‘·THêïeTH˚ uÛ≤eq MT eTqdüT‡ì ø£\es¡|üs¡TdüTÔ+~. |ü⁄wüÿ\+>±
ug
&ÉãT“ ˝Òø£b˛sTTHê >∑‘·+˝ÀH˚ u≤>∑T+<äH˚ uÛ≤eq |ü<˚|ü<˚ nì|ædüTÔ+ ~. ø°]ÔX‚wüß˝…’q

s¡ø£Ôdü+ã+BÛ≈£î\ C≤„|üø±\T u≤~ÛkÕÔsTT. $<ë´, ø£fi≤, kÕVæ≤‘·´s¡+>±\˝À sêDÏkÕÔs¡T. @
ul
s¡+>∑+˝ÀHÓ’Hê MT {≤˝…+{Ÿ≈£î ‘·–q≥Te+{Ï neø±XÊ\T ø£*dæekÕÔsTT. düe÷»+˝À

.m
MTs=ø£ ôd\Á_{Ï ne⁄‘ês¡T. MT ‘Ó*$‘˚≥\T, C≤„|üø£X¯øÏÔ #ê˝≤ $wüj·÷ \˝À MT kÕúsTTì,

kÕúHêìï ô|+#·T‘êsTT. ø£w|ºü &ü ç |ò*ü ‘êìï Ä•kÕÔsT¡ . ø±˙ ø£w|ºü &ü É≈î£ +&Ü m˝≤+{Ï |ò*ü ‘êìï
w
MTs¡T Ä•+#·s¡T. Á|ü‹s√E qT<äT≥q j·T»„uÛÑdüà+ <Ûä]+#·+&ç. düe÷»+˝À HÓ\ø=qï

w
≈£î\, eT‘·, es¡Z ÁbÕ+rj·T yÓ’wüe÷´\T MT≈£î Á|ü‘·´ø£å+>± ø±˙, |ü s√ø£å+>± ø±˙ qwüº+
w
ø£*–kÕÔsTT. $yêVü‰~ X¯óuÛøÑ ±sê´\T eTT&ç|&ü ‘É êsTT. |ü⁄q]«yêVü≤ Á|üjT· ‘êï\T #˚dTü ≈£îH˚
yê]øÏ ø±\+ nqT≈£L\+>± e⁄+~. MT ù|s¡TMT<ä ñqï dæúsêdüTÔ\ $\Te ô|s¡T>∑T‘·T+~.
<ëì‘√ bÕ≥T MT $\Te ô|s¡T>∑T‘·T+~. Ä]úø£|ü]dæú‹ yÓTs¡T>∑T|ü&ÉT‘· T+~. ñqï‘·
$<ë´jÓ÷>∑+ ñ+~. $X‚wæ+∫ kÕ+πø‹ø£ $<ä´˝À sêDÏkÕÔs¡T. yÓT&çdæHé d”≥T \_ÛdüTÔ+~.
dü+‘êq |ü⁄s√>∑‹ e÷qdæø£ Äq+<ëìøÏ ø±s¡DeTe⁄‘·T+~. |æ\¢*ï z <ë]˝ÀøÏ
‘Ó#·TÃø√e&ÜìøÏ ÁX¯$T+#·e\dæ edüTÔ+~. |æ\¢\ $wüjÓÆT J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$T‘√ ø=ìï
dü+<äsê“¤\˝À $uÛÒ<ë\T ekÕÔsTT. MTs¡T eTH√<ÛÓ’s¡´+‘√ ≈£î≥T+ã n_Ûeè<˚∆ <Û˚´j·T+>±
|ü]ÁX¯$TkÕÔs¡T. nwüºeT÷*ø± ‘Ó’\+‘√, \ø°Î‘êeTs¡e‘·TÔ\‘√ BbÕsê<Ûäq #˚j·T≥+ e\q
\ø°Îø£{≤ø£å+ ø£\T>∑T‘·T+~. yê´bÕs¡|üs¡yÓTÆq $wüj·÷\T nqT≈£L\+>± ñHêïsTT.
∫qï∫qï yê´bÕsê\T #˚ùdyê]øÏ, &çC…’ì+>¥ #˚ùdyê]øÏ, m+Áu≤sTT&ÉØ esYÿ #˚ùdyê]øÏ
nqT≈£L\+>± ñ+~. MT≈£î sêe\dæq dæús¡#·sêdüTÔ\T ø√s¡Tº<ë«sê ekÕÔs TT. Ç‘·s¡T\T
&Ü≈£îýÓT+{Ÿ‡˝À #˚dæq≥Te+{Ï e÷s¡TŒ\ e\¢ ø=+‘·es¡≈£î qwüºb˛‘ês¡T. nsTTqyêfi¯ófl,
düìïVæ≤‘·T\T MT Á|üjÓ÷»Hê\≈£î >∑+&ç ø=&É‘ês¡T. ã+<ÛäTe⁄\‘√ yÓ’s ¡+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~.
ìcÕÿs¡DyÓTÆq ásê¸ ´<˚«cÕ\≈£î eT+<äT ˝Ò<äì Á>∑Væ≤kÕÔs¡T. MT e´øÏÔ >∑‘·yÓTÆq≥Te+{Ï
dü]º|òæ¬ø{Ÿ‡, &Ü≈£îýÓT+{Ÿ‡, ôd˝Ÿb˛Hé, ø£+|üP´≥sY, u≤´+ø˘ nøö+{Ÿ HÓ+ãsY yÓTT<ä\>∑T
yê{Ï $wüj·T+˝À C≤Á>∑‘·Ô\T #ê˝≤ nedüs¡+. q÷‘·qyÓTÆq eÁkÕÔ\T m≈£î ÿe>± <Ûä]kÕÔs¡T.
düHê‘·q kÕ+Á|ü<ëj·T\ |ü≥¢ yÓTT>∑TZ #·÷|ækÕÔs¡T. HêHês¡ø±\T n]cÕº\T, ∫ø±≈£î\T
b˛e&ÜìøÏ, X¯Á‘·Tu≤<Ûä\T, u≤<Ûä\T q•+#·&ÜìøÏ Á‹X¯S˝Ÿì ñ|üjÓ÷–+#· +&ç. Ç~
n‘·´+‘· X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq~. bı<äT|ü⁄ #˚dæq <Ûäq+‘√ @<Ó’q düú\+ ø±˙, bòÕ¢{Ÿ ø±˙
rdü T ø√yê\ì nqT≈£ î +{≤s¡ T . MT MT<ä Ä<Û ë s¡ | ü & ç q yêfi¯ fl øÏ ‘· – q $<Û ä + >±
düV‰ü j·TdüV≤ü ø±sê\T nìï $<Ûë\T>± n+<äCkÒ ÕÔsT¡ . eTqdüT˝ÀøÏ me]˙ sê˙j·T≈£L&É<Tä ,
me]ø° #√≥T Çe«≈£L&É<äT nì >∑{Ïº>± ìs¡ísTT+#·T≈£î+{≤s¡T. ø±˙ eTq ÇwüºÁ|üø±s¡+
ø±\#·Áø£+ ‹s¡>∑<äT ø£<ë. MTs¡T eTqdüT˝À kÕúq$T∫Ã, J$‘êìï |ü+#·T≈£î+<ëeTì
uÛ≤$+∫q z e´øÏÔ e÷≥ ‘·|üŒ&É+, $TeTà*ï yÓ÷dü+ #˚j·T&É+, MT e÷qdæ ø£ y˚<äq≈£î
ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~. Ç~ ø=+‘·eT+~ $wüj·T+˝ÀH˚ n+<ä]ø° ø±<äT. MT e\¢ ø±<äì
n+<äs¡T ùV≤fi¯q #˚dæq z >=|üŒ ø±s¡´Áø£e÷ìï MTs¡T $»j·Te+‘·+>± |üP]Ô#˚kÕÔs¡T.
m
n+<ä] Á|üX¯+dü\T n+<äT≈£î+{≤s¡T. ‘Ó*$>± Ä˝À∫+#·+&ç. ∫s¡Tqe⁄«\ yÓqTø£ ñqï
$wü yÓ’wüe÷´ìï C≤Á>∑‘·Ô>± >∑eTì+#·+&ç. bı–&çq yêfi¯fl+‘ê MT n_Ûe÷qT\T ø±s¡T.
co
yÓqTï<ä{Ïºq yêfi¯fl+<äs¡÷ MT Væ≤‘·T\T ø±s¡T. ø±\+ MT≈£î nqT≈£L\+>± ñqï+‘· es¡πø.
MT≈£ î m˝≤+{Ï Ä]ú ø £ Çã“+<ä T \T sêq+‘· s ¡ e s¡ π ø yêfi¯ fl Áù|e÷_Û e ÷Hê\T
u.
|ü]$T‘·eTe⁄‘êsTT. u≤ìdü‘·«|ü⁄ dü+Á|ü<ëj·÷\qT Á|üø£ÿqô|{Ïº ùd«#êÃ¤ J$‘êìï
ug
ø√s¡T≈£î+{≤s¡T. $yêVü≤+ ø±ìyê]øÏ $yêVü≤ÁbÕ|æÔ, dü+‘êq+ ˝Òìyê]øÏ dü+‘êq ÁbÕ|æÔ

ø£\T>∑T‘·T+~. |üP»\˝À, n_Ûùwø±\˝À Eyê«~ì ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. kÕ+πø‹ø£,
ul
ø£fi≤s¡+>±\˝À sêDÏkÕÔs¡T. $<˚XÊ\˝À ñqï‘·$<ä´qT nuÛÑ´dæ+#·&ÜìøÏ neø±XÊ\T

.m
ø£*dæekÕÔsTT. Ä<Ûë´‹àø£, eTH√Vü≤s¡yÓTÆq Á|ü<˚XÊ\qT dü+<ä]ÙkÕÔs¡ T. Ä|ü<ä düeTj·T+˝À

$TeTà*ï Ä<äT≈£îqï yê] ãTTD+ ‘·–q$<Ûä+>± rs¡TÃ≈£î+{≤s¡T. $&çb˛yê\qT≈£îH˚
w
e´≈£î\Ô ‘√ XÊX¯«‘·+>± $&çb˛‘ês¡T. #˚jT· e\dæq y˚T\T, eT+∫ #˚dæ MT H√{Ï <äTs¡TdüT‘·q+
w
e\¢ ùdïVæ≤‘·T\ n_Ûe÷Hêìï, sêe\dæq Á|üjÓ÷»Hê\ì b˛>=≥Tº≈£î+{≤s¡T. zs¡TŒ,

w
dü+j·TeTq+‘√ eéVü≤]+#·+&ç, y˚T\T »s¡T>∑T‘·T+~. nbÕsYºyÓT+{Ÿ ø=qT>√\T

#˚j÷· \qï MT ø√]ø£ HÓsy¡ s˚ T¡ ‘·T+~. $\TyÓq’ ÄuÛsÑ D¡ ≤\T ø=qT>√\T #˚kÕÔsT¡ . MT ù|s¡TMT<ä
Ç‘·s¡T\T #˚ùd yê´bÕsê\T ø£*dæekÕÔsTT. ã÷´{°bÕs¡¢sY‡\ ìs¡«Vü≤D˝À ˝≤uÛ≤\T
u≤>∑T+{≤sTT. MTs¡T m<äTs¡T#·÷düTqÔ ï z Á|ü‹cÕ˜‘à· ø£yTÓ qÆ ñ<√´>∑+ \_ÛdTü +Ô ~. j·÷+ø£]+>¥
s¡+>∑+˝À ñqïyê]øÏ ø°]ÁÔ |ü‹wü\˜ T \_ÛkÕÔsTT. ©E\T, ˝…ô’ dHé‡\T, nÁ–yÓT+{Ÿ‡ ˝≤_ÛkÕÔsTT.
düe÷»+˝À |üs¡|ü‹ ø£*–qyê]‘√ ùdïVü≤+ ã\|ü&ÉT‘·T+~. ø°\ø£ kÕúHê\˝À ñqï
e´≈£îÔ\T MT ÁX¯eTqT, kÕeTsêú´ìï >∑T]ÔkÕÔs¡T. Ç+<äTe\q Bs¡Èø±*ø£ Á|üjÓ÷»Hê\T
@s¡Œ&É‘êsTT. Äs√>∑´+ $wüj·T+˝À ‘·–q C≤Á>∑‘·Ô\T nedüs¡+. m\Ø® ÁbÕã¢yéT‡, #Ó$,
eTT≈£îÿ, >=+‘·T dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ düeTdü´\T, yÓ÷ø±fi¯flH=|ü\T u≤~Û+#·e#·TÃ. MTs¡T ø√s¡T≈£îqï
sê»ø°j·T |ü<ä$ \_ÛdüTÔ+~. $T‹MT]q Ä‘·à$XÊ«dü+ e\¢, dü«j·T+ø£è‘ê|üsê<Ûë\ e\q
qwüºb˛j˚T neø±X¯+ ñ+~. ‘Ó*$>± eéVü≤]+#·+&ç. Ä]úø±_Ûeè~∆ ø=s¡≈£ î ªªdü«sêíø£s¡¸D
uÛ…’s¡ej·T+Á‘êìïµµ ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. eTTKýÓTÆq $wüj·÷\˝À ô|<ä›\‘√ $uÛÒ<ë\T
@s¡Œ&É‘êsTT. ô|<ä›\ e÷≥ ~Ûø£ÿ]+#·e\dæq |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. Hê´j·T|üs¡yÓTÆq
∫≈£îÿ\ qT+&ç ãj·T≥|ü&É&ÜìøÏ ì|ü⁄DT\qT dü+Á|ü~kÕÔs¡T. Áù|eT$yêVü ‰\T Á|ü<Ûëq
Á|ükÕÔeHê+XÊ\T ne⁄‘êsTT. ¬s+&ÉT HÓ\\T e÷qdæø£ nXÊ+‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. MTMT<ä
ì+<ës√|üD\T ì»+ ø±<äì ìs¡÷|æ+#·Tø√e&ÜìøÏ ÁX¯eT, düeTj·÷ìï yÓ∫ÃkÕÔs¡T.
MTs¡T dü¬s’q <ë]˝À yÓfi¯ó‘·÷ ñ+fÒ MT düìïVæ≤‘·es¡Z+ eÁø£e÷s¡Z+˝À yÓfi¯fleTì dü\Vü‰
#ÓãT‘ês¡T. <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ e\q qwüºb˛≈£î+&Ü dü¬s’q <ë]˝ÀH˚ yÓfi≤Ô s¡T. kÕ+düÿè‹ø£
ø±s¡´Áø£e÷\˝À MT≈£îqï Á|ü‹uÛ≤bÕ≥yê\T yÓ\T>∑T˝ÀøÏ ekÕÔsTT. Bìe\¢ Ä]úø£+>± ñ
|üjÓ÷>∑+ ˝Òø£b˛sTTHê e÷qdæø£ Á|üXÊ+‘·‘· ø£\T>∑T‘·T+~. Ä<Ûë´‹àø£ ∫+‘·q˝À ø=ìï
dü+<äsê“¤\˝À $TeTà*ï MTπs eT]∫b˛‘ês¡T. uÛÑ>∑e+‘·T&çì qeTà+&ç, Äsê~Û+#·+&ç.
#ê¬sº&é nøö+f…+{Ÿ‡≈£î, dæ$˝Ÿ Ç+»˙s¡¢≈£î, kÕ|òtºy˚sY Ç+»˙s¡¢≈£î, $<ë´dü+düú\T q&çù|
yê]øÏ ø±\+ #ê˝≤ nqT≈£L\+>± e⁄+~. >∑‘+· ˝À #˚dqæ bıs¡bÕ≥¢qT ‹]– »s¡>≈∑ î£ +&Ü
C≤Á>∑‘|Ô· &ü ‘É ês¡T. ˇø±H=ø£ dü+<äs“¡ +¤ ˝À $TeTà*ï ns¡+ú #˚dTü ≈£îH˚ eTqTwüß˝Ò ø£sT¡ ee⁄‘ês¡T.
∫e]øÏ ô|<ä›\T, ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ≈£L&Ü $TeTà*ï ns¡ú+ #˚düTø√˝Òs¡T. yÓTT‘·Ô+ MT<ä á
dü+e‘·‡s¡+ á sê•yê]øÏ nqT≈£L\+>± e⁄+~.
m
co
u.
ug
z+ l y˚+ø£fÒXÊj·TqeT' lleT‘˚ sêe÷qTC≤j·TqeT'

l u≤˝≤J y˚+ø£fÒX¯«s¡kÕ«$T yê] <˚ekÕúqeTT (dü«j·T+uÛÑTe⁄)
ul
.m
‘·eTàs¡ã+&ÉbÕ˝…+, ø√<ë&É (eT+ˆˆ), dü÷sê´ù|≥ õ˝≤¢, ‘Ó\+>±D sêÅwüº+.

á <˚yê\j·T+ n‘·´+‘· X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq~. Çø£ÿ&É≈£î e∫Ã
w
kÕ«$Tyê]ì n]Ã+∫q yê]øÏ @<√ ˇø£s¡ø£yÓTÆq es¡+ kÕ«$T

w
ÇdüTÔHêï&ÉT. ˇ{Ïº #˚‘·T\‘√ yÓfi‚flyêπs ˝Òs¡T. á <˚yê\j·÷ìï

w
dü+<ä]Ù+#·&É+ |üPs¡«»qà düTø£è‘·+. Ç+‘·≈£î$T+∫ á

<˚yê\j·T+ eTVü‰‘·´+ >∑T]+∫ #Ó|üŒ≥+ nkÕ<Ûä´+.
` eTT\T>∑T dæ<ë∆+‹
MT C≤‘·ø£+˝Àì $$<Ûä <√cÕ\≈£î, düeTdü´\≈£î >∑\
bò˛Hé |ü]Vü‰sê\T, $yêVü≤ bı+‘·q\T eTT\T>∑T dæ<ë∆+‹ bò˛Hé
>±s¡T bò˛Hé <ë«sê ‘Ó*j·TCÒkÕÔs¡T. Ç+<äT≈£î >±qT
<ë«sê MTs¡T MT |ü⁄{Ïºq ‘˚~, |ü⁄{Ïºq düeTj·T+, |ü⁄{Ïºq Á|ü<˚X¯+ <ë«sê
7731881113 HÓ+ãsY øÏ yê≥‡|t #˚j·T+&ç.
C≤‘·ø£+ |ò”E >∑÷>∑T˝Ÿ ù| / ù| {°j·T+ <ë«sê #Ó*¢+#·e#·TÃ. C≤‘·ø£+
2023-2024 ˝À
‘·T˝≤sê• |òü*‘·eTT\T
Ä<ëj·T+ ` 14 e´j·T+ ` 11 sê» ` 07 ne ` 07
∫‘·Ô 3,4 bÕ<äeTT\T, kÕ«‹ 1,2,3,4 bÕ<äeTT\T, $XÊK 1,2,3 bÕ<äeTT\ j·T+<äT
|ü⁄{Ïºqyês¡T ªªsê, ], s¡÷, πs, s√, ‘·, r, ‘·÷, ‘˚µµ nqT nø£ås¡eTT\T ‘·eT ù|s¡Tq≈£î
yÓTT<ä≥>∑\yês¡T ‘·T˝≤sê•øÏ #Ó+~qyês¡T.
2023-2024 dü+e‘·‡s¡ |òü*‘·eTT\T
á sê•yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡+ $TÁX¯eT |òü*‘ê\T >√#·]düTÔHêïsTT. \>∑ï e´j·÷\˝À
m
øπ ‘·TÁ>∑V≤ü dü+#ês¡+, wüwd˜ü |ü eÔü T kÕúHê\˝À >∑Ts¡TsêVüQe⁄\ dü+#ês¡+, |ü+#·eT kÕúq+˝À
co
X¯ìÁ>∑Vü≤ dü+#ês¡+, >∑Ts¡TX¯óÁø£eTÚ&ÛÉ´$T\T s¡$#·+Á<ä Á>∑Vü≤D≤\T Á|ü<ÛëqyÓTÆq |òü*‘ê\qT
ìπs•› düTHÔ êïsTT. _+<äTÁ|ükÕús¡ nwüøº e£ s¡T˝Z À X¯ì Hê\T>∑T _+<äTe⁄\‘√, >∑Ts¡Te⁄ Hê\T>∑T,
u.
‘·T˝≤ sêkÕ´~Û|ü‹jÓÆTq≥Te+{Ï X¯óÁ≈£î&ÉT ◊<äT _+<äTe⁄\‘√ eT+∫ ã\+ ø£*–
ug
ñHêïs¡T. yê´bÕsê_Ûeè~∆ u≤>∑T+≥T+~. rdüT≈£îH˚≥Te+{Ï ø=ìï ø°\ø£yÓTÆq ìs¡íj·÷\

e\q eT+∫ e÷s¡TŒ\T dü+uÛ$Ñ kÕÔsTT. mø£ÿ&É≈î£ yÓ[flHê eT+∫ ÄbÕ´j·T‘·‘√, >ös¡e+‘√
ul
ÄVü‰«ì+#˚ yês¡T n~Ûø£+>± ñ+{≤s¡T. Ä]úø£|ü]dæú‘·T\T yÓTs¡T>∑T|ü& É‘êsTT. ø°\ø£yÓTÆq

.m
ìs¡jí ÷· \T >√|ü´+>± rdüT≈£î+{≤s¡T, Bì<ë«sê eT+∫ |ò*ü ‘ê\qT n+<äTø√>∑\T>∑T‘ês¡T.

ø±sê´qT≈£L\‘· kÕ~ÛkÕÔsT¡ . ñqï‘· $<ä´ø√dü+ #˚ùd <ä÷s¡Á|üj÷· D≤\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. <Ûs’Ó ´¡ +,
w
kÕVü≤dü+‘√ ≈£L&çq ìs¡j í ÷· \T ˝≤_ÛkÕÔsTT. ø£w|ºü &ü ç nqT≈£îqï~ kÕ~ÛkÕÔsT¡ . MTs¡T nqT≈£îqï
w
|üqT\T ø±düÔ n≥T-Ç≥T>± |üPs¡Ôe⁄‘êsTT. kÕ+πø‹ø£$<ä´˝À sêDÏkÕÔs¡T. Á|ü‹cÕ˜‘·àø£yÓTÆq

$<ë´dü+düú˝À d”≥T &=H˚wüHé ÁbÕ‹|ü~ø£q \_ÛdüTÔ+~. Ä]úø£dü+düú\˝À |üì#˚düTÔqï yês¡T
w
Á|ü‹$wüj·T+˝Àq÷ C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#ê*. ñ<√´>∑+˝À Á|üyÓ÷wüHé \_ÛdüTÔ +~. ã~© y˚≥T

‘·|üŒø£b˛e#·TÃ. MT ÁbÕ<Ûëq´‘·qT ‘·–Z+#·&ÜìøÏ Á|üj·T‘êï\T »]–Hê n$ ‘ê‘êÿ*ø£y˚T.
eT∞fl nqT≈£îqï kÕúq+˝ÀøÏ sê>∑\T>∑T‘ês¡T. @ <˚e⁄&ç¬ø’Hê, <˚e‘·¬ø’ Hê |üP» #˚ùd≥|ü&ÉT
n_Ûùwø£+˝À eTVü‰rs¡+ú bı&çì ñ|üj÷Ó –+#·+&ç. ø=ìï nee÷Hê\T m<äTs¡jT˚ ´ |ü]dæ‘ú T· \T
dü÷∫düTÔHêïsTT. düVü≤Hêìï ø√˝ÀŒø£ eTqdüT‡qT <äè&ÛÉ+ #˚düTø√yê*. á nee÷HêìøÏ
düìïVæ≤‘·T\T, ã+<ÛäTe⁄˝Ò ø±s¡D+ ne⁄‘ês¡T. eTqdüT‡ ø£wüºô|≥Tºø√ø£ eTH√<ÛÓ’s¡´+‘√
yÓT\>∑+&ç. |ü+&É¢‘√≥\T, |üP\‘√≥\T, Á<ëø£å‘√≥\T eT<Ûä´düÔ+>± ˝≤_ÛkÕÔsTT.
eékÕj·T<ës¡T\≈£î ÁX¯eT≈£î ‘·–q Á|ü‹|òü\+ \_ÛdüTÔ+~. yêdüÔyê\≈£ î nr‘·+>±,
}Vü‰˝Àø£+˝À MTs¡T rdüT≈£îqï ìs¡íj·÷\T düÁø£eTyÓTÆq |òü*‘ê\qT Çe«e⁄. @ø£|üø£å
ìs¡íj·÷\T ≈£L&Ü ø£*dæsêe⁄. q\T>∑T]‘√ ø£*dæ #·]Ã+∫ ì|ü⁄DT\ dü\Vü ‰\T rdüT≈£îì
MT Ä˝À#·q\T neT\T #˚j·T+&ç. ñ‘ê‡Vü≤+>± ø=ìï kÕe÷õø£ ø±s¡´Áø£e÷\T
ÁbÕs¡+_ÛkÕÔsT¡ ˝Òø£ yê{Ï u≤<Û´ä ‘· rdüT≈£î+{≤s¡T. ìC≤sTTr‘√ ≈£L&çq MT ùde\T n+<ä]˝À
Á|üX¯+dæ+#·ã&É‘êsTT. ˇ]–b˛sTTq ˇø£ J$ >∑‹+∫q C≤„|üø±\T |ü<˚|ü<˚ y˚~ÛkÕÔsTT.
uÛÑ>∑e+‘·Tì ìs¡íj·÷ìï MTs¡T Js¡í+ #˚düTø√˝Òs¡T. Ä<Ûë´‹àø£ uÛ≤yê\T MT Äy˚<äq≈£î
n&ÉT¶ø£≥ºy˚j·T˝Òe⁄. MTs¡T n_Ûe÷ì+#˚ e´≈£îÔ\T n_Ûeè~∆ #Ó+<äT‘ês¡ T. n<˚ $<Ûä+>±
ø=+‘·ø±\+ MT≈£î <ä÷s¡+>± ñ+{≤s¡T. MT Ä<Ûä«s¡´+˝À q&ÉTdüTÔqï $<ë´dü+ã+<ÛäyÓTÆq
dü+düú\T eT+∫ Á|üU≤´‹ eVæ≤kÕÔsTT. kÕe÷õø£ ø±s¡D≤\ e\¢ $<ë´dü+düú\≈£î ø=ìï
dü+<äsê“¤\˝À eT+∫, ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À #Ó&ÉT »s¡T>∑T‘·T+~. nsTT‘˚ $<ë´ dü+düú\
>∑T&é$˝Ÿ <Óã“‹H˚ neø±X¯+ ˝Ò<Tä . yê{Ï >∑T&é$˝Ÿ‡ j·T<∏ë‘·<+ä∏ >± ñ+{≤sTT. kÕ+düÿ è‹ø£,
Áø°&Üs¡+>±\˝À MT Á|ü‹uÛ≤bÕ≥yê\T >∑T]Ô+|ü⁄≈£î H√#·T≈£î+{≤sTT. n<˚ düeTj·T+˝À
˙#·sê»ø°j·÷\T #√≥T #˚düTø√e&É+ MT eTH√y˚<äq≈£î, yÓ’sê>±´ìøÏ ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~.
#ê˝≤ dü+<äsê“¤\˝À ‘·|Œæ +#·Tø√e&ÜìøÏ neø±X¯+ ñHêï Ä $<Û+ä >± #˚j·Tø£ düeTdü´\qT,
u≤<Ûä´‘·\qT düeTs¡úe+‘·+>± m<äTs=ÿ+{≤s¡T. HÓ’‹ø£<ÛäsêàìøÏ ÁbÕ‹|ü~ø£>± ì\TkÕÔs¡T.
bÕ\ ñ‘·Œ‘·TÔ\T, ‘·‘·‡+ã+<ÛäyÓTÆq yê´bÕsê\T #˚ùdyê]øÏ ø±\+ nqT≈£ L\+>± ñ+~.
Åd”Ô\‘√ uÛÒ<ë_ÛÁbÕj·÷\T dü÷∫düTÔHêïsTT. kÕeTs¡dü´+>± |ü]wüÿ]+#· Tø√e&ÜìøÏ
Á|üj·T‹ï+#·+&ç. MT eT+∫‘·Hêìï ndüeTs¡ú‘·>± uÛ≤$+∫q yêfi¯ófl ø°\ø£ düeTj·T+˝À
m
MT #˚‹˝À uÛ+Ñ >∑|&ü ‘É ês¡T. >∑‘+· ˝À #˚dqæ ≥Te+{Ï bı<äT|ü⁄ |ü<øä∏ ±\T m+‘·>±H√ nø£ÿs¡≈î£
co
ekÕÔsTT. Á|üuÛÑT‘·«|üs¡+>±, Ä]úø£+>± eT+∫ y˚T\TqT bı+<ä>∑\T>∑T‘ês¡T. ø=ìï
Á|ü‹cÕ˜‘·àø£yÓTÆq ø±+Á{≤≈£îº\T MT≈£î \_ÛkÕÔsTT. ìsêàD dü+ã+<ÛäyÓTÆq |üqT\T #·Ts¡T≈£î>±
u.
kÕ>∑≥+ e\¢ Ä]úø|£ ]ü dæ‹ú z <ë]q |ü&TÉ ‘·T+~. ˝…ô’ dqT‡\T, ©E\T bı&ç–+|üã&É‘êsTT.
ñqï‘ê~Ûø±s¡T\T, ñqï‘·kÕúsTT˝À ñqï ùdïVæ≤‘·T\ e\¢ y˚T\TqT bı+<ä> ∑\T>∑T‘ês¡T.
ug
nsTT‘˚ m+‘· dü+bÕ~+∫Hê #˚‹˝À <Ûäq+ $T>∑\<äT. düVü≤À<äs¡düVü≤À<äØ es¡Z+˝Àì

ul
yê]øÏ MT |üs|¡ ‹ü ñ|üj÷Ó –+∫ ñ<√´>∑+ Ç|æŒ+#·>\∑ T>∑T‘ês¡T. MT ≈£î≥T+ã u≤<Û´ä ‘·\qT
$düà]+#·s¡T. n<˚ MT≈£î lsêeTs¡ø£å. MT ã+<ÛäTes¡Z+˝À |ü<˚|ü<˚ MT qT+&ç Ä]úø£kÕj·T+
.m
Ä•düTÔqï yêfi¯ófl $dæ–+#·&É+ yÓTT<ä\Tô|&É‘ês¡T. yêfi¯flqT e~*+#·Tø√e&É+

ø£wüº‘·s¡eTe⁄‘·T+~. Ä<Ûë´‹àø£y˚‘·Ô\‘√, kÕVæ≤ry˚‘·Ô\‘√, ø£fi≤ s¡+ >±\‘√ kÕìïVæ≤‘·´+
w
ô|s¡T>∑T‘·T+~. Ä<Ûë´‹àø£ Á|ü|ü+#·+˝À e÷qdæø£ Äq+<ä+ bı+<ä>∑\T>∑T‘ês¡T. ø=ìï

w
ø±s¡´Áø£e÷\T #˚|ü{Ïº |ü\Te⁄] Á|üX¯+dü\T n+<äT≈£î+{≤s¡T. ˇø£ >ös¡e˙j·TyÓTÆq |ü<ä$øÏ

w
MT ù|s¡T dæbòÕs¡düT #˚j·Tã&ÉT‘·T+~. |ü]XÀ<Ûäqs¡+>∑+˝Àì yê]øÏ nqT≈£L\+>± ñ+~.

y˚T<Ûëe⁄\‘√, kÕeTs¡´ú + ø£*–qyê]‘√ $uÛ<Ò ë\T @s¡Œs¡#T· ø√ø£+&ç. düe÷»+˝À |ü\T≈£îã&ç
ø£*–q ø°\ø£yÓTÆq e´≈£îÔ\qT MTyÓ’|ü⁄ eT\T#·Tø√e&É+˝À $»j·T+ kÕ~Û kÕÔs¡T. MT
ø°]ÔÁ|ü‹wü˜\≈£î m≥Te+{Ï eT#·Ã sê≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·ÔeVæ≤+#·+&ç. nwüº eT÷*ø± ‘Ó’\+‘√,
\ø°Î‘êeTs¡e‘·TÔ\‘√ BbÕsê<Ûäq #˚j·T≥+ e\q \ø°Îø£{≤ø£å+ ø£\T>∑T‘· T+~.
sê»ø°j·Ts¡+>∑+˝À ñqïyê]øÏ sê»ø°j·T|üs¡yÓTÆq ìs¡íj·÷\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. ø=+‘·eT+~
eTTKýÓTÆq sê»ø°j·THêj·T≈£î\‘√ $uÛÒ<ë\T @s¡Œ&çHê MT<˚ ô|’#˚sTT ne⁄‘·T+~. MTs¡T
dü+bÕ~+∫q ˇø£ ô|<ä›yÓTT‘êÔìï n+‘·s¡+–ø£ $TÁ‘·T\ e<ä› <ë∫ô|&É‘ês¡T. $TÁ‘·‘ê«ìï
e<äT\Tø=eTàì, ø=+‘·eT+~‘√ ‹s¡>∑e<ä›ì ≈£î≥T+ãdüuÛÑT´\ qT+&ç m+‘· ˇ‹Ô&ç e∫ÃHê
≈£î≥T+ãdüuÛÑT´\qT e<äT\Tø√e&ÜìøÏ dæ<ä∆|ü&É‘êπs ø±˙ ùdïVü‰ìï e<ä T\Tø√e&ÜìøÏ
dæ<ä∆|ü&És¡T. sêÁ‹|üP≥ #˚ùd BsêÈ˝À#·q\T ø£*dæekÕÔsTT. düVü≤À<äs ¡düVü≤À<äØ esêZìøÏ
düVü‰j·T, düVü≤ø±sê\T n+~kÕÔs¡T. n+&É>± ì\TkÕÔs¡T. Åd”Ô\≈£î dü+ ã+~Û+∫q Bs¡Èø±*ø£
düeTdü´\qT |ü]wüÿ]+#·Tø√>∑\T>∑T‘ês¡T. düe÷»+˝À >ös¡ekÕúHê\˝À ñqïyê]øÏ MT
>∑T]+∫ #Ó&ÉT>± #Ó|üŒ≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. ô|<ä›yêfi¯ófl eTqkÕúbÕìøÏ >∑ T¬s’Hês¡ì MTs¡T
m+‘·>±H√ $#ê]kÕÔsT¡ . ndü÷j·T≈£î ne<ÛTä \T, uÛeÑ ã+<Ûë\T ˝Òeì Á>∑V≤æ kÕÔsT¡ . eT#·Ã˝Òì
eTìwæ>± e´øÏÔ‘·«+ ì\T|ü⁄ø√e&ÜìøÏ MT Á|üj·T‘·ï+ MTs¡T #˚kÕÔs¡T. n‹ø£wüº+ MT<ä
b˛{°|üØø£å\˝À nqT≈£L\yÓTÆq |òü*‘ê\T kÕ~ÛkÕÔs¡T. Ç~ J$‘·+˝À yÓTÆ \TsêsTT>±
ì\TdüTÔ+~. qeTàø£Á<√Vü‰ìï, ø£è‘·»„‘·qT MTs¡T uÛÑ]+#·˝Òs¡T á dü+ |òüT≥q\T |ü<˚|ü<˚
>∑Ts¡TÔ≈£îe∫Ã eTqdüT‡qT u≤~ÛkÕÔsTT. ø=ìï düeTdü´\qT ˇ+≥]>±H˚ m<äTs=ÿqe\dæq
|ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. sê»ø°j·T eP´Vü≤+ |òü*düTÔ+~. yÓTT+&ç<ÛÓ’s ¡´+‘√ düeTdü´\qT
<ë≥Tø=ì nqT≈£L\ |òü*‘ê\qT kÕ~ÛkÕÔs¡T. dü+‘·ø±\T #˚dæq U≤∞ #Ó≈£î ÿ\qT Ç+{À¢ ñ
+#˚ dü+Á|ü<ëj·÷ìøÏ dü«dæÔ #Ó|üŒ+&ç. BbÕsê<Ûäq #˚ùd ≈£î+~˝À ¬s+&ÉT #·Tø£ÿ\T
|ü]eTfi¯>+∑ <Û+ä y˚dæ BbÕsê<Ûqä #˚jT· +&ç. yÓ]’ es¡+Z ‘√ Vü≤ÀsêVü≤ÀØ b˛sê≥+ »s¡T|ü⁄‘ês¡T.
‘·T~ø£+{≤ b˛sê≥+˝À MT X¯øj ÔÏ T· T≈£î\Ô e\¢ MTs¡T ã\|ü]∫q es¡+Z $»j·T+ kÕ~ÛdTü +Ô ~.
MT e\¢ ñ|üj÷Ó >∑+ bı+~q yê]ø£+fÒ qwübº ˛sTTq yêπs m≈£îÿe>± >∑Ts¡TôÔ |≥Tº≈î£ +{≤s¡T.
bı<äT|ü⁄ |ü<∏äø±\˝À <ÛäHêìï ô|≥Tºã&ç>± ô|{Ïº ø=+‘·y˚Ts¡≈£î ˝≤uÛ Ñ |ü&É‘ês¡T.
ÄVü‰s¡dü+ã+<ÛäyÓTÆq ìj·Te÷\T bÕ{ÏkÕÔs¡T. ∫qï∫qï ns√>∑´ düeTdü´\T Çã“+~
m
ô|&É‘êsTT. eP´Vü≤, Á|ü‹eP´Vü‰\qT s¡∫+#·&É+˝À m+‘√ C≤Á>∑‘·Ô rdüT ≈£î+{≤s¡T. MT
yÓ]’ esêZìï uÀ˝≤Ô ø={Ï+º #·&ÜìøÏ MTs¡T |üìïq eP´Vü≤+ |ò*ü düT+Ô ~. X¯óuÛøÑ ±sê´\ $wüjT· yÓTÆ
co
ø±sê´qT≈£L\‘· ø√dü+ >∑{Ïº>± Á|üj·T‹ïkÕÔs¡T, eT+∫ |òü*‘ê\T ekÕÔs TT. X¯óuÛÑø±sê´\T
u.
ìX¯Ãj·T+ ne⁄‘êsTT. eè<äT∆˝…’q ‘·*¢<ä+Á&ÉT\qT MTô|’ Ä<Ûës¡|ü&çq eè<äT∆\qT Áù|eT>±
#·÷&É&É+ <Ûäs¡ày˚T ne⁄‘·T+~. ≈£î≥T+ã $wüj·÷\˝À Á|ü‘˚´ø£ ÁX¯<ä∆ eVæ≤kÕÔs¡T. dü+‘êq
ug
|ü⁄s√>∑‹ u≤>∑Tqï|üŒ{Ïø° yêfi¯fl˝À ˇø£] Á|ües¡Ôq Çã“+~>± e÷s¡T‘·T+~. Áø£eT•ø£åD

˝À|ædüTÔ+~. düÁø£eTyÓTÆq e÷s¡Z+˝À q&ç|æ+#·&ÜìøÏ MTs¡T #˚ùd Á|üj ·T‘êï\T n+‘·>±
ul
|ò*ü +#·e⁄. n‹>±sêã+ #Ó&TÉ ‘Ó∫Ã+<äì uÛ≤$kÕÔsT¡ . á $wüjT· +˝À J$‘· uÛ≤>∑kÕ«$T‘√
.m
yê–«yê<ë\T @s¡Œ&É‘êsTT. ≈£î≥T+ã Á|ü‹wü˜ <Óã“‹q≈£î+&Ü ˝Öø£´+>± eéVü≤]kÕÔs¡T.

q÷‘·q uÛ≤>∑kÕ«eTT\‘√ q÷‘·q yê´bÕsê\T u≤>∑T+{≤sTT. Á|üuTÑÛ ‘·«|üs+¡ >± ø=ìï eT+∫
w
Äs¡¶sY‡ bı+<ä>∑\T>∑T‘ês¡T. ø±+Á{≤≈£îº\T, ©E\T, düuŸø±+Á{≤≈£îº\T nqT≈£L*kÕÔsTT.

w
yê´bÕs¡+˝À q÷‘·q Áu≤+N\T HÓ\ø=\TŒ‘ês¡T. X‚«‘ês¡ÿ >∑D|ü‹øÏ düTeT+>∑[ |üdüT|ü⁄,

w
dæ<ä∆>∑+<Ûä+, Äsêe[ ≈£î+≈£îeT‘√ |üP» #˚j·T+&ç, yêdüTÔ<√cÕ\T q•kÕÔsTT. ô|ò’HêHé‡

d”ÿeTT\T, \ø°ÿÁ&Ü\T, ùws¡T¢, ø√&ç|ü+<ë\T, >∑TÁs¡|ü⁄ |ü+<ë\T, ù|ø±≥, ÁøÏ¬ø{Ÿ u…{Ïº+>¥‡,
sê»ø°j·T |òü*‘ê\ u…{Ïº+>∑T\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&É&É+ m+‘Ó’Hê ÁX‚j·Tdüÿs¡+. ãTTD≤\T
Ç#˚Ã≥|ü&ÉT, rdüT≈£îH˚≥|ü&ÉT C≤Á>∑‘\Ô· T nedüs+¡ . ô|<äy› TÓ T‘·Ô+˝À ãTTD≤\T rdüT≈£î+{≤s¡T,
rs¡TkÕÔs¡T. ø±˙ MT≈£î sêe\dæq <Ûäq+ e÷Á‘·+ ì*∫b˛‘·T+~. yÓqTïb˛≥T<ës¡T\T
mø£ÿ&√ ˝Òs¡T ùdïVæ≤‘·T\˝ÀH˚ ñHêïs¡qï $wüj·T+ Ä\dü´+>± ‘Ó\TdüT≈£ î+{≤s¡T. #˚‘·T\T
ø±*q ‘·sê«‘· Ä≈£î\T |ü≥Tº≈î£ qï yÓq’ +>± |ü]dæ‹ú ‘·j÷· s¡e⁄‘·T+~. MTs¡T ñqï‘· $<ä´qT
nuÛ´Ñ dækÕÔsT¡ , |üP]Ô#k˚ ÕÔsT¡ . b˛{°|Øü ø£\å ˝À $»j·T+ kÕ~Û+∫ eT+∫ ñ<√´>∑+ bı+<äT‘ês¡T.
Hê$TH˚f…&é |ü<äe⁄\T \_ÛkÕÔsTT. BìøÏ dü+ã+~Û+∫ nqT≈£îqïyêfi¯ófl düVü‰j·T+ #˚j·Ts¡T.
MTs¡T dü«j·T+ø£èwæ‘√H˚ kÕ~Û+#·T≈£î+{≤s¡T. Á|üuÛÑT‘·« n~Ûø±s¡T\T MT yÓ’]es¡Z+ #˚‹˝À
ø°\Tu§eTà\T>± e÷] MT≈£î Çã“+<äT\T düèwæºkÕÔs¡T. ø±+Á{≤≈£îº\T, düuŸ ø±+Á{≤≈£îº\T,
˝…’ôdqT‡\T ©E\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ yÓqï+{Ï s¡øÏådüTÔqï≥T¢>± uÛ≤$kÕÔs¡T.
düVü≤À<äs¡düVü≤À<äØesêZìøÏ #Ó+~q ø=ìï u≤<Ûä´‘·\T MT HÓ‹Ôq|ü&É‘êsTT. <Ûäsêàìï
n‹Áø£$T+#·˝øÒ ,£ ≈£î≥T+ã düuTÑÛ ´\qT ˇ|æŒ+#·˝øÒ £ e÷qdæø£ ˇ‹Ô&øç Ï ˝Àqe⁄‘ês¡T. $<ë´]ú˙

