You are on page 1of 104

g]kfn b"/;~rf/ sDkgL lnld6]8, cfly{s ljlgodfjnL, @)&!

;fj{hlgs vl/b P]g, @)^# sf] bkmf &$ sf] pkbkmf -@_ n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L sDkgL P]g
@)^# sf] cwLgdf /xL sDkgLsf] k|aGwkqsf] bkmf $ sf] v08 -5_ sf] pkv08 -@%_ ;d]tsf]
clwsf/ k|of]u u/L g]kfn b"/;~rf/ sDkgL lnld6]8 ;~rfns ;ldltn] b]xfosf] ljlgodx? agfPsf]
5.
efu–!
k|f/lDes
!= ;+lIfKt gfd / k|f/De M -!_ oL ljlgodx?sf] gfd æg]kfn b"/;~rf/ sDkgL lnld6]8, cfly{s
ljlgodfjnL, @)&!Æ /x]sf] 5 .
-@_ of] ljlgodfjnL ;Dat\ @)&@ ;fnsf] j}zfv ! ut] b]lv k|f/De x'g]5 .
@= kl/efiff M ljifo jf k|;+un] csf]{ cy{ gnfu]df o; ljlgodfjnLdf,–
-s_ æP]gÆ eGgfn] sDkgL P]g, @)^# ;Demg' k5{ .
-v_ ævl/b P]gÆ eGgfn] ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^# ;Demg' k5{ .
-u_ æsDkgLÆ eGgfn] P]g cGtu{t ul7t g]kfn b"/;~rf/ sDkgL lnld6]8
;Demg' k5{ / ;f] zAbn] sDkgLsf] s]Gb|Lo sfof{no, lgb]{zgfno, ljefu /
sfof{nonfO{ ;d]t hgfpg]5 .
-3_ æ;ldltÆ eGgfn] sDkgLsf] ;~rfns ;ldlt ;Demg' k5{ .
-ª_ æcWoIfÆ eGgfn] ;ldltsf] cWoIf ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] ;ldltsf]
a}7ssf] cWoIftf ug]{ ;b:o ;d]tnfO{ hgfpg]5 .
-r_ æ;b:oÆ eGgfn] ;ldltsf] ;b:o ;Demg' k5{ .
-5_ æsfof{noÆ eGgfn] sDkgLsf] s]Gb|Lo sfof{no / ;f] cGtu{t /x]sf 5'§}
k|zf;sLo sfo{If]q tf]lsPsf lgb]{zgfno, cfof]hgf, ljefu jf OsfO{x?
;Demg' k5{ .
-h_ æn]vf sfof{noÆ eGgfn] sDkgLsf] s]Gb|Lo sfof{no jf lgb]{zgfnoaf6
lgsf;f k|fKt u/L cfo Joo b'j}sf] lx;fa /fvL ;Gt'ng k/LIf0f (Trial
Balance) tyf cGo cfly{s ljj/0f ;lxt tfn's sfof{nodf k|ltj]bg k]z
ug'{kg]{ bfloTj ePsf] sfof{no ;Demg' k5{ .
-em_ ætfn's sfof{noÆ eGgfn] ;DalGwt sfof{noeGbf dflyNnf] txsf] sfof{no
;Demg' k5{ .

-em!_æs]Gb|Lo OsfOÆ eGgfn] sDkgLsf] ;f+u7lgs ;+/rgf cg';f/ k|jGw lgb]{zs


dftxt /xg] k|d'v k|fljlws clws[tsf] sfof{no, k|d'v ljQLo clws[tsf]
sfof{no, k|d'v Joj;foLs clws[tsf] sfof{no / k|d'v dfgj ;+zfwg
clws[tsf] sfof{no ;Demg' kb{5 .
-em@_æJoj;foLs OsfO{Æ eGgfn] sDkgLsf] ;f+u7lgs ;+/rgf adf]lhd k|jGw
lgb]{zs dftxt /xg] jfo/nfOg tyf u|fxs ;]jf lgb]{zgfno / jfo/n];
;]jf lgb]{zgfno ;Demg' kb{5 .
-em#_æ;xof]uL O{sfOÆ eGgfn] sDkgLsf] k|d'v Joj;foLs clws[t, k|d'v
k|fljlws clws[t / k|d'v dfgj ;+zfwg clws[tsf] sfof{no cGtu{tsf
sfof{no ;Demg' kb{5 .
-`_ æk|aGw lgb{]zsÆ eGgfn] sDkgLsf] k|aGw lgb]{zs ;Demg' k5{ / ;f] zAbn]
sDkgLsf] sfo{sf/L k|d'vsf] ?kdf sfd ug]{ k|aGw ;~rfns ;d]tnfO{
hgfpg]5 .
-6_ æsfof{no k|d'vÆ eGgfn] sDkgLsf] sfof{nosf] k|d'v eO{ sfd ug]{ sd{rf/L
;Demg' k5{ .
-7_ æljefuLo k|d'vÆ eGgfn] k|d'v k|fljlws clws[t, k|d'v ljQLo clws[t,
k|d'v Joj;foLs clws[t, k|d'v dfgj ;+zfwg clws[t, Joj;foLs OsfO{
k|d'v, gfoj k|jGw lgb]{zs tyf bzf} tx / ;f] eGbf dflyNnf] txsf
sfof{no k|d'v ;Demg' k5{ .
-8_ æcfly{s jif{Æ eGgfn] ;fpg ! ut]b]lv csf]{ ;fnsf] c;f/ d;fGt;Ddsf]
cjlw ;Demg' k5{ .
-9_ æclwsf/ k|fKt clwsf/LÆ eGgfn] of] ljlgodfjnL jf o; cGtu{t hf/L
cfb]z / lgb]{lzsf adf]lhd vl/b ;DaGwL sfo{ :jLs[t ug{ clwsf/ k|fKt
clwsf/L ;Demg' k5{ .
-0f_ æPs tx dflysf] clwsf/LÆ eGgfn] If]qLo lgb]{zgfno cGtu{tsf n]vf
sfof{nosf xsdf ;DalGwt If]qLo lgb]{zgfno k|d'v, cGo lgb]{zgfno
cGtu{tsf ljefu jf sfof{nosf] xsdf ;DalGwt lgb]{zgfno k|d'v, If]qLo
lgb]{zgfnosf xsdf ;DalGwt jfo/nfOg tyf u|fxs ;]jf lgb]{zgfno
k|d'v, s]Gb|Lo OsfO{ cGt/utsf lgb]{zgfno jf ljefusf] xsdf ;DalGwt
s]Gb|Lo OsfO{ k|d'v, s]Gb|Lo OsfO{ k|d'v / Joj;foLs OsfO{sf] xsdf k|jGw
lgb]{zs / k|jGw lgb]{zssf] xsdf ;ldlt ;Demg' k5{ .
-t_ ævl/bÆ eGgfn] sDkgLn] o; ljlgodfjnL adf]lhd s'g} dfn;fdfg, crn
;DklQ, k/fdz{ ;]jf, k|fljlws ;]jf jf cGo ;]jf k|fKt ug]{ jf 9'jfgL tyf
lSnol/Ë sfo{ u/fpg] jf s'g} lgdf{0f sfo{ ug]{ jf u/fpg] sfo{ ;Demg' k5{
.
-y_ ævl/b ;Demf}tfÆ eGgfn] sDkgL / cfk"lt{stf{ jf lgdf{0f Joj;foL jf
k/fdz{bftf jf ;]jfk|bfos aLr o; ljlgodfjnL adf]lhd ePsf] vl/b
tyf k|flKt ;DaGwL ;Demf}tf ;Demg' k5{ .
-b_ ædfn;fdfgÆ eGgfn] rn jf crn h'g;'s} lsl;dsf] j:t' ;Demg' k5{ /
;f] zAbn] To:tf] j:t' cfk"lt{ ug]{ sfo{sf] cfg'iflËs -;xfos_ ;]jf
tyf ;k\m6j]o/ ;d]tnfO{ hgfpg]5 .
-w_ æcrn ;DklQÆ eGgfn] hUuf, 3/, ejg jf o:t} k|sf/sf ;+/rgf ;Demg'
k5{ .
-g_ ælgdf{0f sfo{Æ eGgfn] s'g} ef}lts ;+/rgfsf] lgdf{0f ug]{, k'gM lgdf{0f ug]{,
eTsfpg], dd{t ;Def/ ug]{ jf lh0ff{]4f/ ug]{ sfo{;+u ;DalGwt lgdf{0f
:yn tof/ ug]{, vGg], 78\ofpg], agfpg], pks/0f jf dfn;dfg h8fg
ug]{, ;hfpg] cflb h:tf sfo{ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] gS;f agfpg],
k|of]uzfnf k/LIf0f ug]{, e"pku|xLo kmf]6f] lvRg], e"sDkLo k/LIf0f ug]{ h:tf
lgdf{0f sfo{sf] cfg'iflËs -;xfos_ ;]jf ;d]tnfO{ hgfpg]5 .
-k_ æk/fdz{ ;]jfÆ eGgfn] s'g} cWoog, cg';Gwfg, ;e]{If0f, l8hfOg, 8«OË{ ,
;'k/Lj]If0f, tfnLd, k/LIf0f ug]{ sfd, ;k\m6j]o/sf] ljsf; jf o:t}
k|s[ltsf cGo af}l4s jf k]zfut ;]jf ;Demg' k5{ .
-km_ æk|fljlws ;]jfÆ eGgfn] sDkgLn] k|bfg ug]{ ;]jf ;~rfng ug{sf] nflu
hl8t k|ljlwdf lg/Gt/ ?kdf cTofjZos x'g] /f]ldË 8f6f lSnol/ª,
kmfOgflG;on lSnol/ª h:tf ;]jf sfo{nfO{ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn]
sDkgLnfO{ cfjZos kg]{ Signaling Service, P;=Pd=P;=6«flGh6 ;]jf,
Point of Presence (POP)/ Collocation Service h:tf
Sofl/o/ ;]jfnfO{ ;d]t hgfp+b5 .
-a_ æcGo ;]jfÆ eGgfn] ;jf/L ;fwg, pks/0f jf dfn;fdfg ef8fdf lng]
tyf dfn;fdfg dd{t ;Def/ ug]{ sfo{ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] sfof{no
;~rfngsf] nflu cfjZos ;]jfx? ;'/Iff, lr¶Lkq cf];f/ k;f/, kmf]6f]skL,
rd]gfu[x, sfof{no tyf pks/0f ;/;kmfO{, au}+rf ;Def/, lj1fkg ;]jf,
Jofkf/ k|jB{g tyf ahf/ Joj:yfkg ;]jf tyf cGo k|zf;lgs ;]jfx?
;lxt :yfgLo ?kdf k|fKt ul/g] ;]jfnfO{ ;d]t hgfpg]5 .
-e_ æk|f]k|fO{6/L dfn;fdfgÆ eGgfn] sDkgLdf ;~rfngdf /x]sf] d'Vo oGq jf
pks/0f jf k|ljlwnfO{ k"0f{ Ifdtfdf ;~rfng ug{ jf ;f]sf] u'0f, kl/df0f
tyf ljz]iftfsf] :t/f]GgtL (Upgrade) ug{ jf dd{t ;Def/ ug{sf] lgldQ
To:tf] oGq jf pks/0f jf k|ljlw lgdf{tfn] agfPsf] oGq, pks/0f, ;xfos
pks/0f, ;km\6jo/, xf8{jo/ tyf kf6{k"hf{ ;Demg' k5{ .
-d_ æk|f]k|fO{6/L ;]jfÆ eGgfn] sDkgLdf ;~rfngdf /x]sf] s'g} oGq, k|ljlw jf
k|0ffnLdf To:tf] oGq, k|ljlw jf k|0ffnLsf] cfk"lt{stf{ jf ;]jf k|bfosaf6
lng cfjZos kg]{ ;xfos ;]jf ;Demg' k5{ .
-o_ æcdfgtÆ eGgfn] sDkgL cfkm}+n] ug]{ s'g} lgdf{0f, dd{t / h8fg ;DaGwL
sfo{ ;Demg' k5{ .
-/_ æljz]if kl/l:yltÆ eGgfn] ;'Vvf, cgfj[li6, cltj[li6, e"sDk, af9L, klx/f],
cfunfuL h:tf k|fs[lts jf b}jL k|sf]k tyf cfsl:ds jf ck|Toflzt
ljz]if sf/0faf6 ;[lht kl/l:ylt ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] o'¢ jf cfGtl/s
åGb h:tf kl/l:ylt ;d]tnfO{ hgfpg]5 .
:ki6Ls/0f M æcfsl:ds jf ck|Toflzt ljz]if sf/0faf6 ;[lht kl/l:yltÆ
eGgfn] sDkgLn] k"jf{g'dfg ug{ g;s]sf] / cfsl:ds ?kdf ;[hgf ePsf]
cj:yfsf] sf/0f sDkgLsf] ;]jf cj?4 x'g;Sg] jf ;]jf k|jfxdf uDeL/
c;/ kg{ ;Sg] kl/l:ylt ;Demg' k5{ .
-n_ æl;naGbL b/efpkqÆ eGgfn] sDkgLsf] ;"rgf adf]lhd s'g} lgdf{0f sfo{
ug{ jf dfn;fdfg jf cGo ;]jf pknAw u/fpgsf] nflu O{R5's JolQm,
kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] l;naGbL vfdleq d"No ;d]t pNn]v u/L k]z
u/]sf] ljj/0f ;Demg' k5{ .
-j_ æb/efpkqbftfÆ eGgfn] sDkgLsf] vl/b sf/jfxLdf efu lng l;naGbL
b/efpkq k]z ug]{ jf ug{ ;Sg] s'g} JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgL
;Demg'k5{ .
-z_ æaf]nkqÆ eGgfn] sDkgLn] vl/bsf nflu k|sfzg u/]sf] ;"rgf cg'?k
tf]lsPsf] 9fFrfdf af]nkqbftfn] k]z u/]sf] d"No v'Ng] sfuhft, k|:tfj jf
b//]6 ;Demg' k5{ .
-if_ æaf]nkqbftfÆ eGgfn] sDkgLsf] vl/b sf/jfxLdf efu lng af]nkq k]z
ug]{ jf ug{ ;Sg] s'g} JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgL ;Demg' k5{ .
-;_ æaf]nkq ;DaGwL sfuhftÆ eGgfn] af]nkqbftfn] d"No jf k|:tfj jf b//]6
e/L jf tof/ u/L k]z ug{sf nflu af]nkq cfXjfg ug]{ ;DaGwLt
sfof{non] tof/ u/]sf] lnvt ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] af]nkqbftfnfO{
lbOPsf] lgb]{zg, :k]lzlkms]zg, gS;f, l8hfOg,
sfo{If]qut zt{x? (Terms of Reference), sfo{tflnsf, d"NofÍgsf
cfwf/x?, kl/df0f ;"rL, ;Demf}tfsf zt{x? / o:t} cGo sfuhft ;d]tnfO{
hgfpg]5 .
-x_ æhdfgtÆ eGgfn] lglZrt zt{sf] clwgdf /xL s'g} sfd 6'ª\uf] gnfu];Dd
;'/If0f jfkt /flvPsf] ;'/If0f hdfgt /sd -l/6]G;g dgL jf cg]{i6dgL
jf w/f}6L ;d]t_ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] af]nkq hdfgt (Bid Bond/
Security) jf sfo{;Dkfbg hdfgt (Performance Bond/ Security) jf
cGo s'g} sf/0fn] ;'/If0f /fVg' kg]{df ;f] jfkt /flvPsf] /sd ;d]tnfO{
hgfpg]5 .
-If_ æ;+o'Qm pkj|md (Joint Venture)Æ eGgfn] b'O{ jf b'O{eGbf a9L sDkgL jf
kmd{x? ldnL ;+o'Qm jf 5'§f5'§} bfloTj ;lxt s'g} sfd ug]{ sfo{nfO{
hgfpg]5 .
-q_ æPh]G6Æ eGgfn] s'g} :jb]zL jf ljb]zL JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLsf]
Ph]G;L lng] JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgL ;Demg' k5{ .
-1_ æsaf]n c+s (Bid Price)Æ eGgfn] s'g} af]nkqbftfn] af]nkqdf saf]n u/]sf]
/sd ;Demg' k5{ .
-ss_ æd"NoflÍt cÍ (Evaluated Price)Æ eGgfn] s'g} af]nkqsf] k/LIf0f tyf
d"NofÍgaf6 sfod x'g cfPsf] d"Nosf] s'n cÍ ;Demg' k5{ .
-sv_ æd"NofÍg ;ldltÆ eGgfn] ljlgod && adf]lhdsf] ;ldlt ;Demg' k5{ .
-su_ æ;Demf}tf d"No (Contract Price)Æ eGgfn] vl/b ;Demf}tfdf plNnlvt vl/b
d"No ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] To:tf] ;Demf}tf cGtu{t e]l/Pzg cfb]z
hf/L ul/Psf]df To:tf] cfb]z adf]lhd ePsf] sfd gfk hfFr ubf{ sfod
ePsf] d"No / d"No ;dfof]hg ePsf]df To:tf] ;dfof]hgaf6 sfod ePsf]
vl/b d"NonfO{ ;d]t hgfpF5 .
-s3_ æb"/;~rf/ ;DalGw ljz]if ;]jfÆ eGgfn] sDkgLn] k|bfg ug{] ;]jf cjlR5Gg
?kdf ;~rfngsf] nflu cfjZos kg{] cGt/f{li6«o Aof08ljy, k|m8
Dofg]hd]06 ;le{;, /fh:j k|Tofe"lt ;]jf, s:6f]d/ s]o/ ;le{; 6'N; h:tf
:yfgLo?kdf k|fKt gx'g] ;]jfx? tyf sDkgLsf] ;]jf ;~rfngsf] nflu
cTofjZos Dofg]H8 ;le{;]; km/ ck/]zg P08 d]G6]g]G; ckm g]6js{ jf
g]6js{ clK6dfOh];g ;le{;]; ;d]tnfO{ hgfpg] 5 .
#= ljlgodfjnLsf] JofVof M o; ljlgodfjnL / o; ljlgodfjnL cGtu{t hf/L ul/Psf
cfb]zx?sf] JofVof ;DaGwL s'g} k|Zg p7]df ;ldltn] u/]sf] JofVof sDkgLsf] sfd
sf/jfxLsf] nflu clGtd x'g]5 .

efu–@
vl/b ;DaGwL sfo{ljlw

kl/R5]b–!
vl/b of]hgf tyf vl/b sfo{sf] lhDd]jf/L
$= vl/b sf/jfxLsf] tof/L ug'{ kg]{ M sDkgLn] s'g} vl/b sf/jfxLsf] tof/L ubf{ b]xfo adf]lhd
ug'{ kg]{5 M–
-s_ vl/b cfjZostfsf] klxrfg ug]{,
-v_ vl/b ;DaGwL ljleGg k|fljlws s'/f ;dfwfg ug{ / cfk"lt{stf{sf]
pknAwtf olsg ug{ ahf/df k|rlnt vl/b ;Demf}tfsf] hfgsf/L lng],
-u_ cl3Nnf jif{x?df ;dfg k|s[ltsf] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf k/fdz{ ;]jf
jf b"/;~rf/ ;DalGw ljz]if ;]jf jf cGo ;]jf vl/b ul/Psf] eP To:tf]
vl/b k|lqmofsf] cWoog ug]{,
-3_ vl/b of]hgf tof/ ug]{ u/fpg],
-ª_ vl/bnfO{ ;'ljwfhgs ;d"xdf ljefhg ug]{ jf Kofs]hdf ;dfj]z ug{],
-r_ vl/bsf] ljj/0f, kl/df0f / If]q olsg ug]{,
-5_ vl/b ul/g] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf] :k]l;lkms]zg, of]hgf,
gS;f, l8hfOg nufotsf ljj/0f tof/ ug{],
-h_ vl/bsf] nfut cg'dfg tof/ ug]{,
-em_ vl/bsf] cfly{s ;|f]t / /sdsf] klxrfg ug]{,
-`_ vl/b ljlwsf] 5gf}6 ug]{, /
-6_ of]Uotfsf cfwf/ to ug'{ kg]{ eP ;f] ug]{ .
%= vl/bsf] u'?of]hgf tof/ ug'{ kg]{ M -!_ sDkgLdf bL3{sflng k|efj kg{ ;Sg] of]hgf jf
cfof]hgfsf] nflu vl/b ubf{ jf jflif{s kRrL; s/f]8 ?k}ofFeGbf a9L /sdsf] vl/b sfo{
ubf{ vl/bsf] u'?of]hgf (Master Procurement Plan) tof/ ug'{ kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] u'?of]hgfdf cGo s'/fsf] cltl/Qm b]xfosf s'/fx?
pNn]v ug'{ kg{]5 M–
-s_ vl/bsf] k|sf/, kl/df0f / df]6fdf]6L cg'dflgt d"No,
-v_ vl/b ljlw,
-u_ vl/bnfO{ ljleGg r/0fdf ul/g] jf Kofs]h agfOg] eP ;f] ;DaGwL Joj:yf,
-3_ vl/bsf] nflu k"j{ of]Uotfsf] sf/jfxL ug'{kg]{ eP ;f] ;DaGwL s'/f,
-ª_ vl/b sf/jfxLsf] df]6fdf]6L ;do tflnsf, /
-r_ u'?of]hgfdf /fVg'kg]{ egL ;ldltn] ;do ;dodf lgwf{/0f u/]sf s'/fx? .
-#_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] u'?of]hgf ;ldltaf6 :jLs[t ePsf] x'g' kg]{5 .
-$_ pkljlgod -#_ adf]lhd :jLs[t u'?of]hgf ;DalGwt sfof{nosf] vl/b OsfO{n]
k|To]s cfly{s jif{ cBfjlws ug'{ kg]{5 .
^= jflif{s vl/b of]hgf tof/ ug'{ kg]{ M -!_ sDkgLn] jflif{s Ps s/f]8 ?k}ofFeGbf a9L /sdsf]
s'g} vl/b jf k|flKt ug'{ kg]{ ePdf jflif{s sfo{s|d tyf ah]6 tof/ ubf{ jflif{s vl/b of]hgf
tof/ ug'{ kg]{5 . To;/L vl/b of]hgf tof/ ubf{ ljlgod % adf]lhd vl/bsf] u'? of]hgf
;d]t tof/ ePsf] /x]5 eg] To:tf] u'? of]hgfsf] ;d]t cfwf/ lng' kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] jflif{s vl/b of]hgfdf b]xfosf s'/fx? pNn]v ug'{
kg]{5 M–
-s_ vl/bsf] k|sf/ ;DaGwL ljj/0f,
-v_ vl/b sf/jfxLsf] ;do tflnsf,
-u_ vl/b ljlw,
-3_ vl/bsf] nflu ul/g] ;Demf}tfsf] lsl;d, /
-ª_ jflif{s vl/b of]hgfdf /fVg' kg]{ egL ;ldltn] ;do ;dodf lgwf{/0f
u/]sf s'/fx? .
-#_ pkljlgod -@_ sf] v08 -v_ adf]lhdsf] ;do tflnsfdf b]xfosf] sfd ug]{
;dofjlw pNn]v ug{' kg]{5 M–
-s_ :k]l;lkms]zg, 8«OË, l8hfOg, gS;f nufotsf ljj/0f tof/ ug]{,
-v_ nfut cg'dfg tof/ ug]{,
-u_ l;naGbL b/efpkq kmf/fd, k"j{of]Uotfsf] k|:tfj jf af]nkq jf k/fdz{
;]jfsf] k|:tfj ;DaGwL sfuhft tof/ ug{],
-3_ l;naGbL b/efpkq, k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq cfXjfg jf k/fdz{
;]jfsf] k|:tfj dfu ug{ ;"rgf k|sfzg ug]{,
-ª_ l;naGbL b/efpkq, k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf]
k|:tfj d"NofÍg ug]{,
-r_ l;naGbL b/efpkq, k"j{of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf]
k|:tfj :jLs[lt ug{],
-5_ ;Demf}tf ug]{,
-h_ sfo{ cf/De ug{], /
-em_ sfo{ k"/f ug{] .
-$_ sfof{no k|d'vn] o; ljlgodfjnL adf]lhd tof/ u/]sf] jflif{s vl/b of]hgfsf]
Ps Ps k|lt cfufdL cfly{s jif{sf] cg'dflgt jflif{s sfo{s|d tyf ah]6 ;fy ;+nUg u/L
tfn's sfof{no / s]Gb|Lo sfof{nodf k7fpg' kg]{5 .
-%_ k|aGw lgb]{zsn] rfn" cfly{s jif{sf] :jLs[t sfo{s|d tyf ah]6 k|fKt ePkl5 ;f]
cg'?k of] ljlgod adf]lhd tof/ ePsf] jflif{s vl/b of]hgf kl/dfh{g ug'{ kg]{ eP ;f]
;d]t u/L :jLs[tLsf] nflu ;ldltdf k]z ug'{ kg]{5 .
-^_ tfn's sfof{non] vl/b sf/jfxL jflif{s vl/b of]hgf adf]lhd lgwf{l/t ;dodf
;DkGg eP gePsf] cg'udg ug{' kg]{5 .
&= vl/b sfo{sf] lhDd]jf/L M -!_ o; ljlgodfjnL adf]lhd vl/b of]hgf tof/ ug]{ tyf o;
ljlgodfjnL adf]lhdsf] sfo{ljlw k"/f u/L vl/b ;DaGwL cGo ;a} sfo{ ug]{ jf u/fpg]
lhDd]jf/L k|aGw lgb]{zssf] x'g]5 .
-@_ sDkgLn] pkljlgod -!_ adf]lhd vl/b ;DaGwL sfo{ ubf{ vl/b sfo{
;DaGwL 1fg ePsf] jf tflnd k|fKt u/]sf] sd{rf/Laf6 u/fpg' kg]{5 .
-#_ sDkgLn] b]xfosf] sfd ug{sf] nflu Pp6f vl/b OsfO{sf] :yfkgf ug'{ kg]{ jf
;f]sf] lhDd]jf/L tf]Sg' kg]{5 M–
-s_ vl/b dfu ;+sng u/L :jLs[ltsf] nflu clwsf/ k|fKt clwsf/L ;dIf k]z
ug{] / vl/b of]hgf tof/ ug]{,
-v_ sDkgLn] tof/ u/]sf] gd"gf af]nkq ;DaGwL sfuhft (Standard Bidding
Document), gd"gf k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft (Standard Pre-
qualification Document), gd"gf k|:tfj dfu ;DaGwL sfuhft (Standard
Request for Proposal) / gd"gf vl/b ;Demf}tf ;DaGwL sfuhft
(Standard Contract Document) df cfjZostf cg';f/ x]/k]m/ u/L
af]nkq ;DaGwL sfuhft, k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft, k/fdz{ ;]jfsf]
k|:tfj ;DaGwL sfuhft / vl/b ;Demf}tf ;DaGwL sfuhft tof/ ug]{,
-u_ vl/b ;DaGwL ;"rgf ;fj{hlgs ?kdf k|sfzg ug]{,
-3_ k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft, af]nkq ;DaGwL sfuhft ljt/0f ug]{ jf
k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj ;DaGwL sfuhft k7fpg],
-ª_ k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj k|fKt ug]{ /
To;nfO{ ;'/lIft tl/sfn] /fVg],
-r_ kg{ cfPsf k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj
d"NofÍgsf] nflu d"NofÍg ;ldltdf k]z ug]{ / d"NoflÍt af]nkq :jLs[ltsf]
nflu k]z ug]{,
-5_ k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj :jLs[ltsf] ;"rgf
lbg],
-h_ sfo{ ;Dkfbg hdfgt lng] / To;sf] k/LIf0f u/L ;'/lIft tl/sfn] /fVg],
-em_ vl/b u/]sf] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf] u'0f:t/ k/LIf0f ug]{
u/fpg],
-`_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] dfu u/]sf] hfgsf/L / sfuhft
pknAw u/fpg],
-6_ vl/b sf/jfxL;Fu ;DalGwt sfddf ;dGjo ug{],
-7_ k|lttkq (Letter of Credit or Documentary Credit), sfo{ ;Dkfbg
hdfgt (Performance Bond) tyf af]nkq jf l;naGbL b/efpkq jf
k|:tfj hdfgt (Bid Bond) sf] clen]v /fVg], /
-8_ sDkgLn] tf]s]sf] cGo sfo{ ug]{ .
-$_ pkljlgod -#_ adf]lhdsf] sfd ubf{ jf u/fpFbf vl/b O{sfO{ jf ;f]sf] lhDd]jf/L
tf]lsPsf] OsfO{n] clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] :jLs[lt lnO{ ug'{ kg]{5 .

