Professional Documents
Culture Documents
wigni 2
gamomcemloba palitra L
Tbilisi, 2013
UDC (uak) 821.111-31
s-85
ISSN 2298-0849
ISBN 978-9941-19-919-6
brem stokeri
drakula
4
kuTrebiT, britaneTSi, moduri gaxda mistikur-okulturi sazogadoebebi, orden-
ebi Tu seqtebi. ase magaliTad, imave `oqros ganTiadis~ wevri iyo nobelis premiis
momavali laureati, poeti uiliam batler ieiTsi...
romani `drakula~ stokerma 1897 wels gamoaqveyna. miiCneva, rom avtorma
is Seridan le fanius, kerZod ki, misi goTikuri novelis, `karmilas~ gavleniT
dawera. Tumca, rogorc Tavad avtori aRniSnavs, biZgi wignis Sesaqmnelad misca
ucnaurma sizmarma: ezmana moxuci, romelic kubodan dgeboda. gaiRviZa Tu ara,
romanis Canafiqris qaRaldze gadatana daiwyo. ukve icoda, rom mTavari gmiri
grafi iqneboda, Tumca moqmedeba StiriaSi (avstriaSi) xdeboda. Semdeg, sakuror-
to qalaq uaiTbis sanatoriumis biblioTakaSi SemTxveviT waawyda wigns: `moldav-
eTis, transilvaniisa da vlaxeTis istoria~; gamoitana, waikiTxa da Tavisi gmiric
aRmoaCina _ sizmriseuli personaJi icno _ vlaxeTis mTavari vlad besarabi,
grafi drakula, romlsac cepeSi Searqves, radgan mtrebis Zelze gasma uyvarda
(cepeSi sityvasitviT niSnavs `Zelze gamsmels~). rac Seexeba saxels `drakula~ _
vlad cepeSis mama, aseve vladi, drakonis ordenis wevri yofila, romlis gerbze
gamosaxuli gaxldaT jvarze gakruli drakoni, rac simbolurad aRniSnavda qris-
tianuli mxedrobis gamarjvebas muslim-Turqebze. aqedan Seerqva mas `Drakul~ _
`drakoni~. mis vaJiSvils ki `Drakulea~ _ `Ze drakonisa~.
Tumca erTia realuri istoriuli figura da meore _ literaturuli gmi-
ri. arada, stokerma, arc Tu Zalian didi niWis literatorma, moaxerxa is, rasac
xSirad geniosebic ki ver axerxeben _ Seqmna miTologiuri personaJi, romelic
gascda konkretuli wignis farglebs da popularuli kulturis kuTvnilebad
iqca, personaJad, romelic, albaT, aTasjeraa tiraJirebuli da Tavisi Semqmnel-
isgan damoukideblad ganagrZobs cxovrebas...
uSualod romanze mogaxsenebT oriod sityvas _ siuJets, cxadia, ar Sevex-
ebiT, radgan msgavsi literaturis xibli swored peripetiebis moulodnelobaSi,
daZabulobasa da im emociebSia, kiTxvisas rom ganicdis kaci. romanis goTikuri
atmosfero gaJRenTilia SiSiTa da mistikiT. wignis pirvelive gverdebi vampiris
kbenasaviT moqmedebs, _ imdenad iTrevs mkiTxvels, romanis gverdze gadadeba Zal-
ze gauWirdeba.
ambavi personaJebis dRiurebisa da werilebis saxiTaa warmodgenili, rac
sakiTxavs kidev ufro sainteresos xdis, _ mkiTxvelis winaSe iSleba idumal
movlenaTa gansxvavebuli Sefasebebi, gmirebis piradi Sexedulebebi, grZnobebi da
gancdebi, anu icvleba xedvis kuTxe, es ki wigns moculobas sZens, polifoniuro-
bas hmatebs. mkiTxveli personaJebTan erTad mogzaurobs Zvel londonsa da mis-
tikur transilvaniaSi...
romanis personaJebi keTilSobili qaliSvilebi da gabeduli jentlmenebi
arian, romlebic ebrZvian am `jojoxeTis maSxalas~ _ graf drakulas...
brem stokeri 1912 wels gardaicvala, misi Seqmnili `drakula~ ki, rogorc
Cans, icocxlebs manam, sanam iarsebebs dasavluri civilizacia Tavisi masobrivi
kulturianad...
