Professional Documents
Culture Documents
tbrbsUwfmpt!TpUb!svtUbwfmjt!Ufbusjtb!eb!ljopt!tbyfmnxjgp!vojwfstjufujt!hb{fUj * $!5!)8:*!37!bqsjmj!3124!xfmj
debiuti
gaugonari ambavi
me daviRale Cem kanSi yofniT...
gareT gamiSviT!
eduard olbi
eduard olbi 1928 wlis 12 marts warmoadgina: beketis – `krepis
daibada. aRiareba pirvelma namuSevarma ukanaskneli firi~ da olbis –
`SemTxveva zooparkSi~ (1958) moutana. `SemTxveva zooparkSi~. oriode welSi
amis Semdeg dawera iseTi cnobili olbi amerikis erT-erTi pirveli
piesebi rogorebicaa: `amerikuli dramaturgi gaxda. `erTaqtiani piesa
ocneba~ (1960), `vis eSinia virjinia `SemTxveva zooparkSi~ dawerilia
vulfis?~ (1961–1962), `napovni mze~ (1983), absurdis kanonebis mixedviT... olbi
`Txa Tu vin aris silvia?~ (2002). gvixatavs cxovrebis uazrobas da
erT-erT interviuSi olbi uSinaarsobas, romelSic sikvdili da
ironiiT ambobs: `me yvelaze sicocxle Jan pol sartris gamoTqmis
ekleqturi dramaturgi var. SemiZlia mixedviT rCeba `Ria SesaZleblobis~.
dagisaxeloT ocdaeqvsi avtori, (ru.wikipedia.org). am piesas sul ori
romelTa gavlenasac ganvicdi, magram personaJi hyavs, jeri da piteri, magram
amaTgan sami avtori arc gamigonia, ase ggonia mTel sazogadoebasTan
araTu wamikiTxavs~ (manana anTaZe). gaqvs kavSiri.
1986 wels WiaTuris dramatuli jeri Tavis TavSi CaZiruli
Teatris axalgazrda reJisorma levan pirovnebaa, Tumca garegnulad
svanaZem dadga olbis `SemTxveva namdvilad Tavisufali. misi Txrobis
zooparkSi~. am speqtakliT Teatri stili da oponentis monusxva genialur
gastrolebze rigaSi wavida. 2003 wels adamianTa xvedria, radgan es yvelas
reJisor gega qurcikiZis sadi plomo ar SeuZlia. mis xasiaTSi xSirad
speqtaklma `SemTxveva zooparkSi~ ikveTeba undobloba, aramdgradoba,
granpri aiRo saerTaSoriso ironia da cinizmic ki, rac sakuTari
festivalze `debiuti~. 2007 wels Tavisadmi vlindeba piesis finalSi,
reJisorma mamuka tyemalaZem rodesac is kvdeba, cdilobs piters
TumaniSvilis kinomsaxiobTa TeatrSi gamoajavros, `oh, RmerTo... RmerTo
piesa `SemTxveva zooparkSi~ dadga. Cemo...~. amasTan erTad jeri ara
1959 wels erT-erTma germanulma marto dascinis piteris simxdales,
eqsperimentulma studiam ori piesa aramed evedreba kidec, rac miuTiTebs
1
# 4 (79) 26 aprili 2013 weli
jeris meryev xasiaTze. Cemi azriT, balaxs arc Rirsebis grZnoba gaaCnia da
yvelaze didi gasaRebi misi xasiaTis arc SiSi. TavisTavad piesaSi udidesi
im peri petiaSi unda veZioT, romelic funqcia aqvs orive gmirs, piters da
udavod orazrovania. sabolood jeris, radgan nawarmoebSi mxolod
kvdeba jeris ara marto xorci, aramed ori gmiria da verc erTis gareSe
msoflmxedveloba, samyaros gageba da dasrulebul formas ver miviRebdiT.
rac mTavaria piterTan urTierToba. mTavari gamTamaSebelia – jeri,
piteric, jeris msgavsad, sakuTar amitom mas meti funqcia akisria, misi
TavSi Caketilia, sulierad zantia, meSveobiT mwifdeba konfliqti. piteri
mxdali da iseT adamianTa klass ki SeiZleba CaiTvalos gamTamaSeblis
miekuTvneba, romlebic siaxleebs asistentad, is damxmarea da TiTqos
gaurbian. faqti, rom baRSi zis mas jeri exmareba imaSi, rom cxovrebis
da wigns kiTxulobs miuTiTebs absurdulobas mowydes,Tumca,is ufro
mis sentimentalur ganwyobaze, did absurdSi iZireba.