kl/R5]b–@
of]Uotfsf cfwf/, k|fljlws Ifdtf / k|fljlws :k]l;lkms]zg
*= af]nkqbftf jf k|:tfjbftfsf] of]Uotf M -!_ af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] vl/b ;Demf}tf
k|fKt ug{ b]xfo adf]lhdsf] of]Uotf k"/f u/]sf] x'g' kg]{5M–
-s_ af]nkqbftfn] af]nkq ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt of]Uotfsf cfwf/ jf
vl/bsf] nflu k"j{ of]Uotf lgwf{/0fsf] sf/jfxL rnfOPsf]df k"j{ of]Uotf
;DaGwL sfuhftdf plNnlvt of]Uotfsf cfwf/, /
-v_ k|:tfjbftfn] k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt of]Uotfsf cfwf/ .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd af]nkq ;DaGwL sfuhft jf k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf
of]Uotfsf cfwf/ pNn]v ubf{ k]zfut / k|fljlws of]Uotf, pks/0fsf] pknAwtf, ljutsf]
sfo{ ;Dkfbg, laqmL kl5sf] ;]jfsf] Joj:yf, hu]8f kf6{k"hf{sf] pknAwtf, sfg"gL ;Ifdtf,
ljQLo ;|f]t / cj:yf, k]zfut s;"/ u/] jfktsf] ;hfo / o:t} cGo cfwf/x? pNn]v ug{
;lsg]5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhd cfwf/ pNn]v ubf{ s'g} vf; ju{sf lgdf{0f Joj;foL,
cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosn] dfq efu lng kfpg] jf s'g} vf; ju{sf lgdf{0f
Joj;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosn] efu lng gkfpg] Joj:yf ug{ ;lsg]
5}g .
-$_ af]nkq, k"j{of]Uotfsf] k|:tfj, k/fdz{ ;]jf / k|fljlws ;]jfsf] k|:tfj d"NofÍg
ubf{ qmdzM af]nkq ;DaGwL sfuhft, k"j{of]Uotf ;DaGwL sfuhft / k|:tfj dfu ;DaGwL
sfuhftdf plNnlvt cfwf/ adf]lhd dfq d"NofÍg ug'{ kg]5 { / To:tf cfwf/x? s'g}
e]befj lagf ;a} af]nkqbftf jf k|:tfjbftfnfO{ ;dfg ?kn] nfu" x'g] 5g\ .
-%_ o; ljlgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg ;f7L nfv ?k}ofFeGbf sd
nfut cg'dfg ePsf] lgdf{0f sfo{df s'g} of]Uotf lgwf{/0f ul/g] 5}g .
-^_ af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] k]z u/]sf] of]Uotf ;DaGwL ljj/0f tYout ?kdf
e'm¶f jf ;f/e't ?kdf ck'/f] ePsf] kfOPdf sDkgLn] s'g} klg ;dodf To:tf] af]nkqbftf
jf k|:tfjbftfnfO{ cof]Uo 7x/fpg ;Sg]5 . t/ ;fgfltgf q'6L ePsf] cj:yfdf ;DalGwt
af]nkqbftf jf k|:tfjbftfaf6 ;f] ;DaGwL hfgsf/L dfu u/L ;Rofpg ;lsg]5 .
:ki6Ls/0f M o; pkljlgodsf] k|of]hgsf] nflu æ;fgfltgf q'6LÆ eGgfn] af]nkq ;DaGwL
sfuhftdf plNnlvt ljj/0f;Fu tflTjs ?kdf leGg gx'g] eflifs cz'l4 h:tf q'6L ;Demg'
k5{ .
(= dfn;fdfg cfk"lt{ ug]{ af]nkqbftfsf] of]Uotfsf cfwf/ M -!_ dfn;fdfg cfk"lt{ ;DaGwL
vl/b sf/jfxLdf efu lng] af]nkqbftfsf] jf k"j{ of]Uotfsf] k|:tfjbftfsf] of]Uotfsf] cfwf/
lgwf{/0f ubf{ sDkgLn] b]xfosf s'/fx? dWo] cfjZostfg';f/ s'g} jf ;a} s'/fnfO{ ljrf/ u/L
lgwf{/0f ug{ ;Sg]5 M–
-s_ k|fljlws Ifdtf,
-v_ dfn;fdfg pTkfbg ;DaGwL clen]v (Manufacturing Record),
-u_ dfn;fdfgsf] k|fljlws ljj/0f (Technical Specification),
-3_ cfly{s / ljQLo Ifdtf,
-ª_ dfn;fdfg h8fg ug{'kg]{ ePdf h8fg sfo{df ;+nUg x'g] k|fljlwssf]
bIftf,
-r_ cfk"lt{ x'g] dfn;fdfg vf; cjlw;Dd ;'rf? ?kn] ;~rfng x'G5 eGg]
s'/fsf] k|Tofe"lt,
-5_ dfn;fdfg dd{t ;Def/sf] Joj:yf,
-h_ ;]jf / hu]8f kf6{k"hf{sf] pknAwtf,
-em_ h8fg ;d]t ug'{kg]{ u/L dfn;fdfg cfk"lt{ ug]{ cfk"lt{stf{sf] xsdf lghsf]
;Lk, lgk"0f{tf, cg'ej / ljZj;lgotf,
-`_ sDkgLn] cfjZos 7fg]sf cGo s'/fx? .
-@_ o; ljlgod adf]lhd af]nkqbftf jf k|:tfjbftfsf] of]Uotf / k|fljlws Ifdtf
k|dfl0ft ug]{ sfuhft dfu ubf{ sDkgLn] dfn;fdfgsf] k|s[lt, kl/df0f, dxTj jf k|of]u
cg';f/ b]xfosf dWo] s'g} jf ;a} sfuhft dfu ug{ ;Sg]5 M–
-s_ af]nkqbftfn] ljut sDtLdf tLg jif{sf] cjlwdf cGo ;+ul7t ;+:yfnfO{
cfk"lt{ u/]sf] dfn;fdfgsf] k|sl[t, kl/df0f, ;Demf}tf /sd, ldlt / To:tf]
;+:yfsf] gfd tyf 7]ufgf,
-v_ vl/b ul/g] dfn;fdfg hl6n jf c;fwf/0f k|s[ltsf] ePdf sDkgL cfk}+mn]
jf sDkgLsf] tkm{af6 af]nkqbftf ;+:yflkt ePsf] b]zsf] cflwsfl/s
lgsfon] lghsf] pTkfbg Ifdtf hfFr u/]sf] sfuhft,
-u_ cflwsfl/s u'0f:t/ lgoGq0f ;+:yf jf dfGotf k|fKt lgsfon] vl/b ul/g]
dfn;fdfgsf] lg/LIf0f u/L To:tf] dfn;fdfgsf] :k]l;lkms]zg / u'0f:t/
;DaGwdf lbPsf] k|df0fkq,
-3_ cfk"lt{ ul/g] dfn;fdfgsf] cflwsfl/stf k|dfl0ft ug{ cfjZos kg]{ gd"gf,
k'/s ljj/0f jf kmf]6f]x?,
-ª_ ;a–sG6«fS6/af6 u/fpg rfx]sf] sfdsf] cg'kft .
-#_ cfk"lt{ ul/g] dfn;fdfg af]nkqbftf jf k"j{of]Uotfsf] k|:tfjbftf cfkmF}n]
gagfpg] jf pTkfbg gug]{ ePdf To:tf] dfn;fdfgsf] pTkfbsn] af]nkq jf k"j{of]Uotfsf]
nflu k|:tfj k]z ug]{, dfn;fdfg cfk"lt{ ug]{ / h8fg ug]{ ;DaGwL clwsf/ cfkm"nfO{
/Ltk"j{s k|bfg u/]sf] s'/f k|dfl0ft ug]{ sfuhft af]nkqbftf jf k"j{ of]Uotfsf] k|:tfjbftfn]
k]z ug'{ kg]{5 .
-$_ g]kfnleq Jofkf/ Joj;fo ;~rfng gePsf] af]nkqbftf jf k"j{of]Uotfsf]
k|:tfjbftfn] lghn] vl/b ;emf}tf k|fKt u/]df To:tf] ;Demf}tf adf]lhd cfk"lt{ ul/Psf]
dfn;fdfg dd{t ;Def/ ug]{, laqmL kZrft\sf] ;]jf k|bfg ug]{ tyf cfjZos hu]8f kf6{k"hf{
df}Hbft /fvL cfk"lt{ ug]{ ;DaGwL bfloTj lgjf{x ug{ ;Sg] lghsf] Ph]G6 jf clws[t ljs|]tf
g]kfndf /xg] s'/f k|dfl0ft ug]{ sfuhft k]z ug'{ kg]{5 .
!)= lgdf{0f Joj;foLsf] of]Uotfsf cfwf/ M -!_ sDkgLn] ;f7L nfv ?k}ofFeGbf dflysf] lgdf{0f
sfo{ ;DaGwL vl/b sf/jfxLdf efu lng] af]nkqbftf jf k"j{of]Uotfsf] k|:tfjbftfsf]
of]Uotfsf cfwf/ lgwf{/0f ubf{ b]xfosf s'/f dWo] cfjZostfg';f/ s'g} jf ;a} s'/fnfO{
ljrf/ u/L lgwf{/0f ug{ ;Sg]5 M–
-s_ d'Vo ;Demf}tfstf{ (Prime Contractor) eO{ Psnf}6L ?kdf sfd u/]sf] jf
Joj:yfkg ;Demf}tf u/L sfd u/]sf] jf ;+o'Qm pkj.,|mdsf] ;fem]bf/ jf
;a–sG6«fS6/sf] ?kdf sfd u/]sf] cg'ej,
-v_ Psnf}6L ?kdf sfd ;DkGg u/]sf] jf ;+o'Qm pkj|mdsf] ;fem]bf/sf]
x}l;otn] sfd u/]sf] ;d]t u/L af]nkq ;DaGwL sfuhft jf k"j{of]Uotf
;DaGwL sfuhftdf pNn]v ePsf] ;Ldf jf ;f]eGbf a9L /sdsf] lgdf{0f
sfo{sf] Go"gtd ;/b/ jflif{s sf/f]af/,
t/, /fli6«o:t/df v'nf af]nkq cfXjfg ul/Psf] cj:yfdf ljut bz jif{sf]
sf/f]af/ dWo]sf] s'g} tLg jif{sf] clwstd ;/b/ jflif{s sf/f]af/nfO{
cfwf/ lnOg]5 .
-u_ k|:tfljt vl/b ;Demf}tf;+u d]n vfg] k|s[lt, hl6ntf / lgdf{0f k|ljlwsf
vl/b ;Demf}tf af]nkq ;DaGwL sfuhft jf k"j{of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf
pNn]v ePsf] ;+Vofdf ;kmntfk"j{s ;DkGg u/]sf] ljz]if cg'ej,
-3_ vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] lgdf{0f sfo{ z'? ug{sf] nflu cfjZos /sd
e'QmfgL gkfpg] jf kfpg l9nfO{ x'g] cj:yfdf k|:tfljt lgdf{0f sfo{ /
;DalGwt af]nkqbftf jf k"j{of]Uotfsf] k|:tfjbftfn] ;~rfng ul//x]sf] jf
;~rfng ug{ k|ltj4tf hgfPsf] cGo lgdf{0f sfo{ ;DkGg ug{ cfjZos
kg]{ gub k|jfxsf] Joj:yf ug{ ;Sg] t/n ;DklQ, shf{ ;'ljwf / cGo
ljQLo ;|f]t -s'g} vl/b ;Demf}tf cGtu{tsf] k]ZsL /sd afx]s_ pknAw
ePsf] jf To:tf] ;DklQsf] ;|f]tdf kx'Fr ePsf] cfly{s / ljQLo Ifdtf,
-ª_ af]nkq ;DaGwL sfuhft jf k"j{of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf pNn]v eP
adf]lhdsf bIf hgzlQm,
-r_ af]nkqbftf jf k"j{of]Uotfsf] k|:tfjbftfsf] cfk\mg} :jfldTjdf /x]sf] jf
vl/b ;Demf}tfdf plNnlvt cjlwe/ lgjf{w ?kdf pkof]u ug{;Sg] u/L
ef8f, lnh, ;Demf}tf jf cGo Joj;flos dfWodaf6 pknAw x'g] rfn'
xfntsf af]nkq ;DaGwL sfuhft jf k"j{of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf
pNn]v eP adf]lhdsf d'Vo pks/0f .
-@_ /fli6«o lgdf{0f Joj;foLsf] xsdf pkljlgod -!_ sf] v08 -v_ sf] /sd u0fgf
ubf{ d"No clej[l4 s/ jfktsf] /sd s6fO{ x'g cfpg] /sd dfq u0fgf ul/g]5 / To:tf]
/sdnfO{ g]kfn /fi6« a}Ísf] cBfjlws d"No ;"rsfÍ cg';f/ ;dfof]hg ul/g]5 .
-#_ lgdf{0f Joj;foLsf] k|fljlws Ifdtf k|dfl0ft ug]{ sfuhft dfu ubf{ sDkgLn]
af]nkqbftf jf k"j{of]Uotfsf] k|:tfjbftfaf6 lgdf{0f sfo{sf] k|s[lt cg';f/ b]xfosf s'g} jf
;a} sfuhft dfu ug{ ;Sg]5 M–
-s_ ljut bz jif{sf] cjlwdf lghn] ;DkGg u/]sf] lgdf{0f sfo{sf] d"No, ldlt /
sfo{ :ynsf] ljj/0f,
-v_ lghn] ;a–sG6«fS6/ dfk{mt u/fpg rfx]sf] k|:tfljt sfdsf] cg'kft /
of]Uotfsf] cfwf/,
-u_ k|:tfljt sfd ;DkGg ug{sf nflu lgh;Fu ePsf k|fljlws pks/0f /
KnfG6sf] ljj/0f .
!!= k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfjbftfsf] of]Uotfsf] cfwf/ M -!_ sDkgLn] k/fdz{ ;]jf ;DaGwL vl/b
sf/jfxLdf efu lng] k|:tfjbftfsf] of]Uotfsf] cfwf/ lgwf{/0f ubf{ b]xfosf s'g} jf ;a} s'/f
ljrf/ u/L lgwf{/0f ug{ ;Sg]5 M–
-s_ k|:tfjbftf JolQm eP lghsf] / kmd{ jf ;+:yf eP cfjZos ;+:yfut sfo{
cg'ej,
-v_ k|:tfjbftfsf] d'Vo d'Vo sd{rf/Lsf] cfjZos z}lIfs of]Uotf / p:t}
k|s[ltsf] sfo{sf] cfjZos cg'ej,
-u_ sfo{ ;Dkfbg ug]{ tl/sf, sfo{ljlw, sfo{If]qut zt{ k|ltsf] k|efju|flxtf
(Responsiveness to Terms of Reference), k|ljlw x:tfGt/0f / ;do
tflnsf,
-3_ k|:tfjbftfsf] Joj:yfkg Ifdtf,
-ª_ k|:tfjbftfsf] cfly{s Ifdtf,
-r_ cGt/f{li6«o :t/af6 k|:tfj dfu ul/Psf] ePdf :jb]zL hgzlQmsf]
;xeflutf, /
-5_ k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf pNn]v eP adf]lhdsf] cGo s'/f .
-@_ sDkgLn] pkljlgod -!_ adf]lhd k|:tfjbftfsf] k|fljlws Ifdtf k|dfl0ft ug]{
sfuhft dfu ubf{ k|:tfljt k/fdz{ ;]jfsf] k|s[lt cg';f/ b]xfosf] s'g} jf ;a} sfuhft
dfu ug{ ;Sg]5 M–
-s_ ljut bz jif{sf] cjlwdf k|:tfljt k/fdz{ ;]jf;Fu ldNg] k|s[ltsf] k/fdz{
;]jf k|bfg u/]sf] ;fj{hlgs jf lghL ;+:yf, /sd / ldlt v'Ng] ljj/0f,
-v_ k|:tfljt sfd ;DkGg ug{sf] nflu k|:tfj ul/Psf d'Vo sd{rf/Lsf] of]Uotf
;DaGwL ljj/0f,
-u_ lghsf] ljut tLg jif{sf Joj:yfksLo sd{rf/L / ;/b/ jflif{s
hgzlQmsf] ljj/0f, /
-3_ ;a–sG6«fS6/ dfk{mt k|bfg ug{ rfx]sf] k|:tfljt k/fdz{ ;]jfsf] c+z /
of]Uotfsf] cfwf/ .
!@= k|fljlws ;]jfsf] k|:tfjbftfsf] of]Uotfsf] cfwf/ M -!_ sDkgLn] k|fljlws ;]jf vl/b
sf/jfxLdf efu lng] k|:tfjbftfsf] of]Uotfsf] cfwf/ lgwf{/0f ubf{ b]xfosf s'g} jf ;a} s'/f
ljrf/ u/L lgwf{/0f ug{ ;Sg]5 M–
-s_ k|:tfjbftfsf] sfo{ cg'ej,
-v_ k|:tfjbftfsf] u|fxs cfwf/ jf g]6js{,
-u_ sfo{ ;Dkfbg ug]{ tl/sf, sfo{ljlw, sfo{If]qut zt{ k|ltsf] k|efju|flxtf,
sfo{ ;Dkfbg ;do tflnsf,
-3_ k|:tfjbftfsf] Joj:yfkg tyf k|fljlws Ifdtf,
-ª_ k|:tfjbftfsf] cfly{s Ifdtf,
-r_ k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf pNn]v eP adf]lhdsf] cGo s'/f .
-@_ sDkgLn] pkljlgod -!_ adf]lhd k|:tfjbftfsf] k|fljlws Ifdtfsf] cfwf/
lgwf{/0f ubf{ k|:tfljt k|fljlws ;]jfsf] k|s[lt cg';f/ b]xfosf] s'g} jf ;a} sfuhft dfu
ug{ ;Sg]5 M–
-s_ ljut sDtLdf tLg jif{sf] cjlwdf k|:tfljt ;]jf k|bfg u/]sf] ;+:yfsf]
ljj/0f,
-v_ k|:tfljt sfo{ ;DkGg ug{sf] nflu k|:tfj ul/Psf d'Vo sd{rf/L tyf
pks/0fx?sf] ljj/0f,
-u_ ljut tLg jif{sf Joj:yfksLo sd{rf/L / ;/b/ jflif{s hgzlQmsf]
ljj/0f .
!#= ;+o'Qm pkj|mdsf] of]Uotfsf cfwf/ M -!_ s'g} vl/b sf/jfxLdf efu lng] k|of]hgsf] nflu
af]nkqbftf jf k|:tfjbftfx?n] Ps ;+o'Qm pkj|md agfO{ af]nkq k]z ug{ ;Sg]5g\ .
t/, Ps af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] ;+o'Qm pkj|mdsf] ;fem]bf/ jf JolQmut dWo]
s'g} Pp6f dfq af]nkq jf k|:tfj k]z ug{ ;Sg]5 .
-@_ sDkgLn] pkljlgod -!_ adf]lhdsf] ;+o'Qm pkj|mddf /xg] ;fem]bf/sf] Go"gtd
lx:;f / d'Vo ;fe]mbf/ tyf cGo ;fe]mbf/sf] Go"gtd of]Uotf af]nkq jf k|:tfj ;DaGwL
sfuhftdf tf]Sg ;Sg]5 .
-#_ sDkgLn] pkljlgod -@_ adf]lhd of]Uotf lgwf{/0f ubf{ To:tf] pkj|mddf /xg]
;fem]bf/sf] ;DaGwdf b]xfosf s'/f ljrf/ u/L lgwf{/0f ug'{ kg]{5 M–
-s_ lghsf] ;/b/ jflif{s sf/f]af/,
-v_ lghsf] ljz]if cg'ej / lghn] ;Dkfbg u/]sf] k|d'v sfo{,
-u_ lgdf{0f sfo{ ;~rfng ug{ lgh;Fu ePsf] gub k|jfx,
-3_ lghsf] hgzlQm ;DaGwL Ifdtf,
-ª_ lghsf] cf}hf/ jf pks/0f ;DaGwL Ifdtf .
-$_ s'g} ;+o'Qm pkj|mdn] af]nkq jf k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt Go"gtd
of]Uotfsf cfwf/x? k"/f u/] gu/]sf] olsg ug{sf] nflu To:tf] pkj|mdsf] ;a} ;fem]bf/sf]
of]Uotf u0fgf ug'{ kg]{5 .
-%_ sDkgLn] ;+o'Qm pkj|mdsf] ;fem]bf/sf] JolQmut of]Uotfsf] cfwf/ lgwf{/0f ubf{
b]xfosf s'/f ljrf/ u/L lgwf{/0f ug'{ kg]{5 M–
-s_ ;DalGwt sfddf lghsf] cg'ej,
-v_ cGo ;Demf}tf adf]lhd lghn] ul//x]sf] jf ug]{ sfd ;DkGg ug{ cfjZos
kg]{ ;|f]tsf] kof{Kttf,
-u_ ljQLo ;Ifdtf,
-3_ ljutsf lgh ;+nUg /x]sf] ;fj{hlgs vl/b ;DaGwL d'2f dfldnf / ;f]sf]
glthf .
-^_ s'g} ;+o'Qm pkj|md vl/b ;Demf}tfsf] nflu 5gf}6 ePdf sDkgLn] To:tf]
;+o'Qm pkj|mdnfO{ ;f] pkj|mddf ;+o'Qm pkj|mdsf ;fem]bf/sf] JolQmut / ;f] pkj|mdsf]
;femf bfloTj ;d]t /xg] u/L cfGtl/s /fh:j sfof{nodf :yfoL n]vf gDa/ / d"No clej[l4
s/ btf{ ug{ nufpg' kg]{5 .
-&_ s'g} ;+o'Qm pkj|mdn] af]nkq jf k|:tfj k]z ubf{ af]nkq jf k|:tfj hdfgt
;d]t k]z ug{' kg]{ ePdf To:tf] hdfgt pkljlgod -!_ adf]lhdsf] ;+o'Qm pkj|mdsf ;j}
;fem]bf/sf] gfddf / ;a} ;fem]bf/sf] bfloTj x'g] u/L] hf/L ul/Psf] x'g' kg]{5 .
-*_ ;+o'Qm pkj|md ;DaGwL cGo zt{ af]nkq jf k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf pNn]v
eP adf]lhd x'g]5 .
!$= cfly{s / ljQLo Ifdtf v'Ng] sfuhft dfu ug{ ;Sg]M -!_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf
af]nkqbftfsf] cfly{s / ljQLo Ifdtf k|dfl0ft ug]{ sfuhft dfu ubf{ sDkgLn] lgdf{0f
sfo{sf] k|s[lt cg';f/ b]xfosf dWo] s'g} jf ;a} sfuhft dfu ug{ ;Sg]5 M–
-s_ lghsf] a}Í :6]6d]06,
-v_ lghsf] Joj;fo ;DaGwL sf/f]af/sf] cfly{s ljj/0f,
-u_ lghsf] ;DklQ, bfloTj tyf gfkmf gf]S;fgsf] ljj/0f v'Ng] ljQLo ljj/0f,
-3_ lghsf] cfly{s / ljQLo x}l;ot v'Ng] cGo s'/f,
-ª_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt cGo ljj/0f .
-@_ pkljlgod -!_ sf] v08 -u_ adf]lhdsf] ljQLo ljj/0f dfu ubf{ sfdsf] k|s[lt
cg';f/ ljut b'O{b]lv kfFr cfly{s jif{sf] ljQLo ljj/0f dfu ug{ ;lsg]5 .

