Professional Documents
Culture Documents
Boşaltim Fi̇zyoloji̇si̇
Boşaltim Fi̇zyoloji̇si̇
Boşaltım Sistemi
• Homeostazın sağlanmasında pH ve vücut
sıvılarının normal aralıklarda tutulması
BOŞALTIM FİZYOLOJİSİ çok önemlidir. Boşaltım sistemi bu işlevi
yerine getirirken metabolik artıkların ve
kimyasalların uzaklaştırılmasını sağlar.
Müge BULAKBAŞI Boşaltım sistemi ayrıca ilaçlar ve toksik
Yüksek Hemşire olabilecek ilaç ürünleri gibi yabancı
maddelerin vücuttan atılmasında da
önemli rol oynar.
Böbrekler Böbrekler
• Sağ böbreğin üzerinde karaciğer • Ayakta durunca ve solunum hareketleri
bulunması nedeniyle sağ böbrek sol ile birlikte bir miktar yer değiştirir.
böbreğe göre biraz daha aşağıdadır. • Yağ dokusu az olan ya da çok zayıf
• Böbrekler yağ dokusu ile desteklenerek kişilerde böbrekler normal yerlerinden
normal yerlerinde tutunur. daha aşağıda bulunabilir, bu durum
• Bu yağ dokuları aynı zamanda böbreği pitozis olarak tanımlanır
soğuktan ve sıcaktan korur.
1
19/11/2015
Böbreğin Görevleri
• Böbreklerin esas görevi vücut sıvılarının
hacim, içerik ve pH bakımından
düzenlemektir. Bu sırada böbrekler
kandan kaynaklanan metabolik atıkları
alır ve dışarı atar. Böbrekler ayrıca
eritropoetin hormonu salgılayarak kan
basıncının düzenlenmesinde ve D
vitaminini aktive ederek kalsiyum
absorbsiyonunda rol oynar.
Böbreğin Fizyolojisi
• Metabolizma artıklarının vücut dışına
atılmasına boşaltım denir.
• Vücuda alınan ve kullanılan her şey artık
maddelerin oluşumuna neden olur.
• Hayatın devamı için metabolizma
artıklarının vücuttan uzaklaştırılması
zorunludur.
Böbreğin Fizyolojisi
• Böbrekler su, tuz metabolizmasını ve • İnsan vücudunun % 60–70 kadarı sudur
elektrolit dengesini ayarlar. ve bu miktarın korunması gerekir.
• Kan böbreklerde süzülür ve atık, zehirli • Normalde vücudun kaybettiği ve
maddeler idrar olarak dışarı atılır. kazandığı su miktarı birbirine eşittir.
• Süzülme ve idrar oluşumu böbreklerde • Boşaltımda direkt görev alan organ
gerçekleşir. böbreklerdir.
• Boşaltımla vücuttan uzaklaştırılan • Üreterler, mesane ve üretra bu sisteme
zararlı maddelerin başında üre gelir. yardımcı organlardır.
2
19/11/2015
Böbreklerin görevleri
Nefronun Yapı ve Fonksiyonları
• Sıvı atılımını gerçekleştirerek vücuttaki plazma ozmolaritesinin • Böbreğin işlevsel olan en küçük birimine nefron
normal sınırlar (300 m Osm/1) içinde kalmasını,
• Plazma H+ iyon konsantrasyonunun normal sınırda kalmasını, denir.
• Vücutta fonksiyonel olarak bulunan sıvı, elektrolit dengesinin • İnsanın her iki böbreğinde toplam 2-2. 5 milyona
korunmasını,
• Metabolik artık ürünlerin (üre, ürik asit, kreatinin) atılımını, ulaşan nefron vardır.
• İlaçlar, toksinler ve metobolitlerinin vücuttan atılmasını, • Bir nefronda;
• Hücre dışı , sıvı hacmini ve kan basıncının hormonal olarak
düzenlenmesini, – bowman kapsülü,
• Peptit hormonlarının yıkımını, – glomerulusa kan getiren afferent (getirici) damar,
• D vitaminin aktif hâle gelmesini, – glomerulden kanı uzaklaştıran efferent (götürücü)
• Adrenal medulladan prostaglandin hormonunun salgılanmasını damar,
sağlar.
– glomerulus ve
– tubuluslar bulunmaktadır.
3
19/11/2015
Bowman Kapsülü
• Kalpten basınçla gelen kanın • Plazmayı süzmek için gerekli olan kan
plazmasındaki su, çeşitli tuzlar, glukoz, basıncı, renin enzimiyle böbrek içinde
üre, ürik asit, kreatin vb. maddeler düzenlenir.
bowman kapsülü duvarından tubulusa • Bu enzim renal kan damarlarının düz
geçer. kaslarında sıkışmaya yol açar.
• Bowman kapsülünden dakikada kalpten • Böylece kan basıncı yükselir ve kan
gelen kanın % 20-25’i geçer, böylece 1-2 bowman kapsülüne süzülür.
litre kan filtre edilir.
Glomerüler Glomerüler
• Her bowman kapsülüne • Glomerül kılcallarının
böbrek arterlerinden
ince bir dal gelir. çeperleri iki
• Bu dal kendi üstüne katmandan oluşur.
kıvrılarak yumak • Bu yapı, damarların
oluşturur.
• Çok parçalı kılcal hem yüksek basınca
damar yumağına dayanıklı olmasını
glomerulus adı verilir. sağlar hem de
• Kalbin pompaladığı protein ve kan
kanın dörtte biri
böbreklere gider ve hücrelerinin dışarı
süzülür. çıkmasını engeller.
4
19/11/2015
Filtrasyon Filtrasyon
• Bu süzülme ile birlikte • Kan hücreleri ve proteinler büyük
kandaki su ve
çözünmüş küçük moleküllü oldukları için süzülmezler ve
moleküllü maddeler
bowman kapsülüne efferent arterler ile genel dolaşıma geri
geçer. dönerler.
• Ancak glomerüldeki
süzülme yeterince
seçici değildir.
• Vücut için gerekli olan
aminoasit, glikoz ve
tuz da süzülür.
5
19/11/2015
6
19/11/2015
7
19/11/2015