xolo is, rom ar Tmobs Tavis skams ra moxda zooparkSi? – ismis kiTxva.
ufro uazro princi ps hgavs, vidre piters ukve SeuZlia amaze pasuxis
raime azrianisTvis brZolas. aris gacema. zooparkSi moxda gaugonari
meore mxarec, piteri gulwrfeli ambavi...
adamiania, rodesac jeri ara da ar maTi damokidebuleba uCveuloa da
amTavrebs moyolas, is mainc usmens TiTqos ambavic mistificirebulia,
bolomde, TiTqos erideba, magram es Tumca es yvelaferi dasaSvebia.
cnobismoyvareobis gamo ufro xdeba. jeris ironiuli damokidebuleba
piesis xelaxla wakiTxvis Semdeg gvaZlevs imis fiqris saSualebas, rom
upasuxod damrCa erTi kiTxva – mas Tavidanve gansazRvruli hqonda
dramaturgs rom gaegrZelebina yvelaferi. is SeiZleba CaiTvalos
wera nuTu piteri ganacxadebda erTi dRiT mcxovreb adamianis ti pad,
am yvelafers? me vfiqrob ara, is romlis literaturuli magaliTic
daimaleboda... dimitri karamazovia dostoevskis
piesis dasawyisidan dasasrulamde `Zmeb karamazovebSi~.
piteri da jeris urTierToba piesaSi dramatuli konfliqti
daZabulia, mxolod im gansxvavebiT, Tavidanve mwifdeba, TiTqos is raRac
rom TavSi es yvelaferi ar Cans, uxilavi kibeebiT iwevs maRla da
finalSi ki naTlad vlindeba, anu saboloo saxes iRebs kulminaciisas.
xdeba daZabulobis gradacia. jeri TavisTavad konfliqts win uswrebs
misvlisTanave ar moswons piters kolizia, Tumca swored am dros Tavs
da raRaciT gaurbis kidec. maT iCens piteris cnobismoyvareoba da
damokidebuleba xSirad ecvlebaT, `mrude~ xasiaTi, romelic aZlevs
xSirad mtroben, erT momentSi kargi erTi qmedebis saSualebas darCes da
megobrebic gegonebaT, sabolood ki, mousminos jeris, sanam ar gaigebs
situacia namdvil oponentebad aqcevT. yvelafers. dramatuli konfliqti am
TviTon kulminaciis amosavali da SemTxvevaSi asocialuria, gamoirCeva
funqcia imisa, rom jeri Caidens `TviT sami saxis konfliqti: konfliqti
danaSauls~, inadgurebs Tavs, sxvisi jeris sakuTar TavTan, konfliqti
xelidan – ufro didia,vidre mTlianad piteris sakuTar TavTan da konfliqti
piteri. daWrili jeri eubneba: `es jeris da piters Soris.
aRar aris Seni adgili da skamic TavisTavad jeris konfliqti aqvs
dakarge, magram SeinarCune Rirseba, sakuTar TavTan, is Tavidan TiTqos
radgan cxoveli xar da ara balaxi.~ darwmunebulia Tavis TavSi, magram
am sityvebSi Cans risi Tqmac surda gulis siRrmeSi meryeobs, ar icis
dramaturgs am piesaSi. Rirsebis ra qnas. erT momentSi ukmayofileba
SenarCuneba aq SiSSia nagulisxmevi, xSirad cvlis monaTxrobs,absurdamde
jeri swored amas eubneba, radgan dayvanil ambebs yveba, Tumca
2
# 4 (79) 26 aprili 2013 weli
3
# 4 (79) 26 aprili 2013 weli
4
# 4 (79) 26 aprili 2013 weli
mainc sul sxva aris vneba giJi, golgoTa aRmoCnda CemTvis es fiqri,
mainc sul sxvaa kocnebis ena, da sadacaa unda davece,
aq gacetdebi romc iyo dinji gulia iuda man gamca vici...
swored aq giwevs gonebiT frena. da yovel sityvas lursmnad ganvicdi.