kl/R5]b–#
vl/b ljlw tyf k|lj|mof
!%= vl/b cfb]zaf6 dfq vl/b ug'{ kg]{ M sDkgLn] bz xhf/ ?k}ofFeGbf a9Lsf] dfn;fdfg vl/b
ubf{ clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] lnlvt vl/b cfb]zn] dfq vl/b ug'{ kg]{5 .
!^= vl/b dfu k|fKt ug'{ kg]{ M -!_ dfn;fdfg vl/b ;DaGwL sf/jfxL z'? ug'{ cl3 sDkgLsf]
vl/b PsfO{n] lgb]{zgfno, ljefu jf zfvfAff6 vl/b dfu k|fKt u/L ;f] dfu clwsf/ k|fKt
clwsf/Laf6 :jLs[t u/fpg' kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] vl/b dfudf b]xfosf s'/f pNn]v ePsf] x'g' kg]{5 M–
-s_ dfn;fdfgsf] k|sf/ / kl/df0f ;DaGwL ljj/0f,
-v_ dfn;fdfg cfjZos kg]{ ;do,
-u_ vl/bsf] cg'dflgt d"No .
!&= ah]6 tyf lgdf{0f:ynsf] Joj:yf M -!_ vl/bsf] nflu cfjZos ah]6 Joj:yf geO{ vl/b
sf/jfxL z'? ug'{ xF'b}g .
-@_ pkljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] cj:yfdf ah]6sf]
Joj:yf geP klg vl/b sf/jfxL z'? ug{ ;lsg]5 M–
-s_ ax'jif{L{o ;Demf}tf adf]lhd ul/g] vl/bsf] xsdf klxnf] jif{sf] nflu
cfjZos ah]6 Joj:yf ePkl5 cGo jif{sf] nflu vl/b sf/jfxL ug{,
-v_ vl/b ;DaGwL] k|f/lDes tof/L ug'{ cTofjZos eO{ l;naGbL b/efpkq jf
af]nkq cfXjfg ug]{, k"j{of]Uotfsf] b/vf:t cfXjfg ug]{, k/fdz{bftfsf]
;"rL tof/ ug{ ;"rgf k|sfzg ug{], k/fdz{bftfaf6 k|:tfj dfu ug{] jf
l;naGbL b/efpkqsf] kmf/fd, af]nkq jf k"j{of]Uotf ;DaGwL sfuhft jf
k|:tfj ;DaGwL sfuhft pknAw u/fpg] h:tf sfo{ ug{ .
-#_ lgdf{0f:ynsf] Joj:yf tyf ejg lgdf{0f Ohfht kq geP;Dd lgdf{0f sfo{ z'?
ug'{ x'Fb}g .
t/ s'g} ;/sf/L lgsfon] cfkm\gf] :jfldTj jf ef]urngdf /x]sf] / ejg lgdf{0f
Ohfhtkq lng clgjfo{ gePsf] :yfgdf b"/;~rf/ ;]jf ;~rfngsf] nflu lgdf{0f sfo{ ug{
hUuf pknAw u/fPdf jf :jLs[lt lbPdf To:tf] :yfgdf lgdf{0f sfo{ ug{ afwf kg]{ 5}g .
!*= dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ / ;]jfsf] ljj/0f tof/ ug'{ kg]{ M -!_ sDkgLn] dfn;fdfg, lgdf{0f
sfo{, k/fdz{ ;]jf, k|fljlws ;]jf, cGo ;]jf tyf b"/;~rf/ ;DalGw ljz]if ;]jf vl/b ug'{
cl3 To; ;DaGwL :k]lzlkms]zg, of]hgf, gS;f, l8hfOg, cfjZostf, nfut cg'dfg jf
cGo ljj/0fx? tof/ ug'{ kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] ljj/0f tof/ ubf{ To:tf dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{,
k/fdz{ ;]jf, k|fljlws ;]jf, cGo ;]jf tyf b"/;~rf/ ;DalGw ljz]if ;]jfsf] ;Da4 j:t'ut
k|fljlws tyf u'0f:t/hGo ljz]iftf / sfdsf] cfwf/df tof/ ug'{ kg]{5 .
-#_ pkljlgod -!_ / -@_ adf]lhd ljj/0f tof/ ubf{ dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{,
k/fdz{ ;]jf, k|fljlws ;]jf, cGo ;]jf tyf b"/;~rf/ ;DalGw ljz]if ;]jfsf] ljz]iftfx?
:ki6 ?kdf a'lemg] u/L pNn]v ug]{ csf]{ s'g} pkfo gePsf] cj:yfdf afx]s s'g} vf;
a|f08, 6]«8dfs{, gfd, k]6]06, l8hfOg, k|sf/, pTklQ jf pTkfbssf] gfd pNn]v ug{ ;lsg]
5}g .
t/, To;/L pNn]v gu/L gx'g] cj:yfdf s'g} vf; a|f08, 6]«8dfs{, gfd, k]6]06,
l8hfOg, k|sf/, pTklQ jf pTkfbssf] gfd pNn]v u/L æ;f] ;/xÆ eGg] zAbx? pNn]v ug{
;lsg]5 .
-$_ l;naGbL b/efpkq jf af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf dfn;fdfg,
lgdf{0f sfo{, k/fdz{ ;]jf, k|fljlws ;]jf, cGo ;]jf tyf b"/;~rf/ ;DalGw ljz]if ;]jfsf]
k|fljlws jf u'0f:t/hGo ljz]iftfx?sf] ljj/0f / 6]li6Ë, dfls{Ë, Kofs]lhË, n]alnË jf
k'i6Ls/0fsf] k|df0fkq (Conformity Certificate) ;DaGwL cfwf/ jf ;+s]t jf zAbfjnL
pNn]v ubf{ To:tf] dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{ jf cGo ;]jfsf] sfd;Fu c;Da4 x'g], of]Uo
b/efpkqbftf jf af]nkqbftfnfO{ vl/b k|lqmofdf ;xefuL x'g s'g} lsl;dn] afwf k'¥ofpg]
jf cf}lrTo lagf k|lt:kwf{nfO{ ;Lldt ug]{ u/L ljj/0f, cfwf/, ;+s]t jf zAbfjnL pNn]v ug{
;lsg] 5}g .
-%_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] ljj/0f tof/ ug{ ;DalGwt sfof{no k|d'vn] ;f]
ljifodf 1fg ePsf bIf hgzlQmx?sf] Ps ;ldlt u7g ug'{ kg]{5 . ;DalGwt sfof{nodf
To:tf hgzlQm geP tfn's sfof{non] To:tf] ;ldlt u7g u/L lbg' kg]{5 .
!(= nfut cg'dfg tof/ ug'{kg]{ / cBfjlws ug{' kg]{ M -!_ sDkgLn] s'g} klg vl/bsf] nfut
cg'dfg tof/ ug'{ kg]{5 .
t/, Ps nfv ?k}ofF;Ddsf] vl/b ug{ nfut cg'dfg tof/ ug'{kg]{ 5}g\ .
-@_ nfut cg'dfg tof/ ubf{ b]xfosf s'/f ljrf/ ug'{ kg]{5 M–
-s_ vl/b ;DaGwL ;Dk"0f{ sfd Pp6} vl/b ;Demf}tfaf6 x'g ;Sg] jf sfd lkR5]
5'§} vl/b ;Demf}tf ug'{ kg]{,
-v_ vl/b ;Demf}tf gjLs/0f ug'{ kg]{ jf gkg]{,
-u_ vl/bsf] cGo s'g} ljsNk eP To:tf] ljsNk,
-3_ vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] sfd ;DkGg ug{sf] nflu nfUg ;Sg] clwstd
/sd tyf ;do,
-ª_ g]kfn /fi6« a}Íaf6 lgwf{l/t d"No j[l4 ;"rsfÍ,
-r_ ljlgdo b/ kl/jt{gsf] k|efj,
-5_ k|rlnt s/ tyf z'Ns .
-#_ sDkgLn] nfut cg'dfg tof/ ubf{ af]nkq jf sfo{ ;Dkfbg hdfgt nufot
df]ljnfO{h]zg / l8df]ljnfO{h]zg vr{, aLdf, k/fdz{bftfnfO{ lbg' kg]{ ;'ljwf jfktsf
sfo{x?, u'0f:t/ k/LIf0f, Joj;fohGo :jf:Yo / ;'/Iff, Ph ljN6 gS;f ;d]tsf] 5'§} ljj/0f
agfO{ nfut cg'dfgdf ;dfj]z ug'{ kg]{5 .
-$_ pkljlgod -!_ adf]lhd nfut cg'dfg tof/ ul/;s]kl5 ah]6 Joj:yfkgsf]
nflu cfjZostfg';f/ hDdf nfut cg'dfgdf d"No ;dfof]hg slG6Gh]lG; /sd, lkmlhsn
slG6Gh]lG; /sd / d"No clej[lå s/ /sd ;d]t yk u/L nfut cg'dfg sfod ug'{ kg]{5 .
-%_ nfut cg'dfg tof/ ePkl5 ;f] tof/ ug]{ k|fljlwseGbf Ps tx dflysf]
k|fljlws -sDtLdf clws[t :t/_ jf k|fljlw1x?sf] ;d"xaf6 To;nfO{ hfFRg nufpg' kg]{5 .
hfFr ug]{ clwsf/L gePsf] v08df :jLs[t ug]{ clwsf/Ln] g} hfFr u/L :jLs[t ug{ ;Sg]5 .
-^_ o; ljlgod adf]lhd s'g} vl/b sfo{sf] nflu tof/ ul/Psf] nfut cg'dfgdf
To:tf] vl/b sfo{ x'g g;s]df sDkgLn] o; ljlgodfjnLsf] k|lj|mof ckgfO{ k|To]s cfly{s
jif{df o:tf] nfut cg'dfg cBfjlws ug'{ kg]{5 .
@)= lgdf{0f, h8fg, dd{t ;Def/ tyf ;'wf/ ;DaGwL sfo{sf] nfut cg'dfg M -!_ sDkgLn]
ljlgod !( sf] cwLgdf /xL lgdf{0f, h8fg, dd{t ;Def/ tyf ;'wf/ ;DaGwL sfo{sf] nfut
cg'dfg tof/ ug'{ kg]{5 .
-@_ lgdf{0f, h8fg, dd{t ;Def/ tyf ;'wf/ ;DaGwL sfo{sf] nfut cg'dfg tof/
ubf{ sDkgLsf] lgdf{0f ;DaGwL k|fljlwsaf6 cfjZos gD;{ tof/ ug{ nufO{ To:tf] gD;{
k|aGw lgb]{zsaf6 :jLs[t u/fpg' kg]{5 .
-#_ nfut cg'dfg tof/ ubf{ dfn;fdfg :ynut ?kdf pknAw x'g] jf gx'g]
cWoog u/L lgdf{0f sfo{ ;DkGg ug{ nfUg] ;dofjlw ls6fg ug'{ kg]{5 .
-$_ nfut cg'dfg tof/ ug]{ l;nl;nfdf lgdf{0f ;fdu|Lx?sf] b/efp, d]lzg tyf
pks/0fsf] ef8f jf sfdbf/sf] Hofnf lgwf{/0f ubf{ lhNnf b//]6 lgwf{/0f ;ldltn] tf]s]sf]
b//]6sf] cfwf/df lgwf{/0f ug'{ kg]{5 .
t/, b//]6 lgwf{/0f ;ldltsf] b//]6 pknAw gePsf]df lgdf{0f:yn glhs}sf]
;DalGwt ;/sf/L sfof{no jf ;/sf/L :jfldTj ePsf] ;+:yfg, k|flws/0f, lgud jf o:t}
k|s[ltsf cGo ;+:yfn] tf]s]sf] b/efp jf pBf]u jfl0fHo ;+3n] lbPsf] b/efp, ef8f jf
Hofnfsf cfwf/df lgwf{/0f ug'{ kg]{5 .
-%_ pkljlgod -$_ adf]lhdsf] b/efp, ef8f jf Hofnf ;d]t pknAw x'g g;s]sf]
cj:yfdf To:tf] b//]6 lgwf{/0f ubf{ sfof{no k|d'vn] tf]lslbPsf] b/efp, ef8f jf Hofnfsf]
cfwf/df lgwf{/0f ug'{ kg{]5 .
@!= dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg M -!_ sDkgLn] ljlgod !( / ;DalGwt dfn;fdfgsf]
:k]l;lkms]zgsf] cwLgdf /xL dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg tof/ ug{' kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd nfut cg'dfg tof/ ubf{ b]xfosf s'/fnfO{ cfwf/ lnO{
tof/ ug'{ kg]{5 M–
-s_ rfn' jf cl3Nnf jif{x?df ;f]xL k|s[ltsf] vl/b ubf{ nfu]sf] jf:tljs
nfut,
-v_ :yfgLo ahf/df k|rlnt b/efp,
-u_ cGo ahf/sf] k|rlnt b/efp / dfn;fdfg cfk"lt{ ug]{ :yfg;Dd nfUg]
cg'dflgt 9'jfgL vr{,
-3_ g]kfn /fi6« a}Íaf6 lgwf{l/t d"No j[l4 ;"rsfÍ .
@@= k|fljlws ;]jf tyf k/fdz{ ;]jfsf] nfut cg'dfg M -!_ sDkgLn] ljlgod !( sf] cwLgdf
/xL k/fdz{ ;]jf tyf k|fljlws ;]jfsf] nfut cg'dfg tof/ ug{' kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd nfut cg'dfg tof/ ubf{ b]xfosf s'/fnfO{ cfwf/ lnO{
tof/ ug'{ kg]{5 M–
-s_ k/fdz{ ;]jf tyf k|fljlws ;]jfsf] nfut cg'dfg ;DaGwL gD;{ tof/
u/]sf] eP To:tf] gD;{,
-v_ ;DalGwt k/fdz{ ;]jf tyf k|fljlws ;]jfsf] sfo{ If]qut zt{,
-u_ rfn' jf cl3Nnf jif{x?df ;f]xL k|s[ltsf] vl/b ubf{ nfu]sf] jf:tljs
nfut,
t/, To:tf] nfut cg'dfg tof/ ubf{ cl3Nnf jif{x?sf] b/df d"No
;dfof]hg u/L tof/ ug'{ kg]{5 .
-3_ k|rlnt /fli6«o jf cGt/f{li6«o b/efp .
-#_ pkljlgod -!_ adf]lhd k/fdz{ ;]jfsf] nfut cg'dfg tof/ ubf{ b]xfosf
vr{x? ;d]t v'nfpg' kg]{5 M–
-s_ d'Vo hgzlQm Pj+ cGo hgzlQmsf] kfl/>lds,
-v_ e|d0f vr{, hgzlQmsf] a;f]af; vr{, sfof{no vr{, cfjZos dfn;fdfg
pks/0f / ;]jf vr{, k|ltj]bg / cGo sfuhftsf] cg'jfb, 5kfO{ vr{,
-u_ k/fdz{bftfn] tflnd, uf]i7L jf e|d0fsf] Joj:yf ug'{ kg]{ eP To:tf] sfdsf]
nflu nfUg] vr{ nufotsf] cGo vr{ .
@#= cGo ;]jf tyf b"/;~rf/ ;DaGwL ljz]if ;]jfsf] nfut cg'dfg M -!_ sDkgLn] ljlgod !(
sf] cwLgdf /xL cGo ;]jf tyf b"/;~rf/ ;DaGwL ljz]if ;]jfsf] nfut cg'dfg tof/ ug'{
kg]{5 .
-@_ ef8fdf lng' kg]{ ;jf/L ;fwg, d]lzg/L cf}hf/, pks/0f jf dfn;fdfgsf] nfut
cg'dfg tof/ ubf{ b]xfosf s'/fnfO{ ljrf/ ug'{ kg]{5 M–
-s_ ef8fdf lng kg]{ ;jf/L ;fwg, d]lzg/L cf}hf/, pks/0f jf dfn;fdfgsf]
ljj/0f, :k]l;lkms]zg, cj:yf / cfo',
-v_ k|rlnt ahf/ b/,
-u_ ef8fdf lng] cjlw,
-3_ O{Gwgsf] d"No tyf vkt,
-ª_ cGo pko'Qm s'/fx? .
-#_ 9'jfgLsf] nfut cg'dfg tof/ ubf{ :yn dfu{af6 9'jfgL ul/g]df ;DalGwt
sfof{non] lhNnf b//]6 lgwf{/0f ;ldltn] lgwf{/0f u/]sf] b//]6sf] cfwf/df / To:tf] ljefuLo
b//]6 gePsf] cj:yfdf k|rlnt ahf/ b//]6sf] cfwf/df nfut cg'dfg tof/ ug'{ kg{]5 .
xjfO{ dfu{af6 9'jfgL ubf{ k|rlnt ahf/ b//]6sf] cfwf/df nfut cg'dfg tof/ ug'{ kg]{5 .
-$_ ;]jf s/f/, dfn;fdfg dd{t ;Def/ jf cGo cfjZos ;]jf ;DaGwL nfut
cg'dfg tof/ ubf{ k|rlnt ahf/ b/ / ;f] ;DaGwL gD;{ eP ;f] cg';f/ tof/ ug'{ kg]{5 .
@$= nfut cg'dfgsf] :jLs[lt M -!_ ljlgodx? @), @! / @# adf]lhd tof/ ul/Psf] nfut
cg'dfg ljlgod !!) sf] pkljlgod -!_ adf]lhd :jLs[t x'g' kg]{5 .
-@_ ljlgod @@ adf]lhd tof/ ePsf] nfut cg'dfg ljlgod !!) sf] pkljlgod -
@_ adf]lhd :jLs[t x'g' kg]{5 .
@%= :yfoL n]vf gDa/ / d"No clej[l4 s/ btf{ k|df0fkq k|fKt u/]sf;+u vl/b ug'{ kg]{ M -!_
sDkgLn] s'g} vl/b ubf{ cfGtl/s /fhZj sfof{noaf6 :yfoL n]vf gDa/ / d"No clej[l¢
s/ btf{ k|df0fkq k|fKt u/]sf JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLaf6 dfq vl/b ug'{ kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] cj:yfdf d"No
clej[l¢ s/ btf{ k|df0fkq k|fKt gu/]sf JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLaf6 ;d]t vl/b ug{
;lsg]5 M–
-s_ kfFr xhf/ ?k}ofFeGbf sd /sdsf] dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{ vl/b ubf{,
-v_ d"No clej[l¢ s/ gnfUg] dfn;fdfg, k/fdz{ ;]jf, k|fljlws ;]jf jf cGo
;]jf vl/b ubf{,
-u_ 3/ tyf hUuf ef8fdf lng' kbf{,
-3_ ;fd'bflos ;+:yf, pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfoaf6 vl/b ubf{,
-ª_ ljb]zL cfk"lt{stf{af6 dfn;fdfg jf ;]jf vl/b ubf{ .
-#_ pkljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg g]kfn ;/sf/n] b'ud { If]q
egL tf]s]sf] lhNnfdf s'g} klg kmd{ jf ljs|]tfn] ;DalGwt cfGtl/s /fhZj sfof{noaf6
d"No clej[l¢ s/ btf{ k|df0fkq lnPsf] /x]g5 eg] ;f] lhNnfsf] nflu sf]if tyf n]vf
lgoGqs sfof{non] tof/ kf/]sf] lhNnfdf pknAw cfk"lt{stf{sf] ;"rLdf /x]sf
cfk"lt{stf{af6 bz nfv ?k}ofF;Ddsf] vl/b ug{ ;lsg]5 .
@^= vl/b ljlw 5gf}6 ug'{ kg]{ M sDkgLn] vl/b ubf{ o; ljlgodfjnLsf] cwLgdf /xL b]xfosf]
s'g} Ps ljlw ckgfO{ vl/b ug'{ kg]{5 M–
-!_ dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{, cGo ;]jf jf b"/;~rf/ ;DalGw ljz]if ;]jf vl/b
ug'{kbf{ M
-s_ cGt/f{li6«o :t/df v'Nnf af]nkq cfXjfg u/L,
-v_ /fli6«o :t/df v'Nnf af]nkq cfXjfg u/L,
-u_ l;naGbL b/efpkq cfXjfg u/L,
-3_ ;f]em} vl/b u/L,
-ª_ cdfgtaf6 .
-@_ k/fdz{ ;]jf tyf k|fljlws ;]jf vl/b ug'{ kbf{ M
-s_ k|lt:kwf{Tds k|:tfj dfu u/L,
-v_ ;f]em} jftf{af6 .
@&= v'Nnf ?kdf af]nkq jf l;naGbL b/efpkq jf k|:tfj cfXjfg u/L vl/b ug'{ kg]{ M -!_ o;
ljlgodfjnLdf cGoyf Joj:yf ul/Psf]df afx]s sDkgLn] s'g} klg vl/b ug'{ kbf{ :jLs[t
ah]6nfO{ ljrf/ u/L sfo{qmd agfO{ v'Nnf ?kdf af]nkq jf l;naGbL b/efpkq jf
k|lt:kwf{Tds k|:tfj cfXjfg u/L vl/b ug]{ Joj:yf ldnfpg' kg]{5 / of]Uo af]nkqbftf jf
l;naGbL b/efpkqbftf jf k|:tfjbftfnfO{ To:tf] vl/b k|ls|ofdf ;xefuL x'g lagf e]befj
;dfg cj;/ k|bfg ug'{ kg]{5 .
-@_ vl/b ubf{ k|lt:kwf{ ;Lldt x'g] u/L 6'qmf 6'qmf kf/L vl/b ug'{ xF'b}g .
@*= crn ;DklQ k|flKt Pj+ vl/b Joj:yf M -!_ sDkgLsf] ljsf; sfo{ tyf sfof{no k|of]usf
nflu pko'Qm x'g] crn ;DklQ lgMz'Ns k|fKt x'g] ePdf ;f] crn ;DklQ sDkgLsf gfpFdf
/lhi6]«zg kf; u/fO{ lnOg]5 .
-@_ sDkgLn] cfjZos kg]{ crn ;DklQ b]xfo adf]lhd vl/b ug{ ;Sg]5 M–
-s_ crn ;DklQ vl/b ubf{ vl/b ug{ rfx]sf] :yfg tyf cf;kf;sf] If]q,
oftfoftsf] ;'ljwf ;DaGwL Joxf]/f / cGo k|fljlws ljj/0f v'nfO{ crn
;DklQ wgLx?af6 sDtLdf tL; lbgsf] Dofb lbO{ af]nkq dfu ug'{ kg]{5 .
-v_ v08 -s_ cg';f/ af]nkq ;"rgf adf]lhd af]nkq bflvnf ug{] crn
;DklQ wgLn] ;"rgfdf pNn]v ul/Psf ljj/0fsf ;fy} cfk\mgf] crn
;DklQsf] :jfldTj ;DaGwL k|dfl0ft sfuhftx? klg k]z ug'{ kg]{5 .
-u_ v08 -v_ adf]lhd kg{ cfPsf af]nkqx?df plNnlvt crn ;DklQsf]
k|fljlws / :ynut ?kdf ;d]t lg/LIf0f ug{ ;DalGwt k|fljlws ;lxtsf]
Ps d"NofÍg ;ldlt /xg]5 . ;f] d"NofÍg ;ldltn] pko'Qm elg l;kmfl/;
u/]sf] crn ;DklQ sDkgLn] vl/b ug{ ;Sg]5 .
-3_ k|flalws b[li6sf]0fn] pko'Qm s'g} If]qdf b"/;~rf/ ;]jf la:tf/sf] nflu
cfjZos ;+/rgf tyf pks/0f h8fg ug{sf] nflu Psdfq hUuf ePdf jf
To:tf] hUufdf kx'+rsf] nflu Ps dfq lgsf; ePdf To:tf] hUuf jf
lgsf; / To;df /x]sf] s'g} crn ;DklQ hUuf k|flKt ;DalGw k|rlnt
g]kfn sfg"g adf]lhd ;f]em} vl/b ug{ ;lsg]5 .
@(= dfn;fdfg vl/b ;DaGwL Joj:yf M dfn;dfg vl/b ubf{ b]xfo adf]lhd ug'{ kg]{5 M–
-s_ Ps k6sdf kfFr nfv ?k}ofF;Dd ;f]e}m jftf{af6 .
t/, k|aGw lgb]{zsn] g]kfnleq}af6 ul/g] vl/bsf] xsdf Ps k6sdf bz
nfv ?k}ofF;Dd tyf ljb]zaf6 ul/g] vl/bsf] xsdf Ps k6sdf kRrL;
nfv ?k}ofF;Dd ;f]e}m jftf{af6 vl/b ug{ ;Sg]5 / sDkgLsf] Joj;flos
;]jf k|jfxdf k|ToIf k|lts'n c;/ kg{] l:ylt ePdf krf; nfv
?k}of+;Ddsf] xsdf ;ldltnfO{ k"j{ hfgsf/L u/fO{ k|aGw lgb{]zsn] ;f]em}
jftf{af6 vl/b ug{ ;Sg]5 .
-v_ v08 -s_ df plNnlvt /sdeGbf a9L Ps s/f]8 ?k}ofF;Dd l;naGbL
b/efpkqaf6 .
-u_ v08 -v_ df plNnlvt /sdeGbf a9L /sdsf] ePdf af]nkqaf6 .
#)= 9'jfgL, lSnol/Ë tyf kmjf{l8{Ë ;DaGwL sfo{ u/fpg] Joj:yf M dfn;fdfg 9'jfgL u/fpFbf
b]xfo adf]lhd /Lt k'¥ofpg' kg]{5 M–
-s_ :yndfu{af6 k'm6s/ 9'jfgL u/fpFbf Ps k6sdf tLg nfv ?k}ofF;Dd /
xjfO{dfu{af6 k'm6s/ 9'jfgL u/fpFbf Ps k6sdf kfFr nfv ?k}ofF;Dd ;f]e}m
vl/baf6 .
t/, Ps k6sdf :yndfu{af6 kfFr nfv ?k}ofF;Dd / xjfO{dfu{af6 aL;
nfv ?k}ofF;Dd 9'jfgL u/fpFbf k|aGw lgb]{zssf] k"j{ :jLs[lt lnO{ ;f]e}m
vl/baf6 9'jfgL sfo{ u/fpg ;lsg] 5 .
-v_ v08 -s_ df plNnlvt /sdeGbf a9L krf; nfv ?k}ofF;Ddsf] sfo{sf]
nflu l;naGbL b/efpkqaf6 .
-u_ v08 -v_ df plNnlvt /sdeGbf a9L /sdsf] 9'jfgL u/fpFbf af]nkqaf6 .
#!= lgdf{0f, h8fg, dd{t ;Def/ tyf ;'wf/ ;DaGwL sfo{ u/fpg] Joj:yf M -!_ :jLs[t nfut
cg'dfg cg';f/ lgdf{0f, h8fg, dd{t jf ;'wf/ ;DaGwL sfo{ u/fpFbf b]xfo adf]lhd u/fpg'
kg]{5 M–
-s_ bz nfv ?k}ofF;Ddsf] sfo{ u/fpg' kbf{ ;f]e}m vl/baf6 .
t/, jfo/n]; k|ljlwdf cfwfl/t ;]jfsf] la=l6=P;=, 6fj/ jf le–:of6 tyf
l/lk6/ :6]zg h8fgsf] nflu lgdf{0f sfo{ ug{ k|aGw lgb]{zssf] k"j{
:jLs[lt lnO{ kRrL; nfv ?k}ofF;Ddsf] sfo{ ;f]e}m vl/baf6 ug{ ;lsg]5 .
-v_ v08 -s_ df plNnlvt /sdeGbf a9L krf; nfv ?k}ofF;Ddsf] sfo{
u/fpFbf l;naGbL b/efpkq lnO{ ;f]sf] cfwf/af6 .
-u_ v08 -v_ df plNnlvt /sdeGbf a9Lsf] sfo{ u/fpFbf af]nkqaf6 .
-@_ o; ljlgod adf]lhd b/efpkq jf af]nkqåf/f lgdf{0f, h8fg, dd{t ;Def/ jf
;'wf/ ;DaGwL sfo{ u/fpFbf lgdf{0f Joj;fo P]g, @)%% cGtu{t btf{ eO{ sfg"g adf]lhd
Ohfht k|fKt u/]sf lgdf{0f Joj;foLx?af6 u/fpg' kg]{5 .
t/, lgdf{0f Joj;foL pknAw x'g g;s]sf b'u{d If]qsf] lglDt ;ldltsf] lg0f{o
adf]lhd ;f] aGb]h x6fpg ;lsg] 5 . k|To]s jif{ ah]6 tyf sfo{qmd :jLs[t ubf{ s'g s'g
b'u{d lhNnfdf To:tf] aGb]h nfu' gx'g] xf] ;f] sf] Joxf]/f ;d]t ;ldltn] :jLs[t ug{' kg{]{5 .
#@= cGo ;]jf tyf b"/;~rf/ ;DaGwL ljz]if ;]jf vl/b ;DaGwL Joj:yf M -!_ sDkgLsf] b}lgs
sfo{ ;~rfng ug{ cfjZos kg]{ cGo ;]jf tyf b"/;~rf/ ;DaGwL ljz]if ;]jfx? vl/b ug'{
k/]df To:tf] ;]jfsf] cfjZostf, lsl;d, ;dofjlw, u'0f:t/, ;]jf ;~rfng ljlw, nfUg]
df]6fdf]6L vr{ / sfo{ If]qut zt{ tof/ u/L ;DalGwt clwsf/ k|fKt clwsf/Laf6 :jLs[t
u/fO{ b]xfo adf]lhd vl/b ug'{ kg]{5 M–
-s_ Ps k6sdf kfFr nfv ?k}ofF;Dd ;f]e}m vl/baf6,
t/, Joj;fo k|j4{g sfo{sf] nflu bz nfv ?k}ofF;Ddsf] ;]jf ;f]e}m vl/b
ug'{ k/]df k|aGw lgb]{zssf] :jLs[lt lnO{ ug{ ;lsg]5 / ;f] /sdeGbf a9L
krf; nfv ?k}ofF;Ddsf] xsdf ;ldltsf] :jLs[lt lng' kg]{5 .
-v_ v08 -s_ df plNnlvt /sdeGbf a9L krf; nfv ?k}ofF;Dd l;naGbL
b/efpkqaf6,
-u_ v08 -v_ df plNnlvt /sdeGbf a9L /sdsf] ePdf af]nkqaf6 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd ;Demf}tf ubf{ ef8fdf lng] ;fdfg jf ;]jfsf] ljj/0f
u'0f:t/, d"No, ;Demf}tfsf] cjlw, xhf{gf / Ifltk"lt{, ;Demf}tfsf] gjLs/0fsf] cj:yf tyf
;Demf}tf vf/]h x'g] cj:yf, e'QmfgLsf] zt{ tyf cGo cfjZos zt{x? :ki6 ?kdf pNn]v
u/]sf] x'g' kg]{5 .
-#_ b/efpkq jf af]nkq cfXjfg ubf{ cfjZostf cg';f/ k|fljlws tyf cfly{s
k|:tfjsf] Joj:yf ug{ ;lsg] 5 / o;/L k|:tfj cfXjfg ubf{ d"NofÍgsf cfwf/ tyf cÍef/
;d]t :ki6 ?kdf v'nfpg' kg]{5 .
-$_ sDkgLn] pkljlgod -#_ adf]lhd k|:tfj d"NofÍg u/L ;f/e"t?kdf k|efju|fxL
36L ;]jf z'Ns k|:tfj ug]{ k|:tfjbftfsf] k|:tfj :jLs[t u/L ;Demf}tf ug'{ kg]{5 .
t/, k|fljlws / cfly{s k|:tfj dfu u/L cfXjfg ePsf] b/efpkq jf af]nkqsf]
xsdf cfly{s tyf k|fljlws k|:tfjsf] d"NofÍg u/L v"b k|fKtfÍ hf]8L ;+o'Qm d"NofÍg ubf{
;a}eGbf a9L cÍ kfpg] k|:tfjbftfnfO{ 5gf}6 ug'{ kg]{5 .
-%_ pkljlgod -$_ adf]lhd 36L ;]jf z'Ns k|:tfj ug]{ :jLs[t k|:tfjsf]
k|:tfjbftf ;]jf ;Demf}tf ug{ gcfPdf To;kl5sf] ;a}eGbf 36L ;]jf z'Ns k|:tfj ug]{
;f/e"t?kdf k|efju|fxL k|:tfjbftf;Fu ;Demf}tf ug'{ kg]{5 .
-^_ sfof{no k|d'vn] vKg] dfn;fdfgsf] dd{t ;Def/ u/fpg' kbf{ bIf sd{rf/L jf
;DalGwt ljz]if1af6 / ;f] gePdf ;DalGwt sfd ug]{ JolQm, kmd{ jf ;+:yfaf6 nfut
cg'dfg u/fO{ dd{t ;Def/ u/fpg' kg]{5 .
-&_ sDkgLsf] cfk\mgf] js{zkdf dd{t ;Def/ u/fpg] ;'ljwf ePsf]df :k]o/ kf6{;\
vl/b u/L bflvnf ug'{ kg]{5 . sDkgLdf ;f] ;'ljwf geO{ cGoqaf6 dd{t u/fpg' kbf{
cfjZos :k]o/ kf6{;\ ;DalGwt k|fljlwsaf6 abnL ul/Psf] k|dfl0ft u/fO{ vr{ n]Vg' kg]{5 /
dd{t ubf{ abnL ul/Psf ;fdfgx? 5'§} vftfdf nut /fvL e08f/ bflvnf ug'{kg]{5 .
-*_ sDkgLdf k|of]u ePsf pks/0fx? ljlgod #% adf]lhdsf] k|f]k|fO{6/L k|s[ltsf] e}
;DalGwt lgdf{tfsf]df g} dd{tsf] nflu k7fpg' kg]{ cj:yf k/]df To:tf] pks/0f vl/b
ubf{sf cj:yfdf s'g} ;Demf}tf ePsf] eP ;f]xL ;Demf}tfdf pNn]v eP adf]lhd / ;Demf}tf
gePsf]df b/efp jf jftf{åf/f pks/0fx? dd{t u/fpg ;lsg] 5 .
##= k|fljlws ;]jf k|flKt tyf vl/b ;DaGwL Joj:yf M -!_ sDkgLnfO{ cfjZos kg]{ s'g} k|fljlws
;]jf lng'k/]df To:tf] k|fljlws ;]jf k|bfg ug{ O{R5's AolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLaf6 ;f]
;DalGw cfzo kq dfu u/L ;+lIfKt ;"rL tof/ ug'{ kg]{5 .
-@_ pklalgod -!_ adf]lhd cfzo kq dfu ubf{ sDtLdf PSsfO; lbgsf] cjlw lbO{
/fli6«o:t/sf] klqsfdf ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{5 . To:tf] ;"rgf sDkgLsf] j]a;fO{6df ;d]t
/fVg' kg]{5 .
-#_ pklalgod -@_ adf]lhdsf] ;'rgfdf b]xfosf s'/fx? v'nfpg' kg]{5 .
-s_ sDkgLsf] gfd / 7]ufgf,
-v_ k|:tfljt sfd jf cfof]hgfsf] ;fdfGo ljj/0f,
-u_ cfzokqbftfsf] of]Uotf,
-3_ cfzokqbftf kmd{ jf sDkgL ePM
-!_ kmd{ jf sDkgLsf] laj/0f, ;+u7g / sd{rf/L,
-@_ b'O{ jf b'O{ eGbf al9 kmd{ jf sDkgLn] ;d"x jf ;+o'Qm pkqmdsf] ?kdf
k|flalws ;]jf lbg] eP To:tf kmd{ jf sDkgLsf] gfd, 7]ufgf, laj/0f tyf
d'Vo eO{ sfd ug]{ kmd{ jf sDkgLsf] gfd,
-#_ laut kf+r aif{ leqdf ;DkGg u/]sf] ;dfg k|s[ltsf] sfd / :yfgsf]
laj/0f .
-ª_ ;lIfKt ;"rLdf k/]sf AolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLaf6 dfq k|flalws ;]jf
vl/b ;DalGw k|:tfj dfu ul/g] s'/f,
-r_ cfzokqbftfn] k]z ug'{ kg]{ sfuhftx?,
-5_ cfzokq tof/ ug]{ lgb]{zg / cfzokq k]z ug]{ clGtd ldlt tyf :yfg /,
-h_ sDkgL;+u ;Dks{ ug]{ 7]ufgf / ;Dks{ AolQm .
-$_ pkljlgod -!_ adf]lhd kg{ cfPsf] cfzokqbftfsf] of]Uotf cg'ej / Ifdtf
;d]t d"NofÍg u/L To:tf] k|flalws ;]jf lbg ;Sg] ;fwf/0ftof tLg b]lv 5 j6f cfzokq bftfsf]
5gf}6 u/L ;lIfKt ;"rL tof/ ug'{ kg]{5 .
-%_ sDkgLsf] ;"rgf adf]lhd cfzokq k]z gug]{ Voflt k|fKt k|flalws ;]jf
k|bfos;+u ;Dks{ u/L lghsf] gfd ;lIfKt ;"rLdf ;dfj]z ug{ ;lsg]5 / 5gf}6df k/]sf hlt
cfzokq bftfsf] dfq ;"rL k|sfzg ug'{ kg]{5 . To:tf] ;"rLsf] hfgsf/L cfzokq k]z ug]{ ;a}
cfzokqbftfnfO{ lbg' kg]{5 .
-^_ ;lIfKt ;"rLdf k/]sf cfzokqbftfx?af6 x'nfs, s'l/o/, Od]n jf AolQm dfkm{t
sDtLdf tL; lbgsf] Dofb lbO k|:tfj dfu ug'{ kg]{5 .
-&_ k|flalws ;]jf k|:tfj dfu ug'{ cl3 sDkgLn] cfjZos 7fg]sf cGo s'/fx?sf]
cltl/Qm b]xfosf s'/fx? ;dfj]z ul/ ;f] ;DaGwL sfuhft tof/ ug'{ kg]{5 .
-s_ vl/b ul/g] ;]jfsf] k|s[lt, ;]jf k|bfg ug'{ kg]{ calw, :yfg, ;]jfsf]
sfo{If]qut zt{, ;DkGg ug'{kg]{ sfo{ tyf ck]lIft kl/0ffd / k|:tfjbftfsf]
of]Uotf,
-v_ k|:tfj tof/ ug{ k|:tfjbftfx?nfO{ lgb]{zg,
-u_ k|:tfj d""NofÍg / t'ngf ug]{ cfwf/,
-3_ vl/b ;Demf}tfsf zt{x?-6D;{ ckm /]km/]G;_,
-ª_ k|:tfjbftfn] sfo{ If]qut zt{df l6Kk0fL ug{ ;Sg] jf g;Sg] .
-*_ k|:tfj ;DalGw sfuhftdf pklalgod -&_ sf] v08 -u_ adf]lhd k|:tfj
d"NofÍgsf cfwf/x? pNn]v ubf{ b]xfo adf]lhdsf s'g} jf ;a} cfwf/x? v'nfpg' kg]{5 M-
-s_ k|:tfjbftfsf] of]Uotf tyf ug'{kg]{ sfd ;DalGw cg'ej,
-v_ sfo{ ;Dkfbg ug]{ k|:tfljt tl/sf,
-u_ k|:tfljt d'Vo hgzlQm jf pks/0fsf] of]Uotf .
-(_ k|fKt k|:tfj vf]Ng' cl3 Dofb gf3L k|fKt x'g cfPsf] k|:tfjsf] vfd / /Ltk"j{s
btf{ ePsf k|:tfjsf] vfdnfO{ 5'6\ofO{ Dofb gf3L k|fKt x'g cfPsf k|:tfj gvf]nL ;DalGwt
k|:tfjbftfnfO{ lkmtf{ ug'{ kg]{5 . To;/L lkmtf{ ul/Psf] s'/f, ldlt / ;do vl/b sf/afxLsf]
k|ltj]bgdf v'nfpg' kg]{5 . k|:tfj vf]Nbf k|:tfjbftf jf lghsf] k|ltlglwsf] /f]xj/df vf]Ng' kg]{5 .
o;/L k|:tfj vf]Nbf d'r'Nsf tof/ u/L ;f] d'r'Nsfdf pkl:yt k|:tfjbftf jf lghsf] k|ltlglwsf]
b:tvt u/fpg' kg]{5 . t/ k|:tfjbftf jf lghsf] k|ltlglw pkl:yt geP klg k|:tfj vf]Ng afwf
kg]{ 5}g .
-!)_ pklalgod -(_ adf]lhd vf]lnPsf] k|:tfj sDkgLn] oyfzL3| d"NofÍg ;ldltdf
k7fpg' kg]{5 .
-!!_ d"NofÍg ;ldltn] k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf pNn]v ul/Psf d"NofÍgsf] cfwf/
adf]lhd k|:tfjsf] d"NofÍg u/L b]xfosf s'/fx? ;d]t pNn]v u/L d"NofÍg k|ltj]bg tof/ ug'{
kg]{5 M
-s_ k|:tfjbftfsf] gfd / 7]ufgf,
-v_ k|:tfjbftf jf lghsf] clwsf/ k|fKt k|ltlglwsf] ;xL5fk eP jf gePsf],
-u_ k|:tfjbftfaf6 k|:tfj k]z ug{ sfg"g adf]lhd of]Uo ePsf] k'i6\ofO{ ug]{
sfuhft k]z eP jf gePsf],
-3_ k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf k|:tfjbftfnfO{ lbO{Psf] lgb]{zg cg'?k k|:tfj
k"0f{ eP jf gePsf],
-ª_ k|To]s k|:tfjsf] ;fk]lIfs ;jntf, b'j{ntf / d"NofÍg kl/0ffd .
-!@_ k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf cGoyf pNn]v ul/Psf]df afx]s k|:tfjsf]
d"NofÍgsf] nflu ;f] k|:tfjdf d"No clea[l4 s/ afx]s k|rlnt sfg"g adf]lhd ;]jf k|bfosnfO{
nfUg] s/ ;d]t lghsf] ;]jf z'Nsdf ;dfj]z ul/Psf] dflgg]5 .
-!#_ d"NofÍg ;ldltn] k|:tfjdf e]l6Psf] ;fdfGo cÍ ul0ftLo q'6L ;Rofpg ;Sg]5
. To;/L q'6L ;Rofpbf O{sfO b/ / s'n /sddf leGgtf ePdf O{sfO b/ dfGo x'g]5 . To:tf]
O{sfO b/ adf]lhd s'n /sd ;RofO{ ;f]sf] hfgsf/L ;DaGwLt k|:tfjbftfnfO{ lbg' kg]{5 .
-!$_ k|:tfjbftfn] d"Nodf s'g} 5'6 lbg k|:tfj u/]sf] s'/f k|:tfj vf]n]sf] d'r'Nsfdf
pNn]v ePsf] eP d"NofÍg ;ldltn] To;/L 5'6 lbg k|:tfj ul/Psf] /sd ;dfof]hg ug'{ kg]{5 .
-!%_ d"NofÍg ;ldltn] ;f/e"t ?kdf k|efju|fxL k|:tfjbftfdWo] ;a}eGbf sd nfut
ePsf] k|:tfjbftfsf] k|:tfj :jLs[ltsf] nflu 5gf}6 ug'{ kg]{5 .
-!^_ :jLs[ltsf] nflu 5gf}6 ePsf] k|:tfjbftf;+u sfo{If]qut zt{, k|ult k|ltj]bg
sDkgLn] pknAw u/fpg' kg]{ s'/fx?sf laifodf jftf{ ug{ ;lsg]5 . o;/L jftf{ ubf{ sDkgL /
k|:tfjbft b'a}nfO{ :jLsfo{ x'g] ;xdlt xfl;n x'g g;s]df sDkgLn] To;kl5sf] ;a}eGbf sd
nfut ePsf] csf]{ k|:tfjbftf;+u qmd};+u jftf{ ug'{ kg]{5 .
-!&_ pklalgod -!^_ adf]lhd ePsf] jftf{df ;xdltdf k'u]sf] k|:tfjbftfsf] k|:tfj
:jLs[lt ug{sf] nflu 5gf}6 ul/g]5 . To;/L 5gf}6 ePsf] ;ft lbg leq sDkgLn] k|:tfj :jLs[lt
ug]{ cfzosf] ;"rgf ;DaGwLt k|:tfjbftfnfO{ lbO ;f] sf] hfgsf/L cGo k|:tfjbftfnfO{ ;d]t
lbg'kg]{5 .
-!*_ pklalgod -!&_ adf]lhd ;"rgf lbPsf] ;ft lbg leq s'g} k|:tfjbftfn]
lalgod !)* adf]lhd k'g/fjnf]sgsf] nflu lgj]bg gu/]df 5gf}6 ePsf] k|:tfjbftfsf] k|:tfj
:jLs[t ul/ lghnfO{ ;"rgf k|fKt ePsf] kGw| lbg leq ;Demf}tf ug{ cfpg ;"rgf lbg' kg]{5 .
-!(_ :jLs[t ePsf] k|:tfjsf] k|:tfjbftf pklalgod -!*_ adf]lhdsf] calw leq
;Demf}tf ug{ cfPdf lgh;+u lalgod *( adf]lhd vl/b ;Demf}tf ug'{kg]{5 .
t/, To:tf] k|:tfjbftf pklalgod -!*_ adf]lhdsf] calw leq ;Demf}tf ug{ gcfPdf sDkgLn]
pklalgod -!^_ adf]lhd csf]{ k|:tfjbftf;+u jftf{ u/L vl/b ;Demf}tf ug'{ kg]{5 .
-@)_ b]xfosf s'g} cj:yfdf sDkgLn] ;Dk"0f{ k|:tfj c:jLs[t ug{ jf vl/b sf/afxL
/2 ug{ ;Sg]5 M
-s_ k|fKt ;Dk'0f{ k|:tfjx? ;f/e"t ?kdf k|efju|fxL gePdf,
-v_ 5gf}6 ePsf] k|:tfjbftfsf] nfut sDkgLsf] nfut cg'dfg eGbf al9 ePdf,
-u_ dfu ePsf] k|flalws ;]jf cfjZos gkg]{ ePdf,
-3_ k|:tfjbftfn] cfk;df ldnf]dtf] ul/ k|:tfj lbPsf] k|dfl0ft ePdf .
t/ ldnf]dtf] gu/]sf k|:tfjbftfsf] k|:tfj pk/ sf/afxL ug{ ;lsg]5 .
#$= sfof{nosf] nflu 3/, hUuf / pks/0f ef8fdf lng] Joj:yf M -!_ sDkgLnfO{ cfjZos 3/,
hUuf jf uf]bfd ef8fdf lnFbf ah]6sf] kl/lwleq /xL sa'lnot u/fO{ b]xfo adf]lhd lng
;lsg]5 M
-s_ jflif{s b'O{ nfv ?k}ofF;Dd ef8f kg{] 3/, hUuf jf uf]bfd ;DalGwt 3/,
hUuf / uf]bfd wgL;Fu ;f]e}m jftf{ u/L,
-v_ v08 -s_ df plNnlvt /sdeGbf a9L jflif{s kfFr nfv ?k}ofF;Ddsf] ef8f
kg{] 3/, hUuf jf uf]bfd /]06 sldl6n] l;kmfl/; u/]sf] d"Nodf ;f]e}m jftf{
u/L,
-u_ v08 -v_ df plNnlvt /sdeGbf a9L ef8f kg{] 3/, hUuf jf uf]bfd
cfjZos s'/fx¿ v'nfO{ sDtLdf kGw lbgsf] ;fj{hlgs ;"rgf k|sflzt
u/]/ /]06 sldl6n] l;kmfl/; u/]sf] d"Nodf .
-@_ pkljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg jfo/n]; k|ljlwsf] ;]jf k|bfg
ug{ cfjZos a]; :6]zg h8fg ug{sf] nflu k|fljlws b[li6sf]0faf6 pko'Qm egL 5gf}6
ePsf] 3/ jf hUuf ef8fdf lnFbf To:tf] 3/ jf hUufsf] wgL;Fu ;f]e}m jftf{ u/L /]06
sldl6sf] l;kmfl/;df lng ;lsg]5 .
-#_ o; ljlgodsf] k|of]hgsf] nflu b]xfo adf]lhdsf] ef8f lgwf{/0f ;ldlt -/]06
sldl6_ x'g]5 M–
-s_ s]Gb|Lo :t/dfM
-!_ k|d'v k|flalws clws[t – ;+of]hs
-@_ ;DalGwt sfof{no k|d'v – ;b:o
-#_ k|ltlglw, l;len ljefu – ;b:o
-$_ k|ltlglw, k|zf;g zfvf – ;b:o
-%_ k|ltlglw, sfg"g zfvf – ;b:o
-^_ k|ltlglw, n]vf – ;b:o ;lrj
-v_ Aoj;foLs O{sfO :t/df,-
-!_ ;DalGwt Aoj;foLs O{sfO k|d'v – ;+of]hs
-@_ k|ltlglw, l;len zfvf – ;b:o
-#_ k|ltlglw, sfg"g zfvf – ;b:o
-$_ k|ltlglw, n]vf zfvf – ;b:o
-%_ k|ltlglw, k|zf;g zfvf – ;b:o ;lrj
-u_ lgb{]zgfno :t/df,-
-!_;DalGwt lgb]{zgfnosf] k|d'v – ;+of]hs
-@_ k|ltlglw, l;len zfvf – ;b:o
-#_ ;DalGwt sfof{nosf] k|d'v – ;b:o
-$_ ;DalGwt If]qsf] n]vf zfvf k|d'v – ;b:o
-%_ ;DalGwt If]qsf] k|zf;g zfvfsf] k|ltlglw, – ;b:o ;lrj

-$_ sDkgLn] pkljlgod -!_ adf]lhd ef8fdf lnPsf] 3/, hUuf jf uf]bfdsf] wgLsf]
gfd, 7]ufgf / axfn cÍ v'Ng] ljj/0f ;DalGwt cfGtl/s /fhZj sfof{non] dfu u/]
adf]lhd k7fO{ lbg' kb{5 .
-%_ sDkgLn] b"/;~rf/ ;]jf k|bfg ug{sf] nflu g]kfndf sfo{/t b"/;~rf/ ;]jf
k|bfos ;+:yf tyf cGo ;+:yfx¿sf] ef}lts k"jf{wf/ Pj+ ;+/rgf -h:t}M 3/, 6fj/, la=l6=P;=,
kfj/ tyf cGo pks/0f_ / ;f]sf] ;'/Iff ;d]tsf] nflu ;+o'Qm ¿kdf k|of]u ug{ cfk;L
;xdltsf] cfwf/df to ePsf] b/df jftf{ u/L lng lbg ;Sg]5 .
-^_ jfo/n]; k|ljlwsf] ;]jf k|bfg ug{ cfjZos la=l6=P;= ejg tyf ;f]df h8fg
ePsf] 6fj/, pks/0f, Po/ sl08;g, h]g]/]6/, lah'nL, ;'/Iff nufot ;]jf jf ;fdfg
ef8fdf lng' k/]df To:tf] ;]jf k|bfg ug{] p2]Zo /fvL k|rlnt sfg"g adf]lhd btf{ ePsf
kmd{ sDkgL jf ;+:yfaf6 sDtLdf kGw| lbgsf] ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg u/L k|fljlws tyf
cfly{s k|:tfj dfu u/L b]xfosf] ;ldltaf6 nfe, nfut tyf ahf/ d"Nosf] d"NofÍg
;lxtsf] l;kmfl/; lnO{ ef8fdf lng ;lsg]5 M–
-!_ ;DalGwt lgb{]zgfnosf] k|d'v –
;+of]hs
-@_ ;DalGwt lgb{]zgfnosf] k|d'vn] tf]s]sf] ljz]if1 sd{rf/L – ;b:o
-#_ ;DalGwt If]qsf] n]vf tkm{sf] k|d'v –
;b:o
-$_ ;DalGwt If]qsf] k|zf;g tkm{sf] k|ltlglw – ;b:o ;lrj
#%= ;f]e}m vl/b ;DaGwL ljz]if Joj:yf M -!_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf]
ePtfklg b]xfosf] cj:yfdf dfn;fdfg, k/fdz{ ;]jf, k|fljlws ;]jf, cGo ;]jf jf b"/;~rf/
;DaGwL ljz]if ;]jf ;f]e}m vl/b ug{ jf lgdf{0f sfo{ ;f]e}m u/fpg ;lsg]5 M–
-s_ vl/b ;DaGwL zt{x? k"/f ug]{ k|fljlws bIftf jf Ifdtf Pp6f dfq
cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf, lgdf{0f Joj;foL jf ;]jf k|bfos;Fu ePdf,
-v_ vl/b ul/g] dfn;fdfg, kf6{k"hf{ jf ;]jf cfk"lt{ ug]{ jf ;]jf k|bfg ug]{
clwsf/ Pp6f dfq cfk"lt{stf{ jf ;]jf k|bfos;Fu ePsf] / cGo pko'Qm
ljsNk gePsf] cj:yfdf To:tf] k|f]k|fO{6/L dfn;fdfg jf kf6{k'hf{ jf ;]jf
;f]sf] cfk"lt{stf{ jf ;]jf k|bfos;Fu jf lghsf] cflwsfl/s ljq]mtf jf
cflwsfl/s Ph]06 jf sfg"gL k|ltlglwsf] ?kdf clwsf/ k|fKt JolQm jf
;+:yf dfk{mt vl/b ubf{,
-u_ df}h"bf dfn;fdfg, ;]jf jf hl8t ;+oGqsf] kf6{k'hf{sf] k|lt:yfkg jf
lj:tf/ ug{ cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfos kl/jt{g u/]df
sDkgLdf /x]sf] df}h"bf dfn;fdfg, ;]jf jf hl8t ;+oGqsf] kf6{k'hf{sf]
k|lt:yfkg jf lj:tf/ ug{ g;lsg] s'/f k|dfl0ft eO{ ;fljssf] cfk"lt{stf{,
k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosaf6 k|f]k|fO6/L :j?ksf] cltl/Qm dfn;fdfg jf
;]jf vl/b ug'{ k/]df,
-3_ k"jf{g'dfg ug{ g;lsPsf] sf/0fn] z'? ;Demf}tfdf ;dfj]z gePsf] / z'?
;Demf}tfaf6 cnu u/L ;DkGg ug{ k|fljlws jf cfly{s sf/0fn] sl7gfO{
x'g] eO{ cTofjZos lgdf{0f sfo{, dfn;fdfg, k/fdz{ ;]jf jf cGo ;]jf
vl/b ug'{ k/]df,
-ª_ ;DalGwt sfdsf] nflu s'g} ljlzi6 (Unique) of]Uotf ePsf] vf;
k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfossf] ;]jf tTsfn cfjZostf ePdf jf ;fljssf]
k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfos jf cfk"lt{stf{af6 g} ;]jf lng'kg]{ ckl/xfo{
sf/0f ePdf,
-r_ sDkgLdf hl8t pks/0f -;km\6j]o/ tyf xf8{j]o/_ sf] pkof]uL cfo' tyf
nfe–nfutnfO{ ljrf/ ubf{ To:tf] pks/0fdf kl5 ljsf; ePsf goFf
ljz]iftfx? yk u/]df sDkgLn] cBfjlws tyf ;do ;fk]If ;]jfx? k|bfg
ug{ ;Sg] ePdf ;fljssf] cfk"lt{stf{af6} kl5 ljsf; ePsf gofF
ljz]iftfx? -;km\6j]o/ tyf xf8{j]o/ ;d]t_ yk ug{' k/]df,
-5_ sDkgLnfO{ ;]jf ;~rfngsf] nflu cfjZos 3/, hUuf, dfn;fdfg tyf
;]jf :yfgLo txsf] ;fd'bflos ;+:yf, pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL
;d'bfoaf6 vl/b ug'{ jf ef8fdf lng' k/]df,
-h_ g]kfn ;/sf/ tyf g]kfn ;/sf/sf] :jfldTj ePsf ;+3, ;+:yfaf6 3/,
hUuf, dfn;fdfg tyf ;]jf vl/b ug'{ jf ef8fdf lng' k/]df .
-em_ ;f]em} vl/b ug{ ;lsg]M sDkgLsf] nflu cfjZos kg]{ Internet
service( IP Transit), lnh nfO{g ;]jf, International
Privet Lease Circuit( IPLC) h:tf ;]jfx? Cross
Border Connectivity ePsf ;]jf k|bfos jf lghsf] cflwsf/Ls
k|ltlglw dfkm{t vl/b ubf{ .
-@_ pkljlgod -!_ sf] v08 -h_ adf]lhdsf] k|fjwfg afx]s ;f]lx pklalgodsf] cGo
v08sf] k|fjwfg adf]lhd dfn;fdfg jf ;]jf vl/b ubf{ b]xfP cg';f/sf] ;ldltsf] l;kmfl/;
adf]lhd vl/b ug'{ kg]{5 M–
-s_ ;ldlt jf k|aGw lgb]{zssf] lg0f{oaf6 x'g] vl/bsf] xsdf sDkgLsf] k|d'v
k|flalws clws[tsf] ;+of]hsTjdf, k|d'v lalQo clws[t, k|d'v Aoj;foLs
clws[t, vl/b ;+u ;DaGwLt laefu jf lgb]{zgfno k|d'v tyf k|aGw
lgb]{zsn] tf]s]sf] ;f] sfo{ ;+u ;DalGwt Ps hgf ljz]if1 /x]sf] ;ldltsf]
.
-v_ lgb]{zgfno / ;f] cGtu{t tyf Joj;foLs O{sfOdf x'g] vl/bsf] xsdf
;DalGwt lgb]{zgfno jf Joj;foLs O{sfO k|d'vsf] ;+of]hsTjdf, k|fljlws
zfvf k|d'v, vl/b;Fu ;DalGwt ljefluo jf zfvf k|d'v, n]vf k|d'v tyf
lgb]{zgfno jf Joj;foLs O{sfO k|d'vn] tf]s]sf] ;f] sfo{;Fu ;DalGwt Ps
hgf ljz]if1 /x]sf] ;ldltsf] .
-#_ o; ljlgod adf]lhd ;f]e}m vl/b ug'{ cl3 b]xfosf s'/fx? olsg u/L ljj/0f
tof/ ug'{ kg]{5 M–
-s_ sDkgLsf] cfjZostf, vl/b ug'{ kg]{ ;fdfg e08f/df eP gePsf],
cfjZos ;fdfg jf ;]jfsf] u'0f:t/ tyf kl/df0f, cfk"lt{sf] zt{ / ;do,
-v_ ljBdfg pks/0fsf] cfo', ;f]af6 k|fKt ug{ ;lsg] k|ltkmn / nfe–nfutsf]
ljZn]if0f,
-u_ k|:tfljt lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jfk|bfos;Fu vl/b
;Demf}tf adf]lhdsf] sfo{ ;Dkfbg ug{ cfjZos of]Uotf eP jf gePsf],
-3_ k|:tfljt lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{ jf k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfos;+u
dfu ul/Psf] lnlvt b//]6 jf k|:tfj,
-ª_ k|:tfljt lgdf{0f Joj;foL, cfk"tL{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosn]
sDkgLsf] dfu adf]lhd k]z u/]sf] k|:tfj sDkgLn] lgwf{/0f u/]sf]
:k]l;lkms]zg tyf k|fljlws u'0f:t/ adf]lhdsf] eP gePsf],
-r_ k|:tfljt lgdf{0f Joj;foL, cfk"tL{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosaf6
k|:tfj ul/Psf] d"No pk/ jftf{ ul/Psf] / ;f] d"No plrt eP gePsf] .
-$_ pkljlgod -!_ sf] v08 -u_ adf]lhdsf] k|f]k|fO{6/L dfn;fdfg vl/b ubf{ jf
;f]xL pkljlgodsf] v08 -3_ adf]lhdsf] cTofjZos lgdf{0f sfo{, dfn;fdfg, k/fdz{ ;]jf,
cGo ;]jf jf b"/;~rf/ ;DaGwL ljz]if ;]jf vl/b ubf{ tTsfnsf] cGt/f{li6«o d"No b/nfO{
ljrf/ u/L cl3Nnf] k6s vl/b ul/Psf] d"No b/df ga9\g] u/L ;fljssf] d"n ;Demf}tf
/sdsf] krf; k|ltzt d"No /sd;Dd vl/b ug{ ;lsg]5 .
-%_ pkljlgod -$_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg pkljlgod -!_ sf] v08 -u_
/ -3_ adf]lhd vl/b ug'{ kg]{ dfn;fdfg jf ;]jf tTsfn vl/b gubf{ sDkgLnfO{ pNn]vgLo
xfgL gf]S;fgL x'g ;Sg] k'i6\ofO{+ ;lxtsf] kof{Kt cj:yf / plrt sf/0f b]lvPdf d"n
;Demf}tf /sdsf] krf; k|ltzt d"NoeGbf a9L t/ ztk|ltzt d"Nodf ga9\g] /sd ;Ddsf]
vl/b ug{ ;lsg]5 .
#^= ljz]if kl/l:yltdf vl/b ug{] ;DaGwL Joj:yf M -!_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f
n]lvPsf] eP tfklg ljz]if kl/l:ylt pTkGg eO{ tTsfn vl/b gubf{ sDkgLnfO{ yk xfgL
gf]S;fgL x'g] cj:yf cfOk/]df sDkgLn] tTsfn vl/b ug{ jf u/fpg ;Sg]5 .
-@_ o; ljlgod adf]lhd vl/b ubf{ sDkgLn] vl/bsf] cfjZostfsf] lnlvt ljj/0f,
u'0f:t/, kl/df0f, zt{ / sfo{ ;DkGg ug{] cjlw h:tf ljj/0f tof/ u/L cfsl:ds
kl/l:yltsf] ;fdgf ug{ cfjZos kl/df0f / ;dofjlwsf nflu dfq oyf;Dej k|lt:kwf{
u/fO{ jf Pp6f dfq lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfos;Fu lnlvt
b/efp jf k|:tfj lnO{ jf jftf{ u/L vl/b ug{' kg{]5 .
-#_ o; ljlgod adf]lhd ul/Psf] vl/bsf] ;DaGwdf sDkgLn] b]xfosf ljj/0f tyf
sfuhftsf] clen]v /fVg' kg{]5 M–
-s_ ljz]if kl/l:ylt pTkGg ePsf] k|dfl0ft ug]{ ljj/0f,
-v_ vl/bsf cGo ljlw ckgfpg g;lsg] sf/0f tyf cfwf/ .
-$_ o; ljlgod adf]lhd vl/b ug]{ clwsf/ k|aGw lgb]{zsnfO{ dfq x'g]5 / k|aGw
lgb{]zsn] pkljlgod -!_ adf]lhdsf] kl/l:ylt tyf tTsfn ug{'kg{] vl/b ;DaGwL lj:t[t
ljj/0fsf] hfgsf/L nuQ} a:g] ;ldltsf] a}7sdf k]z ug{' kg{]5 .
#&= cdfgtaf6 sfd ug]{ M -!_ ;fdfGo k|s[ltsf] dd{t ;Def/ jf ;fgfltgf lgoldt sfo{ jf
;/;kmfO{ h:tf sfo{ cdfgtaf6 u/fpg ;lsg] 5 .
-@_ sDkgLn] cfjZos b]v]df pkljlgod -!_ adf]lhd cdfgtaf6 u/fpg] s'g} sfo{
sldl6 u7g u/L u/fpg ;Sg]5 .
-#_ cdfgtdf lgdf{0f ;DaGwL sfd ug'{ k/]df Ps tx dflysf] sfof{nodf k]z u/L
:jLs[lt lnO{ :jLs[t nfut cg'dfg adf]lhd lgdf{0f ;DaGwL sfd u/fpg ;lsg] 5 .
-$_ cdfgtaf6 lgdf{0f ;DaGwL sfd ug'{ k/]df To:tf] sfd Ps nfv ?k}ofFdf
ga9fO{ v08 v08 u/L jftf{af6 u/fpg jf cfjZos lgdf{0f ;fdu|L pknAw u/fO{ Hofnf
vl/b ;Demf}tfdf lbg ;lsg]5 .
-%_ sfof{no cfk}+m+n] cdfgtaf6 sfd ubf{ ;f] sfdsf] nflu cfjZos kg]{
dfn;fdfg jf ;]jf vl/b ug'{ k/]df o; ljlgodfjnL adf]lhdsf] vl/b tyf k|flKt ;DaGwL
k|lqmof k"/f ug'{ kg]{5 .
#*= ljlgodfjnL cfslif{t gx'g] M g]kfn ;/sf/ / ljb]zL ;/sf/ jf ljb]zL ;/sf/sf] clwsf+z
:jfldTj ePsf] ;+:yf jf cGt/f{li6«o ;+:yfx? aLr ePsf] cg'bfg jf C0f ;xfotf ;DaGwL
;Demf}tf jf ;Demf}tf cGtu{tsf] ;dembf/Lkq jf To:tf ;+:yfsf] vl/b tyf lgdf{0f
lgb]{lzsf adf]lhd vl/b ubf{ jf lgdf{0f sfo{ u/fpg' kbf{ jf ;]jf pknAw u/fpg' kbf{
To:tf] ;Demf}tfdf pNn]v eP hlt ljifodf o; ljlgodfjnLsf k|fjwfgx? cfslif{t x'g]
5}gg\ .