Tu mogwonT SiSismomgvreli, mistikuri Tavgadasavlebi _ es wigni TqvenT-
visaa. waikiTxeT da isiamovneT!
irakli lomouri
5
Tavi pirveli
(stenografiuli Canaweri)
3 maisi. bistrica.
miunxeni 1-el maiss, saRamos 8 saaTsa da 35 wuTze davtove
da venaSi meore dRes, diliT adre Cavedi; 6 saaTsa da 46 wuT-
ze unda Cavsuliyavi, magram matarebelma erTi saaTiT daig-
viana. budapeSti, me mgoni, saocrad lamazi qalaqia; yovel
SemTxvevaSi, vagonis fanjridan danaxulma xedebma da quCeb-
Si mcire gaseirnebam Cemze aseTi STabeWdileba datova. meSi-
noda, vagzals didad ar davSorebodi. iseTi grZnoba mqonda,
TiTqos dasavleTi davtoveT da aRmosavleTSi aRmovCndiT,
xolo dunais SesaniSnavi xidebidan yvelaze dasavleTiT mde-
barem, sadac mdinare Zalze ganieri da Rrmaa, Semaxsena, rom
TurqeTis mmarTvelobas mivuaxlovdiT. droulad gamovediT
da klauzenburgSi naSuaRamevs CavaRwieT. Ramis gasaTevad sas-
tumro `roialSi~ gavCerdi. sadilze, an ufro sworad, vax-
Samze wiTeli wiwakiT raRac originalurad Sekazmuli wiwi-
la momitanes _ mSvenieri kerZi, Tumca Zlier momawyura.
(SeniSvna: recepti aucileblad unda Caviwero minasTvis).
im daskvnamde mivedi, rom rogori mwiric unda yofili-
yo Cemi ganswavluloba germanul enaSi, man mainc didi sam-
saxuri gamiwia. ar vici, mis gareSe ra meSveleboda. londonSi
Cemi ukanaskneli yofnis dros Tavisufali droiT visargeble
da britaneTis muzeums vewvie, sadac transilvaniis biblio-
grafiuli ganyofilebis wignebsa da atlasebSi viqeqebodi;
vfiqrobdi, rom Semdgom, am qveynis magnatebTan Cemi urTier-
7
Tobisas SesaZloa, yvela wvrilmani gamomdgomoda. gavarkvie,
rom olqi, romelic me mainteresebda, qveynis ukidures aRmo-
savleTSi mdebareobda, sami olqis _ transilvaniis, molda-
veTisa da bukovinis Sesayarze, karpatebis mTebs Soris; davrw-
mundi, rom es evropis erT-erTi yvelaze veluri da naklebad
cnobili nawilia da veraviTari geografiuli ruka da sxva
wyaro ver damexmareboda `drakulas cixesimagris~ adgilm-
debareobis dadgenaSi, radganac dRemde ar arsebobs am ol-
qis detaluri geografiuli ruka, magram mainc movaxerxe
damedgina, rom graf drakulas mier moxseniebuli safosto
qalaqi bistrica namdvilad arsebobs. aq raRac SeniSvnebze
gavamaxvileb yuradRebas, raTa Semdgom, rodesac minas vuam-
bob am mxareSi Cemi mogzaurobis Sesaxeb, mexsierebaSi srulad
aRvadgino Cem mier nanaxi. transilvania dasaxlebulia oTxi
sxvadasxva modgmis xalxiT. aq cxovroben: saqsonelebi _ Cr-
diloeTiT, vlaxebi _ samxreTiT, madiarebi _ dasavleTiT da
seklerebi _ aRmosavleTiTa da Crdilo-aRmosavleTiT. me am
ukanasknelTa Soris var. isini amtkiceben, rom atilasa da
hunebis STamomavlebi arian. SesaZloa, asec aris, radgan XI
saukuneSi, rodesac madiarebma es qveyana daipyres, igi mTlia-
nad hunebiT iyo dasaxlebuli.
sadRac amovikiTxe, rom karpatebis mTebSi Seiqmna mTeli
msoflios crumorwmuneobrivi gadmocemebi da legendebi,
rom TiTqos aq aris boboqari fantaziis centri; Tu es marT-
lac asea, maSin aq Zalian saintereso Tavgadasavlebi melis.
(SeniSvna: grafs unda vkiTxo amis Sesaxeb).
cudad meZina, Tumca sakmaod moxerxebuli sawoli mqonda;
raRac saSinel sizmrebs vxedavdi. mTeli Rame Cems fanjaras-
Tan ZaRli ymuoda, ramac SesaZloa gavlena iqonia kidec am
sizmrebze, anda SeiZleba yvelaferi `paprikas~ bralia, ra-
dgan, Tumca ki mTeli grafini wyali davlie, wyurvili mainc
ver davioke. gamTeniisas, rogorc Cans, Rrmad CameZina, radga-
nac Cems gasaRviZeblad naxevari saaTi gaSmagebiT akakunebdnen
karze. sauzmed isev `paprika~ momarTves, Semdeg simindis fq-
vilis gansakuTrebuli SeWamandi, egreT wodebuli `mamaliga~
8
da kvercxismagvari nayofebi _ demianka, wvrilad dakepili
xorciT gamotenili _ mSvenieri kerZi, rasac `impletata~
ewodeba.