6
# 4 (79) 26 aprili 2013 weli
kugelmasis SemTxveva
vudi alenis amave saxelwodebis moTxrobis mixedviT
7
# 4 (79) 26 aprili 2013 weli
8
# 4 (79) 26 aprili 2013 weli
kugelmasi _ yvelaferi kargadaa Zvirfaso, Tavaziani unda iyo biZia hemiSTan, ici
me xom SenTan var. rogor uyvarxar?
ema _ modi kidev momiyevi brodveis Ramis kugelmasi (Rrmad CaisunTqavs) _ tyupebi
cxovrebaze, holivudis msaxiobebze da mSvenieria!
televarskvlavebze.
qreba Suqi. JRers Tanamedrove ritmuli
kugelmasi (wamoiweva da Rilebis Sekvras musika _ pop.
iwyebs) _ risi TqmaRa SemiZlia.
scena 13. `sastumroSi~
ema _ jei simpsonze momiyevi.
Tanamedrove sastumros nomeri.
kugelmnasi _ oo, didebuli adamiania. Tanamedrove dizainiT gawyobili taxtis
yvela rekordi moxsna. iseTi moZraobebi gverdze dgas grZeli sarke. iqve, dabal
aqvs.. magidaze telefoni da Tanamedrove
dizainis lampa. sawolis Tavze
ema (meocnebe saxiT) _ da `oskari~? modernistuli xelovnebis kubisturi
misTvis yvelafers mivcemdi... suraTi hkidia. kugelmasi da madam bovari
Tanamedrove cekvas cekvaven. cota xanSi
kugelmasi _ jer nominaciaSi unda kugelmasi taxtze gaiSxlarTeba da
wargadginon. sigarets gaabolebs. madam bovari taxtis
Ziras dalagebuli paketebidan iRebs
ema _ vici, ukve amixseni. darwmunebuli var, tansacmels, aTvalierebs, arCevs erT-erTs,
msaxiobobas SevZleb. oRond wamecadineba gadaicvams da sarkeSi keklucobs.
damWirdeba. iqneb strasbergTan?... ho, Tu
agentic meyoleba. ema _ ra kargia! yvelaferi isea, rogorc
warmomedgina da vocnebobdi.
kugelmasi _ vnaxoT, vnaxoT, perskis
davelaparakebi. (ema erTs Semobzrialdeba da kugekmasis
gverdiT miwveba, iRebs sigarets, ukidebs
Suqi qreba. da gaabolebs. ema kocnis kugelmass,
scena 12. `coli eWvianobs~ dgeba, `fanjarasTan~ midis da `gareT~
icqireba).
kugelmasis bina. dafna savarZelSi zis
Tavze bigudebiT da Jurnals aTvalierebs. ema _ es Svarcis Senobaa, ai centraluri
Semodis kugelmasi halstuxis sworebiT. parki, da meri romelia? ah vxedav,
RvTaebrivia...
dafna _ sad jandabaSi dadixar? vinme
kaxpas xom ar gadaekide? (ema sawolidan axal pakets iRebs, iqidan
Sarvals amoiRebs da sarkeSi yurebiT
kugelmasi _ mec mnaxe ra... leonard aifarebs fexebze).
hobkinTan viyavi. poloneTis socialisturi
soflis meurneobis Sesaxeb vmsjelobdiT. kugelmasi _ eg ralf loranisganaa. masSi
xom icnob popkins, afrens am Temaze. miliondolarians daemsgavsebi. modi
CemTan Cemo Citunia.
dafna _ bolo dros raRac ucnauri gaxdi,
gaucxovdi, icode mamaCemis dabadebis dRe ema (sarkeSi trialiT) _ aseTi bednieri
ar dagaviwydes. am SabaTsaa. arasodes vyofilvar! modi qalaqSi
gavideT. minda `qores laini~ vnaxo,
kugelmasi _ ho, aba ra, aba ra... (jdeba gugenhaimi... da es jek nikolsonic,
skamze da fexscmelebs icvlis,flostebSi romelzec amdens laparakob, dRes gadis
wahyofs fexebs. galstuxs ixsnis). filmebi misi monawileobiT?
perski kars xuravs da karadaze samjer dafna _ moxda rame? katasaviT daZagruli
akakunebs. moicdis da Semdeg xar.