$<ë´s¡Tú\T ø=+‘· e÷qdæø£ ˇ‹Ô&çøÏ ˝ÀHÓ’q|üŒ{Ïø° $»j·÷ìï, eT+∫ |ò ü*‘ê\qT
bı+<äT‘ês¡T. $<ë´]ú˙$<ë´s¡T\ú T C≤„q#·÷sêíìï ùd$+#·&+É , düsd¡ «ü r ‹\ø±ìï qT<äT≥q
<Ûä]+#·&É+, y˚T<Ûë<äøÏåD≤eT÷]Ô s¡÷|ü⁄qT yÓT&É˝À <Ûä]+#·&É+ e\q eT+∫ |òü*‘ê\T
bı+<ä>∑\T>∑T‘ês¡T. MT <ë«sê Ä]úø£+>± ˝≤uÛÑ|ü&ç ñqï‘·dæú‹˝À ñ+&ç MT≈£î @e÷Á‘·+
düVü‰j·T+ #˚j·T≈£î+&Ü yÓTTVü≤+ #êfÒdæq e´≈£îÔ\|ü≥¢ ÄÁ>∑Vü≤+ ô|+#·T≈£î+{≤s¡T. MT
>∑T&é$˝Ÿ $TeTà*ï ø±bÕ&ÉT‘·T+~. $<˚XÊ\˝À ñqï $TÁ‘·T\‘√, MT düìïVæ≤‘·esêZìøÏ,
s¡ødÔ£ +ü ã+BÛ≈î£ \≈£î y˚T\T #˚kÕÔsT¡ . yê] &ÉãT“\‘√ yê] ù|s¡TMT<ä Çø£ÿ&É ÄdüT\Ô T ø=qT>√\T
#˚kÕÔsT¡ . yê{Ï $\Te Çø£ÿ&É Hê\T–+‘·\T ne⁄‘·T+~. ˇø£ÿ s¡÷bÕsTT ≈£L&Ü Ä•+#·≈î£ +&Ü
yêfi¯fl ÄdüTÔ\qT yê]øÏ uÛÑÁ<ä+>± n|üŒ–kÕÔs¡T. MT ã+<ÛäTe⁄\˝À MT ìC≤sTTr
Á|üX¯+•+#·ã&ÉT‘·T+~. ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À |ü]dæú‘·T\T ø£*dæ sêø£b˛‘˚ MT s¡÷bÕsTT
b˛>=≥Tº≈î£ +{≤s¡T ø±˙ |üøÿ£ yêfi¯fl HÓ‹MÔ T<ä #˚sTT ô|≥ºsT¡ . á s¡øy£ TÓ qÆ e´øÏ‘Ô «· + uÛ$Ñ wü´‘·T˝Ô À
MT≈£î ˝≤_ÛdTü +Ô ~. ìs¡T<√´>∑T˝…q’ $<ëé+‘·T\≈£î ‘ê‘êÿ*ø£+>± ø=ìï Çã“+<äT\T m<äTs¬ H’ ê,
∫qï ∫qï ñ<√´>±\T #˚dæHê b˛{°|üØø£å\˝À $»j·T+ kÕ~Û+∫, eT+∫ ñ<√´>±ìï
m
kÕ~ÛkÕÔs¡T. ◊.@.mdt., ◊.|æ.mdt., ◊.ÄsY.mdt. eT]j·TT Á>∑÷|ü⁄ düØ «düT\≈£î m+|æø£
co
ne⁄‘ês¡T. ◊X¯«s¡´Hê–ìì ñ|üjÓ÷–+#·&É+ e\q \ø°Î<˚$ nqTÁ>∑Vü≤+, \ø°Îø£{≤ø£å+
ø£\T>∑T‘·T+~. ≈£î≥T+ã+˝Àì yê] Äs√>∑´$wüjT· yÓTÆ Á|ü‘´˚ ø£ ÁX¯<,∆ä Ks¡TÃ\T dü÷∫düTHÔ êïsTT.
u.
MT ø£cÕºìøÏ ‘·–q |ò*ü ‘·+ ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À \_ÛdTü +Ô ~. ø°]ÁÔ |ü‹wü\˜ T ≈£L&Ü <ä≈î£ ÿ‘êsTT.
ug
nsTT‘˚ @e÷Á‘·+ ÁX¯$T+#·ì k˛eT]b˛‘·T\≈£î ≈£L&Ü MT‘√ dü]düe÷qyÓTÆq Á|ü‹|òü˝≤\T

\_ÛkÕÔsTT. Ç~ MT≈£î ìsêX¯ ø£*–+#˚ n+X¯+. MT≈£î \_Û+∫q kÕúHêìøÏ dü+‘√wæ+#·˝Òì
ul
|ü]dæ‹ú >± |ü]D$TdüT+Ô ~. ≈£î≥T+ã+˝À Á|üXÊ+‘·‘· ˝À|æ+#·≈î£ +&Ü C≤Á>∑‘Ô· eVæ≤+#·&+É ,

~>∑$T+>∑≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. <=+>∑\ì ‘Ó*dæ ≈£L&Ü #·s´¡ rdüTø√˝Òì |ü]dæ‹ú @s¡Œ&ÉT‘·T+~.
.m
eè‹Ô ñ<√´>±\|üs¡+>± dü+e‘·‡s¡ Á|ü<∏äe÷s¡ú+˝À ø=ìï Çã“+<äT\qT, kÕ+πø‹ø£|üs¡yÓTÆq

w
düeTdü´\qT $»j·Te+‘·+>± m<äTs=ÿ+{≤s¡T. MTs¡T Ç#˚Ã $es¡D düÁø£eT+>±

>√&É ø £ { Ï º q ≥T¢ > ± ñ+≥T+~. MT MT<ä Äs√|ü D \T #˚ d æ q yê] ì»dü « s¡ ÷ |ü +
w
ãj·T≥|ü&TÉ ‘·T+~. uÛ$Ñ wü´‘·TÔ Á|üj÷Ó »Hê\qT <äèwæ˝º À ñ+#·T≈£îì Ç|üŒ{ÏqT+&˚ ÁX¯$TkÕÔsT¡ .
w
MTs¡T #ê˝≤eT+~øÏ ns¡ú+ø±ì eTìwæ ne⁄‘ês¡T. #ê˝≤ $wüj·÷\˝À Ç‘·s¡T\≈£î $es¡D

\_Û+#·<äT. nã<ë∆\T, qeTàø£Á<√Vü≤+ $düT>∑T ø£*–kÕÔsTT. eTqTwüß\ MT<ä qeTàø£+
b˛‘·T+~. eTÚq+>± MT |üì MTs¡T #˚düT≈£îb˛‘ês¡T. u≤<Ûä\T, uÛ≤yê\T, HÓ’‹ø£ u≤<Ûä´‘·\T,
eè‹Ôñ<√´>±\˝À ˇ&ç<äT&ÉT≈£î\T, düeTq«j·TeTT neT\T ø±ø£b˛e&É+ Ç˝≤ mH√ï
$wüj·÷\T n+‘·s¡+>∑+˝À <ë#·T≈£îì ô|’øÏ ì+&ÉT>±, ì<ëq+>± Á|üeVæ≤düTÔqï
>∑+>±Á|üyêVü≤+ e˝… ø£ì|ækÕÔsT¡ . $TeTà*ï MTs¡T n<äT|ü⁄ #˚dTü ø√e≥+˝À, eTqdüT‡ ìÁ>∑V≤ü +
#˚düTø√e&É+˝À, <äè&ÛÉyÓTÆq eTqdüT‡ ø£*– ñ+{≤s¡T. y˚fi¯≈£î ‹+&ç, ìÁ<ä ø£s¡Tee⁄‘êsTT.
Ç~ Äs√>∑´+ MT<ä Á|üuÛ≤e+ #·÷ù| neø±X¯+ ñ+~. ‘·\H=|æŒ, bÕs¡Ù«|ü⁄ H=|æŒ ø=+‘·
Çã“+~øÏ >∑T]#˚kÕÔsTT. Vü≤À$TjÓ÷|ü‹ yÓ’<ä´+ e\¢ ñ|üX¯eTq+ \_ÛdüTÔ+~. bòÕdtº|òü⁄&é‡,
uÒø£Ø\ yê´bÕsê\T, Vü‰düºfi¯fl ìs¡«Vü≤D yÓTT<ä˝…’q$ eT<Ûä´düú+>± ñ+{≤sTT. Vü≤À˝Ÿùd˝Ÿ
yê´bÕsê\T, düT>∑+<ÛÁä <äe´ yê´bÕsê\T u≤>∑T+{≤sTT. ñ<√´>∑|sü +¡ >± dü+düú qT+&ç ˇø£]ì
‘=\–+#·e\dæq |ü]dæ‹ú edüT+Ô ~. <ëìøÏ MTπs u≤<ÛTä ´\ì MTô|’ <äTÁwüŒ#ês¡+ »s¡T>∑T‘·T+~.
á $wüj·T+˝À MT≈£î @e÷Á‘·+ dü+ã+<Ûä+ ˝Ò<äì #Ó|æŒHê Ç‘·s¡T\T MT e÷≥ qeTàs¡T.
eè‹Ô ñ<√´>±\|üs¡+>± nqedüs¡yÓTÆq |üìøÏe÷*q u≤<Ûä´‘·\T HÓ‹Ôq|ü&É ‘êsTT. M{Ïì
‘·|Œæ +#·Tø√e&ÜìøÏ M\T˝Òì |ü]dæ‹ú , M{Ï e\¢ @$T ñ|üj÷Ó >∑+˝Òì |ü]dæ‹ú @s¡Œ&ÉT‘·T+~.
yê´bÕs¡+˝À s=fÒwHü é u≤>∑THêï uÛ≤>∑kÕ«eTT\ Á|ües¡qÔ e\¢ dü+dü≈ú £î Ä•+∫q ˝≤uÛ≤\Tsêe⁄.
»Hêø£s¡¸D @s¡Œ&ÉT‘·T+~. á sê•˝À »ìà+∫q yês¡T á dü+e‘·‡s¡+ s¡TÁ<äbÕX¯ó|ü‘·
Vü≤√eT+ #˚j·÷*, bÕX¯ó|ü‘· ø£+ø£D+ ˝Ò<ë s¡÷|ü⁄ <Ûä]+#ê*. Áù|eTô|[flfi¯ófl Á|ü<Ûëq
Á|ükÕÔeHê+X¯+>± e÷s¡T‘êsTT, ‘·\H=|æŒ>± |ü]D$TkÕÔsTT. MT≈£î dü+ã+~Û+#·ìy˚ nsTTHê
$&Ü≈£î\T, uÛ≤sêúÛsÑ \Ô¡ T $&çb˛e≥+ e+{Ï düeTdü´\T MT eTH√y˚<qä ≈£î ø±s¡D+ ne⁄‘êsTT.
n+‘·s¡+–ø£ #·s¡Ã\T, s¡Vü≤dü´ $wüj·÷\T ãj·T≥øÏ bıø£ÿ&É+ e\¢ Á|üjÓ÷»Hê\T <Óã“‹H˚
|ü]dæ‹ú edüT+Ô ~. düV≤ü #·se¡ s¡+Z e\¢, eTTKýÓTqÆ n~Ûø±s¡T\ e\¢ á s¡øy£ TÓ qÆ Çã“+<äT\qT
n‹ø£w+ºü MT<ä n~Û>$∑ T+#·>\∑ T>∑T‘ês¡T. b˛©düT øπ düT\T, ∫\¢s¡ n_Ûj÷Ó >±\‘√ #·≥|º sü y¡ TÓ qÆ
düeTdü´\˝À ∫≈£îÿ≈£îqï MT yê]ì s¡øÏå+#·e\dæq u≤<Ûä´‘· MTô|’q |ü& ÉT‘·T+~. yÓTT‘·Ô+
MT<ä á dü+e‘·‡s¡+ Á|ü<∏äe÷s¡ú+, ~«rj·÷s¡ú+ ¬s+&É÷ u≤>∑THêïsTT.
m
Åd”Ô\≈£î Á|ü‘˚´ø£+ : á sê•˝À »ìà+∫q Åd”Ô\≈£î á dü+e‘·‡s¡+ #ê˝≤ u≤>∑T+~. MTs¡T
co
#˚ùd yê´bÕs¡ eéVü‰sê\T u≤>∑T+{≤sTT. Áø£eT•ø£åD≤j·TT‘·yÓTÆq |ü< ä∆‘·T\˝À ø£wüº|ü&ç
yê´bÕsêìï ˇø£<ë]˝ÀøÏ rdüT≈£îekÕÔs¡T. {°+ dæŒ]{Ÿ‘√ eT+∫ |òü*‘ê\T kÕ~ÛkÕÔs¡T.
u.
{°+ esYÿ #ê˝≤ u≤>∑T+≥T+~. MT e´øÏÔ>∑‘· uÛ≤yê\qT $eT]Ù+#˚ yê]|ü≥¢ X¯‘·è‘·«+
ug
ô|+#·T≈£î+{≤s¡T. ø√bÕìï n<äT|ü⁄˝À ô|≥Tºø√˝Òs¡T. kÂ+<äs¡´ kÕ<Ûäø £ ∫{≤ÿ\T,

jÓ÷>±uÛ≤´kÕ\T, yÓT&çfÒwüHé yÓTT<ä˝…’q n˝yê≥¢ e\¢ Äs√>∑´+ ø±bÕ&É T≈£î+{≤s¡T.
ul
ñqï+‘·˝À n+<ä+>± ø£ì|æ+#ê\ì MTs¡T ÁX¯$T+#ê\ì, MTs¡T uÛ≤$kÕÔs¡T. $TeTà*ï

.m
m<äTs¡T>∑T+&Ü bı–&ç #ê˝≤ eT+~ eT+∫ |üqT\T kÕ~Û+#·Tø√>∑\T>∑T‘ês¡T. Ä bı>∑&ÉÔ\

yÓqTø£ ñqï yêdüÔyê\qT MTs¡T Á>∑Væ≤+#·˝Òs¡T. &ÉãT“\T Ks¡TÃ ô|fÒº $wüj·T+˝À Ä∫‘·÷∫
w
eéVü≤]kÕÔs¡T. düùV≤‘·Tø£yÓTÆq <ëq<Ûäsêà\T #˚kÕÔs¡T. ô|[fl eTT+<ë ? #·<äTe⁄ eTT+<ë

nH˚ düeTdü´ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. á $wüj·T+˝À ô|<ä›\ e÷≥ $qs¡T. #·<äTe⁄ |üPs¡Ôj·÷´πø
w
ô|[fl #˚düT≈£î+<ëeTì ìX¯ÃsTT+#·T ≈£î+{≤s¡T. $yêVü≤+ #˚düTø√yê\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îqï

w
yêfi¯fløÏ ô|[fl #·÷|ü⁄˝˝À n+<ä]ø° MTs¡T q#·TÃ‘ês¡T. MT≈£î e÷Á‘·+ mes¡÷ q#·Ãs¡T.
Ç<=ø£ n+‘·sê®rj·T düeTdü´>± e÷s¡T‘·T+~. ns¡{ÏHês¡ e‘·TÔ\‘√ nwüº eT÷*ø±‘Ó’\+
ø£*|æ BbÕsê<Ûäq #˚j·T+&ç. Ç.mHé.{Ï düeTdü´\T u≤~Û+#˚ neø±X¯+ ñ+~. ˇfi¯ófl
ãs¡Te⁄ ‘·–+Z #·T≈£îì Hêp≈£î>± ø£ì|ækÕÔsT¡ . ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\ dü\Vü‰\T ˝Òì<˚ @ |ü˙ #˚jT· s¡T.
MT X¯Á‘·Tes¡+Z @ $wüjT· +˝Àq÷ $TeTà*ï n~Û>$∑ T+#·˝≈Ò £ >∑]«wæ,º nVü≤+ø±]>± ì+<ä\T
y˚kÕÔs¡T. e÷qdæø£ ñ˝≤¢dü+ ø£*–+#˚ Á|ü<˚XÊ\qT dü+<ä]ÙkÕÔs¡T. Á&Ó ’$+>¥ - dæ«$Tà+>¥
H˚sT¡ Ã≈£î+{≤s¡T. e÷s¡¸˝Ÿ ÄsY‡º H˚sT¡ Ãø√yê\H˚ n_Û˝≤wü ø£\T>∑T‘·T+~. ◊|æmdt bÕôd’ b˛©dt
Ä|òd” sü Y ø±yê\ì ø£èwæ #˚kÕÔsT¡ .ñ<√´>∑+˝À Á|üy÷Ó wüqT¢, ã~©\T dü+uÛ$Ñ kÕÔsTT. MTø£+≥÷
ˇø£ ìyêdü+ @s¡Œs¡TÃ≈£î+{≤s¡T. yêVü≤q kÂK´+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. $<ë´dü +ã+<ÛäyÓTÆq
$wüj÷· \T, Ä]úø,£ Äs√>∑´|ü]dæ‹ú , eè‹Ôñ<√´>±\˝À |ü⁄s√>∑‹ u≤>∑T+≥T+~. ø£fi≤kÕVæ≤‘·´
s¡+>∑+˝Àì yê]øÏ eT+∫ >∑T]Ô+|ü⁄, Á|üU≤´‹ \_ÛdTü +Ô ~. MT e´øÏ‘Ô ê«ìï ìs¡÷|æ+#·Tø√yê\ì
>∑{Ïº |ü≥Tº<ä\‘√ ñ+{≤s¡T, eT+∫ |òü*‘ê\T kÕ~ÛkÕÔs¡T. me]ø° ˝§+– ñ+&Ée\dæq
nedüs+¡ ˝Ò<ìä , Ä‘·à>ös¡yêìï ø±bÕ&ÉTø√e&ÉyT˚ eTTKéTì uÛ≤$kÕÔsT¡ . $TeTà*ï Äø£]¸+∫
>∑T|æŒ{§¢ ô|≥Tºø√yê\qT≈£îH˚ yê]øÏ ìsêX¯ ‘·|üŒ<äT. $\TyÓ’q dæúsêdüTú\T ø=qT>√\T #˚ùd
neø±X¯+ ñ+~. dü+‘êq|üs¡yÓTÆq $wüj·T+˝À ø=+‘· Çã“+~ e⁄Hêï, ~«rj·÷s¡∆+˝À
dü+‘êq+ |ü]dæú‹ u≤>∑T+≥T+~. $<ë´s¡+>∑+˝À |æ\¢\T eT+∫ $»j·÷\T kÕ~ÛkÕÔs¡T.
‘·*¢yÓ’|ü⁄ ã+<ÛäTe⁄\≈£î ø=+‘·ø±\+ n+&É>± ñ+&Ée\dæq |ü]dæú‹ @s¡Œ &ÉT‘·T+~.
#·÷s¡íeTT‘√ düs¡«s¡øå±#·÷s¡íeTT ø£*|æ kÕïq+ #˚j·T+&ç (‘·\kÕïq+ #˚j·Tsê<äT). MT
Äràj·Tes¡Z+ $<˚XÊ\˝À dæús¡|ü&É‘ês¡T. MT≈£î nìï$<Ûë˝≤ n+<äTu≤≥T˝À ñ+{≤s¡T.
#˚‹eè‘·TÔ\T, n\+ø±s¡ πø+Á<ë\T, ã÷´{°bÕs¡¢s¡T¢, &çC…’ì+>¥, eÅdüÔ yê´bÕs¡+ yÓTT<ä˝…’q$
kÕqT≈£L˝yÓTÆq≥Te+{Ï |òü*‘ê\qT ÇkÕÔsTT. n$yêVæ≤‘·T˝…’q Åd”Ô\øÏ eT+∫ dü+ã+<Ûä+
≈£î<äTs¡T‘·T+~. dü+‘êq+ ˝Òìyê]øÏ dü+‘êqÁbÕ|æÔ ø£\T>∑T‘·T+~. Ç+{À¢q÷, yê´bÕs¡
Á|ü<X˚ Ê\˝Àq÷ ø£|ü kÕ+Áu≤DÏ‘√ <Û÷ä |ü+ y˚jT· +&ç. eè‹Ôñ<√´>∑ u≤<Û´ä ‘·\ e\¢ Hê´j·÷ìï,
<Ûäsêàìï nqTdü]+∫ Ç‘·s¡T\≈£î MTs¡T Ç∫Ãq≥Te+{Ï yê>±›Hêìï ì\T|ü⁄ø√˝Òs¡T. MTs¡T
e÷≥ ø£Hêï eè‹Ôñ<√´>±\ |ü≥¢ ìã<ä∆‘·πø ø£≥Tºã&ç ñ+{≤s¡T. m+‘· n~Û ø±s¡+ #˚‘·T˝À¢
m
ñHêï düVü‰j·T+ #˚j·T{≤ìøÏ M\T˝Òì |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ø£s¡ÿX¯, <Ûäs¡à, X¯è+K˝≤
co
ã<ä∆eTT˝…’q MT #˚‘·T\≈£î ùd«#·Ã¤ ˝Ò<äT. ˇø£ÿ e÷≥˝À #ÓbÕŒ\+fÒ dü Vü‰j·T+ #˚ùd MT
#˚‘·T\T ã+>±s¡|ü⁄ dü+¬øfi¯fl‘√ ã+~Û+#·ã&çq $<Ûä+>± ñ+{≤sTT. $\TyÓ ’q edüTÔe⁄\T
u.
ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. HêHês¡ø±\T n]cÕº\T, ∫ø±≈£î\T b˛e&ÜìøÏ, X¯Á‘· Tu≤<Ûä\T, u≤<Ûä\T
q•+#·&ÜìøÏ Á‹X¯S˝Ÿì ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. Ç~ n‘·´+‘· X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq~. e÷qdæø£+>±
ug
dü+‘√wü+>± ñ+{≤s¡T. ô|<ä›yêfi¯flì Áù|eT>± #·÷kÕÔs¡T. düVü≤À<äs¡ düVü≤À<äØ esêZìï

ul
≈£L&Ü Ä<ä]kÕÔs¡T. MT MT<ä ñqï u≤<Ûä´‘·*ï düÁø£eT+>± ìs¡«Væ≤kÕÔ s¡T. eTq¬ø+<äT≈£î˝Ò

eTq+ ‘·|æŒ+#·T≈£îb˛<ë+, &ÉãT“˝…+<äT≈£î Ks¡TÃ ô|{≤º* ? ùde\T m+<äT≈£î #˚j·÷* ?
.m
Hê ‘√&ÉãT{Ïºq yêfi¯fl+<ä]øÏ ˝Òì u≤<Ûä´‘· Hê≈£î e÷Á‘·+ m+<äT≈£î ? á $<Ûä+>± MTs¡T

Ä˝À∫+#·sT¡ . Ç≥Te+{Ï Ä˝À#·q MT ø£\˝ÀøÏ ≈£L&Ü sê<äT. <Ûsä êàìï e~˝ÒùdÔ uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT
w
eTq*ï e~˝ÒkÕÔ&Éì MT Á|ü>±&ÛÉ qeTàø£+. Ç<˚ s¡ø£yÓTÆq ãT~∆ n+<ä]ø° ñ+fÒ á <˚X¯+
w
m+‘· u≤>∑T+&˚<√ ø£<ë nH˚ Ä˝À#·q ø£\T>∑T‘·T+~. ô|ò’HêHé‡ eT]j·TT ∫{°º\ yê´bÕs¡+
w
ô|&ç‘˚ ~yêfi≤ rkÕÔs¡T, C≤Á>∑‘·Ô ! Áø°&Üs¡+>∑+˝À eT+∫ Á|ü‹uÛ≤bÕ≥yê\T #·÷|æ+∫Hê

≈£î\, eT‘·, es¡Z, ÁbÕ+rj·T $uÛÒ<ë\ e\¢ MT≈£î \_Û+#·e\dæq U≤´‹, nyês¡T¶\T,
]yês¡T¶\T \_Û+#·e⁄. #·\q∫Á‘· s¡+>∑+˝À, {Ï.M s¡+>∑+˝À neø±XÊ\T ø£*dæ ekÕÔsTT.
ô|[fl #˚düTø√eTì y˚~ÛdüTÔqï ˇø£ e´øÏÔ $wüj·T+˝À ø£]ƒqyÓTÆq ìs¡íj·÷\T rdüTø√e\dæq
|ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ø°\ø£ düeTj·T+˝À MT X¯øÏÔkÕeTsêú´\T ìs¡÷|æ+#·T≈£î+{≤s¡T. MT
X¯Á‘·TesêZìøÏ ‘·–q $<Û+ä >± >∑{ºÏ >∑TDbÕsƒ+¡ #ÓãT‘ês¡T. nyês¡T\¶ T, ]yês¡T\¶ T, Åô|C’ ŸeT˙,
MT <ä>]Z∑ øÏ yÓ‘T· ≈£îÿ+≥÷ ekÕÔsTT. yÓTT‘·+Ô MT<ä >∑&∫ç q dü+e‘·‡s¡+ ø£+fÒ á dü+e‘·‡s¡+
u≤>∑T+≥T+~.
2023-2024 ˝À
eè•Ãø£sê• |òü*‘·eTT\T
Ä<ëj·T+ ` 05 e´j·T+ ` 05 sê» ` 03 ne ` 03
$XÊK 4e bÕ<äeTT, nq÷sê<Ûä 1,2,3,4 bÕ<äeTT\T, CÒ´wü˜ 1,2,3,4 bÕ<äeTT\
j·T+<äT |ü⁄{Ïºqyês¡T ªª‘√, Hê, ˙, q÷, H˚, H√, j·T, j·÷, j·T÷µµ nqT nø£ås¡eTT\T ‘·eT
ù|s¡Tq≈£î yÓTT<ä≥>∑\yês¡T eè•Ãø£sê•øÏ #Ó+~qyês¡T
2023-2024 dü+e‘·‡s¡ |òü*‘·eTT\T
á sê• yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡+ #ê˝≤u≤>∑T+~. #·‘·Ts¡úkÕúq+˝À X¯ì, |ü+#·eT,wüwü˜eT
m
kÕúHê\˝À >∑Ts¡TsêVüQe⁄\ dü+#ês¡+, e´j·T˝≤uÛÑ kÕúHê\˝À πø‘·TÁ>∑V ü≤ dü+#ês¡+,
co
s¡$#·+Á<ä Á>∑Vü≤D≤\T, >∑Ts¡TX¯óÁø£ eTÚ&ÛÉ´$T\T Á|ü<ÛëqyÓTÆq |òü *‘ê\qT ìπs›•düTÔHêïsTT.
_+<äTÁ|ükÕús¡ nwüºø£es¡TZ˝À X¯ì Hê\T>∑T _+<äTe⁄\‘√, >∑Ts¡Te⁄ ◊<äT _+<äTe⁄\‘√, X¯ó
u.
Á≈£î&ÉT ◊<äT _+<äTe⁄\‘√ eT+∫ ã\+ ø£*– ñHêïs¡T. eT+∫ neø±XÊ\qT
ug
n+<äTø√>∑\T>∑T‘ês¡T. Ä]úø£|ü]dæú‘·T\T eT<Ûä´düú+>± ñ+{≤sTT. Ä<Û äTìø£ $<ä´, $q÷‘·ï

yê´bÕsê\˝À ÁX¯<ä∆, sêDÏ+|ü⁄ ñ+{≤sTT. dü+|òüT+˝À eT+∫ ù|s¡TÁ|ü‹wü˜\T ø£*– ñ
ul
+{≤s¡T. ñqï‘·kÕúHê\qT y˚T<Ûdä Tü ‡‘√ kÕ~ÛkÕÔsT¡ . <Óe’ uÛøÑ ,ÔÏ ÁX¯<∆ä ø£*– ñ+{≤s¡T. ô|<ä\› |ü≥¢
.m
$qj·T$<Û˚j·T‘·\T ø£*– ñ+&É&É+ u≤<Ûä´‘·>± uÛ≤$kÕÔs¡T. n+‘·sê‘·à kÕøÏåøÏ $s¡T<ä∆+>±

@ |ü˙ #˚j·T˝Òs¡T. Hê´j·T+, <Ûäs¡à+, düVü≤<Ûäs¡à+ Çe˙ï |ü]>∑D˝ÀøÏ rdüT≈£î+{≤s¡T.
w

w
w
bı+<ä>∑\T>∑T‘ês¡T. sê»ø°j·T dü+ã+<ÛäyÓTÆq≥Te+{Ï ùdïVü‰\T, |ü]#· j·÷\T eè~∆

#Ó+<äT‘êsTT. MT yêfi¯flqT ˇø£<ë]˝À ô|≥º&ÜìøÏ MTs¡T #˚ùd Á|üj·T‘êï\T $»j·Te+‘·+
ne⁄‘êsTT. n_Ûq+~+∫q yêfi¯ófl n+<äs¡÷ MT yêfi‚fl nì eTT]dæb˛e<äT›. Ä
n_Ûq+<äq\ yÓqTø£ ñqï Ä+‘·s¡´+ Á>∑Væ≤+#·+&ç. ◊X¯«s¡´ÁbÕ|æÔøÏ, eè‹Ôñ<√´>±\˝À
ø£\TdüTu≤≥T≈£î, $yêVü≤ÁbÕ|æÔøÏ, dü+‘êqÁbÕ|æÔøÏ ªª\ø°åà#·+<äq+µµ, ªªÄsêe[ ≈£î+≈£îeTµµ‘√
eTVü‰\ø°åà<˚$øÏ |üP»#˚j·T+&ç. Ä]úø£eqs¡T\T #˚≈£LπsÃ ˇ|üŒ+<ë\T, yê>±›Hê\T
≈£î<äTs¡T‘êsTT. X¯ìÁ>∑Vü≤ nqT≈£L\‘· ø=s¡≈£î Á|ü‹ì‘·´+ ø±\uÛ…’s¡yêwüºø£+, Vü≤qTe÷Hé
#ê©kÕ bÕsêj·TD #˚j·T+&ç. HÓ\≈£î ˇø£kÕ¬s’Hê X¯ìøÏ ‘Ó’˝≤_Ûùwø£+ #˚sTT+#·+&ç,
Bìe\q eT+∫ |ò*ü ‘ê\qT n+<äTø√>∑\T>∑T‘ês¡T. uÛ÷Ñ eTT\≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj÷· \T
$yê<ädüŒ<ä+ ø±≈£î+&Ü #·s¡´\T rdüTø√+&ç. ‘=+<äs¡|ü&ç nÁ–yÓT+{Ÿ‡ #˚j·Te<äT›.
X¯óuÛÑø±sê´\ $wüj·T+˝À ø£]ƒq+>±, <äè&ÛÉ+>± eéVü≤]kÕÔs¡T. ã+<Ûä Te⁄\˝À e∫Ãq z
dü + ã+<Û ë ìï ‹s¡ d ü ÿ ]kÕÔ s ¡ T . MT n+#· H ê\≈£ î ‘· – q dü + ã+<Û ë ìï #˚ j · ÷ \ì
ìX¯ÃsTT+#·T≈£î+{≤s¡T. MT Væ≤‘·e⁄ø√πs ã+<ÛäTe⁄\T mes√ ‘Ó\TdüTÔ+~. ùdïVæ≤‘·T\≈£î
&ÉãT“\T Ç∫Ã yêfi¯fl≈£î düVü‰j·T+ #˚dæ yêfi¯flø√dü+ ø=+‘·eT+~øÏ <ä÷s¡+ ne⁄‘ês¡T. MT
<ë«sê Á|üjÓ÷»q+ bı+~q ùdïVæ≤‘·T\T ≈£L&Ü $TeTTà\qT X¯Á‘·Te⁄\T>±H˚ #·÷kÕÔs¡T.
yêdüyÔ ê\qT Á>∑V≤æ +∫ ùdïVæ≤‘·T\≈£î dü«dæÔ #ÓãT‘ês¡T. neø±X¯+ ñ+&ç ≈£L&Ü dü«+‘·yêfi¯fl≈£î
düVü‰j·T+ #˚j·T˝Ò<äH˚ ì+<ä\T yÓ÷j·÷*‡ edüTÔ+~. Äràj·TT\T Á|ü‹uÛ ≤bÕ≥yê\T
kÕ~Û+#ê\ì ø√s¡T≈£î+{≤s¡T. yêfi¯ófl Ä•+∫q kÕúsTT˝À |òü*‘ê\T kÕ~Û+#·s¡T. yêfi¯flqT
@ $<Ûä+>± n+<ä\+ møÏÿ+#ê˝À ‘Ó*j·Tø£ Çã“+~|ü&É‘ês¡T. ñqï‘·kÕúq+˝À ñ+&ç
≈£L&Ü nsTTqyêfi¯fl≈£î @MT #˚j·T˝Òø£b˛j·÷eTqï uÛ≤eq ø£\T>∑T‘·T+~. düe÷C≤ìøÏ,
<ÛäsêàìøÏ uÛÑj·T|ü&ç n&É¶>√\T>± düVü‰j·T+ #˚j·T˝Òs¡T. dü«+‘·esêZìøÏ #Ó+~q e´≈£îÔ\‘√H˚
ã<ä∆yÓ’s¡+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. <Ûäq+ ˇø£ÿfÒ ø±<äT J$‘·+ n+fÒ kÕ~Û+#ê*‡q$ #ê˝≤
ñ+{≤sTT nH˚ uÛ≤eq‘√ MTs¡T ñ+{≤s¡T. &ÉãT“ dü+bÕ~+#·&É+ #˚‘·>±ø£ Ç˝≤
e÷{≤¢&ÉT‘·THêïs¡ì yÓ’]es¡Z+ ì+<ä\T y˚kÕÔs¡T. me]¬ø’Hê @ s¡+>±\˝Àì yê]¬ø’Hê
MTπs Ä<äs¡Ù+>± ñ+&Ü\ì yêfi‚fl $TeTà*ï nqTdü]+#ê\ì MTs¡T ø√s¡T≈£î+{≤s¡T.
MT‘√ eT+∫>± ñ+&ç ø±yê*‡q$ kÕ~Û+#·T≈£îqïyês¡T MT e´øÏ‘Ô «· + >∑T]+∫ e´‹πsø£+>±
e÷{≤¢&É&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Ç~ MTs¡T düVæ≤+#·˝Òì $wüj·T+. Ä]úø±_Ûe è~∆ ø=s¡≈£î
m
ªªdü«sêíø£s¡¸D uÛ…’s¡e j·T+Á‘êìïµµ ñ|üjÓ÷–+#·+&ç, Ç~ #ê˝≤ eT+∫~. ~≈£îÿe÷*q
co
ùdïVü‰\T ø=+|üBkÕÔsTT. <ëq<Ûsä êà\T n~Ûø+£ >± #˚kÕÔsT¡ . MT≈£î n+<˚ düV‰ü j·TdüV≤ü ø±sê\T
≈£L&Ü >=|üŒ>±H˚ ñ+{≤sTT. ù|s¡TÁ|ü‹wü\˜ ≈£î eè‹Ô˝À n~ÛøÁ£ bÕ<Ûëq´+ ÇkÕÔsT¡ . &ÉãT“ø√dü+
u.
‘ê|üÁ‘·j·T|ü&És¡T. J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$T‘√ nìï$wüj·÷\T ns¡eT]ø£\T ˝Ò≈£ î+&Ü
ug
|ü + #· T ≈£ î +{≤s¡ T . J$‘· u Û ≤ >∑ k Õ«$T #Ó | æ Œ q |ü q T\qT ø±<ä q ≈£ î +&Ü #˚ k ÕÔ s ¡ T .