(SeniSvna: es receptic aucileblad unda movipovo).
swrafad unda mesauzma, radgan matarebeli male gavidoda
_ 8 saaTamde ramdenime wuTiT adre; ufro sworad, am dros
unda gasuliyo, magram roca sadgurSi 7 saaTsa da 30 wuTze
mivirbine da vagonSi Cavjeqi, gairkva, rom matarebeli cxris
naxevramde ar daiZvreboda. Cemi azriT, rac ufro aRmosavle-
TiT miviwevT, miT ufro arapunqtualurebi xdebian matare-
blebi. warmomidgenia, ra xdeba am mxriv CineTSi...
mTeli momdevno dRis manZilze bunebis lamazi suraTebis
cqeriT vtkbebodi, romlebic Cvens Tvalwin enacvlebodnen
erTmaneTs. gzaze xan patara qalaqebi da cicabo ferdobebze
Sefenili cixesimagreebi gvxvdeboda, romlebic Zalze hgavd-
nen wminda werilis Zveli wignebis graviurebs, xan boboqari
nakadulebi da mdinareebi, qvis TeTri napirebi arSiebiviT rom
hqondaT Semovlebuli. yovel sadgurze nairferad Cacmul
xalxis masas moeyara Tavi.
saRamos, bolos da bolos, bistricamde CavaRwieT. igi
Zalze saintereso Zveli qalaqi aRmoCnda.
9
`Cemo megobaro, keTili iyos Tqveni mobrZaneba karpatebSi!
mouTmenlad geliT. amaRam mSvidad daiZineT. xval 3 saaTze
diliJansi bukovinaSi gaemgzavreba; erTi adgili TqvenTvisaa.
borgos xeobaSi etli dagelodebaT, romelic migiyvanT kidec
cixesimagreSi.
imedi maqvs, londonidan mSvidobiT CamobrZandiT da Cvens
SesaniSnav qveyanaSi gatarebuli dro siamovnebas moganiWebT.
Tqveni megobari drakula~.
4 maisi.
grafma drakulam sastumros mepatrones, albaT, weri-
liT daavala CemTvis diliJansSi adgili daetovebina; Tumca
Cems SekiTxvebze igi didxans arafers mpasuxobda da ise eWi-
ra Tavi, TiTqos Cemi germanuli ar esmoda. es SeuZlebelia
simarTle yofiliyo, radgan manamde Cems saubars mSvenivrad
igebda da kiTxvebzec mpasuxobda. mepatrone da misi coli
raRac SiSiT miyurebdnen. sabolood man CaibuzRuna, fuli
weriliTaa gamogzavnili da sxva araferi vicio. roca vkiTxe,
icnobT Tu ara graf drakulas da raime xom ar SegiZliaT
miamboT cixesimagris Sesaxeb-meTqi, man da misma colma pir-
jvari gadaiweres, miTxres, araferi viciTo da Semdgom sau-
barze saerTod uari ganacxades. male gzas davadeqi da veRar
movaxerxe vinmesTvis rame mekiTxa. es yvelaferi raRac idu-
malebiT iyo moculi da sulac ar maxalisebda. gamgzavrebis
win CemTan mepatronis coli Semovida _ xanSi Sesuli bano-
vani da nerviulad ikiTxa: `Tqven uciloblad unda gaemgza-
vroT, axalgazrda batono? TqvenTvis es aucilebelia?~ igi
iseTi aRgznebuli iyo, rom, albaT, germanuli sityvebis is
mcire maragic gadaaviwyda, romelic icoda da germanuls ra-
Rac ucxo sityvebsac urTavda, rac me saerTod ar mesmoda.
qalbatonis saubris azrs mxolod mis mier dasmuli mravali
kiTxviT SemeZlo Cavwvdomodi. roca vTqvi, axlave unda wa-
vide, iq mniSvnelovani saqme melodeba-meTqi, man isev mkiTxa
Tu iciT, dRes ra dReao? me vupasuxe, 4 maisia-meTqi. man Tavi
gaaqnia: `oh, diax. es vici, vici. magram Tqven Tu iciT, dRes
10
ra dRea?~ _ gamimeora kiTxva. roca darwmunda, rom warmod-
genac ar mqonda, ra xdeboda, ganagrZo: `dRes giorgobis wina
dRea. nuTu ar iciT, rom amaRam, SuaRamis dadgomisTanave, uw-
minduri Zala gabatondeba qveyanaze? warmodgena Tu gaqvT, sad
midixarT da ra geliT iq?~ qalbatoni Zlier wuxda da Cemi
yovelgvari mcdeloba, rogorme damemSvidebina, amao gamodga.