karebs aRebs. ema karadaSi dgas. kugelmasi _ me? ha, sasaciloa, zafxulis
RamesaviT mSvidi var. axla gaseirnebas
perski (Tavis fxaniT) _ hm... (perski vapireb.
xuravs karebs da isev samjer akakunebs.
kugelmasi mouTmenlad aRebs karebs da (kugelmasi savarZlidan wamoxteba da
xedavs ema isev iq dgas). garbis. gakvirvebul dafnas xelebi
aweuli rCeba haerSi. Suqi qreba).
perski (Tavis qneviT) _ raRac ise ver
aris. scena 16. `madam bovaris pretenziebi~
perskis karebTan boTliT xelSi mTvrali kugelmasis bina. savarZlis win, iatakze
kugelmasi dgas da zars gabmulad rekavs. zis TmebgaCeCili kugelmasi, xelSi
Semodis perski da usityvod SeuZRveba flakoni uWiravs da nela xsnis,gadmoyris
mas oTaxSi, kugelmasi barbaciT midis da abebs, Seyovndeba da iwyebs nel-nela maT
skamze daebertyeba. saTiTaod ylapvas. rekavs telefoni.
kugelmasi trialdeba da uxalisod dgeba,
perski _ damSviddiT kugelmas, ase yurmils iRebs.
infarqti ar agcdebaT.
ismis perskis xma _ wamoiyvaneT... vfiqrob...
kugelmasi _ damSviddiT. es kaci ambobs saqmis mogvareba SevZeli.
`damSviddiT~. romanis personaJi myavs
sastumros nomerSi gamoketili da kugelmasi (aRelvebuli) _ ar xumrobT?
albaT Cemi colis daqiravebuli kerZo marTla SeakeTeT?
deteqtivi ukve kudSi damdevs.
perskis xma _ transmisias Wirda raRac,
perski _ kargi kargi... vici rom problemebi Tqven warmoidgineT!
gaqvT.
kugelmasi _ perski! Tqven geniosi xarT!
(perski karadis qveS SeZvreba da veeba erT wuTSi mand gavCndebiT!
qanCiT raRacaze akakunebs).
Suqi qreba.
kugelmasi _ gareul cxovels vgavar,
qalaqSi malviT davi parebi. me da emam scena 19. `madam bovaris gacileba~
erTmaneTi davaStereT... ho, aRarafers
perski, kugelmasi da ema isev jadosnur
vambob sastumros angariSze, romelic
kabinasTan dganan. emas Tavisi Zveleburi,
Tavdacvis biujets daemsgavsa.
grZeli kaba acvia, xelSi ki uamravi paketi
perski (karadidan wamoiweva) _ risi uWiravs. kugelmasi facifuciT arTmevs
gakeTeba SemiZlia? magia faqizi niuansebis emas nivTebs da didi ambiT kabinaSi Sehyavs,
samyaroa. Semdeg awvdis ukan paketebs. emas zogierTi
maTgani Zirs uvardeba. kugelmasi iRebs
kugelmasi (yviris) _ Cems fexebs da karadaSi Seugdebs mouTmenlad. perski
niuansebi! am patara Tagunias `dom maRalmniSvnelovnad xuravs kabinis kars
perinionsa~ da xizilalaSi vaxrCob, da samjer Zlierad akakunebs. kugelmasi
plus misi garderobi, plus Teatraluri da perski gairindebian da Semdeg
studia, romelSic Cairicxa da uceb orive erTdroulad aRebs kars. kabina
profesionaluri fotoebi sWirdeba... carielia. perski da kugelmasi erTmaneTs
garda amisa, erTma literaturis gadaexvevian da ulocaven.
profesorma kopkindim, romelsac Cemi
yovelTvis Surda, im personaJSi amomicno, kugelmasi _ damTavrda, es CemTvis kargi
floberis romanSi periodulad rom gakveTili iyo. aRarasodes gavixedav
Cndeba xolme. damemuqra dafnasTan gverdiT, vficav!
mivalo. srul kraxs, katastrofas vxedav!
(Semdeg isev Setrialdeba perskisken da
madam bovarTan RalatisaTvis Cemi coli
orive xels arTmevs karga xans).
maTxovrobisTvis gamwiravs..