J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$TøÏ Çe«e\dæq >ös¡yêìï, düeTT∫‘· kÕúHêìï ÇkÕÔs¡T. dü+‘êq+ jÓTTø£ÿ
ul
eTH√uÛ≤yê\qT >ös¡$kÕÔs¡T. @ø£|üø£å ìs¡íj·÷\T #˚j·Ts¡T. Áù|eTô|[flfi¯ófl e+{Ï

.m
$wüj·TeéVü‰sê\˝À #ê˝≤ ø£]ƒq+>± eéVü≤]kÕÔs¡T. MTs¡T eT<Ûäé]Ô> ± ñ+&ç ø=ìï

Áù|eT$yêVü‰\≈£î n&ÉT¶ø£≥º y˚kÕÔs¡T. ø°fi¯flH=|ü\T, m\Ø® düeTdü´\T, Js¡íø√X¯ dü+ã+~Û‘·
w
Çã“+<äT\T m<äTs=ÿqe\dæ edüTÔ+~. #Ó|üø√<ä–q kÕúsTT˝À Äs√>∑´+ Çã“+~

w
ô|≥ºø£b˛sTTHê ø=ìï |üqT\≈£î Ä≥+ø£+ ne⁄‘·T+~. ˝…’ôdqT‡\T, ©E eéVü‰sê\T,

n˝≤{ŸyÓT+{Ÿ‡ nqT≈£L\+>± ñ+{≤sTT. eékÕj·T dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T
w
Áb˛‘ê‡Vü≤+>± ñ+{≤sTT. >∑èVü≤ìsêàD kÕe÷Á–, Äj·TTπs«<ä, Vü≤À$TjÓ÷|ü‹, n˝À¢|ü‹

eT+<äT\T, q÷HÓ dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ yê´bÕsê\T, m>∑TeT‹, ~>∑TeT‹ yê´bÕsê\T ˝≤_ÛkÕÔsTT.
ìs¡T<√´>∑T˝…’q $<ëé+‘·T\T #·~$q #·<äTe⁄≈£î dü+ã+<Ûä+˝Òì ñ<√´>∑ + ø=+‘·ø±\+
#˚j·÷*‡ edüTÔ+~. u≤´+≈£î ˝≤ø£s¡T¢, m.{Ï.m+ ø±s¡T¶\T, Á¬ø&ç{Ÿ ø±s¡T¶\T, MkÕ, bÕdtb˛sYº
e+{Ï yê{Ï $wüj·T+˝À C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. ‘·s¡T#·T>± Á|üj·÷D≤\T #˚j·÷*‡ edüTÔ+~.
n+<äT˝À ø=ìï s¡Vü≤dü´ Á|üj·÷D≤\T ≈£L&Ü ñ+{≤sTT. yÓTT‘·Ô+ MT<ä Á|üj·÷D≤\ e\¢
eéVü‰s¡ $»j·T+, ˝≤uÛÑ+ bı+<äT‘ês¡T. $<ë´dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\˝À #·ø£ÿ>±
sêDÏkÕÔs¡T. Áø°&Ü, kÕ+düÿè‹ø£, ø£fi≤s¡+>±\ |ü≥¢ n_Ûeè~∆ ô|+#·T≈£î+{≤s¡T. ns¡TΩ˝…’q
yê]øÏ, $$<Ûä s¡+>±\≈£î #Ó+~q yê]øÏ düHêàq, dü‘êÿsê\T #˚kÕÔs¡T. ñ<√´>∑+˝À
Á|üyÓ÷wüHé \_ÛdüTÔ+~. ø√s¡T≈£îqï #√≥TøÏ ã~© ne⁄‘ês¡T. ÁbÕ+rj·T ndüe÷q‘·\
Á|üuÛ≤e+ MTô|’q ≈£L&Ü ñ+≥T+~. Á|üuÛÑT‘·«|üs¡+>±, Áô|’y˚{Ÿ|üs¡+>± sêe\dæq _\T¢\T
#˚‹øÏ n+<äT‘êsTT. >∑‘·+˝À MTs¡T #˚dæq ãTTD≤\qT r]Ãy˚kÕÔs¡T. q÷‘·q esYÿ Äs¡¶sY‡
#˚‹øÏ n+<äT‘êsTT. eTTKýÓTqÆ n~Ûø±s¡T\ e\¢ \_∆bı+<äT‘ês¡T. Ç‘·sT¡ \øÏ dü+ã+~Û+∫q
<Ûäq+, &Ü≈£îýÓT+{Ÿ‡, s¡Vü≤dü´ |üÁ‘ê\T ø=~›s√E\T MT <ä>∑Zs¡ <ë∫ ñ+#ê*‡q |ü]dæú‹
edüTÔ+~. ns¡{ÏHês¡e‘·TÔ\T nwüºeT÷*ø± ‘Ó’\+‘√ BbÕsê<Ûäq #˚j·T≥+ nìï$<Ûë˝≤
eT+∫~. |æ\¢\≈£î $T‹MT]q ùd«#·Ã¤qT Ç#êÃs¡ì MTô|’ Äs√|üD\T e#˚Ã neø±X¯+
ñ+~. ∫qïyêfiË’flHê, ô|<ä›yêfiË’flHê n+<ä]ø° ùd«#·Ã¤ìe«&É+ bıs¡bÕ≥T>± e÷s¡T‘·T+<äì
MTs¡T }Væ≤+#·˝Òs¡T. |üì#˚j·T&É+˝À>±˙, #˚sTT+#·&É+˝À>±˙ mø£ÿ&Ü sêJ|ü&És¡T.
á \ø£åDy˚T MT $»j·÷ìøÏ ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~. @ |üìHÓ’Hê MT≈£î n|üŒ–ùdÔ ì•Ã+‘·>±
ñ+&Ée#·TÃ nH˚ uÛ≤eq n+<ä]ø° ø£\T>∑T‘·T+~. Ä<ëj·T+ e#˚Ã yê{Ï˝À¢H ˚ <ÛäHêìï
ô|≥Tºã&ç>± ô|&É‘ês¡T. ‘Ó\¢õ˝Ò¢&ÉTe‘·TÔ\‘√ nwüºeT÷*ø± ‘Ó’\+‘√ BbÕsê<Ûäq #˚j·T≥+
e\q $ù|òTïX¯«s¡Tì nqTÁ>∑Vü≤+ \_ÛdüTÔ+~. ø±+Á{≤≈£îº\T, düuŸø±+Á{≤≈£îº\T, ˝…’ôdqT‡\T
©E\T ˝≤_Û kÕÔsTT. <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ yÓqï+{Ï s¡øÏådüTÔqï≥T¢>± uÛ≤$kÕÔs¡T. Ád”Ô |ü⁄s¡Twü
$#·ø£åD ˝Ò≈£î+&Ü dü+‘êq+ Äq+~+#·ã&˚˝≤ #·÷kÕÔs¡T. CÒ´wü˜ dü+‘êq+ $wüj·T+˝À
Á|ü‘´˚ ø£ C≤Á>∑‘\Ô· T nedüs+¡ . qeÁ>∑V≤ü <√wü ìyês¡D≤s¡+ú ì‘·´+ düsŒ¡ <√wü ìyês¡D#·÷s¡+í ‘√
düs¡«s¡øå±#·÷s¡í+ ø£*|æ kÕïqe÷#·]+#·+&ç. yêsêìøÏ ˇø£kÕ] ≈£îø£ÿ\≈£î #·bÕ‹
m
‹ì|æ+#·&É+ e\q eT+∫ |òü*‘ê\T ñ+{≤sTT. ñ<√´>∑+˝À ã~© MT n_ÛcÕºìøÏ
co
e´‹πsø£+>± »s¡T>∑<äT. eTTKýÓTÆq u≤<Ûä´‘·\qT d”«ø£]kÕÔs¡T. MT ÁbÕ<Ûëq´‘· ‘·>∑Z<äT.
Á|ü‘êé÷ïj·T+ ˝Ò<äT ø£qTø£ #ê˝≤eT+~øÏ MTπs ~ø£ÿe⁄‘ês¡T. |üì#˚ùd kÕeTs¡ú´+
u.
H˚sŒ¡ ]‘·q+ $TeTTà\qT ì\u…&‘É êsTT. n+‘˚>±ì MTMT<ä n_Ûe÷q+‘√ me«s¡÷ $TeTà*ï
ug
Ä<ä]+#·s¡T. MT kÕeTs¡ú´+, |üì‘·qy˚T nìï+{Ïø° ø=\e÷q+. MT Á|ü‹uÛÑ $<˚XÊ\˝À

sêDÏdüTÔ+~. MT yêfi¯fl≈£î Á|üuÛÑT‘·«|üs¡yÓTÆq kÕÿ\sYwæ|t‡, Á|üuÛÑ T‘·«|üs¡yÓTÆq d”ÿyéT‡ <ë«sê
ul
\_∆ #˚≈£Ls¡T‘·T+~. Vü≤qTe÷Hé dæ+<Ûä÷sY ñ|üjÓ÷–+#·&É+ e\q eTH√<Û Ó’s¡´+,

.m
Ä‘·à$XÊ«dü+ ô|s¡T>∑T‘·T+~. nqT≈£îqï ø±s¡´Áø£e÷\T, n_Ûeè~∆ á dü+ e‘·‡s¡+

dü+‘·è|æÔø£s¡+>±H˚ ñ+{≤sTT. ø=qT>√\T #˚dæq ÄdüTÔ\ $\Te ø£èÁ‹eT+>± ‘·–Z+#˚
w
j·T‘êï\T »s¡T>∑T‘êsTT. dæús¡+>± ñ+&É+&ç, qwüºb˛≈£î+&Ü ˝≤uÛ≤\‘√ ãj·T≥|ü&É‘ês¡T.

w
∫qï∫qï $wüj·÷\≈£î ø£\Vü‰\T ô|≥Tºø=ì düe÷»+˝À |üs¡Te⁄ b˛>=≥Tº≈£îH˚ MT es¡Z+

e\¢ Çã“+<äT\T, qwüº+ m<äTs¡e⁄‘êsTT. Mfi¯flqT n<äT|ü⁄ #˚j·T&É+˝À MTs¡T yÓ’|òü\´+
w
#Ó+<äT‘ês¡T. kÕúsTTøÏ ‘·>ì∑ e´≈£î\Ô qT Áb˛‘·‡Væ≤+#ês¡qï n|üyê<äT edüT+Ô ~. Ä]úø|£ ]ü dæ‹ú

nqT≈£ L \+>± ñ+≥T+~. eè‹Ô y ê´bÕsê\˝À, ñ<√´>∑ + ˝À MT Á|ü ‘ ˚ ´ ø£ X Ë ’ *
ì\u…≥Tº≈î£ +{≤s¡T. ø=ìï $wüj÷· \˝À |ü≥Tº<\ä >± eéVü≤]kÕÔsT¡ . Á|üuTÑÛ ‘·« dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ ,
Áô|’y˚{Ÿ dü+ã+<ÛäyÓTÆq ø±+Á{≤≈£îº\T, ©E\T, ˝…’ôdqT‡\T, ¬sqTé˝Ÿ ‡ nqT≈£L*kÕÔsTT.
Ä<ëj·T+ ô|+#·T≈£îH˚ e÷sêZ\T nH˚«wækÕÔsT¡ , $»j·T+ kÕ~ÛkÕÔsT¡ . Ç‘·sT¡ \T #˚jT· e\dæq
ÁX¯eT MTs¡T #˚j·Te\dæ edüTÔ+~. kÕe÷õø£+>± »]π> e÷s¡TŒ\T MTô|’ Á|ü‘·´ø£å, |üs√ø£å
Á|üuÛ≤yêìï #·÷|ækÕÔsTT. @ <˚e⁄&ç¬ø’Hê, <˚e‘·¬ø’Hê |üP» #˚ùd≥|ü &ÉT eTVü‰rs¡ú+ bı&çì
ñ|üjÓ÷–+#ê*. düe÷»+˝À ñqï‘·kÕúsTT e´≈£îÔ\‘√ |ü]#·j·T+ ô|s¡T>∑T‘·T+~. yêfi¯ó
fl ≈£L&Ü MT yê´bÕs¡+˝À uÛ≤>∑kÕ«eTT\T ne⁄‘ês¡T. MT Ä<Ûä«s¡´+˝À q&ÉTdüTÔqï
$<ë´dü+düú\T, ùdyêdü+düú\ |ü⁄s√>∑‹ u≤>∑T+≥T+~. $<ë´dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T,
ñ<√´>∑ dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T, $<˚oj·÷q dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T u≤>∑T+{≤sTT.
#·÷s¡íeTT‘√ düs¡«s¡øå±#·÷s¡íeTT ø£*|æ kÕïq+ #˚j·T+&ç (‘·\kÕïq+ #˚j·Tsê<äT).
kÕ+πø‹ø£$<ä´˝Àq÷, yÓ’<ä´$<ä´˝Àq÷ sêDÏkÕÔs¡T. b˛{°|üØø£å\˝À $»j· T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T.
◊.m.mdt., ◊◊{Ï e+{Ï yê{ÏøÏ m+|æø£ ne⁄‘ês¡T. dæúsêdüTÔ\ n_Ûeè~∆ u≤>∑T+≥T+~.
yê´bÕs¡+˝À s=fÒwqü T¢, ˝≤uÛ≤\T u≤>∑T+{≤sTT. X¯øVÔÏ ≤” qT˝…q’ yê]øÏ u≤<Û´ä ‘·\T n|üŒ–+∫
qwüºb˛‘ês¡T. e´≈£îÔ\ kÕeTsêú´ìï n+#·Hê y˚j·T&É+˝À bıs¡bÕ≥T |ü&É ‘ês¡T. dü+e‘·‡s¡
~«rj·÷s¡ú+˝À $\TyÓ’q edüTÔe⁄\T, ÄuÛÑs¡D≤\T ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. qeTàø£düTÔ˝…’q
|ü]yêsêìï ìj·T$T+#·T≈£î+{≤s¡T. ≈£î≥T+ã|üs¡yÓTÆq eéVü‰sê\ MT<ä <äèwæºô|≥º&É+
˝Ò<äì eè‹Ô, ñ<√´>±\≈£î ‘ê[ø£{≤º&Éì MTô|’ $eTs¡Ù\T ekÕÔsTT. ≈£î≥T+ã+ ø√düy˚T
ø£w|ºü &ü TÉ ‘·THêïs¡qï $wüjT· + MT eTqkÕ‡øÏøå Ï ‘·|Œü eTs=ø£]øÏ ‘Ó*j·T<äT. ≈£î≥T+ã dü+ã+<Ûä
eéVü‰sê\T MTs¡T >∑eTìdüTÔHêïs¡qï dü+>∑‹ ≈£L&Ü #ê˝≤eT+~øÏ ‘Ó*j· T<äT. Á|ü‹ì‘·´+
Ç+{À¢ø±˙ yê´bÕs¡ Á|ü<˚XÊ\˝À ø±˙ nwüºeT÷*ø± >∑T–Z\+‘√ <Ûä÷|ü+ y˚ j·T+&ç.
<ä÷s¡ÁbÕ+‘·+˝À ñqï $TÁ‘·T\ düVü‰j·TdüVü≤ø±sê\‘√ ø=ìï yê´bÕsê\T ÁbÕs¡+_ÛkÕÔs¡T.
yê´bÕs¡+˝À nqT≈£L\yÓTqÆ |ò*ü ‘ê\T kÕ~ÛkÕÔsT¡ . MT ‘Ó*$‘˚≥\‘√ e+<ä s¡÷bÕj·T\qT
yÓsTT´ s¡÷bÕj·T\T #˚dæ u≤>∑T|ü&ç, Ç‘·s¡T\qT u≤>∑T|ü&˚˝≤ #˚kÕÔs¡ T. ìÁ<ëVü‰sê\qT
m
˝…ø£ÿ#˚j·T≈£î+&Ü ÁX¯$TkÕÔs¡T. ÁX¯eTøÏ ‘·–q |òü*‘ê\qT bı+<ä>∑\T>∑T‘ês¡T. dæúsêdæÔ
co
eéVü‰sê\≈£î dü+ã+~Û+∫q düeTdü´\T MT≈£î nqT≈£L\+>± |ü]cÕÿs¡+ ne⁄‘êsTT.
MT eè‹Ô˝À ˇ&ç<Tä &ÉT≈£î\T @s¡Œ&çHê MT kÕúq+ |ü~\+>±H˚ ñ+≥T+~. düV≤ü À<äsd¡ Vü ≤ü À<äØ
u.
esêZìøÏ s¡Vü≤dü´+>± düVü‰j·T+ #˚kÕÔs¡T. ñqï‘·$<ä´qT nuÛÑ´dæ+#˚ neø±X¯+, Ç‘·s¡
ug
uÛ≤wü\qT H˚s¡TÃ≈£îH˚ Á|üj·T‘êï\T |òü*kÕÔsTT. $<ë´dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\˝À MTs¡T

ø√s¡T≈£îqï |ü⁄s√>∑‹ \_ÛdüTÔ+~. $<ë´dü+düú\T, kÕe÷õø£ ùdyêdü+düú \T, ˝ÀVü≤|ü⁄
ul
yê´bÕs¡T\T nqT≈£L\ |òü*‘ê\T kÕ~ÛkÕÔs¡T. #˚‹eè‹Ô |üqT\yê]øÏ eT+∫ |òü*‘ê\T

.m
dü÷∫düTÔHêïsTT. uÛÑ÷eTT\ ø=qT>√\T, neTàø±\ $wüj·÷\˝À MT zs¡TŒ, düVü≤q+,

e÷≥\ #ê‘·Ts¡´+ e\¢ ˝≤uÛÑ|ü&É‘ês¡T. sê»ø°j·T+>± ñqï‘·kÕúq+˝À ñqïyês¡T,
w
eTTKýÓTÆq n~Ûø±s¡T\T $TeTTà\qT Ä<ä]kÕÔs¡T, n_Ûe÷ìkÕÔs¡T. kÕúìø£ Hêj·T≈£î\‘√

w
e÷Á‘·+ $uÛÒ<ë\T |üsêø±wüº≈£î #˚s¡T‘êsTT. J$‘·+˝À nXÊ+‹ì düèwæºdüTÔqï z Ád”Ôì

e~*+#·Tø√e&ÜìøÏ Hê´j·Tb˛sê≥+ #˚dæ $»j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T. eTqXÊÙ+‹ ø√dü+
w
|ü⁄D´πøÁå ‘ê\qT dü+<ä]ÙkÕÔsT¡ . sê»ø°jT· |ü<$ä ÁbÕ|æ.Ô ñ<√´>±ìøÏ düs¬ q’ ø±s¡D+ ˝Ò≈î£ +&Ü
ôd\e⁄ô|&É‘ês¡T. Ád”Ô, |ü⁄s¡Twüß\ nqTã+<ÛëìøÏ, ùdïVü‰ìøÏ me¬s’‘˚ eÁø£uÛ≤cÕ´\T
#ÓãT‘·THêïs√ yês¡T MT e\¢ Çã“+<äT\T |ü&‘É ês¡T. C≤„H√<äjT· + ne⁄‘·T+~. ùdïVü≤<Ûsä à¡ +˝À
eT<Ûäé]Ô dü+‘êø£\T ô|{Ïº <Óã“‹+{≤s¡T, C≤Á>∑‘·Ô>± ñ+&É+&ç. ø£cÕº\˝À ñqï
kı+‘·yêfi¯flqT s¡øÏå+#˚ Á|üj·T‘·ï+ #˚j·Ts¡T. Ç‘·s¡T\≈£î eT+∫ dü\Vü‰\T ìC≤sTTr>±
#ÓãT‘ês¡T. Ä dü\Vü‰\T bÕ{Ï+#·eTì ˇ‹Ô&ç #˚j·Ts¡T. yêfi¯fl $#·ø£åDπ ø e~˝ÒkÕÔs¡T. @
$wüj·T+˝Àq÷ n‹CÀø£´+ ñ+&É<äT. MT e÷≥qT ~Ûø£ÿ]+∫q yê]ì J$‘ê+‘·+
X¯Á‘·Te⁄\T>±H˚ #·÷kÕÔs¡T. nwüº>∑D|ü‹ |”sƒêìøÏ dæ<ä∆>∑+<Ûä+, Äsêe[ ≈£î+≈£îeT‘√,
|ü]eTfi¯>∑+<Ûä+‘√ |üP» #˚j·T≥+ e\q yêdüTÔ<√cÕ\T ‘=\–b˛‘êsTT. bÕdtb˛sYº,
MkÕ\ ø√dü+ Á|üj·T‹ï+#˚yê]øÏ n$ \_ÛkÕÔsTT. Á^Héø±sY¶ ø√dü+ m<äTs¡T#·÷ùd yêfi¯fløÏ
Á^Héø±s¡T¶ \_ÛdTü +Ô ~. HêHês¡ø±\T n]cÕº\T, ∫ø±≈£î\T b˛e&ÜìøÏ, X¯Á‘·Tu≤<Û\ä T, u≤<Û\ä T
q•+#·&ÜìøÏ Á‹X¯S˝Ÿì ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. Ç~ n‘·´+‘· X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq~. yê´bÕs¡+˝À
nHês√>∑´ b˛{°ì m<äTs=ÿ+{≤s¡T. eékÕj·T ñ‘·Œ‘·TÔ\qT ì\«#˚ùd yê´bÕs¡T\≈£î,
ø£MTwüHé @C+≥¢≈£î eT+∫ø±\+. #·≥ºe´‹πsø£+>± ì\«\T #˚ùdÔ #ê˝≤ Çã“+<äT\T
|ü&É‘ês¡T C≤Á>∑‘·Ô ! e∫Ãq &ÉãT“\qT e∫Ãq≥T¢>±H˚ Ks¡TÃô|fÒº |ü<ä∆ ‹ì e÷s¡TÃø√yê\ì
nqT≈£î+{≤s¡T. bı<äT|ü⁄ |ü<øä∏ ±\˝À <ÛHä êìï ô|≥Tºã&ç>± ô|&É‘ês¡T. ìs¡jí ÷· \T #˚jT· &É+˝À
Ä\dü´+ #˚jT· e<äT.› Ä]úø£ |üÁ‘ê\T, bı<äT|ü⁄ |üÁ‘ê\T düeTTbÕ]®kÕÔsT¡ . q÷‘·q yê´bÕsê\T
ÁbÕs¡+_ÛkÕÔs¡T. e÷eT÷\T Á|ü$T<ä\‘√ BbÕsê<Ûäq #˚j·T≥+ ø£Hêï \ø°ÎÁ|ü$T<ä\‘√
BbÕsê<Ûäq #˚j·T≥+ e\q \ø£å¬s≥T¢ m≈£îÿe |òü*‘·+ ø£\T>∑T‘·T+~. |ü⁄Á‘·dü+‘êq+
ø£Hêï Ä&É|æ\¢\ MT<ä m≈£îÿe Áù|eT ô|+#·T≈£î+{≤s¡T. yêfi¯fl≈£î J$‘·+˝À @ ø£wüº+
sê≈£î+&Ü <Ûäqã\+ nH˚ >√&ÉqT yêfi¯fl #·T≥÷º ø£{≤º\ì nqT≈£î+{≤s¡T. Ç+<äTø√dü+
ì]«sêeT+>± ø£èwæ#˚kÕÔs¡T. MTs¡T Ä•+∫q $<Ûä+>±, }Væ≤+#·ì $<Ûä+>± MT
CÒ´wü˜dü+‘êHêìøÏ ñ<√´>∑+ \_ÛdüTÔ+~. Ä&É|æ\¢\ >∑T]+∫, yêfi¯fl ô|[flfi¯fl >∑T]+∫ >∑{Ïº>±
Ä˝À#·q #˚kÕÔs¡T. $yêVü≤ Á|üj·T‘êï\T ÁbÕs¡+_ÛkÕÔs¡T, n$ dü|òü\+ ne⁄‘êsTT. eT+∫
dü+ã+<Ûä+ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. |ü⁄q]«yêVü≤ Á|üj·T‘êï\T #˚ùdyê]øÏ eT+∫ dü+ã+<Ûä+
≈£î<äTs¡T‘·T+~. MT }Vü≤\≈£î, nb˛Vü≤\≈£î, uÛÑj·÷\≈£î Ç‘·s¡T\qT ìcÕÿs¡D+>±
m
nqTe÷ìkÕÔs¡T, ã*#˚kÕÔs¡T. Ç‘·s¡T\ $<ÛëHê\≈£î MTs¡T n‹>± Á|üuÛ≤$‘·T\T ne⁄‘ês¡T.
co
yÓT&çdæHé d”≥T \_ÛdüTÔ+~. ø=+‘·˝À ø=+‘· Ç~ y˚T\T #˚düTÔ+~. yêdü Ôyê\qT düŒwüº+>±
Á>∑Væ≤kÕÔs¡T. }Vü‰˝Àø±\˝À $Vü≤]+#˚ |ü]dæú‹øÏ dü«dæÔ #ÓãT‘ês¡T. <=+>∑kÕ«MTJ\ e\¢
u.
qwüºb˛‘ês¡T. Ç‘·s¡T\ qT+&ç dü\Vü‰\T rdüT≈£îH˚ |ü<ä∆‹øÏ dü«dæÔ #ÓãT‘ês¡T. eT+N#Ó&É÷
ug
MTπs Ä˝À∫+∫ ìs¡íj·÷\T rdüT≈£î+{≤s¡T. |üP»\˝À, X¯óuÛÑø±sê´\˝À dü T>∑+<Ûä

dæ<ä∆>∑+<ÛëøÏå+‘·\qT ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. MTs¡T m+‘√ ÁX¯$T+∫ eT+∫ |òü *‘ê\T
ul
kÕ~Û+∫q|üŒ{Ïø° MT yÓ’]es¡Z+yês¡T MT ÁX¯eTì >∑T]Ô+#·ø£ $eT]ÙkÕÔs¡T. sê»ø°j·T |ü<ä$

.m
\_ÛdüTÔ+~. á sê•˝À »ìà+∫q yês¡T á dü+e‘·‡s¡+ n|òüTÀs¡ bÕX¯ó|ü‘· Vü≤√eT+

#˚j·÷*, kÂs¡bÕX¯ó|ü‘· ø£+ø£D+ ˝Ò<ë s¡÷|ü⁄ <Ûä]+#ê*. X¯Á‘·Te⁄\‘√ yê~+#˚ ø£Hêï
w
ø±\y˚T düeTdü´\qT |ü]wüÿ]düTÔ+<äì eTÚq+>± ñ+&çb˛‘ês¡T. MTs¡T ìC≤sTTr>±,

w
düŒwüº+>± e÷{≤¢&É&É+ e\q yÓ’]es¡Z+ <ëìì MT nVü≤+uÛ≤e+>± uÛ≤$+∫ MT MT<ä

nø±s¡D+>± <˚«cÕìï ô|+#·T≈£î+{≤s¡T. MT düìïVæ≤‘·, düVü≤#·s¡es¡Z+ ˝À ñ+&˚yê]
w
e\¢H˚ e÷qdæø£ y˚<äq ø£\T>∑T‘·T+~. yÓTT‘·Ô+ MT<ä á dü+e‘·‡s¡+ Á|ü<∏äe÷s¡ú+ ø£Hêï

~«rj·÷s¡ú+ u≤>∑T+~.
Ád”Ô\≈£î Á|ü‘˚´ø£+ :- á sê•˝À »ìà+∫q Ád”Ô\≈£î á dü+e‘·‡s¡+ u≤>∑T+~.
$<ë´dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ $wüj÷· \T u≤>∑THêïsTT. Á|ü‹cÕ˜‘à· ø£yTÓ qÆ #·<Tä e⁄\T #·<Tä e⁄ø√e&ÜìøÏ
m+|æø£ ne⁄‘ês¡T. kÕ+πø‹ø£$<ä´˝À n<äT“¤‘·+>± sêDÏkÕÔs¡T. sê»ø°j·T |ü<ä$ ÁbÕ|æÔ.
Äs√>∑´+ $wüj·T+˝À C≤Á>∑‘·Ô\T eVæ≤+#·+&ç. Äs√>∑´|üs¡+>± yÓ÷ø±fi¯flH=|ü\T u≤~Û+#˚
neø±X¯+ ñ+~. XÊØs¡ø£+>±, e÷qdæø£+>± ÁX¯$T+∫ &ÉãT“\T Ks¡TÃô|{Ïº dü+‘êHêìï
ˇø£<ë]øÏ rdüT≈£îekÕÔs¡T. yêfi¯flMT<˚ mH√ï ÄX¯\T ô|+#·T≈£î+{≤s¡T. MTs¡T }Væ≤+∫q
$<Ûä+>± yês¡T J$‘·+˝À dæús¡|ü&É‘ês¡T. Ä]úø±_Ûeè~∆ ø=s¡≈£î ªª≈£î uÒs¡ j·T+Á‘êìïµµ
ñ|üj÷Ó –+#·+&ç, Ç~ #ê˝≤ eT+∫~. ≈£î≥T+u≤ìøÏ düV≤ü À<äsd¡ Vü ≤ü À<äØ esêZìøÏ n+&É>±
ì\TkÕÔsT¡ . ≈£î≥T+ã u≤<Û´ä ‘·\˝À MT e+‘·T ø£syÔ¡ ê´ìï düÁø£eT+>± HÓsy¡ s˚ T¡ kÕÔsT¡ . ∫qï∫qï
yê´bÕsê\T, ô|≥Tºã&ÉT\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. dü+bÕ~+∫q <ÛäHêìï eT+∫øÏ ñ|üjÓ÷–kÕÔs¡T.
ø£fi≤, kÕVæ≤‘·´, kÕ+πø‹ø£ s¡+>±\˝À MT Á|ü‹uÛÑøÏ >∑T]Ô+|ü⁄ \_ÛdüT Ô+~. Áù|eT$yêVü‰\T
dü|òü\+ ø±e⁄. Çwüº+˝Òì e´≈£îÔ\‘√ #·≥ºã<ä∆+>± $&çb˛‘ês¡T. eè‹Ôñ<√´>±\|üs¡+>±
q÷‘·q neø±XÊ\T ø£*dæekÕÔsTT. J‘·+ Ä<Ûës¡+>± ñ<√´>∑ ìs¡íj·÷\T #˚ j·Ts¡T.
Á|ü<˚X¯+ Ä<Ûës¡+>± ñ<√´>∑ ìs¡íj·T+ #˚kÕÔs¡T. düs¡Œ<√wüìyês¡D≤ ø£+ø£D+ <Ûä]+#·+&ç.
MkÕ \_ÛdüTÔ+~. Á^Hé ø±s¡T¶ \_ÛdüTÔ+~. M˝…’q+‘· es¡≈£î $uÛÒ<ë\≈£ î <ä÷s¡+>±
ñ+&É+&ç. MT≈£î MTs¡T>± düeTdü´\qT ô|<ä›$>± #˚j·Te<äT›. dü+‘êq+ ˝Òìyê]øÏ
dü+‘êqÁbÕ|æÔ. n$yêVæ≤‘·T\≈£î $yêVü≤ø±\+. ì‘·´+ Vü≤qTe÷Hé dæ+<Ûä ÷sY <Ûä]+#·&É+
e\q eTH√<Ûs’Ó ´¡ +, Ä‘·à$XÊ«dü+ ô|s¡T>∑T‘·T+~. #˚|{ü qºÏ Á|ü‹ |üì˝Àq÷ $»j·Te+‘·yTÓ qÆ
|òü*‘ê\T kÕ~ÛkÕÔs¡T. sê»ø°j·T |ü<ä$ \_Û+#˚ neø±X¯+ ñ+~. dü+|òü÷ \ <ë«sê
eT+∫ U≤´‹, dü+|òü÷\≈£î eT+∫ Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#·&É+ ‘·<ë«sê ˝≤uÛ≤\T >∑&ç+#·&É+
»s¡T>∑T‘·T+~. Á|üuTÑÛ ‘·«dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ |ü<øä∏ ±\qT dü~«ìjÓ÷>∑+ #˚dTü ø√>∑\T>∑T‘ês¡T. u≤´+≈£î
ãTTD kÂø£sê´ìï ñ|üjÓ÷–+#·T≈£î+{≤s¡T. ◊X¯«s¡´Hê–ìì ñ|üjÓ÷–+#·&É+ e\q
\ø°Î<˚$ nqTÁ>∑Vü≤+, \ø°Îø£{≤ø£å+ ø£\T>∑T‘·T+~. Á|ü‹cÕ˜‘·àø£yÓTÆ q |ü<äe⁄\≈£î m+|æø£
m
ne⁄‘ês¡T. eT+∫ ñ<√´>∑+ \_ÛdüTÔ+~. ∫qï∫qï yê´bÕsê\T #˚düT≈£îH˚ yê]øÏ
co
nqT≈£L\+>± ñ+~. >∑‹+∫q s¡ø£Ôdü+ã+BÛ≈£î\ C≤„|üø±\T |ü<˚ |ü<˚ >∑T s¡TÔ≈£îsêe&É+
MT eTH√y˚<äq≈£î ø±s¡D+ ne⁄‘êsTT. $yêVü≤ $wüj·TyÓTÆ kı+‘· ìs¡íj· ÷\T rdüT≈£îì
u.
nsTTqyêfi¯ófl <ä÷s¡+ ne⁄‘ês¡T. @~ @yÓTÆHê $yêVü≤|üs¡+>± MT kı+‘· ìs¡íj·÷\T MT
ug
J$‘êìøÏ y˚T\T #˚j·Te⁄. $\TyÓ’q ÄuÛÑs¡D≤\T ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. Ç+Á<ëDÏ s¡÷|ü⁄qT

yÓT&É˝À <Ûä]+#·+&ç. |ü⁄q]«yêVü≤ Á|üj·T‘êï\T #˚ùdyê]øÏ nqT≈£L\ |òü*‘ê\T ekÕÔsTT.
ul
yê´bÕs¡|üs¡+>± e∫Ãq≥Te+{Ï z dü<äeø±XÊìï dü~«ìjÓ÷>∑+ #˚düT≈£î+{≤s¡T. eè‹Ôñ

.m
<√´>±\|üs¡+>± ø=+‘· zs¡TŒ bÕ{Ï+#·&É+ nedüs¡eTT. Á|üuÛÑT‘·«dü+ã+<ÛäyÓTÆq

b˛{°|Øü ø£\å ˝À $»j·T+ kÕ~Û+∫ eT+∫ ñ<√´>±ìï bı+<äT‘ês¡T. nsTT‘˚ Ç~ n‹ø£w+ºü
w
MT<ä ¬s+&Ée Á|üj·T‘·ï+˝À kÕ<Ûä´|ü&ÉT‘·T+~. MT Ä<Ûä«s¡´+˝À q&ÉTdüTÔqï yê´bÕs¡+

w
u≤>∑T+≥T+~. Ä<Ûë´‹àø£ ø±s¡´Áø£e÷\|ü≥¢ ÁX¯<ä∆ #·÷|ü⁄‘ês¡T. dü+‘êq+ MT e÷≥qT

w
~Ûø£ÿ]+#·&É+ z düeTdü´>± e÷s¡T‘·T+~. düHê‘·q dü+Á|ü<ëj·÷\≈£î $\Teì#˚Ã MT

eTqdüÔ‘ê«ìøÏ $s¡T<ä∆+>± dü+‘êq+ Á|üe]ÔkÕÔs¡T. Ç+{À¢ MT e÷fÒ HÓ> ±Z* nqï
yÓTT+&ç‘·q+‘√ ñ+&Ée<äT›. Á|ü‹ $wüj·T+˝À ‘=+<äs¡|ü&É≈£î+&Ü Ä∫‘·÷ ∫ ìs¡íj·÷\T
rdüTø√e&É+ Á|ü‹$wüj·÷ìø° uÛÒ<ë_ÛÁbÕj·÷\˝À |ü+‘ê\≈£î b˛ø£+&ç. dü s¡T›≈£îb˛e&É+
e\¢ ˝≤uÛ+Ñ #˚≈L£ s¡T‘·T+~. nqT≈£L\yÓTqÆ ø±˝≤ìï dü~«ìjÓ÷>∑+ #˚dTü ø√+&ç. Ç+{À¢q÷,
yê´bÕs¡Á|ü<˚XÊ\˝Àq÷ ªªø£|ükÕ+Áu≤DÏµµ‘√ <Ûä÷|ü+ y˚j·T+&ç. Äràj· TT\‘√,
düìïVæ≤‘·T\‘√ yê–«yê<ë\T dü+uÛÑ$kÕÔsTT. ã÷´{°bÕs¡¢s¡T¢ q&çù|yê]øÏ ÁX¯eT≈£î ‘·–q
|òü*‘·+ \_ÛdüTÔ+~. yÓTT‘·Ô+MT<ä á dü+e‘·‡s¡+ Á|ü<∏äe÷s¡∆+, ~«rj·÷s¡∆+ ¬s+&ÉT
u≤>∑THêïsTT.
2023-2024 ˝À
<ÛäqTdüT‡sê• |òü*‘·eTT\T
Ä<ëj·T+ ` 08 e´j·T+ ` 11 sê» ` 06 ne ` 03
eT÷\ 1,2,3,4 bÕ<äeTT\T, |üPsê«cÕ&ÛÉ 1,2,3,4 bÕ<äeTT\T, ñ‘·ÔsêcÕ&ÛÉ 1e
bÕ<äeTT\ j·T+<äT |ü⁄{Ïºqyês¡T ªªj˚T, jÓ÷, u≤, _, uÛÑ÷, uÛ≤, &É, uÛÒµµ nqT nø£ås¡eTT\T
‘·eT ù|s¡Tq≈£î yÓTT<ä≥>∑\yês¡T <ÛäqTdüT‡sê•øÏ #Ó+~qyês¡T.
2023- 2024 dü+e‘·‡s¡ |òü*‘·eTT\T
á sê•yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡eTT #ê˝≤ u≤>∑T+≥T+~. ‘·èrj·T kÕúq+˝À X¯ì, #·‘·Ts¡ú
m
|ü+#·eTkÕúHê\˝À >∑Ts¡TÁ>∑Vü≤ dü+#ês¡+, <äX¯eT ˝≤uÛÑkÕúHê\˝À πø‘·TÁ>∑Vü≤ dü+#ês¡+,
co
#·‘·Ts¡ú|ü+#·eT kÕúHê\˝À sêVüQÁ>∑Vü≤ dü+#ês¡+, s¡$#·+Á<ä Á>∑Vü≤ D≤\T, >∑Ts¡TX¯óÁø£
eTÚ&ÛÉ´$T\T Á|ü<ÛëqyÓTÆq |òü*‘ê\qT ìπs›•düTÔHêïsTT. <ÛäqTdüT‡ sêkÕ´~Û|ü‹jÓÆTq >∑Ts¡Te⁄
u.
#·‘·Ts¡ú|ü+#·eT kÕúHê\˝À ◊<äT _+<äTe⁄\T ø£*– eT+∫ ã\+ ø£*– ñHêï&ÉT, X¯óÁ≈£î&ÉT
ug
◊<äT _+<äTe⁄\‘√ ã\+ ø£*– ñHêï&ÉT. á sê•yês¡T @<Ó’‘˚ dü+ø£\Œ+ #˚ düT≈£î+{≤s√

n~ HÓsy¡ s˚ &¡ ÜìøÏ q÷{ÏøÏ q÷s¡TbÕfi¯ófl ÁX¯$T+#ê*‡ ñ+≥T+~. ø£w+ºü ‘√bÕ≥T n<äècÕºìï
ul
qeTTàø√e#·TÃ. >∑&∫ç q ø=ìï dü+e‘·‡sê\ ø£+fÒ á dü+e‘·‡s¡+ nìï$<Ûë\T>± kÕqT≈£L\

.m
|òü*‘ê\qT n+<äTø√>∑\T>∑T‘ês¡T. Ä]úø±_Ûeè~∆ u≤>∑T+≥T+~. nqTø√ì dü+|òüT≥q\T

m<äTs¡e⁄‘êsTT. ø√s¡T≈£îqï y˚Ts¡≈£î eT+∫ dü«>∑èVü‰ìï @s¡Œs¡TÃø√>∑\T>∑T‘ês¡T. #˚dæq
w
n|ü\qT rs¡TkÕÔsT¡ . sêe*‡q <Ûqä + ø=+‘·es¡≈î£ #˚‹øÏ n+<äT‘·T+~. q÷‘·q edüTeÔ ⁄\T,
w
ÄuÛÑs¡D≤\T, yêVü≤Hê\T ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. Ä]úø£|ü]dæú‹ u≤>∑T+≥T+~. Ä]úø£+>±

w
Á|ü<∏äe÷s¡∆+, ~«rj·÷s¡∆+ ¬s+&É÷ u≤>∑T+{≤sTT. mH√ïs√E\T>± MTs¡T m<äTs¡T

#·÷düTÔqï≥Te+{Ï X¯óuÛÑyês¡ÔqT n+<äT≈£î+{≤s¡T. J$‘êX¯j·T+ HÓs¡y˚ s¡TÃø√e&ÜìøÏ MTs¡T
#˚ùd Á|ü‹Á|üjT· ‘·ï+ dü|©üò ø£è‘·eTe⁄‘·T+~. u≤´+ø˘ ˝≤yê<˚M\T ∫ø±≈£î|üsT¡ kÕÔsTT. q÷‘·q
yê´bÕs¡T\≈£î, q÷‘·q uÛ≤>∑kÕ«eTT\qT ø£\T|ü⁄≈£îH˚ Á|üj·T‘êï\≈£î ø±\+ ø£*dæedüTÔ+~.
MT n+‘·s¡+–ø£ dæã“+~ì MTs¡T qeTàs¡T. Á|ü‹ $wüj·÷ìï >√|ü´+>± ñ+#·T‘ês¡T.
Áø£eT•ø£åD≈£î, Äs√>∑´s¡ø£åD≈£î dü+ã+~Û+∫ ø£]ƒqyÓTÆq Áø£eT•ø£åD‘√ ≈£L&çq ìs¡íj·÷\T
neT\T #˚kÕÔs¡T. MT X¯øÏÔøÏ $T+∫q |üìì #˚kÕÔs¡T. eTs=ø£] dü\Vü‰ rdüTø√e&É+ ø±˙,
ø£\T|ü⁄ø√e&É+ ø±˙ #˚jT· s¡T. <äTs¡\yê≥¢≈î£ <ä÷s¡+>± ñ+fÒ e÷qdæø£ Á|üXÊ+‘·‘· \_ÛdTü +Ô ~.
MT yê´bÕs¡ eéVü‰sê\qT, e´øÏÔ>∑‘· $wüj·÷\qT, ñ‘·Ôs√‘·Ôs¡ MT ø±s¡´Áø£e÷\qT q&çù|
(Á|ü‘êé÷ïj·T) e´≈£î\Ô qT #·÷düT≈£î+{≤s¡T. Ä<ëj·T|ü⁄ |üqTï $wüj·T+˝À eTT+<äT C≤Á>∑‘\Ô· T
eVæ≤+#·+&ç. »\dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ $wüj÷· \T, n+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫q yê´bÕs¡eéVü‰sê\T
u≤>∑T+{≤sTT. m>∑TeT‹, ~>∑TeT‹ yê´bÕsê\T eT<Ûä´düú+>± ñ+{≤sTT. &Üø£ºsY eè‹Ô˝À
ñqïyê]øÏ, Hê´j·Tyê<ä eè‹Ô˝À ñqïyê]øÏ <Ûäq+, ø°]Ô dü÷∫düTÔHêïsTT. z+
qyÓ÷Hêsêj·TD e‘·TÔ\‘√ nwüºeT÷*ø± ‘Ó’\+‘√ BbÕsê<Ûäq #˚j·T+&ç. ]j·T˝Ÿ mùdº{Ÿ
yê´bÕs¡+˝À ˇø£#√≥ ˝≤uÛ≤\T sêø£b˛sTTHê eTs=ø£#√≥ ˝≤uÛ≤\T ekÕÔsTT. |òü⁄&é
bòÕdtº|òü⁄&éøÏ dü+ã+~Û+∫q yê´bÕs¡ eéVü‰sê\T u≤>∑T+{≤sTT. ã+>±s¡+, yÓ+&ç e+{Ï
˝ÀVü‰\ yê´bÕs¡+ #˚ùd yê]øÏ kÕ<Ûës¡D |òü*‘ê\T dü÷∫düTÔHêïsTT. ≈£î≥T+ã |ü⁄s√>∑‹˝À
ø=ìï ˇ&ç<Tä &ÉT≈£î\T @s¡Œ&ÉT‘êsTT. yê{Ïì |ü]wüÿ]+#·&ÜìøÏ m≈£îÿe>± ÁX¯$TkÕÔsT¡ . yÓ]’ es¡+Z
HÓ’‹ø£ <Ûäsêà\≈£î ‹˝À<äø±\T Ç∫Ã $TeTTà\qT nÁ|ü‹wü˜bÕ\T #˚j·T&É+ ˇø£ÿfÒ e÷s¡Z+>±
Á|üj·T‘êï\T #˚kÕÔs¡T. nsTT‘˚ eTT+<ädüTÔ>± MTs¡T rdüT≈£îqï C≤Á>∑ ‘·Ô e\¢ yê{Ï Á|üuÛ≤e+
ñ+&É<äT. dü«>∑èVü≤ jÓ÷>∑+ @s¡Œs¡TÃø√>∑\T>∑T‘ês¡T. q÷‘·q yê´bÕs¡ + yÓTT<ä\Tô|≥º&É+
ø√dü+ MTs¡T #˚ùd Á|üj·T‘êï\T eT+∫ |òü*‘ê\qT ÇkÕÔsTT. <ä÷s¡Á|üj· ÷D≤\T,
|ü⁄D´πøÁå ‘ê\qT dü+<ä]Ù+#ê\H˚ MT ø√]ø£\T HÓsy¡ s˚ T¡ ‘êsTT. yê´bÕsê_Ûeè~∆ ø√dü+ MTs¡T
Á|üj·T‘êï\T, Á|üj·÷D≤\T dü|òü©ø£è‘·eTe⁄‘êsTT. Ç+{À¢ ø=~›bÕ{Ï nÁ|üXÊ+‘·yÓTÆq
yê‘êes¡D+ @s¡Œ&çq|üŒ{Ïø° dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡∆+˝À n~ dü<äT›eTDT>∑T‘·T+~. q÷‘·q
ñ<√´>∑ Á|üj·T‘êï\T ø£*dæekÕÔsTT. ô|<ä›dü+düú\ qT+&ç eT+∫ neø±XÊ\T ekÕÔsTT.
m
e÷qdæø£ Äq+<ä+ ø£\T>∑T‘·T+~. eè‹Ô,ñ<√´>±\ ø£Hêï m≈£îÿe>± Áô|’y˚{Ÿ $wüj·÷\≈£î
co
ÁbÕ<Ûëq´‘·ìkÕÔs¡T. ø£]ƒqyÓTÆq u≤<Ûä´‘·\qT, düeTdü´\qT düeTs¡úe+‘·+>± |ü]wüÿ]kÕÔs¡T.
ÄdæÔ‘·>±<ë\≈£î dü+ã+~Û+∫q eéVü‰sê\˝À eT<Ûäé]Ô‘·«+ #˚j·Te\dæq u≤<Ûä´‘· MT
u.
HÓ‹Ôq |ü&ÉT‘·T+~. MT eTq:kÕøÏåøÏ $s¡T<ä∆+>± ø=ìï ø±s¡´Áø£e÷\T #˚j·Te\dæ edüTÔ+~.
ug
Ç‘·s¡T\≈£î dü+ã+~Û+∫q eTTKýÓTÆq &Ü≈£îýÓT+{Ÿ‡ MT <ä>∑Zs¡ uÛÑÁ<ä|üs¡#·e\dæ edüTÔ+~.