bolos man Cem win muxli moiyara da vedreba damiwyo, rom
iq ar wavsuliyavi anda, ukidures SemTxvevaSi, erTi-ori dRe
momecada. es yvelaferi sakmaod ucnauri iyo, amasTan, Tavsac
SeuZlod vgrZnobdi; miuxedavad amisa, mniSvnelovani saqmee-
bi mixmobda da ver davuSvebdi, rom Cems gamgzavrebaze raRac
bodvas moexdina gavlena. amitom misi wamoyeneba vcade da rac
SeiZleboda mkacrad vuTxari, madlobeli var gafrTxile-
bisTvis, magram unda wavide-meTqi. maSin is wamodga, Tvalebi
moiwminda, kisridan jvari moixsna da misi gakeTeba SemomTava-
za. ar vicodi, ra meqna, radgan anglikanuri eklesiis wevri
var da aseT raRacebs bavSvobidanve ise vuyurebdi, rogorc
kerpTayvanismcemlobas, Tumca meSinoda, Cemi uariT Seuracx-
yofa ar mimeyenebina xandazmuli mandilosnisTvis, romelic
Cem mimarT ase keTilmosurned iyo ganwyobili, vyoymanobdi,
aRar vicodi, ra meqna. rodesac gaubedaoba Sematyo, man Ta-
visi xeliT Camomkida jvari yelze da miTxra: `dedaTqvenis
saxeliT~. dRiurSi amas etlis molodinSi vwer, romelic,
cxadia, igvianebs; jvari isev Tan maqvs. ar vici, ra aris amis
mizezi _ xnieri mandilosnis SeSfoTeba Tu am mxareSi gavr-
celebuli uamravi Tqmuleba moCvenebebze, magram Zveleburad
laRad veRar vgrZnob Tavs. Tuki am wigns Cemze adre uweria
minas naxva, dae, mas Cemi ukanaskneli salami gadasces. ai, et-
lic.
5 maisi. cixesimagreSi.
nacrisferi dila kaSkaSa mzem Secvala, romelic hori-
zontze maRla dgas. horizonti kbilanebiani gegonebaT. ar
vici, xeebi aZlevs mas aseT formas Tu borcvebi _ yvelafe-
ri ise Sorsaa, rom didi da patara sagnebi erTmaneTs erwy-
11
mis. Zili ar mekareba, da radgan vici, aravin damiZaxebs, sanam
TviTon ar gaviRviZeb, gadavwyvite vwero, sanam CameZineba. aq
bevri ucnauri ram xdeba, rac unda aRvniSno, magram mkiTx-
vels rom ar egonos, TiTqos isev kargad davnayrdi da kuWis
damZimebis gamo halucinaciebi damewyo, dawvrilebiT aRvwer
Cems trapezs: es gaxldaT xorcis da loris naWrebi xaxviT
da `paprikaTi~ Sekazmuli, _ es yvelaferi pirdapir nakver-
Cxlebze iwveba. Rvino `oqros Tafli~ ucnaurad susxavda
enas, magram mainc sasiamovno gemo hqonda. me mxolod ori
Wiqa davlie. roca karetaSi Cavjeqi, meetles jer kidev ar
daekavebina Tavisi adgili da Tvali movkari, rogor esaubre-
boda igi diasaxliss. isini, albaT, Cemze saubrobdnen, radgan
drodadro Cemken iyurebodnen; ramdenime mezobeli, romlebic
iqve axlos isxdnen, maTTan mividnen, saubars yuri daugdes
da maTac me gamomxedes, Tanac erTgvari TanagrZnobiT. bevri
sityva gavarCie, rasac isini xSirad axsenebdnen, _ ucnauri
mravalferovani sityvebi, albaT, sxvadasxva kiloze, radganac
brboSi ramdenime erovnebis warmomadgenlebs moeyaraT Tavi.
CanTidan SeumCnevlad amoviRe Cemi mravalenovani leqsikoni
da sityvebis Zebnas Sevudeqi. ver vityvi, rom napovni sity-
vebi gamamxneveblad JRerda. ai maTi umetesobis mniSvneloba:
`ORDOG~ _ eSmaki, `POKOL~ _ jojoxeTi, `STREGOICA~ _
kudiani, `VROLOK~ da `VIKOSLAK~- orive sityvas erTi da
igive mniSvneloba aqvs, magram erTi slovakuria, xolo meore
_ serbuli da maqciasa da vampirs Soris raRac saSualos
aRniSnavs.
(SeniSvna: grafisgan dawvrilebiT unda gavigo am crurwme-
naTa Sesaxeb).
roca gzas davadeqiT, mTeli brbo Saraze gamoefina da yve-
lam pirjvari gadaiwera, amasTan ori TiTi Cemken iyo momarTu-
li. didi ZalisxmeviT mivaRwie erT-erTi Cemi Tanamgzavrisgan
imis axsnas, Tu ras niSnavda es yvelaferi. Tavidan mas ar sur-
da epasuxa, magram roca gaigo, rom ingliseli var, amixsna,
es erTgvari Tilismaa da avi Tvalisgan icavso. aseTma qcevam
sagonebelSi Camagdo, radgan ucnob adgilze mivdiodi, ucnob
12
adamianTan Sesaxvedrad; magram, simarTle rom vTqva, yoveli
maTgani imdenad gulwrfeli iyo, ise alalad aRSfoTebuli
da CemSi iseTi simpaTia gamoiwvies, rom Zalze avReldi. meet-
lem kofoze ganieri tilo daafina, oTx momcro cxens Tavisi
grZeli Solti gadauWira da maTac megobrulad daZres omni-
busi adgilidan _ Cveni mogzaurobac daiwyo.