kl/R5]b–$
k/fdz{ ;]jf vl/b ljlw tyf k|ls|of
#(= k/fdz{ ;]jf vl/b ug{ ;lsg] M -!_ sDkgLsf] nflu cfjZos kg]{ k/fdz{ ;]jf sDkgLdf
pknAw bIf k|fljlws jf hgzlQm tyf oGq cf}hf/x? ;d]tsf] ljrf/ u/L sDkgLaf6 x'g
g;Sg] ePdf To:tf] k/fdz{ ;]jf vl/b ug{ ;lsg] 5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd k/fdz{ ;]jf lng' k/]df ;DalGwt ljifosf] lj1 jf
lj1x?sf] ;d"x jf k/fdz{bft[ ;+3 ;+:yfnfO{ b]xfo adf]lhd lgo'lQm u/L To:tf] ;]jf lng
;lsg] 5 M–
-s_ kfFr nfv ?k}ofF;Ddsf] ;]jf z'Ns nfUg]df ;f]e}m jftf{af6,
-v_ v08 -s_ df pNn]lvt /sdeGbf a9L bz nfv ?k}ofF;Dd ;]jf z'Ns
nfUg]df ;dfg :t/sf] sDtLdf tLg j6f kmd{, sDkgL jf ;+:yfaf6
k|fljlws tyf cfly{s k|:tfj dfu u/L ;aeGbf sd b/jfnfsf] k|:tfjaf6,
-u_ v08 -v_ df pNn]lvt /sdeGbf a9L ;]jf z'Ns nfUg]df cfzokq lnO{
;f]af6 5gf}6 ePsf k/fdz{bftfx?af6 l;naGbL k|fljlws tyf cfly{s
k|:tfjaf6 .
$)= v'Nnf ?kdf cfzokq dfu u/L ;+lIfKt ;"rL tof/ ug'{ kg]{ M -!_ ljlgod #( sf] pkljlgod
-@_ sf] v08 -u_ adf]lhdsf] k/fdz{ ;]jf vl/b ug]{ k|of]hgsf] nflu ;+lIfKt ;"rL tof/ ug{
To:tf] k/fdz{ ;]jf lbg OR5's JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLaf6 ;f] ;DaGwL cfzokq
;+sng ug{ sDtLdf kGw| lbgsf] cjlw lbO{ /fli6«o :t/sf] ;dfrf/kqdf ;"rgf k|sfzg ug'{
kg]{5 . To:tf] ;"rgf sDkgLsf] j]a ;fO{6df /fVg'sf ;fy} sDkgLsf] ;"rgf kf6Ldf ;d]t
6fF; ug'{ kg]{5 .
t/, b]xfosf cj:yfdf cGt/f{li6«o:t/sf] cfzokq dfu ug'{ kg]{5 M–
-s_ tLg s/f]8 ?k}ofFeGbf a9L /sdsf] k/fdz{ ;]jf vl/b ug'{ k/]df,
-v_ sDkgLsf] dfu cg'?ksf] k/fdz{ ;]jf k|lt:kwf{Tds d"Nodf g]kfnleqsf
PseGbf a9L k/fdz{bftfaf6 k|fKt x'g g;Sg] ePdf,
-u_ k/fdz{ ;]jfsf nflu /fli6«o:t/df k|:tfj dfu ubf{ s'g} k|:tfj gk/L ljb]zL
k/fdz{bftfaf6 ;]jf lng' kg]{ ePdf, jf
-3_ bft[kIf;+usf] ;Demf}tf adf]lhd j}b]lzs ;xfotf >f]taf6 Joxf]l/g] u/L
cGt/f{li6«o :t/sf] cfzokq dfu u/L k/fdz{bftfaf6 ;]jf k|fKt ug'{ kg]{
ePdf .
-@_ cGt/f{li6«o:t/sf] cfzokq dfu ubf{ c+u|]hL efiffdf ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{5 .
-#_ cfzokq dfu ug]{ ;"rgfdf b]xfosf s'/fx? v'nfpg' kg]{5 M–
-s_ sDkgLsf] gfd / 7]ufgf,
-v_ k|:tfljt sfd jf cfof]hgfsf] ;fdfGo ljj/0f,
-u_ cfzokqbftfsf] of]Uotf,
-3_ cfzokqbftf kmd{ jf sDkgL eP M–
-!_ kmd{ jf sDkgLsf] ljj/0f, ;+u7g / sd{rf/L,
-@_ b'O{ jf b'O{eGbf a9L kmd{ jf sDkgLn] ;d"x jf ;+o'Qm pkj|mdsf] ?kdf
k/fdz{ ;]jf lbg] eP To:tf kmd{ jf sDkgLsf] gfd, 7]ufgf, ljj/0f tyf
d'Vo eO{ sfd ug]{ kmd{ jf sDkgLsf] gfd,
-#_ ljut kfFr jif{ leqdf ;DkGg u/]sf] ;dfg k|s[ltsf] sfd / :yfgsf]
ljj/0f, /
-$_ ;+nUg x'g] k|d'v hgzlQmsf] j}olQms ljj/0f ;lxtsf] kmd{ jf sDkgL
k|f]kmfOn .
-ª_ JolQmut k/fdz{bftfsf] xsdf ljut tLg jif{df ;DkGg u/]sf] ;dfg
k|s[ltsf] sfd / :yfgsf] ljj/0f tyf j}olQms ljj/0f,
-r_ k|:tfljt sfo{ ;DkGg ug{ nfUg] cg'dflgt ;do,
-5_ ;+lIfKt ;"rLdf k/]sf JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLaf6 dfq k/fdz{ ;]jf
vl/b ;DaGwL k|:tfj dfu ul/g] s'/f,
-h_ cfzokqbftfn] k]z ug'{kg]{ sfuhftx?,
-em_ cfzokq tof/ ug]{ lgb]{zg / cfzokq k]z ug]{ clGtd ldlt tyf :yfg, /
-`_ sDkgL;Fu ;Dks{ ug]{ 7]ufgf / ;Dks{ JolQm .
-$_ cGt/f{li6«o:t/sf] cfzokq dfu ubf{ sDkgLn] Ps tx dflysf] clwsf/Lsf]
:jLs[lt lng' kg]{5 .
-%_ pkljlgod -!_ adf]lhd kg{ cfPsf] cfzokqbftfsf] of]Uotf, cg'ej /
Ifdtf ;d]t d"NofÍg u/L To:tf] k/fdz{ ;]jf lbg;Sg] ;fwf/0ftof tLgb]lv 5 j6f
cfzokqbftfsf] 5gf}6 u/L ;+lIfKt ;"rL tof/ ug'{kg]{5 .
-^_ cGt/f{li6«o:t/sf] cfzokqbftfsf] 5gf}6 ubf{ sDkgLn] ljleGg d'n's, k[i7e"ld /
Ps :yfgLo Ph]G6 /x]sf] kmd{ jf sDkgLsf] 5gf}6 ug'{ kg]{5 .
-&_ sDkgLsf] ;"rgf adf]lhd cfzokq k]z gug]{ Voflt k|fKt k/fdz{bftf;Fu
;Dks{ u/L lghsf] gfd ;+lIfKt ;"rLdf ;dfj]z ug{ ;lsg]5 .
-*_ o; ljlgod adf]lhd cfzokqbftfsf] 5gf}6 ubf{ jf pkljlgod -&_ adf]lhd
gfd ;dfj]z ubf{ sDtLdf tLg j6f cfzokqbftf 5gf}6 x'g g;s] sDkgLn] k'gM ;"rgf
k|sfzg u/L cfzokq dfu ug'{ kg]{5 .
-(_ pkljlgod -*_ adf]lhd bf];|f] k6s ;"rgf k|sfzg ubf{ klg sDtLdf tLg j6f
cfzokqbftf 5gf}6 x'g g;s]df 5gf}6 ePsf hlt cfzokqbftfsf] dfq ;"rL sfod ug{
;lsg]5 .
-!)_ o; ljlgod adf]lhd tof/ ePsf] ;"rLsf] hfgsf/L sDkgLn] cfzokq k]z
ug]{ ;a} cfzokqbftfnfO{ lbg' kg]{5 .
$!= k|:tfj dfu ug]{ M -!_ ljlgod $) adf]lhd ;+lIfKt ;"rL tof/ ePkl5 sDkgLn] ;f] ;+lIfKt
;"rLdf k/]sf cfzokqbftfx?nfO{ k|:tfj ;DaGwL sfuhft x'nfs, s'l/o/, Od]n jf JolQm
dfk{mt\ k7fO{ sDtLdf tL; lbgsf] ;do lbO{ lghx?af6 k|:tfj dfu ug'{ kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf b]xfosf s'/fx?
pNn]v ug'{ kg]{5 M–
-s_ sDkgLsf] gfd / 7]ufgf,
-v_ vl/b ul/g] ;]jfsf] k|s[lt, ;]jf k|bfg ug'{kg]{ cjlw, :yfg, ;]jfsf] sfo{If]qut
zt{x?, ;DkGg ug'{kg]{ sfo{ / ck]lIft kl/0ffd,
-u_ k|:tfj tof/ ug{ k|:tfjbftfx?nfO{ lgb]{zg,
-3_ k|fljlws / cfly{s k|:tfj 5'§f5'§} vfddf /fvL l;naGbL u/L k|To]s vfdsf]
aflx/ s'g k|sf/sf] k|:tfj xf] ;f] :ki6?kn] pNn]v u/L b'j} k|:tfjnfO{ csf]{
5'§} vfd aGbL u/L dfu ul/Psf] ;]jfsf] ljifo pNn]v ug'{kg]{ s'/f,
-ª_ k|fljlws tyf cfly{s d"NofÍg ef/,
-r_ k|:tfj d"NofÍg / t'ngf ug]{ cfwf/ / cÍ ef/,
-5_ vl/b ;Demf}tfsf zt{x? (Terms of Reference),
-h_ k|:tfj k]z ug'{kg]{ :yfg, ldlt / ;do,
-em_ k|:tfj 5gf}6 ug]{ ljlw,
-`_ :jfy{ aflemg] ePdf k|:tfj pk/ sf/jfxL gx'g] s'/f / e|i6frf/ jf hfn;fhL
u/]df x'g] sfg"gL sf/jfxL ;DaGwL hfgsf/L,
-6_ sDkgLn] k|:tfj ;DaGwL sf/jfxL ubf{ u/]sf] q'6L jf lg0f{o lj?4
k'g/fjnf]sgsf nflu k|:tfjbftfn] lgj]bg lbg ;Sg] Joj:yf,
-7_ k|:tfj dfu kq,
-8_ k|:tfljt k|d'v hgzlQmn] cfk\mgf] xfn;fn}sf] j}olQms ljj/0f ;To / k"0f{
/x]sf] s'/f k|dfl0ft u/]sf] x'g'kg]{ Joxf]/f,
-9_ k|fljlws k|:tfj d"NofÍg u/]kl5 dfq cfly{s k|:tfj vf]lng] s'/f,
-0f_ k|fljlws k|:tfjdf k|:tfjbftfn] k|fKt ug'{kg]{ pQL0ff{Í,
-t_ k|:tfjbftfn] ;DalGwt sfdsf] nflu cfk\mgf] 5'§} sfo{ of]hgf tyf hgzlQm
k|:tfj ug{ ;Sg] jf g;Sg],
-y_ k|:tfjbftfn] sfo{If]qut zt{df l6Kk0fL ug{ ;Sg] jf g;Sg], /
-b_ cfjZos cGo s'/fx? .
-#_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf pkljlgod -@_ sf]
v08 -r_ adf]lhd k|:tfj d"NofÍg ug]{ cfwf/x? pNn]v ubf{ k|fljlws k|:tfj d"NofÍg ug]{
b]xfo adf]lhdsf s'g} jf ;a} cfwf/x? cfjZostf cg';f/ v'nfpg' kg]{5 M–
-s_ k/fdz{bftfn] ug'{ kg]{ sfd ;DaGwL k/fdz{bftfsf] cg'ej,
-v_ k/fdz{bftfn] sfo{ ;Dkfbg ug]{ k|:tfljt tl/sfsf] u'0f:t/,
-u_ k|:tfljt d'Vo hgzlQmsf] of]Uotf,
-3_ 1fg tyf k|ljlw x:tfGt/0fsf] Joj:yf,
-ª_ cGt/f{li6«o :t/sf] k|:tfjsf] xsdf sfd ;Dkfbg ug{ k|:tfljt d'Vo g]kfnL
hgzlQmsf] ljj/0f .
-$_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf pkljlgod -@_ sf] v08
-em_ adf]lhd k|:tfj 5gf}6 ug]{ ljlw pNn]v ubf{ k|:tfjsf] b]xfo adf]lhdsf ljlwx? dWo]
s'g ljlwsf] cfwf/df x'g] xf] ;f] Joxf]/f pNn]v ug'{ kg]{5 M–
-s_ u'0f:t/ / nfut ljlw,
-v_ u'0f:t/ ljlw,
-u_ lglZrt ah]6 ljlw, jf
-3_ Go"g nfut ljlw .
-%_ pkljlgod -$_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg vl/b ug'{kg]{ k/fdz{
;]jfsf] k|s[lt c;fdfGo ?kn] hl6n ePsf] jf To:tf] ;]jfn] /fli6«o cy{tGq jf efjL
kl/of]hgfdf pNn]vgLo k|efj kfg{ ;Sg] cj:yfdf k|:tfjsf] 5gf}6 k"0f{tM u'0f:t/ ljlwsf]
cfwf/df ug{ ;lsg]5 .
-^_ k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf k|:tfj d"NofÍgsf] cÍef/ pNn]v ug'{ kg]{5 . ;f]
cÍef/ pNn]v ubf{ pQL0ff{Í ;d]t pNn]v ug'{ kg]{5 .
-&_ pkljlgod -^_ adf]lhd cÍef/ pNn]v ubf{ b]xfo adf]lhd ug'{ kg]{5 M–
-s_ u'0f:t/ / nfut ljlw ckgfO{ k|:tfjsf] 5gf}6 ul/g] eP sfdsf] k|s[lt /
hl6ntf cg';f/ k|fljlws tyf cfly{s k|:tfjsf] s'n cÍef/ Ps ;o x'g]
u/L / To:tf] s'n cÍef/ dWo] k|fljlws k|:tfjsf] cÍef/ ;Q/L b]lv gAa]
tyf cfly{s k|:tfjsf] cÍef/ tL;b]lv bz;Dd x'g] u/L lgwf{/0f ug'{ kg]{5 .
-v_ u'0f:t/ ljlw, lglZrt ah]6 ljlw / Go"g nfut ljlw ckgfO{ k|:tfjsf] 5gf}6
ul/g] eP k|fljlws k|:tfjsf] s'n cÍef/ Ps ;o x'g] u/L lgwf{/0f ug'{ kg]{5
.
-*_ lglZrt ah]6 ljlwaf6 k/fdz{bftfsf] 5gf}6 ug{ k|:tfj cfXjfg ubf{ pknAw
ah]6 k|:tfjdf v'nfpg' kg]{5 .
-(_ k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf k/fdz{bftfsf] 5gf}6 ug{ cÍef/ pNn]v ubf{ k"0ff{Í
Ps ;o x'g] u/L b]xfo adf]lhdsf] cÍsf] ;Ldf ggf£g] u/L sfdsf] k|s[lt / hl6ntf
cg';f/ pko'Qm cÍ pNn]v ug'{ kg]{5 M–
-s_ k|:tfjbftfsf] vf; sfdsf] cg'ejdf s'n cÍsf] bz k|ltzt;Dd,
-v_ sfo{ ;Dkfbg ug]{ tl/sf / sfo{ If]qut zt{k|ltsf] k|efju|fxLtfdf s'n cÍsf]
aL;b]lv krf; k|ltzt;Dd,
-u_ d'Vo d'Vo hgzlQmsf] of]Uotf / cg'ejdf s'n cÍsf] tL;b]lv ;f7L
k|ltzt;Dd,
-3_ k|ljlw x:tfGt/0f jf tflnddf s'n cÍsf] bz k|ltzt;Dd,
-ª_ :jb]zL hgzlQmsf] ;xeflutfdf s'n cÍsf] bz k|ltzt;Dd .
-!)_ pkljlgod -(_ sf] v08 -ª_ df plNnlvt cÍef/ /fli6«o:t/sf] k|:tfjsf]
xsdf nfu" x'g] 5}g .
-!!_ pkljlgod -(_ df plNnlvt ;a} d"NofÍgsf cfwf/nfO{ tLg j6f pkcfwf/df
ljefhg u/L ;f] jfktsf] cÍ ;d]t lgwf{/0f ug'{ kg]{5 .
$@= k|:tfj vf]Ng] M -!_ k|:tfj bflvnf ug]{ clGtd Dofb ;dfKt ePkl5 k|:tfjbftfaf6 k|fKt
k|:tfjsf] aflx/L vfd vf]nL k|fljlws / cfly{s k|:tfjsf l;naGbL vfd 5'6\ofpg' kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd 5'6\ofO{Psf vfdx? dWo] klxn] k|fljlws k|:tfj vf]Ng'
kg]{5 / cfly{s k|:tfjsf] vfd gvf]nL ;'/lIft;fy 5'§} /fVg' kg]{5 . To;/L 5'6\ofO{Psf]
cfly{s k|:tfjsf] vfd k|fljlws k|:tfj d"NofÍg u/]kl5 dfq vf]Ng' kg]{5 .
-#_ k|:tfj vf]Nbf k|:tfjbftf jf lghsf] k|ltlglwsf] /f]xj/df vf]Ng' kg]{5 .
t/, k|:tfjbftf jf lghsf] k|ltlglw pkl:yt gePsf] sf/0fn] k|:tfj vf]Ng afwf kg]{
5}g .
-$_ pkljlgod -!_ adf]lhd k|:tfj vf]Ng' cl3 Dofb gf3L k|fKt x'g cfPsf]
k|:tfjsf] vfd / /Ltk"j{s btf{ ePsf k|:tfjsf] vfdnfO{ 5'6\ofO{ Dofb gf3L k|fKt x'g
cfPsf k|:tfj gvf]nL ;DalGwt k|:tfjbftfnfO{ lkmtf{ ug'{ kg]{5 . To;/L lkmtf{ ul/Psf] s'/f,
ldlt / ;do vl/b sf/jfxLsf] k|ltj]bgdf v'nfpg' kg]{5 .
-%_ pkljlgod -$_ adf]lhd k|:tfj lkmtf{ u/]kl5 /Ltk"j{s btf{ ePsf
k|:tfjsf] aflx/L vfd qmd};Fu vf]nL ;f]df /x]sf] k|fljlws k|:tfjsf] vfd vf]nL b]xfosf s'/f
k9]/ ;'gfO{ ;f]sf] d'r'Nsf tof/ ug'{ kg]{5 M–
-s_ k|:tfjbftfsf] gfd / 7]ufgf,
-v_ k|:tfjdf k|:tfjbftfsf] x:tfIf/ eP gePsf],
-u_ k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf ;RofO{Psf] jf s]/d]6 u/]sf]df k|:tfjbftf jf
lghsf] k|ltlglwn] x:tfIf/ u/] gu/]sf],
-3_ sDkgLn] pko'Qm 7fg]sf] cGo cfjZos s'/fx? .
-^_ pkljlgod -%_ adf]lhdsf] d'r'Nsfdf sDkgLn] pkl:yt k|:tfjbftf jf lghsf]
k|ltlglwsf] b:tvt u/fpg' kg]{5 .
-&_ o; ljlgod adf]lhd vf]lnPsf] k|fljlws k|:tfj sDkgLn] oyfzL3| d"NofÍg
;ldltdf k7fpg' kg]{5 .
$#= k|fljlws k|:tfjsf] d"NofÍg M -!_ k|fljlws k|:tfjsf] d"NofÍg ubf{ k|:tfj ;DaGwL
sfuhftdf pNn]v ePsf] d"NofÍgsf] cfwf/ adf]lhd ug'{ kg]{5 .
-@_ k|fljlws k|:tfj d"NofÍg ubf{ d"NofÍg ;ldltsf k|To]s ;b:on] 5'§f5'§}
?kdf ljlgod $! sf] pkljlgod -(_ df plNnlvt cfwf/ adf]lhd d"NofÍg u/L
k|:tfjbftfn] k|fKt u/]sf] cÍ olsg ug'{ kg]{5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhd cÍ olsg ePkl5 ;f] ;ldltsf] k|To]s ;b:on] k|bfg
u/]sf] cÍ u0fgf u/L To:tf] k|:tfjn] k|fKt u/]sf] cf}ift cÍ lgsfNg' kg]{5 .
-$_ pkljlgod -!_, -@_ / -#_ adf]lhd d"NofÍg u/] kl5 d"NofÍg ;ldltn] ljlgod
$! sf] pkljlgod -^_ adf]lhdsf] pQL0ff{Í k|fKt ug]{ k|:tfjbftfx?sf] ;"rL tof/ ug'{
kg]{5 .
-%_ pkljlgod -$_ adf]lhdsf] ;"rL tof/ ubf{ pRrtd cÍ k|fKt ug]{ k|:tfjbftf
b]lv qmd};Fu tof/ ug'{ kg]{5 .
$$= d"NofÍg k|ltj]bg tof/ ug'{ kg]{ M -!_ d"NofÍg ;ldltn] ljlgod $# adf]lhdsf] d"NofÍg
;DaGwL sf/jfxL ;DkGg u/] kl5 k|:tfjsf] u'0f:t/ ;DaGwL d"NofÍg k|ltj]bg tof/ ug'{
kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] k|ltj]bgdf b]xfosf s'/fx? ;d]t pNn]v ug'{ kg]{5 M–
-s_ k|:tfjbftfsf] gfd / 7]ufgf,
-v_ k|:tfjbftf jf lghsf] clwsf/k|fKt k|ltlglwsf] ;xL5fk eP jf gePsf],
-u_ k|:tfjbftf k|:tfj k]z ug{ sfg"g adf]lhd of]Uo ePsf] k'i6\ofO{+ ug]{
sfuhftx? k]z eP jf gePsf],
-3_ ;+o'Qm pkj|md ;DaGwL ;Demf}tf cfjZos eP ;f] k]z eP jf gePsf],
-ª_ k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf k|:tfjbftfnfO{ lbOPsf] lgb]{zg cg'?k k|:tfj k"0f{
eP jf gePsf], /
-r_ k|To]s k|:tfjsf] ;fk]lIfs ;jntf, b'j{ntf / d"NofÍg kl/0ffd .
$%= cfly{s k|:tfj vf]Ng] M -!_ d"NofÍg ;ldltn] k|fljlws k|:tfjsf] d"NofÍgsf] sfo{ ;dfKt
gx'~h]n cfly{s k|:tfj vf]Ng' x'Fb}g .
-@_ k|fljlws k|:tfjsf] d"NofÍgaf6 of]Uo eO{ ljlgod $# sf] pkljlgod -$_
adf]lhdsf] ;"rLdf k/]sf k|:tfjbftfsf] dfq cfly{s k|:tfj vf]lng]5 . pQm ;"rLdf ;dfj]z
x'g g;s]sf k|:tfjbftfnfO{ lghsf] k|fljlws k|:tfj 5gf}6 x'g g;s]sf] hfgsf/L ;lxt
lghsf] cfly{s k|:tfj gvf]nL lkmtf{ ug'{ kg]{5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhd cfly{s k|:tfj vf]Ng] k|of]hgsf nflu 5gf}6 ePsf
k|:tfjbftfnfO{ sDkgLn] cfly{s k|:tfj vf]Ng] :yfg, ldlt / ;do pNn]v u/L /fli6«o:t/sf]
k|:tfjsf] xsdf sDtLdf ;ft lbg / cGt/f{li6«o:t/sf] k|:tfjsf] xsdf sDtLdf kGw| lbgsf]
cjlw lbO{ pkl:yt x'g ;"rgf lbg' kg]{5 .
-$_ d"NofÍg ;ldltn] cfly{s k|:tfjsf] vfd vf]Nbf k|:tfjbftf jf lghsf]
k|ltlglwsf] pkl:yltdf vf]Ng' kg]{5 .
t/, k|:tfjbftf jf lghsf] k|ltlglw pkl:yt gePsf] sf/0fn] cfly{s k|:tfj vf]Ng
afwf kg]{ 5}g .
-%_ pkljlgod -$_ adf]lhd cfly{s k|:tfjsf] vfd vf]n]kl5 d"NofÍg ;ldltn]
k|:tfjbftfsf] gfd, lghn] k|fljlws k|:tfjdf k|fKt u/]sf] cÍ / cfly{s k|:tfjdf k|:tfj
u/]sf] ;]jf z'Ns k9]/ ;'gfO{ b]xfo adf]lhdsf] d'r"Nsf tof/ ug'{ kg]{5 M–
-s_ k|:tfjbftfsf] gfd / 7]ufgf,
-v_ k|:tfljt ;]jf z'Ns,
-u_ k|:tfljt ;]jf z'Nsdf s'g} 5'6 lbg k|:tfj ul/Psf] eP ;f]sf] Joxf]/f,
-3_ cÍ / cIf/sf aLr leGgtf eP ;f] leGgtfsf] ljj/0f,
-ª_ cfly{s k|:tfjdf k|:tfjbftf jf lghsf] k|ltlglwsf] x:tfIf/ eP gePsf],
-r_ cfly{s k|:tfjdf s'g} s'/f jf Joxf]/f s]/d]6 u/]sf] eP ;f] 7fpFdf k|:tfjbftf
jf lghsf] k|ltlglwn] x:tfIf/ u/] gu/]sf] tyf s]/d]6 u/]sf] /sd / Joxf]/f,
-5_ sDkgLn] pko'Qm 7fg]sf] cGo cfjZos s'/fx? .
$^= cfly{s k|:tfjsf] d"NofÍg M -!_ k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf cGoyf pNn]v ul/Psf]df afx]s
cfly{s k|:tfjsf] d"NofÍgsf] nflu ;f] k|:tfjdf d"No clej[l4 s/ afx]s k|rlnt sfg"g
adf]lhd k/fdz{bftfnfO{ nfUg] s/ tyf k/fdz{bftfsf] e|d0f, ;DalGwt sfuhftsf] cg'jfb,
k|ltj]bg 5kfO{ jf lz/f]ef/ vr{ (Overhead Expenses) h:tf ;f]wegf{ x'g] vr{ ;d]t
lghsf] ;]jf z'Nsdf ;dfj]z ul/Psf] dflgg]5 .
-@_ d"NofÍg ;ldltn] k|To]s k|:tfjbftfsf] cfly{s k|:tfjsf] d"NofÍg ubf{
k|:tfjdf s'g} cÍ ul0ftLo q'6L kfOPdf To:tf] q'6L ;Rofpg ;Sg]5 . To;/L q'6L ;RofpFbf
PsfO{ b/ / s'n /sddf leGgtf ePdf PsfO{ b/ dfGo x'g]5 / ;f]xL b/ adf]lhd s'n /sd
;Rofpg' kg]{5 . To;/L q'6L ;RofO{Psf] ePdf ;f]sf] hfgsf/L ;DalGwt k|:tfjbftfnfO{ lbg'
kg]{5 .
-#_ k|:tfjbftfn] cfly{s k|:tfjdf pNn]v u/]sf] /sd cÍ / cIf/df km/s k/]df
cIf/df n]lvPsf] /sd dfGo x'g]5 .
-$_ k|:tfljt saf]n cÍdf k|:tfjbftfn] s'g} 5'6 lbg k|:tfj u/]sf] s'/f cfly{s
k|:tfj vf]n]sf] d'r'Nsfdf pNn]v ePsf] eP d"NofÍg ;ldltn] To;/L 5'6 lbg k|:tfj
ul/Psf] /sd ;dfof]hg ug'{ kg]{5 .
-%_ o; ljlgod adf]lhdsf] d"NofÍg u/] kl5 ;a} k|:tfjbftfsf] sfod x'g cfPsf]
saf]n cÍsf] ;"rL tof/ ug'{ kg]{5 .
$&= k|:tfjbftfsf] 5gf}6 M -!_ k|:tfjsf] 5gf}6 ug{ u'0f:t/ / nfut ljlw ckgfO{Psf] ePdf
d"NofÍg ;ldltn] b]xfo adf]lhd k|fljlws / cfly{s k|:tfjsf] ;+o'Qm d"NofÍg u/L ;kmn
k|:tfjbftfsf] 5gf}6 ug'{ kg]{5 M–
-s_ d"NofÍg ul/g] k|:tfjbftfsf] k|fljlws k|:tfjsf] k|fKtfÍnfO{ k|fljlws
k|:tfjsf] nflu 5'6\ofOPsf] cÍef/n] u'0fg u/L k|fKt u'0fgkmnnfO{ Ps;on]
efu ubf{ cfpg] efukmnsf] cÍ k|fljlws k|:tfjsf] v'b k|fKtfÍ x'g]5 .
-v_ k|fljlws k|:tfjsf] d"NofÍgaf6 ;kmn ePsf k|:tfjx? dWo] ;a}eGbf 36L
saf]n cÍnfO{ cfly{s k|:tfjsf] nflu 5'6\ofO{Psf] cÍef/n] u'0fg u/L k|fKt
u'0fgkmnnfO{ d"NofÍg ul/g] k|:tfjbftfsf] saf]n cÍn] efu ubf{ cfpg]
efukmnsf] cÍ cfly{s k|:tfjsf] k|fKtfÍ x'g]5 .
-u_ k|fljlws k|:tfj / cfly{s k|:tfjsf] v"b k|fKtfÍ hf]8L ;+o'Qm d"NofÍg ubf{
;a}eGbf a9L cÍ kfpg] k|:tfjbftf ;kmn dflgg] x'Fbf lghnfO{ 5gf}6 ug'{
kg]{5 . pbfx/0fsf] nflu M–
-c_ k|fljlws k|:tfjnfO{ 5'6\ofOPsf] s'n cÍef/Ö *)
lgwf{l/t pQL0ff{Í Nofpg] s, v, / u k|:tfjbftfn] k|fljlws k|:tfjdf
kfPsf] cÍ M–
s Ö ()
v Ö *%
u Ö *)
pko'{Qm cÍ tyf cÍef/sf] cfwf/df k|fljlws k|:tfjdf kfpg] cÍ
u0fgf ug]{ tl/sf M–



-cf_ cfly{s k|:tfjnfO{ 5'6\ofOPsf] cÍef/Ö @)
k|fljlws k|:tfjdf pQL0f{ ePsf s, v / u k|:tfjbftfn] cfly{s
k|:tfjdf saf]n u/]sf] /sd M–
s Ö $,%),))).–
v Ö $,#),))).–
u Ö $,@),))).–
t;y{, ;a}eGbf 36L saf]n u/]sf] /sd Ö $,@),))).–
pko'{Qm cÍ tyf cÍef/sf] cfwf/df cfly{s k|:tfjdf kfpg] cÍ
u0fgf ug]{ tl/sf M–
s Ö = 18.66


-O_ k|fljlws k|:tfj / cfly{s k|:tfjsf] ;+o'Qm d"NofÍgaf6 kfpg] s'n
cÍ ljj/0f M–
k|:tfjbftf k|fljlws cfly{s s'n s}lkmot
k|:tfjsf] v'b k|:tfjsf] v'b cÍ
k|fKtfÍ k|fKtfÍ
s &@ !*=^^ ()=^^ ;a}eGbf a9L s'n cÍ
kfpg] k|:tfjbftf æsÆ
5gf}6 ug'{kg]{
v ^* !(=%# *&=%#
u ^$ @)=)) *$
-@_ k|:tfjsf] 5gf}6 ug{ u'0f:t/ ljlw ckgfOPsf] ePdf d"NofÍg ;ldltn] k|fljlws
k|:tfjdf pRrtd cÍ k|fKt ug]{ k|:tfj dfq 5gf}6 ug'{ kg]{5 .
-#_ k|:tfjsf] 5gf}6 ug{ lglZrt ah]6 ljlw ckgfOPsf] ePdf d"NofÍg ;ldltn]
To:tf] ah]6sf] ;LdfeGbf a9L nfut ePsf] k|:tfj /2 u/L To:tf] ah]6sf] ;Ldfleq k/]sf]
k|fljlws k|:tfjdf pRrtd cÍ k|fKt ug]{ k|:tfjbftfsf] k|:tfj 5gf}6 ug'{ kg]{5 .
-$_ k|:tfjsf] 5gf}6 ug{ Go"g nfut ljlw ckgfOPsf] ePdf d"NofÍg ;ldltn]
k|fljlws k|:tfjdf ;kmn x'g lgwf{l/t Go"gtd cÍ k|fKt ug]{ k|:tfjbftf dWo] ;a}eGbf sd
nfut ePsf] k|:tfjbftfsf] k|:tfj 5gf}6 ug'{ kg]{5 .
$*= k|:tfjbftf;Fu jftf{ ug]{ M -!_ ljlgod $& adf]lhd 5gf}6 ePsf] k|:tfjbftf;+u sfo{
If]qut zt{ / k|:tfljt ;]jfsf] sfo{If]q, k|ult k|ltj]bg, sDkgLn] pknAw u/fpg' kg]{
;'ljwfsf ljifodf jftf{ ug{ ;lsg]5 . To;/L jftf{ ug'{kg]{ ePdf sDkgLn] To:tf]
k|:tfjbftfnfO{ jftf{sf] ldlt, ;do / :yfg v'nfO{ jftf{ ug{ cfpg ;"rgf lbg' kg]{5 .
-@_ ljlgod $& sf] pkljlgod -@_ sf] cj:yfdf afx]s cfly{s k|:tfjsf ;DaGwdf
k]zfljb\x?sf] kfl/>lds ;DaGwdf jftf{ x'g ;Sg] 5}g .
t/, ;f]wegf{ x'g] k|s[ltsf vr{ ;DaGwdf jftf{ ug{ ;lsg]5 .
-#_ o; ljlgod adf]lhd jftf{ ubf{ sDkgL / k|:tfjbftf b'j}nfO{ :jLsfo{ x'g]
;xdlt xfl;n x'g g;s]df sDkgLn] ljlgod $& sf] pkljlgod -!_, -@_ / -#_ adf]lhdsf]
k|:tfjsf] xsdf To;kl5sf] pRrtd cÍ k|fKt ug]{ / pkljlgod -$_ adf]lhdsf] k|:tfjsf]
xsdf To;kl5sf] ;a}eGbf sd nfut ePsf] csf]{ k|:tfjbftf;+u qmd};+u jftf{ ug'{ kg]{5 .
$(= k/fdz{ ;]jfsf] vl/b ;Demf}tf M -!_ ljlgod $* adf]lhd ePsf] jftf{df ;xdltdf k'u]sf]
k|:tfjbftfsf] k|:tfj :jLs[t ug{sf] nflu 5gf}6 ul/g]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd 5gf}6 ul/Psf] ;ft lbgleq sDkgLn] To;/L 5gf}6
ePsf] k|:tfj :jLs[t ug]{ cfzosf] ;"rgf ;DalGwt k|:tfjbftfnfO{ / ;"rLdf k/]sf cGo
k|:tfjbftfnfO{ lbg' kg]{5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhd ;"rgf lbPsf] ;ft lbgleq s'g} k|:tfjbftfn] ljlgod
!)* adf]lhd k'g/fjnf]sgsf] nflu s'g} lgj]bg gu/]df pkljlgod -!_ adf]lhd 5gf}6
ePsf] k|:tfjbftfsf] k|:tfj :jLs[t u/L lghnfO{ ;Demf}tf ug{ cfpg kGw| lbgsf] cjlw lbO{
;"rgf lbg' kg]{5 .
-$_ pkljlgod -#_ adf]lhdsf] cjlwleq lgh ;Demf}tf ug{ pkl:yt ePdf lghn]
ljlgod *( adf]lhd vl/b ;Demf}tf ug'{ kg]{5 .
t/, lgh ;Demf}tf ug{ pkl:yt gePdf sDkgLn] ljlgod $& sf] pkljlgod -!_,
-@_ / -#_ sf] k|:tfjbftfsf] xsdf To;kl5sf] pRrtd cÍ k|fKt ug]{ / pkljlgod -$_ sf]
k|:tfjbftfsf] xsdf ;a}eGbf sd nfut ePsf] csf]{ k|:tfjbftf;+u qmd};+u jftf{ u/L
ljlgod *( adf]lhd vl/b ;Demf}tf ug'{ kg]{5 .
-%_ ljlgod !)* adf]lhd k'g/fjnf]sgsf] nflu lgj]bg k/]sf]df o; ljlgodfjnLsf]
kl/R5]b–!! adf]lhdsf] k|ls|of k"/f geO{ vl/b ;Demf}tf ul/g] 5}g .
%)= k|:tfj c:jLs[t ug]{ / vl/b sf/jfxL /2 ug]{ M b]xfosf s'g} cj:yfdf sDkgLn] ;Dk"0f{
k|:tfj c:jLs[t ug{ jf vl/b sf/jfxL /2 ug{ ;Sg]5 M–
-s_ k|fKt ;Dk"0f{ k|:tfj sfo{If]qut zt{x? cg';f/ ;f/e"t?kdf k|efju|fxL
gePdf,
-v_ nfut cg'dfg / pknAw ah]6eGbf 5gf}6 ePsf] k|:tfjbftfsf] nfut
;f/e"t?kdf a9L ePdf,
-u_ k/fdz{ ;]jf cfjZos gkg]{ ePdf, jf
-3_ k|:tfjbftfn] cfk;df ldnf]dtf] u/L k|:tfj lbPsf] k|dfl0ft ePdf .
t/, ldnf]dtf] gu/]sf k|:tfjbftfsf] k|:tfj pk/ sf/jfxL ug{ ;lsg]5 .