ø=ìï ø±s¡D≤\ e\¢ düeTj·T+ ø√dü+ m<äTs¡T #·÷kÕÔs¡T. #ê˝≤#√≥¢ ‘·– Z, ˇ~–
ul
ñ+{≤s¡ T . q÷‘· q u≤<Û ä ´ ‘· \ T dü Á ø£ e T+>± ìs¡ « ]Ô + #· & ÜìøÏ bÕ‘· dü e Tdü ´ \T

.m
Ä≥+ø£|üs¡TkÕÔsTT. ø=+‘·eT+~‘√ yê–«yê<ë\T @s¡Œ&ÉT‘êsTT. qwüºb˛j˚T neø±X¯+

ñ+~, nÁ|üeT‘·Ô+>± ñ+&É+&ç. nwüºeT÷*ø± ‘Ó’\+‘√, \ø°Î‘êeTs¡e‘·TÔ\ ‘√ BbÕsê<Ûäq
w
#˚jT· ≥+ e\q \ø°Îø£{≤ø£+å ø£\T>∑T‘·T+~. Ç‘·sT¡ \T #˚jT· e\dæq ÁX¯eT MTs¡T #˚jT· e\dæ
w
edüTÔ+~. kÕe÷õø£+>± »]π> e÷s¡TŒ\T MTô|’ Á|ü‘·´ø£å+>±, |üs√ø£å+>± Á|üuÛ≤yêìï

w
#·÷|ækÕÔsTT. MT Äràj·TT\T #˚ùd bıs¡bÕ≥T |üqT\≈£î MTs¡T dü+C≤sTTw” Ç#·TÃø√e\dæ

edüTÔ+~. eè‹Ô,ñ<√´>±\|üs¡+>± MTs¡T #˚dæq ø±s¡´Áø£e÷\T $yê<ädüŒ<ä+ ne⁄‘êsTT.
ø=+<ä]øÏ MTs¡T e´øÏÔ>∑‘·+>± Vü‰MT ñ+&Ée\dæ edüTÔ+~. Áù|eT, $yêVü≤+ e+{Ï$
ì<ëq+>± nqT≈£L*kÕÔsTT. dü+e‘·‡s¡ ∫es¡˝À Ä]úø|£ ]ü dæ‹ú >±&ç˝À |ü&TÉ ‘·T+~. dü$Twæ>º ±
q÷‘·q eéVü‰sê\qT ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. ìs¡«Væ≤+#˚ ø±s¡´Áø£e÷\ô|’q düŒ wüºyÓTÆq ne>±Vü≤q
ñ+≥T+~. me]øÏ @ s¡ø£yÓTÆq ÁbÕ<Ûëq´‘· Çyê«*. m+‘· uÛ≤>∑+ Çe«e˝…H√ #·ø£ÿ>±
ìs¡ísTTkÕÔs¡T. MT≈£î Hê´j·Tã<ä∆+>± sêe\dæq <ÛäHêìøÏ *œ‘·|üPs¡«ø£+>± Vü‰MT ˝Ò≈£î+&Ü
b˛‘·T+~. ‹]– sê‘· ø√‘·\T ÁbÕs¡+_Û+∫q|ü&ÉT ‘·–q C≤Á>∑‘·Ô\T rdüT ø√+&ç. MT
e´øÏÔ>∑‘·yÓTÆq ôd+{ÏyÓT+{Ÿ‡ n&ÉT¶ô|{Ïº $yê<ädüŒ<ä $wüj·÷\˝ÀìøÏ $TeTTà\qT ˝≤>∑ã&˚
Á|üj·T‘êï\T »s¡T>∑T‘êsTT. *œ‘·|üPs¡«ø£yÓTÆq ‘·|ü\T <=s¡T¢‘êj˚T yÓ÷qì MT yÓ’]es¡Z+
ÄX¯>± m<äTs¡T#·÷kÕÔsT¡ . $<ë´]ú˙$<ë´s¡T\ú T C≤„q#·÷sêíìï ùd$+#·&É+, düsd¡ «ü r ‹\ø±ìï
qT<äT≥q <Ûä]+#·&É+, y˚T<Ûë<äøÏåD≤eT÷]Ô s¡÷|ü⁄qT yÓT&É˝À <Ûä]+#· &É+ e\q eT+∫
|òü*‘ê\T bı+<ä>∑\T>∑T‘ês¡T. eTTK´ ø±s¡´ìs¡«Vü≤D ãTTD≤\ ãs¡Te⁄ Ä]úø£ u≤<Ûä´‘·\T
‘·|Œü e⁄. <Óy’ êqTÁ>∑V≤ü +‘√ $»j·TÁbÕ|æ,Ô |ü<Mä ÁbÕ|æÔ dü+uÛeÑ +. dü+‘êq+ MT ø°]ÁÔ |ü‹wü̃\T
ø±bÕ&ÉT‘ês¡T. MT qT+&ç dü¬s’q düŒ+<äq, Áb˛‘ê‡Vü≤+, dü+πø‘·eTT\T ñ+fÒ MT yêfi¯ófl
u≤>± sêDÏkÕÔs¡T. e´≈£îÔ\ MT<ä ndüeTà‹ì dü«»qT\ n+<ä]MT<ä, dü+dü ú\MT<ä #·÷|ü⁄≥
dü]ø±<äT nì Á>∑Væ≤kÕÔs¡T. e∫Ãq neø±XÊ\qT #˚C≤s¡TÃø√e<äT›. ìs¡íj ·÷\T #˚j·T&É+˝À
Ä\dü´+ #˚j·Te<äT›. Ä]úø£|üÁ‘ê\T, bı<äT|ü⁄ |üÁ‘ê\T düeTTbÕ]®kÕÔs ¡T. ô|<ä›>± ø£èwæ
#˚j·Tø£b˛sTTHê z e´øÏÔøÏ MT ˝≤uÛ≤\˝À uÛ≤>∑+ ÇkÕÔs¡T. BìøÏ ø±s¡D+ >∑‘·+˝À #˚dæq
‘=+<äs¡bÕ≥T ìs¡íj·÷˝Ò. MT eè‹Ô˝À ˇ&ç<äT&ÉT≈£î\T @s¡Œ&çq MT kÕúq + |ü~\+>±H˚
ñ+≥T+~. ˇπø düeTj·T+˝À nH˚ø£ eTTK´ø±s¡´Áø£e÷\qT ìs¡«Væ≤+#·e\dæ sêe&É+‘√
ÁX¯eT≈£î ˝Àqe⁄‘ês¡T. ÁX¯eT≈£î ‘·–q |ò*ü ‘·+ \_ÛdTü +Ô ~. MT Á|ü‹wü≈˜ î£ uÛ+Ñ >∑+ yê{Ï\≈¢ î£ +&Ü
C≤Á>∑‘·Ô|ü&É‘ês¡T. Ä]úø£|ü]dæú‹ nqT≈£L\+>±H˚ ñ+~. ∫{Ÿ|òü+&é‡, ñeTà&çU≤‘ê\T
˝≤_Û+#·e⁄. ô|H’ò êHé‡ yê´bÕs¡+˝À Çã“+~|ü&‘É ês¡T. z eT+∫ ø±s¡´Áø£eT+ ø√dü+ edü÷\T
#˚dæq #·+<ë\ $wüj·T+˝À $yê<ä+, ì+<ä\T @s¡Œ&ÉT‘êsTT. eè‹Ôyê´bÕsê\˝À,
ñ<√´>∑+˝À MT Á|ü‘˚´ø£XË’* ì\u…≥Tº≈£î+{≤s¡T. ø=ìï $wüj·÷\˝À |ü≥Tº<ä\>±
m
eéVü≤]kÕÔs¡T. ñ|üjÓ÷>∑ø£s¡+ ø±<äT nì MTs¡T uÛ≤$+∫q ø±s¡´Áø£e÷\T MT≈£î
co
ñ|üj·TTø£Ô+>± e÷s¡T‘êsTT. MTs¡T ÄX¯Ãsê´ìøÏ ˝Àqe⁄‘ês¡T. ø√s¡Tºrs¡TŒ\T MT≈£î
nqT≈£L\+>± ekÕÔsTT. ø=‘·Ô |ü]#·j·÷\T, ùdïVæ≤‘·T\ e\¢ ñ|üjÓ÷>∑+ ø£\T>∑T‘·T+~.
u.
dü+‘êq+ n_Ûeè~∆, |ü⁄s√>∑eTq+ u≤>∑T+≥T+~. dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡ú+˝À dü+‘êq
ug
$wüjT· yÓTÆ Á|ü‘´˚ ø£ÁX¯<∆ä eVæ≤+#·e\dæ edüT+Ô ~. ø°fifl¯ H=|ü\T sêe#·TÃ. ˝…ô’ dqT‡, Äj·TT<Ûë\
uÛÑÁ<ä‘· $wüj·T+˝À C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. Á|üuÛÑT‘·« dü+ã+<ÛäyÓTÆq, Áô|’y˚{Ÿ dü+ã+<ÛäyÓTÆq
ul
ø±+Á{≤≈£îº\T, ©E\T, ˝…’ôdqT‡\T, ¬sq÷é˝Ÿ‡ nqT≈£L*kÕÔsTT. Ä<ëj·T+ ô|+#·T≈£îH˚

.m
e÷sêZ\T nH˚«wækÕÔs¡T. $»j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T. dü+e‘·‡s¡ Á|ü<∏äe÷s¡∆+ ˝À Ä]úø£|üs¡yÓTÆq

$wüj·÷\T n+‘· nqT≈£L\+>± ñ+&Éø£b˛e#·TÃ. #Ó*¢+#·e\dæ ãTTD≤\T #Ó* ¢kÕÔs¡T.
w
‘·qU≤\T $&ç|ækÕÔs¡T. düVü≤√<äs¡düVü≤√<äØ esêZìøÏ s¡Vü≤dü´+>± dü Vü‰j·T+ #˚kÕÔs¡T.

w
w
»Hêø£s¡¸D @s¡Œ&ÉT‘·T+~. uÛÑ÷dü+ã+<ÛäyÓTÆq eéVü‰sê\T $yê<ädüŒ<ä+ ne⁄‘êsTT.

ø=ìï $wüj·÷\T kÕqT≈£L\|ü&É‘êsTT. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\‘√, ô|<ä›\‘√ $uÛÒ< ë\T sê≈£î+&Ü
C≤Á>∑‘Ô· eVæ≤+#·+&ç. $yê<ë\≈£î, ø√|ü‘êbÕ\≈£î <ä÷s¡+>± e⁄+&É+&ç. Á|üC≤dü+ã+<Ûë\T
ô|+#·Tø√e&ÜìøÏ #˚j·Te\dæq Á|üj·T‘êï\T #˚dæHê n$ |òü*+#·e⁄. $<ë´ dü+ã+<ÛäyÓTÆq
$wüj÷· \T, b˛{°|Øü ø£\å ≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj÷· \T kÕqT≈£L\+>± ñHêïsTT. ùdïVæ≤‘·T\T,
düV≤ü √<äsT¡ \T, Äràj·TT\ ‘√&ÜŒ≥T \_ÛdTü +Ô ~. e~*ô|{Ïqº neø±XÊ\ >∑T]+∫ m≈£îÿe>±
Ä˝À∫kÕÔs¡T. ìcÕÿs¡DyÓTÆq ásê¸ ´<˚«cÕ\T, $eTs¡Ù\T m<äTs¡e⁄‘êsTT. nqedüs¡yÓTÆq
$wüj·÷\qT |ü{Ïº+#·Tø√e&É+ e÷H˚kÕÔs¡T. nedüs¡yÓTÆq $wüj·÷\ MT<ä <äèwæº kÕ]kÕÔs¡T.
mø£ÿ&Ó‘’ ˚ s¡÷bÕsTT Á|üj÷Ó »q+ ñ+≥T+<√ <ëì#·TfÒº |ü]ÁuÛ$Ñ TkÕÔsT¡ . &ÉãT“ #·T≥Tº Á|ü|+ü #·+
‹s¡T>∑T‘·T+<äì Á>∑Væ≤kÕÔs¡T. Ç+<äT˝À H˚qT ≈£L&Ü uÛ≤>∑+ ø±yê\ì ø√s¡T≈£î+{≤s¡T.
n<˚$<Ûä+>± #˚kÕÔs¡T. ◊X¯«s¡´Hê–ìì ñ|üjÓ÷–+#·&É+ e\q \ø°Î<˚$ nqTÁ>∑Vü≤+,
\ø°Îø£{≤ø£+å ø£\T>∑T‘·T+~. ñqï‘· $<ä´qT nuÛ´Ñ dæ+#˚ neø±X¯+, Ç‘·s¡ uÛ≤wü\qT H˚sT¡ Ã≈£îH˚
Á|üj·T‘êï\T |òü*kÕÔsTT. $<ë´ dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\˝À MTs¡T ø√s¡ T≈£îqï |ü⁄s√>∑‹
\_ÛdüTÔ+~. $<ë´dü+düú\T, kÕe÷õø£ ùdyêdü+düú\T, ˝ÀVü≤|ü⁄ yê´bÕsê\T nqT≈£L\
|òü*‘ê\qT kÕ~ÛkÕÔs¡T. #˚‹eè‹Ô |üìyê]øÏ ≈£L&Ü eT+∫ |òü*‘ê˝Ò dü÷∫düTÔHêïsTT.
uÛ÷Ñ eTT\T ø=qT>√\T, neTàø±\ $wüj÷· \˝À m≈£îÿe>± ˝≤uÛ|Ñ &ü ‘É ês¡T. MT zs¡TŒ, düV≤ü q+
e÷≥\ #ê‘·Ts¡´+ e\¢ ˝≤uÛÑ|ü&É‘ês¡T. s¡Vü≤dü´ Á|üj·÷D≤\T #˚kÕÔs¡T . s¡Vü≤dü´ #·s¡Ã\T
|òü*kÕÔsTT. e÷≥ ì\ø£&É˝Òì eTqTwüß\‘√ ø£*dæ |üì#˚dæ qwüºb˛‘ês¡T. ø=ìï u≤<Ûä´‘·\
qT+&ç ‘·|üø√yê\ì uÛ≤$kÕÔs¡T. |ü]dæú‘·T\T e÷Á‘·+ n+<äT≈£î nqT≈£ L*+#·e⁄.
ôdŒ≈£î´˝ÒwüHé≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&É&É+ eT+∫~. q÷‘·q >∑èVü≤ìsêàD+, yêVü≤q kÂK´+
ø£\T>∑T‘·T+~. mìï kÕ~Û+∫Hê Á|üXÊ+‘·‘· e÷Á‘·+ \_Û+#·<Tä . ≈£î≥T+ã+˝À ◊ø£eT‘·´+,
ÄbÕ´j·T‘·, nqTsê>±\T ˝À|ækÕÔsTT. Ád”Ô\‘√ $uÛÒ<ë\ e\¢ eTqXÊÙ+‹ ø£s¡Tee⁄‘·T+~.
<ä÷s¡ÁbÕ+‘· j·T‘êï\T, $<˚XÊ\˝À ñ<√´>∑, $<ä´ j·T‘êï\ ø=s¡≈î£ MTs¡T #˚ùd Á|üjT· ‘êï\T
¬s+&Ée Á|üj·T‘·ï+˝À |òü*kÕÔsTT. $\TyÓ’q edüTÔe⁄\ uÛÑÁ<ä‘· >∑T]+∫ C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç.
Çq÷‡¬sHé‡ ùde\qT ñ|üjÓ÷–+#·T≈£î+{≤s¡T. n+<ä] n_ÛÁbÕj·÷\≈£î _Ûqï+>± z
X¯óuÛÑø±sê´ìï |üP]Ô#˚kÕÔs¡T. sê»ø°j·T+>±, ñqï‘·kÕúHê\˝À ñqïyês¡ T, eTTKýÓTÆq
m
n~Ûø±s¡T\T $TeTTà\qT Ä<ä]kÕÔs¡T, n_Ûe÷ìkÕÔs¡T. kÕúìø£ Hêj·T≈£î\‘√ e÷Á‘·+
co
$uÛÒ<ë\T |üsêø±wüº≈£î #˚s¡T‘êsTT. yÓ’]esêZìøÏ #Ó+~q s¡Vü≤dü´ dü e÷#ês¡+ MT≈£î
‘Ó\TdüTÔ+~. ‘·<ë«sê ˝≤uÛÑ|ü&É‘ês¡T. Á|æ+{Ÿ MT&çj·÷ e\¢ m\Áø±ºìø˘ MT&çj·÷ e\¢
u.
#˚<äT nqTuÛÑyê\T m<äTs¡e⁄‘êsTT. HêHês¡ø±\T n]cÕº\T, ∫ø±≈£î\T b˛e&ÜìøÏ,
ug
X¯Á‘·Tu≤<Ûä\T, u≤<Ûä\T q•+#·&ÜìøÏ Á‹X¯S˝Ÿì ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. Ç~ n‘·´+‘·

X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq~. dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡∆+˝À ø£]ƒqyÓTÆq ø±˝≤ìøÏ m<äTØ~ nqT≈£L\yÓTÆq
ul
|òü*‘ê\T kÕ~ÛkÕÔs¡T. b˛{°|üØø£å\˝À $»j·T+ kÕ~Û+∫ ≈£î≥T+ã Á|ü‹wü ˜ ì\u…&É‘ês¡T.

.m
MTs¡T m+‘√ ÁX¯$T+∫ eT+∫ |òü*‘ê\T kÕ~Û+∫q|üŒ{Ïø° MT yÓ’]es¡Z+ yês¡T MT ÁX¯eTì

>∑T]Ô+#·ø£ $eT]ÙkÕÔs¡T. X¯Á‘·Te⁄\‘√ yê~+#˚ ø£Hêï ø±\y˚T düeTdü´ \qT |ü]wüÿ]düTÔ+<äì
w
eTÚq+>± ñ+&çb˛‘ês¡T. MTs¡T ìC≤sTTr>±, düŒwüº+>± e÷{≤¢&É&É+ e\¢ yÓ’]es¡Z+

w
<ëìì MT nVü≤+uÛ≤e+>± uÛ≤$+∫ MTô|’ nø±s¡D+>± <˚«cÕìï ô|+#·T≈£î+{≤s¡T. MT

düìïVæ≤‘· düVü≤#·s¡es¡Z+˝À ñ+&˚ yê]e\¢ ø=ìï Çã“+<äT\T m<äTs=ÿ+{≤s¡T. me]
w
|ü≥¢ MT≈£î ÄdüøÏÔ, nqTsê>∑+ ñHêïjÓ÷ yê] e\¢H˚ e÷qdæø£ y˚<äq ø£\T>∑T‘·T+~. ñ
qï‘ê~Ûø±s¡+, sê»ø°j·T |üs¡|ü‹ ø£*–q z e´øÏÔ #Ó|ü&ÉT e÷≥\T, $ì MTô|’ <˚«wü+
ô|+#·T≈£î+{≤s¡T. X¯óuÛÑø±sê´\ ì$T‘·Ô+, n_Ûeè~∆ ø±s¡´Áø£e÷\ ì$T‘·Ô+ s¡TD≤\T
#˚j·Te\dæq |ü]dæú‹ >√#·]düTÔ+~. ø£wüº+ MT<ä X¯óuÛÑø±sê´\T #˚j·T >∑\T>∑T‘ês¡T.
Äs√>∑´|üs¡yÓTÆq $wüj·÷\˝À dü«\Œ C≤Á>∑‘·Ô\T nedüs¡eTT. dü+‘êq+ ˝Òìyê]øÏ
dü+‘êqÁbÕ|æÔ dü+uÛÑe+. n$yêVæ≤‘·T˝…’q yê]øÏ $yêVü≤ÁbÕ|æÔ. á sê•˝À »ìà+∫q
yês¡T á dü+e‘·‡s¡+ n+>±s¡ø£ bÕX¯ó|ü‘· Vü≤√eT+ #˚j·÷*, düTÁãVü≤àD´ bÕX¯ó|ü‘·
ø£+ø£D+ ˝Ò<ë s¡÷|ü⁄ <Ûä]+#ê*. ìsêàD≤\qT <ä>∑Zs¡T+&ç |üs¡ý˚øÏå+#·&É+ #Ó|üŒ<ä–q
dü÷#·q. HêD´‘·˝À ˝ÀbÕ\T ñHêïj·Tì MTô|’ Äs√|üD\T sêe#·TÃ. n~Ûø±s¡T\ e\¢
ø=+‘· Çã“+~ø£sy¡ TÓ qÆ |ü]dæ‹ú ø=+‘·ø±\+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ø°\ø£ düeTj·T+˝À ã+<ÛTä e⁄\
düVü‰j·T+ \_ÛdüTÔ+~. u≤´+ø˘ ãTTD≤\T ø£*dæekÕÔsTT. düe÷»+˝À >ös¡e eTsê´<ä\T
ô|s¡T>∑T‘êsTT. ≈£î≥T+ã+˝À ◊ø£´‘· ø√dü+ ÁX¯$TkÕÔs¡T. yÓTT‘·Ô+ MT<ä á dü+e‘·‡s¡+
u≤>∑T+≥T+~.
Åd”Ô\≈£î Á|ü‘˚´ø£+ :- á sê•˝À »ìà+∫q Ád”Ô\≈£î á dü+e‘·‡s¡+ nqT≈£L\ |òü*‘ê\T
>√#·]düTÔHêïsTT. $<˚XÊ\≈£î yÓfi¯fl&ÜìøÏ MTs¡T #˚ùd Á|üj·T‘êï\T |ò ü*kÕÔsTT. ñ<√´>±ìøÏ
dü+ã+~Û+∫ nbÕsTT+{ŸyÓT+{Ÿ Äs¡¶sY, n~Ûø±s¡ |üÁ‘ê\T #˚‹øÏ ekÕÔsTT. J$‘·
uÛ≤>∑kÕ«$T‘√ #ê˝≤ es¡≈î£ düsT¡ ≈› î£ b˛‘ês¡T. Çã“+<äT\T nee÷Hê\T m<äTs¬ H’ ê eTÚq+>±
uÛÑ]kÕÔs¡T. MT Ä‘·à>ös¡yêìï MT e´øÏÔ‘ê«ìï $eT]Ùdü÷Ô e÷{≤¢&É&É+ e\¢ MT≈£î #ê˝≤
u≤<Ûä ø£\T>∑T‘·T+~. #·≥º|üs¡+>± $&çb˛yê\ì ìX¯ÃsTT+#·T≈£î+{≤s¡T. Ç~ ø=+‘·eT+~
$wüjT· +˝ÀH˚ »s¡T>∑T‘·T+~. n+<ä]ø° e]Ô+#·<Tä . MT dü+‘êHêìøÏ ø£\˝À ≈£L&Ü }Væ≤+#·ì
$X¯«$<ë´\j·T+˝À d”≥T \_ÛdüTÔ+~. kÕ+πø‹ø£ $<ä´˝À sêDÏkÕÔs¡T. ◊.◊.{Ï,
m+._._.mdt.\˝À d”≥T \_ÛdüTÔ+~. ø±sê´\j·T+˝À ñqï‘ê~Ûø±s¡T\ y˚~Û+ |ü⁄\T
m≈£îÿee⁄‘êsTT. Çã“+<äT\T Hê>±Ádü+Ô e˝Ò MT<ä≈î£ ekÕÔsTT. lø£èwüßìí <äjT· ‘√ ns¡Tq® T&ÉT
ãj·T≥|ü&çq≥T¢ <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+‘√ MTs¡T ãj·T≥|ü&É>∑\T>∑T‘ês¡T. |üPØ«≈£î\ dæúsêdüTÔ\
$wüjT· +˝À ø=‘·Ô dü+>∑‘T· \T yÓ\T>∑T #·÷kÕÔsTT. n$ MT≈£î ˝≤_ÛkÕÔsTT. Áø°&Ü, kÕ+düÿè‹ø£
s¡+>±\˝À eT+∫ |òü*‘ê\T kÕ~ÛkÕÔs¡T. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ô|<ä›\T dü+‘√wæ+#˚ $<Ûä+>±
m
yêfi¯fl e÷≥qT >ös¡$kÕÔs¡T. »]–q bıs¡bÕ≥T¢ eT∞fl »s¡>∑≈£L&É<äì >∑{Ïº ìs¡íj·T+
co
rdüT≈£î+{≤s¡T. kÕ+düÿè‹ø£, Áø°&Ü s¡+>±˝À¢ sêDÏkÕÔsT¡ . b˛{°|Øü ø£\å ˝À $»j·T+ kÕ~Û+∫,
ñ<√´>∑+ dü+bÕ~kÕÔs¡T. $<˚XÊ\≈£î yÓfi‚fl Á|üj·T‘êï\T |òü*kÕÔsTT. n$yêVæ≤‘·T\≈£î
u.
$yêVü≤ø±\+>± #Ó|üŒe#·TÃ. $<˚o dü+ã+<Ûä+ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. Äø£dæàø£+>± $yêVü≤+
ug
»]π> neø±XÊ\T m≈£îÿe>± ñHêïsTT. MT X¯øÏÔkÕeTsêú´\≈£î ‘·–q >∑T]Ô+|ü⁄ edüTÔ+~.

MTs¡T ø√s¡T≈£îqï Äràj·TT\T <ä>∑Zs¡ø±s¡T. dü«‘·+Á‘· ìs¡íj·÷\T bÕ{Ï+∫ ≈£î≥T+ã+˝ÀqT,
ul
ã+<ÛäTe⁄\˝Àq÷ ø=+‘· n\»&ç düèwæºkÕÔs¡T. CÒ´wü˜ dü+‘êq $wüj·T+˝À Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq

.m
C≤Á>∑‘·Ô\T nedüs¡eTe⁄‘êsTT. ≈£î≥T+ã+˝À yê–«yê<ë\T, nXÊ+‹ #√≥T #˚düT≈£îH˚

neø±XÊ\T ñHêïsTT. ôdŒ≈£î´˝ÒwüHé ˝≤_ÛdüTÔ+~. ãVüQeT‘·T\T \_ÛkÕÔs TT. ñ<√´>∑+˝À
w
Á|üyÓ÷wüqT¢ ã~©\T dü+uÛÑ$kÕÔsTT. dü«>∑èVü≤+ @s¡Œs¡TÃ≈£î+{≤s¡T. yêVü≤q kÂK´+

w
ø£\T>∑T‘·T+~. yÓTT+&ç ãTTD≤\qT rs¡TkÕÔs¡T. $\TyÓ’q edüTÔe⁄\ ‘·qU≤\qT $&ç|ækÕÔs¡T.

w
#·÷s¡íeTT‘√ düs¡«s¡øå±#·÷s¡íeTT ø£*|æ kÕïq+ #˚j·T+&ç (‘·\kÕïq+ #˚j·Tsê<äT). MT
J$‘· uÛ≤>∑kÕ«$T (˝Òø)£ n‘·´+‘· Äràj·TT\T y˚s=ø£fifl¯ #˚‹˝À ø°\T u§eTà>± e÷s¡T‘ês¡T.
Ä<Ûë´‹àø£ ø±s¡´Áø£e÷\T, Á|üdü+>±\T, Äs√>∑´ dü÷Á‘ê\T MTô|’ #Ó|üø√<ä–q kÕúsTT˝À
Á|üuÛ≤e+ #·÷|ækÕÔsTT. #Ó|üø√<ä–q nHês√>∑´+ @MT ñ+&É<äT. m\Ø® ø°fi¯flH=|ü\T,
ø=+‘·y˚Ts¡ Çã“+~ ô|&É‘êsTT. ‘·*¢yÓ’|ü⁄ ã+<ÛäTe⁄\ e\¢ ˝≤uÛÑ+ ô|s¡T>∑T‘·T+~. eè‹Ôñ
<√´>∑ u≤<Ûä´‘·\ e\¢ Ç‘·s¡T\≈£î MTs¡T Ç∫Ãq yê>±›q+ ì\T|ü⁄ø√˝Òs¡T . MT ù|s¡Tô|’
Ç‘·s¡T\T #˚ùd yê´bÕsê\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. dü«>∑èVü≤ ìsêàD+ nH˚ ø£\ HÓ s¡y˚s¡T‘·T+~.
yê´bÕs¡ eéVü‰sê\˝À ñqïyê]øÏ u≤>± ø£*dæedüT+Ô ~. ˇø£|ü &ÉT m+‘√ ø£w|ºü &ü ¶É J$‘·+
á s√E ∫>∑T]+∫q #Ó≥Tº˝≤>± ø£fi¯ø£fi¯ ˝≤&ÉT‘·T+~. MT yÓ’uÛÀ>±ìï #·÷ dæ eTqdü÷Œ¤]Ô>±
dü+‘√wæ+#˚ ˇø£J$ XÊX¯«‘·+>± <ä÷s¡+ ø±e&É+ MT e÷qdæø£ y˚<qä ≈£î ø±s¡DeTe⁄‘·T+~.
ìπs«<ä+, ìs¡T‘ê‡Vü≤+ ÄeVæ≤düT+Ô ~. |üsy¡ T˚ X¯«s¡Tì dü+ø£˝≤ŒìøÏ m<äTØ<ä˝eÒ Tì eTs√kÕ]
Á>∑Væ≤kÕÔs¡T. á »qà˝À #˚dæq |üP»\T, |ü⁄s¡kÕÿsê\T, Áe‘ê\T, H√eTT\T, <ëHê\T,
<Ûäsêà\T @yÓTÆ b˛j·÷sTT ? nH˚ dü+<˚Vü≤+ $TeTà*ï yÓ+{≤&ÉT‘·T+~. BìøÏ me]
<ä>∑Zs¡ dü¬s’q düe÷<Ûëq+ \_Û+#·<äT. <ÛäHêø£s¡¸D≈£î nwüº\ø°åà |” sƒêìï ñ|üjÓ÷–+#·+&ç.
yê´bÕs¡|üs¡+>± nH˚ø£s¡ø±˝ neø±XÊ\T ø£*dæekÕÔsTT. q÷‘·q Áu≤+N\T @sêŒ≥T
#˚kÕÔs¡T. n+<ä]˙ MT ø£qTdüqï\˝À ñ+#·ø√>∑\T>∑T‘ês¡T. ô|’øÏ m+‘√ >∑+;Ûs¡+>±
ø£qã&ÉT‘·THêï, MT eTqdüT˝À ñqï u≤<Ûä ã\V”≤q‘· me]ø° ø£qã&É<äT. ø±+Á{≤≈£îº\T,
f…+&És¡T¢, esYÿ Äs¡¶sY\T, eÁdüÔ yê´bÕsê\T, düuŸø±+Á{≤≈£îº\T ˝≤uÛÑ<ëj·Tø£+>±H˚
ñ+{≤sTT. e´øÏ>Ô ‘∑ · nedüsê\≈£î, Äs√>∑´+ ø=s¡≈î£ dü<Tä bÕj·÷\ ì$T‘·+Ô <Ûqä + n~Ûø+£ >±
Ks¡TÃ #˚kÕÔs¡T. dü+‘êq+ ø√dü+ MTs¡T ø£*Œ+∫q dü<äTbÕj·÷\T, edü‘· T\T,
<äT]«ìjÓ÷>∑+ ne⁄‘êsTT. dæúsêdæÔ $wüj·÷\˝À ˇ|üŒ+<ë\T m≥ºπø\≈£î ≈£î<äTs¡T‘êsTT.
#·<äTe⁄≈£îqï $<ä´≈£î, MT≈£îqï kÕeTsêú´ìøÏ $s¡T<ä∆+>± Ç‘·s¡ s¡+>±\˝À Á|üy˚•+#ê\ì
MTô|’ ø=+<äs¡T ˇ‹Ô&ç #˚kÕÔs¡T. MT≈£î Á|üy˚X¯+ ˝Òì s¡+>±\˝À ø±\T ô|≥º≈£L&É<äì MTs¡T
>∑{Ïº>± ìs¡ísTT+#·T≈£î+{≤s¡T. MTs¡T nqT≈£îqï $<Ûä+>±H˚ MT≈£î ÇwüºyÓTÆq s¡+>∑+˝À
Á|üy˚•kÕÔs¡T. e÷eT÷\T Á|ü$T<ä\‘√ BbÕsê<Ûäq #˚j·T≥+ ø£Hêï \ø°ÎÁ|ü$T<ä\‘√
BbÕsê<Ûäq #˚j·T≥+ e\q \ø£å¬s≥T¢ m≈£îÿe |òü*‘·+ ø£\T>∑T‘·T+~. b˛{°|üØø£å\˝À
m
$»j·T+ kÕ~Û+∫, MT J$‘êX¯j·T+ HÓs¡y˚s¡TÃ≈£î+{≤s¡T. MT ù|s¡TMT<ä ñqï dæúsêdüTÔ\
co
$\Te ô|s¡T>∑T‘·T+~. yê´bÕs¡eéVü‰sê\T, $<ë´dü+düú\T, |òæõjÓ÷<∏Ós¡|æ ôd+≥s¡T¢,
>∑èVü≤ìsêàD dü+ã+<ÛäyÓTÆq edüTÔe⁄\T, e+≥ kÕe÷Á–øÏ dü+ã+~Û+∫q yê´bÕs¡
u.
eéVü‰sê\T u≤>∑T+{≤sTT. ÁX¯eT≈£î ‘·–q |ò*ü ‘êìï bı+<ä>\∑ T>∑T‘ês¡T. nsTTqyêfi¯fl‘√,
ug
Äràj·TT\‘√ $s√<Ûë\T ekÕÔsTT. nedüs¡+ rs¡>±H˚ n+<ä]˙ e~˝Òdæ, MT <ë]

MTs¡T #·÷düT≈£îHêïs¡qï n|üU≤´‹, n|üì+<ä\T ekÕÔsTT. ms¡T|ü⁄, |üd üT|ü⁄ e‘·TÔ\‘√
ul
nwüºeT÷*ø±‘Ó’\+ ø£*|æ BbÕsê<Ûäq #˚j·T+&ç. |ü⁄s¡Twüß\‘√ düe÷qyÓT Æq Vü≤≈£îÿ\ ø√dü+

b˛sê&É T ‘ês¡ T . |ü ⁄ s¡ T cÕ~Û ø £ ´ ‘· q T n+^ø£ ] +#· s ¡ T . <˚ y ê\j· ÷ \≈£ î , kÕe÷õø£
.m
ùdyêπø+Á<ë\≈£î $sêfi≤\T ÇkÕÔs¡T. ne÷àsTT ô|[fløÏ dü+ã+~Û+∫ z eT+∫ dü+ã+<Ûä+

w
<ä>∑Zs¡ es¡≈£î e∫Ã #˚C≤]b˛‘·T+~. b˛sTTq yê{Ï >∑T]+∫ ø±≈£î+&Ü sêe\dæq yê{Ï
>∑T]+∫ Ä˝À∫kÕÔs¡T. ñbÕ<Ûë´j·T eè‹Ô˝À Á|üy˚•+#·&ÜìøÏ ø±\+ nqT≈£L \+>± e⁄+~.
w
n$yêVæ≤‘·T˝…’q Ád”Ô\≈£î eT+∫ dü+ã+<Ûä+ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. dü+‘êq dü+ã+<ÛäyÓTÆq

w
$wüj·÷˝À¢ Á|ü‘˚´ø£ ÁX¯<ä∆ rdüT≈£î+{≤s¡T. yêfi¯fl #·<äTe⁄ ø£Hêï, yêfi¯ófl q&ÉTdüTÔqï <ë]
eT+∫<ë ? ø±<ë ? nì m≈£îÿe>± <äèwæº ô|&É‘ês¡T. ≈£î≥T+ã+˝À nHÓø’ £´‘·. nHês√>±´\T
Çã“+~ ô|&É‘êsTT. Ä<ëj·T+ u≤>± ñqï|üŒ{Ïø° bı<äT|ü⁄ #˚j·T≥+ ø£wüº eTe⁄‘·T+~.
$yêVü‰~ X¯óuÛÑø±sê´\T ≈£î<äTs¡T‘êsTT. MT düVü≤ø±s¡+ e\¢ ˇø£ |ü⁄ q]«yêVü≤+
»s¡T>∑T‘·T+~. mø£ÿ&Ü ‘·\e+#·≈£î+&Ü sêJ˝Òì J$‘êìï >∑&ÉT|ü⁄‘ês¡T. n&çàìÁùdºwüHé
|ü<äe⁄˝À¢ ñqïyê]øÏ, n~Ûø±s¡+˝À ñqïyê]øÏ Ç‘·s¡T\≈£î düVü‰j·T+ #˚ ùd neø±X¯+
\_ÛdüTÔ+~. $\TyÓ’q ÄuÛÑs¡D≤\T, $\TyÓ’q eÁkÕÔ\qT ø=qT>√\T #˚kÕÔ s¡T. yÓTT‘·Ô+ MT<ä
dü+e‘·‡s¡ Á|ü<∏äe÷s¡∆+, ~«rj·÷s¡∆+ ¬s+&É÷ u≤>∑THêïsTT.
2023-2024 ˝À
eTø£s¡sê• |òü*‘·eTT\T
Ä<ëj·T+ ` 11 e´j·T+ ` 05 sê» ` 02 ne ` 06
ñ‘·sÔ êcÕ&ÛÉ 2,3,4 bÕ<äeTT\T, ÁX¯eD+ 1,2,3,4 bÕ<äeTT\T, <Ûìä wü̃ 1,2 bÕ<äeTT\
j·T+<äT |ü⁄{Ïºqyês¡T ªªuÀ, C≤, J, p, CÒ, U≤, >±, ^µµ nqT nø£ås¡eTT\T ‘·eT ù|s¡Tq≈£î
yÓTT<ä≥ >∑\yês¡T eTø£s¡sê•øÏ #Ó+~qyês¡T.
2023- 2024 dü+e‘·‡s¡ |òü*‘·eTT\T
á sê• yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡+ $TÁX¯eT |òü*‘ê\T >√#·]düTÔHêïsTT. ~«rj·T+˝À X¯ì,
m
‘·èrj·T #·‘·Ts¡ú+˝À >∑Ts¡TÁ>∑Vü≤ dü+#ês¡+, ‘·èrj·T #·‘·Ts¡ú+˝À sêVüQÁ>∑Vü≤ dü+#ês¡+,
co
uÛ≤>∑´<äXe¯ T kÕúHê\˝À øπ ‘·TÁ>∑V≤ü dü+#ês¡+, s¡$#·+Á<ä Á>∑V≤ü D≤\T, >∑Ts¡TX¯óÁø£ eTÚ&Û´É $T\T
Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ |ò*ü ‘ê\qT ìπs•› düTHÔ êïsTT. eTø£s¡ sêkÕ´~Û|‹ü jÓTÆ q≥Te+{Ï X¯ì ~«rj·T+˝À
u.
Hê\T>∑T _+<äTe⁄\T ø£*–, #·‘·Ts¡ú+˝À >∑Ts¡Te⁄ Hê\T>∑T _+<äTe⁄\‘√, X¯óÁ≈£î&ÉT ◊<äT
ug
_+<äTe⁄\‘√ eT+∫ ã\+ ø£*– ñHêïs¡T. $yêVü‰~ eéVü‰sê\T q÷‘·q dü«>∑èVü≤+

@sêŒ≥T¢ á dü+e‘·‡s¡+ kÕqT≈£L\|ü&É‘êsTT. á dü+e‘·‡s¡+ Á|ü<∏äe÷s¡ ∆+ ø£Hêï
ul
~«rj·÷s¡∆+ #ê˝≤ u≤>∑T+≥T+~. nìï $wüj·÷\˝À ô|’#˚sTT kÕ~Û+#·>∑\T>∑T‘ês¡T.