male sul gadamaviwyda idumalebiT gamowveuli SiSi da
bunebis silamaziT vtkbebodi. Cvens win mwvane, tyiTa da mu-
xnariT dafaruli aremare gadaSliliyo; xan aq, xan iq aRi-
marTeboda xolme xeebiTa da fermebiT dagvirgvinebuli didi
gorakebi. gzidan kargad Canda wawvetebuli saxuravebi. uxvad
gvxvdeboda ferad-feradi xexili _ msxlis, vaSlis, qliavis,
alublis xeebi. maT gverdze Cavlisas naTlad vxedavdi, rom
balaxi xexilis qveS mTlianad Camocvenili foTlebiT iyo
mofenili.
am mwvane borcvebs Soris gza miiklakneboda, romelic xan
aqeT-iqiT uxvevda da igrixeboda, xan isev Tavisuflad gamoC-
ndeboda xolme tyispirTan. uswormasworo gza iyo, magram
miuxedavad amisa, masze sakmaod swrafad mivdiodiT. maSin me
ar mesmoda am siswrafis mizezi rogorc Cans, meetles br-
Zaneba hqonda miRebuli, dro ar daekarga da borgos xeoba-
Si gansazRvrul dros Caeswro. amwvanebuli da talRovani
gorak-borcvebis ukan xSiri tyeebiT dafaruli karpatebis
mTaTa mwkrivi aRmarTuliyo. igi borgos xeobis orive mxares
mdebareobda, Camavali mziT iyo ganaTebuli da aremares ci-
sartyelas yvela fers afrqvevda: muq lurjad da mewamulis-
frad mwvervalebi ganaTebuliyo, mwvaned da yavisfrad _ ba-
laxi kldeebze; xolo dausruleblad gadaWimul dakbilul
kldeebsa da wamaxvilebul flateebs Tovlis diadi mwverva-
lebi agvirgvinebda, romelic mzis sxivebze TvalismomWrelad
brwyinavda. Cven vagrZelebdiT usazRvro mogzaurobas, mze ki
zurgs ukan sul ufro qvemoT eSveboda da dedamiwas saRamos
landebs hfenda.
zogan gorakebi imdenad cicabo iyo, rom miuxedavad meetlis
didi Zalisxmevisa, cxenebs mxolod neli nabijiT SeeZloT
13
moZraoba. mindoda, Camovsuliyavi da cxenebs davxmarebodi,
magram meetles amis gagonebac ar surda. `ara, ara, _ ambobda
igi, _ Tqven aq ar unda iaroT, aq Zalian avi ZaRlebi daZrwian
da Tanac, _ daamata man, rogorc Canda, xumrobiT, radgan da-
narCen mgzavrebs miubrunda maTi gamamxnevebeli Rimilis ime-
diT, _ Tqven isedac didxans mogiwevT mocda, sanam daZinebas
moaxerxebdeT~. is mxolod erTxel SeCerda, da isic mxolod
imisTvis, rom farnebi aenTo.
rodesac bindi Camowva, mgzavrebi SeSfoTdnen da meetles
Txovna dauwyes, ufro swrafad atareo. Tavisi grZeli Sol-
tis cemiTa da veluri SeZaxilebiT meetlem cxenebi aiZula,
sul freniT evloT. Semdeg sibneleSi Cvens zemoT raRac ruxi
sinaTle davinaxe, romelic TiTqos naprals hgavda. mgza-
vrebi sul ufro metad Relavdnen; Cveni meryevi etli Tavis
did resorebze xtoda da, rogorc navi aboboqrebul zRvaSi,
aqeT-iqiT irweoda. iZulebuli gavxdi, dasajdoms magrad Ca-
vbRauWebodi. mere gza gasworda da Cvenc odnav amovisunTqeT.