kl/R5]b–%
l;naGbL b/efpkq ;DaGwL Joj:yf
%!= l;naGbL b/efpkq kmf/fd tof/ ug'{ kg]{ M -!_ sDkgLn] l;naGbL b/efpkq cfXjfg ug'{
cl3 b]xfosf s''/fx? pNn]v u/L l;naGbL b/efpkqsf] kmf/fd tof/ ug'{ kg]{5 M–
-s_ cfk"lt{ ug'{kg]{ dfn;fdfg jf ;DkGg ug'{ kg]{ lgdf{0f sfo{ jf k|bfg ug'{ kg]{
;]jfsf] :k]l;lkms]zg, u'0f:t/, kl/df0f, cfk"lt{sf zt{x? / ;do tyf cGo
cfjZos s'/fx?sf] ljj/0f,
-v_ l;naGbL b/efpkqbftfsf] of]Uotf -lgdf{0f vl/b afx]s_,
-u_ sfo{ ;Dkfbg hdfgt cfjZos kg]{ eP ;f] s'/f,
-3_ l;naGbL b/efpkq dfGo /xg] cjlw,
-ª_ l;naGbL b/efpkq kmf/fddf b/efpkqbftfn] /Ltk"j{s ;xL5fk u/]sf] x'g'
kg]{ s'/f,
-r_ l;naGbL b/efpkq d"NofÍg ug]{ tl/sf,
-5_ dfn;fdfgsf] xsdf jf/]G6L ;DaGwL bfloTj / lgdf{0f sfo{sf] xsdf q'6L
;Rofpg] cjlw;Ddsf] bfloTj .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd l;naGbL b/efpkq ;DaGwL kmf/fd tof/ ePkl5
sfof{no k|d'vn] b/efpkq ;DaGwL sfuhft :jLs[t ug'{ kg]{5 . To:tf] b/efpkqsf]
kmf/fddf clwsf/ k|fKt clwsf/L jf lghn] tf]s]sf] sd{rf/Lsf] b:tvt eO{ 5fk nfu]sf] x'g'
kg]{5 .
%@= l;naGbL b/efpkq cfXjfg M -!_ sDkgLn] l;naGbL b/efpkq cfXjfg ubf{ /fli6«o jf
:yfgLo :t/sf] b}lgs ;dfrf/ kqdf sDtLdf kGw| lbgsf] cjlw lbO{ b]xfosf s'/f pNn]v
u/L ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{5 M–
-s_ l;naGbL b/efpkq kmf/fd kfO{g] :yfg / ;f] jfkt nfUg] b:t'/,
-v_ hdfgt cfjZos kg]{ eP ;f]sf] lsl;d, /sd / ;dofjlw,
-u_ l;naGbL b/efpkq k7fpg] tl/sf tyf k7fpg' kg]{ sfof{no jf
clwsf/Lsf] gfd / 7]ufgf,
-3_ l;naGbL b/efpkq bflvnf ug'{kg]{ clGtd ldlt / ;do,
-ª_ l;naGbL b/efpkq vf]Ng] ldlt, ;do / :yfg,
-r_ cGo cfjZos s'/fx? .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd ;"rgf k|sfzg ubf{ tLgj6f eGbf sd l;naGbL
b/efpkq k]z x'g cfPdf jf b/efpkq k]z g} gePdf ;f] ;DaGwdf s'g} s'/f pNn]v gu/L
;f]xL pkljlgod adf]lhd bf];|f] k6s ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{5 . To:tf] cj:yfdf pk/f]Qm
adf]lhd klxnf] k6sdf k]z x'g cfPsf] b/efpkqx?sf] b/efpkq b:t'/ lkmtf{ ug{ afwf
kg]{5}g .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhd bf];|f] k6s ;"rgf k|sfzg ubf{ klg cfjZos ;+Vofdf
l;naGbL b/efpkq k]z x'g gcfPdf k]z x'g cfPsf b/efpkq dWo]af6 b/efpkq :jLs[t
ug{ afwf kg]{ 5}g .
%#= l;naGbL b/efpkq kmf/fdsf] b:t'/ M l;naGbL b/efpkq ;DaGwL kmf/fdsf] b:t'/ tLg
xhf/ ?k}ofF /xg]5 .
%$= l;naGbL b/efpkq hdfgt M -!_ l;naGbL b/efpkq k]z ug]{ JolQm, kmd{, sDkgL jf
;+:yfn] l;naGbL b/efpkqsf ;fy cfkm"n] saf]n u/]sf] /sdsf] b'O{ k|ltztb]lv tLg
k|ltzt;Ddsf] /sdn] x'g] gub hdfgt jf sDkgLn] tf]s]sf] jfl0fHo a}Íaf6 gAa] lbgsf]
dfGo cjlw /xg] u/L hf/L ePsf] a}Í Uof/]G6L k]z ug'{ kg]{5 .
-@_ l;naGbL b/efpkqbftfn] pkljlgod -!_ adf]lhd /fv]sf] hdfgt b]xfosf]
cj:yfdf hkmt x'g]5 M–
-s_ 5gf}6 ePsf] l;naGbL b/efpkqbftfn] vl/b ;Demf}tf gu/]df,
-v_ l;naGbL b/efpkq kmf/fddf plNnlvt sfo{;Dkfbg hdfgt vl/b
;Demf}tf ug{] Dofbleq lbg g;s]df, /
-u_ ljlgod !)# adf]lhdsf] cfr/0f ljk/Lt sfd u/]df .
%%= l;naGbL b/efpkq k]z ug]{ tyf vf]Ng] M -!_ l;naGbL b/efpkq k]z ug{ OR5's JolQm,
kmd{, ;+:yf jf sDkgLn] tf]lsPsf] b:t'/ lt/L sDkgLaf6 l;naGbL b/efpkqsf] kmf/fd vl/b
u/L ;f]xL kmf/fddf l;naGbL b/efpkq k]z ug'{ kg]{5 .
-@_ Ps k6s k]z e};s]sf] l;naGbL b/efpkq lkmtf{ jf ;+zf]wg ug{ ;lsg] 5}g .
-#_ l;naGbL b/efpkqsf] dfGo cjlw k}+tfnL; lbgsf] x'g]5 .
-$_ l;naGbL b/efpkq k]z ug]{ clGtd ;do ;lsPsf] nut} sDkgLn] l;naGbL
b/efpkq cfXjfgsf] ;"rgfdf tf]lsPsf] :yfgdf ;Dej eP;Dd l;naGbL b/efpkqbftf jf
lghsf] k|ltlglwsf] /f]xj/df l;naGbL b/efpkq kmf/fd vf]Ng' kg]{5 .
%^= l;naGbL b/efpkqsf] d"NofÍg tyf :jLs[lt M -!_ l;naGbL b/efpkqsf] d"NofÍg ubf{
l;naGbL b/efpkq sfuhftdf plNnlvt k|ls|of tyf o; ljlgodfjnLsf] kl/R5]b–* df
plNnlvt af]nkq k/LIf0f tyf d"NofÍg ;DaGwL Joj:yfx? adf]lhd x'g] u/L ug'{ kg]{5 .
-@_ l;naGbL b/efpkq vf]n]sf] ldltaf6 kGw| lbgleq ljlgod %! sf] pkljlgod -
!_ adf]lhdsf] zt{x? k"/f u/L nfut cg'dfgleq k/]sf] ;f/e"t?kdf k|efju|fxL Go"gtd
d"NoflÍt b/efpkq :jLs[t ug'{ kg]{5 . To;/L l;naGbL b/efpkq :jLs[t u/]kl5 ;f]sf]
hfgsf/L ;a} l;naGbL b/efpkqbftfnfO{ lbg' kg]{5 .
t/, d"No clej[l4 s/ / :yfoL n]vf btf{ k|df0fkq gePsf JolQm, kmd{ jf ;+:yfsf]
b/efpkq :jLsf/ ug{ ;lsg] 5}g .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhd l;naGbL b/efpkq :jLs[t ePsf] ;ft lbgleq
sDkgLn] ;DalGwt b/efpkqbftfnfO{ vl/b ;Demf}tf ug{ cfpg ;"rgf lbg' kg]{5 .
-$_ pkljlgod -#_ adf]lhdsf] ;"rgf k|fKt ug]{ b/efpkqbftfn] ;f] ;"rgf kfPsf]
ldltn] ;ft lbgleq cfk"mn] saf]n u/]sf] cÍsf] kfFr k|ltztn] x'g] gub} jf sDkgLn]
tf]s]sf] s'g} jfl0fHo a}Ín] sDkgLsf] gfddf tf]lsPsf] cjlwsf] nflu hf/L u/]sf] sfo{
;Dkfbg hdfgt k]z u/L vl/b ;Demf}tf ug'{ kg]{5 .

kl/R5]b–^
k"j{of]Uotf ;DaGwL Joj:yf
%&= k"j{ of]Uotf lgwf{/0f ug'{ kg]{ M -!_ sDkgLn] ;do ;dodf 7"nf / hl6n elg lgwf{/0f u/]sf]
lgdf{0f sfo{ ug{ jf kfFr s/f]8 ?k}ofFeGbf a9L d"Nosf] b"/;~rf/ pks/0f jf dfn;fdfg
vl/b ug{ jf of]Uo af]nkqbftfsf] klxrfg ug{ af]nkq cfXjfg ug'{ cl3 k"j{ of]Uotf lgwf{/0f
ug{ ;Sg]5 .
-@_ s'g} lglZrt ;dodf ;DkGg u/L ;Sg' kg]{ g]6js{ lj:tf/sf] 8S6LË tyf
jfo/n]; ;]jfsf] la=6L=P;= h8fgsf nflu cfjZos k"jf{wf/ -h:t}M 6fj/, ljB'tLs/0f, kfj/
pks/0f, ;]N6/ / Po/ sl08zg/_ sf] lgdf{0f tyf h8fg sfo{x?nfO{ ljleGg If]q jf
Kofs]hdf ljefhg u/L k"j{ of]Uotf lgwf{/0f u/L a9Ldf b'O{ jif{sf] nflu of]Uo k|:tfjs 5gf}6
ug{sf] nflu k|:tfj cfXjfg ug{ ;lsg]5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhdsf] k"j{ of]Uotfsf] k|:tfjaf6 5flgPsf k|:tfjbftfx?
aLr d"Nodf k|lt:kwf{ u/fO{ Go"gtd d"No k|:tfj ug]{ k|:tfjbftfnfO{ / To:tf] Go"gtd
d"Nodf sfd ug]{ zt{df 5flgPsf dWo]sf cGo k|:tfjbftfx?nfO{ ;d]t ljlgod &% sf]
pkljlgod -(_ df pNn]v eP adf]lhd sfo{ ;Dkfbg hdfgt lnO{ ljlgod *( adf]lhdsf]
vl/b ;Demf}tf u/L sfd lbg ;lsg] 5 . o;/L ljefhg u/L u/fPsf] sfo{ ;Gtf]ifhgs
ePdf dfq ;f]xL k|:tfjbftfnfO{ c? yk sfd lbg ;lsg]5 .
t/, s[lqd k|lt:kwf{ x'g] u/L cfk;df ldn]/ k|:tfj lbPdf jf k|rlnt ahf/
d"NoeGbf ;f/e"t ?kdf km/s d"Nosf] k|:tfj k|fKt ePdf ;a} k|:tfjx? /2 u/L To:tf
k|:tfjbftfx?nfO{ k"j{ of]Uotfsf] ;"lraf6 ;d]t x6fOg]5 .
:ki6Ls/0f M o; pkljlgoddf æd"NoÆ eGgfn] k"j{ of]Uotfsf] k|:tfjaf6 5flgPsf
k|:tfjbftfx?af6 l;naGbL ?kdf k|fKt ePsf] PsfO{ b/nfO{ hgfpg]5 .
-$_ sDkgLn] k|bfg ug]{ ;]jf ;~rfngsf] nflu lg/Gt/ ?kdf cfk"lt{ ug{'kg]{ SIM
Card, RUIM Card, Recharge Card tyf cGo Cash Cards ;d]tnfO{ pkljlgod -@_, -#_ / -
$_ adf]lhd vl/b ug{ ;lsg]5 .
-%_ pkljlgod -@_ adf]lhd k"j{ of]Uotfsf] k|:tfjaf6 5flgPsf k|:tfjbftfx? aLr
pkljlgod -#_ adf]lhd d"Nodf k|lt:kwf{ u/fpg l;naGbL PsfO{ b/ dfu ubf{ /fli6«o
:t/sf] k|:tfjsf] xsdf sDtLdf kGw| lbg tyf cGt/f{li6«o :t/sf] k|:tfjsf] xsdf sDtLdf
PSsfO; lbgsf] Dofb lbO{ ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{5 . o:tf] ;"rgf sDkgLsf] j]a ;fO{6df
klg k|sfzg ug'{ kg]{5 .
%*= k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft tof/ ug'{ kg]{ M -!_ ljlgod %& adf]lhd k"j{of]Uotf lgwf{/0f
u/L af]nkq cfXjfg ug]{ jf d"No ;DaGwL k|:tfj dfu ug]{ ePdf sDkgLn] af]nkq cfXjfg
jf d"No ;DaGwL k|:tfj dfu ug'{ cl3 k"j{of]Uotf ;DaGwL sfuhft tof/ ug'{ kg]{5 .
-@_ k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf b]xfo adf]lhdsf s'/fx? ;dfj]z ug'{ kg]{5 M–
-s_ k|:tfljt sfdsf] nflu cfjZos kg]{ of]Uotf, of]Uotfsf cfwf/ / ;+o'Qm
pkj|mdsf] xsdf ;fem]bf/sf] of]Uotf,
-v_ k|:tfjbftfn] cfk\mgf] of]Uotf / u|fXotf k'li6 ug{ k]z ug'{kg]{ sfuhft /
hfgsf/L,
-u_ dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{sf] 5'§f 5'§} ;d"x jf Kofs]h agfO{ vl/b ug'{
kg]{ ePdf To:tf] ;d"x jf Kofs]h,
-3_ k|:tfj tof/ ug]{ / k]z ug]{ tl/sf,
-ª_ k"j{of]Uotfsf] k|:tfj d"NofÍg ug]{ k|s[of,
-r_ vl/b ;Demf}tfsf d'Vo d'Vo zt{,
-5_ vl/bsf] k|s[lt, vl/b ug{ nfUg] ;dofjlw tyf ;f]sf] k|fljlws
:k]lzlkms]zg, /
-h_ k"j{of]Uotfsf] k|:tfj k]z ug]{ tl/sf, :yfg, clGtd ldlt / ;do .
-em_ cGo cfjZos s'/fx? .
-#_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] sfuhftdf k|aGw lgb{]zs jf lghn] tf]s]sf]
clws[t:t/sf] sd{rf/Lsf] b:tvt / sfof{nosf] 5fk nfu]sf] x'g' kg]{5 .
%(= k"j{ of]Uotf ;DaGwL cfwf/ :jLs[t u/fpg' kg]{ M sDkgLn] k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj cfXjfg ug'{
cl3 ljlgod ( jf !) adf]lhd lgwf{l/t k"j{ of]Uotfsf cfwf/x? k|aGw lgb]{zsaf6 :jLs[t
u/fpg' kg]{5 .
^)= k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj cfXjfg ug]{ M -!_ k"j{ of]Uotf lgwf{/0fsf] k|:tfj cfXjfgsf]
;"rgf /fli6«o :t/sf] b}lgs ;dfrf/kqdf k|sfzg ug'{ kg]{5 / cGt/f{li6«o :t/sf] k|:tfjsf]
xsdf cGt/f{li6«o ;~rf/ dfWoddf ;d]t k|sfzg ug{ ;lsg]5 . To:tf] ;"rgf sDkgLsf] j]a
;fO{6df klg /fVg' kg]{5 .
-@_ k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj cfXjfgsf] ;"rgfdf b]xfosf s'/fx? v'nfpg' kg]{5 M–
-s_ k|:tfj cfXjfg ug]{ sfof{nosf] gfd / 7]ufgf,
-v_ k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft kfOg] :yfg, k|fKt ug]{ tl/sf / nfUg] b:t'/,
-u_ k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj k]z ug]{ :yfg, tl/sf, clGtd ldlt / ;do,
-3_ k|:tfj dfGo x'g] cjlw,
-ª_ k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj vf]Ng] ldlt, ;do, :yfg / ;dodf k|:tfjbftf
jf lghsf] cflwsfl/s k|ltlglwnfO{ cfdGq0f ug]{ s'/f,
-r_ hdfgt dfu ePsf]df ;f] hdfgtsf] dfGo x'g] cjlw,
-5_ cGo cfjZos s'/fx? .
-#_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] ;"rgf k|sfzg ubf{ /fli6«o:t/sf] k"j{ of]Uotf
lgwf{/0fsf] k|:tfj cfXjfgsf] ;"rgfsf] xsdf sDtLdf tL; lbg / cGt/f{li6«o:t/sf] k"j{
of]Uotf lgwf{/0fsf] k|:tfj cfXjfgsf] ;"rgfsf] xsdf sDtLdf k}+tfnL; lbgsf] cjlw lbg'
kg]{5 .
-$_ pkljlgod -@_ sf] v08 -v_ / -u_ adf]lhd k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft kfOg]
tyf k]z ug]{ :yfg v'nfpFbf sDkgLsf PseGbf a9L sfof{nox?df To:tf] sfuhft kfOg]
tyf k]z ug]{ Joj:yf ug'{kg]{5 .
-%_ k"j{ of]Uotf lgwf{/0f ;DaGwL k|:tfj k]z ug{ cfjZos k"j{ of]Uotf ;DaGwL
sfuhft dfu ug]{ ;a} JolQm, kmd{, sDkgL, ;+:yfnfO{ sDkgLn] kGw| xhf/ ?k}ofF b:t'/ lnO{
To:tf] sfuhft lbg' kg]{5 .
^!= k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj d"NofÍg M -!_ k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj d"NofÍg ;ldlt
;DaGwL Joj:yf ljlgod && adf]lhd x'g]5 .
-@_ k"j{ of]Uotfsf] k|:tfjsf] d"NofÍg ubf{ qmdzM k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf
plNnlvt cfwf/ adf]lhd d"NofÍg ug'{kg]{ / lt of]Uotfsf k|To]s cfwf/ k"/f u/] gu/]sf]
ljifodf cfjZos k/LIf0f ug'{ kg]{5 . To:tf cfwf/x? s'g} e]befj lagf ;a}
k|:tfjbftfx?nfO{ ;dfg ?kn] nfu' x'g]5g\ .
-#_ d"NofÍg ;ldltn] o; ljlgod adf]lhd u/]sf] k/LIf0fsf] lj:t[t ljZn]if0f ;lxt
b]xfosf s'/fx? ;d]t v'nfO{ k|ltj]bg tof/ u/L cfkm"nfO{ tf]lsPsf] Dofbleq sDkgLdf k]z
ug'{ kg]{5 M–
-s_ cfj]bssf] gfd / 7]ufgf,
-v_ cfj]bssf] of]Uotfsf] k|To]s cfwf/ k'li6 ug]{ sfuhft,
-u_ tflnsf cfjZos eP To:tf] tflnsf,
-3_ ;+o'Qm pkj|mdsf] ?kdf k|:tfj k]z ul/Psf] eP ;+o'Qm pkj|md ;DaGwL
sfuhftsf] k"0f{tf / To:tf] pkj|mdsf] k|To]s ;fem]bf/sf] lx:;f / bfloTj,
-ª_ dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{sf] 5'§f 5'§} ;d"x jf Kofs]h agfO{ vl/b ul/g]
ePdf ;f] ;d"x / Kofs]hsf] k/LIf0f ug{ ckgfO{Psf] k|lqmof tyf To:tf]
;d"x / Kofs]hsf] vl/b sf/jfxLdf efu lngsf] nflu 5gf}6 ePsf
cfj]bs, /
-r_ cfj]bs 5gf}6 x'g' jf gx'g'sf] sf/0f .
^@= of]Uo cfj]bssf] 5gf}6 M -!_ of]Uotfsf ;a} cfwf/ k"/f ug]{ cfj]bs of]Uotf k/LIf0fdf 5gf}6
ePsf] dflgg] / ;a} of]Uotfsf cfwf/ k"/f gug]{ cfj]bs 5gf}6 gePsf] dflgg]5 .
-@_ k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfjsf] d"NofÍgaf6 5gf}6 ePsf cfj]bssf] ;"rL
sDkgLn] ;fj{hlgs ?kdf k|sfzg u/L ;a} cfj]bsnfO{ k7fpg' kg]{5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhdsf] ;"rgf lbPsf] ;ft lbgleq k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj
c:jLs[t ePsf] s'g} cfj]bsn] lghsf] k|:tfj c:jLs[t ePsf] sf/0fsf] hfgsf/L dfu u/]df
lghnfO{ ;DalGwt sfof{non] To:tf] hfgsf/L lbg' kg]{5 .
-$_ 5gf}6 ePsf k"j{of]Uotfsf] cfj]bs ;DalGwt vl/b sf/jfxLsf] nflu af]nkq k]z
ug{ of]Uo ePsf] dflgg]5 .

kl/R5]b–&
af]nkq sfo{ljlw ;DaGwL Joj:yf
^#= af]nkqsf k|lj|mof / r/0f M -!_ af]nkqåf/f vl/b ubf{ b]xfosf] k|lj|mof ckgfO{ af]nkq
cfXjfg ug{ ;lsg]5 M–
-s_ k"j{ of]Uotf lgwf{/0f u/L v'Nnf ?kdf af]nkq cfXjfg ug]{,
-v_ k"j{ of]Uotf lgwf{/0f gu/L v'Nnf ?kdf af]nkq cfXjfg ug]{ .
-@_ v'Nnf ?kdf cfXjfg ul/g] af]nkq Ps jf b'O{ r/0fdf cfXjfg ug{ ;lsg]5 .
-#_ ljlgod ^* sf] pkljlgod -!_ df plNnlvt cj:yfdf af]nkq cfXjfg ug'{ kbf{
b'O{ r/0fdf cfXjfg ug{ ;lsg]5 .
^$= af]nkq ;DaGwL sfuhft tof/ ug'{ kg]{ M -!_ af]nkq cfXjfg ug'{eGbf cl3 sfdsf] kl/df0f,
u'0f:t/, e'QmfgLsf] tl/sf tyf cGo zt{x? ;d]t ;dfj]z u/L af]nkq ;DaGwL sfuhft -
:k]lzlkms]zg_ tof/ ug'{ kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd af]nkq ;DaGwL sfuhft tof/ ubf{ oyf;Dej
ldtJolotf tyf sfo{qmd cg';f/ sfd ;DkGg x'g] u/L sfo{ tflnsf ;d]t agfpg' kg]{5 .
-#_ sDkgLsf] lgb]{zgfno, ljefu jf ;f] cGtu{t sfof{non] pkljlgod -!_ adf]lhd
af]nkq ;DaGwL sfuhft tof/ ubf{ sDkgLsf] s]Gb|Lo sfof{noaf6 :jLs[t :k]l;lkms]zgsf]
ljk/Lt gx'g] u/L tof/ ug{' kg{]5 .
-$_ pkljlgod -!_ adf]lhd tof/ ul/Psf] af]nkq ;DaGwL sfuhft pk/ hfFr tyf
k'g/fjnf]sg u/L To:tf] sfhuhft :jLs[ltsf] nflu ;DalGwt clwsf/L ;dIf l;kmfl/; ug{
b]xfo adf]lhdsf] af]nkq ;DaGwL sfuhft -:k]l;lkms]zg_ hfFr tyf k'g/fjnf]sg ;ldlt
/xg]5 M–
-s_ ;ldlt jf k|aGw lgb]{zs jf s]Gb|Lo O{sfO{ k|d'vsf] lg0f{oaf6 x'g] vl/bsf]
xsdf M
-!_ k|d'v k|flalws clws[t –;+of]hs
-@_ k|d'v ljQLo clws[t –
;b:o
-#_ k|d'v Joj;foLs clws[t –;b:o
-$_ vl/b;+u ;DalGwt sfof{no k|d'v –;b:o
-%_ k|aGw lgb]{zsn] tf]s]sf laz]if1x? –;b:o
-^_ ;DalGwt sfof{nosf] vl/b zfvf k|d'v –;b:o ;lrj