.m
ø=ìï u≤<Ûä´‘·\qT düÁø£eT+>± ìs¡«]Ô+#·>∑\T>∑T‘ês¡T. dü+‘êq+|ü≥¢ X¯óuÛÑyês¡Ô\qT

n+<ä T ≈£ î +{≤s¡ T . J$‘êX¯ j · ÷ ìï HÓ s ¡ y ˚ s ¡ T Ãø√e&ÜìøÏ #˚ ù d Á|ü j · T ‘êï\T
w
dü|òü©ø£è‘·eTe⁄‘êsTT. $<˚o Á|üj·T‘êï\T ø£*dæekÕÔsTT. Ä]úø£|üs¡yÓTÆq eéVü‰sê\ô|’

w
|ü≥Tº kÕ~ÛkÕÔs¡T. ãTTD≤\T ø=+‘·es¡≈£î rs¡TkÕÔs¡T. sêyê*‡q <Ûäq+ #˚‹øÏ n+<äT‘·T+~.

w
≈£î≥T+ã+˝À eTqdüŒs¡\ú T n~Ûø+£ ne⁄‘êsTT. dü+‘êq |ü⁄s√>∑‹ô|’ <äèwæº øπ +ÁBø£]+#·e\dæq

nedüs¡+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. Ád”Ô\‘√ $uÛÒ<ë\T dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡∆+˝À düeTdæb˛‘êsTT.
ã+<ÛäTes¡Z+˝À, düe÷»+˝À Á|ü‹wü̃ ø±bÕ&ÉTø√e&ÜìøÏ #ê˝≤ ÁX¯$TkÕÔs¡T. yêVü≤q e÷s¡TŒ
#˚j·÷* nH˚ Ä˝À#·q ã\|ü&ÉT‘·T+~. dü«j·T+>± yêVü≤Hê\T q&ÉT|ü⁄≥ M˝…’q+‘·>±
‘·–Z+#·+&ç. dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡∆+˝À Ä]úø£|üs¡yÓTÆq ˝À≥TbÕ≥¢qT ñ<√´>∑+˝À
ˇ&ç<äT&ÉT≈£î\qT n~Û>∑$TkÕÔs¡T. ø£wüº|ü&ç qwüºb˛yê*‡q |ü]dæú‹ qT+&ç ãj·T≥|ü&É
>∑\T>∑T‘ês¡T. Áù|eT, ô|[fl e+{Ï eéVü‰sê\T ∫ø±≈£î|üs¡TkÕÔsTT. á $wüj·TyÓTÆq MT
n_ÛÁbÕj·÷\T ‘˚*Ã#Ó|Œü s¡T. n$yêVæ≤‘·T˝…q’ yê]øÏ $yêVü≤ø±\+>± #Ó|Œü e#·TÃ. dü+‘êq+
˝Òì yê]øÏ dü+‘êqÁbÕ|æÔ ø£\T>∑T‘·T+~. Ád”Ô dü+‘êq+ |ü≥¢ $X‚wüyÓTÆq Áù|eT #·÷|ü⁄‘ês¡T,
Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq ÁX¯<ä∆ #·÷|ü⁄‘ês¡T. BìøÏ MT ã+<ÛäTe⁄\ qT+∫ ìs¡düq e´ø£Ô+ ne⁄‘·T+~.
yêfi¯fl ásê¸ ´<˚«cÕ\T düŒwüº+>± ãj·T≥|ü&É‘êsTT. nsTTq yêfi¯fl‘√ dü+ã+<Ûë\T
#˚düTø√yê\qï MT ìs¡íj·÷ìï e÷s¡TÃ≈£î+{≤s¡T. $+<äT\T, $H√<ë\≈£î ø=+‘·ø±\+
<ä÷s¡+>± ñ+&Ü\ì ìs¡ísTT+#·T≈£î+{≤s¡T. Áø£eT•ø£åD≤j·TT‘·yÓTÆq |ü <ä∆‘·T\˝À
q&ÉT#·T≈£î+{≤s¡T. MT˝À e∫Ãq e÷s¡TŒ≈£î ≈£î≥T+ãdüuÛÑT´\˝À Äq+<ä+ yÓ*¢$s¡TdüTÔ+~.
m+‘√ø±\+>± nqT≈£î+≥Tqï >∑èVü≤ìsêàD+ á dü+e‘·‡s¡+ ø=+‘·es¡≈î£ eTT&ç|&ü TÉ ‘·T+~.
eTTKýÓTÆq düuÛÑ\˝À eTTK´ n‹~∏>± bÕ˝§Z+{≤s¡T. Á|üC≤ dü+ã+<Ûë\T ô|+#·T≈£î+{≤s¡T.
ãs¡TyÓ’q u≤<Ûä´‘·\qT ~+#·Tø√>∑\T>∑T‘ês¡T. $yêVü‰~ X¯óuÛÑø±sê´\ $wüj·T+˝À MT
eTH√yê+#Û· HÓs¡y˚s¡T‘·T+~. n$yêVæ≤‘·T˝…’q yê]øÏ $yêVü≤ø±\+. ø=ìï dü+ã+<Ûë\T
<ä>]Z∑ es¡≈î£ e∫Ã Ä–b˛sTTHê ∫es¡≈î£ eT+∫ dü+ã+<Ûyä T˚ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. X¯óuÛøÑ ±sê´\≈£î
MTs¡T }Væ≤+∫q <ëìø£+fÒ ¬s{Ïº+|ü⁄ Ks¡TÃ ne⁄‘·T+~. #˚ã<äTfi¯ófl, ãTTD≤\T ‘·|üŒìdü]
ne⁄‘êsTT. q÷‘·q yê´bÕs¡+ HÓ\ø=\Œ&ÜìøÏ uÛ≤>∑kÕ«eT´ yê´bÕs¡+˝À »s¡T>∑T‘·Tqï
yÓ÷kÕ\qT Á>∑Væ≤+∫, qeTàø£Á<√VüQ\qT kÕ>∑q+|ü⁄‘ês¡T. nsTT‘˚ á Á|ü ÁøÏj·T ø=+‘·
Ä\dü´+ ne⁄‘·T+~. >∑&É|ü>ös¡eTà yê&˚≥|ü&ÉT Ç+<äT˝À düTeT+>∑∞ |üdüT|ü⁄ ø£*|æ
ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. Ç‘·s¡T\ ù|s¡TMT<ä MTs¡T #˚ùd yê´bÕsê\T, _Hê$T yê´bÕsê\T
˝≤_ÛkÕÔsTT. yê´bÕs¡ dü+dü\ú qT $dü]Ô +|üCj Ò T· ≥y˚T <Û´˚ j·T+>± ~yêsêÁ‘·T\T ø£w|ºü &ü ‘É ês¡T,
nqT≈£L\ |òü*‘ê\T kÕ~ÛkÕÔs¡T. uÛ≤>∑kÕ«eT´ yê´bÕsê\˝À MT ùws¡T¢ ‘·–Z+#·T≈£î+{≤s¡T.
m
ø√fi¯flbòÕsê\T, |üX¯óe⁄\ ô|+|üø£+, bòÕ]Hé ø=˝≤ãπswüHé ø£+ô|˙\˝À ˝≤yê<˚M\T
co
yÓTT<ä\>∑Tq$ ˝≤_ÛkÕÔsTT. uÛÑ÷eTT\T ø=qT>√fi¯fl $wüj·÷\˝À nÁ–yÓT+{Ÿ‡≈£î
ÁbÕeTTK´‘·ìkÕÔsT¡ . Á|æ+{Ï+>¥, ùdwº qü Ø, ø±+Á{≤≈£î\º T, düuŸ ø±+Á{≤≈£î\º ≈£î dü+ã+~Û+∫q
u.
$wüj·÷\T nqT≈£L*kÕÔsTT. n\+ø±s¡ edüTÔ kÕe÷Á–øÏ dü+ã+~Û+∫q yê´bÕsê\T
ug
˝≤_ÛkÕÔsTT. uÛ≤>∑kÕ«eTT\T, düìïVæ≤‘· düVü≤#·s¡T\T MT $»j·T+˝À, n_Ûeè~∆˝À

uÛ≤>∑kÕ«eTT\T ne⁄‘ês¡T. ‘Ó*$>± Ä˝À∫+∫ ìs¡j í ÷· \T rdüT≈£îH˚ e´≈£î\Ô T <ä>sZ∑ e¡ ⁄‘ês¡T.
ul
yÓ]’ es¡+Z e\¢ eè‹Ô,ñ<√´>±\ |üs+¡ >± ∫ø±≈£î\T dü+uÛ$Ñ kÕÔsTT. X¯óuÛøÑ ±sê´\ ìs¡«Vü≤D≈£î
.m
X¯øÏÔe+#·q ˝Ò≈£î+&Ü ø£èwæ #˚kÕÔs¡T. Ç+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫, n+‹eT ìs¡íj·÷\T #˚ùd

neø±X¯+ \_Û+#·<Tä . MT yê<äq\qT, n_ÛÁbÕj·÷\qT Äràj·TT\T ‹s¡dÿü ]kÕÔsT¡ . sê»ø°jT·
w
|ü<eä ⁄\≈£î Hê$TH˚{Ÿ ne&É+ sê»ø°jT· n~Ûø±s¡>D∑ ≤ìøÏ <ä>sZ∑ e¡ «&É+ dü+uÛeÑ +. dü+e‘·‡s¡
w
Á|ü<eä∏ ÷s¡+∆ ˝À eè‹Ô,ñ<√´>±\|üs+¡ >± eT+∫ kÕúq+ \_ÛdTü +Ô ~. ‘·s‘¡ ·eT uÛ<Ò +ä ˝Ò≈î£ +&Ü
w
n+<ä]ø° düV‰ü j·T+ #˚kÕÔsT¡ . düìïVæ≤‘· esêZìï ã˝Àù|‘·+ #˚dTü ≈£î+{≤s¡T. #ê˝≤ ø±\+>±
ìs¡¢øå±´ìøÏ >∑T¬s’q n+XÊ\T MT CÀø£´+ e\¢ |üs¡T>∑T\T ô|&É‘êsTT. kÕe÷q´ »HêìøÏ
ñ|üø£]+#˚ mH√ï ø±s¡´Áø£e÷*ï MTs¡T $»j·Te+‘·+>± |üP]Ô#˚kÕÔs¡T. |üP»\˝À,
X¯óuÛøÑ ±sê´\˝À düT>∑+<Ûdä <æ >∆ä +∑ <ÛëøÏ+å ‘·\qT ñ|üj÷Ó –+#·+&ç. Ä]úø|£ ]ü dæ‹ú düsT¡ u∆ ≤≥T‘√H˚
q&ÉTk˛Ô+~. MTs¡T nqT≈£îqï ø±s¡´Áø£e÷\≈£î MTs¡T nqT≈£îqï ã&Ó®{Ÿ <ë{Ïb˛‘·T+~.
≈£î≥T+ã|üs¡+>± Ä]úø£uÛ≤s¡+ n~Ûø£eTe⁄‘·T+~. eè<äT∆\T, ô|<ä›\T dü+πøåe÷ìøÏ m≈£îÿe>±
Ks¡TÃ #˚jT· e\dæ edüT+Ô ~. $<ä´, b˛{°|Øü ø£\å T, $<˚oj·÷q+, $<˚XÊ\˝À #·<Tä e⁄ø√e&ÜìøÏ
#˚ùd Á|üjT· ‘êï\T |ò*ü kÕÔsTT. Á^Héø±s¡T¶ ø√dü+ Á|üjT· ‘·ï+ #˚ùd yê]øÏ kÕqT≈£L\ |ò*ü ‘ê\T
ekÕÔsTT. dü+‘êq |ü⁄s√>∑‹ ø√dü+ >∑{Ïº>± Á|üj·T‹ïkÕÔs¡T. yêfi¯flqT eT+∫ e÷s¡Z+˝À
ô|≥º&ÜìøÏ düìïVæ≤‘·T\ düVü‰j·TdüVü≤ø±sê\T rdüT≈£î+{≤s¡T. |æ\¢\T nqT≈£îqï |ü⁄s√>∑‹
kÕ~ÛkÕÔs¡T. MT dü+‘êq+˝À ˇø£s¡T b˛{° |üØø£å\˝À $»j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡ T. eT+∫
ñ<√´>∑+ kÕ~ÛkÕÔsT¡ . Ä]úø+£ >± dæsú |¡ &ü ‘É ês¡T. eè‹Ôyê´bÕs¡ eéVü‰sê\ô|’ <äèwæº kÕ]kÕÔsT¡ .
ø=ìï+{Ï˝À <Ûäq+ ô|≥Tºã&ç ô|&É‘ês¡T. MkÕ Á|üj·T‘êï\T |òü*kÕÔsTT. ø£è‘·»„‘· ˝Òì
kÕ«s¡ú|üs¡T\≈£î Ç+ø± neø±XÊ\T ø£*Œ+#·&É+ MT≈£î >ös¡eÁ|ü<äyÓTÆq n+X¯+ ø±<äT. MT
Ä‘·à dü+‘·è|æÔ kÕeT÷Væ≤ø£ qcÕºìøÏ <ë] rj·T≈£L&É<äì Á>∑Væ≤+∫ ìs¡íj·÷\T rdüTø√+&ç.
#˚ d æ q bıs¡ b ÕfÒ eT∞fl #˚ j · T e<ä T › . $T‹MT]q Ä‘· à $XÊ«dü + ‘√ yêdü Ô y ê\qT
eTs¡T>∑T|üs¡#·e<äT›. <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ |ü⁄wüÿ\+>± ñ+~. MT Á|ü‹wü˜, kÕúq+, ≈£î<äT|ü⁄\≈£î
˝ÀHÓ’Hê ì\ã&ÉT‘·T+~. MT Á|ü‘·´]ú m+‘· ã\e+‘·T&Ó’q ø=ìï ã\V”≤q‘·\T MT≈£î
<=s¡T≈£î‘êsTT. yê{Ïì ñ|üjÓ÷–+#·Tø√>∑\T>∑T‘ês¡T. yÓqTïH=|æŒ, ø°fi¯flH=|ü\T Çã“+~
ø£*–+#·e#·TÃ. ∫qï ∫qï ø£\Vü‰\T Äràj·TT\ eT<Ûä´ $uÛÒ<ë\T ∫ø±≈£î ø£*–kÕÔsTT.
eTVü≤‘·Ôs¡yÓTÆq ø±sê´\T kÕ~Û+#·e#·Ãì ìs¡÷|ækÕÔs¡T. >∑‘·+˝À ô|ò’ HêHé‡ ø£+ô|˙˝À¢ MTs¡T
bı<äT|ü⁄ #˚dæq <Ûäq+ ø=+‘· es¡¬ø’Hê edüTÔ+<äì uÛ≤$kÕÔs¡T. ø±˙ ˇø£ÿ s¡÷bÕsTT ≈£L&Ü
MT #˚‹øÏ sê<äT. |üP»\˝À, n_Ûùwø±\˝À Eyê«~ì ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. n_Ûe÷ì+∫
HÓ‹Ôq ô|≥Tº≈£îqï ô|<ä›\T ìcÕÿs¡D+>± <ä÷s¡+>± ñ+#·T‘ês¡T. m+<äT≈£î <ä÷s¡+>±
ñ+#ês√ ? ø±s¡D≤\T ‘Ó*j·Tø£ eTH√y˚<äq≈£î >∑T] ne⁄‘ês¡T. MT˝À |ü≥Tº<ä\ Á|ürø±s¡
yê+#· ô|s¡ T >∑ T ‘· T +~. me] dü V ü ≤ ø±s¡ + ˝Ò ≈ £ î +&ÜH˚ |ü ⁄ s√>∑ ‹ kÕ~Û + #ê\ì
m
ìs¡ísTT+#·T≈£î+{≤s¡T. MT düìïVæ≤‘· es¡Z+ #˚dæq bıs¡bÕ≥¢≈£î Hê´j·TkÕúHê\ #·T≥÷º
co
‹s¡>∑e\dæ edüTÔ+~. rs¡TŒ\T MT≈£î nqT≈£L\+>± ekÕÔsTT. <Ûäq+ ˙fi¯fl e÷~] Ks¡TÃ
ne⁄‘·T+~. Ks¡TÃ ‘·–Z+#˚ neø±X¯+ ñ+&É<äT. bı<äT|ü⁄ #˚düT≈£îH˚ neø±XÊ\T ≈£L&Ü
u.
ø£qã&Ée⁄. neø±XÊ\T $TeTTà\qT yÓ‘·T≈£îÿ+≥÷ e∫Ãq|üŒ{Ïø° e´øÏÔ>∑‘· ø±s¡D≤\ e\¢
ug
neø±XÊìï #˚C≤s¡TÃ≈£î+{≤s¡T. düe÷»+˝Àì eTTKT´\‘√ q÷‘·q dü+ã+<Ûä u≤+<Ûyä ê´\T

@s¡Œ&ÉT‘êsTT. |üs´¡ ≥q\T, $+<äT\T, $H√<ë\T dü+‘√wü+ ø£*–kÕÔsTT. ø=ìï $wüj÷· ˝À¢
ul
yÓTT+&ç>± Á|üe]ÔkÕÔs¡T. ø=ìï $wüj·÷\˝À düeTjÓ÷õ‘·yÓTÆq ìs¡íj·÷\T rdüT≈£î+{≤s¡T.

.m
yê´bÕs¡|sü +¡ >± uÛ≤>∑kÕ«eTT\‘√ ø£*dæ ◊ø£eT‘·´+>± yê´bÕsê\T #˚kÕÔsT¡ . eT+∫ ˝≤uÛ≤\T

bı+<äT‘ês¡T. eè‹Ô,ñ<√´>±\|üs+¡ >± yê´bÕs¡|sü +¡ >± ø£èÁ‹eTyÓTqÆ b˛{°ì m<äTs=ÿqe\dæ
w
edüTÔ+~. MT e\¢ Á|üjÓ÷»q+ bı+~q yês¡T MTô|’ ø£è‘·»„‘· uÛ≤eq ø£*– ñ+&És¡T.
w
kı+‘· eTqTwüß\ <ë«sê Ä•+∫q |üqT\T H˚sT¡ Ãø√e&ÜìøÏ MTs¡T ‘·|Œü ìdü]>± eTs=ø£]ì
w
m<äTs=ÿqe\dæ edüTÔ+~. MT E≥Tº dü+s¡ø£åD≈£î s¡TÁ<ä»&É ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. ø=qT>√\T

#˚dæq dæúsêdüTú\T $\Te ô|]–Hê yê{Ïì neTà&ÜìøÏ M\T˝Òì |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~.
Á|ü‹ $wüj·T+˝Àq÷ Ç+{À¢ yêfi¯fl CÀø£´+ n~Ûø£+ ne⁄‘·T+~. CÀø±´ìøÏ n&ÉT¶ø£≥º y˚ùdÔ
$uÛÒ<ë\T, ‘·>±<ë\T, Á|üXÊ+‘· yê‘êes¡D+ ˝À|ædüTÔ+~. n+<äTπø q÷{ÏøÏ 90% MTπs
düs¡T›≈£îb˛‘ês¡T. ã\e+‘·T\T, düeTs¡Tú\T nì q$Tà ø=+‘·eT+~‘√ ø£* dæ MTs¡T #˚ùd
yê´bÕs¡ eéVü‰sê\˝À #˚<äT nqTuÛÑyê\T m<äTs¡e⁄‘êsTT. dü+düú |üP]Ô>± ~yêfi≤
rj·Tø£eTT+<˚ ‘Ó*$>± ‘·|ü≈£î+{≤s¡T. yê´bÕs¡+˝À MTs¡T }Væ≤+#·q≥Te+{Ï ˝≤uÛ≤\T
ekÕÔsTT. Á|üuÛÑT‘·« |üs¡+>± Áô|’y˚{Ÿ |üs¡+>± sêyê*‡q ô|+&ç+>¥ _˝Ÿ‡ z <ë]øÏ ekÕÔsTT.
sê»ø°jT· +>± e#˚Ã e÷s¡TŒ\qT nqT≈£L\+>± e÷s¡TÃø√>∑\T>∑T‘ês¡T. düK´‘·˝ìÒ e´≈£î\Ô
eT<Ûä´ düjÓ÷<Ûä´ ≈£î~πsÃ j·T‘êï\˝À $dæ–b˛‘ês¡T. dü«\Œ ø±s¡D≤\T, dü+|òüT≥q\ e\¢
eTTKýÓTÆq $wüj·÷\˝À $<Ûëq|üs¡yÓTÆq e÷s¡TŒ\T dü+uÛÑ$kÕÔsTT. ùdïVæ≤‘·T\T,
Äràj·Tes¡Z+‘√ nedüsê\T n~Ûø£+ ne⁄‘êsTT. yêfi¯flì |üP]Ô>± qeTàe\dæq |ü]dæú‹
‘·|üŒ<äT. ≈£î≥T+ãeTT˝À uÛÒ<ë_ÛÁbÕj·÷\T sêe&ÜìøÏ, ≈£î≥T+ã nXÊ+‹øÏ ø±s¡D+
>∑\ e´øÏÔì >∑T]Ô+∫ ≈£L&Ü m˝≤+{Ï #·s¡´ rdüTø√˝Òì |ü]dæú‹˝À ñ+{≤s¡T. Ç+{À¢q÷,
yê´bÕs¡ Á|ü<X˚ Ê\˝Àq÷ ø£|ü kÕ+Áu≤DÏ‘√ <Û÷ä |ü+ y˚jT· +&ç. Áô|y’ {˚ Ÿ ø£+ô|˙˝À |üì#˚ùd
yês¡T ‘·s¡T#·÷ ñ<√´>∑+ e÷s¡e\dæq |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. eè‹Ô|üs¡ +>± dæús¡‘·«+ ñ
+&É<äT. nsTT‘˚ á H˚|ü<∏ä´+˝À ø=ìï eT+∫ neø±XÊ\T ø£*dæ ekÕÔsTT. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T,
ô|<ä›\|ü≥¢ m+‘· $<Û˚j·T‘·>± ñHêï yêfi¯ófl #Ó|æŒq |üqT\˙ï #˚dæHê yêfi¯fl n_Ûe÷Hêìï
dü+|üPs¡í+>± bı+<ä˝Òø£b˛‘ês¡T. Ç~ MT e÷qdæø£ ndü+‘·è|æÔøÏ ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~.
dü+‘êq |ü⁄s√>∑‹ u≤>∑T+≥T+~. ≈£î≥T+ã+˝À ã+<ÛTä e⁄\ n‹ CÀø±´ìøÏ n&ÉTø¶ ≥£ º y˚kÕÔsT¡ .
≈£î≥T+ã yê‘êes¡D+ Á|üXÊ+‘·+>± ñ+&É{≤ìøÏ n~Ûø£+>± ÁX¯$TkÕÔs¡T. Hê>∑dæ+<Ûä÷s¡+
Á|ü‹s√p qT<äT≥q <Ûä]+#·&É+ e\q qs¡~wæº, qs¡|òüTÀwü ‘=\–b˛‘·T+~, »Hêø£s¡¸D
@s¡Œ&ÉT‘·T+~. dæúsêdüTÔ\≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj·÷\T MT≈£î nqT≈£L\+>± ñqï|üŒ{Ïø°
*œ‘·|üPs¡«ø£ ˇ|üŒ+<ë\T H√#·Tø√e⁄. |üP]Ô nj·÷´sTT nqT≈£îqï |üqT\ $wüj·T+˝À
eT∞fl #·sÃ¡ \T, $yê<ë\T, yê–«yê<ë\T #√≥T #˚dTü ≈£î+{≤sTT. Äràj·Tes¡+Z ‘√ |òTü s¡¸D\T
m
|ü&≈É L£ &É<ìä m+‘·>±H√ zs¡TŒ eVæ≤kÕÔsT¡ . nsTTHê MT düV≤ü HêìøÏ |üØø£\å T @s¡Œ&ÉT‘êsTT.
|òüTs¡¸D\T nìyês¡´+ ne⁄‘êsTT. düVü≤√<äs¡ es¡Z+˝À ˇø£s¡T MT≈£î n+&É>± ì\TkÕÔs¡T.
co
|ü]#·j·÷\ ø£Hêï ùdïVü‰+ ø£Hêï <Ûäqy˚T eTTKéTì Á>∑Væ≤+∫ u≤<Ûä|ü &É‘ês¡T.
u.
<ä÷s¡ÁbÕ+‘ê\˝À e⁄qï Á|æj·T‘·eTT\T, ∫Hêïs¡T\T ˝ÒK\T, dü+uÛ≤wüD\T, sêø£b˛ø£\T
yÓTT<ä\>∑T yê{Ïe\¢ MT nqTsê>∑ yê‘·‡\éTT\T $ø±dæ‘·+ ne⁄‘êsTT. #Ó|üø√<ä–q
ug
düeTdü´\T eTqdüT‡ì Ä+<√fi¯q≈£î >∑T]#˚kÕÔsTT. MT düeTdü´\qT Ç+{À¢ yêfi¯fl‘√ #Ó|üŒs¡T,

ãj·T{ ùdïVæ≤‘·T\≈£î #Ó|ü≈£îì }s¡≥ #Ó+<äT‘ês¡T. $<ë´]ú˙$<ë´s¡Tú\T C≤„q#·÷sêíìï
ul

.m
yÓT&É˝À <Ûä]+#·&É+ e\q eT+∫ |òü*‘ê\T bı+<ä>∑\T>∑T‘ês¡T. düe÷»+˝À n+‘·>±

ù|s¡T˝Òì ∫qï∫qï e´≈£îÔ\qT #˚s¡Bdæ yêfi¯fl‘√ ≈£L≥$Tì @sêŒ≥T #˚dæ >=|üŒ $»j·÷\T
w
kÕ~ÛkÕÔs¡T. sê»ø°j·T |ü<ä$ \_ÛdüTÔ+~. dü+‘êq+ e\¢ düeTdü´\T n~Û ø£+ ne⁄‘êsTT.
w
#·<äTe⁄, Äs√>∑´+ düeTdü´\T>± e÷s¡T‘êsTT. dü+‘êq+ yÓTT+&ç>± eéVü≤]kÕÔs¡T.

w
MTs¡T #Ó|æŒq @ dü÷#·q bÕ{Ï+#·s¡T. eT<Ûäé]Ô |ü]cÕÿsêìøÏ dü+ã+~Û+∫q $wüj·÷\T

MT≈£î nqT≈£L*kÕÔsTT. Á|üuÛÑT‘·« ñ‘·Ôs¡T«\≈£î eÁø£uÛ≤wü´+ nq«sTT+∫ MT düVü≤#·s¡T\T
\_∆ bı+<ä&É+ $yê<ädüŒ<ä+ ne⁄‘·T+~. #ê˝≤ $wüj·÷˝À¢ nedüs¡yÓTÆqy˚ Ts¡≈£î
e÷{≤¢&É&É+ n‹>± düŒ+~+#·ø£b˛e&É+ eT+∫~. ùdïVæ≤‘·T\ô|’ ø=ìï s√E\T |üP]Ô>±
Ä<Ûës¡|ü&Ü*‡q |ü]dæú‹ edüTÔ+~. Ç‘·s¡T\ düVü≤ø±s¡+ ˝À|æùdÔ ø±s¡´ Áø£e÷\T
<Óã“‹q≈£î+&Ü eTT+<äTC≤Á>∑‘·Ô eVæ≤kÕÔs¡T. á sê•˝À »ìà+∫q yês¡T á dü+e‘·‡s¡+
n|òüTÀs¡bÕX¯ó|ü‘· Vü≤√eT+ #˚j·÷*, Ms¡K&ÉZ+ yÓT&É˝À <Ûä]+#ê*. m+‘· ô|≥Tºã&ç ô|{ÏºHê
eTTKýÓTÆq nedüsê\≈£î <Ûäq+ <=s¡ø£ø£b˛e&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. Ä]úø£+>± m+‘·{Ï dü+ø£≥
|ü]dæ‹ú @s¡Œ&çHê ø=+‘· eT+~ì <Ûqä + düV‰ü j·T+ n&É>s∑ T¡ . yêfi¯ófl <äTÅwŒü #ês¡+ #˚kÕÔsq¡ ï
ñ<˚›X¯´+‘√ ô|’ ìs¡íj·T+ rdüT≈£î+{≤s¡T. kÂø£s¡é+‘·yÓTÆq edüTÔe⁄\qT, n<ÛäTHê‘·q
kÕe÷Á–ì ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. yÓTT‘·Ô+ MT<ä MT≈£î á dü+e‘·‡s¡+ u≤>∑T+≥T+~.
Ád”Ô\≈£î Á|ü‘˚´ø£+ : á sê•˝À »ìà+∫q Ád”Ô\≈£î á dü+e‘·‡s¡+ $TÁX¯eT |òü*‘ê\T
dü÷∫düTÔHêïsTT. MT eTH√<ÛÓ’s¡´+, ìã“s¡+ #ê˝≤eT+~øÏ ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–düTÔ+~. n+<ä]ø°
eT+∫ #˚dæ ∫qï ø±s¡D+ e\¢ $s√<Û+ä ne⁄‘ês¡T. ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À Ä<Ûë´‹àø£ $wüj÷· \
|ü≥¢ ≈£L&Ü HÓ’sêX¯´+, ìsêX¯, ø√|ü+ ø£\T>∑T‘êsTT. M{Ïì n<äT|ü⁄˝À ñ+#·+&ç. ‘·|üŒø£
<Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ \_ÛdüTÔ+~. $<˚XÊ\˝À ñqïyê]øÏ Á^Héø±s¡T¶ \_ÛdüTÔ+ ~. Á|ü‘·´ø£å+>± ˝Òø£
|üs√ø£å+>± ≈£î≥T+u≤ìøÏ düVü‰j·T|ü&É‘ês¡T. MT dü+bÕ<äq˝À ø=+‘· uÛ≤>∑+ <äTu≤sê>±
Ks¡TÃ ne⁄‘·T+~. yÓ÷ø±fi¯fl H=|ü\T, ø°fi¯flH=|ü\T u≤~ÛkÕÔsTT. ˇø£|ü&ÉT $TeTà*ï
øÏ+#·|ü]∫q yêfi¯ófl MT düVü‰j·T+ Ä]ú+#˚ |ü]dæú‹ edüTÔ+~. MT ù|s¡T ô|’q Ç‘·s¡T\T #˚ùd
yê´bÕsê\T eT<Û´ä düú |ò*ü ‘êìï ÇkÕÔsTT. $~Û˝ìÒ dæ‹ú ˝À MT e÷≥qT n+<äs÷¡ >ös¡$kÕÔsT¡ .
∫qï∫qï ø±s¡D≤\ e\¢ ô|<ä› düeTdü´\T Á|üø£ÿ‘√e|ü&É‘êsTT. <ä÷s¡ÁbÕ+‘ê\˝À e⁄qï
s¡ødÔ£ +ü ã+BÛ≈î£ \ e÷≥ düV‰ü j·T+ n+<äT‘·T+~. nwüeº T÷*ø± ‘Ó\’ +‘√ qeÁ>∑V≤ü e‘·T\Ô ‘√
qeÁ>∑V‰ü \ <ä>sZ∑ ¡ BbÕsê<Ûqä #˚jT· +&ç. kÕe÷õø£ $wüj÷· \˝À MT |ü]C≤„HêìøÏ Á|üX+¯ dü\T
\_ÛkÕÔsTT. ø√s¡Teº éVü‰sê\T MT≈£î nqT≈£L\+>± ñ+{≤sTT. kÕ+düÿè‹ø£, ø£fi≤s¡+>±\˝À
eT+∫ >∑T]Ô+|ü⁄ \_ÛdüTÔ+~. $\TyÓ’q q>∑\T ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. ø£ø£å´ kÕ~Û+|ü⁄ #·s¡´\T
m
#˚|ü≥ºø£ n+<ä]‘√ eT+∫ nì|æ+#·T≈£î+{≤s¡T. yêdüÔyê\qT q$Tà+#·&ÜìøÏ n~Ûø£+>±
ÁX¯$T+#ê*‡ edüTÔ+~. ø±sê´\j·T+˝À Áø£eT•ø£åD ˝À|æ+#·&É+ MT≈£î Çã“+~ø£s¡+>±
co
e÷s¡T‘·T+~. ñ<√´>±\ e÷s¡T‘ês¡T. b˛{°|Øü ø£\å ˝À $»j·T+ kÕ~Û+∫, eT+∫ ñ<√´>∑+
u.
dü+bÕ~kÕÔs¡T. ø=ìï ø£]ƒqyÓTÆq ìs¡íj·÷\qT rdüT≈£îH˚ |ü]dæú‹ >√#· ]düTÔ+~. dü+‘êq
$<ë´$wüj·TyÓTÆq Ks¡TÃ n~Ûø£+>± ñ+≥T+~. jÓ÷>±, yÓT&çfÒwüHé, Á|üø £è‹ yÓ’<ë´\|ü≥¢
ug
ÄdüøÔÏ #·÷|ü⁄‘ês¡T. dü«>∑èVü≤ jÓ÷>∑+ nH˚ ø£\ HÓsy¡ s˚ T¡ ‘·T+~. ø=~›bÕ{Ï $\TyÓq’ dæsú êdüT\Ô T
ul
ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. bÕ‘· ãTTD≤\T rs¡TkÕÔs¡T. ø=‘·Ô ãTTD≤\T #˚kÕÔs¡T. Ä]úø±_Ûeè~∆

ø=s¡≈£î ªªdü«sêíø£s¡¸D uÛ…’s¡ej·T+Á‘êìïµµ ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. $<ë´s¡ +>∑+˝À eT+∫ Á|ü>∑‹
.m
kÕ~ÛkÕÔsT¡ . düV≤ü √<äsd¡ Vü ≤ü √<äØes¡+Z e\¢ y˚T\T »s¡T>∑T‘·T+~. ô|<ä› yêfi¯flqT ~Ûøÿ£ ]+#·e\dæq
w
|ü]dæ‹ú @s¡Œ&ÉT‘·T+~. nqT≈£îqï dü+ã+<Û+ä ≈£î<äTs¡T‘·T+~. Áù|eT $yêVü‰\T |ò*ü +#·e⁄.

$\TyÓq’ edüTeÔ ⁄\qT, >∑èVü‰ìï @s¡Œs¡TÃø√>∑\T>∑T‘ês¡T. ñ<√´>∑+˝À |ü⁄s√>∑‹ u≤>∑T+≥T+~.
w
Ä]úø|£ ]ü dæ‹ú dü+‘·è|æøÔ s£ +¡ >± ñ+≥T+~. ø=ìï HÓ‹’ ø£ u≤<Û´ä ‘·\qT HÓsy¡ s˚ T¡ kÕÔsT¡ . >√|ü´+>±
w
ø=+‘·eT+~øÏ Ä]úø£ düVü‰j·T+ #˚kÕÔs¡T. Á|üXÊ+‘·+>± kÕ>∑T‘·Tqï MT J$‘· #·Áø£+˝À z

e´øÏÔ Á|üyX˚ +¯ ø=ìï e÷s¡TŒ\≈£î <ë]rdüT+Ô ~. ≈£î≥T+ã eéVü‰sê\ |ü≥¢ <äèwæº ô|&É‘ês¡T.
BbÕsê<Ûäq #˚ùd ≈£î+~˝À ¬s+&ÉT #·Tø£ÿ\T |ü]eTfi¯>∑+<Ûä+ y˚dæ BbÕsê<Ûäq #˚j·T+&ç.
dü+‘êq+ Áø£eT•ø£åDô|’ Á|ü‘˚´ø£yÓTÆq ÁX¯<ä∆ rdüT≈£î+{≤s¡T. düe÷»ùde #˚ùd neø±X¯+
ø√dü+ m<äTs¡T#·÷kÕÔs¡T. J$‘·+˝ÀøÏ ÄVü‰«ì+∫, J$‘ê+‘·+ ø£*dæ ñ+&Ü\ì MTs¡T
e\∫q z e´øÏÔ ì»dü«s¡÷|ü+ ‘Ó\TdüT≈£îì e÷qdæø£ y˚<äq≈£î >∑Ts¡e⁄‘ês¡T. me]ì
qe÷à˝À? me]ì qeTà≈£L&É<√ ? ˇø£ÿ Á|üXï¯ ≈£î düe÷<Ûëq+ ‘Ó*ùdÔ J$‘ê+‘·+ düTK+>±
ñ+&Ée#·Ãì uÛ≤$kÕÔsT¡ . n+<ä]˙ qe÷à*‡q |ü]dæ‹ú , me]˙ qeTà˝Òì |ü]dæ‹ú $TeTTà\qT
Çã“+~ ô|&É‘êsTT. á uÛ≤s¡+, á u≤<Ûä´‘·, á ◊X¯«s¡´+, á düeTdü´\T ne©\>±
m<äTs=ÿì MT≈£î n+&É>± ñ+&Ü*‡q ˇø£ J$ XÊX¯«‘·+>± <ä÷s¡yTÓ Æ rÁeyÓTqÆ eTH√y˚<qä ≈£î
ø±s¡DeTe⁄‘·T+~. C≤„|üø£X¯øÏÔ ≈£L&Ü eTìwæøÏ ˇø£ XÊ|üy˚T nì uÛ≤$kÕÔs¡T. MT E≥Tº
dü+s¡ø£åD≈£î s¡TÁ<ä»&É ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. $<˚XÊ\˝À ñqï MT yêfi¯ófl ∫≈£îÿ˝À¢ |ü&É‘ês¡T.
yêfi¯fl düeTdü´\ |ü]cÕÿsêìøÏ MTs¡T @MT #˚j·T˝Òì |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘· T+~. <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+
e\¢ á düeTdü´ r]b˛‘·T+~. @~ @yÓTÆHê C≤HÓ&ÉT bı≥º ì+|ü⁄ø√e&ÜìøÏ Çìï <˚XÊ\T
‹s¡>∑&É+ nedüs¡e÷ ? m+<äT≈£î Mfi¯ófl Ç˝≤ #˚düTÔHêïs¡T ? yêdüÔyê\qT m+<äTø£ì
Á>∑Væ≤+#·&É+ ˝Ò<äT ? nì |ü<˚ |ü<˚ u≤<Ûä|ü&É‘ês¡T. MT u≤<ÛäqT yêfi¯fl≈£î e´ø£Ô+ #˚kÕÔs¡T.
&Ü\sY‡ yÓ÷E˝À ñqïyêfi¯ófl MT e÷≥\T |ü{Ïº+#·Tø√s¡T. <ë#·T≈£îqï <Û äq+, e´øÏÔ>∑‘·
$wüj·÷\T Ç‘·s¡T\≈£î ‘Ó*j·T&É+ e\¢ ∫≈£îÿ\T @s¡Œ&ÉT‘êsTT. n+‘·s¡+–ø£ sê»ø°j·÷\T
Çã“+~øÏ >∑T]#˚kÕÔsTT. Ç‘·s¡ uÛ≤wü\ e\¢ Á|üjÓ÷»q+, b˛{°|üØø£å\≈£î dü+ã+~Û+∫
$»j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T. &Üø£ºsY\≈£î, #ê¬sº&é nøö+f…+{Ÿ\≈£î, e÷´πsCŸ ã÷´s√\T q&çù|
yê]øÏ ø±\+ nqT≈£L\+>± ñ+~. >¬ q’ ø±\JøÏ dü+ã+~Û+∫ Äs√>∑´ düeTdü´\T ø=~›ø±\+
Çã“+~ ô|&É‘êsTT. N{°\ e\¢, ô|ò’HêHé‡ yê´bÕs¡+ e\¢ qwüºb˛‘ês¡T. Ád”Ô\ e\¢ ø=ìï
dü+<äsê“¤\˝À ì+<ä\T, Äs√|üD\T sêe#·TÃ. yê{Ïì düeTs¡úe+‘·+>± m<äTs=ÿ+{≤s¡T.
Ä‘·à$XÊ«dü+‘√, eTH√<ÛÓ’s¡´+‘√ #ê˝≤ $wüj·÷\T |ü]wüÿ]+#·T ø√>∑\T>∑T‘ês¡T.
<Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ e\¢ ø=ìï ø±s¡´Áø£e÷\T yê{ÏøÏ ny˚ |üP]Ô ne⁄‘êsTT. ◊.◊.{Ï, yÓT&çdæHé
d”≥T \_ÛdTü +Ô ~. b˛{°|Øü ø£\å ˝À ø£w|ºü &ü ç #·<eä ø£b˛sTTHê nqT≈£L\yÓTqÆ |ò*ü ‘ê\T ekÕÔsTT.
m
ôd˝ŸŒ¤Á&Ó’$+>¥ $wüj·T+˝À C≤Á>∑‘·Ô>± ñ+&É+&ç. MT MT<ä Áù|eT ˝Òø£ b˛sTTHê MT ù|s¡T
co
ø£*dæedüTÔ+<äì nìï $wüj·÷˝À¢ MT ù|s¡T≈£î ÁbÕ<Ûëq´‘· ÇkÕÔs¡T. yÓ TT‘·Ô+ MT<ä á
dü+e‘·‡s¡+ #ê˝≤ es¡≈£î nqT≈£L\+>±H˚ ñ+≥T+~.
u.
ug

ul
.m
Hê>∑dæ+<Ûä÷s¡eTT
w
|ü$Á‘·‘·, Äø£s¡¸D ñ{Ïº|ü&˚ ≈£î+≈£îeT ! Åd”Ô\T, |ü⁄s¡Twüß\T, u≤\u≤*ø£\T <Ûä]+#·<ä–q~.

w
X¯óuÛÑÁ|ü<äyÓTÆq~. $»j·TÁbÕ|æÔ ø£\T>∑T‘·T+~. H=dü≥q á dæ+<Ûä÷s¡ + <Ûä]+#·T≥ e\¢

X¯Øs¡eTT˝Àì nj·TkÕÿ+‘· X¯øÏÔ ãj·T≥≈£î b˛<äT. C≤„|üø£X¯øÏÔ es¡ÃdüT‡ ø£\T>∑T‘·T+~. uÛÑè≈£î{Ï
w
eT<Ûä´ ø£+sƒ¡uÛ≤>∑eTTq <Ûä]+#·e˝…qT. m<äT{Ï e´øÏÔ <äèwæº eTq MT<ä |ü&çq|ü&ÉT

<äèwæº<√wüeTT ‘·–*+<ä+{≤s¡T. XÊÅd”Ôj·T+>± eTq ô|<ä›\T #Ó|æŒq qs¡<äèwæºøÏ düŒwüºyÓTÆq
düe÷<ÛëqeTT\T \_ÛkÕÔsTT. ø£+{ÏøÏ X¯øÏÔ ñ+~. n˝≤+{Ï ø£fi¯ófl ø£*–q e÷qe⁄&ÉT ø√|ü+
e∫Ãq|ü&ÉT ø£fi¯ófl ms¡Tô|≈£îÿ‘êsTT. dü+‘√wü+ ≈£L&Ü ø£fi¯fl˝ÀH˚ ø£ì |ædüTÔ+~. <äT'K+
≈£L&Ü ø£fi¯fl˝ÀH˚ ø£ì|ædüTÔ+~. e÷qe⁄ì e÷qdæø£ uÛ≤yê\≈£î ø£fi¯ófl Á|ü‘˚´ø£ s¡÷bÕ\T,
ì<äs¡ÙHê\T. ø=+<ä] ø£fi¯ófl ˝Òø£ ø=+<ä] <äèwæº ˇø£e´øÏÔ MT<ä |ü&çq|ü⁄&ÉT yêfi¯fl uÛ≤yê\T
ndü÷j·T|üs¡yÓTÆqyê, n_Ûe÷q|üPs¡«ø£yÓTÆqyê nH˚ $wüj·T+ n˝≤ ñ+#·+ &ç, ø£+{Ï <äèwæºøÏ
>∑\ X¯øÏÔ #·÷|üã&çq e´øÏÔ eTTKeTTô|’ Á|üuÛ≤eeTT #·÷|ü⁄‘·T+~. ø£+{ÏøÏ á X¯øÏÔ ñ+~.
ø£qTø£ Ç˝≤+{Ï <äèwæº qT+&ç Hê>∑dæ+<Ûä÷s¡+ <Ûä]+∫q yê]øÏ s¡ø£åD ø£\T>∑T‘·T+~,
eTTKeTT˝À Äø£s¡¸D ø£\T>∑T‘·T+~. á Hê>∑dæ+<Ûä÷s¡+˝À e÷πs&ÉT dü$T<Ûä\T, >∑+<Ûä|ü⁄
#Óø£ÿ\T, dü+J$ #Óø£ÿ, uÛÑ»|üÁ‹ s¡‘·|ü⁄s¡TcÕ≈£î, s¡TÁ<ä»&É, <˚e<ës¡T dü$T<Ûä\T, e÷πs&ÉT
ø±j·T\T, m+&ÉT ø=ã“], #·+Á&É dü$T<Ûä\T yÓTT<ä\>∑Tq$ Äe⁄ HÓsTT´‘√ ëT+ #˚dæ
Hê>∑dæ+<Ûä÷s¡+˝À $TÁX¯eT+ #˚kÕÔs¡T.
2023-2024 ˝À
≈£î+uÛÑsê• |òü*‘·eTT\T
Ä<ëj·T+ ` 11 e´j·T+ ` 05 sê» ` 02 ne ` 04
<Ûìä wü˜ 3,4 bÕ<äeTT\T, X¯‘_· wÛ +ü 1,2,3,4 bÕ<äeTT\T, |üPsê«uÛ≤Á<ä 1,2,3 bÕ<äeTT\
j·T+<äT |ü⁄{Ïºqyês¡T ªª>∑T, π>, >√, kÕ, d”, düT, ùd, k˛, <ëµµ nqT nø£ås¡eTT\T ‘·eT
ù|s¡Tq≈£î yÓTT<ä≥>∑\yês¡T ≈£î+uÛÑsê•øÏ #Ó+~qyês¡T.
2023 - 2024 dü+e‘·‡s¡ |òü*‘·eTT\T
á sê• yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡+ $TÁX¯eT |òü*‘ê\T dü÷∫düTÔHêïsTT. ~«rj·T ‘·èrj·T
m
kÕúHê\˝À >∑Ts¡TsêVüQe⁄\ dü+#ês¡+, nwüºeTqeeTkÕúHê\˝À πø‘·TÁ>∑Vü ≤ dü+#ês¡+,
co
\>∑ï+˝À X¯ìÁ>∑Vü≤ dü+#ês¡+, s¡$#·+Á<ä Á>∑Vü≤D≤\T, >∑Ts¡TX¯óÁø£ eTÚ&ÛÉ´$T\T Á|ü<ÛëqyÓTÆq
|ò*ü ‘ê\qT ìπs•› düTHÔ êïsTT. ≈£î+uÛÑ sêkÕ´~Û|‹ü jÓTÆ q≥Te+{Ï X¯ì _+<äTÁ|ükÕús¡ nwüøº e£ s¡T˝Z À
u.
Hê\T>∑T _+<äTe⁄\qT ø£*– ñHêï&ÉT. >∑Ts¡Te⁄ Hê\T>∑T _+<äTe⁄\T, X¯ óÁ≈£î&ÉT ◊<äT
ug
_+<äTe\‘√ eT+∫ ã\+ ø£*– ñHêïs¡T. á sê•˝À »ìà+∫q yê]øÏ eT+∫ neø±XÊ\T
#˚‹øÏ n+~ekÕÔsTT. XÊØs¡ø£ ÁX¯eT‘√ m˝≤+{Ï ø±sê´HÓ’ïHê kÕ~Û+#·>∑\T>∑T‘ês¡T. eè‹Ô
ul
ñ<√´>±\|üs¡+>± ˇ&ç<äT&ÉT≈£î\T @s¡Œ&ÉT‘êsTT. Á|ü‹$wüj·T+˝À m+‘√C≤Á>∑‘·Ô>±,

.m
nÁ|üeT‘·+Ô >± ñ+&Ée\dæq |ü]dæ‘ú T· \T >√#·]düTHÔ êïsTT. Ä<Ûë´‹àø£ ∫+‘·q ô|s¡T>∑T‘·T+~.