amis Semdeg mTebi Zalze mWidrod mogviaxlovda da, bolos da
bolos, borgos xeobaSi SevabijeT. mgzavrebma erTmaneTis mi-
yolebiT daiwyes CemTvis suvenirebis Cuqeba, iseTi daJinebiT
maCeCebdnen, rom uaris Tqmis unari davkarge. maT gulwrfelad
swamdaT, rom saCuqrebi avi Tvalisgan damicavda, garda amisa,
yoveli maTgani mlocavda da pirjvars mwerda, zustad iseve,
rogorc bistricas sastumros ezoSi. Semdeg, rodesac gza
ganvagrZeT, meetle win gadaixara, xolo mgzavrebi, romlebic
etlis orive mxares mikvrodnen, mouTmenlad iWvritebodnen
garemomcvel sibneleSi. aSkarad, win raRac uCveulo gvelo-
da, an is ukve momxdariyo, Tumca mgzavrebi kiTxvebze arafers
mpasuxobdnen. sayovelTao mRelvarebis am mdgomareobam kidev
ramdenime xans gastana, sanam, bolos da bolos, Cven xeobidan
gasasvleli ar davinaxeT. bneloda, Cemowolili Rrublebi da
daxuTuli haeri Weqa-quxils moaswavebda. gzas yuradRebiT
vakvirdebodi ekipaJis molodinSi, romelic grafTan mimiy-
vanda. yovel wuTas vimedovnebdi, wyvdiadSi farnis Suqi da-
menaxa, magram garSemo sibnele sufevda. mxolod omnibusis
14
farnebis sxivebSi moCanda Cveni qancgawyvetili cxenebis oxSi-
vari, rac bolqvebad asdiodaT. axla aSkarad SegveZlo dagve-
naxa Cven win gadaSlili TeTri qviSrobi gza, magram ekipaJis
niSanwyalic arsad Canda. mgzavrebi damSviddnen da saxe ise
gaebadraT, TiTqos Cems imedgacruebas dascinodnen. davfiqr-
di, ra viRono-meTqi, rodesac meetlem saaTs daxeda da raRac
Tqva, rac me, samwuxarod, ver gavige, radgan Zalze xmadabla
iyo naTqvami. mgoni, Tqva erTi saaTiT adreo. Semdeg Cemken Se-
mobrunda da saSinlad damtvreuli germanuliT miTxra: `ara-
viTari kareta ar aris. albaT, ar gelodebian, batono. jobs,
CvenTan erTad wamoxvideT bukovinaSi, xval ki ukan darunde-
biT, an momdevno dRes _ ukeTesia momdevno dRes~. sanam is
laparakobda, cxenebma Wixvini, fTxvinva da floqvebiT miwis
gacxarebuli Txra daiwyes, ise rom meetles didi Zalisxmeva
dasWirda maT dasaSoSmineblad.
uecrad mgzavrebi erTxmad aCoCqoldnen da gamalebiT Seu-
dgnen pirjvris weras. Cven ukan etli gamoCnda, romelSic
oTxi cxeni iyo Sebmuli. igi Cvens omnibuss daewia da gaCerda.
farnebis Suqze SesaniSnavi jiSiani Savra cxenebi davlande.
kofoze grZeli Savi wveriT damSvenebuli adamiani ijda, ro-
melsac farTofarflebiani Savi qudi ufaravda saxes. roca
Cvenken Semobrunda, misi didi, wiTlad moelvare Tvalebi ga-
varCie farnebis sinaTleze. man meetles mimarTa: `Sen dRes
raRac adre moxvedi, Cemo megobaro~.
_ batoni ingliseli Zalian Cqarobda, _ ena daeba meet-
les.
_ albaT amitomac urCie, bukovinaSi gaemgzavreo! _ Seepa-
suxa ucnobi. _ me ver momatyueb, Cemo megbaro, Zalian bevri
vici, cxenebic swrafebi myavs! _ am dros gaiRima da farnis
sxivebma misi civi, mrisxane piri, alisferi tuCebi da wvetia-
ni, spilos ZvaliviT TeTri kbilebi gaanaTa. erT-erTma Cemma
Tanamgzavrma gverdiT mjdoms burgeris1 `lenoradan~ striqo-
ni uCurCula:
1
gotfrid avgust burgeri (1747-1794) _ germaneli poeti.
15
`sikvdili ki swrafad mihqris~. ucnobma, aSkarad, gaigona
es sityvebi, radganac mosaubres mozeime RimiliT gadaxeda.
mgzavri Sebrunda da pirjvari gadaiwera. `batonis bargi mo-
mawodeT~, _ Tqva ucnobma da Cemi nivTebi uCveulo siswrafiT
gadabargda diliJansidan etlSi. Semdeg me gadavedi, meetle
asvlaSi damexmara _ Tavisi foladis xeli iRliaSi amomdo,
_ uCveulo Zal-Ronis patroni Canda. mdumared moqaCa sada-
veebi, cxenebi mibrundnen da Cven xeobis wyvdiads gavuyeviT.
roca ukan mivixede, farnebis sinaTleze diliJansis cxenebi
SevniSne, meored mixedvisas ki davinaxe, rogor gadaiweres mg-
zavrebma pirjvari, Semdeg meetlem Solti gaatkacuna, Tavis
cxenebs SeuZaxa da isinic bukovinis gzas daadgnen. rogorc ki
mgzavrebi wyvdiadSi CaiZirnen, me martoobis gancda da ucnau-
ri TrTola momeZala, Tumca axla mxrebze Tbili mosasxami
mqonda moxuruli, muxlebze ki Salis sqeli pledi mefara.
meetlem mSvenieri germanuliT mommarTa:
_ civi Ramea, mowyaleo xelmwifev, Cemma batonma ki, gra-
fma, mTxova Tqvenze mezruna. Tqveni skamis qveS `sliviankas~
maTaraa _ Cveni erovnuli aryisa, _ Tu moisurvebT, advilad
miswvdebiT.