-v_Joj;foLs O{sfO jf cGo lgb]{zgfno cGtu{t x'g] vl/bsf] xsdf M


-!_ ;DaGwLt Joj;foLs O{sfO jf lgb]{zgfnosf] k|d'v –;+of]hs
-@_ ;+of]hsn] tf]s]sf] ;DalGwt sfof{nosf] jl/i7 k|flalws clws[t
–;b:o
-#_ ;DalGwt sfof{nosf] n]vf k|d'v –;b:o
-$_ ;+of]hsn] tf]s]sf ljz]if1x? –;b:o
-%_ ;DalGwt sfof{nosf] vl/b zfvf k|d'v –;b:o ;lrj
-%_ pkljlgod -!_ adf]lhd tof/ ul/Psf] af]nkq ;DaGwL sfuhft pk/
pkljlgod -$_ adf]lhdsf] ;ldltn] hfFr tyf k'g/fjnf]sg u/L :jLs[lt tyf vl/b
sf/jfxL cuf8L a9fpgsf] nflu u/]sf] l;kmfl/;sf] cfwf/df sfof{no k|d'vn] To:tf] af]nkq
;DaGwL sfuhft :jLs[t ug{' kg]{5 .
-^_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf b]xfosf s'/fx? pNn]v ug'{ kg]{5 M–
-s_ vl/bsf] k|s[lt, vl/b ug{ nfUg] ;dofjlw tyf ;f]sf] k|fljlws
:k]lzlkms]zg,
-v_ k"j{ of]Uotf lgwf{/0f gu/L af]nkq cfXjfg ePsf] eP ljlgod *, (, !),
!!, !@ / !# adf]lhdsf] af]nkqbftfsf] of]Uotf tyf of]Uotfsf cfwf/x?,
-u_ :ynut lg/LIf0f ug'{kg]{ Joj:yf eP ;f] ;DaGwL hfgsf/L,
-3_ af]nkq k]z ug'{ cl3 s'g} a}7s ug'{kg]{ eP ;f] ;DaGwL hfgsf/L,
-ª_ af]nkqbftfnfO{ af]nkq tof/ ug]{ / k]z ug]{ ;DaGwdf kfngf ug{' kg{]
ljifodf lgb]{zg, af]nkq k]z ug]{ clGtd ldlt, ;do / :yfg tyf af]nkq
vf]Ng] ldlt, ;do / :yfg,
-r_ d"Nosf] ;+/rgf (Component of Price), af]n cÍsf] nflu pNn]v ug{
;lsg] d'b|f jf d'b|fx?, af]nkq t'ngf ug{ k|of]u ul/g] d'b|f, ;Da4 ljlgdo
b/sf] cfwf/ / ;f]sf] ldlt,
-5_ af]nkq d"NofÍg / af]nkqbftfsf] 5gf}6 ug]{ cfwf/ / tl/sf,
-h_ :jb]zL dfn;fdfg / :yfgLo lgdf{0f Joj;foLnfO{ k|fyldstf lbOg] eP ;f]
;DaGwL Joj:yf,
-em_ dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{sf] 5'§f5'§} ;d"x / Kofs]h agfO{ vl/b ug'{kg]{
ePdf To:tf] ;d"x / Kofs]h, / ;f]sf] d"NofÍg ug]{ tl/sf,
-`_ k|fljlws :k]lzlkms]zgsf] ljsNksf] k|:tfj ;d]t dfu ul/Psf] cj:yfdf
To:tf] ljsNk d"NofÍg ug]{ tl/sf,
-6_ vl/b ul/g] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf] s'g} c+zsf] nflu dfq klg
af]nkq k]z ug{ kfO{g] eP To:tf] c+zx?sf] ljj/0f,
-7_ af]nkq dfGo x'g] cjlw,
-8_ af]nkq, sfo{;Dkfbg jf cGo cfjZos s'/fsf] nflu lbg'kg]{ hdfgtsf]
/sd, lsl;d, dfGo 9fFrf / dfGo cjlw (Validity Period),
-9_ af]nkq hdfgt dfu ePsf]df ;f] hdfgtsf] cjlw af]nkq dfGo x'g]
cjlweGbf tL; lbg a9L cjlwsf] x'g'kg]{ Joxf]/f,
-0f_ ljlgod *( adf]lhdsf] vl/b ;Demf}tfsf ;fwf/0f / ljz]if zt{x?
(General and Specific Conditions) / ;f] ;Demf}tf nfu" x'g] tl/sf,
-t_ :jfy{ aflemg] (Conflict of Interest) ePdf af]nkq pk/ sf/jfxL gx'g] jf
hfn;fhL jf e|i6frf/ u/]df x'g] sfg"gL sf/jfxL ;DaGwL hfgsf/L,
-y_ sDkgLn] af]nkq ;DaGwL sf/jfxL ubf{ u/]sf] q'6L jf lg0f{o lj?4
k'g/fjnf]sgsf nflu af]nkqbftfn] lgj]bg lbg ;Sg] Joj:yf,
-b_ k|fljlws IfdtfnfO{ k|dfl0ft ug]{ sfuhft tyf cfly{s k|:tfj Pp6} vfddf
k]z ug'{kg]{ Joxf]/f,
-w_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] k"j{ of]Uotf jf af]nkq ;DaGwL
sfuhftdf pNn]v ug'{kg]{ egL lgwf{/0f u/]sf ljifox?,
-g_ Pp6} af]nkqdf Ps jf ;f]eGbf a9L af]nkqbftfx?nfO{ k"j{ of]Uotfåf/f
5gf}6 u/L jf gu/L v08 v08df sfd u/fpg ;lsg] ePdf ;f] s'/f,
-k_ k|:tfljt sfdsf] of]hgf tyf gS;f,
-km_ lan ckm SjflG6l6 (BoQ), lan ckm d]6]l/on (BoM), :of8\o'n ckm
l/Sjfo/d]G6 (SoR) tyf :of8\o'n ckm k|fO; (SoP),
-a_ af]nkqbftfn] ug'{kg]{ e}kl/ cfpg] sfd,
-e_ dfn;fdfg cfk"lt{ ug]{, lgdf{0f sfo{ ;DkGg ug]{ ;do tyf sfo{ tflnsf,
-d_ jf/]06L tyf dd{t ;Def/ ;DaGwL Joj:yf,
-o_ af]nkqbftfn] k|bfg ug'{kg]{ cfjZos tflnd tyf ;'k/Lj]If0fsf] lsl;d /
kl/df0f,
-/_ cfk"lt{ ul/g] dfn;fdfg jf hu]8f kf6{k"hf{x? gofF / ;SsnL x'g'kg]{ s'/f, /
-n_ cGo cfjZos s'/fx? .
-&_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf dfn;fdfgsf] k|fljlws ljj/0f pNn]v ubf{ sDkgLn]
cfjZostf cg';f/ b]xfosf s'/fx? pNn]v ug{' kg]{5 M–
-s_ k|:tfljt sfdsf] of]hgf, gS;f / l8hfO{g,
-v_ lan ckm SjflG6l6 (BoQ), :of8\o'n ckm l/Sjfo/d]G6 (SoR),
-u_ dfn;fdfgsf] ;fGble{s ef}lts tyf /;folgs ljz]iftf, ck]lIft
sfo{;Dkfbg ;DaGwL ljz]iftf,
-3_ k|fljlws agfj6 (Configuration),
-ª_ dfn;fdfgsf] cfo' cjlwe/sf] nflu cfjZos kg]{ hu]8f kf6{k"hf{ /
plNnlvt ;]jf pknAw x'g] jf gx'g],
-r_ af]nkqsf ;fy k]z ug'{kg]{ dfn;fdfgsf] ljj/0ffTds k'l:tsf jf gd"gf,
-5_ ck]lIft sfo{;Dkfbg tyf u'0f:t/ k|Tofe"ltsf] ljj/0f,
-h_ jf/]06L tyf dd{t ;Def/ ;DaGwL Joj:yf,
-em_ dfn;fdfgaf6 jftfj/0fdf s'g} k|efj kg]{ eP To:tf] k|efj / To:tf] k|efj
sd ug{ ckgfpg' kg]{ dfkb08,
-`_ cfk"lt{ ePsf] dfn;fdfg af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v ePsf]
:k]l;lkms]zg adf]lhdsf] eP gePsf] s'/f k/LIf0f ug{ ckgfOg] dfkb08 /
tl/sf (Proof of Concept tyf Proof of Compliance ;DaGwL s'/f), /
-6_ sDkgLn] lgwf{/0f u/]sf] cGo cfjZos s'/fx? .
-*_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf lgdf{0f sfo{sf] k|fljlws ljj/0f pNn]v ubf{
sDkgLn] cfjZostf cg';f/ b]xfosf s'/fx? pNn]v ug{' kg]{5 M–
-s_ k|:tfljt lgdf{0f sfo{sf] sfo{If]q / p2]]Zo,
-v_ lgdf{0f :ynsf] ef}lts k|s[lt / cj:yf,
-u_ k|:tfljt lgdf{0f sfo{sf] l8hfO{g, lgdf{0f, pks/0f h8fg (Erection and/
or Installation) h:tf sfo{sf] ljj/0f,
-3_ lgdf{0f sfo{ k|f/De / ;DkGg ug]{ ;dosf] sfo{tflnsf,
-ª_ lan ckm SjflG6l6 (BoQ),
-r_ lgdf{0f sfo{af6 jftfj/0fdf k|efj kg]{ eP To:tf] k|efjsf] ljj/0f / To:tf]
k|efj sd ug{ ckgfpg' kg]{ dfkb08,
-5_ d]sflgsn, :oflg6/L tyf KnlDaË / ljB't h8fg ;DaGwL sfd ;d]t ug'{
kg]{ eP ;f] sfd ;DaGwL ljz]if k|fljlws :k]l;lkms]zg,
-h_ cfk"lt{ ug'{kg]{ pks/0f / kf6{k"hf{sf] lj:t[t ljj/0f,
-em_ ck]lIft sfo{;Dkfbg jf u'0f:t/sf] k|Tofe"lt ;DaGwL ljj/0f,
-`_ lgdf{0f sfo{sf] ljleGg r/0fdf ul/g] lg/LIf0f tyf k/LIf0f,
-6_ sfo{ ;DkGg k/LIf0f (Completion Test),
-7_ lgdf{0f sfo{ ;DkGg ePkl5 lgdf{0f Joj;foLn] pknAw u/fpg'kg]{ k|fljlws
sfuhft, lgdf{0f eP adf]lhdsf] b'?:t (As Built) gS;f, cfjZostf
cg';f/ pks/0f ;~rfng k'l:tsf (Operating Manual),
-8_ lgdf{0f sfo{ :jLsf/ ug{sf] nflu sDkgLn] ug'{kg]{ lg/LIf0f / k/LIf0f, /
-9_ sDkgLn] lgwf{/0f u/]sf] cGo cfjZos s'/f .
-(_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf cGo ;]jfsf] ljj/0f pNn]v ubf{ cfjZostf cg';f/
b]xfosf s'/fx? v'nfpg' kg]{5 M–
-s_ ;]jfsf] k|of]hg / sfo{If]q,
-v_ ck]lIft sfo{;Dkfbg, ;]jf k|bfosn] k|bfg ug'{kg]{ sfd / ;]jf,
-u_ af]nkqbftfn] af]nkq ;fy pknAw u/fpg'kg]{ ljj/0ffTds k'l:tsf jf
gd"gf,
-3_ ;]jf k|bfosn] kfngf ug'{kg]{ zt{,
-ª_ ;]jf d"NofÍg ug]{ cfwf/ / tl/sf,
-r_ sfd jf ;]jfsf] u'0f:t/ k/LIf0f / lg/LIf0f,
-5_ sfo{;Dkfbg / u'0f:t/ k|Tofe"ltsf] ljj/0f,
-h_ ;]jf k|bfosn] k|bfg ug'{kg]{ tflnd / ;'k/Lj]If0fsf] lsl;d / kl/df0f, /
-em_ sDkgLn] lgwf{/0f u/]sf cGo cfjZos s'/f .
-!)_ vl/b ul/g] dfn;dfg, lgdf{0f sfo{, cGo ;]jf jf b"/;~rf/ ;DaGwL ljz]if
;]jfsf] k|s[ltnfO{ ljrf/ u/L af]nkq ;DaGwL sfuhftdf cfjZostfg';f/ b]xfosf sfuhft
;dfj]z ug{' kg]{5 M–
-s_ af]nkq lgb]{lzsf tyf af]nkq kmf/fd,
-v_ af]nkq hdfgtsf] 9fFrf,
-u_ sfo{;Dkfbg hdfgtsf] 9fFrf,
-3_ k]ZsL e'QmfgL hdfgtsf] 9fFrf,
-ª_ :k]l;lkms]zg / gS;f,
-r_ sfo{ k|f/De / ;DkGg ug]{ ;dosf] sfo{ tflnsf, e'QmfgL ul/g] d'b|f,
;fdu|L pknAw x'g ;Sg] ;|f]t / :yfg,
-5_ vl/b ;Demf}tfsf] zt{ / gd"gf, /
-h_ cGo cfjZos sfuhft .
-!!_ sDkgLn] af]nkq ;DaGwL sfuhftdf af]nkq tof/ ug]{ / k]z ug]{ lgb]{zg lb+bf
b]xfosf ljifodf lgb]{zg lbg' kg]{5 M–
-s_ af]nkq tof/ ug]{ efiff,
-v_ O{G6/g]zgn sdl;{on 6d{;\ (Incoterms) cg';f/ d"No cleJoQm ug]{
tl/sf,
-u_ ;+o'Qm pkj|md af/] cfjZos hfgsf/L,
-3_ af]nkqbftfn] af]nkq ;fy k]z ug'{kg]{ sfuhftsf] ;"rL,
-ª_ af]nkqbftfn] k]z ug'{kg]{ dfn;fdfgsf] gd"gf / ;f]sf] ;+Vof,
-r_ dfn;fdfg vl/bsf] xsdf dfn;fdfgsf] lgdf{tfn] l;kmfl/; u/]sf] To:tf]
dfn;fdfgsf] hu]8f kf6k"hf{x?sf] ;"rL tyf lgh;Fu /x]sf] k|To]s
kf6{k"hf{sf] df}Hbft kl/df0f, k|lt OsfO{ d"No / vl/b ;Demf}tfsf] cjlw
;dfKt ePkl5 To:tf] kf6{k"hf{sf] d"No a9\g] ga9\g] ;DaGwL s'/f pNn]v
ug'{ kg]{ jf gkg]{,
-5_ af]nkqbftfn] cfk"lt{ ug]{ dfn;fdfgsf] pTkfbs, pTkfbg ePsf] b]z,
a|f08, df]8n / Sof6nu gDa/ af]nkqdf v'nfpg' kg]{ s'/f,
-h_ vl/b sf/jfxLsf ;DaGwdf af]nkqbftfn] sDkgL;Fu s'g} s'/f a'em\g k/]df
/fli6«o:t/sf] af]nkqsf] xsdf af]nkq k]z ug]{ clGtd lbgeGbf bz lbg
cufj} tyf cGt/f{li6«o:t/sf] af]nkqsf] xsdf af]nkq k]z ug]{ clGtd
lbgeGbf kGw| lbg cufj} lnlvt kqfrf/ ug'{kg]{ s'/f / To; ;DaGwdf
:ki6 ug{ sDkgLaf6 tf]lsPsf] ;Dks{ JolQm tyf sfof{nosf] gfd, 7]ufgf
/ ;do,
-em_ af]nkqbftfn] vl/b ;Demf}tf adf]lhd sDkgLsf sd{rf/LnfO{ tflnd k|bfg
ug'{kg]{ eP jf k|ljlw x:tfGt/0f ug'{kg]{ eP ;f] ;DaGwL s'/f,
-`_ bflvnf ePsf af]nkq :jLs[t jf c:jLs[t ug]{ clwsf/ sDkgLdf ;'/lIft
/x]sf] Joxf]/f, /
-6_ sDkgLn] cfjZos 7fg]sf cGo s'/f .
-!@_ dfn;fdfg vl/b jf h8fg sfo{ ubf{ sDkgLsf] af]nkq kmf/fddf plNnlvt
Jofj;flos (Commercial) / k|fljlws (Technical) k|:tfjeGbf af]nkqbftfsf] k|:tfj km/s
k/]df ;fdfGo km/s (Minor Deviations) / k|d'v km/s (Major Deviations) dflgg] a'Fbfx?
af]nkq ;DaGwL sfuhftdf :ki6 v'nfPsf] x'g' kg{]5 .
-!#_ s'g} dfn;fdfg vl/b, lgdf{0f tyf h8fg, dd{t / 9'jfgL sfo{sf] lgldQ
af]nkq cfXjfg ubf{ k|fljlws tyf cfly{s k|:tfj Pp6} vfddf lnO{ d"NofÍg ul/ vl/b ug{]
Joj:yf ug{' kg{]5 . o;/L af]nkq cfXjfg ubf{ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf sfdsf] k|s[lt /
cfjZostf cg';f/ ;fdfGotM b]xfosf k|fljlws kIfsf] d"NofÍgsf] cfwf/ :ki6 ¿kn]
v'nfpg' kg]{5 M–
-s_ k|:tfljt sfo{sf lgldQ cfjZos cg'ej,
-v_ k|:tfljt hgzlQmsf] cfjZostf, sfo{bIftf tyf of]Uotf,
-u_ cfjZos k|fljlws dfn;fdfg tyf pks/0f,
-3_ cfly{s cj:yf v'Ng] cfjZos ljj/0f h:t}M Go"gtd ;/b/ sf/f]af/, rfn'
k"FhL, g]6jy{, C0f lng ;Sg] Ifdtf cflb,
-ª_ lgdf{0f, dd{t jf 9'jfgL sfo{tflnsf,
-!$_ pkljlgod -!#_ df plNnlvt k|To]s cfwf/nfO{ sfdsf] k|s[lt cg';f/ cÍef/
lbO{ af]nkqbftfn] k|fKt ug{'kg{] Go"gtd cÍ af]nkq ;"rgf hf/L ug{' cufj} :jLs[t u/fO{
/fVg' kg{]5 / Go"gtd cÍ klg k|fKt gug{] af]nkqbftfsf] af]nkq :jLsf/ ug{' x'Fb}g .
^%= af]nkq ;DaGwL sfuhftsf] b:t'/ M -!_ af]nkq k]z ug{ rfxg] OR5's JolQm, kmd{, sDkgL
jf ;+:yfn] af]nkq ;DaGwL sfuhft dfu u/]df b]xfo adf]lhdsf] b:t'/ lnO{ ;DalGwt
sfof{nosf] sfof{no k|d'v jf lghn] tf]s]sf] sd{rf/Lsf] b:tvt / sfof{nosf] 5fk nfu]sf]
af]nkq ;DaGwL sfuhft las|L ug'{ kg]{5 M–
-s_ Ps s/f]8 ?k}ofF ;Ddsf] af]nkqsf] nflu kfFr xhf/ ?k}ofF,
-v_ Ps s/f]8 ?k}ofFeGbf dfly kfFr s/f]8 ?k}ofF;Ddsf] af]nkqsf] nflu bz
xhf/ ?k}ofF /,
-u_ kfFr s/f]8 ?k}ofFeGbf dflysf] af]nkqsf] nflu Go"gtd kGw| xhf/ ?k}ofF /
clwstd Ps nfv ?k}ofF ;Dddf k|aGw lgb]{zsn] tf]lslbPsf] /sd .
-@_ af]nkq k]z ug{ rfxg] OR5's JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] pkljlgod -!_
adf]lhdsf] b:t'/ lt/L af]nkq ;DaGwL ;Dk"0f{ sfuhft sDkgLsf] j]a;fO{6 jf cGo :jLs[t
j]a ;fO{6af6 g} 8fpgnf]8 ug{ ;Sg] Joj:yf sDkgLn] ldnfpg ;Sg]5 .
-#_ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] pkljlgod -!_ adf]lhdsf] b:t'/ / nfUg]
x'nfs jf s'l/o/ dxz'n lt/L af]nkq ;DaGwL sfuhft jf k|:tfj cfXjfg ;DaGwL sfuhft
k7fO{ lbg lnlvt cg'/f]w u/]df sDkgLn] To:tf] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ x'nfs jf
s'l/o/ dfkm{t af]nkq ;DaGwL sfuhft k7fO{lbg' kg]{5 .
t/, To;/L sfuhft k7fpFbf To:tf] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] af]nkq ;DaGwL
sfuhft ;dodf g} k|fKt ug{ g;s]df ;f]sf] nflu sDkgL hjfkmb]xL x'g]5}g\ .
^^= af]nkq cfXjfg M -!_ af]nkq cfXjfg ubf{ /fli6«o:t/sf] b}lgs kqklqsfdf tyf sDkgLsf]
j]a;fO{6df b]xfosf s'/fx? v'nfO{ ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{5 M–
-s_ af]nkq cfXjfg ug]{ sfof{nosf] gfd / 7]ufgf,
-v_ vl/b sfo{sf] k|s[lt / ;do ;Ldf, dfn;fdfg cfk"lt{ ug'{kg]{, ;]jf k|bfg
ug'{kg]{ jf lgdf{0f sfo{ ug'{kg]{ :yfg,
-u_ af]nkq hdfgt cfjZos kg]{ eP ;f]sf] lsl;d, /sd / dfGo cjlw,
-3_ af]nkq ;DaGwL sfuhft kfO{g] :yfg, k|fKt ug]{ tl/sf / ;f] jfkt nfUg]
b:t'/,
-ª_ af]nkq bflvnf ug'{kg]{ clGtd ldlt, ;do, :yfg / af]nkq k7fpg] tl/sf,
-r_ af]nkq vf]Ng] ldlt, ;do / :yfg tyf af]nkq vf]Ng] ;dodf af]nkqbftf
jf lghsf] clwsf/ k|fKt k|ltlglwnfO{ cfdGq0f ug]{ s'/f,
-5_ af]nkq;Fu ;DalGwt cGo cfjZos s'/fx? .
-@_ af]nkq ;DaGwL sfuhft kfOg] tyf k]z ug]{ :yfg v'nfpFbf sDkgLsf PseGbf
a9L sfof{nox?df To:tf] sfuhft kfOg] tyf k]z ug]{ Joj:yf ug'{kg]{5 .
-#_ af]nkqsf] ;"rgf k|sfzg ubf{ /fli6«o :t/sf] af]nkq cfXjfgsf] ;"rgfsf] xsdf
sDtLdf tL; lbg / cGt/f{li6«o :t/sf] af]nkq cfXjfgsf] ;"rgfsf] xsdf sDtLdf k}+tfnL;
lbgsf] cjlw lbg' kg{]5 .
t/, k"j{ of]Uotfaf6 5gf}6 ePsf of]Uo cfj]bsx? dWo]af6 af]nkq cfXjfg ubf{
sDtLdf kGw| lbgsf] cjlw lbg ;lsg]5 .
-#s_ ljlgod *^ jdf]lhdsf] cj:yfdf afx]s pkljlgod -#_ adf]lhd af]nkq jf k"j{
of]Uotf ;DaGwL k|:tfj k]z ug{ lbOPsf] cjlwleq s'g} af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj
gk/]df jf k/]klg ;f/e"t ?kdf k|efju|fxL geO{ k'gM af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DjGwL k|:tfj
cfXjfg ug'{ k/]df sDkgLn] cfjZostf cg';f/ /fli6«o:t/sf] af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DjGwL
k|:tfjsf] xsdf sDtLdf kGw| lbg / cGt{/fli6«o:t/sf] af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfjsf]
xsdf sDtLdf PSsfO{; lbgsf] ;dofjlw lbO{ k'gM af]nkq jf k"j{ of]Uotf lgwf{/0f k|:tfj
cfXjfg ug{ ;Sg]5 .
-#v_ pklalgod -#s_ adf]lhd lbO{Psf] calw leq klg s'g} af]nkq jf k"j{ of]Uotf
;DaGwL k|:tfj gk/]df jf k/] klg ;f/e"t ?kdf k|efju|fxL gePdf / tTsfn vl/b gu/]
sDkgLnfO{ xfgL gf]S;fgL x'g] jf sDkgLsf] s'g} sfd /f]lsg] ePdf sDkgLn] To;sf] cf}lrTo
v'nfO{ /fli6«o:t/sf] af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfjsf] xsdf Ps tx dflysf]
clwsf/Lsf] :jLs[lt lnO{ ;ft lbg;Ddsf] calw lbO{ k'gM af]nkq cfXjfg ul/ jf lalgod @^
adf]lhd s'g} vl/b lalw 5gf}6 u/L ;f]lx k|s[of cg'?k vl/b ug{ ;Sg]5 .

-$_ af]nkq kmf/fd laqmL ePsf] / af]nkq btf{ ePsf] ljj/0f 5'§} lstfadf pNn]v u/L
/fVg' kg]{5 . af]nkq laqmL / btf{sf] ;do ;dfKt ePkl5 sfof{no k|d'vn] jf lghn] tf]s]sf]
clws[t sd{rf/Ln] ;f] lstfadf b:tvt u/L aGb ug'{ kg]{5 . af]nkq laqmL /sd a}Í
bflvnf ug'{ kg]{5 .
^&= cGt/f{li6«o:t/sf] af]nkq cfXjfg M -!_ o; ljlgodfjnL cGtu{t af]nkq cfXjfg ubf{
b]xfosf cj:yfdf cGt/f{li6«o :t/sf] af]nkq cfXjfg ug{' kg]{5 M–
-s_ sDkgLsf] dfu cg'?ksf] dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{ g]kfnleqsf PseGbf
a9L lgdf{0f Joj;foL jf cfk"lt{stf{af6 k|fKt gx'g] ePdf,
-v_ lgdf{0f sfo{, dfn;fdfg, cGo ;]jf jf b"/;~rf/ ;DaGwL ljz]if ;]jf
vl/bsf nflu /fli6«o:t/df af]nkq cfXjfg ubf{ s'g} af]nkq gk/L
ljb]zaf6 vl/b ug'{kg]{ ePdf,
-u_ bft[kIf;Fu ePsf] ;Demf}tf adf]lhd j}b]lzs ;xfotf >f]taf6 ljb]zL
dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{ vl/b ug'{kg]{ ePdf,
-3_ ljz]if tyf hl6n lsl;dsf] dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{ ePsf]n] cGt/f{li6«o
:t/sf] af]nkqaf6 vl/b ug'{kg]{ egL ;ldltn] lg0f{o u/]sf]df .
-@_ cGt/f{li6«o :t/sf] af]nkq cfXjfgsf] ;"rgf c+u|]hL efiffdf k|sfzg ug'{ kg{]5 /
af]nkq ;DaGwL ;a} sfuhft c+u|]hL efiffdf pknAw u/fpg' kg]{5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhdsf] ;"rgf sDkgLsf] j]a ;fO{6df klg /fVg' kg{]5 .
^*= b'O{ r/0fsf] af]nkq cfXjfg M -!_ b]xfosf] cj:yfdf b'O{ r/0fdf af]nkq cfXjfg ug{
;lsg]5 M–
-s_ vl/b ul/g] dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf] k|fljlws kIf jf vl/b
;Demf}tfsf zt{x¿ af]nkq cfXjfg ubf{sf avt k"0f{ ¿kdf olsg ug{
;Dej gePdf, jf
-v_ vl/b ul/g] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf] k|s[lt hl6n eO{ sDkgLn]
;f]sf ljleGg k|fljlws kIf jf vl/b ;Demf}tf ;DaGwL ;d:of ;dfwfg ug]{
ljifodf / To:tf k|fljlws kIf / ;Demf}tfsf] zt{ tyf To;af6 x'g]
kmfObfsf ;DaGwdf af]nkqbftf;Fu 5nkmn ug{' k/]df .
-@_ o; ljlgod adf]lhd k|yd r/0fsf] af]nkq cfXjfg ubf{ af]nkq ;DaGwL
sfuhftdf vl/bsf] p2]Zo, :k]lzlkms]zg, cGo ljz]iftf, af]nkqbftfsf] of]Uotf / ck]lIft
sfo{ ;Dkfbgsf ;fy} af]nkqbftfn] af]nkqdf d"No gv'nfO{ k|fljlws k|:tfj / vl/b
;Demf}tfsf] zt{sf ;DaGwdf l6Kk0fL dfq k]z ug{'kg{] s'/f pNn]v ug{' kg]{5 .
-#_ sDkgLn] pkljlgod -@_ adf]lhd u/]sf] af]nkq cfXjfg adf]lhd k|fKt
af]nkqsf ;DaGwdf s'g} jf ;a} af]nkqbftf;Fu 5nkmn ug{ ;Sg]5 .
-$_ pkljlgod -@_ adf]lhd k|fKt ePsf] af]nkqsf ;DaGwdf pkljlgod -#_
adf]lhd ePsf] 5nkmn ;d]tnfO{ ljrf/ u/L sDkgLn] b]xfo adf]lhd ug{ ;Sg]5 M–
-s_ vl/b ;DaGwL cfwf/e"t zt{x¿ (Basic Requirements) k"/f ug{ jf
Go"gtd sfo{ ;Dkfbg ug{ jf lgwf{l/t cjlw leq sfo{ ;DkGg ug{ g;Sg]
jf To:tf zt{x¿ k"/f ug{ jf sfo{ ;DkGg ug{ jf lgwf{l/t cjlw leq} sfo{
;DkGg ug{sf] nflu ;+zf]wg ug{ g;Sg] jf cGo s'g} sdhf]/L eO{
k|efju|fxL gePsf] af]nkq ;DaGwL k|:tfj /2 ug{],
-v_ k|lt:kwf{ clej[l4 ug{ k|fljlws :k]lzlkms]zg, d"NofÍgsf] cfwf/ / vl/b
;Demf}tfsf] zt{df x]/k]m/ jf ;'wf/ ug]{,
-u_ af]nkqbftfaf6 k]z ePsf ljleGg ljsNkx¿sf] pko'Qmtf lgwf{/0f ug{
d"NofÍg k4lt to ug{] .
-%_ pkljlgod -$_ adf]lhdsf] sfo{ ;dfKt ePkl5 sDkgLn] bf];|f] r/0fdf af]nkq
cfXjfg ug{' kg{]5 . To:tf] af]nkq cfXjfg ubf{ ;f]xL pkljlgod adf]lhd af]nkq /2
gePsf af]nkqbftfnfO{ kl/dflh{t af]nkq ;DaGwL sfuhft cg'¿k d"No ;lxtsf] af]nkq
k]z ug{ cfXjfg ug{' kg{]5 .
-^_ pkljlgod -%_ adf]lhd ul/g] bf];|f] r/0fsf] af]nkq ;DaGwL sf/jfxL o;}
ljlgodfjnLdf eO/x]sf] af]nkq ;DaGwL Joj:yf cg'¿k ug{' kg{]5 .
^(= af]nkq jf k"j{of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf ePsf] låljwf af/]sf] hfgsf/L M -!_ af]nkq jf
k"j{of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt s'g} s'/fdf låljwf eO{ ;f] ;DaGWfdf :ki6 ug{ lt
sfuhftdf pNn]v ePsf] ;dofjlw leq s'g} af]nkqbftfn] cg'/f]w u/]df sDkgLn] af]nkq
jf k"j{of]Uotfsf] k|:tfj k]z ug]{ clGtd Dofb ;dfKt x'g' cufj} To:tf] s'/fsf] hfgsf/L ;a}
af]nkqbftfnfO{ lbg' kg]{5 .
-@_ sDkgLn] pkljlgod -!_ adf]lhdsf] hfgsf/L / af]nkq jf k"j{of]Uotf ;DaGwL
sfuhftdf s'g} x]/km]/ u/]sf] eP To:tf] x]/km]/ ;DaGwL hfgsf/L vl/b sf/jfxLdf ;xefuL
ePsf ;a} af]nkqbftfnfO{ lghn] af]nkq k]z ubf{ jf k"j{of]Uotfsf] k|:tfj tof/ ubf{ To:tf]
x]/km]/ pk/ ;d]t ljrf/ ug{ ;do kfpg] u/L lbg' kg]{5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhdsf] sfo{sf] nflu af]nkqbftfnfO{ yk ;do lbg cfjZos
ePdf sDkgLn] af]nkq k]z ug]{ clGtd cjlw a9fpg ;Sg]5 .
&)= af]nkq k]z ug'{ k"j{sf] a}7s M -!_ sDkgLn] af]nkqbftfnfO{ af]nkq ;DaGwL sfuhft,
k|fljlws :k]l;lkms]zg, lgdf{0f:yn jf cGo o:t} s'/f ;DaGwL hfgsf/L u/fpg af]nkq k]z
ug]{ clGtd lbgeGbf /fli6«o:t/sf] af]nkq cfXjfgsf] ;"rgfsf] xsdf sDtLdf bz lbg /
cGt/f{li6«o:t/sf] af]nkq cfXjfgsf] ;"rgfsf] xsdf sDtLdf kGw| lbg cufj}
af]nkqbftfx?sf] a}7ssf] cfof]hgf ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] a}7sdf af]nkqbftfn] sDkgL ;dIf vl/b sf/jfxL
;DaGwL s'g} k|Zg jf lh1f;f /fVg ;Sg]5 / sDkgLn] k|Zgstf{x?sf] >f]t pNn]v gu/L ;a}
af]nkqbftfnfO{ To:tf] k|Zg jf lh1f;fsf] hjfkm / a}7ssf] dfO{Go'6 oyflz3| pknAw
u/fpg' kg]{5 .
-#_ pkljlgod -!_ adf]lhd ePsf] a}7saf6 af]nkq ;DaGwL sfuhftsf] s'g}
k|fljlws jf Jofkfl/s kIfdf x]/km]/ ug'{ kg]{ b]lvPdf sDkgLn] ;f] sfuhftdf ;f]xL adf]lhd
;+zf]wg u/L af]nkq ;DaGwL sfuhft vl/b ug]{ ;a} af]nkqbftfnfO{ To:tf] ;+zf]wg
ul/Psf] Joxf]/f To:tf] a}7s ePsf] k+Ffr lbgleq k7fpg' kg]{5 .
&!= af]nkq k]z ug]{ tyf vf]Ng] M -!_ af]nkq k]z ug{ OR5's JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn]
tf]lsPsf] b:t'/ lt/L ;DalGwt sfof{noaf6 ;f] sfof{nosf] sfof{no k|d'v jf lghn] tf]s]sf]
sd{rf/Lsf] b:tvt / sfof{nosf] 5fk nfu]sf] af]nkq ;DaGwL sfuhft lsGg jf sDkgLn]
tf]s] adf]lhd sDkgLsf] j]a ;fO{6 jf cGo :jLs[t j]a ;fO{6af6 af]nkq ;DaGwL sfuhft
8fpgnf]8 ug{ ;Sg]5 .
-@_ sDkgLn] af]nkq ;DaGwL sfuhft j]a ;fO{6af6 8fpgnf]8 ug]{ / ljB'lto
bflvnf ug]{ (e-submission) sf ;DaGwdf OR5's af]nkqbftf btf{ x'g], tf]lsPsf] b:t'/
e'QmfgL u/L af]nkq ;DaGwL sfuhft vl/b ug]{ / bflvnf ug]{ h:tf k|ls|ofx? lgwf{/0f ug{
;Sg]5 . OR5's af]nkqbftfsf] hfgsf/Lsf] nflu sDkgLn] af]nkqsf] ljB'lto bflvnf k|lj|mof
(e-submission procedures) sf ;DaGwdf sDkgLsf] j]a ;fO{6 jf cGo :jLs[t j]a
;fO{6df tyf af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v ug'{ kg]{5 .
-#_ Ps JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf] gfddf vl/b u/]sf] af]nkq ;DaGwL
sfuhft csf]{ JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfsf] gfdaf6 bflvnf ug{ kfO{g] 5}g .
-$_ d"No clej[l4 s/ / cfos/ btf{ k|df0f kq gePsf JolQm, kmd{, sDkgL jf
;+:yfsf] af]nkq :jLsf/ ug{' x'Fb}g .
t/, cGt/f{li6«o :t/sf] af]nkq cfXjfg ubf{ of] Joj:yf nfu" x'g] 5}g .
-%_ af]nkq lgwf{l/t 9fFrfdf, af]nkqbftf jf lghsf] clws[t k|ltlglwn] /Ltk"j{s
;xL5fk tyf l;naGbL u/L af]nkqbftf cfkm}+n] jf cfkmgf] k|ltlglw dfkm{t jf x'nfs jf
s'l/o/ dfkm{t jf sDkgLn] lgwf{/0f u/]sf] ljB'lto bflvnf k|ls|of dfkm{t af]nkq k]z ug'{
kg]{ :yfgdf af]nkq k]z ug]{ clGtd ldlt / ;do leq} k]z ug'{ kg]{5 .
-^_ pkljlgod -%_ adf]lhdsf] cjlw gf3L k|fKt ePsf af]nkqx? pk/ s'g} sf/jfxL
x'g] 5}g . To:tf af]nkqx? Gfvf]nL ;DalGwt af]nkqbftfnfO{ lkmtf{ ul/g]5 / ;DalGwt
af]nkqbftf cfkm\gf] af]nkq lkmtf{ lng gcfPdf klg lkmtf{ ePsf] dflgg]5 .
-&_ af]nkqsf] ;"rgfdf hgfP cg';f/sf] lglb{i6 :yfg, ldlt / ;dodf af]nkqjfnf
jf lghsf] k|ltlglwsf] /f]xj/df af]nkq vf]nL d'r'Nsfdf pkl:yt x'g] ;a}sf] ;xL5fk ug'{
u/fpg' kg{]5 . af]nkqbftf jf lghsf] k|ltlglw pkl:yt x'g gcfPdf klg ;f] af]nkqx¿
lgwf{l/t :yfg, ldlt / ;dodf vf]lng] 5 .
-*_ af]nkq vf]Nbf s'g} af]nkqbftfsf] af]nkqdf cÍ / cIf/ k|i6 gePsf], s]/d]6df
;xL gePsf] tyf cGo s'g} sf/0faf6 d"NofÍgsf] nflu låljwf x'g] l:ylt kfOPdf d'r'Nsfdf
;f]xL s'/f pNn]v u/L pkl:yt ;a}sf] ;xL u/fO{ /fVg' kg{]5 .
&@= ljb]zLn] af]nkq k]z ubf{ v'nfpg'kg{] s'/fx¿ M -!_ ljb]zL af]nkqbftfn] af]nkq k]z ubf{
g]kfnleq cfˆgf] s'g} Ph]06 jf k|ltlglw lgo'Qm ePsf] /x]5 eg] lghn] To:tf] Ph]06 jf
k|ltlglwsf] ;DaGwdf b]xfosf] ljj/0f v'nfpg' kg{]5 M–
-s_ Ph]06 jf k|ltlglwsf] gfd / 7]ufgf,
-v_ Ph]06 jf k|ltlglwn] kfpg] sldzgsf] cÍ, d'b|fsf] lsl;d / e'QmfgLsf]
tl/sf,
-u_ Ph]06 / k|ltlglw;Fu ePsf] s'g} zt{,
-3_ :yfgLo Ph]06sf] :yfoL n]vf gDa/ btf{ k|df0fkq / lghn] Ph]06 x'g
:jLsf/ u/]sf] kq .
-@_ ljb]zL af]nkqbftfn] af]nkq k]z ubf{ g]kfnleq cfˆgf] s'g} Ph]06 jf k|ltlglw
lgo'Qm gu/]sf] ePdf b]xfosf] ljj/0f v'nfpg' kg{]5 M–
-s_ af]nkq ;fy bflvnf ug{'kg{] w/f}6L /sd :yfgfGt/0f, x:tfGt/0f / ljb]zL
d'b|f ;6xL u/]sf] k|df0f,
-v_ ljb]zL d'b|f ;6xL ubf{ s'g} g]kfnL JolQm jf ;+:yfsf] a}Í vftf k|of]u u/]sf]
eP To:tf] JolQm jf ;+:yfsf] gfd tyf 7]ufgf / cfk}+mn] NofO{ ;6xL u/]sf]
eP a}Ísf] k|df0f .
-#_ ljb]zL af]nkqbftfsf] tkm{af6 Ph]06 jf k|ltlglwn] af]nkq k]z ubf{ pkljlgod
-!_ sf] v08 -v_ / -u_ df plNnlvt Joxf]/f k|i6 v'nfpg' kg{]5 .
&#= af]nkq lkmtf{ jf ;+zf]wg M -!_ af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] Psk6s k]z u/]sf] af]nkq jf
k|:tfj lkmtf{ lng jf ;+zf]wg ug{ rfx]df af]nkq jf k|:tfj k]z ug]{ clGtd ldlt / ;do
;dfKt x'g' cufj} l;naGbL lgj]bg lbg ;Sg]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] lgj]bg vfdsf] aflx/L efudf b]xfosf s'/f pNn]v
u/L ;DalGwt sfof{nodf k]z ug{' kg]{5 M–
-s_ af]nkq jf k|:tfjsf] ljifo,
-v_ af]nkq jf k|:tfj cfXjfg ug{] sfof{no jf clwsf/Lsf] gfd / 7]ufgf,
-u_ af]nkq jf k|:tfj ;+zf]wg ul/Psf] jf lkmtf{ dfu ul/Psf] ljifo, /
-3_ af]nkq jf k|:tfj vf]Ng] lbg / ;dodf dfq vf]Ng' kg{] Joxf]/f .
&$= af]nkq dfGo x'g] cjlw M -!_ sDkgLn] af]nkq ;DaGwL sfuhft jf k|:tfj cfXjfg
;DaGwL sfuhftdf af]nkq jf k|:tfjsf] dfGo x'g] cjlw b]xfo adf]lhd pNn]v ug'{ kg]{5 M–
-s_ bz s/f]8 ?k}ofF;Ddsf] nfut cg'dfg ePsf] af]nkq jf k|:tfjsf] nflu
gAa] lbg,
-v_ bz s/f]8 ?k}ofFeGbf a9L hlt;'s} nfut cg'dfg ePsf] af]nkq jf
k|:tfjsf] nflu Ps ;o aL; lbg .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] cjlwsf] u0fgf af]nkq k]z ug]{ clGtd ldltaf6
k|f/De x'g]5 .
-#_ pkljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg sDkgLn] af]nkq vf]n]kl5
af]nkq dfGo x'g] cjlw a9fpg' kg]{ ePdf ;f]sf] sf/0f v'nfO{ cfjZostf cg';f/ a9fpg
;Sg]5 .
-$_ pkljlgod -#_ adf]lhd af]nkq dfGo x'g] cjlw a9fpFbf ;DalGwt
af]nkqbftfsf] d~h'/L lng' kg]{5 . af]nkqsf] dfGo x'g] cjlw a9fpg] jf ga9fpg] eGg]
;DaGwdf af]nkqbftfn] lg0f{o ug{ ;Sg]5g\ .
-%_ pkljlgod -$_ adf]lhdsf] af]nkq dfGo x'g] cjlw a9fpg d~h'/ ug]{
af]nkqbftfn] af]nkq hdfgtsf] cjlw af]nkq dfGo x'g] cjlw a9fP hlQs} cjlw a9fpg'
kg]{5 .
-^_ pkljlgod -$_ adf]lhd d~h'/L glbg] af]nkqbftfsf] hdfgt lkmtf{ ug'{ kg]{5 .
-&_ sDkgLn] af]nkq dfGo x'g] cjlwleq} vl/b ;DaGwL sfo{ ;DkGg ul/;Sg' kg]{5 .
&%= af]nkq hdfgt tyf sfo{ ;Dkfbg hdfgt M -!_ af]nkqbftfn] af]nkq ;fy pkljlgdo -@_
adf]lhd x'g] /sd a/fa/sf] gub jf a}Í Uof/]G6Lsf] af]nkq hdfgt k]z ug'{ kg{]5 . o:tf]
/sdsf] gub hdfgt jf a}Í Uof/]G6L k|To]s af]nkq ;fy 5'§f 5'§} bflvnf ug{' kg{]5 .
-@_ o; ljlgodfjnL adf]lhd a'emfpg' kg{] af]nkq hdfgt jfkt :jLs[t nfut
cg'dfg /sdsf] b'O{ b]lv tLg k|ltzt /sdsf] ;Ldfleq /xL u0fgf ul/Psf] lglZrt /sdsf]
dflyNnf] xhf/ cÍ k'¥ofO{ ls6fg u/L af]nkqsf] ;"rgf k|sfzg ug{' kg{]5 .
t/, nfut cg'dfg gx'g] jf v'nfpg g;lsg] jf v'nfpg pko'Qm gx'g] cj:yfdf
saf]n cÍsf] b'O{ bzdnj kfFr k|ltztn] x'g] /sdsf] af]nkq hdfgt /fVg] Joj:yf
ldnfpg afwf kg]{ 5}g .
-#_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] af]nkq hdfgtsf] dfGo cjlw af]nkqsf] dfGo
cjlweGbf sDtLdf tL; lbg eGbf a9L cjlwsf] x'g' kg]{5 .
-$_ af]nkqbftfn] s'g} vf; jfl0fHo a}Í jf ljQLo ;+:yfn] hf/L u/]sf] af]nkq
hdfgt u|fXo x'g] gx'g] eGg] s'/f v'nfO{ lbg sDkgLnfO{ cg'/f]w u/]df sDkgLn] ;f]
;DaGwdf tTsfn} hjfkm lbg' kg]{5 .
-%_ ljb]zL a}Ín] hf/L u/]sf] af]nkq hdfgt g]kfnleqsf] jfl0fHo a}Ín] k|lt–
k|Tofe"lt (Counter Guarantee) u/]sf] x'g' kg]{5 .
-^_ pkljlgod -!_ adf]lhd k]z u/]sf] af]nkq hdfgt b]xfosf] cj:yfdf hkmt
x'g]5 M–
-s_ af]nkq k]z ug]{ clGtd ldlt / ;do kl5 af]nkq dfGo x'g] cjlwleq
af]nkqbftfn] af]nkq ;+zf]wg jf lkmtf{ ug{ dfu u/]df,
-v_ af]nkqdf b]lvPsf] cÍ ul0ftLo q'6L ;RofOPsf] s'/f af]nkqbftfn] :jLsf/
gu/]df,
-u_ 5gf}6 ePsf] af]nkqbftfn] af]nkq ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt zt{
adf]lhd vl/b ;Demf}tf gu/]df,
-3_ 5gf}6 ePsf] af]nkqbftfn] af]nkq ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt
sfo{;Dkfbg hdfgt vl/b ;Demf}tf ug]{ Dofbleq lbg g;s]df,
-ª_ af]nkq k/LIf0fsf] l;nl;nfdf dfu ul/Psf] s'g} hfgsf/L lbFbf
af]nkqbftfn] af]nkqsf] d"No jf ;f/e"t s'/f kl/jt{g u/]df,
-r_ ljlgod !)# adf]lhdsf] cfr/0f ljk/Lt sfd u/]df .
-&_ s'g} af]nkqbftfsf] af]nkq hdfgt hkmt ePsf] cj:yfdf sDkgLn] lghn]
/fv]sf] hdfgt /sd cfkm"nfO{ e'QmfgL ug{ To:tf] hdfgt hf/L ug]{ a}Í ;dIf hdfgt dfGo
/xg] cjlwleq} bfjL ug'{ kg]{5 .
-*_ vl/b ;Demf}tf ;DkGg ePkl5 To:tf] vl/b ;Demf}tf ug]{ af]nkqbftf tyf
pkljlgod -^_ adf]lhd hdfgt hkmt ug'{ gkg]{ af]nkqbftfsf] af]nkq hdfgt sDkgLn]
lkmtf{ ug{' kg]{5 .
-(_ af]nkq :jLs[t ePdf af]nkqbftfn] vl/b ;Demf}tf ug{] vl/b /sd cÍsf]
lgdf{0f tyf dd{t ;Def/ sfo{sf] xsdf kfFr k|ltzt / dfn;fdfg vl/bsf] xsdf bz
k|ltztn] x'g cfpg] /sd gub jf a}Í Uof/]G6Lsf] sfo{ ;Dkfbg hdfgt (Performance
Bond) k]z ug'{ kg{]5 .
o;/L hdfgt bflvnf ubf{ af]nkqbftfn] nfut cg'dfgsf] kGw| k|ltzt eGbf a9L
36]/ sa'n u/]sf] ca:yfdf kGw| k|ltzt eGbf hlt /sdn] 3l6 sa'n u/]sf] 5 ;f] sf]
krf; k|ltztn] x'g cfpg] /sd tf]lsPsf] sfo{;Dkfbg hdfgt /sddf yk u/L
sfo{;Dkfbg hdfgt jfkt bflvnf ug'{ kg]{5 .
-!)_ pkljlgod -(_ adf]lhdsf] a}Í Uof/]G6L lnFbf ;DalGwt sfof{non] dfu]sf
avt a}Ín] t'?Gt e''QmfgL lbg] / vl/b ;Demf}tfsf] zt{sf] cjlwe/ dfGo x'g] zt{ /x]sf]
Uof/]G6LnfO{ dfq dfGotf lbOg] 5 . vl/b ;Demf}tf cjlwe/sf] a}Í Uof/]G6L pknAw x'g
g;s]sf] cj:yfdf k|To]s jif{ gjLs/0f x'g] Joj:yf ldnfO{ a}Í Uof/]G6L lng ;lsg] 5 .
ljb]zL a}Ín] hf/L u/]sf] Uof/]G6Lsf] xsdf g]kfnsf a}Ín] k|lt–k|Tofe"lt (Counter
Guarantee) u/]sf]nfO{ dfq dfGotf lbOg] 5 .
-!!_ pkljlgod -(_ adf]lhd gub hdfgt /fv]sf]df kl5 a}Í Uof/]G6Ldf kl/jt{g
ug{ kfOg] 5}g .
-!@_ o; ljlgodfjnL adf]lhd bflvnf ePsf] af]nkq hdfgt jf sfo{ ;Dkfbg
hdfgt a}Í Uof/]06Lsf] ¿kdf k|fKt ePsf] eP To;sf] clen]v /fvL Dofb e'Qmfgsf]
lgoGq0f ug{' kg{]5 / gubsf] ¿kdf bflvnf ePsf]df ;f] /sd sDkgLsf] a}Í vftfdf hDdf
u/L ;f]sf] >]:tf /fVg' kg{]5 .