$<˚oeéVü‰sê\≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj·÷\T nqT≈£L\+>± ñHêïsTT. dü+e‘· ‡s¡
w
Á|ü<eä∏ ÷s¡+∆ ˝À MTs¡T rdüT≈£îH˚ ø°\ø£ ìs¡jí ÷· \T MT J$‘êìøÏ |ü⁄Hê<äT\T>± e÷s¡T‘êsTT.

w
yê´bÕs¡eéVü‰sê\˝À eT+∫ |òü*‘ê\qT n+<äT≈£î+{≤s¡T. ø£fi≤kÕVæ≤‘·´ s¡+>±\˝À

w
ñqïyê]øÏ eT+∫ >∑T]Ô+|ü⁄, U≤´‹ \_ÛdTü +Ô ~. nsTTqyêfi¯fl‘√, ]j·T˝Ÿ mùd{º Ÿ yê´bÕsê\T,

düú˝≤\T ø=qT>√\T, neTàø±\T #˚ùdyês¡T C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. yÓ’] es¡Z+ #·s¡´\ e\¢
ñ<√´>∑+˝À ã~© dü÷∫düTÔ+~. dü+‘êq $wüj·T+˝À Á|ü‘˚´ø£ ÁX¯<ä∆ eVæ≤+#·e\dæq
|ü]dæú‘·T\T @s¡Œ&ÉT‘êsTT. bı<äT|ü⁄ #˚dæq <ÛäHêìï Ks¡TÃ ô|&É‘ês¡T. Á|ü‘·´]úes¡Z+˝Àì
Á>∑÷|ü⁄ sê»ø°j·÷\qT MT≈£î nqT≈£L\+>± e÷s¡TÃø√>∑\T>∑T‘ês¡T. á $wüj·T+˝À
≈£î≥T+ãdüuÛÑT´\ düVü≤ø±s¡+ dü+|üPs¡í+>± ñ+≥T+~. #Ó|üø√<ä–q ø±s¡D+ ˝Ò≈£î+&Ü
eTTKýÓTÆq e´≈£îÔ\T <ä÷s¡+ ne⁄‘ês¡T (ø=+‘·ø±\+). m<äT{Ïyê]ì >ös¡$+#·ø£b˛e⁄≥,
MT XË’* ø±e#·TÃ. ø£˙dü+ yês¡T #Óù|Œ $wüj·÷\qT dü+Á>∑Vü≤+>± $q+&ç. á H˚|ü<∏ä´+˝À
ˇø£ X¯óuÛÑø±sê´ìøÏ MTs¡T ô|<ä› eTìwæ>± eéVæ≤+#ê*‡ edüTÔ+~. Ç+<äTe\¢ Á|üjÓ÷»q+
˝Òø£b˛>±, MTô|’q nqedüs¡|ü⁄ ì+<ä\T |ü&É‘êsTT. düTesêíuÛÑs¡D≤\T, $\TyÓ’q ÄdüTÔ\T
ø=qT>√\T #˚ùd düeTj·T+˝À yÓ÷kÕìøÏ >∑T]ø±≈£î+&Ü C≤Á>∑‘Ô· eVæ≤+#·+&ç. n&ÉT>∑&TÉ >∑THê
qeTàø£Á<√VüQ\T m<äTs¡e⁄‘ês¡T. Mfi¯ófl mø£ÿ&É ‘ês¡dü|ü&É‘ês√ nì Ä˝À∫kÕÔs¡T. Mfi¯ófl
ùdïVæ≤‘·T\˝Àq÷, Äràj·TT\˝Àq÷, ã+<ÛäTe⁄\˝Àq÷ ñ+{≤s¡T. Bì >∑T]+∫ ¬s+&Ée
Ä˝À#·q e<äT› C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. dü+e‘·‡s¡ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À ÁbÕs¡+_Û+∫q yê´bÕs¡+
u≤>± $düÔ]düTÔ+~. s=fÒwüHé\˝À ˝≤uÛ≤\T u≤>∑T+{≤sTT. n~Ûø±s¡T\≈£î X¯øÏÔøÏ $T+∫q
\+#ê\T Çe«e\dæq |ü]dæ‹ú MT≈£î Çã“+~ ø£*–düT+Ô ~. yê´bÕs¡+˝À Ád”Ô\ uÛ≤>∑kÕ«eT´+
˝≤_ÛdüTÔ+~. n$yêVæ≤‘·T˝…’q yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡+ $yêVü≤ø±\+. ñ<√´>∑+ qT+&ç
]f…ÆsY¶ nsTTqyê]øÏ y˚πs#√≥ eT+∫ ñ<√´>∑+ \_ÛdüTÔ+~. e÷¬sÿ{Ï+>¥ s¡+>∑+˝À ñ
qïyê]øÏ nqT≈£L\ |òü*‘ê\T ekÕÔsTT. MT˝À ñqï ÁøÏj˚T{Ï${° e\¢ m≈£î ÿe>± \_∆
bı+<äT‘ês¡T. MTø£+≥÷ ˇø£ Á|ü‘´˚ ø£yTÓ qÆ kÕúq+ \_ÛdTü +Ô ~. ø±+Á{≤ø˘\º T, düuŸ`ø±+Á{≤≈£î\º T
Á|üuÛÑT‘·« ©E\T nqT≈£L*kÕÔsTT. MT uÛ≤>∑kÕ«eTT\ eT<Ûä´ $uÛÒ<ë\T Ç‘·s¡T\≈£î ñ
|üjÓ÷>∑|ü&˚ $<Ûä+>± e÷s¡&É+ u≤<Ûä ø£*–düTÔ+~. ìcÕÿs¡DyÓTÆq ‘·>±<ë\T ô|≥Tº≈£îì
H√s¡TC≤] |üs¡Te⁄ rdüT≈£îì ãC≤s¡T¬øπøÿ Äràj·TT\ Á|ües¡Ôq eTH√y˚<äq≈£î ø±s¡D+
ne⁄‘·T+~. MT zs¡TŒ, düVü≤q+ ø£èÁ‹eT+>± ‘Ó∫Ã ô|≥Tº≈£îqïeì n+<ä]ø° ns¡ú+
ne⁄‘·T+~. Hê>∑dæ+<Ûä÷s¡+ Á|ü‹s√p qT<äT≥q <Ûä]+#·&É+ e\q qs¡~wæº , qs¡|òüTÀwü
‘=\–b˛‘·T+~, »Hêø£s¡¸D @s¡Œ&ÉT‘·T+~. >=|üŒ ø±s¡´Áø£e÷\qT ÁX¯$T+∫ ˇ+≥]>±
nqT≈£L\ |òü*‘ê\T kÕ~ÛkÕÔs¡T. ñqï‘·kÕúHê\˝Àì yê] düVü≤ø±s¡+ ˝Ò≈£ î+&Ü MTs¡T
m
kÕ~Û + ∫q $»j· ÷ \T, MTyÓ ’ ] esêZ ì øÏ ~Á>±“¤ + ‹ì ø£ * –kÕÔ s TT. X¯ Á ‘· T es¡ Z +
co
ã\V” ≤ q|ü & É T ‘· T +~. Á|ü C ≤ø£ s ¡ ¸ D ô|s¡ T >∑ T ‘· T +~. dü + ‘êq+ |ü ≥ ¢ ø£ ] ƒ q +>±
eéVü≤]+#ê*‡q |ü]dæú‹ edüTÔ+~. &Ü≈£îýÓT+≥T¢, *œ‘·|üPs¡«ø£ eéVü‰sê\ j·T+<äT
u.
C≤Á>∑‘Ô· eVæ≤+#·+&ç. ø=qT>√\T˝À yÓ÷düb˛j˚T neø±XÊ\T ñHêïsTT. C≤Á>∑‘Ô· eVæ≤+#·+&ç.
ug
MT≈£î @e÷Á‘·+ dü+ã+<Ûä+ ˝Òì $yê<ë\≈£î MTπs ø±s¡D+ nì Á|ü#ês¡+ »s¡T>∑T‘·T+~.

J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$T, Äràj·TT\‘√ $uÛÒ<ë\T ø=~›ø±\+ ∫ø±≈£î ø£*–kÕÔsTT. Äs√>∑´+
ul
$wüjT· +˝À C≤Á>∑‘\Ô· T nedüs+¡ . yÓ÷ø±fi¯ófl, bÕ<ë\≈£î dü+ã+~Û+∫q H=|ü\T, Ç.mHé.{Ï

.m
düeTdü´\ e\¢ Çã“+~|ü&˚ neø±X¯+ ñ+~. e÷≥\qT K≥Te⁄>± ñ|üjÓ÷–+#˚ |ü<ä∆‹øÏ

dü«dæÔ #Ó|üŒ+&ç. Ä˝À∫+#·≈£î+&Ü yÓ+≥H˚ düe÷<Ûëq+ #Ó|ü≥ MT X¯øÏÔ eT]∫b˛sTT
w
|ü]o*+#·≈£î+&Ü #˚ùd yê>±›Hê\ e\q ø=ìï #˚<äT nqTuÛÑyê\T ‘·|üŒe⁄. s¡Vü≤dü´+>±

w
ãTTD≤\T #˚kÕÔs¡T. s¡Vü≤dü´+>± <ëHê\T, düVü‰j·T+ #˚kÕÔs¡T. Ä<ëj· T e÷sêZ\T

n|üŒ{Ïø£|ü&ÉT @s¡Œ&ÉT‘êsTT. |üP»\˝À eT]j·TT Ç+{À¢ Hê>∑ã+<Ûä+ nH˚ ≈£î+≈£îeTqT
w
ñ|üjÓ÷–+#·+&ç, Ç~ m+‘√ $•wü˜yÓTÆq~. düe÷»+˝À MT Á|ü‹wü˜ ô|+#˚ $<Ûä+>± z

eT+∫ neø±X¯+ edüTÔ+~. Bs¡Èø±*ø£ düeTdü´\T |ü]cÕÿs¡+ ne⁄‘êsTT. Ä]úø£+>± ≈£L&Ü
u≤>∑T+≥T+~. ‘·\ô|{Ïqº X¯óuÛøÑ ±sê´\T $»j·Te+‘·+>± |üPs¡eÔ ⁄‘êsTT. ñqï‘· ñ<√´>∑+
\_ÛdüTÔ+~. dæús¡#·sêdüTÔ\T eè~∆ #Ó+<äT‘êsTT. dü+‘êq|üs¡+>± ∫≈£î ÿ\T @s¡Œ&çHê yê{Ïì
n~Ûs√Væ≤+#·>∑\T>∑T‘ês¡T. dü+‘êHêìøÏ dü+ã+~Û+∫q $<ë´ $wüj·÷\˝À Ks¡TÃ #ê˝≤
m≈£îÿe ne⁄‘·T+~. Ç+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫ s¡TD≤\T #˚j·Te\dæq |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·+~.
n&ç– n&É>∑≈£î+&ÜH˚ ãTTD≤\T \_ÛkÕÔsTT. uÛÑ÷eTT\T, Çfi¯ófl Áø£j·T$Áø£j·÷\˝À
˝≤uÛ|Ñ &ü ‘É ês¡T. yÓ]’ es¡+Z ‘√ düj÷Ó <ä´ ‘ê‘·ÿ*ø£+>± ≈£î<äTs¡T‘·T+~. eT<Û´ä e]Ô‘«· + |ü]cÕÿsê\T
˝≤_ÛkÕÔsTT. MT e´øÏÔ>∑‘· J$‘·+˝À n~Ûø£+>± CÀø£´+ #˚düT≈£îH˚ yêfi¯fl≈£î ÁbÕ<Ûëq´‘·
‘·–+Z #˚ yêfi¯flqT mø£ÿ&É e⁄+#ê˝À nø£ÿ&˚ e⁄+#·T‘ês¡T. b˛{°|Øü ø£\å ˝À $»j·÷\T, Á|üuTÑÛ ‘·«
ñ<√´>∑+ yÓTT<ä˝q’… $ ˝≤_ÛkÕÔsTT. sê»ø°jT· |ü<Mä ÁbÕ|æÔ \_ÛdTü +Ô ~. q÷‘·q ô|≥Tºã&ÉT\T
nqT≈£L*kÕÔsTT. @ <˚e⁄&ç¬ø’Hê, <˚e‘·¬ø’Hê |üP» #˚ùd≥|ü&ÉT n_Ûùwø£+˝À eTVü‰rs¡ú+
bı&çì ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. eékÕj·T<ës¡T\≈£î ÁX¯eT≈£î ‘·–q |òü*‘·+ Á|ü‘·´ø£å+>±H√,
|üs√ø£å+>±H√ \_ÛdüTÔ+~. bÕ‘· X¯Á‘·Te⁄\T eT∞fl ‘Ós¡MT<ä≈£î ekÕÔs¡ T. ìcÕÿs¡DyÓTÆq
ì+<ä\T, nb˛Vü≤\T, Äs√|üD\T e÷qdæø£ ˇ‹Ô&øç Ï ø±s¡D+ ne⁄‘êsTT. #Ó|ü &ÉT e÷≥\T
qeTàe<äT.› Á|ü‘´˚ ø£ |üs´¡ y˚øDå£ <ë«sê ìC≤\T ìsê›]+#·Tø√+&ç. MT≈£î y˚T\T »s¡T>∑T‘·T+~.
nbÕsêú\T, nb˛Vü≤\≈£î <ä÷s¡+>± yêdüÔyê\T Á>∑Væ≤+#·&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#·+&ç. MT≈£î
y˚T\T »s¡T>∑T‘·T+~. ÇdüTø£ qT+&ç ‘Ó’\+ rj·Te#·TÃ, Çwüº+˝Òì e´≈£ îÔ\ qT+&ç
Áù|e÷_Ûe÷Hê\T kÕ~Û+#·&É+ e\¢ ø±ì|üì nì Á>∑Væ≤kÕÔs¡T. ø£]ƒqyÓTÆq ìs¡íj·÷\T
rdüTø√yê*‡q |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ø=+‘·ø±\+ s¡ø£Ôdü+ã+BÛ≈£î\‘√ $uÛÒ<ë\T #√≥T
#˚düT≈£î+{≤sTT. Äs√>∑´|üs¡yÓTÆq düeTdü´\T sêe#·TÃ. eTH√ìÁ>∑Vü≤+‘√ ø£]ƒqyÓTÆq
Áø£eT•ø£åD‘√ Äs√>±´ìï z >±&ç˝À ô|&É‘ês¡T. dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡∆+˝À yÓqTï H=|æŒ
u≤~ÛdüTÔ+~. Äsêe[ ≈£î+≈£îeT, l \ø°Î#·+<äq+‘√ neTàyê]ì |üP»#˚j·T +&ç,
eT+∫|òü*‘ê\T ñ+{≤sTT. Ád”Ô\‘√ $uÛÒ<ë\T, Ád”Ô nHês√>∑´+ Çã“+~ ø£\T>∑CÒkÕÔsTT.
eT+∫ neø±XÊ\T yÓ‘·T≈£îÿ+≥÷ ekÕÔsTT. <Ûäq+ ˝Òì ø±s¡D+>± yê{Ïì |üP]Ô>±
$ìjÓ÷–+#·Tø√˝Òs¡T. n+<ä]˙ ~Ûø£ÿ]+∫, dü«‘·+Á‹+∫ ˇø£ X¯óuÛÑø±sê´ìï |üP]Ô#˚j·T
m
>∑\T>∑T‘ês¡T. $+<äT\T, $H√<ë\T, |æøÏïø˘\T #Ó|üŒ<ä–q$ ø±e⁄. <ä÷s¡ÁbÕ+‘·+ qT+&ç
co
#Ó|üø√<ä–q ˝ÒK\T ekÕÔsTT. eT+<äT\ yê´bÕsê\T, yÓ’<äT´\T, ˝ÀVü≤|ü⁄ yê´bÕs¡T\≈£î,
#˚‹eè‘·TÔ\ |üìyê]øÏ, $<ë´s¡+>∑+˝À ñqïyê]øÏ, |ü]XÀ<ÛäHês¡+>∑+˝À ñqï yê]øÏ,
u.
ÄVü‰s¡<ÛëHê´\ yê´bÕs¡T\≈£î, ≈£Ls¡>±j·T yê´bÕs¡T\≈£î á dü+e‘·‡s¡ + nqT≈£L\+>±
ug
ñ+≥T+~. kı+‘· eTqTwüß\ <ë«sê Ä•+∫q |üqT\T HÓs¡y˚s¡e⁄. BìøÏ >±qT MTs¡T
eTs=ø£]ì yÓ‘·Tø√ÿe\dæ edüTÔ+~. ø√s¡Tº rs¡TŒ\T nqT≈£L\+>± e∫ÃHê Á|üjÓ÷»Hê\T
ul
e÷Á‘·+ Ä\dü´+>± Ä#·s¡D˝ÀøÏ ekÕÔsTT. d”«j·T s¡ø£åD≈£î dü+ã+~Û+∫q Äj·TT<Ûë\≈£î

.m
˝…ô’ dqT‡\T eT+ps¡T ne⁄‘êsTT. $˝≤düe+‘·yTÓ qÆ edüTeÔ ⁄\T ø=qT>√\T #˚kÕÔsT¡ . $<˚XÊ\
qT+&ç e∫Ãq <Ûäq+‘√ ñeTà&ç>± $\TyÓ’q dæúsêdüTÔ\T ø=qT>√\T #˚kÕÔs ¡T. á $wüj·T+
w
|ü≥¢ düìïVæ≤‘·T\‘√ uÛÒ<ë_ÛÁbÕj·÷\T ekÕÔsTT. ndü÷j·T HÓ\ø=+≥T+~. mes¡T #Ó|æŒHê

w
$qì yÓTT+&çyêfi¯ófl MT e÷≥ $q&É+ ã+<ÛäTe⁄\˝À ÄX¯Ãs¡´+ HÓ\ø=+≥T+~. eè‹Ô,

ñ<√´>±\≈£î dü+ã+~Û+∫q <=]¢q ˇø£ bıs¡bÕ≥TqT s¡Vü≤dü´+>± #·ø£ÿu…&É‘ês¡T. $TÁ‘·T\
w
düVü≤ø±s¡+, Áb˛‘ê‡Vü≤+ e\¢ MT˝À ìÁ<ëDyÓTÆq Á|ü‹uÛ≤ bÕ≥yê\T yÓ*øÏ ekÕÔsTT. n~

MT≈£î e÷qdæø£+>± m+‘√ ñ‘ê‡Vü≤+ ø£*–+#˚ n+X¯eTT. m.{Ï.m+. ø±s¡T¶ \T, Á¬ø&ç{Ÿ
ø±s¡T¶\T yÓTT<ä˝…’q eTTKýÓTÆq edüTÔe⁄\ |ü≥¢ C≤Á>∑‘·Ô nedüs¡eTT. {Ï.$. s¡+>∑+˝À
ñqïyê]øÏ eT+∫ neø±XÊ\T ø£*dæ ekÕÔsTT. ÄVü‰s¡ ìj·Te÷\T bÕ{Ï+#ê\ì
ìs¡ísTT+#·T≈£î+{≤s¡T. $yê<ë\≈£î, ‘·>±<ë\≈£î <ä÷s¡+>± e⁄+&Ü\ì uÛ≤$+∫Hê ø±\+
n+<äT≈£î düVü≤ø£]+#·<äT. MT MT<ä e∫Ãq Äs√|üD\≈£î düeTs¡úe+‘·+>± Á‹|æŒø=&É‘ês¡T.
$<˚oj·÷q dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T, $<˚XÊ\˝À #·<äTe⁄ø√e&ÜìøÏ #˚ùd Á|üj·T‘êï\T,
yê´bÕsê\T, Á^Héø±s¡T¶ yÓTT<ä˝…’q$ \_ÛkÕÔsTT. X¯óuÛÑø±sê´˝À $wüj·T+˝À MT |ü+‘·+
HÓ–+Z #·T≈£î+{≤s¡T. ≈£î≥T+ã+˝À ◊ø£eT‘·´+ ˝À|ædTü +Ô ~. ñ<√´>∑+˝À Á|üuTÑÛ ‘·«+ ≈£î‘·+Á‘ê\T
|òü*+#·e⁄. MT dü«j·T+ ø£è‘ê|üsê<Ûë˝Ò Çã“+~øÏ >∑T]#˚kÕÔsTT. eè‹Ô , yê´bÕs¡
eéVü‰sê\˝À $eTs¡Ù\T, Çã“+<äT\T @s¡Œ&ÉT‘êsTT. <äTs¡u≤Û ´kÕ\≈£î u≤ìdü˝q’… dæã“+~
e\¢ qwüº+ ø£\T>∑T‘·T+~. X‚«‘ês¡ÿ >∑D|ü‹øÏ düTeT+>∑[ |üdüT|ü⁄, dæ<ä∆>∑+<Ûä+, Äsêe[
≈£î+≈£îeT‘√ |üP» #˚j·T+&ç, yêdüTÔ<√cÕ\T q•kÕÔsTT, kÕqT≈£L\ |òü* ‘ê\T ekÕÔsTT.
sê»ø°j·T+>± nqT≈£L\+>± ñ+≥T+~. kÕe÷õø£ ùdyê ø±s¡´Áø£e÷\˝À eT+∫ ù|s¡T
edüTÔ+~. MT MT<ä Ä<Ûës¡|ü&çq nH˚ø£eT+~øÏ Hê´j·T+ #˚kÕÔqT nqT≈£î +{≤s¡T. MT
|üs¡|ü‹ e\¢ MT yêfi¯fl≈£î Á|üuÛÑT‘·«|üs¡yÓTÆq kÕÿ\sYwæ|t\T, Á|üuÛÑT‘·«|üs¡yÓTÆq d”ÿyéT\ <ë«sê
\_∆ #˚≈£Ls¡T‘·T+~. nsTTqyêfi¯fl $wüj·T+˝À n‹CÀø£´+ #˚düT≈£î+{≤s¡T. n+<äT≈£î ‘·–q
eT+∫ |ò*ü ‘ê\T ekÕÔsTT. düe÷»+˝À ñqï‘·kÕúsTTøÏ m~–, ø√≥¢ø=B› <Ûäq+ dü+bÕ~+∫
nôwºÌX¯«sê´\T nqTuÛÑ$düTÔqï á |ü]dæú‹˝À, á X¯óuÛÑdüeTj·T+˝À MT ñqï‹ì #·÷dæ
bı+–b˛j˚T z Äràj·TT&ÉT XÊX¯«‘·+>± Äø£dæàø£+>± á ˝Àø£+ $&ç∫ yÓ[flb˛e&É+
MT e÷qdæø£ y˚<äq≈£î ø±D+ ne⁄‘·T+~. yÓ’sê>∑´+, HÓ’sêX¯´+, ìs¡T‘ê‡Vü≤+ Äe]kÕÔsTT.
ÄsYÿ >±´\Ø\T, ã÷´{° bÕs¡s¢ \Y T, n\+ø±s¡ dü+ã+~Û‘· yê´bÕsê\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. ø=+<ä]øÏ
Ç‘·s¡T\ MT<ä <˚«wü+ MT MT<ä n_Ûe÷q+>± e÷] düVü‰j·T|ü&É‘ês¡T. Á|ü‘·´]úesêZìï
ø±s¡D+ #·÷|æ Ç‘·s¡T\ qT+&ç ˝≤uÛÑ+ bı+<äT‘ês¡T. düs¡Œ<√cÕ\T eT]j·TT Á>∑Vü‰\
e\q ø£\T>∑T u≤<Û\ä T ‘=\–b˛e&ÜìøÏ düsŒ¡ <√wüìyês¡D≤ #·÷s¡eí TT‘√ düs«¡ s¡ø±å #·÷s¡eí TT
ø£*|æ kÕïq+ #˚j·T+&ç (‘·\kÕïq+ #˚j·Tsê<äT). dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡∆ +˝À
m
kÕ+π ø ‹ø£ | ü s ¡ y Ó T Æ q $<ë´s¡ + >∑ + ˝À sêDÏ k ÕÔ s ¡ T . n‘· T ´qï‘· kÕ+π ø ‹ø£ $<ä ´ qT
co
nuÛÑ´dæ+#·&ÜìøÏ neø±XÊ\T ø£*dæekÕÔsTT. dü+‘êq|üs¡yÓTÆq $wüj·÷\T düC≤e⁄>±
ñqï|üŒ{Ïø° ≈£îe÷¬sÔ ˝Òø£ ≈£îe÷s¡T&ç $wüj·T+˝À düeTdü´\T @s¡Œ&ÉT ‘êsTT. yê´bÕs¡+˝À
u.
˝≤uÛ≤\T dü+‘·è|æÔø£+>±H˚ ñ+{≤sTT. sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\T CÀø£´+ ≈£ L&Ü nìyês¡´+
ug
ne⁄‘·T+~. kı+‘· $wüj·÷\˝À, yê´bÕs¡ $wüj·÷\˝À MT‘√ #·]Ã+#·≈£î+&É MT

uÛ≤>∑kÕ«eTT\T dü«‘·+Á‘·|ü⁄ ìs¡íj·÷\T rdüT≈£î+{≤s¡T. kÕVæ≤‘·´, ø£fi≤, $<ä´, |ü]XÀ<Ûäq
ul
s¡+>±˝À¢ #˚dqæ ø£èwæø,Ï #˚dTü qÔ ï ø£èwæøÏ ‘·–q >∑T]Ô+|ü⁄, >ös¡e+, ø°]Ô \_ÛkÕÔsTT. nyês¡T\¶ T
.m
≈£L&Ü \_ÛkÕÔsTT. Ä|ü<ä\T ‘·|ü≈£î+fÒ $T–˝Ò~ n<äèwüºy˚Tqì Á>∑Væ≤+#·+&ç. dæúsêdüTÔ\

eéVü‰sê\˝À ô|<ä›\T MT≈£î nqT≈£L\+>± eéVü≤]kÕÔs¡T. ôdŒ≈£î´˝Òwü Hé‡, ùd˝Ÿ‡ á
w
dü+e‘·‡s¡ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À m≈£îÿe ÄdüøÏÔ ø£\T>∑CÒkÕÔsTT. eTqdüT‡ m+‘· e<ä›qT≈£îHêï Ä

w
e÷sêZ\yÓ’ù| ˝≤>∑T‘·T+~. Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑+˝À |üì#˚dæq yê]øÏ &ç|ü⁄´fÒwüHé MT<ä eT+∫

kÕúq+ \_ÛdüTÔ+~. ÇHé|òüsYy˚Twüyé f…ø±ï\J, kÕ+πø‹ø£ $<ä´˝À¢ sêDÏ kÕÔs¡T. #ê˝≤
w
dü+<äsê“¤\˝À ø£èwæ |òü*düTÔ+~. <Ó’e+ nqTÁ>∑Væ≤+#ê&ÉT, e÷qe‘·«+ nø£ÿ&Éø£ÿ&É $T–*

e⁄+~ nì ãTTEe⁄ #˚ùd $<Û+ä >± ø=ìï dü+|òTü ≥q\T »s¡T>∑T‘êsTT. $<ë´]ú˙$<ë´s¡T\ú T
C≤„q#·÷sêíìï ùd$+#·&É+, düs¡dü«r ‹\ø±ìï qT<äT≥q <Ûä]+#·&É+, y˚T <Ûë<äøÏåD≤eT÷]Ô
s¡÷|ü⁄qT yÓT&É˝À <Ûä]+#·&É+ e\q eT+∫ |òü*‘ê\T bı+<ä>∑\T>∑T‘ês¡T . dæ˙,ø£fi≤,
|ü]ÁX¯eT˝À ñqïyê]øÏ |ü]dæú‘·T\T n+‘· nqT≈£L\+>± ˝Òe⁄. ˇø£#√≥ uÛÑ÷$T n$Tà
yπ̊s#√≥ uÛ÷Ñ $Tì ø=+{≤s¡T. Ç~ MT≈£î ˝≤_Û+#˚ n+X¯+>± e÷s¡T‘·T+~. Hê´j·Tã<ä+∆ >±
MT≈£î sêe\dæq Ä]úø£ Á|üjÓ÷»Hê\qT ø√s¡Tº <ë«sêH˚ dü+bÕ~+#·Tø√ >∑\T>∑T‘ês¡T.
≈£î≥T+ãdüuTÑÛ ´\≈£î ã+>±s¡T ÄuÛsÑ D¡ ≤\T ø=ì Çyê«\H˚ MT ø√]ø£ HÓs¡ys˚ T¡ ‘·T+~. ‘·qU≤˝À
ñqï &Ü≈£îýÓT+{Ÿ‡ $&ç|ækÕÔs¡T. düe÷»+˝À nK+&ÉU≤´‹ \_ÛdüTÔ+~. á dü+‘√wü
dü+ãsê\qT MTs¡T ÄkÕ«~+#·˝sÒ T¡ . eTTKT´\‘√ |ü]#·j÷· \T ô|s¡T>∑T‘êsTT. düe÷»+˝À
ñqï‘·esêZìï XÊdæ+#˚ kÕúsTTøÏ m<äT>∑T‘ês¡T. >∑‘·+˝À ø=qT>√\T #˚d æq dæúsêdüTÔ\ $\Te
ô|s¡T>∑T‘·T+~. mø£ÿ&Ó’‘˚ ÄdüTÔ\ $\Te ‘·>∑TZ‘·T+<√, <ëìì |ü≥Tº≈£ îì y˚˝≤&É≈£î+&Ü
e~*y˚kÕÔs¡T. qcÕº\ U≤‘ê˝ÀøÏ HÓ{Ïºy˚kÕÔs¡T. MTs¡T ø£\\T ø£qï >∑e ÷´ìï #˚s¡T≈£î+{≤s¡T.
MTô|’ e∫Ãq Äs√|üD\≈£î $es¡D Çe«s¡T. <äèwæº eTs¡˝ÒÃ Á|üj·T‘·ï+ #˚dæ $»j·T+
kÕ~ÛkÕÔs¡T. MTô|’ e∫Ãq Äs√|üD\T ì+<ä\T eTs¡T>∑Tq|ü&É‘êsTT. uÛ≤>∑kÕ«eTT\
$wüj·TeTT˝À ‘Ó>∑‘Ó+|ü⁄\T #˚düT≈£î+{≤s¡T. ø±˙ Ç~ ˇø£ÿfÒ n+‹eT |ü ]cÕÿs¡+ ø±<äT.
ø√s¡Tºrs¡TŒ\ e\¢ HêeTe÷Á‘·|ü⁄ Á|üjÓ÷»Hê\T <äø£ÿe#·TÃ. ø°\ø£yÓTÆq ø√s¡Tºrs¡TŒ\T MT≈£î
nqT≈£L*kÕÔsTT. ‘Ó\¢õ˝Ò¢&ÉT e‘·TÔ\‘√ nwüºeT÷*ø±‘Ó’\+ ø£*|æ BbÕsê<Ûäq #˚j·T+&ç.
u≤<Ûä´‘·\T HÓs¡y˚s¡Ã&ÜìøÏ uÛÑ÷eTT\T n$Tà, q÷‘·q dæúsêdüTÔ\T ø=qT>√\T #˚düT≈£î+{≤s¡T.
eTq Á|üj·T‘·ï+‘√bÕ≥T n<äèwüº+ <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ ñ+&Ü\qï dü+>∑‹ düŒ wüº+>± s¡TEe⁄
ne⁄‘·T+~. n‹CÀø£´+ $wüj·T eéVü‰sê\˝À ‘·–Z+#·T≈£î+{≤s¡T. >∑‘·+˝À $uÛÒ~+∫q
$wüj÷· \qT Á|üdTü ‘Ô +· düeT]ú+#·e\dæ edüT+Ô ~. kı+‘·yêfi¯fl MT<ä m≈£îÿe>± Ä<Ûës¡|&ü eÉ <äT.›
yêdüyÔ ê\T Á>∑V≤æ +∫ ìs¡j í ÷· \T #˚jT· +&ç. nb˛Vü≤\‘√ #˚ùd ìs¡j í ÷· \T qwü+º ø£*–kÕÔsTT.
edüTÔ, uÛÑÁ<ä‘·≈£î ÁbÕ<Ûëq´‘· Çe«+&ç. yê´bÕs¡+˝À s=fÒwüHé˝À, ˝≤uÛ≤\T u≤>∑T+{≤sTT.
Ks¡TÃ\T n~Ûø+£ ne&É+ e\¢ ˝≤uÛ≤\T ô|<ä>› ± ø£q|ü&eÉ ⁄. ø±+Á{≤≈£î\º T, düuŸø±+Á{≤≈£î\º T,
˝…’ôdHé‡\T, ©E bı&ç–+#˚ e+{Ï n+XÊ\T ø=+‘· $yê<ädüŒ<ä+ ne⁄‘êsTT. Á|ü‹ ∫qï
m
$wüj·÷ìøÏ |ü\T≈£îã&ç ñ|üjÓ÷–+#·e\dæ edüTÔ+~. kÕqT≈£L\ |òü*‘ê\T ekÕÔsTT.
co
|ü+‘ê\≈£î |ü{Ïº+|ü⁄\≈£î b˛≈£î+&Ü #·s¡Ã\˝À #ê˝≤ düeTdü´\T |ü]wüÿ ]+#·T≈£î+{≤s¡T.
dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡∆+˝À Á|üuÛÑT‘·«|üs¡+>± ∫≈£îÿ\T sêe#·TÃ. |üqTï\T edü÷\T #˚ùd
u.
n~Ûø±s¡T\T e´øÏ>Ô ‘∑ · <˚«wü+ ô|+#·T≈£î+{≤s¡T. nsTT‘˚ MT b˛sê≥|ü{eÏ T eT+∫ |ò*ü ‘êìï
ug
ÇdüTÔ+~. Á|üuÛÑT‘·«|üs¡+>± sêe\dæq sêsTTr\T _˝Ÿ‡ kÕqT≈£L\ |òü*‘ê\qT ÇkÕÔsTT.

$\TyÓq’ |üÁ‘ê\T, &Ü≈£îýÓT+{Ÿ‡ #√]øÏ >∑T] nj˚T´ neø±X¯+ ñ+~, C≤Á>∑‘Ô· eVæ≤+#·+&ç.
ul
düe÷»+˝À ñqï‘·kÕúHê\˝À ñqï e´≈£îÔ\‘√ ø£*dæ |üì#˚kÕÔs¡T. düe÷»+˝À Ád”Ô\ e\¢

.m
ø=ìï ñ|üjÓ÷>±\T @s¡Œ&ÉT‘êsTT. #ê˝≤ eT+~ MT |ü≥¢ q$Tàø£ ø£*– yêfi¯fl düeTdü´\T
#Ó | ü  ≈£ î +{≤s¡ T . yêfi¯ fl dü e Tdü ´ \T |ü ] wü ÿ ]+∫ Ád” Ô \ <ä > ∑ Z s ¡ ˇø£ q$Tàø£ q T
w
@s¡Œs¡TÃø√>∑\T>∑T‘ês¡T. <ä÷s¡ÁbÕ+rj·÷q+ ˝≤_ÛdTü +Ô ~. <ä÷s¡ÁbÕ+‘·+˝À $<ä´ nuÛ´Ñ dæ+#·

w
>∑\T>∑T‘ês¡T. yÓ’yêVæ≤ø£ dü+ã+<ÛäyÓTÆq Çã“+<äT\T @<äTs=ÿ+≥Tqï yês¡T #·≥º|üs¡+>±

$&çb˛e&É+ nìyês¡´+ ne⁄‘·T+~. Áù|eT $yêVü‰\T ø£*dæsêe⁄. |ü⁄q:$yêVü≤+ ø=s¡≈£î
w
Á|üj·T‹ï+#˚ yê]øÏ |ü]dæú‘·T\T nqT≈£L\+>± ñHêïsTT. á sê•˝À »ìà+∫q yês¡T á

dü+e‘·‡s¡+ n|òüTÀs¡bÕX¯ó|ü‘· Vü≤√eT+ #˚j·÷*, sêVüQπø‘·TÁ>∑Vü≤ <√wü|ü]Vü‰s¡ ø£+ø£D+
˝Ò<ë s¡÷|ü⁄ <Û]ä +#ê*. düV≤ü √<äsd¡ Vü ≤ü √<äØ esêZìøÏ s¡V≤ü dü´+>± MTs¡T #˚dqæ Ä]úø£ düVü‰j·T+
ø=+<ä] ‘·|ü \ e\¢ ãj·T≥|ü&TÉ ‘·T+~. á ø±s¡D+ e\¢ >∑èVü≤+˝À nXÊ+‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~.
#˚‘·>±ì yêfi¯fl≈£î, m+<äT≈£L |üìøÏsêì yêfi¯fløÏ, k˛eT]b˛‘·T\≈£î MTs¡T $es¡D
Ç#·TÃø√e\dæq |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ùdïVæ≤‘·T\‘√ ø£*dæ #˚ùd ∫qï∫qï yê´bÕsê\T
#·ø£ÿ>± ø£*dæ ekÕÔsTT. ùdïVü≤ã+<Ûë\ e\¢ e÷qdæø£ ñ˝≤¢dü+ ø£\T>∑T ‘·T+~. $+<äT.
$H√<ë\T n~Ûø+£ ne⁄‘êsTT. eè‹Ô,ñ<√´>±\|üs+¡ >± eT+∫ |ü]D≤e÷\T m<äTs¡e⁄‘êsTT.
e÷qdæø£ dü+‘√wü+ ø£\T>∑T‘·T+~. á dü+e‘·‡s¡+ Á|ü<∏äe÷s¡∆+, ~«rj·÷s¡∆+ ¬s+&É÷
nqT≈£L\+>± ñHêïsTT.
Ád”Ô\≈£î Á|ü‘˚´ø£+ :- á sê•˝À »ìà+∫q Ád”Ô\≈£î á dü+e‘·‡s¡+ nqT≈£L\+>± ñ+~.
MT |ü\T≈£îã&ç, >∑T&é$˝Ÿ düe÷»+˝À eT+∫ e´øÏÔ>± qeTàø±ìï @s¡Œs¡TdüTÔ+~. Ä
qeTàø£y˚T nH˚ø£ $wüj·÷˝À¢ MT $»j·÷ìøÏ, ˝≤uÛ≤\≈£î ø±s¡DeTe⁄‘·T+~. Ç+{À¢q÷,
yê´bÕs¡ Á|ü<X˚ Ê\˝Àq÷ ø£|ü kÕ+Áu≤DÏ‘√ <Û÷ä |ü+ y˚jT· +&ç. Áù|eT $yêVü‰\|ü≥¢ MT≈£îqï
dü<ë_ÛÁbÕj·T+ |üP]Ô>± b˛‘·T+~. J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$T ìs¡+≈£îX¯ <Û√s¡DÏ, Çwüº+ e∫Ãq≥T¢>±
e÷{≤¢&É&É+, XÊ&çdtº˝≤>± Á|üe]Ô+#·&É+, u≤ìkÕ˝≤>∑ #·÷&É&É+ MT≈£î @e÷Á‘·+ $\Te
Çe«ø£b˛e&É+, MT ø±|ü⁄s¡+˝À Ç‘·s¡T\ CÀø£´+ Çe˙ï MT e÷qdæø£ y˚<äq ≈£î
ø±s¡DeTe⁄‘êsTT. e÷qdæø£ y˚<qä øπ ø±<äT ø£]qƒ yÓTqÆ ìs¡j
í ÷· \≈£î ≈£L&Ü ø±s¡DeTe⁄‘·T+~.
#·≥º Á|üø±s¡+ #·s´¡ \T rdüT≈£î+{≤s¡T. MTs¡+fÒ @$T{À ‘Ó\TdüT≈£îH˚˝≤ #˚kÕÔsT¡ . XÊX¯«‘·+>±
$&çb˛e&ÜìøÏ ìs¡ísTT+#·T≈£î+{≤s¡T. Ç~ ø=+‘·eT+~øÏ e÷Á‘·y˚T e]ÔdüTÔ+~. n+<ä]ø°
ø±<äT. nìï $wüj÷· ˝À¢ $»j·T+ kÕ~Û+∫, X¯øÔÏ kÕeTsêú´\‘√, ◊X¯«s¡´+‘√, n~Ûø±s¡+‘√,
bı*{Ïø£˝Ÿ |üesY‘√ á düe÷C≤ìøÏ düe÷<Ûëq+ #ÓbÕŒ\ì ìX¯ÃsTT+#·T≈£î+{≤s¡T. n<˚
ø√D+˝À MTs¡T $»j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T. bı–&çq yêfi¯flì <ä÷s¡+>± ô|&É‘ês¡T, $eT]Ù+∫q
yêfi¯flì <ä>∑Zs¡>± rdüT≈£î+{≤s¡T. nq+‘·ø±\#·Áø£+ me«] ø√dü+ Ä>∑<ä ì Á>∑Væ≤kÕÔs¡T.
Äsêe[ ≈£î+≈£îeT, l \ø°Î#·+<äq+‘√ neTàyê]ì |üP»#˚j·T+&ç, eT+∫|òü*‘ê\T
m
ñ+{≤sTT. ø=+‘·eT+~ $yêVü≤ dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ $wüj÷· ˝À¢ ô|<äy› êfi¯flqT m<äT]+∫, dü«+‘·
co
ìs¡íj·÷\T rdüT≈£î+{≤s¡T. MT ñ<√´>∑+, MT dü+bÕ<äq #ê˝≤ eT+~øÏ MTø£+fÒ m≈£îÿe
ÇcÕºìï ø£*–kÕÔsTT. yêfi¯fl #·÷|ü⁄\T MT Vü‰´+&éu≤´>¥ MT<äH˚ ñHêïj· Tì Á>∑Væ≤+#·+&ç.
u.
MT ‘Ó*$‘˚≥*ï, <ÛÓ’sê´ìï, X¯øÏÔ kÕeTsêú´\qT #ê˝≤ >ös¡e+>±, VüA+<ë>±
ug
Á|ü<]ä Ù+#·+&ç. n|ü&˚ düe÷»+ MT≈£î ˝§+>∑T‘·T+~. e+– MT≈£î qeTkÕÿsê\T #˚dTü +Ô ~.
dü+‘êq+ ˝Òì yê]øÏ dü+‘êqÁbÕ|æÔ ø£\T>∑T‘·T+~. MT #˚‘·T\ MT<äT>± X¯óuÛÑø±sê´\T
ul
#˚kÕÔs¡T. ≈£î≥T+ã+˝À ◊ø£eT‘·´+ ø√dü+ ÁX¯$T+∫ nqT≈£L\ |òü*‘ê\T kÕ~ÛkÕÔs¡T.