misTvis xeli ar mixlia, magram sasiamovno iyo imis SegrZ-
neba, rom ase axlos ido. cota ucnaurad vgrZnobdi Tavs, ma-
gram araviTar SiSs ar ganvicdidi da eWvi ar mepareba, arCe-
vanis winaSe rom davmdgariyavi, ucnob gzebze gaCerebas mainc
am Rameul mogzaurobas varCevdi. etlma raRac daklaknil,
xreSian gzaze Seuxvia, romelzec sakmaod didxans mivdiodiT,
Semdeg mkveTrad movuxvieT da isev swor gzaze gavediT. meCve-
neboda, rom Cven erT da imave wreze davdiodiT; Cemi STabeWdi-
lebis Semowmebis mizniT gonebaSi aRvniSne gansazRvruli wer-
tili da davrwmundi, rom es marTlac ase iyo. Zalian mindoda
mekiTxa meetlisaTvis, es ras niSnavs-meTqi, magram meSinoda
amis gakeTeba, radgan Cems mdgomareobaSi protests araviTari
Sedegi ar mohyveboda; metic, darwmunebuli viyavi, rom gangeb
keTdeboda ase. ramdenime xnis Semdeg mominda, gamego, ra dro
iyo, gogirdis asanTi gavkari da mis Suqze saaTs davxede; Sua-
16
Rames ramdenime wuTi uklda; es ar mesiamovna. raRac idumals
avadmyofuri gaubedaobiT velodi.
uceb sadRac Sors, fermaSi, ZaRli aymuvlda _ es iyo xan-
grZlivi, Sesabralisi ymuili, SiSiT aRsavse. mas meore ZaRli
ahyva, Semdeg mesame, meoTxe _ sabolood es xmebi erT velur,
cofian Rmuilad Seerwya erTmaneTs, rac TiTqos garemos yo-
veli wertilidan modioda. pirvelive bgerebidan cxenebi
saSinlad dafrTxnen da es imiT damTavrda, rom yalyze iwyes
dgoma, magram meetlem dauyvava da isinic damSviddnen, Tumca
isev caxcaxebdnen, krTodnen raRac CemTvis gaugebari safr-
Txisgan. Semdeg Sors, mTebis gadaRma, isev gaisma kidev ufro
xmamaRali da sulis gamyinavi bgerebi, _ amjerad ukve mgle-
bis ymuili, ramac erTnairad imoqmeda rogorc Cemze, iseve
cxenebze: Zalian mominda etlidan meskupa da gavqceuliyavi,
cxenebi ki isev yalyze dadgnen da gaqandnen, ise rom meetles
mTeli Tavisi uzarmazari Zalis gamoyeneba dasWirda maT Se-
sakaveblad, Tumca ramdenime wuTSi ymuils yuri mivaCvie da
cxenebic imdenad dawynardnen, rom meetle gadavida da maT
win dadga. igi efereboda cxenebs, amSvidebda da yurSi ra-
Racas CasCurCulebda, anu yovel xerxs iyenebda, rasac, ro-
gorc msmenia, cxenebis momTviniereblebi mimarTaven, amasTan,
warmateba aSkara iyo da cxenebic isev Tvinierebad iqcnen,
magram mainc caxcaxebdnen. meetle kvlav kofoze daskupda,
sadaveebi moqaCa da cxenebmac CorTiT gaagrZeles gza. sabo-
lood, xeobidan gamosvlisas, man uecrad viwro bnel gzaze
Seuxvia, romelic mkveTrad miemarTeboda marjvniv. male Cven
yoveli mxridan xeTa alyaSi aRmovCndiT, romlebic alag-
alag TaRebs qmnidnen, ase rom, TiTqos gvirabSi miviwevdiT;
Semdeg ki Cven win orive mxridan isev pirquSi kldeebi aRimar-
Ta, romlebsac kvnesiTa da stveniT exeTqeboda qari da xeTa
totebs amsxvrevda. sakmaod acivda da bolos Zlieri Tovli
wamovida. male yvelafers TeTri sudara gadaefara. qarbuqs
Cvenamde ZaRlebis yefa mohqonda, rac sul ufro sustde-
boda. samagierod mglebis ymuili gviaxlovdeboda, TiTqos
isini yoveli mxridan gvexvivnen gars. Zalian SevSindi da es
17
SiSi TiTqos cxenebsac gadaedoT, magram meetle odnavac ar
aRelvebula. igi Tavis saqmes ganagrZobda da Tavs aqeT-iqiT
abrunebda. aman Zlier gamakvirva, radganac wyvdiadSi vera-
fers varCevdi.