kl/R5]b–*
af]nkq k/LIf0f tyf d"NofÍg ;DaGwL Joj:Yff
&^= af]nkqdf sf/jfxL gx'g] M b]xfo adf]lhdsf] /Lt gk'u]sf] af]nkqdf sf/jfxL ul/g] 5}g M–
-s_ ;DalGwt sfof{noaf6 laqmL ePsf] af]nkq kmf/fd e/L gcfPsf] jf
af]nkq kmf/fdsf] lgwf{l/t z'Ns e'QmfgL gul/Psf],
-v_ l;naGbL eO{ gcfPsf],
-u_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf af]nkqbftf jf lghsf] clwsf/ k|fKt
k|ltlglwsf] ;xL5fk eO{ gcfPsf],
-3_ Dofbleq bflvnf x'g gcfPsf],
-ª_ af]nkq cfXjfgsf] ;"rgfdf plNnlvt 9fFrf, dfGo cjlw / /sdsf]
hdfgt gePsf],
-r_ ;+o'Qm pkj|mddf sfd ug]{ lgdf{0f Joj;foLn] ;+o'Qm pkj|md ;DaGwL
;Demf}tfsf] k|dfl0ft k|ltlnlk k]z gu/]sf],
-5_ lkmtf{ lnPsf] af]nkq,
-h_ ljlgod *^ sf] pkljlgod -!_ adf]lhd c:jLs[t jf /2 ePsf af]nkq,
-em_ ljlgod *^ sf] pkljlgodx? -@_, -#_, -$_ / -%_ adf]lhd cfk;df
ldnf]dtf] u/L / an k|of]u u/L bflvnf ePsf af]nkq,
-`_ af]nkq cfXjfgsf] ;"rgfdf tf]lsPsf] cGo zt{x¿ k"/f gu/]sf] .
&&= d"NofÍg ;ldlt M -!_ k"j{of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq, k/fdz{ ;]jfsf] cfzo kq jf k|:tfj jf
l;naGbL b/efpkq k/LIf0f / d"NofÍg ug{ sfof{nosf] k|d'vn] tf]s]sf] clws[tsf]
;+of]hsTjdf ;DalGwt ljifosf] lj1, n]vftk{msf] k|ltlglw, sfg"g tkm{sf] k|ltlglw /
;DalGwt ljefu jf sfof{nosf] k|ltlglw ;d]t /xg] u/L Ps d"NofÍg ;ldlt u7g ug{'
kg{]5 .
-@_ d"NofÍg ;ldltn] sfof{no k|d'vsf] :jls[lt lnO{ sfdsf] k|s[lt / cfjZostf
cg';f/ cfkm\gf] a}7sdf ;DalGwt ljz]if1 jf sd{rf/LnfO{ cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .
-#_ d"NofÍg ;ldltnfO{ k/fdz{bftfsf] ;xof]u cfjZos ePdf :jLs[t sfo{qmd /
ah]6sf] cwLgdf /xL sDkgLn] o; ljlgodfjnLsf] sfo{ljlw ckgfO{ k/fdz{bftf lgo'Qm ug{
;Sg]5 .
-$_ d"NofÍg ;ldltsf] a}7ssf] dfO{Go'6 tof/ u/L /fVg' kg{]5 / ;ldltdf 5nkmn
ePsf ;Dk"0f{ ljifosf] kmfOn v8f u/L /fVg' kg{]5 .
-%_ d"NofÍg ;ldltn] clwsf/ k|fKt clwsf/L ;dIf ;f] k|of]hgsf] nflu tf]lsPsf]
Dofbleq d"NofÍg k|ltj]bg k]z ug{' kg]{5 .
-^_ d"NofÍg ;ldltsf] a}7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw ;f] ;ldlt cfk}+mn] lgwf{/0f u/]
adf]lhd x'g]5 .
&*= af]nkq k/LIf0f M -!_ sDkgLn] ljlgod &! adf]lhd vf]n]sf] af]nkq k/LIf0f tyf d"NofÍgsf]
nflu d"NofÍg ;ldltdf k]z ug{' kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd k]z ePsf] af]nkq d"NofÍg ug{' cl3 d"NofÍg ;ldltn]
b]xfosf s'/fx¿ lgSof{}n ug{ af]nkqsf] k/LIf0f ug{' kg{]5 M–
-s_ af]nkqbftfn] af]nkq k]z ug{ sfg"g adf]lhd of]Uo ePsf] k'i6\ofO{+ ug{]
sfuhftx¿ k]z eP jf gePsf],
-v_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf af]nkqbftfnfO{ lbOPsf] lgb]{zg cg'¿k
af]nkq k"0f{ eP jf gePsf] / af]nkqbftf jf lghsf] clwsf/ k|fKt
k|ltlglwsf] ;xL5fk eP jf gePsf],
-u_ af]nkq ;fy hdfgt k]z ug{'kg{] eP af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v
eP adf]lhdsf] 9fFrf / dfGo cjlwsf] hdfgt ;+nUg eP jf gePsf],
-3_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt k|fljlws :k]lzlkms]zg / ;f]xL
sfuhftdf ;+nUg vl/b ;Demf}tfsf zt{ cg'¿k af]nkq ;f/e"t ¿kdf
k|efju|fxL eP jf gePsf] .
-#_ pkljlgod -@_ sf] v08 -v_ adf]lhd af]nkqsf] k"0f{tfsf] k/LIf0f ubf{ b]xfPsf
s'/fx¿ k/LIf0f ug{' kg]{5 M–
-s_ af]nkqbftfsf] clwsf/ k|fKt k|ltlglw jf :yfgLo Ph]G6nfO{ lbPsf]
clVtof/gfdfsf] sfuhft k]z eP jf gePsf],
-v_ ;+o'Qm pkj|md ;DaGwL ;Demf}tf cfjZos eP ;f] k]z eP jf gePsf],
-u_ af]nkqbftfsf] / lghn] pNn]v u/]sf] dfn;fdfgsf] u|fXotf (Eligibility)
k|dfl0ft ug{] sfuhft k]z eP jf gePsf],
-3_ af]nkqbftfsf] of]Uotf ;DaGwL cfjZos sfuhft k]z eP jf gePsf],
-ª_ af]nkq ;DaGwL sfuhft adf]lhd b/ ljZn]if0f k]z ug{'kg{] eP To:tf] b/
ljZn]if0f k]z eP jf gePsf],
-r_ af]nkqbftf JolQmut ?kdf jf ;+o'Qm pks|dsf] ;fem]bf/sf] ?kdf Ps
eGbf a9L af]nkqdf ;+nUg eP jf gePsf],
-5_ af]nkqbftf ljlgod !)$ sf] pkljlgod -@_, -#_, -$_ / -%_ adf]lhd
vl/b sf/jfxLdf efu lng cof]Uo eP jf gePsf],
-h_ sDkgLn] tf]s]sf] sfof{noaf6 las|L ePsf] af]nkq ;DaGwL sfuhftdf
af]nkq k]z eP gePsf],
-em_ ;DalGwt JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yf cfkm}+n] vl/b u/]sf] af]nkq
;DaGwL sfuhft e/L k]z u/] jf gu/]sf], /
-`_ cGo cfjZos s'/fx? .
-$_ sDkgLn] o; ljlgod adf]lhd af]nkqsf] k/LIf0f ug{] l;nl;nfdf
af]nkqbftf;Fu cfjZos hfgsf/L dfu ug{ ;Sg]5 .
-%_ sDkgLn] pkljlgod -$_ adf]lhd dfu u/]sf] hfgsf/L ;DalGwt af]nkqbftfn]
sDkgLnfO{ lbg' kg{]5 / To;/L hfgsf/L lbFbf af]nkqsf] d"No jf cGo ;f/e"t s'/f kl/jt{g
jf x]/k]m/ ug{ ;lsg] 5}g .
-^_ k"j{of]Uotf lgwf{/0f eO{ cfXjfg ePsf] af]nkq k/LIf0f ubf{ af]nkqbftfsf]
of]Uotf k"j{of]Uotf cg'¿k 5 jf 5}g k/LIf0f ug{' kg{]5 .
-&_ pkljlgod -^_ adf]lhd of]Uotf k/LIf0f ubf{ k"j{of]Uotf cg'¿ksf] of]Uotf
;f/e"t¿kdf 36L ePsf] kfOPdf To:tf] af]nkqbftfsf] af]nkq /2 ug{'kg]{5 .
-*_ o; ljlgod adf]lhd af]nkq k/LIf0f ubf{ af]nkqdf s'g} cÍ ul0ftLo q'6L
kfOPdf sDkgLn] To:tf] q'6L ;Rofpg ;Sg]5 / To;/L q'6L ;RofpFbf PsfO{ b/ / s'n
/sddf leGgtf ePdf PsfO{ b/ dfGo x'g]5 / ;f]xL b/ adf]lhd s'n /sd ;Rofpg' kg{]5 .
-(_ af]nkqbftfn] af]nkqdf pNn]v u/]sf] PsfO{ b//]6 /sd cÍ / cIf/df km/s
k/]df cIf/df n]lvPsf] /sd dfGo x'g]5 .
-!)_ pkljlgod -*_ jf -(_ adf]lhd q'6L ;RofOPsf]df To;/L q'6L ;RofOPsf]
hfgsf/L ;DalGwt af]nkqbftfnfO{ lbg' kg{]5 .
-!!_ af]nkqbftfn] k]z u/]sf] af]nkqdf xf8{slk / ;ˆ6slkdf plNnlvt PsfO{ (Bill
of Quantity) / d"No b/ tyf s'n d"Nodf km/s k/]df xf8{slkdf plNnlvt PsfO{ / d"No
b/ tyf s'n d"NonfO{ dfGotf lbOg]5 .
&(= af]nkq d"NofÍg M -!_ ljlgod &^ adf]lhd sf/jfxL gx'g] egL 5'6\ofO{Psf af]nkq afx]s
bflvnf ePsf cGo af]nkqx? d"NofÍgsf] nflu ;dfj]z ug{' kg{]5 .
-@_ k"j{of]Uotf lgwf{/0f u/L af]nkq cfXjfg ul/Psf] cj:yfdf k"j{ of]Uo ePsf
af]nkqbftf afx]s cGo af]nkqbftfaf6 k|fKt af]nkqnfO{ pkljlgod -!_ adf]lhd x'g]
d"NofÍgdf ;dfj]z ul/g] 5}g .
-#_ af]nkqsf] d"NofÍg ubf{ af]nkqsf] k|fljlws, Jofkfl/s / cfly{s kIfsf] d"NofÍg
ug{' kg{]5 .
-$_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]lvt If]q, u'0f:t/, ljz]iftf, zt{, sfo{ ;Dkfbg
jf cGo s'g} cfjZostfdf tflTjs km/s / uDeL/ c;/ gkg{] sDkgLnfO{ :jLsfo{ ;fgfltgf
km/s (Minor Deviations) ePsf af]nkqx¿nfO{ ;f/e"t ¿kdf k|efju|fxL (Substantially
Responsive) af]nkq dflgg]5 / To:tf af]nkqsf] d"NofÍg ubf{ nfutdf s'g} k|efj kg{]
ePdf To:tf] k|efjsf] d"No ;dfg cfwf/df sfod u/L af]nkqsf] saf]n cÍdf ;dfof]hg
u/L af]nkqsf] d"NoflÍt /sd lgsfNg' kg{]5 .
-%_ d"NofÍg ;ldltn] pkljlgod -$_ adf]lhdsf] ;fgfltgf km/ssf] d"No sfod
ubf{ ;DalGwt sfdsf] nfut cg'dfg jf k|rlnt ahf/ d"No jf Aofhb/sf] cfwf/df sfod
ug{' kg{]5 . To:tf] nfut cg'dfg, k|rlnt ahf/ d"No jf Aofh b/ lglZrt gePsf]
cj:yfdf ;f]xL cfO6dsf] cGo ;f/e"t ¿kdf k|efju|fxL af]nkqdf pNn]v ePsf] d"Nosf]
cf};tsf cfwf/df sfod ug{' kg]{5 .
-^_ pkljlgod -$_ adf]lhdsf] ;fgfltgf km/ssf] d"No af]nkqbftfsf] af]n cÍsf]
kGw| k|ltzteGbf a9L ePdf To:tf] af]nkq ;f/e"t ¿kdf ck|efju|fxL ePsf] dflgg]5 /
To:tf] af]nkqnfO{ d"NofÍgdf ;dfj]z ul/g] 5}g .
-&_ pkljlgod -$_ / -%_ tyf ljlgod *), *! / *@ adf]lhd lgsflnPsf]
af]nkqsf] d"NoflÍt /sd af]nkqsf] t'ngf ug{] k|of]hgsf] nflu dfq k|of]u x'g]5 / vl/b
;Demf}tfsf] d"Nodf ;dfj]z ug{ kfOg] 5}g .
-*_ af]nkqsf] d"NofÍg af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v ePsf] cfwf/ / tl/sf
cg';f/ ug{' kg{]5 / To;/L d"NofÍg ubf{ k|To]s af]nkqsf] d"NoflÍt /sd csf{] af]nkqsf]
d"NoflÍt /sd;Fu t'ngf u/L Go"gtd af]n cÍ sa'n ug{] af]nkq lgwf{/0f ug{' kg{]5 .
-(_ pkljlgod -*_ adf]lhd Go"gtd af]n cÍ sa'n ug{] af]nkqsf] af]nkqbftfsf]
of]Uotf af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]lvt of]Uotf d"NofÍgsf cfwf/ cg'¿k eP gePsf]
hfFr ug{' kg{]5 .
-!)_ pkljlgod -*_ adf]lhd lgwf{/0f ul/Psf] Go"gtd af]n cÍ sa'n ug{]
af]nkqsf] af]nkqbftfsf] of]Uotf hfFr ubf{ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]lvt of]Uotf
d"NofÍgsf cfwf/ cg'¿k ePsf] kfOPdf To:tf] af]nkq Go"gtd d"NoflÍt ;f/e"t¿kdf
k|efju|fxL af]nkq dflgg]5 . o;/L hfFr ubf{ To:tf] af]nkqbftfsf] of]Uotf af]nkq ;DaGwL
sfuhftdf pNn]lvt d"NofÍgsf cfwf/ cg'¿k ePsf] gkfOPdf lghsf] af]nkq d"NofÍgaf6
x6fO qmdzM csf{] Go"gtd af]n cÍ sa'n ug{] af]nkqbftfsf] of]Uotfsf] hfFr ;f]xL cfwf/df
ug{' kg{]5 .
-!!_ af]nkqsf] d"nk|lt / k|ltlnlkdf d"No jf cGo s'g} s'/fdf leGgtf kfOPdf d"n
k|ltdf pNn]v ePsf] d"No jf s'/f dfGo x'g]5 .
*)= af]nkqsf] k|fljlws kIfsf] d"NofÍg M -!_ d"NofÍg ;ldltn] af]nkqsf] k|fljlws kIfsf]
d"NofÍg ubf{ b]xfosf s'/fx?sf] d"NofÍg ug{' kg{]5 M–
-s_ dfn;fdfg cfk"lt{, lgdf{0f sfo{ jf cGo ;]jfsf] If]q,
-v_ d'Vo d'Vo dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf cGo ;]jfsf] k|fljlws :k]l;lkms]zg,
sfo{ ;~rfng tyf sfo{ ;Dkfbg ljz]iftfx¿ (Operating and
Performance Characteristics), /
-u_ jf/]06Lsf] ;dofjlw .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd d"NofÍg ubf{ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]lvt s'/f
/ af]nkqbftfn] af]nkqdf pNn]v u/]sf] s'/fdf s'g} leGgtf kfOPdf d"\NofÍg ;ldltn] ;f]
leGgtf ;d]t pNn]v ug{' kg{]5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhdsf] leGgtfsf] d"No af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v
eP adf]lhdsf] cfwf/ / tl/sf adf]lhd u0fgf u/L sfod ug'{ kg{]5 .
*!= af]nkqsf] Jofkfl/s kIfsf] d"NofÍg M -!_ af]nkqsf] k|fljlws kIfsf] d"NofÍg ePkl5
d"NofÍg ;ldltn] To:tf] af]nkqsf] Jofkfl/s kIfsf] d"NofÍg ubf{ b]xfosf s'/fx?sf]
d"NofÍg ug{' kg{]5 M–
-s_ dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{, cGo ;]jf jf b"/;~rf/ ;DaGwL ljz]if ;]jf
cfk"lt{ jf ;DkGg ug{] cjlw,
-v_ e'QmfgLsf] zt{,
-u_ af]nkqbftfn] ;dodf sfd ;DkGg gu/] jfkt ltg{'kg{] k"j{lgwf{l/t
Ifltk"lt{,
-3_ k|Tofe"lt ;DaGwL af]nkqbftfsf] bfloTj,
-ª_ af]nkqbftfn] k"/f ug{' kg]{ bfloTj,
-r_ af]nkqbftfn] k|:tfljt vl/b ;Demf}tfdf cGo s'g} zt{ yk u/]sf] eP
To:tf] zt{ .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd d"NofÍg ubf{ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]lvt s'/f
/ af]nkqbftfn] af]nkqdf pNn]v u/]sf] s'/f hfFrL s'g} leGgtf kfOPdf d"NofÍg ;ldltn]
;f] leGgtf ;d]t pNn]v ug{' kg{]5 .
-#_ d"NofÍg ;ldltn] pkljlgod -@_ adf]lhdsf] leGgtfsf] d"No sfod ubf{ af]nkq
;DaGwL sfuhftdf pNn]v eP adf]lhdsf] cfwf/ / tl/sf adf]lhd u0fgf u/L sfod ug{'
kg{]5 .
*@= af]nkqsf] cfly{s kIfsf] d"NofÍg M -!_ af]nkqsf] k|fljlws / Jofkfl/s kIfsf] d"NofÍg
ePkl5 To:tf] af]nkqsf] cfly{s kIfsf] d"NofÍg ug{' kg{]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd cfly{s kIfsf] d"NofÍg ubf{ k|fljlws / Jofkfl/s kIfsf
cfjZos s'/fx¿ ;lxt b]xfosf s'/fx? ;d]tsf] af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v ePsf]
cfwf/ / tl/sf adf]lhd d"No lgwf{/0f u/L af]nkqsf] d"NoflÍt /sd sfod ug{' kg{]5 M–
-s_ cfGtl/s 9'jfgL vr{,
-v_ k|fljlws ljz]iftf .
-#_ pkljlgod -@_ sf] v08 -v_ adf]lhd k|fljlws ljz]iftfsf] d"NofÍg ubf{ af]nkq
;DaGwL sfuhftdf pNn]lvt vl/b ;DaGwL Go"gtd b/, Ifdtf jf k|ltkmn (Output) eGbf
a9L b/, Ifdtf jf k|ltkmnsf] af]nkq k]z ePsf]df d"NofÍg ;ldltn] Go"gtd b/, Ifdtf jf
k|ltkmnsf] dfq d"NofÍg ug{' kg{]5 .
-$_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf :jb]zL dfn;fdfg / :yfgLo lgdf{0f Joj;foLnfO{
k|fyldstf lbOg] s'/f pNn]v ePsf] cj:yfdf d"NofÍg ;ldltn] :jb]zL dfn;fdfg jf
lgdf{0f Joj;foLnfO{ lbOg] k|fyldstfsf] /sd u0fgf u/L To:tf] /sd ljb]zL af]nkqbftfsf]
saf]n cÍdf hf]8L d"NoflÍt cÍ sfod ug{' kg{]5 .
-%_ d"NofÍg ;ldltn] af]nkq d"NofÍg ubf{ af]nkqbftfn] l;kmfl/; u/]sf] hu]8f
kf6{k'hf{sf ;DaGwdf ljrf/ ug{' x'Fb}g . af]nkqbftfn] eljiodf hu]8f kf6{k"hf{ pknAw
u/fpg' kg]{ egL af]nkqdf zt{ /flvPsf] eP To:tf kf6{k"hf{sf] d"No af]nkq d"NofÍg ubf{
;dfj]z ul/g] 5}g .
-^_ af]nkq kmf/fddf pNn]lvt Jofj;flos / k|fljlws k|:tfjdf s'g} klg k|d'v
km/s (Major Deviations) gePsf] af]nkqnfO{ ;f/e"t ?kdf k|efju|fxL af]nkq dfgL
cfly{s d"NofÍg ug{' kg{]5 .
*#= lgdf{0f sfo{sf] af]nkqsf] ljz]if d"NofÍg M -!_ lgdf{0f sfo{sf] af]nkq d"NofÍg ubf{ d"NofÍg
;ldltn] ljlgodx? *), *! / *@ df pNn]lvt s'/fsf] cltl/Qm b]xfosf s'/fsf] d"NofÍg
ug{' kg{]5 M–
-s_ lgdf{0f sfo{sf] sfo{ of]hgf, sfo{ ;Dkfbg tflnsf / kl/rfng ;do
af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v eP cg';f/sf] eP jf gePsf],
-v_ af]nkqbftfn] lan ckm SjflG66Ldf ;+nUg cfO6dsf] nflu pNn]v u/]sf]
k|lt PsfO{ b/ ljZj;gLo eP jf gePsf],
-u_ saf]n cÍ b]xfosf] sf/0fn] c;Gt'lnt eP jf gePsf] M–
-c_ vl/b ;Demf}tfsf] k|f/lDes r/0fdf ug{' kg{] sfdsf] cfO6dsf] nflu
af]nkqbftfn] c:jfefljs pRr b/ pNn]v u/]sf]n], jf
-cf_ af]nkqbftfn] lan ckm SjflG66Lsf] s'g} cfO6ddf Go"g cg'dfg
ePsf] egL ljZjf; u/]sf] cfO6dsf] nflu lghn] c:jfefljs pRr
b/ pNn]v u/]sf]n] .
-@_ pkljlgod -!_ sf] v08 -u_ adf]lhdsf] cj:yfdf jf af]nkqbftfn] ;Gtf]ifhgs
?kdf sfd ;DkGg ug{ g;Sg] u/L Go"g saf]n cÍ pNn]v u/]sf] jf lgdf{0f sfo{sf] If]q jf
k|fljlws :k]l;lkms]zg unt ¿kdf a'lem jf ga'lem c:jfefljs Go"g saf]n cÍ pNn]v
u/]sf] jf k|f/lDes r/0fdf ul/g] lgdf{0f sfo{sf] nflu a9L b/n] pNn]v u/]sf] (Front
Loading) 5 jf 5}g eGg] s'/f d"NofÍg ;ldltn] hfFr ug{' kg{]5 . To;/L Go"g saf]n cÍ
pNn]v u/]sf] cj:yfdf d"NofÍg ;ldltn] To:tf] af]nkqbftf;Fu b/ ljZn]if0f ;xLtsf]
:ki6Ls/0f dfu ug{' kg{]5 .
-#_ d"NofÍg ;ldltn] pkljlgod -@_ adf]lhd dfu]sf] :ki6Ls/0f ;Gtf]ifhgs ePdf
To:tf] af]nkqbftf;Fu lghsf] saf]n cÍsf] bz k|ltztn] x'g] /sd a/fa/sf] yk sfo{
;Dkfbg hdfgt lnO{ af]nkq :jLs[t ug{] l;kmfl/; ug{ / To:tf] :ki6Ls/0f ;Gtf]ifhgs
gePdf To:tf] af]nkq c:jLs[t ug{ sfof{nonfO{ l;kmfl/; ug{ ;Sg]5 .
-$_ pkljlgod -#_ adf]lhd lnOPsf] yk sfo{ ;Dkfbg hdfgt clGtd lan e'QmfgL
ePkl5 lkmtf{ ug{' kg{]5 .
*$= k|ltj]bg k]z ug{'kg]{ M d"NofÍg ;ldltn] b]xfosf s'/f v'nfO{ o; ljlgodfjnL adf]lhd
u/]sf] k/LIf0f tyf d"NofÍgsf] lj:t[t ljZn]if0f ;lxtsf] d"NofÍg k|ltj]bg tof/ u/L ;f]
k|of]hgsf] nflu tf]lsPsf] Dofb leq sfof{nodf k]z ug{' kg{]5 M–
-s_ af]nkqbftfsf] gfd / 7]ufgf,
-v_ ljlgod &* sf] pkljlgod -@_, -#_, -$_ / -^_ adf]lhd k/LIf0f ubf{
kfOPsf cfwf/x¿,
-u_ af]nkqbftfx¿sf] s'n saf]n /sd, d"NoflÍt /sd / d'b|f,
-3_ ljlgod ^$ sf] pkljlgod -$_ sf] v08 -r_ adf]lhd af]nkq t'ngf ug{
k|of]u ePsf] d'b|f / af]nkq sfuhftdf pNn]v ePsf] ldltsf] ljlgdo
b/sf] cfwf/df sfod ePsf] /sd,
-ª_ ljlgod &* sf] pkljlgod -*_ / -(_ adf]lhd q'6L ;RofPsf] eP To:tf]
q'6L ;RofO{ sfod ePsf] s'n saf]n /sd / d'b|f,
-r_ af]nkqbftfn] d"Nodf s'g} 5'6 lbg k|:tfj ul/Psf] s'/f cfly{s k|:tfj
vf]n]sf] d'r'Nsfdf pNn]v ePsf] eP d"NofÍg ;ldltn] ;f] 5'6 /sd
;dfof]hg u/]sf] s'/f,
-5_ ljlgod &( sf] pkljlgod -$_ / -!)_ tyf ljlgod *@ sf] pkljlgod -
^_ adf]lhd ;f/e"t ¿kdf k|efju|fxL Go"gtd d"NoflÍt af]nkqsf]
d"NofÍgsf] cfwf/ / tl/sf .