.m
ã+<ÛäTe⁄\T, z ∫qïes¡Z+ ‘·|üŒ n+<ä]˙ ˇπø‘ê{Ï ô|’øÏ rdüT≈£îì sê>∑ \T>∑T‘ês¡T. $<ä´
dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T #·ø£ÿ>± nqT≈£L*kÕÔsTT. Á|üuÛÑT‘·«|üs¡+>± ìs¡«Væ≤+#˚
w
b˛{°|üØø£å\˝À $»j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T. Áô|’y˚{Ÿ ø£+ô|˙˝À¢ ≈£L&Ü eT+∫ neø±XÊ\T

w
ekÕÔsTT. Ç‘·s¡T\ Áb˛‘ê‡Vü≤+‘√ ñqï‘· $<ä´ nuÛÑ´dækÕÔs¡T. MTs¡T nqT≈£îqï e´øÏÔ

<ä>∑Zs¡e⁄‘ês¡T. $yêVü‰~ X¯óuÛÑø±sê´\ $wüj·T+ $yê<ädüŒ<ä+ ne⁄‘·T +~. Ç+<äT˝À
w
me]ì u≤<ÛäT´\T #˚ùd neø±X¯+ ñ+&É<äT. MT dü«j·T+ø£èwæ e\¢, X¯øÏÔ kÕeTsêú´\ e\¢
z Á|ü‹cÕ˜‘·àø£yÓTÆq ñ<√´>±ìï dü+bÕ~kÕÔs¡T. ÁX¯eT≈£î ‘·–q |òü*‘· + \_ÛdüTÔ+~.
dæús¡#·sêdüTÔ\T ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. yê´bÕs¡+˝À eT+∫ ˝≤uÛ≤\T ñ+{≤sTT. dü+‘êq
dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\˝À |ü⁄s√>∑‹ u≤>∑T+≥T+~. $<˚XÊ\˝À #·<äTe⁄≈£ îH˚ neø±X¯+,
ñ<√´>∑+ #˚ùd neø±X¯+ \_ÛkÕÔsTT. ◊.◊.{Ï, yÓT&çdæHé d”≥T \_ÛkÕÔsTT. |”õ d”≥T
≈£L&Ü \_ÛdüTÔ+~. ô|’ n~Ûø±s¡T\ n_Ûe÷Hêìï bı+<ä>∑\T>∑T‘ês¡T. ø±sê´\j·T+˝À,
yê´bÕs¡ Á|ü<˚X¯+˝À, >∑èVü≤+˝À MT<˚ n+‹eT ìs¡íj·T+ ne⁄‘·T+~. n$yêVæ≤‘·T˝…’q
Ád”Ô\øÏ $yêVü≤+ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. eT+∫ dü+ã+<Ûä+ edüTÔ+~. MTs¡T ÄdüTÔ\T n$Tàq
‘·s¡Tyê‘· yê{Ï $\Te |ü&çb˛‘·T+~. ]j·T˝Ÿ mùdº{Ÿ yê´bÕs¡+˝À ˇ&ç<ä T&ÉT≈£î\T ñHêï
qcÕº\T sê≈£î+&Ü n~Û>∑$T+#·>∑\T>∑T‘ês¡T. ìsêàD dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷˝À¢ HêD´‘·≈£î
ÁbÕ<Ûëq´‘·qT ÇkÕÔs¡T. ˝≤uÛ≤\T ‘·–ZHê |òüsê«˝Ò<äì uÛ≤$kÕÔs¡T. Ç+<äT≈£î $s¡T<ä∆+>± MT
uÛ≤>∑kÕ«eTT\ ìs¡íj·÷\T MTø£+‘·>± s¡T∫+#·e⁄. dü+düú >∑T&é$˝ŸqT ô|+#·T≈£î+fÒ
XÊX¯«‘·yTÓ qÆ ≥Te+{Ï Bs¡øÈ ±*ø£yTÓ qÆ ≥Te+{Ï |ò*ü ‘ê\qT bı+<ä>\∑ T>∑T‘êeTì MT n+#·Hê,
ø±«*{°‘√ |üì˝Ò≈£î+&Ü nsTTq+‘·es¡≈£î &ÉãT“\T <ä+&ÉT≈£î+<ëeTT nì uÛ≤$+#˚ MT
uÛ≤>∑kÕ«eTT\qT <ä÷s¡+>± ñ+#ê\ì ìs¡íj·T+ rdüT≈£î+{≤s¡T. mes¡÷ MT e÷≥≈£î
m<äTs¡T #Ó|üŒ˝Òì |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. sê»ø°j·T+>± #ê˝≤ u≤>∑T+~. Á|ü»\˝À eT+∫
Á|üU≤´‹ @s¡Œs¡TÃø√>∑\T>∑T‘ês¡T. MT X¯Á‘·Tes¡Z+ MT<ä Ä~Ûø£´‘· \_ÛdüTÔ+~. q÷‘·q
yê´bÕsê\T, f…+&És¡T¢, ©E\T, ˝…’ôdqT‡\T, ø√s¡Tºrs¡TŒ\T yÓTT<ä˝…’ q$ ø£*dæ ekÕÔsTT.
dü+‘êHêìï Áø£eT•ø£åD˝À ô|≥º&ÜìøÏ m≈£îÿe ÁbÕ<Ûëq´‘·qT ÇkÕÔs¡T. yêfi¯ófl m˝≤+{Ï
<äTs¡\yê≥¢≈£î ˝Àqe≈£î+&Ü MT X¯øÏÔe+#·q ˝Ò≈£î+&Ü ÁX¯$TkÕÔs¡T. bÕ‘· s¡TD≤\T
r]Ãy˚kÕÔs¡T. Á|üuÛÑT‘·«|üs¡+>± sêyê*‡q Äs¡¶s¡T¢ #˚‹øÏ n+<äT‘êsTT. ©E\T,
düuŸø±+Á{≤≈£îº\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. #˚‹eè‘·TÔ\T, n\+ø±s¡ dü+ã+<ÛäyÓTÆq yê´bÕsê\T, eÁdüÔ
yê´bÕsê\T eT<ÛäéT+>± e⁄+{≤sTT. q÷HÓ, ÄVü‰s¡<ÛëHê´\≈£î dü+ã+~Û+ ∫q
yê´bÕsê\T #ê˝≤ u≤>∑T+{≤sTT. ô|ò’HêHé‡ yê´bÕs¡+ #˚j·T<ä–q~ ø±<äT. eT<Ûäés¡TÔ\
e\¢ ø=+‘· qwüºb˛‘ês¡T. düVü≤√<äs¡, düVü≤√<äØ es¡Z+‘√ dü+ã+<Ûë\T yÓTs¡T>∑T|ü&É‘êsTT.
m
MT eTqdüT˝À ñqï n_ÛÁbÕj·÷ìï ‘Ó–+∫ #Óù|ŒkÕÔsT¡ . Vü≤qTe÷Hé e‘·T\Ô ‘√, nwüeº T÷*ø±
co
‘Ó’\+‘√ BbÕsê<Ûäq #˚j·T+&ç. ø√s¡Tºrs¡TŒ\T nqT≈£L\+>± e⁄+{≤sTT. n$ neT\T
ø±e&ÜìøÏ düeTj·T+ |ü&ÉT‘·T+~. e÷qdæø£+>± MTs¡T nXÊ+‹ ø£*–+#˚ $<Ûä+>±
u.
ø=+<äsT¡ e´≈£î\Ô T Á|üe]ÔkÕÔsT¡ . n‹ø£w+ºü MT<ä á e÷qdæø£ ˇ‹Ô&ç qT+&ç ãj·T≥|ü&‘É ês¡T.
ug
q÷‘·q ø£+ô|˙ @sêŒ≥T ø√dü+ MT <ä>∑Zs¡ &ÉãT“\T ñqï|üŒfø° u≤´+≈£î s¡TD≤\T #˚kÕÔs¡T.
yê´bÕs¡ $düÔs¡D u≤>∑T+≥T+~. ñ<√´>∑ dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T Á|üyÓ ÷wüqT¢ ≈£L&Ü
ul
nqT≈£L\+>± ñHêïsTT. yÓTT‘·Ô+ MT<ä á dü+e‘·‡s¡+ u≤>∑T+≥T+~.

.m
w
w
w
düsd¡ «ü r ‹\ø£+
C≤„q eè~∆ø,Ï $<ë´s¡+>∑eTT˝À $»j·TÁbÕ|æøÔ ,Ï C≤„|øü X£ ø¯ ÔÏ eè~∆ø,Ï düsd¡ «ü r
ø£{≤ø£eå TTq≈£î <Û]ä +#˚ ≈£î+≈£îeT! á düsd¡ «ü r ‹\ø£eTT $<ë´]ú˙, $<ë´s¡T˝ú Ò
ø±ø£ ô|<ä›yês¡T≈£L&Ü <Ûä]+#·<ä–q~. nwüºÁ<äeéTT\T, düs¡dü«r ‘Ó’ \eTT,
Äe⁄ HÓsTT´ yÓTT<ä˝q’… yê{Ï‘√ eT÷˝≤ qø£Áå ‘·eTT X¯óÁø£yês¡eTT Hê&ÉT düsd¡ «ü r
Vü≤ÀeTeTT 7 s√E\T #˚dæ Ä Vü≤ÀeT uÛdÑ àü eTTqT ≈£î+≈£îeT sêfi¯fl‘√, düsd¡ «ü r
Ä≈£îbı&ç, |üdsü T¡ , $wæ#º ≥Ó Tº #·÷s¡eí TT‘√ $TÁX¯eTeTT #˚jT· T≥ »s¡T>∑T‘·T+~.
á $<Û+ä >± ‘·j÷· s¡T#˚dqæ düsd¡ «ü ‹ ≈£î+≈£îeTqT 27 s√E\T $~Û $<ÛëHêìï
nqTdü]+∫ ì\Te#˚j·T&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. ‘·<äT|ü] Bìì <Ûä]+∫q eT+∫ |òü*‘ê\T,
e÷qdæø£ Á|üXÊ+‘·‘· @s¡Œ&ÉT‘·T+~.
2023-2024 ˝À
MTqsê• |òü*‘·eTT\T
Ä<ëj·T+ ` 08 e´j·T+ ` 11 sê» ` 01 ne ` 02
|üPsê«uÛ≤Á<ä 4e bÕ<ä+, ñ‘·sÔ êuÛ≤Á<ä 1,2,3,4 bÕ<äeTT\T, sπ e‹, 1,2,3,4 bÕ<äeTT\
j·T+<äT |ü⁄{Ïqº yês¡T ªª~,<äT,X¯´+,s¡a≤,<ë,<˚,<√,#ê,∫µµ nqT nø£så e¡ TT\T ‘·eT ù|s¡Tq≈£î
yÓTT<ä≥ >∑\yês¡T MTqsê•øÏ #Ó+~qyês¡T.
2023- 2024 dü+e‘·‡s¡ |òü*‘·eTT\T
á sê• yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡eTT $TÁX¯eT |òü*‘ê\T >√#·]düTÔHêïsTT. \>∑ï ~«rj·T
m
kÕúHê\˝À >∑Ts¡TsêVüQe⁄\ dü+#ês¡+, dü|üÔeT nwüºeTkÕúHê\˝À πø‘·TÁ>∑Vü≤ dü+#ês¡+,
co
e´j·TkÕúq+˝À X¯ìÁ>∑Vü≤ dü+#ês¡+, s¡$#·+Á<ä Á>∑Vü≤D≤\T, >∑Ts¡TX¯ óÁø£eTÚ&ÛÉ´$T\T
Á|ü<ÛëqyÓTÆq |òü*‘ê\qT ìπs›•düTÔHêïsTT. MTq sêkÕ´~Û|ü‹jÓÆTq≥Te+{Ï >∑Ts¡Te⁄
u.
_+<äTÁ|ükÕús¡ nwüºø£es¡TZ˝À Hê\T>∑T _+<äTe⁄\‘√, X¯óÁ≈£î&ÉT ◊<äT _+<äTe⁄\‘√, X¯ì
ug
Hê\T>∑T _+<äTe⁄\‘√ eT+∫ ã\+ ø£*– ñHêïs¡T. nH˚ø£eT+~‘√ q÷‘·qyÓTÆ q

eéVü‰sê\T yê´bÕsê\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. ÄX¯ô|≥Tº≈£îqï e´≈£îÔ\T $TeTà*ï Ä<äT≈£î+{≤s¡T.
ul
m+‘√eT+~øÏ MTs¡T nuÛÑj·TVü≤düÔ+ ÇkÕÔs¡T. ø=+‘·eT+~ $<ëúÛ≤´dü+ ø√dü+ MT

.m
kÕ«]®‘êìï $sêfi¯+>± n+<äCÒkÕÔs¡T. yê´bÕs¡eéVü‰sê\T }Væ≤+∫q <ëìø£+fÒ

m≈£îÿe>± ô|s¡T>∑T‘êsTT. nsTT‘˚ Á|ü‹<ëìøÏ n~Ûø£ ø£wüº+ #˚j·÷*‡q |ü]dæú‘·T\T
w
>√#·]düTÔHêïsTT. ñqï‘· #·<äTe⁄\ ø√dü+ #˚ùd Á|üj·T‘êï\T dü|òü©ø£ è‘·eTe⁄‘êsTT.

w
$<˚XÊ\˝À dæús¡|ü&Ü\qT≈£îH˚ yê]øÏ Á^Héø±s¡T¶, MkÕ \_ÛkÕÔsTT. e÷qdæø£ ˇ‹Ô&çì

w
ø£*– ñ+{≤s¡T. J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$T‘√ $uÛÒ<ë\T @s¡Œ&˚ neø±XÊ\T ñ+{≤sTT, C≤Á>∑‘·Ô

eVæ≤+#·+&ç. Ä<Ûë´‹àø£|üs¡yÓTÆq, |ü⁄sêD≤\T, Ç‹Vü‰kÕ\T #·<äTe⁄ø√yê\H˚ ÄdüøÏÔ
ø£\T>∑T‘·T+~. m≥Te+{Ï |ü]dæ‘ú T· \˝ÀHÓH’ ê b˛{° ˝Ò≈î£ +&Ü n+<ä]ì |üøÿ£ ≈£î »s¡T|ü⁄≈£î+≥÷
yÓ[flb˛yê\qï MT Ä˝À#·Hê $<Ûëq+ eT÷&=+‘·T\T |òü*düTÔ+~. ø£èwæøÏ ‘·–q $<Ûä+>±
|òü*‘ê\T ekÕÔsTT. eè‹Ô,ñ<√´>±\|üs¡+>± n_Ûeè~∆ ø£ì|ædüTÔ+~. sêyê*‡q <Ûäq+
edü÷\T ne⁄‘·T+~. nqúÛ≤wü\qT H˚s¡TÃ≈£îH˚ Á|üj·T‘êï\T |òü*kÕÔsTT. ñqï‘·$<ä´qT
nuÛÑ´dækÕÔs¡T. ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À #·~$q #·<äTe⁄≈£î, #˚ùd ñ<√´>±ìøÏ dü+ã+<Ûä+
ñ+&É<äT. $<ë´ dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T, $<˚oj·÷q dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T,
$yêVü‰~ X¯óuÛÑø±sê´\≈£î dü+ã+~Û+∫q $wüj·÷\T kÕqT≈£L\|ü&É‘êsTT. á sê•øÏ
#Ó+~q uÛ≤sêúÛÑs¡Ô\ eT<Ûä´ zs¡TŒ, düVü≤q+ #ê˝≤ nedüs¡+. $yê<ë\≈£î m+‘· <ä÷s¡+>±
ñ+fÒ eT]+‘· eT+∫~. |üs¡düŒs¡+ ns¡ú+ #˚düT≈£îH˚ |ü]dæú‹ HÓ\ø=\TŒø√yê*.
»Hêø£s¡¸D @s¡Œ&ÉT‘·T+~. uÛ≤sêúÛÑs¡Ô\ eT<Ûä´ dü+ã+<Ûë\qT ‘Ó>∑‘Ó +|ü⁄\T #˚ùdyês¡T
ñ+{≤s¡T. n˝≤+{Ï yêfi¯fl|ü≥¢ C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. ñqï‘·kÕúHê\˝À ñqïyêfi¯ófl,
ùdïVæ≤‘·T\T, MTs¡T q$Tàqyêfi¯ófl MT≈£î qeTàø£ Á<√Vü≤+ #˚kÕÔs¡T. me]ì qe÷à˝À ?
me]ì qeTà≈£L&É<√ ? uÒØE y˚dTü ø√e&É+ ø£w‘ºü s· +¡ ne⁄‘·T+~. |üPØ«≈£î\ ÄdæbÔ ÕdüT\Ô T
Hê´j·T|üs¡+>± MT≈£î #Ó+<äe\dæq ÄdæÔ eT÷&ÉT e+‘·T\T MT #˚‹øÏ n+<äT‘·T+~.
$T–*q ˇø£e+‘·T yÓTT‘·Ô+ ø±CÒj·÷\ì dü+ø£*Œ+∫q yês¡T <äøÏÿ+#·T≈£î +{≤s¡T. ÄdæÔ
ø√dü+, <Ûqä + ø√dü+ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\‘√ ≈£L&Ü $s√<Û+ä ø£*Œ+#˚ Á|üjT· ‘·ï+ #˚kÕÔsT¡ . ˝≤≥Ø\T,
ÁøÏ¬ø{Ÿ u…{Ïº+>¥\T |üìøÏsêe⁄. yÓ÷dü|üP]‘· &Ü≈£îýÓT+{¢ e\¢, <=+>∑ kÕ«MTJ\ e\¢,
qøÏ© edüTÔe⁄\ e\¢ qwüºb˛j˚T neø±X¯+ ñ+~. MTs¡T ìs¡íj·T+ rdüT≈£îì dü+‘·ø£+
#˚ùd≥|ü&ÉT ˇø£{ÏøÏ Hê\T>∑TkÕs¡T¢ Ä˝À∫+∫ dü+‘·ø£+ #˚j·T+&ç. |òü ]ï#·sY yê´bÕs¡+,
bòÕdtº|òü⁄&é yê´bÕs¡+, uÒø£Ø\T, Vü‰düº˝Ÿ yÓTT<ä˝…’q$ nqT≈£L\+>± ñ+{≤sTT. eè‹Ô,
ñ<√´>±\|üs+¡ >± n_Ûeè~∆ u≤>∑T+≥T+~. dü+‘êq |ü⁄s√>∑‹ u≤>∑T+≥T+~. yês¡T yÓT]{Ÿ
e÷s¡Tÿ\T kÕ~ÛkÕÔsT¡ . ˝…ô’ dqT‡\T, ©E\T bı&ç–+#·ã&É‘êsTT. MT Ä<Ûä«s¡´+˝À q&ÉTdüTqÔ ï
$<ë´dü+düú\T, ùdyêdü+düú\T, nHê<∏ëÁX¯e÷\T kÕqT≈£L\+>± ñ+{≤sTT. eT+∫ù|s¡T
edüTÔ+~. MTs¡T #˚dæq b˛sê≥+ e\¢ ø=+‘·eT+~ eè<äT∆\≈£î eè<ë∆|ü´ ô|q¸Hé edüTÔ+~.
m
ñ<√´>∑+˝À kÕúq#·\+ ‘·|Œü ø£b˛e#·TÃ. nsTTq|üŒ{Ïø° MT ñìøÏì ø±bÕ&ÉTø√>∑\T>∑T‘ês¡T.
co
|üP»\˝À, X¯óuÛøÑ ±sê´\˝À düT>∑+<Ûdä <æ >∆ä +∑ <ÛëøÏ+å ‘·\qT ñ|üj÷Ó –+#·+&ç. q÷‘·q >∑èVü≤+,
yêVü≤q jÓ÷>∑+ >√#·]düTÔ+~. e´øÏÔ>∑‘· C≤‘·ø£+ Á|ü<ÛëqyÓTÆq~. <ëì Á|üø±s¡y˚T J$‘·+
u.
q&ÉTk˛Ô+~. uÛ≤s¡ýÓ|’ ⁄ü ã+<ÛTä e⁄\‘√ $uÛ<Ò +ä @s¡Œ&˚ neø±X¯+ ñ+~, C≤Á>∑‘Ô· eVæ≤+#·+&ç.
ug
ã+<ÛäTe⁄\‘√ e÷{≤¢&˚≥|ü&ÉT C≤Á>∑‘·Ô nedüs¡+. düú˝≤\T ø=ìï #√≥¢ n$Tàq y˚s=ø£

#√≥ ø=qT>√\T #˚kÕÔsT¡ . Áø£jT· $Áø£j÷· \˝À ˝≤uÛ≤\T bı+<äT‘ês¡T. ùdyêø±s¡´Áø£e÷\˝À
ul
#·Ts¡T≈£î>± bÕ˝§Z+{≤s¡T. Ç+{≤ãj·T{≤ ø=+‘·es¡≈£î nqT≈£L\+>± e⁄+≥T+~.

.m
eè‹Ô,yê´bÕsê\˝À ˝≤uÛ≤\T bı+<äT‘ês¡T. _õHÓdt y˚TH˚CŸyTÓ +{Ÿ, ◊.{Ï s¡+>±\˝À kÕ|òyºt s˚ Y

s¡+>±\˝À sêDÏkÕÔs¡T. |üPØ«≈£î\ ÄdæÔbÕdüTÔ\≈£î dü+ã+~Û+∫q n+XÊ\T ndü+‘·è|æÔì
w
ø£\T>∑CÒkÕÔsTT. dü+‘êq |ü⁄s√>∑‹ u≤>∑T+≥T+~. dü+‘êq+ e\¢ ≈£î≥T+u≤ìøÏ

w
ÁbÕ<Ûëq´‘·ìkÕÔs¡T. dü+e‘·‡s¡ Á|ü<∏äe÷s¡ú+˝À Äràj·TT\T $TÁ‘·T\T düVü≤#·s¡T\T

w
nìï$<Ûë\T>± düVü‰j·T|ü&É‘ês¡T. q÷‘·q eè‹Ô, ñ<√´>∑ u≤<Ûä´‘·*ï dü Áø£eT+>±

ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. Ç‘·s¡T\ Á|üy˚Tj·÷ìï n]ø£&É‘ês¡T. ø=‘·Ô u≤<Ûä´‘·* ï düÁø£eT+>±
ìs¡«]Ô+#·˝Òø£b˛‘·THêïs¡ì Äs√|üD\T, n|üì+<ä\T e#˚Ã neø±X¯+ ñ+~. nìï+{ÏøÏ
MT X¯øÏÔkÕeTsêú´˝Ò »yêãT ne⁄‘êsTT. e÷eT÷\T Á|ü$T<ä\‘√ BbÕsê<Ûäq #˚j·T≥+
ø£Hêï \ø°ÎÁ|ü$T<ä\‘√ BbÕsê<Ûqä #˚jT· ≥+ e\q \ø£s¬å ≥T¢ m≈£îÿe |òü*‘·+ ø£\T>∑T‘·T+~.
q÷‘·q |ü<$ä ÁbÕ|æÔ e⁄+~. >∑èVü≤jÓ÷>∑+, yêVü≤qjÓ÷>∑+ ø£\T>∑T‘·T+~. á dü+e‘·‡s¡eTT
yêVü≤Hê\T q&çù|≥|ü&ÉT C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. ôd˝ŸŒ¤Á&Ó’$+>¥ |üìøÏsê<äT. n‘·T´qï‘·
kÕ+πø‹ø£ $<ä´≈£î dü+ã+~Û+∫ MTs¡T #˚ùd Á|üj·T‘êï\T dü|òü©ø£è‘·+ ne⁄‘êsTT.
$<˚XÊ\˝À ñ<√´>∑Á|üj·T‘êï\T #˚ùd yê]øÏ nqT≈£L\yÓTÆq ø±\+. Ád”Ô\‘√ @s¡Œ&çq
$uÛ<Ò ë\T #ê˝≤ $wüj÷· \˝À e´‹πsø£ Á|üu≤Û e+ #·÷|ædTü +Ô ~. $uÛ<Ò ë\T düeTdæb˛e&ÜìøÏ
MTs¡T #˚ùd j·T‘êï\T |òü*+#·e⁄. ùdºwüqØ, s¡yêD≤ dü+ã+<ÛäyÓTÆq, ÄVü‰s¡ dü+ã+<ÛäyÓTÆq
n\+ø±s¡ dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ yê´bÕs¡ eéVü‰sê\T u≤>∑T+{≤sTT. n˝≤π> ˝≤j·Ts¡≈¢ î£ , b˛©düT
n~Ûø±s¡T\≈£î eè‹Ô|sü +¡ >± eT+∫ ù|s¡TÁ|üU≤´‘·T\T \_ÛkÕÔsTT. yê´bÕs¡+˝À uÛ≤>∑kÕ«eTT\T
yÓ÷dü+ #˚kÕÔsT¡ . qcÕº\T n+≥>∑≥øº b£ ˛sTTHê ˝≤uÛ≤\T e÷Á‘·+ ‘·T&ç∫ y˚kÕÔsT¡ . kÕe÷õø£
|ü]dæú‘·T\ <äècÕº´ yê]ô|’ m˝≤+{Ï #·s¡´\T rdüTø√≈£î+&Ü $Tqï≈£î+{≤s¡T. >∑‘·+˝À MT
J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$T ù|s¡T MT<ä ø=qT>√\T #˚dæq uÛÑ÷$TøÏ eT+∫ <Ûäs¡ edüTÔ+~. eT+∫
<Ûäs¡≈£î n$Tà y˚πs #√≥ eékÕj·T uÛÑ÷$T ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. ô|<ä›\ Äs√>∑´+ >∑T]+∫
ø=+‘· Ä+<√fi¯q m<äTs¡e⁄‘·T+~. J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$T Äs√>∑´ $wüj·T+˝À e÷qdæø£ ˇ‹Ô&ç
‘·s¡T#·T>± $düT>∑T ø£*–+#·e#·TÃ. C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. n$yêVæ≤‘· T˝…’q yê]øÏ $yêVü≤+
»s¡T>∑T‘·T+~. dü+‘êq+ ˝Òìyê]øÏ dü+‘êqÁbÕ|æÔ, |ü⁄q]«yêVü≤ Á|üj·T ‘êï\T #˚ùd yê]øÏ
Á|üjT· ‘êï\T dü|©üò ø£è‘·+ ne⁄‘êsTT. ìs¡T<√´>∑T˝…q’ $<ëé+‘·T\≈£î ñ<√´>∑ Á|üjT· ‘êï\T
|òü*kÕÔsTT. Äø£dæàø£ ñ<√´>∑ÁbÕ|æÔ, @ $wüj·T+˝Àq÷ MT n_ÛÁbÕj·÷\T ‘Ó*j·T≈£î+&Ü
m<äT{Ï yêfi¯fl eP´Vü≤+ Á>∑Væ≤+∫ m‘·TÔ\≈£î ô|’ m‘·TÔ\T y˚kÕÔs¡T. MT Á|üjÓ÷»Hê\T
ø±bÕ&ÉT≈£î+{≤s¡T. düsŒ¡ <√cÕ\T eT]j·TT Á>∑V‰ü \ e\q ø£\T>∑T u≤<Ûä\T ‘=\–b˛e&ÜìøÏ
düs¡Œ<√wüìyês¡D≤ #·÷s¡íeTT‘√ düs¡«s¡øå±#·÷s¡íeTT ø£*|æ kÕïq+ #˚ j·T+&ç (‘·\kÕïq+
#˚j·Tsê<äT). Á|ü‹≈£L\ Á>∑Vü≤dæú‹ ø±s¡D+ #˚‘· X¯Á‘·Tes¡Z+ MTô|’ <äTÁwüŒ#ês¡+
ø=qkÕ–kÕÔs¡T. Mfi¯fl˝À MTs¡T }Væ≤+#·ì e´≈£îÔ\T ≈£L&Ü ñ+{≤s¡T. ÄX¯Ãs¡´b˛e&É+ MT
m
e+‘·T ne⁄‘·T+~. nsTT‘˚ $eTs¡Ù\qT |ü{Ïº+#·Tø√≈£î+&Ü q&ÉT#·T≈£î+{≤s¡T. düeTj·T+
co
e∫Ãq|ü&ÉT <Óã“rj·÷\ì ìs¡ísTT+#·T≈£î+{≤s¡T. ˇø±H=ø£ s√Eq MT #˚‹øÏ neø±X¯+
edüTÔ+~. MTô|’ <äTÁwüŒ#ês¡+ #˚ùdyê]øÏ sêyê*‡q sê»ø°j·T |ü<ä$ sê≈£î+&Ü #˚kÕÔs¡T.
u.
MT‘√ yÓs’ +¡ ô|≥Tº≈î£ +fÒ @$T »s¡T>∑T‘·T+<√ MT yêfi¯fl+<ä]ø° ‘Ó*dæedüT+Ô ~. ìcÕÿs¡DyÓTqÆ
ug
<˚«cÕìøÏ ‘·–q eT+<äT y˚j·Tø£b˛‘˚ ˝≤uÛÑ+ ˝Ò<äT nqTø=ì MT Á|ü‘ê|ü+ #·÷|ækÕÔs¡T.

˝ÀVü≤|ü⁄ yê´bÕs¡T\≈£î, ÄVü‰s¡<ÛëHê´\ yê´bÕs¡T\≈£î, eÁdüÔ yê´bÕs¡T\≈£î ø±\+ ø£*dæ
ul
e#˚Ã $<Ûä+>± ñ+~. dü+e‘·‡s¡ Á|ü<∏äe÷s¡∆+ ø£Hêï ~«rj·÷s¡∆+ u≤>∑T +≥T+~. |üqTï\T
.m
edü÷\T #˚ùd n~Ûø±s¡T\ e\¢ Çã“+~|ü&˚ neø±X¯+ ñ+~, n+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫q

∫≈£îÿ\T, y˚~Û+|ü⁄\T ø=+‘·ø±\+ u≤<Ûäô|&É‘êsTT. C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+ &ç. $yêVü‰~ X¯ó
w
uÛÑø±sê´\≈£î dü+ã+~Û+∫ MTs¡T #˚ùd Á|üj·T‘êï\T $düT>∑T |ü⁄{ÏºkÕÔ sTT. ∫qï∫qï

w
ø±s¡D≤\‘√ dü+ã+<Ûë\T ‘·|æŒb˛sTTHê <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ e\¢ MT Á|üy˚Tj·T+ ˝Ò≈£î+&ÜH˚

w
Äø£dæàø£+>± ô|[fl dü+ã+<Ûä+ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. HêHês¡ø±\T n]cÕº\T, ∫ø±≈£î\T

b˛e&ÜìøÏ, X¯Á‘·Tu≤<Ûä\T, u≤<Ûä\T q•+#·&ÜìøÏ Á‹X¯S˝Ÿì ñ|üjÓ÷–+#· +&ç. Ç~
n‘·´+‘· X¯øeÔÏ +‘·yTÓ qÆ ~. |ü~ s¡÷bÕj·T\T Ks¡TÃ nj˚T´ #√≥ Çs¡y’Ó s¡÷bÕj·T\T Ks¡TÃô|{Ïº
ø±s¡´Áø£e÷ìï yÓu’ eÑÛ +>± ìs¡«Væ≤kÕÔsT¡ . düHê‘·q <Ûsä à¡ dü÷Á‘ê\ |ü≥¢ Äø£]¸‘T· \T ne⁄‘ês¡T.
yê{Ïì Ä#·]kÕÔs¡T. <äTs¡uÛ≤´kÕ\≈£î <ä÷s¡+>±, Áø£eT•ø£åD≤j·TT‘·yÓTÆq yê‘êes¡D+˝À
J$+#ê\ì ìX¯ÃsTT+#·T≈£î+{≤s¡T. n‘·´+‘· düìïVæ≤‘·T\‘√ ‘·|üŒ $+<äT \T, $H√<ë\T
‘·–Zb˛‘êsTT. MT˝À e∫Ãq á e÷s¡TŒ≈£î ≈£î≥T+ãdüuÛÑT´\T dü+‘√wækÕÔs¡T. MT düìïVæ≤‘·
$TÁ‘·T\T Á|ü‹ ∫qï $wüj·÷ìøÏ Ä>∑&Ü\T |ü&É&É+ MT eTqkÕúbÕìøÏ ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~.
n_Ûeè~∆ kÕ~Û+#·&É+ ø£Hêï |üìøÏe÷*q $yê<ë\T, >=&Ée\T eTTKéTì uÛ≤$dü÷Ô
nqT≈£L\yÓTÆq ø±˝≤ìï eè<∏ë #˚ùd MT düìïVæ≤‘·T\≈£î Væ≤‘·e⁄ #Ó|üŒ&É+ MT≈£î ‘·\≈£î
$T+∫q uÛ≤s¡+ ne⁄‘·T+~. MTs¡T yÓ[fl #˚jT· ˝Òì |üqT\qT ìs¡«Væ≤+#·&ÜìøÏ nedüsy¡ TÓ qÆ
düìïVæ≤‘·T\T ø£s¡Te⁄ ne⁄‘ês¡T. j·T÷ìj·THé\qT @s¡Œs¡Ã&ÜìøÏ nqT≈£ L\yÓTÆq ø±\+,
ø=qT>√\T, neTàø±\ $wüj·÷\T yêj·T<ë |ü&É‘êsTT. $yêVü‰~ X¯óuÛÑø±sê´\T
ìs¡«Væ≤kÕÔs¡T. e÷qdæø£ Á|üXÊ+‘·‘· \_ÛdüTÔ+~. b˛{°|üØø£å\˝À |òüT q$»j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T.
‘·<ë«sê eT+∫ neø±XÊ\T ø£*dæekÕÔsTT. ˇø±H=ø£ dü+<äs¡“¤+˝À MT ñ<√´>±ìøÏ
dü+ã+<Ûä+ ˝Òì #·<äTe⁄ì ÁbÕs¡+_ÛkÕÔs¡T. ÇqT‡¬sHé‡ $wüj·T+˝À C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç.
n+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫q |üÁ‘ê\qT ≈£L&Ü uÛÑÁ<ä+>± ñ+#·+&ç. y˚T\T #˚k ÕÔs¡ì MTs¡T
uÛ≤$+∫q e´≈£îÔ\T yÓTTVü≤+ #êfÒkÕÔs¡T. ø°&ÉT #˚kÕÔs¡ì MTs¡T uÛ≤$+∫q e´≈£î\T y˚T\T
#˚kÕÔs¡T. yê´bÕs¡ dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T ì•‘·+>± |ü]o*+∫ ìs¡íj· ÷\T
rdüT≈£î+{≤s¡T. MT Ä˝À#·q MT uÛ≤>∑kÕ«eTT˝‘√ #Ó|æŒ, yê]ì ˇ|æŒ+∫ MTs¡T #˚ùd
q÷‘·q eéVü‰sê\ e\¢ \_∆ bı+<äT‘ês¡T. Ád”Ô dü+‘êHêìøÏ dü+ã+~Û+∫q $wüj·÷\T
dü+‘√wüô|&É‘êsTT. yêfi¯fl |ü⁄s√>∑‹ u≤>∑T+≥T+~. |òæ¬ø‡&é &çbÕõ{Ÿ\ s¡÷|ü+˝À <ÛäHêìï
bı<äT|ü⁄ #˚kÕÔsT¡ . J$‘·+˝À Ç~ MTs¡T nqT≈£îqï e´≈£î\Ô ≈£î ñ|üj÷Ó –+#ê\ì Ä•kÕÔsT¡ .
>∑&É|ü >ös¡eTà yê&˚≥|ü&ÉT Ç+<äT˝À düTeT+>∑∞ |üdüT|ü⁄ ø£*|æ ñ|ü jÓ÷–+#·+&ç.
Ç‘·s¡T\ ã\e+‘·+ MT<ä ô|ò’Hêì¸j·T˝Ÿ d”ÿyéT˝À #˚s¡T‘ês¡T. n+<äTe\¢ ø=ìï #˚<äT
nqTuÛyÑ ê\T @s¡Œ&É‘êsTT. Äø£dàæ ø£+>± Ç+{À¢ z X¯óuÛøÑ ±sê´ìï ìs¡«Væ≤kÕÔsT¡ . MT e´øÏ>Ô ‘∑ ·
|üs¡|ü‹ ô|s¡>∑&É+‘√ bÕ≥T X¯Á‘·Te⁄\T ≈£L&Ü ô|s¡T>∑T‘ês¡T. düe÷»+˝À z kÕúsTT
m
ø£*–q yês¡T MTô|’ ìcÕÿs¡D+>± ndü÷j·÷<˚«cÕ\qT ô|+#·T≈£î+{≤s¡T. MT X¯Á‘·Te⁄\
co
Ä˝À#·q\T MTô|’ m≥Te+{Ï Á|üuÛ≤yêìï #·÷|ü˝Òe⁄. ñ<√´>∑|üs¡+>± MTô|’ ø£ø£å´
kÕ~Û+#ê\qT≈£îH˚ MT ô|’ n~Ûø±]øÏ kÕúq#·\q+ ø£\>∑&+É ‘√ MTs¡T }|æ] |”\TÃ≈£î+{≤s¡T.
u.
eTs=ø£ ] ‘· s ¡ T |ü ⁄ q MTs¡ T *œ‘· | ü P s¡ « ø£ y Ó T Æ q nuÛ Ñ ´ s¡ ú q \T Áyêj· T e\dæ eùdÔ
ug
‘·|æŒ+#·T≈£îb˛e&Éy˚T ñ‘·ÔeTeTT. Ç‘·s¡T\≈£î dü+ã+~Û+∫q ãs¡Te⁄, u≤<Ûä´‘·\T MTô|’

y˚düTø√e&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#·e<äT›. ã+<ÛäTe⁄\≈£î düVü‰j·T+ #˚j·T&É+ e\¢ >∑èVü≤+˝À
ul
ø=ìï ∫ø±≈£î\T m<äTs¡e⁄‘êsTT. MT dü+‘êq+ $wüj·T+˝À eTTK´+>± yê] #·<äTe⁄\

.m
ì$T‘·Ô+ n~Ûø£ <Ûäq+ yÓ∫Ã+#·e\dæq |ü]dæú‹ sêe#·TÃ. Á|ü‹s√p Vü≤qTe÷Hé dæ+<Ûä÷sY

qT<äT≥q <Ûä]+#·+&ç. ô|+&ç+>¥˝À ñqï _˝Ÿ‡ #˚‹øÏ n+<äT‘êsTT. yêVü≤ Hêìï
w
e÷s¡TkÕÔs¡T. Ä<Ûë´‹àø£ ø±s¡´Áø£e÷\˝À, kÕ«MTJ\ Á|üdü+>±\˝À #·Ts¡ T≈£î>±

w
bÕ˝§Z+{≤s¡T. eTH√<ÛÓ’s¡´+ ø√˝ÀŒj˚T dü+|òüT≥q\T <ÛÓ’s¡´+>± m<äTs√ÿe&É+ eT+∫~.

w
yê´bÕs¡+˝À n<ÛäTHê‘·qyÓTÆq |ü<ä∆‘·T\qT ne\+_Û+∫ eT+∫ n_Ûeè~∆ì kÕ~ÛkÕÔs¡T.