11
# 4 (79) 26 aprili 2013 weli
scena 19. `kugelmasi ver isvenebs~ scena 20. `kugelmasi `zmnas~ xvdeba~
perskis oTaxi. perski Zirs damjdara, win scenis wina mxares zmna `qona, yola~
sxvadasxva ucnauri nivTebi uwyvia da gamodis cekviT da erT adgilze rokavs.
aseve ucnaur raRacas akeTebs, TiTqos iqve ganaTebuli didi zomis wignidan
jadoqrobas TamaSobs. ismis zaris xma. (`espanuri enis gramatika~). dabneuli
perski dgeba da karis CarCosTan midis. saxiT Semodis kugelmasi da aqeT-iqiT
naTdeba iq mdgomi kugelmasi, romelic iyureba, zmnas SeamCnevs da mas gaubedavad
darcxvenili, fexis wvers dahyurebs. uaxlovdeba. zmna gakvirvebuli uyurebs
iRliaSi wigni amouCria. perski cota xans kugelmass.
eSmakuri RimiliT uyurebs kugelmass.
kugelmasi _ ukacravad.. es... `porties
perski _ ah, ese igi, mxolod ori kvira Civili~ araa?...
geyo simSvidisaTvis... kargi kugelmas,
axla saiT?... (zmna kugelmass Tavidan bolomde
aTvalierebs da ucnaurad iRimeba).
kugelmasi (gamococxlebuli) _ mxolod
erTxel... gamigeT, asaki gvemateba, xom ar kugelmasi ukan trialdeba da wignis
vaxalgazrdavdebiT... `porties CivilSi~ saTaurs Cumad kiTxulobs _ `espanuri
iseTi momxibvleli qali meguleba. (wigns gramatikis...~ Semdeg zmnis gulze
aCvenebs). dakidebul abras kiserwagrZelebuli
xmamaRla kiTxulobs
perski _ mdaa, axla amis fasi 25 dolaria.
magram Tqven ufasod gagiSvebT, imis _ qona, yola...
gaTvaliswinebiT, ra mdgomareobaSi
uceb kugelmasi amCnevs zmnis ucnaur
CavardiT am samiode kviris win.
mzeras da nel-nela ukan ixevs.
(kugelmasi gaxarebuli Zvreba karadaSi,
_ qona, yola!! _ SesZaxebs moulodnelad
iRliaSi wigniT).
mixvedrili xmiT da garbis.
kugelmasi _ keTilo kaco,es xom imuSavebs?
tamtamebis ritmze kugelmasi aqeT iqiT
(karadas xels Semoutyapunebs).
darbis, cdilobs zmnas dausxltes da
perski (midis kabinasTan) _ imedi maqvs, bolos scenas tovebs. mas ukan mihyveba
Tumca im ambis mere Semowmeba arc zmna. scenis ukana kedeli naTdeba. masze
micdia. kugelmasis da zmnis Crdilebi gairbenen.
(Suqi qreba).
kugelmasi (karadaSi xelebs Slis) _
seqsi minda! romantika minda! oox, risi scena 21. `isev profesori~
gadatana aRar gviwevs mSvenieri Tvalebis
scenaze igive savarZeli dgas wignebiT
gulisaTvis!
garSemortymuli, rac speqtaklis
(am sityvebze perski karadis karebs dasawyisSi idga. savarZelSi profesori
xmauriT xuravs da samjer daabraxunebs. (kugelmasi) zis wigniT xelSi, Tavi ukan
wamieri siCumis mere ismis yru afeTqebis gadaugdia. cota xanSi igi amoZravdeba,
xma. karadas asdis boli, afeTqebis xma TiTqos fxizldeba. profesori wigns
meordeba, naperwklebs hyris karada daxedavs, gadafurclavs gadmofurclavs,
da kvamlSi exveva. perski wamoiyvirebs TiTqos raRacas eZebs, xmadabla icinis da
da scenis win moiwevs barbaciT, wigns magidaze isvris, iRebs Wiqas, mosvams,
gulze xelmidebuli. perski Zirs ukmayofilod Caxedavs Sig da magidaze
gaiSxlarTeba). dgams. profesori rTavs sidi pleiers
_ ismis baxis maTes pasioni. profesori
Suqi qreba. ismis tamtamebis ritmi. musikas usmens da cota xanSi xelebSi
Cargavs Tavs.
Suqi qreba. baxis musika mTeli ZaliT
JRers.
12