uceb marcxniv susti mocimcime Suqi gamoCnda. meetlem is
maSinve SeniSna; myisve gaaCera cxenebi, etlidan Caxta da wyv-
diadSi gauCinarda. ar vicodi, ra meqna. mglebis ymuili ra-
tomRac sustdeboda. sanam aseT sagonebelSi viyavi, meetle
moulodnelad dabrunda da ise, rom xmac ar amouRia, Tavi-
si adgili daikava da Cveni mogzaurobac gagrZelda. mgonia,
rom Semdgomi movlenebi sizmrad vnaxe, radganac es epizodi
gamudmebiT meordeboda, da axla, roca azrobrivad warsul-
Si gadavdivar, vfiqrob, rom es ufro Ramis saSinel koSmars
hgavda, vidre sinamdviles. erTxel Suqi ise mogviaxlovda,
rom garemomcveli ukuni wyvdiadis miuxedavad sruliad mka-
fiod gavarCie meetlis yoveli moZraoba. igi swrafad gae-
marTa cisferi sinaTlisken da iseT ucnaur moZraobebs ake-
Tebda, TiTqos Suqs peSviT agrovebda da mas qvebze awyobda,
riTac erTgvar zRudes qmnida; ucnauri mxolod is iyo, rom
am Suqs garSemo araviTari naTeba ar axlda _ es, albaT, Zal-
ze susti ali iyo. amasTan, moxda ucnauri optikuri cdomi-
leba: roca meetle Cemsa da Suqs Soris idga, igi Tavisi ta-
niT als ver faravda da am pirquS cimcims meetlis sxeulis
miRma vumzerdi. am movlenam ganmacvifra, magram radganac
yvelaferi mxolod wamierad gagrZelda, CavTvale, rom es
mxedvelobis, absolutur sibneleSi daZabulobiT gadaRli-
li Tvalebis mcdaroba iyo. Semdeg droebiT cisferi alis
cimcimi Sewyda da Cvenc sibneleSi fexs avuCqareT mglebis
ymuilis Semawuxebeli akompanimentis TanxlebiT, romlebic
yoveli mxridan Semogvexvivnen. sabolood, mocimcime alis
ukanaskneli gamoCenisas, meetle didi manZiliT CamogvSorda
da misi aryofnisas cxenebi kidev ufro Zlier acaxcaxdnen,
gamudmebiT frTxvinavdnen da SiSisgan TrTodnen. me ver vxv-
debodi yovelive amis mizezs, radganac mglebis ymuili sul
Sewyda; magram imave wams mTvaris Suqze, romelic bneli Rru-
18
blebidan gamocurda, Cven garSemo kbilebdakreWili mglebis
xrova davinaxe, romlebsac wiTeli enebi gadmoegdoT da uxe-
Si bewviT dafarulni grZel, kunTian fexebs eyrdnobodnen.
avbediTi dumiliT moculebi axla gacilebiT ufro saSiSni
iyvnen, vidre maSin, roca gabmiT ymuodnen. SiSisgan xel-fexi
gamiSeSda da xma Camiwyda. aseTi SiSis Zalas adamiani mxo-
lod maSin gaigebs, rodesac am saSinelebasTan aRmoCndeba
pirispir.
uceb mglebma ise sulgamyinavad daiymuvles, TiTqos mTva-
ris Suqi maTze raRac gansakuTrebul zegavlenas axdenda. cxe-
nebi yalyze dadgnen da tlinkebi hyares, magram sazareli co-
cxali rgoli maT yoveli mxridan gars ertya da aiZulebda,
mis centrSi darCeniliyvnen. meetles SevZaxe, CavTvale, rom
Cveni gadarCenis erTaderTi Sansi misi daxmarebiT am wris ga-
rRveva iyo. me vyvirodi da fexebs vabakunebdi, imeds vebRauWe-
bodi, rom es xmauri mglebs daafrTxobda da amiT meetles
Cvenamde moRwevis saSualeba miecemoda.
ar vici, uecrad saidan gaCnda, magram misi xma momesma,
ramac mbrZaneblurad gaiJRera. nela gviaxlovdeboda. man
Tavisi grZeli xelebi gaiSvira, TiTqos uxilav winaRobas
iSorebso da mglebmac nel-nela daixies ukan. am dros mTva-
res didi Rrubeli gadaefara da Cven isev wyvdiadSi aRmo-
vCndiT.
rodesac mTvarem isev gamoaWyita, me kofoze mjdari meet-
le davinaxe; mglebi ki TiTqos miwam Caylapa. es yvelaferi
iseTi ucnauri da uCveulo iyo, rom saSinelma SiSma damiara
da xmis amoRebasac ver vbedavdi. dro usazRvrod iweleboda.
Semdgomi mogzauroba ukve srul sibneleSi gavagrZeleT, ra-
dgan Rrublebma mTlianad dafares mTvare. mTis ferdobebze
avdiodiT, qvemoT iSviaTad veSvebodiT da Semdeg isev zeviT
miviwevdiT. ar maxsovs, es ramden xans gagrZelda...
uceb vigrZeni, rom gavCerdiT. Cven veeberTela, dangreuli
cixesimagris ezoSi viyaviT, romlis ganier fanjrebs bneli da
pirquSi ieri edo, xolo morRveuli kbilana kedlebi mTvaris
Suqze zigzagismagvar mwkrivs qmnidnen.
19
Tavi meore
20
kidev
49 wigni, romelic unda
waikiTxo, sanam cocxali xar
wigni 2
351
seriis wina wignebi
Jami sicocxlisa da
Jami sikvdilisa
erix maria remarki
or tomad
eSmakni
fiodor dostoevski