Professional Documents
Culture Documents
26
rogor Secvala samxedro teqnologiam omis xasiaTi
27
samxedro saqme XVIII saukunis graviura
28
rogor Secvala samxedro teqnologiam omis xasiaTi
29
samxedro saqme
meore msoflio omis dros pirvelad gamoCnda reaqtiuli artileria. pirveli
mercxali iyo sabWoTa `katiuSa~, romlis gamoyenebamac dasabami misca am axali
tipis iaraRis farTod danergvas. zogierT qveyanaSi (magaliTad, iranSi) am tipis
iaraRs dResac `katiuSas~ uwodeben.
jer kidev pirveli msoflio omidan moyolebuli, farTod gamoiyeneba naRm-
mtyorcnebi, romlebic qveiTi jaris Zalze efeqtur iaraRs warmoadgens. qve-
iTis iaraRisa da artileriis evoluciam Secvala brZolis xasiaTi _ qveiTebis
cecxlis Zala Zalian gaizarda (avtomatebi, tyviamfrqvevebi, naRmmtyorcnebi,
yumbarmtyorcnebi) da sul ramdenime qveiTs SeuZlia sakmaod didi teritoriis
dacva. amave dros aRar xdeba maTi erTad Sejgufeba da Tavadac naklebad xdebi-
an mZlavri iaraRis samizne.
swrafad ganviTarda tankebis warmoeba. tanke-
bis gamoyenebam didi gavlena moaxdina samxedro
sferoze, Secvala brZolis xasiaTi da taqti-
ka. didi satanko SenaerTebi Setevis mZlavri
da ZiriTadi saSualeba gaxda. tankebis farTo
gamoyenebas tanksawinaaRmdego saSualebebis
ganviTareba mohyva. ZiriTadad es iyo tanksawi-
naaRmdego artileria, romlis kalibri meore
msoflio omis ganmavlobaSi 20-dan 88 mm-mde
gaizarda. gaCnda tanksawinaaRmdego yumbar
mtyorcnebi, romelTa Soris pirveli iyo ger-
sabWoTa tanki T-34, romelmac manuli `faustpatroni~. izrdeboda tankebis
revolucia moaxdina sabrZolo javSnis sisqe, magram aseve icvleboda tank-
tankebis Semdgom ganviTarebaSi sawinaaRmdego iaraRi da misi Wurvebi. Tanamed
mTel msoflioSi.
rove tanksawinaaRmdego Wurvebi nebismieri
sisqis javSans xvreten. miuxedavad imisa, rom
Tanamedrove tankebi aRWurvilia eleqtronuli
da sxva saxis aucilebeli TavdacviTi mowyobi-
lobiT, isini brZolis velze 10-20 wuTze mets
ver `cocxloben~. tankebis metad saSiSi mteria
moieriSe TviTmfrinavi da vertmfreni. aRsaniS
navia, rom meore msoflio omis droindelma
sabWoTa tankma T-34-ma didi gavlena iqonia
tankebis Semdgom ganviTarebaze.
uzarmazari cvlilebebi ganicada sabrZolo
reaqtiuli naRmmtyorcni `katiuSa~ _ aviaciam. pirveli msoflio omis erTtyvia
am iaraRis gamoyeneba Zalze efeqturi mfrqveviani, propeleriani biplanebis, romelTa
aRmoCnda da germanelebma mas siCqare saaTSi 120-180km iyo, Tanamedrove zebge
`stalinis organi~ (Stalinorgel) Searqves.
riT reaqtiul gamanadgureblebTan Sedarebac
ki ar SeiZleba. meore msoflio omma cxadyo,
rom haerSi gabatonebis gareSe oms ver moigeb. am omma daaCqara samxedro aviaci
is ganviTareba. aTiaTasobiT sxvadasxva tipis TviTmfrinavi iqna gamoyenebuli
yvela frontze. kidev ufro gamoikveTa samxedro TviTmfrinavebis sxvadasxva
daniSnuleba: gamanadgureblebi, moieriSe, bombdamSenebi, satransporto, mzvera
vebi da sxva. saukeTeso gamanadgureblebis _ iaponuri `micubiSi Zeros~, germanuli
30
rogor Secvala samxedro teqnologiam omis xasiaTi
31
samxedro saqme
Tanamedrove sabrZolo TviTmfrinavebis Seqmna
ara mxolod Zalian maRali donis teqnologias moiTxovs,
aramed Zalian Zviric Rirs (zogierTi aviagamanadgureb
lis fasi 100 mln dolars aRemateba). aviaciam Secvala
omis xasiaTi. Tu adre zogierTi qveyana miuwvdomeli
iyo, aviaciam is mowyvladi gaxada. mZime bombdamSenebi
zebgeriTi siCqariT msoflios nebismier kuTxeSi aRwe
ven atomuri da wyalbadis bombebiT.
meore msoflio omis Semdeg gansakuTrebuli mniSvne-
loba mieniWa sabrZolo vertmfrenebis ganviTarebas.
isini gamoiyeneba sxvadasxva daniSnulebiT da maT gare
Se Zneli warmosadgenia Tanamedrove armia.
ra Tqma unda, saraketo teqnikis ganviTarebam omis
xasiaTsa da samxedro strategiaSi Zireuli cvlilebebi
Seitana. rodesac Sens xelT aris 13 aTasi kilometris
radiusis mqone atomuri an wyalbadis qobiniT aRWur-
vili kontinentSorisi balistikuri raketa, romelic
samiznes 30-200 metramde sizustiT xvdeba, aq ukve zed-
germanuli V2 — pirveli metia saubari manZilsa da raime dacvaze. kontinent-
sabrZolo balistikuri Sorisi raketebi, romlebsac isvrian rogorc xmeleTi-
raketa dan, ise okeanis siRrmeSi myofi wyalqveSa navebidan,
iseTi swrafia, rom ramdenime wuTSi aRweven mizans.
maTgan Tavis dacva praqtikulad SeuZlebelia, Tumca antisaraketo iaraRis
gamogonebasa da ganviTarebaze didZali Tanxa ixarjeba. birTvuli qobinebiT
aRWurvili balistikuri raketebi imdenad seriozuli iaraRia, rom igi mtris
Sekavebis funqcias asrulebs. eqspertebs miaCniaT, rom swored birTvuli iaraRi
da misi gamoyenebisTvis gankuTvnili balistikuri raketebi iyo mTavari mizezi
imisa, rom Tavs ar dagvtexia axali, mesame msoflio omi.
aRsaniSnavia, rom pirveli sabrZolo balistikuri raketa `fau-2~ (V2) ger-
manelebma Seqmnes meore msoflio omis dros. misi konstruqtorebi iyvnen fon
brauni da valter dornbergeri, romlebic amerikelebma omis Semdeg TavianT
samsaxurSi Caiyenes. pirveli amerikuli balistikuri raketa `redstouni~ iseve,
rogorc misi pirveli sabWoTa analogi, germanuli `fau-2~-is gaumjobesebuli
versia iyo.
32
rogor Secvala samxedro teqnologiam omis xasiaTi
33
samxedro saqme
amerikuli sabrZolo
vertmfreni
AH1 – `kobra~
34
rogor Secvala samxedro teqnologiam omis xasiaTi
amerikeli qveiTebi
avRaneTSi, 2010
35