#ê¬sº&é nøö+f…+{Ÿ‡ yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡eTT u≤>∑T+~. nsTT‘˚ ø£¢sTT+{Ÿ‡ ìã<ä∆‘·
>∑T]+∫ ˇø£{ÏøÏ Hê\T>∑T kÕs¡T¢ Ä˝À#·q #˚j·T+&ç. $<ë´]ú˙$<ë´s¡Tú\ ≈£î Ábıô|òdüsY‡
e\¢ nHê´j·T+ »s¡T>∑T‘·T+~. ]yê\T´j˚TwüHé‡, ]øö+{Ï+>¥ ˝≤_ÛkÕÔsTT. MkÕ,
kÕº+|æ+>¥≈£î yÓfi‚flyê]øÏ nqT≈£L\yÓTÆq ø±\+. Ä<ÛäTìø£ eékÕj·T+ |ü≥¢ ÄdüøÏÔ
ô|+#·T≈£î+{≤s¡T. MT n_Ûs¡T∫øÏ ‘·–q $<Ûä+>± ˇø£ >±¬s¶HéVü≤Ödt @sêŒ≥T #˚düT≈£î+{≤s¡T.
á sê•˝À »ìà+∫q yê]øÏ Áù|eT $yêVü‰\T #Ó|Œü <ä–q$ ø±e⁄. ‘ê‘êÿ*ø£ yêýÓ÷Vü≤+˝À
J$‘êìï ø£wüº\bÕ\T #˚düTø√e<äT›. n‹ø£wüº+ MT<ä ñ<√´>∑+˝À Á|üyÓ÷wüHé edüTÔ+~.
ÁbÕ<Ûëq´‘·˝Òì d”≥T≈£î ‘ê‘êÿ*ø£+>± ã~© ne⁄‘ês¡T. Á|üuÛÑT‘·«|üs¡y ÓTÆq ñ‘·Ôs¡T«\T
ø±+Á{≤≈£î\º T, MT n+#·Hê\ y˚Ts¡≈î£ |ò*ü kÕÔsTT. MTs¡T ø=qï dæsú êdüT\Ô $\Te nq÷Vü≤´+>±
ô|s¡T>∑T‘·T+~. ø±˙ yê{Ïì ne÷à\ì Á|üj·T‹ï+∫q|üŒ{Ïø° kÕ+πø‹ø£ ø±s¡D≤\ e\¢
yê{Ïì neTàø£+ #˚j·T˝Òs¡T. Äs√>∑´|üs¡+>± dü«\Œ C≤Á>∑‘·Ô\T nedüs¡ +. bÕs¡Ù«|ü⁄ H=|æŒ
u≤~Û+#˚ neø±X¯+ ñ+~, C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. Ç.mHé.{Ï. düeTdü´\T sêe#·TÃ. n<äq|ü⁄
u≤<Û´ä ‘·\T d”«ø£]+#·≈L£ &É<ìä ìs¡sí TT+#·T≈£î+{≤s¡T. >∑‘+· ˝À bÕ˝§Zqï Áø°&\É T, kÕ+düÿè‹ø£
ø±s¡´Áø£e÷\T, n|üŒ{Ï |ü]#·j·÷\T dü]º|òæ¬ø{Ÿ‡ Ç|ü&ÉT MT≈£î u≤>± ñ|üjÓ÷>∑|ü&É‘êsTT.
düe÷»+˝À ù|s¡TÁ|ü‹wü˜\T ø£*–q sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\‘√ dü+ã+<Ûäu≤+<Ûäyê´\T
ô|s¡T>∑T‘êsTT. Ád”Ô dü+‘êq+ |ü≥¢ Á|ü‘´˚ ø£ ÁX¯<∆ä ø£qãs¡TkÕÔsT¡ . ˙fi¯fl yê´bÕs¡+ u≤>∑T+≥T+~.
u≤´+≈£î ˝≤yê<˚M\T ∫ø±≈£î|üs¡TkÕÔsTT. ‘√\T ñ‘·Œ‘·TÔ\‘√ #˚j·TT yê´bÕsê\T, ‘·≈£îÿe
eé~Û˝À kÕπ> ‘ê‘·ÿ*ø£ yê´bÕsê\T ø£*dæ ekÕÔsTT. e´øÏÔ>∑‘·, ≈£î≥T+ã Á|ü‹wü˜\qT
ô|+#·Tø√>∑\T>∑T‘ês¡T. ø±s¡D≤\T @yÓTÆHê ø=+‘·eT+~ düìïVæ≤‘·T\T <ä÷s¡+ ne⁄‘ês¡T.
eT]ø=+‘· eT+~ düìïVæ≤‘·T\T ne⁄‘ês¡T. á sê•˝À »ìà+∫q yês¡T á dü+e‘·‡s¡+
n|òüTÀs¡bÕX¯ó|ü‘· Vü≤√eT+ #˚j·÷*, düs¡Œ<√wü ìyês¡D≤ ø£+ø£D+ ˝Ò<ë s¡÷|ü⁄ <Ûä]+#ê*.
ø±sê´\j·T+˝À sê»ø°j·÷\T n~Ûø£+ ne⁄‘êsTT. es¡Z dü+ã+<ÛäyÓTÆq sê»ø°j·÷\T
#√≥T#˚düT≈£î+{≤sTT. Ç‘·s¡T\ dü\Vü‰\T q∫Ã‘˚ neT\T #˚j·T+&ç. Ç‘·s ¡T\T dü\Vü‰\T
#Ó|üŒ˝Òì yê‘êes¡D+ e÷Á‘·+ ø£*Œ+#·e<äT›. |ü≥Tº<ä\‘√ bÕ≥T |ü≥Tº$&ÉT|ü⁄\T ≈£L&Ü
eT+∫øÏ <ë]rkÕÔsTT. yÓTT‘·Ô+ MT<ä á dü+e‘·‡s¡+ Á|ü<∏äe÷s¡∆+ ø£Hêï ~«rj·÷s¡∆+
m
u≤>∑T+≥T+~.
co
Ád”Ô\≈£î Á|ü‘˚´ø£+ :- á sê•˝À »ìà+∫q Ád”\Ô ≈£î ø=+‘·es¡≈î£ nqT≈£L\+>± e⁄+≥T+~.
u.
Á|üeTTK e´≈£îÔ\ #˚‘·T\ MT<äT>± nyês¡T¶\T d”«ø£]kÕÔs¡T. n$yêVæ≤‘·T˝…’q Ád”Ô\≈£î eT+∫
dü+ã+<Û+ä ≈£î<äTs¡T‘·T+~. $yêVü≤+ »s¡T>∑T‘·T+~. Áø°&Üs¡+>∑+˝À nqT≈£L\yÓTqÆ |ò*ü ‘ê\T
ug
kÕ~ÛkÕÔs¡T. Á|ü‹ $wüj·÷ìøÏ Ç‘·s¡T\ô|’ n~Ûø£+>± Ä<Ûës¡|ü&É≥+ eT+∫~ ø±<äì

Á>∑Væ≤kÕÔs¡T. MTs¡T eT+∫ <ë]˝À yÓfi¯óÔ+fÒ ùdïVæ≤‘·T\T Á|üø£ÿ<ë] |ü{Ïº+#˚ Á|üj·T‘êï\T
ul
#˚kÕÔs¡T. <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ e\¢ qwüºb˛≈£î+&Ü ãj·T≥|ü&É‘ês¡T. s¡Vü≤ dü´ düe÷˝À#·q\T,

.m
s¡Vü≤dü´ Á|üj·÷D≤\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. Ç‘·s¡ uÛ≤wü˝À ÁbÕMD´+ ø=s¡≈£î ø£wüº|ü&É‘ês¡T. e÷s¡¸˝Ÿ

ÄsYº‡ |ü≥¢ Äø£]¸‘·T\T ne⁄‘ês¡T. |üPØ«≈£î\T (˝Òø£) ô|<ä›\T Áyêdæq &Ü≈£îýÓT+{Ÿ‡˝À
w
ø=ìï ˝ÀbÕ\T ñ+{≤sTT. á ˝ÀbÕ\ ø±s¡D+ e\¢ MTs¡T ˝Òø£ MT J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$T

w
qwüºb˛j˚T |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ◊ø£eT‘·´+˝À Ä]úø£|ü]dæú‹ kÕ~ÛkÕÔs¡T. yÓTT+&çøÏ |ü&çq

w
X¯óuÛÑø±sê´\T z <ë]øÏ ekÕÔsTT. u≤<Ûä´‘·\T HÓs¡y˚s¡Ã&ÜìøÏ n~Ûø£ ÁbÕ<Ûëq´‘· ÇkÕÔs¡T.

BbÕsê<Ûäq #˚ùd ≈£î+~˝À ¬s+&ÉT #·Tø£ÿ\T |ü]eTfi¯>∑+<Ûä+ y˚dæ BbÕsê<Ûäq #˚j·T+&ç.
Äràj·TT\‘√ $&çb˛e&É+ ø£Hêï ø£*dæ e⁄+&É≥+ eT+∫<äì Á>∑Væ≤+#·+&ç. Á≈£Ls¡
eTqdü‘Ô «· + ø£*–q e´≈£î\Ô ‘√ ø=+‘·ø±\+ düV≤ü Jeq+ #˚jT· e\dæ edüT+Ô ~. düT+<äsy¡ TÓ qÆ ,
s¡eTýÓTÆq Á|ü<˚XÊ\qT dü+<ä]ÙkÕÔs¡T. e+XÊ_Ûeè~∆ »s¡T>∑T‘·T+~. MT ù|s¡T MT<ä #˚ùd
yê´bÕsê\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. ô|<ä›\ Äs√>∑´+ dæús¡+>± ñ+≥T+~. Bì >∑T]+∫ Ä+<√fi¯q
#Ó+<äe\dæq nedüs¡+ ˝Ò<äT. $<˚XÊ\ qT+∫ e#˚Ã ˝ÒK\T nqT≈£L\+>± ñ+{≤sTT.
ñ‘ê‡Vü≤+ ø£*–kÕÔsTT. MT ø£cÕºìøÏ <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤+ ≈£L&Ü ‘√&Ó’ J$‘êX¯j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T.
|üØø£å\˝À ñrÔs¡Tí\e⁄‘ês¡T. ñ<√´>∑+ dü+bÕ~+#·T≈£î+{≤s¡T. dü+^‘·+ , kÕVæ≤‘·´+
yÓTT<ä˝…’q s¡+>±\˝À ø°]ÔÁ|ü‹wü˜\T nyês¡T¶\T \_ÛkÕÔsTT. J$‘·+˝À ø=‘·Ô e´≈£îÔ\ Á|üy˚X¯+
nH˚ø£ eT\T|ü⁄\≈£î <ë]rdüTÔ+~. <ä÷s¡ÁbÕ+‘ê\˝À #·<äTe⁄ø√yê\qï MT ÄX¯
HÓs¡y˚s¡T‘·T+~. J$‘·uÛ≤>∑kÕ«$T (˝Òø£) Äràj·TT\‘√ uÛÒ<ë_ÛÁbÕj·÷\T sêe#·TÃ.
ìs=àVü ≤ e÷≥+>± MT eTqdü T ‡˝À ñqï e÷≥qT ‘Ó * j· T CÒ d æ #ê˝≤eT+~øÏ
$s√<ÛäT\e⁄‘ês¡T. @ <˚e⁄&ç¬ø’Hê, <˚e‘·¬ø’Hê |üP» #˚ùd≥|ü&ÉT n_Û ùwø£+˝À eTVü‰rs¡ú+
bı&çì ñ|üjÓ÷–+#·+&ç. yê´bÕs¡+ MT n+#·Hê\qT $T+∫ m<äT>∑T‘·T+~. ˝≤uÛ≤\T
u≤>∑T+{≤sTT. $<ë´dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T, $<˚oj·÷q dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T
kÕqT≈£L\|ü&‘É êsTT. Á^Héø±s¡T¶ ø√dü+ Á|üjT· ‘·ï+ #˚dTü qÔ ï yê]øÏ á dü+e‘·‡s¡+ Á^Héø±s¡T¶
\_ÛdüTÔ+~. ◊.◊.{Ï, yÓT&çdæHé, kÕ+πø‹ø£s¡+>∑+, dæ$˝Ÿ düØ«dt\T, Á>∑÷|t düØ«dt\T
yÓTT<ä˝…’q$ MT≈£î nqT≈£L*kÕÔsTT. Á|ü‹$wüj·T+˝ÀqT u≤<Ûä´‘êj·TT‘·+>± Á|üe]ÔkÕÔs¡T.
ôd˝ŸŒ¤Á&Ó’$+>¥, dæ«$Tà+>¥, CÀ´‹wü´+ |ü≥¢ ÄdüøÏÔ ô|s¡T>∑T‘·T+~. H˚s¡TÃ≈£îH˚ Á|üj·T‘êï\T
#˚kÕÔs¡T. $<˚XÊ\˝À ñ<√´>∑ Á|üj·T‘êï\T ekÕÔsTT. ñ<√´>∑+ #˚kÕÔs¡T. nsTT‘˚ e÷qdæø£
dü+‘·è|æÔ ñ+&É<äT. dü+‘êq|üs¡yÓTÆq |ü⁄s√>∑‹ dü+‘·è|æÔø£s¡+>± e⁄+≥T+~. nsTT‘˚ yêfi¯fl
n\yê≥¢ >∑T]+∫, Áø£eT•ø£åD >∑T]+∫ Á|ü‘˚´ø£ ÁX¯<ä∆ nedüs¡+. e÷´πs CŸ ã÷´s√\T
q&çù| yê]øÏ ø±\+ nqT≈£L\+>± e⁄+~. |ü⁄q]«yêVü≤ Á|üj·T‘êï\T |òü* kÕÔsTT.
Ç+{À¢q÷, yê´bÕs¡ Á|ü<˚XÊ\˝Àq÷ nwüºeT÷*ø± >∑T–Z\+‘√ <Ûä÷|ü+ y˚j· T+&ç. ¬>’ìø˘øÏ
dü+ã+~Û+∫q Äs√>∑´ düeTdü´\T ø=~›ø±\+ Çã“+~ ô|&É‘êsTT. ∫{°º\ e\¢, ô|ò’HêHé‡
m
yê´bÕsê\ e\¢ qwüºb˛‘ês¡T. ø£fi≤, kÕVæ≤‘·´ s¡+>±\˝À eT+∫>± sêDÏkÕÔs¡T. nyês¡T¶\T,
co
]yês¡T¶\T ekÕÔsTT. $\TyÓ’q ãVüQeT‘·T\T \_ÛkÕÔsTT. nqT≈£L\yÓTÆq ø±˝≤ìï
dü ~ «ìjÓ ÷ >∑ + #˚ d ü T ≈£ î +{≤s¡ T . Á|ü ‹ cÕ˜ ‘ · à ø£ y Ó T Æ q #· < ä T e⁄\T #· < ä T e⁄ø√e&ÜìøÏ
u.
m+|æø£e⁄‘ês¡T. eT+∫ ñ<√´>∑+ \_ÛdüTÔ+~. dü«j·T+ dü+bÕ<äq ÁbÕs¡+uÛÑeTe⁄‘·T+~.
ug
ø=ìï dü+<äsê“¤\˝À >∑‘êìï eT]∫ e÷{≤¢&É&É+ e\q $eTs¡Ù\≈£î >∑Ts¡e⁄‘ês¡T.

uÛ≤sêúÛÑs¡Ô\ eT<Ûä´ ùdïVü≤|üP]‘· yê‘êes¡D+, n_Ûe÷q ÄbÕ´j·T\‘√ ≈£L&çq
ul
yê‘êes¡D+ ñ+≥T+~. (Ç~ ø=+‘·eT+~ $wüj·T+˝À e÷Á‘·y˚T). Ä]úø£ $wüj·÷\T

.m
#ê˝≤ u≤>∑THêïsTT. ô|<ä› ÄodüT‡˝Ò ø±≈£î+&Ü eT+∫ dü\Vü‰\T, dü+Á|ü~+|ü⁄\T, Ä]úø£

Á|üjÓ÷»Hê\T MT J$‘êìøÏ ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚ $wüj·÷\T nìï \_ÛkÕÔsTT. $\TyÓ’q
w
ÄuÛÑs¡D≤\T ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. nwüºeT÷*ø± ‘Ó’\+‘√, \ø°Î‘êeTs¡e‘·TÔ\‘√ BbÕsê<Ûäq

w
#˚j·T≥+ e\q \ø°Îø£{≤ø£å+ ø£\T>∑T‘·T+~. Ä<Ûë´‹àø£ ø±s¡´Áø£e÷\≈£î , kÕe÷õø£

w
ø±s¡´Áø£e÷\≈£î, ùdyê ø±s¡´Áø£e÷\≈£î $sêfi≤\T m≈£îÿe>± ÇkÕÔs¡T. $TeTà*ï qeTTà≈£îqï

yê]øÏ Hê´j·T+ #˚kÕÔsT¡ . yêfi¯ófl m˝≤+{Ï ∫≈£îÿ˝À¢ ñHêï MT |ü\T≈£îã&çì $wüß#í Á· ø£+˝≤>±
n&ÉT¶y˚kÕÔs¡T. ã+<ÛäTes¡Z+, ≈£î≥T+ã ùdïVæ≤‘·T\T |æ\¢\≈£î ˝Òìb˛ì$ q÷]b˛j·T≥+
MT¬ø+‘√ ∫ø±≈£î ø£*–düTÔ+~. ˇø£|ü&ÉT $TeTà*ï øÏ+#·|ü]∫q yêfi¯ófl MT düVü‰j·T+
Ä]∆+#˚ |ü]dæú‹ edüTÔ+~. Á|ürø±s¡ #·s¡´\T #˚j·T≈£î+&Ü n+<ä]ì ø£\ T|ü⁄ø=ì b˛sTT,
MT e´øÏÔ‘ê«ìï eT+∫>± ìs¡÷|æ+#·T≈£î+{≤s¡T. $<ë´]ú˙$<ë´s¡Tú\T C≤„ q#·÷sêíìï
yÓT&É˝À <Ûä]+#·&É+ e\q eT+∫ |òü*‘ê\T bı+<ä>∑\T>∑T‘ês¡T. Á|üC≤kÕ«eT´ ã<ä∆+>±
\_Û+∫q |ü<ä$ dü+‘√wü+ ø£*–+#·<äT. |æ\¢\ #·<äTe⁄ ø√dü+ n~Ûø£+>± Ks¡TÃ#˚kÕÔs¡T.
jÓ÷>± yÓT&çfÒwüHé, Á|üø£è‹ yÓ’<ë´\ e\¢ nqT≈£îqï |òü*‘ê\T ekÕÔsTT. n\+ø±s¡
dü + ã+<Û ä y Ó T Æ q yê´bÕsê\T, |ü ] XÀ<Û ä q \T ˝≤_Û k ÕÔ s TT. eTs√ >∑ è Vü ≤ jÓ ÷ >∑ +
@s¡Œ&ÉT‘·T+~.ø=~›bÕ{Ï $\TyÓ’q dæúsêdüTÔ\T ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. ñ<√´>∑+ e÷sê\ì
ìs¡ísTT+#·T≈£î+{≤s¡T. MT n_ÛÁbÕj·÷ìøÏ $\Te˝Òì #√≥ |üì#˚j·T&É+ nqedüs¡eTì
uÛ≤$kÕÔs¡T. ◊X¯«s¡´Hê–ìì ñ|üjÓ÷–+#·&É+ e\q \ø°Î<˚$ nqTÁ>∑Vü≤+, \ø°Îø£{≤ø£å+
ø£\T>∑T‘·T+~. m–®≈£L´{Ï˝Ÿ b˛düTº˝À¢ ñqïyê]øÏ, n&çàìÁùdºwüHé b˛düTº˝À ñqïyê]øÏ,
p´&çwæj·T˝Ÿ Ä|ò”düs¡¢≈£î |üì ˇ‹Ô&ç n~Ûø£+>± ñ+≥T+~. ≈£î≥T+ã $wü j·÷\T n+‘·>±
|ü{Ïº+#·Tø√˝Òs¡T. Äràj·TT\ eTTdüT>∑T˝À ñqï e´≈£îÔ\ ì»dü«s¡÷|ü+ Ä\dü´+>±
‘Ó\TdüT≈£î+{≤s¡T. MTô|’ e∫Ãq ì+<ës√|üD\T ì»+ ø±<äì ìs¡÷|æ+#·Tø√ >∑\T>∑T‘ês¡T.
<=+>∑ kÕ«MTJ\T, <=+>∑ u≤u≤\T, <=+>∑ >∑Ts¡Te⁄\T Ç˝≤+{Ï yêfi¯flqT q$Tà
yÓ÷düb˛‘ês¡T. $\TyÓq’ edüTeÔ ⁄\ uÛÁÑ <ä‘ê $wüjT· +˝À C≤Á>∑‘Ô· eVæ≤ +#·+&ç. ≈£î≥T+u≤ìøÏ
ãs¡Te⁄ ø±≈£L&É<ìä MTs¡T ø£]qƒ yÓTqÆ ìs¡jí ÷· \T rdüT≈£î+{≤s¡T. nsTT‘˚ yê{Ïì düeT]ú+#˚
yês¡T ø£s¡Te⁄ ne⁄‘ês¡T. dü+‘êq+ |ü≥¢ Á|ü‘˚´ø£ ÁX¯<ä∆ rdüTø√e\dæ q |ü]dæú‘·T\T
m<äTs¡e⁄‘êsTT. dü+‘êq |ü⁄s√>∑‹ >∑T]+∫ ø=+‘· Ä+<√fi¯q #Ó+<äe\dæ edüTÔ+~.
‘·*¢<ä+Á&ÉT\T, ã+<ÛäTe⁄\ ô|<ä›\‘√ $uÛÒ<ë\T e#˚Ã |ü]dæú‘·T\T dü+ uÛÑe+. Äø£dæàø£+>±
X¯óuÛÑø±sê´\T ìX¯Ãj·TeTe⁄‘êsTT. d”«j·T dü+bÕ<äq‘√ dæúsêdæÔ ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T.
ø£+&Ésê\T, meTTø£\≈£î dü+ã+~Û+∫q nHês√>∑´+ u≤~ÛdüTÔ+~. yÓTT‘·Ô+ MT<ä á
dü+e‘·‡s¡+ u≤>∑T+≥T+~.
m
co
u.
ug
eTVü‰rs¡+ú bı&ç
ul
@ <˚e⁄&çø¬ H’ ê, @ <˚e‘·ø¬ H’ ê |üP» #˚ùd≥|ü⁄Œ&ÉT eTVü‰rs¡+ú bı&ç ø=~›>± ñ|üj÷Ó –+#ê*.

.m
m˝≤+{Ï n_Ûùwø±ì¬øH’ ê á eTVü‰ rs¡+ú bı&ç˝À ø=~›>± ˙fi¯ófl ø£*|æ n_Ûùwø£+ #˚jT· +&ç.
á eTVü‰rs¡ú+ bı&ç˝À 17 s¡ø±\ <˚e‘ê Á|”‹ø£s¡yÓTÆq eq eT÷*ø£\T ø£\TkÕÔsTT.
w
eTVü‰rs¡+ú bı&ç‘√#˚ùd n_Ûùwø±\T, |üP»\T eT+∫ |ò*ü ‘ê\ìkÕÔsTT. Ç+‘·es¡≈î£ |üPC≤

w
Á<äyê´\‘√ á s¡ø£yÓTÆq rs¡ú+ sê˝Ò<äT. Á|ü»\≈£î kÂ\uÛÑ´+>± ñ+&É&ÜìøÏ |ü⁄sê‘·q

w
Á>∑+<∏ë\T |ü]o*+∫ Ç~ ‘·j·÷s¡T #˚j·T&ÉyÓTÆq~. Bìe\¢ kÂK´+, dü+‘√wü+

ø£\T>∑T‘êsTT. Çwüº<˚e‘ê nqTÁ>∑Vü≤+ ø£\T>∑T‘·T+~.
sêVüQøπ ‘·T>Á V
∑ ≤ü <√wü|]ü Vü‰s¡ ø£+ø£D+ / s¡÷|ü⁄
mì$T~ ~≈£îÿ\ qT+&ç e#˚Ã qs¡|Tüò ÀwüqT ìyê]+∫, Ä]úø,£ ñ<√´>∑, Äs√>∑´ $wüj÷· \˝À
y˚T\T ø£\T>∑CÒdüTÔ+~. nH√´q´ <ë+|ü‘·´+‘√ ≈£L&çq düTKdü+‘√cÕ\qT á ø£+ø£D+
<ë«sê dü+Áe|üÔeTe⁄‘êsTT. düeTdüÔyÓTÆq≥Te+{Ï düe´, n|üdüe´ ø±\dü s¡Œ<√wüeTT\T
nqTe+•ø£ düs¡Œ<√wüeTT, yÓTT‘·Ô+ 12 s¡ø±\ ø±\düs¡Œ<√cÕ\ qT+&ç qT+&ç $eTTøÏÔ
ø±e≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. $<ë´ $<˚odü+ã+<ÛäyÓTÆq eéVü‰sê\˝À, yÓ’<ä´$<ä´, kÕ+πø‹ø£
$<ä´˝À MT≈£î m<äTs¡jT˚ ´ Ä≥+ø±\qT ‘=*–+∫ $»j·Te+‘·yTÓ qÆ u≤≥˝À q&ç|dæ Tü +Ô ~.
Ç~ <Ûä]+∫q Á|ü‹ ˇø£ÿ]ì Ç~ eTVü‰ø£e#·+ ˝≤>± ø±bÕ&ÉT‘·T+~. Ç~ <Ûä ]+#·&É+
#ê˝≤eT+∫~. $esê\≈£î dü+Á|ü~+#·+&ç ` 8466932224, 8466932225
e÷ e<ä› \_Û+#·T $$<Ûä s¡ø±\ j·T+Á‘ê\T

dü«sêíøs£ ¸¡ D uÛs’… e¡ j·T+Á‘·+ \ø°àå >∑D|ü‹ j·T+Á‘·+
≈£îuÒs¡ j·T+Á‘·+ <ÛHä êø£s¸¡ D j·T+Á‘·+
l \ø°àå ≈£îuÒs¡ j·T+Á‘·+ nwü\º ø°àå j·T+Á‘·+
l <Ûqä «+‘·] j·T+Á‘·+ düT<äsÙ¡ q j·T+Á‘·+
qs¡|Tüò Àwü j·T+Á‘·+ yêdüTÔ j·T+Á‘·+
»Hêø£s¸¡ D j·T+Á‘·+ >∑D|ü‹ j·T+Á‘·+
eT‘·‡´ j·T+Á‘·+ l ø£qT~wæº $HêX¯ø£
uÛ÷Ñ ‘·Áù|‘· ìyês¡D≤ j·T+Á‘·+ $Hêj·Tø£ eT÷\ j·T+Á‘·+
m
düsŒ¡ <√wü ìyês¡D≤ j·T+Á‘·+ co
$esê\≈£î ` 8466932224, 8466932225
u.
ug
\ø°Î Á|ü$T<ä\T
ul
e÷eT÷\T Á|ü$T<ä\‘√ #˚dqæ BbÕsê<Ûqä ø£Hêï \ø°ÎÁ|ü$T<ä\‘√ BbÕsê<Ûqä #˚ùdÔ \ø£s¬å ≥T¢
.m
m≈£îÿe |òü*‘·+ ñ+≥T+~. á Á|ü$T<ä\qT ˇø£ÿ ì$Twü+ ˙fi¯fl˝À eTT+∫ ‹j·÷´*.

w
‘·s¡Tyê‘· q÷HÓ b˛dæ B|ü+ yÓ*–+#ê*.

w
\ø°Îø£{≤ø£å+
w
\ø°Îø£{≤ø£å+ ˇø£ $•wü˜yÓTÆq <˚e‘ê eèøå±\ Vü≤√eTuÛÑdüà+. nwüº\ø° Î ÄyêVü≤q #˚dæ

|ü$Á‘·yÓTÆq dü$T<ä\‘√ kÕ«‹ qø£åÁ‘·+ s√Eq Vü≤ÀeT+ #˚kÕÔs¡T. Ä Vü ≤ÀeT uÛÑdüà+˝À
ø=ìï $•wü˜yÓTÆq Äø£s¡¸D°j·TyÓTÆq \ø°Î<˚$ nqTÁ>∑Vü‰ìï bı+<˚ eT÷*ø£\ uÛÑkÕàìï
ø£\T|ü⁄‘ês¡T. \ø°Îø£{≤ø£å+ eTTU≤ìøÏ sêdüTø√yê*. e÷eT÷\T bÂ&ÉsY yê&ÉT≈£îqï≥T¢>±
yê&ÉTø√e#·TÃ. Bìì yê&É≥+ e\¢ \ø°Î<˚$ nqTÁ>∑Vü≤+ ø£\T>∑T‘·T+~.
‹
Á X¯S˝Ÿ
MT≈£î, MT ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\≈£î <ä>∑Z]es¡≈£î e∫Ãq dü+ã+<Ûë\T, neø±XÊ\T <ä÷s¡+>±
b˛‘·THêïj·÷ ? qs¡|òüTÀwü, ã+<ÛäT|òüTÀwü n~Ûø£+>± ñ+<ë ? ñ<√´>∑+ ˝À XÊ+‹ ˝Ò<ë ?
|æ\¢\ n\yê≥T¢ u≤>±˝Òyê ? nHês√>∑´+ Á|ü‹HÓ˝≤ Ç+{À¢ mes√ ˇø£]øÏ, &ÉãT“qwüº+
e+{Ï düeTdü´\≈£î Á‹X¯S˝Ÿì ñ|üj÷Ó –+#·&+É e\q Ä düeTdü´\ qT+&ç ãj·T≥|ü&‘É ês¡T.
Ç~ $»j·TÁbÕ|æÔøÏ ø±s¡DeTe⁄‘·T+~.

Rasi Phalalu 2023 2024 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Rasi Phalalu 2023 2024 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

leT‹ eTT\T>∑T •eCÀ´‹ ( eTT\T>∑T dæ<ë∆+‹ >±] ≈£îe÷¬sÔ ) 67

Á|üjÓ÷»Hê\T <ä≈£îÿ‘êsTT. X¯Á‘·T|”&É, qs¡<äèwæº ‘=\–b˛‘·T+~.

Á|ü<Ûëq+>± <ÛäHêø£s¡¸D, n<äèwüºÁbÕ|æÔ, \ø°Î<˚$ nqTÁ>∑Vü≤+ ø£\T>∑T‘·T+~. dæúsêdüTÔ\≈£î

ø£\T>∑T‘·T+~. nìï $wüj·÷˝À¢qT n<äècÕºìøÏ <ä>∑Zs¡>±, eT+∫øÏ, X¯ó uÛ≤ìøÏ <ä>∑Zs¡>±

leT‹ eTT\T>∑T •eCÀ´‹ >±] nbÕsTT+{ŸyÓT+{Ÿ >∑T]+∫

2023-2024 dü+e‘·‡s¡ |òü*‘·eTT\T

á sê•yês¡T nqT≈£îqï ø±s¡´Áø£e÷\˝À $»j·÷ìï kÕ~Û+#· >∑\T>∑T‘ês¡T. ≈£î≥T+ã+˝À

n~Û>∑$T+∫, $<ë´s¡+>∑+˝À nqT≈£L\yÓTÆq |òü*‘ê\qT kÕ~ÛkÕÔs¡T. $<˚o j·÷q

dü+ã+<ÛäyÓTÆq $wüj·÷\T, X¯óuÛÑø±sê´\T eTT&ç|ü&É‘êsTT. J$‘êX¯j·÷ ìï HÓs¡y˚s¡TÃø√

nwüºeT÷*ø± >∑T–Z\+‘√ <Ûä÷|ü+ y˚j·T+&ç. j·T÷ìj·Tq¢qT @s¡Œs¡Ã&ÜìøÏ nqT≈£L\yÓTÆq

e\¢ ãTTD≤\T #˚j·Te\dæq |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. yÓ’]es¡Z+ #·s¡´\ e\¢ ñ<√´>∑+˝À

ô|<ä›yêﬁ¯ﬂ‘√, düe÷»+˝À |üs¡|ü‹ ø£*–q yê]‘√ ≈£L&Ü $uÛÒ<ë\T @s¡Œ&ÉT‘êsTT.

ìs=àVü≤e÷≥yÓTÆq MT e÷≥\T, #˚‘·\T $TeTTà*ï s¡øÏåkÕÔsTT. MT&çj·÷ e\¢ e÷qdæø£

|üs¡eT<äTsêàs¡ZyÓTÆq<äì s¡TEe⁄\T, kÕøå±´\‘√ düVü‰ s¡TEee⁄‘·T+~. HÓ’‹ø£<Ûäs¡à+ ø£*–q

düs¡«<ë MT j·T+<äT Áù|e÷qTsê>±\T ø£*–q e´≈£îÔ\T MT <äèwæº˝À |ü&É‘ês¡T. yêﬁ¯ﬂøÏ

ÇHêïﬁ¯óﬂ düVü‰j·T|ü&É˝Òø£b˛sTTq+<äT≈£î $#ê]+∫ ‘·–q Hê´j·T+ #˚kÕÔs¡T. Ç+<äTe\¢

‘·|üø√e&É+ eT+∫~. $yê<ädüŒ<ä $wüj·÷\ìï eT<Ûä´es¡TÔ\ düVü‰j·Tdü Vü≤ø±sê\‘√,

kÕ~Û+#·e#·TÃ nì ìs¡÷|ækÕÔsT¡ . dü+‘êq Áø£eT•ø£Då $wüjT· +˝À dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡+ú ˝À

dü]~<ä›>∑\T>∑T‘ês¡T. meTTø£\≈£î dü+ã+~Û+∫q nHês√>∑´+ Çã“+~ ô|&ÉT‘·T+~. »\,

yêj·TT, ÄVü‰s¡ ø±\Twü´+ e\q dü«\Œ Çã“+<äT\T ø£\es¡ô|&É‘êsTT. MT ≈£î≥T+ãdüuTÑÛ ´\T,

Äràj·TT\T MT |üs|¡ ‹ü ì, |ü\T≈£îã&çì <äTs¡«´düHê\≈£î, dü«Á|üj÷Ó »Hê\≈£î yê&ÉTø√e&É+,

düìïVæ≤‘·T\‘√, $TÁ‘·T\‘√ #·]Ã+#·&É+ eTs¡Tee<äT›. ø£*dæ e#˚Ã ø±˝≤ìï C≤Á>∑‘·Ô>± ñ

ø£\T>∑T‘·T+~. ‘·<äT|ü] e#˚Ã n~Ûø±s¡T\ e\q n+‘·ø£+fÒ m≈£îÿe y˚T\T »s¡T>∑T‘·T+~.

düVü≤#·s¡es¡Z+ ñqï‘·kÕúHê\˝À ñ+{≤s¡T. düVü‰j·TdüVü≤ø±sê\T n+~+#·&ÜìøÏ yêﬁ¯ﬂ≈£î

‹s¡düÿ]+∫q+<äT≈£î Ç|ü&ÉT u≤<Ûä|ü&˚ |ü]dæú‹ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ne÷àsTT q∫Ã‘˚ C≤‘·ø£+

dü+ã+<Ûä+ ≈£î<äTs¡T‘·T+~. e÷qdæø£ dü+‘√wü+ ø£\T>∑T‘·T+~. MTs¡T n_Ûe÷ì+#˚

Äràj·TesêZìï n+<äT˝À eTTK´yÓTÆq yê]ì MT yÓ’]es¡Z+ $eT]ÙdüTÔ+{≤s¡T. MT Á|ü‹

$»j·÷ìøÏ eTs=ø£]ì ø±s¡D+>± #·÷|ækÕÔs¡T. $˝≤düe+‘·yÓTÆq J$‘·+ #ê˝≤ø±\+

$»j·T+ kÕ~ÛkÕÔs¡T. |ü⁄q]«yêVü≤ Á|üj·T‘êï\T #˚düT≈£îH˚ yê]øÏ ø±\+ nqT≈£L\+>±

ñ+~. eè‹Ô ñ<√´>±\|üs¡+>± MTs¡T rdüT≈£îqï ìs¡íj·÷\T $yê<ëdüŒ<ä+ ne⁄‘êsTT.

»+ø£≈î£ +&Ü MT u≤<Û´ä ‘·\qT düÁø£eT+>± ìs¡«]ÔkÕÔsT¡ . yÓqTï#·÷|æ bÕ]b˛e≥+ MT #·]Á‘·˝À

˝Ò<ìä ìs¡÷|ækÕÔsT¡ . ~yêsêÁ‘·T\T eè‹Ôñ<√´>±\˝À ÁX¯$T+∫Hê >∑T]Ô+|ü⁄ sêì ñ<√´>±\qT

#˚kÕÔs¡T, ˝≤uÛ≤\T >∑&çkÕÔs¡T. n\+ø±s¡ dü+ã+<ÛäyÓTÆq yê´bÕsê\T ˝≤_ÛkÕÔsTT.

J$‘êX¯j÷· ìï kÕ~Û+#·Tø√>∑\T>∑T‘ês¡T. düe÷»+˝À, ã+<ÛTä e⁄\˝À Á|ü‹wü˜ ô|s¡T>∑T‘·T+~.

eT]j·TT N{°\ yê´bÕs¡+ #Ó|üŒ<ä–q$ ø±e⁄. M{ÏøÏ M˝…’q+‘· <ä÷s¡+>± ñ+&É&É+

eT+∫~. yÓTT‘·Ô+ MT<ä á dü+e‘·‡s¡+ u≤>∑T+~.

#˚s¡Te˝À ñ+#·T‘ês¡T. nqT≈£îqï ø±s¡´Áø£e÷\qT, kÕVü≤düyÓTÆq ìs¡íj ·÷\‘√, XÊØs¡ø£

#˚ùd Á|üj·T‘êï\T |òü*kÕÔsTT. eT+∫ j·T÷ìe]‡{Ï˝À d”≥T dü+bÕ~+#·Tø√>∑\T>∑T‘ês¡T.

yê´bÕsê_Ûeè~∆ ø√dü+ #˚ùd Á|üj·T‘êï\T nqT≈£L*kÕÔsTT. Ád”Ô\‘√ $uÛ Ò<ë\T @s¡Œ&˚

neø±X¯+ ñ+~, C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·+&ç. Á|ü‹s¡+>∑+˝À >∑{Ïºb˛{°ì m<äTs√ÿe\dæq

m<äTs=ÿ+{≤s¡T. dü+e‘·‡s¡ ~«rj·÷s¡ú+˝À uÛ≤>∑kÕ«eT´ yê´bÕsê\˝À »s¡T>∑T‘·Tqï

»s¡T>∑T‘·T+~. ø=+‘·eT+~ $wüj·T+˝À ô|[ﬂ #˚<äT nqTuÛÑe+>± $T>∑T\T‘·T+~. Åd”Ô\‘√

<Ûä]+#·&É+ e\q qs¡~wæº, qs¡|òüTÀwü ‘=\–b˛‘·T+~, »Hêø£s¡¸D @s¡Œ&ÉT‘·T+~. MTs¡T

#Óù|Œ eT+∫ e÷≥\T, uÀ<Ûäq\T n+<ä]ø° q#·TÃ‘êsTT. n+<äs¡÷ Ä#·]kÕÔs ¡T. MT

Ç+{À¢ yêfi¯fløÏ e÷Á‘·+ MT e÷≥\T s¡T∫+#·e⁄. |üPØ«≈£î\T Áyêdæq &Ü≈£ îýÓT+≥T¢,

eT+∫ $TÁ‘·T\≈£î Ç∫Ãq yê>±∆Hê\qT eTs¡eø£+&ç. Ç‘·s¡T\T #˚dæq y˚T\T Á>∑Væ≤ùdÔ

eT]+‘· y˚T\T ø£\T>∑T‘·T+~. #ê˝≤ $wüj·÷\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&˚ MTs¡T á dü+e‘·‡s¡+

e´≈£îÔ\‘√ düVü≤Jeq+ #˚kÕÔs¡T. sêJ˝Òì MT uÛ≤yê\≈£î, |üì‘·HêìøÏ ø£]ƒqyÓTÆq düyêﬁ¯ó

ﬂ m<äTs¡e⁄‘êsTT. düTÁãVü≤àD´ bÕX¯ó|ü‘· ø£+ø£D+ <Ûä]+#·+&ç. $\TyÓ’q uÛÑ÷eTT\T,

düú˝≤\T ø=qT>√\T #˚kÕÔs¡T. $yê<ëdüŒ<ä $wüj·÷\T, ø√s¡Tº\≈£î dü+ã+~Û+∫q

ne⁄‘êsTT. ø°\ø£ düeTj·T+˝À ã+<ÛäTes¡Z+ düVü‰j·TdüVü≤ø±sê\T HêeTe÷Á‘·+>±

kÕ~ÛkÕÔsT¡ . #ê˝≤ dü+<äsê“¤\˝À bı<äT|ü⁄ Áø£eT•ø£D å MT≈£î n+&É>± ì\TkÕÔsTT. dü+‘êq+

˝Òì yê]øÏ dü+‘êqÁbÕ|æ,Ô $yêVü≤+ ø±ì yê]øÏ $yêVü≤ÁbÕ|æÔ ø£\T>∑T‘·T+~. |ü⁄q]«yêVü≤

>√|ü´+>± ñ+#·+&ç. ˝Òì|üø£å+˝À qwüºb˛j˚T Á|üe÷<ä+ ñ+~. eTTK´ Á|üj·÷D≤\T,

s¡Vü≤dü´ Á|üj·÷D≤\T ˝≤_ÛkÕÔsTT. ◊X¯«s¡´Hê–ìì ñ|üjÓ÷–+#·&É+ e\q \ø°Î<˚$

nqTÁ>∑Vü≤+, \ø°Îø£{≤ø£å+ ø£\T>∑T‘·T+~. ø±+Á{≤≈£îº\T, düuŸ ø±+Á{≤≈£îº\T, ˝…’ôdqT‡\T

dæ<ë∆+‘ê\≈£î ø£≥Tºã&˚ e´øÏÔ>± Á|üU≤´‹ edüTÔ+~, neø±X¯yê~>± eTTÁ<ä|ü&É<äT.

#·≥|º sü y¡ TÓ qÆ ∫≈£îÿ˝À¢ ñqï MT yêﬁ¯ﬂqT s¡ø+åÏ #·e\dæq |ü]dæ‹ú @s¡Œ&ÉT‘·T+~. Ç+<äTe\q

dü]~<ä›e\dæq u≤<Ûä´‘·\T MTMT<ä |ü&É‘êsTT. >∑‘·+˝À MT≈£î nqT≈£L\+>± e∫Ãq ñ

‘·Ôs¡T«\T ákÕ] neT\T˝ÀøÏ ekÕÔsTT. ñ<√´>∑+˝À Á|üyÓ÷wüHé \_ÛdüTÔ+~. kÂø£sê´\T

ô|s¡T>∑T‘êsTT. Ä]úø£+>± Ç‘·s¡Á‘ê n_Ûeè~∆ kÕ~Û+#·&ÜìøÏ neø±XÊ\T mø£ÿ&É

|üP» #˚ùd≥|ü&ÉT n_Ûùwø£+˝À eTVü‰rs¡+ú bı&çì ñ|üj÷Ó –+#·+&ç. J$‘·u≤Û >∑kÕ«$T,

‘·‘·‡e÷qyÓTÆq yê]‘√ $uÛÒ<ë\T @s¡Œ&ç $&çb˛e&É+ dü+uÛÑ$düTÔ+~ (Ç~ ø=+<ä]øÏ

Á|üX¯+dæ+#·ã&ÉT‘·T+~. yêdüÔ$ø£ <äèwæº‘√ Ä˝À∫+∫ ‘Ó$‘˚≥\T, X¯øÏÔ kÕeTsêú´\T ø£–q

ø£–+#˚ n+X¯+>± e÷s¡T‘·T+~. dæ$˝Ÿ‡≈£î Á|æù|sY ne⁄‘ês¡T, eT+∫ |ò ü‘ê\T

Vü≤√eT+ #˚j·÷, sêVüQπø‘·T Á>∑Vü≤ <√wü|ü]Vü‰s¡ ø£+ø£D+ ˝Ò<ë s¡÷|ü⁄ <Ûä]+#ê.