kl/R5]b–(
af]nkqsf] :jLs[tL / vl/b ;Demf}tf ;DaGwL Joj:yf
*%= af]nkq :jLs[t ug{] clwsf/L / lghsf] st{Jo M -!_ af]nkq :jLs[t ug{] clwsf/ af]nkqsf]
/sdsf] cfwf/df kl/R5]b–!@ df pNn]v eP adf]lhdsf] clwsf/LnfO{ x'g]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] clwsf/L cfkm}+n] af]nkq :jLs[t ug{ gldNg] ePdf
;f]sf] sf/0f pNn]v u/L lgheGbf Ps tx dflysf] clwsf/Laf6 :jLs[t u/fpg' kg{]5 .
-#_ af]nkq :jLs[t ug{] clwsf/Lsf] st{Jo b]xfo adf]lhdsf] x'g]5 M–
-s_ o; ljlgod adf]lhd kg{ cfPsf af]nkqx¿ dWo] o; ljlgodfjnLn]
tf]s]sf] d"NofÍgsf cfwf/x¿ k"/f u/]sf] ;f/e"t¿kdf k|efju|fxL Go"gtd
d"NoflÍt af]nkq :jLs[t ug{' kg{]5 .
-v_ s]xL af]nkqx¿ jf Pp6f dfq af]nkq ;f/e"t¿kdf k|efju|fxL ePsf]
sf/0fn] dfq af]nkq c:jLs[t ug{ jf k"gM af]nkq cfXjfg ug{ ;lsg] 5}g
.
-u_ ljlgod &^ adf]lhdsf] /Lt gk'u]sf] af]nkq :jLsf/ ug{' x'Fb}g .
-3_ af]nkq c:jLs[t ePsf] jf vl/b sf/jfxL /2 ePsf] cfwf/sf] ;"rgf ;a}
af]nkqbftfx¿nfO{ lbg' kg]{5 .
-ª_ af]nkq cfXjfg ubf{ s'g} af]nkq gk/L jf ;Dk"0f{ af]nkq c:jLs[t jf
vl/b sf/jfxL /2 eO{ k'gM af]nkq cfXjfg ubf{ To;/L af]nkq c:jLs[t
jf vl/b sf/jfxL /2 x'gfsf] sf/0fsf] ;dLIff u/L cfjZostfg';f/ af]nkq
;DaGwL sfuhft, k|fljlws :k]lzlkms]zg, nfut cg'dfg tyf vl/b
;Demf}tfsf zt{x¿df x]/k]m/ ;d]t ug{' kg{]5 .
-r_ af]nkq d"NofÍg k|ltj]bg k]z x'g cfPsf] a9Ldf tL; lbgleq af]nkq
:jLs[t ug{' kg{]5 . ;f] cjlwleq af]nkq :jLs[t ug{ g;lsPdf ;f]sf]
sf/0f v'nfO{ Ps tx dflysf] clws[tnfO{ hgfp lbO{ To:tf] af]nkq
:jLs[t ug{' kg{]5 .
*^= af]nkq c:jLs[t ug{] jf vl/b sf/jfxL /2 ug{] M -!_ sDkgLn] b]xfosf s'g} cj:yfdf ;Dk"0f{
af]nkq c:jLs[t ug{ jf vl/b sf/jfxL /2 ug{ ;Sg]5 M–
-s_ ljlgod &* adf]lhd af]nkq k/LIf0f ubf{ s'g}klg af]nkq ;f/e"t ¿kdf
k|efju|fxL gePdf, jf
-v_ ;f/e"t ¿kdf k|efju|fxL Go"gtd d"NoflÍt af]nkqsf] af]n cÍ nfut
cg'dfgeGbf ;f/e"t ¿kdf a9L ePdf, jf
-u_ cf}lrTo / sf/0faf6 k'i6\ofO{+ eO{ dfu ul/Psf] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{,
k/fdz{ ;]jf, cGo ;]jf jf b"/;~rf/ ;DaGwL ljz]if ;]jf cfjZos gePdf
.
-@_ s[lqd k|lt:kwf{ x'g] u/L cfk;L ldnf]dtf]df (Cartelling) af]nkq lbPsf] jf
;+zf]wg u/]sf] b]lvPdf To;/L ldnf]dtf] ug{]sf] af]nkq /2 u/L w/f}6L hkmt ul/g]5 .
-#_ ldnf]dtf] jf cfly{s k|nf]eg lbO{ jf k|lt:kwL{nfO{ an k|of]u u/L k|lt:kwf{af6
jl~rt u/fPsf] s'/f vl/b ;Demf}tf eO{ sfo{ z'? ePkl5 klg v'Ng cfO{ k|dfl0ft ePdf
vl/b ;Demf}tf k|fKt ug{]sf] vl/b ;Demf}tf /2 u/L w/f}6L / cGo /sd hkmt ul/g]5 .
-$_ cfk;df ldn]/ af]nkq /fv]sf] eGg] s'/fsf] ;DaGwdf s;}n] k|df0f ;lxt ph"/
ug{ ;Sg]5 . 5fglagaf6 ph"/ ;To 7xl/g uPdf pkljlgod -@_ / -#_ adf]lhd x'g]5 .
-%_ vl/b ;Demf}tf k|fKt ug{] p2]Zon] cGo k|lt:kwL{nfO{ s'g} k|sf/n] af]nkq k|:t't
ug{ s;}n] /f]s]sf] k|dfl0ft ePdf To:tf af]nkqbftfaf6 bflvnf ePsf] af]nkq /2 u/L
lghn] /fv]sf] w/f}6L /sd hkmt ul/g]5 .
-^_ pkljlgod -@_ / -#_ adf]lhdsf] sf/jfxL ;ldltåf/f ul7t ;DalGwt ljifosf]
pk;ldltn] ug{]5 .
*&= cg'lrt k|efjdf kfg{ / kg{ gx'g] M s'g} af]nkqbftfn] cfˆgf] jf c¿ s;}sf] af]nkqsf]
;DaGwdf s'g} lsl;dsf] cg'lrt k|efj kfg{ jf bafa lbg k|of; u/] u/fPdf To:tf]
af]nkqbftfsf] af]nkq c:jLs[t ug{ ;lsg] 5 / o;/L af]nkq c:jLs[t ul/Pdf ;f]sf]
clen]v /fVg jf /fVg nufpg' kg{]5 . af]nkq d"NofÍg / lg0f{o ug{] k|lqmofdf ;+nUg
sd{rf/L To:tf] k|efjdf k/]sf] kfOPdf To:tf] sd{rf/L pk/ ljefuLo sf/jfxL x'g]5 .
**= af]nkqsf] :jLs[lt / vl/b ;Demf}tf M -!_ sDkgLn] ;f/e"t¿kdf k|efju|fxL af]nkqx? dWo]
Go"gtd d"NoflÍt af]nkq dfq :jLs[ltsf] nflu 5gf}6 ug{' kg{]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd af]nkq 5gf}6 ePsf] ;ft lbgleq sDkgLn] ;DalGwt
af]nkqbftfnfO{ lghsf] af]nkq :jLs[t ug]{ cfzosf] ;"rgf lbg' kg{]5 . To;/L 5gf}6 ePsf]
af]nkqsf] af]nkqbftfsf] gfd, 7]ufgf / /sdsf] hfgsf/L cGo af]nkqbftfnfO{ ;d]t lbg'
kg{]5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhd af]nkq :jLs[t ug]{ cfzosf] ;"rgf lbPsf] ;ft lbgsf]
cjlwleq s'g} af]nkqbftfn] ljlgod !)* adf]lhd k'g/fjnf]sgsf] nflu lgj]bg lbPsf]
cj:yfdf afx]s pkljlgdo -!_ adf]lhd 5gf}6 ePsf] af]nkqbftfsf] af]nkq :jLs[t u/L
lghnfO{ kGw| lbgleq vl/b ;Demf}tf ug{sf] nflu sfo{ ;Dkfbg hdfgt bflvnf ug{ ;"rgf
lbg' kg{]5 . ;DalGwt af]nkqbftfn] sfo{ ;Dkfbg hdfgt bflvnf u/]sf] kGw| lbgleq vl/b
;Demf}tf u/L ;Sg' kg{]5 .
-$_ pkljlgod -#_ adf]lhdsf] cjlwleq sfo{ ;Dkfbg hdfgt bflvnf u/L
af]nkqbftf ;Demf}tf ug{ gcfPdf lghsf] af]nkq hdfgt /sd hkmt u/L ;f] eGbf nuQ}
kl5sf] csf{] ;f/e"t ¿kdf k|efju|fxL Go"gtd d"NoflÍt af]nkqbftfsf] af]nkq :jLs[t u/L
vl/b ;Demf}tf ug{' kg{]5 . ;f] af]nkqbftf klg sfo{;Dkfbg hdfgt bflvnf u/L vl/b
;Demf}tf ug{ gcfPdf To; kl5sf] ;f/e"t ¿kdf k|efju|fxL Go"gtd d"NoflÍt
af]nkqbftfsf] af]nkq qmdzM :jLs[t u/L lghnfO{ o; ljlgod adf]lhd vl/b ;Demf}tf ug{
;"rgf lbg' kg{]5 .
-%_ pkljlgod -@_ adf]lhdsf] ;"rgf lbPsf] tL; lbgleq af]nkq c:jLs[t ePsf]
s'g} af]nkqbftfn] lghsf] af]nkq c:jLs[t ePsf] sf/0fsf] hfgsf/L dfu u/]df lghnfO{
;DalGwt sfof{non] To:tf] hfgsf/L lbg' kg]{5 .
-^_ af]nkqbftfn] ljlgod &% sf] pkljlgod -!_ adf]lhd /fv]sf] af]nkq hdfgt
/sd o; ljlgodfjnL adf]lhd vl/b ;Demf}tf ug{] sfd ;dfKt geP;Dd lkmtf{ lbOg] 5}g .
-&_ af]nkq :jLs[lt ePkl5 o; ljlgodfjnLdf pNn]v ul/Psf cGo s'/fx¿sf]
cltl/Qm vl/b ;Demf}tfdf af]nkq ;DaGwL sfuhft, k|:tfj ;DaGwL sfuhft jf l;naGbL
b/efpkq ;DaGwL kmf/fddf plNnlvt zt{x¿ ;d]t ;dfj]z u/L ljlgod *( adf]lhd
vl/b ;Demf}tf ug{' kg{]5 .
-*_ vl/b ;Demf}tf ;DkGg ePkl5 af]nkq jf k/fdz{ ;]jf d"NofÍgsf] kl/0ffd
;lxtsf] ;"rgf sDkgLsf] j]a ;fO{6 tyf ;"rgf kf6Ldf 6fF;u/L ;fj{hlgs ug{' kg{]5 .
-(_ s'g} af]nkq :jLs[t ug{] jf gug{] ;jf{lwsf/ sDkgLdf ;'/lIft /xg]5 .
*(= vl/b ;Demf}tf / ;f]sf zt{x? M -!_ sDkgLn] o; ljlgodfjnL adf]lhd km'6s/ vl/b afx]s
cGo vl/b ubf{ o; ljlgod adf]lhd vl/b ;Demf}tf ug'{ kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] vl/b ;Demf}tfdf af]nkq ;DaGwL sfuhft, k|:tfj
;DaGwL sfuhft jf l;naGbL b/efpkq ;DaGwL kmf/fddf plNnlvt zt{x? ;dfj]z ug'{
kg]{5 / To:tf zt{x? ;Demf}tfsf] k|s[lt cg';f/ b]xfo adf]lhd x'g ;Sg]5g\ M–
-s_ vl/b ;Demf}tfsf kIfx?sf] gfd / 7]ufgf, kmf]g, km\ofS; gDa/, O{d]n
7]ufgf / ;Demf}tf sfof{Gjogsf nflu ;Dks{ /fVg] JolQm,
-v_ vl/b ;Demf}tfsf] sfo{ If]q,
-u_ vl/b ;Demf}tfdf /x]sf lnvtx?sf] ljj/0f / k|fyldstfsf] qmd,
-3_ sfo{ ;Dkfbg tflnsf,
-ª_ cfk"lt{ ;do, sfo{;Dkfbg ug'{ kg]{ ;do jf Dofb yk ug{ ;lsg] g;lsg]
Joj:yf,
-r_ vl/b ;Demf}tfsf] /sd jf ;f] lgwf{/0f ug]{ tl/sf,
-5_ dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jf :jLsf/ x'g] zt{x?,
-h_ k]ZsL e'QmfgL, ljb]zL d'b|fsf] e'QmfgL nufot e'QmfgLsf zt{ / tl/sf,
-em_ sfa' aflx/sf] kl/l:ytL (Force Majeure),
-`_ d"No ;dfof]hg ug{ ;lsg] eP ;f]sf] Joj:yf,
-6_ vl/b ;Demf}tf ;zf]wg / e]l/P;g cfb]z hf/L ug{ ;lsg] eP ;f]sf]
Joj:yf,
-7_ aLdf cfjZos ePdf ;f] ;DaGwL Joj:yf,
-8_ cfjZos kg]{ hdfgt,
-9_ lgwf{l/t cjlwdf sfo{ ;Dkfbg x'g g;s] jfktsf] k"j{ lgwf{l/t Ifltk"lt{ -
lnlSj8]6]8 8\ofd]h_,
-0f_ vl/b ;Demf}tf /2 ug{ ;Sg] Joj:yf,
-t_ ;a sG6«ofS6 ug{ ;lsg] jf g;lsg] Joj:yf,
-y_ ljjfb ;dfwfgsf] ;+oGq,
-b_ nfu" x'g] sfg"g, /
-w_ cGo cfjZos s'/fx? .
()= ;Demf}tf sfof{Gjog M -!_ vl/b ;Demf}tf sfof{Gjog ubf{ sDkgLn] cfjZostf cg';f/
b]xfosf sfdx? ug{' kg]{5 M–
-s_ vl/b ;Demf}tf ePkl5 ;DalGwt cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf, ;]jf k|bfos jf
lgdf{0f Joj;foL;Fu cfjZos eP a}7s -kf]i6 lj8 sGkm|]G;_ ug]{,
-v_ ;Demf}tf sfof{Gjog ;DaGwL sfo{of]hgf / sfo{tflnsf tof/ ug{],
-u_ ;Demf}tfsf] zt{ adf]lhd ;doleq} k|lttkq vf]Ng] Joj:yf ug]{,
-3_ cfjZos ePdf ;Demf}tf sfof{Gjog 6f]nL u7g ug]{,
-ª_ ;Demf}tf sfof{Gjog sfo{ of]hgf cg';f/ vl/b ;Demf}tf sfo{fGjogsf]
k|ult cg'udg ug]{ / u'0f:t/ kIfsf] lg/LIf0f / k/LIf0f ug]{,
-r_ lgdf{0f Joj;foLnfO{ lgdf{0f sfo{:yn ;'Dkg] / ;f] :yn;Dd kxF'rsf]
Joj:yf ldnfpg], vl/b ;Demf}tfsf] x]/km]/, e]l/Pzg cfb]z, d"No
;dfof]hg, vl/b ;Demf}tf lgnDjg jf cGt, sfo{ ;DkGg k|df0fLs/0f,
e'QmfgL cflbsf] Joj:yfkg ug]{,
-5_ sDkgL / cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf, ;]jf k|bfos jf lgdf{0f Joj;foL aLr
s'g} ljjfb pTkGg eP To:tf] ;Demf}tfdf plNnlvt ljjfb ;dfwfgsf]
pkfo ckgfpg], ;Demf}tf pNn+3g ePsf] cj:yfdf ;Demf}tfdf plNnlvt
pkrf/ ;DaGwL Joj:yf cg';f/ sf/jfxL cl3 a9fpg],
-h_ ah]6 / nfut n]vf -Cost Accounting_ sf] kIf nufot ;Demf}tf
sfof{Gjogsf] ljQLo kIfsf] Joj:yfkg ug]{,
-em_ ;Demf}tf sfof{Gjog;Fu ;DalGwt sfuhft l;nl;nfa¢ / Jojl:yt 9+un]
/fVg],
-`_ ;Dkfbg ePsf] sfd :jLs[t ug]{, /
-6_ ;Demf}tf sfof{Gjogsf] cfjlws k|ltj]bg Ps tx dflysf] clwsf/L ;dIf
k]z ug]{ .
-@_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg vl/b ;Demf}tf
sfof{Gjogsf] ;'k/Lj]If0f ug]{ lgsfon] cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf, ;]jf k|bfos jf lgdf{0f
Joj;foLsf] vl/b ;Demf}tfdf plNnlvt clwsf/df k|lts'n c;/ gkg]{ u/L] gS;f,
:k]l;lkms]zg / vl/b ;Demf}tfsf] zt{ cg';f/ vl/b ;Demf}tf sfof{Gjog eP gePsf]
;'k/Lj]If0f ug{ ;Sg]5 .
(!= aLdf u/fpg' kg{] M -!_ bz nfv ¿k}ofFeGbf a9L /sdsf] vl/b ;Demf}tfdf lgdf{0f Joj:ffoL
jf cfk"lt{stf{n] aLdf u/fpg'kg]{ Joj:yf ug'{ kg]{5 .
-@_ lgdf{0f Joj;foLn] ;Demf}tf u/]sf] ;ft lbgleq vl/b ;Demf}tf z'? x'g] ldltb]lv
dd{t cjlw;Dd nfu" x'g] u/L lgDgfg';f/sf] hf]lvdsf] nflu aLdf u/]sf] k|df0f sfof{nodf
k]z ug{' kg{]5 . o:tf] aLdfsf] aLdfÍ af]nkq kmf/fddf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
-s_ lgdf{0f ;fdu|L, k|of]u ul/g] d]lzg, cf}hf/ jf Knf06 nufot lgdf{0f sfo{sf]
k"0f{ k|lt:yfkg vr{,
:ki6Ls/0f M o; v08sf] k|of]hgsf] nflu ævr{Æ eGgfn] gfkmf ;d]tnfO{
hgfpF5 .
-v_ k]zfut z'Ns, lgdf{0f sfo{sf] s'g} efu eTsfpg, x6fpg tyf s'+8f ss{6
jf v]/ uPsf] ;fdu|L x6fpgsf] nflu nfUg] vr{ nufot xfgL jf gf]S;fgL
eP jfkt x'g] vr{ jf ;f] ;DaGwL cfg'ifflËs vr{ ;d]6\gsf nflu v08 -
s_ adf]lhdsf] k|lt:yfkg vr{sf] kGw| k|ltzt /sd jf vl/b ;Demf}tfdf
plNnlvt eP adf]lhdsf] cltl/Qm /sd,
-u_ lgdf{0f Joj;foLn] lgdf{0f :yndf NofPsf] cfkm\gf] pks/0f / cGo j:t'sf]
lgdf{0f :yndf k|lt:yfkg ug{ nfUg] kof{Kt /sd,
-3_ lgdf{0f Joj;foLnfO{ lgdf{0f :yn ;'lDkPsf] ldltb]lv x:tfGt/0f k|df0fkq
hf/L ul/g] ldlt;Dd lgdf{0f sfo{sf] s'g} v08 jf c+zdf pkljlgod -#_
df pNn]v ePsf] sf/0f afx]s cGo h'g;'s} sf/0faf6 x'g] ;a} xfgL
gf]S;fgL,
-ª_ lgdf{0f Joj;foLsf] b]xfosf bfloTjx? M–
-!_ lgdf{0f Joj;foLn] q'6L ;Rofpg] bfloTjsf] cjlwdf cfkm\gf] bfloTj
kfng ug]{ qmddf ePsf] xfgL gf]S;fgL, /
-@_ q'6L ;Rofpg] bfloTjsf] cjlw k|f/De x'g' cl3 pTkGg ePsf] s'g}
sf/0faf6 q'6L ;Rofpg] bfloTjsf] cjlwdf ePsf] xfgL gf]S;fgL .
-#_ o; ljlgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg lgdf{0f Joj;foLn]
pkljlgod -@_ sf] v08 -3_ adf]lhdsf] aLdfaf6 b]xfosf sf/0faf6 ePsf] xfgL gf]S;fgL
jf Ifltsf] nflu bfloTj jxg ug'{ kg]{ 5}g M–
-s_ o'4, zq'tf jf cfqmd0f,
-v_ ljb«f]x, qmflGt, laKnj jf ;}lgs zf;g jf u[x o'4,
-u_ ljls/0fsf] km}nfj6, cf0fljs OGwgsf] ljls/0f jf Hjngaf6 pTkGg
cf0fljs kmf]x/ jf ljls/0fo'Qm ljiffbL ljikmf]6 jf cGo xflgsf/s
tTjx?sf] ljikmf]6 jf cf0fljs ;+of]hg jf ;f]sf] cf0fljs c+zsf] k|b'if0f, /
-3_ ltj| Wjlgs ultdf p8\g] xjfO{ hxfh jf xjfO{ oGqåf/f >[lht jfo'sf] rfk
.
-$_ vl/b ;Demf}tfdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s lgdf{0f sfo{ ubf{ jf To;df
/x]sf] s'g} q'6L ;'wf/ ubf{ ePsf] jf To:tf sfo{sf] kl/0ffd :j?k ePsf] b]xfosf] xfgL
gf]S;fgL jfktsf] Ifltk"lt{sf] bfjL / To:tf] bfjL ;DaGwL sf/jfxL ubf{ nfu]sf] vr{ tyf
b:t'/ lgdf{0f Joj;foLn] Joxf]g'{ kg]{5 M–
-s_ s'g} JolQmnfO{ rf]6k6s nfu]df jf lghsf] d[To' ePdf, jf
-v_ lgdf{0f sfo{df afx]s sfo{ ;~rfng / ;DkGgsf] l;nl;nfdf s'g} ;DklQdf
ePsf] xfgL gf]S;fgL .
-%_ lgdf{0f Joj;foL jf cfk"lt{stf{n] dfn;fdfg vl/bdf dfn;fdfgsf] l;=cfO{=kL=
(Carriage and Insurance Paid to) d"Nosf] sDtLdf Ps;o bz k|ltzt /sd a/fa/sf]
uf]bfdb]lv uf]bfd;Dd o'4, x8tfn / cfuhgL ;d]tsf] ;a} hf]vLd Joxf]g]{ u/L aLdf u/fpg'
kg]{5 .
-^_ clwsf/k|fKt clwsf/Lsf] lnlvt :jLs[lt lagf aLdfsf zt{x¿df s'g} kl/jt{g
ug{ kfOg] 5}g .
(@= vl/b ;Demf}tfdf ;+zf]wg M -!_ sfdsf] u'0f:t/, Ifdtf, kl/df0f, cfo' / k|fljlws ljz]iftfdf
s'g} c;/ gkg]{ s'/f ljlgod ^$ sf] pkljlgod -$_ adf]lhdsf] ;ldltaf6 olsg u/L u/fO{
sfdsf] cfwf/e"t k|s[lt jf If]q kl/jt{g gx'g] u/L b'j} kIfsf] lnlvt ;xdltaf6 vl/b
;Demf}tfdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s sDkgLnfO{ cfly{s ef/ ga9\g] u/L vl/b
;Demf}tfdf ;+zf]wg ug{ ;lsg]5 .
-@_ b]xfo adf]lhdsf] cj:yf ljBdfg ePdf pkljlgod -!_ sf] cwLgdf /xL
dfn;fdfgsf] pTkQLsf] d"n's) (Country of Origin kl/jt{g u/L ;Demf}tf ;+zf]wg ug{
;lsg]5 M–
-s_ vl/b ;Demf}tf ePkl5 ;f] ;Demf}tfdf pNn]lvt dfn;fdfgsf] pTkfbg
;Demf}tfdf tf]lsPsf] b]zdf aGb ePsf], jf
-v_ cGo sfa' aflx/sf] kl/l:ytL (Force Majeure) k/L ;Demf}tfdf tf]lsPsf]
b]zaf6 cfk"lt{ x'g g;Sg] cj:yf /x]sf] .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhd ;Demf}tfdf pNn]lvt dfn;fdfgsf] pTkQLsf] d"n's
(Country of Origin) kl/jt{g u/L ;Demf}tf ;+zf]wg ubf{ pTkfbssf] pTkfbg tyf cfk"lt{
>[Înf (Production and Supply Chain) k|dfl0ft x'g' kg]{ / ;Demf}tfdf pNn]lvt a|f08,
:k]lzlkms]zg, Ifdtf / u'0f:t/ cg'?ks} dfn;fdfg cfk"lt{ x'g] Joj:yf ug'{ kg]{5 .
-$_ pkljlgod -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg pkljlgod -@_ adf]lhdsf]
cj:yf k/L ;Demf}tfdf pNn]lvt dfn;fdfgsf] a|f08 ;d]t kl/jt{g x'g] ePdf sDkgLnfO{
cfly{s ef/ ga9\g] u/L pkljlgod -!_ adf]lhd ;Demf}tfdf ;+zf]wg ug{ ;lsg]5 .
-%_ sDkgLsf] lxt x'g] olsg ePdf pkljlgod -@_, -#_ / -$_ adf]lhd ;Demf}tf
;+zf]wg ubf{ cku|]8]8 e;{g jf :k]lzlkms]zg tyf pRr Ifdtf / u'0f:t/sf] dfn;fdfg
cfk"lt{ x'g] Joj:yf ldnfpg ;lsg]5 .
-^_ ljlgod (# adf]lhd e]l/Pzg cfb]z hf/L ubf{ jf ljlgod ($ adf]lhd d"No
;dfof]hg ubf{ vl/b ;Demf}tfdf ;+zf]wg ug'{ kg]{ 5}g .
(#= e]l/P;g cfb]z M -!_ vl/b ;Demf}tfdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s vl/b ;Demf}tf
ubf{sf avt k"jf{g'dfg ug{ g;lsPsf] kl/l:ylt ;f] ;Demf}tf sfof{Gjogsf] qmddf ;[hgf
eO{ k|fljlws sf/0faf6 To:tf] sfo{sf] kl/df0fdf yk, 36 ug{ jf gofF cfO6d yKg jf ;§f
ug{ cfjZos b]lvPdf ;f]sf] :ki6 sf/0f v'nfO{ k|fljlws k'i6\ofO{+ lnO{ e]l/P;g cfb]z hf/L
ug{ ;lsg]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] cfb]z hf/L ubf{ b]xfo adf]lhd hf/L ug{' kg{]5 M–
-s_ ;DalGwt sfdsf] cfwf/e"t k|s[lt jf If]q kl/jt{g gx'g] u/L ug{' kg{],
-v_ ah]6sf] Joj:yf ePsf] x'g' kg]{, /
-u_ clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] :jLs[lt lnPsf] x'g' kg]{ .
-#_ vl/b ;Demf}tfdf pNn]lvt b//]6eGbf a9L b//]6 x'g] u/L e]l/Pzg cfb]z hf/L
ug{' x'Fb}g . a9L b//]6 x'g] u/L e]l/Pzg cfb]z hf/L ug{' kg{] ePdf cfO6dsf] b/ ;d]t
ljZn]if0f u/L Ps tx dflysf] clwsf/Laf6 :jLs[t u/fpg' kg{]5 .
-$_ vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] vl/bdf gofF cfO6d yk ug{'kg{] ePdf sDkgLn]
To:tf] gofF cfO6dsf] b/ ;d]t ljZn]if0f u/L b//]6 lgwf{/0f ug{' kg{]5 .
-%_ o; ljlgod adf]lhd e]l/Pzg cfb]z hf/L ubf{ b]xfosf s'/fx? :ki6 ¿kdf
v'nfpg' kg{]5 M–
-s_ e]l/Pzgsf] k|s[lt, 7"nf cfO6d, ;fgf cfO6d,
-v_ Dofb yk ug{' kg{] jf gkg{] / kg{] eP slt lbg ug'{kg{],
-u_ e]l/Pzg ul/Psf cfO6dsf] b//]6 lan ckm SjfG6L6Lsf] cfO6dsf] b//]6
eGbf 36La9L,
-3_ cBfjlws k]m/abn hDdf ;Demf}tf d"Nosf] slt k|ltzt ePsf], /
-ª_ e]l/Pzg cfb]zkl5sf] hDdf–hDdL /sd z'? ;Demf}tf d"Nosf] slt k|ltzt
x'g] .
-^_ s'g} sf/0fn] ;do cefj eO{ jf cfsl:ds sfo{ ug{'kg{] cj:yf cfO{ t'?Gt yk
sfd u/fpg k/]df sfof{non] Ps tx dflysf clwsf/Laf6 k"j{ :jLs[lt lnO{ e]l/Pzg sfo{
cufl8 a9fpg ;Sg]5 .
-&_ ;Demf}tfdf gk/]sf yk gofF sfo{sf] lx;fa ubf{ z'? nfut cg'dfg / :jLs[t
;Demf}tf d"Nodf hlt k|ltztn] sd ePsf] 5 ;f]xL k|ltztsf] cfwf/df yk gofF sfo{sf]
nfutsf] cg'dfg /sddf 36fO{ e'QmfgL ul/g]5 . z'? nfut cg'dfg /sdeGbf :jLs[t
;Demf}tf d"No a9L ePdf yk gofF sfo{sf] nfut cg'dfg /sddf ga9\g] u/L e'QmfgL
ul/g]5 . pbfx/0fsf] nflu M z'? nfut cg'dfg Psnfv ?k}ofF /x]sf] / ;Demf}tf d"No gAa]
xhf/ ?k}ofF ePsf] cj:yfdf z'? nfut cg'dfg eGbf :jLs[t ;Demf}tf d"Nodf bzk|ltztn]
sd ePsf] 5 . o:tf] cj:yfdf olb yk gofF sfo{sf] nfutsf] cg'dfg /sd bz xhf/ ?k}ofF
x'g cfof] eg] ;f] /sddf bz k|ltztsf b/n] /sd 36fO{ afFls x'g] /sd gf} xhf/ e'QmfgL
ul/g] 5 . t/, ;Demf}tf d"No Ps nfv bz xhf/ ?k}ofF /x]5 eg] yk sfdsf] nflu bz
xhf/ ?k}ofF g} e'QmfgL ug{' kg{]5 .
($= vl/b ;Demf}tfdf d"No ;dfof]hg M -!_ vl/b ;Demf}tfdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s
kGw| dlxgfeGbf a9L cjlwsf] vl/b ;Demf}tf sfof{Gjog ug{] qmddf d"No ;dfof]hg ug{
cfjZos b]lvPdf clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] d"No ;dfof]hg ug{ ;Sg]5 . o;/L d"No
;dfof]hg ug{ ;lsg] jf g;lsg] Joj:yf af]nkq ;DaGwL sfuhft / vl/b ;Demf}tfdf
:ki6 v'nfpg' kg{]5 .
t/, lgdf{0f sfo{df /fli6«o :t/sf] af]nkq cfXjfg eO{ vl/b ;Demf}tf eO;s]sf]
cj:yfdf ck|Tofl;t ¿kdf s'g} lgdf{0f ;fdu|Lsf] d"No ;fljs d"Nosf] bz k|ltzt;Dd
36a9 ePdf d"Nodf s'g} ;dfof]hg ul/g] 5}g . ck|Tofl;t ¿kdf s'g} lgdf{0f ;fdu|Lsf]
d"No ;fljs d"Nosf] bz k|ltzteGbf a9L 36a9 ePdf To;/L bz k|ltzteGbf a9L ePsf]
k|ltztsf] b/df dfq d"No ;dfof]hg ul/g]5 .
-@_ vl/b ;Demf}tfdf d"No ;dfof]hgsf] Joj:yf ubf{ b]xfosf s'/fx? ;d]t
pNn]v ug{' kg]{5 M–
-s_ d"No ;dfof]hg ug]{ cj:yf,
-v_ lgwf{/0f ug]{ ;"q,
o; v08 adf]lhd ;"q lgwf{/0f ubf{ ;DkGg ePsf] sfddf nfu]sf] >d,
;fdu|L / pks/0fx?sf] dfq d"No ;dfof]hg x'g] u/L ug'{ kg]{5 .
-u_ v08 -v_ adf]lhdsf] ;"qdf k|of]u ul/g] d"Nosf] ;+/rgf ->d, pks/0f,
;fdu|L, O{Gwgsf] d"No cflb_,
-3_ d"No ;dfof]hgsf] clwstd /sd,
-ª_ k|To]s d"No ;+/rgfsf] d"No ;dfof]hg ug{ k|of]u ul/g] ;Da4 d"No ;"rL
(Price Indices),
-r_ d"No ;"rL pNn]v ug{ k|of]u ul/g] d'b«f / e'QmfgL lbg k|of]u ul/g] d'b|f
aLrsf] ljlgdo b/sf] 36a9 dfkg ug]{ tl/sf,
-5_ d"No ;dfof]hg ;"q k|of]u ug{ lnOg] cfwf/ ldlt,
-h_ d"No ;dfof]hg ;"q nfu" x'g] ;dosf] cGt/fn, /
-em_ d"No ;dfof]hg ;"qsf] k|of]uaf6 b]lvg' kg]{ Go"gtd d"No j[l4 / d"No
;dfof]hg ;DaGwL k|fjwfg nfu" x'g k"/f x'g'kg]{ cGo zt{ tyf aGb]h .
-#_ pkljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg vl/b ;Demf}tf k|fKt ug{]
JolQmsf] l9nfO{sf] sf/0faf6 ;Demf}tf adf]lhdsf] sfd ;f] ;Demf}tfdf plNnlvt cjlwleq
;DkGg geO{ a9L ;do nfu]sf]df jf Psd'i6 sfo{ ;Dkfbg (Lumpsum Contract) jf
lglZrt ah]6sf] cfwf/df vl/b ;Demf}tf ePsf]df d"No ;dfof]hg ug{ ;lsg] 5}g .
-$_ o; ljlgod adf]lhd ul/g] d"No ;dfof]hgsf] clwstd /sd z'? ;Demf}tf
d"Nosf] kRrL; k|ltzteGbf a9L x'g] 5}g . d"No ;dfof]hgsf] /sd ;f] clwstd l;dfeGbf
a9L x'g] ePdf sDkgLn] vl/b ;Demf}tf cGTo ug{, ;Demf}tf d"NonfO{ :jLs[t ah]6leq
kfg{sf] nflu lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, ;]jf k|bfos jf k/fdz{bftf;Fu jftf{ ug{ jf vr{
36fpg] cGo pkfo cjnDag ug{ ;Sg]5 .
(%= vl/b ;Demf}tfsf] Dofb yk tyf k"j{ lgwf{l/t Ifltk"lt{sf] Joj:yf ug{] M -!_ vl/b ;Demf}tfsf]
Dofb yk tyf k"j{ lgwf{l/t Ifltk"lt{ ;DaGwL Joj:yf ;DalGwt vl/b ;Demf}tfdf pNn]v eP
adf]lhd x'g]5 .
-@_ sDkgLn] b]xfo adf]lhdsf] cj:yfdf ;Demf}tf sfof{Gjogsf] Dofb yk u/L lbg
;Sg]5 M–
-s_ cfk"lt{stf{sf] sfa' aflx/sf] ljz]if kl/l:ylt jf s'g} dgfl;a dflkmssf]
sf/0f k/]df, /
-v_ ;Demf}tf sfof{Gjogsf] nflu sDkgLn] k"/f ug{'kg{] bfloTj k"/f ug{ g;s]sf]
cj:yfdf .
-#_ pkljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg pkljlgod -@_ adf]lhdsf]
cj:yf k/L vl/b ;Demf}tfdf tf]lsPsf] cjlwleq cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, k/fdz{bftf
jf ;]jf k|bfosn] cfkm"nfO{ ;'lDkPsf] sfd k"/f ug{ g;lsg] cj:yf k/]df lghn] ;f]sf] sf/0f
v'nfO{ sfd k"/f ug{'kg{] cjlw ;dfKt x'g'eGbf ;ftlbg cufj} ;DalGwt sfof{nodf Dofb
yksf] nflu lgj]bg lbg' kg{]5 .
-$_ pkljlgod -#_ adf]lhd lgj]bg k|fKt ePkl5 sDkgLsf] clwsf/ k|fKt
clwsf/Ln] ;f] ;DaGwdf cfjZos hfFra'em ug{ jf u/fpg ;Sg]5 . To;/L hfFra'em ubf{ jf
u/fpFbf lghn] b]xfosf s'/fx? ljrf/ ug'{ kg]{5 M–
-s_ ;DalGwt lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosn] vl/b
;Demf}tf adf]lhdsf] sfd ;dod} ;DkGg ug{ e/dUb'/ k|of; u/]sf] lyof]
jf lyPg,
-v_ sDkgLn] ;DalGwt lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jf
k|bfosnfO{ ;Demf}tf adf]lhd pknAw u/fpg' kg]{ s'/f pknAw u/fPsf]
lyof] jf lyPg,
-u_ sfa' aflx/sf] kl/l:yltsf] sf/0faf6 sfddf l9nfO{ ePsf] xf] jf xf]Og, /
-3_ vl/b ;Demf}tf adf]lhd k"/f ug{'kg{], k"/f ePsf / afFsL sfdsf] ljj/0f .
-%_ cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfossf] l9nfO{sf] sf/0faf6
vl/b ;Demf}tfdf tf]lsPsf] Dofbleq vl/b ;Demf}tfsf] sfd k"/f x'g g;s]df lghn]
sDkgL;Fu u/]sf] ;Demf}tf /sd dWo] k'/f x'[g g;s]sf] sfd jf ;~rfngdf Nofpg g;s]sf]
pks/0f jf ;]jf a/fa/sf] /sdsf] k|lt xKtf z'Go bzdnj kfFr k|ltztsf b/n] a9Ldf s'n
;Demf}tf /sd -d"No clej[l4 s/ afx]s_ sf] bz k|ltzt;Dd xhf{gf (Liquidated Damages)
Ifltk"lt{ lng] u/L Dofb yk ug{ ;Sg] Joj:yf vl/b ;Demf}tfdf ug{ ;lsg]5 .
t/, s'g} sfdsf] ;DaGwdf o; pkljlgoddf plNnlvt xhf{gf /sd eGbf km/s
lsl;dsf] xhf{gf nufpg' kg{] ePdf ;ldltsf] :jLs[lt lnO{ ug{ ;lsg]5 .
-^_ pkljlgod -%_ adf]lhd xhf{gf nufpg] u/L Dofb yk ubf{ cfk"lt{stf{, lgdf{0f
Joj;foL, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosn] yk cfly{s Jooef/ bfjL ug{ gkfpg] s'/f ;d]t
:ki6 v'nfO{ ;f]sf] hfgsf/L ;DalGwt cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, k/fdz{bftf jf ;]jf
k|bfosnfO{ lbg' kg{]5 .
-&_ pkljlgod -%_ adf]lhdsf] k"j{ lgwf{l/t Ifltk"lt{ ltb{}df ;DalGwt cfk"lt{stf{,
lgdf{0f Joj;foL, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfos vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] sfo{ ;Dkfbg ug]{
bfloTjaf6 d'Qm x'g ;Sg] 5}g .
(^= vl/b ;Demf}tfsf] sfo{ k|ult cg'udg ug{] M -!_ vl/b ;Demf}tf ubf{ sfo{qmd / sfo{
tflnsf ;d]t ;+nUg u/L ;Demf}tf ug{' kg{]5 . sfo{ tflnsf adf]lhd jf vl/b ;Demf}tfsf
zt{ adf]lhd sfd eP gePsf] ;DaGwdf sfof{no k|d'v jf cfof]hgf k|d'vn] lg/Gt/
cg'udg ug{' u/fpg' kg{]5 . o:tf] cg'udgsf] glthf q}dfl;s ¿kdf Ps tx dflysf]
clwsf/L ;dIf k]z ug{] Joj:yf ldnfpg' kg{]5 . k|ltj]bg k|fKt ug{] clwsf/Ln] k|ltj]bg
cWoog u/L cfjZos lgb{]zg lbg ;Sg]5 .
-@_ sDkgLn] ug]{ u/fpg] l;len lgdf{0f tyf dd{t ;DaGwL sfo{ vl/b ;Demf}tf,
tf]lsPsf] u'0f:t/ / lgwf{l/t sfo{ tflnsf adf]lhd eP gePsf] ;DaGwdf sDkgLsf] l;len
OGkm|f:6«Sr/ laefun] cg'udg ul/ Ps tx dflysf] clwsf/L ;dIf k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{5 .
k|ltj]bg k|fKt ug]{ clwsf/Ln] k|ltj]bg dfly cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5 .
(&= k|fljlwssf] lhDd]jf/L M o; ljlgodfjnL adf]lhd dfn;fdfg jf ;]jf vl/b, lgdf{0f tyf
h8fg ;DaGwL sfdsf] nfut cg'dfg tof/ ug{], hfFr ug{] tyf :jLs[t 8«OË, l8hfOg tyf
:k]l;lkms]zg adf]lhd u'0f:t/o'Qm sfd eP gePsf] ;'k/Lj]If0f u/L hfFra'em ug{] lhDd]jf/L
;f] sfdsf] nflu sfof{no k|d'vn] tf]s]sf] k|fljlws sd{rf/Lsf] x'g]5 .
(*= sfo{ ;DkGg k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{ M sfof{non] lgdf{0f tyf h8fg;DaGwL sfd ;DkGg
ePkl5 b]xfo adf]lhd sfo{ ;DkGg k|ltj]bg k]z ug'{ kg{]5 M–
-s_ :jLs[t nfut cg'dfg adf]lhd lgdf{0f tyf h8fg;DaGwL sfd ;DkGg
ePkl5 sfof{no k|d'vn] To:tf] sfd lgwf{l/t 8«OË, l8hfOg tyf
:k]lzlkms]zg adf]lhd u'0f:t/o'Qm eP jf gePsf] k|fljlws sd{rf/Laf6
hfFra'em u/fO{ sfo{ ;DkGgsf] k|ltj]bg tof/ ug{' u/fpg' kg{]5 . sfof{no
k|d'vn] cfjZos b]v]df k|ltj]bgdf plNnlvt sfd eP gePsf] cfk}+mn]
hfFra'em ug{ jf To:tf] hfFra'emsf] sfo{ ug{ k|fljlws sd{rf/L jf
k|fljlws sd{rf/Lx¿sf] 6f]nL v6fpg ;Sg]5 .
-v ;Demf}tf cg'?ksf] sfo{ ;DkGg ePsf] rf/ dlxgfleq clgjfo{ ¿kdf sfo{
;DkGg k|ltj]bg af]nkq :jLs[t ug{] clwsf/L ;dIf k|:t't ug{' kg{]5 .
t/, sfd u/fpg] clwsf/L / af]nkq :jLs[t ug{] clwsf/L Pp6} ePdf Ps
tx dflysf] clwsf/L ;dIf ;f] k|ltj]bg k]z ug{' kg{]5 .
-u_ v08 -s_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg bz nfv ¿k}ofF;Ddsf]
lgdf{0f tyf h8fg;DaGwL sfd ;DkGg ePkl5 To:tf] sfd sfof{no k|d'v
k|fljlws eP cfk}+m+n] jf ljlgod (& df plNnlvt k|fljlws sd{rf/Laf6
hFrfO{ :jLs[t ug{' kg{]5 . o;/L :jLs[t ePsf] sfo{sf] lhDd]jf/L ;f] hfFr
ug{] k|fljlws sd{rf/Lsf] x'g]5 .
-3_ sfo{ ;DkGg k|ltj]bg :jLs[t ePkl5 lgdf{0f tyf h8fg sfo{sf]
cfk"lt{stf{nfO{ sfo{ ;DkGg k|df0fkq lbg' kg{]5 .
-ª_ sfo{ ;DkGg k|ltj]bg :jLs[t ePkl5 ;DkGg lgdf{0f tyf h8fg sfo{sf]
clen]v ;DalGwt sfof{non] /fvL Ps–Ps k|lt tfn's sfof{no tyf
s]Gb|Lo sfof{nodf klg k7fpg' kg{]5 .
-r_ lgdf{0f tyf h8fg sfo{ ;DkGg ePkl5 af]nkq tyf ;Demf}tfkqdf pNn]v
eP adf]lhd lgdf{0f tyf h8fg sfo{sf] hfFrkf; k|ltj]bg (Acceptance
Test Report) tof/ ug{' kg{]5 . To:tf] hfFrkf; jf k|ltj]bg lbg] sfo{
af]nkqsf] :k]l;lkms]zg tof/ ug{], d"NofÍg ug{] jf h8fg sfo{df ;+nUg
x'g] JolQmx¿af6 u/fpg' x'Fb}g . t/, tLg jf ;f]eGbf a9L ;b:o /xg]
hfFrkf; 6f]nLdf ljz]if1sf] lx;fan] To:tf] sfo{df ;+nUg JolQmnfO{
cfjZostf cg';f/ ;+nUg u/fpg ;lsg] 5 .
-5_ sDkgLn] ug]{, u/fpg] l;len lgdf{0f tyf dd{t ;DaGwL sfo{sf] clGtd
hf+r kf; -Final Acceptance Testing_ u/L k|ltj]bg k]z ug]{
bfloTj l;len OGkm|f:6«Sr/ laefusf] x'g]5 .
((= vl/b ;Demf}tfsf] cGTo / ;f]sf] pkrf/ M -!_ vl/b ;Demf}tfdf ;f] ;Demf}tf cGTo ug{
;lsg] cj:yfx¿ v'nfpg' kg{]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf cj:yfx¿ d'Vo ?kdf b]xfo adf]lhd x'g ;Sg]5g\ M–
-s_ cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf, ;]jf k|bfos jf lgdf{0f Joj;foLn] vl/b ;Demf}tf
adf]lhd sfo{ ;Dkfbg gu/]df sDkgLn] vl/b ;Demf}tf cGTo ug{ ;Sg]
cj:yf,
-v_ sDkgLn] ;fj{hlgs lxtsf] nflu ;'lj:tfsf] cfwf/df vl/b ;Demf}tfsf]
cGTo (Termination by Convenience) ug{ ;Sg],
-u_ cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf, ;]jfk|bfos jf lgdf{0f Joj;foLn] vl/b ;Demf}tf
cGTo ug{ ;Sg], /
-3_ sfa' aflx/sf] kl/l:yltdf vl/b ;Demf}tf cGTo ug{ ;lsg] cj:yf .
-#_ pkljlgod -!_ adf]lhd vl/b ;Demf}tf cGTo ug{] cfwf/df b]xfo adf]lhdsf
s'/fx¿ ;lxt ljQLo km/kmf/s ug{] / Ifltk"lt{ lbg] ;DaGwL Joj:yf pNn]v ug{' kg{]5 M–
-s_ :jLsfo{ ¿kdf ;DkGg eO{;s]sf sfo{, cfk"lt{ jf ;]jf jfkt ug{'kg{]
e'QmfgL afFsL /x]sf] eP ;f]sf] e'QmfgL,
-v_ vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] sfd cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf, ;]jf k|bfos jf
lgdf{0f Joj;foLn] gu/]sf] sf/0faf6 sDkgLn] ;f] sfd ug{ jf u/fpgsf
nflu nfUg] yk vr{ jfkt lghn] Joxf]g{' kg]{ bfloTj,
-u_ cfk"lt{stf{ jf k/fdz{btf jf ;]jf k|bfos jf lgdf{0f Joj;foLsf] s'g} q'6L
(Default) lagf sDkgLn] vl/b ;Demf}tf cGTo u/]sf] sf/0fn] lghn] Joxf]g{'
k/]sf] jf:tljs xfgL gf]S;fgLsf] /sd .
-$_ vl/b ;Demf}tfdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s sDkgLn] ;fj{hlgs lxtsf
nflu ;'lj:tfsf] cfwf/df vl/b ;Demf}tfsf] cGTo ug{ ;Sg]5 .
-%_ pkljlgod -$_ adf]lhd vl/b ;Demf}tf cGTo ePsf]df sDkgLn] ;f] ;Demf}tf
cGTo x'g'eGbf cl3 ;DkGg eO;s]sf b]xfosf sfd jfktsf] /sd e'QmfgL ug{' kg{]5 M
-s_ :jLsfo{ ¿kdf ;DkGg eO{;s]sf sfo{, cfk"lt{ jf ;]jf jfkt ug{'kg{]
e'QmfgL afFsL eP ;f] e'QmfgL,
-v_ s'g} vr{sf] e'QmfgL zf]wegf{sf] ¿kdf lbg] Joj:yf ePsf]df jf:tljs
¿kdf ePsf] To:tf] vr{,
-u_ vl/b ;Demf}tf cGtu{t sDkgLsf] nflu ljz]if ¿kdf agfO{Psf
dfn;fdfgsf] d"No, lgdf{0f :yndf NofOPsf lgdf{0f ;fdu|L,
-3_ lgdf{0f :ynaf6 pks/0f x6fpg nfUg] dgfl;a vr{,
-ª_ u'd]sf] gfkmf / pkljlgod -#_ sf] v08 -u_ adf]lhdsf] /sd afx]s vl/b
;Demf}tf cGTo ubf{ nfu]sf] vr{, /
-r_ cfjZos eP lgdf{0f sfo{sf] ;+/If0f / ;'/Iff vr{ .
-^_ pkljlgod -%_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg sDkgLn] ;fj{hlgs lxtsf]
nflu ;'lj:tfsf] cfwf/df vl/b ;Demf}tf cGTo ug{ lbPsf] ;"rgf cfk"lt{stf{n] k|fKt u/]sf]
ldltn] ;ft lbgleq l;kd]G6sf] nflu tof/ x'g] / tof/ ePsf dfn;fdfg To:tf]
;Demf}tfsf zt{ / d"Nodf :jLsf/ ug'{ kg]{5 .
-&_ pkljlgod -^_ df plNnlvt dfn;fdfg afx]s cGo ;fdfgsf] ;DaGwdf
sDkgLn] b]xfo adf]lhd ug{ ;Sg]5 M–
-s_ dfn;fdfgsf] s'g} c+z k"/f u/fO{ ;Demf}tfdf plNnlvt zt{ / d"Nodf k|fKt
ug]{, jf
-v_ afFsL /x]sf dfn;fdfgsf] cfk"lt{ cfb]z /2 ug]{ / cfk"lt{stf{n] cf+lzs
?kdf tof/ u/]sf] dfn;fdfg jf ;]jf / ;Demf}tf cGTo x'g' cufj}
cfk"lt{stf{n] vl/b u/]sf] ;fdu|L jf kf6{k"hf{ jfkt cfk;L ;xdltaf6
d~h'/ ul/Psf] /sd lghnfO{ e'QmfgL ug]{ .
-*_ cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosn] vl/b ;Demf}tfsf]
pNn+3g u/]df sDkgLnfO{ k|fKt x'g] pkrf/ vl/b ;Demf}tfdf pNn]v ug'{ kg]{5 . To:tf]
pkrf/ vl/b ;Demf}tf cGTo ug'{sf] cltl/Qm b]xfo adf]lhd x'g ;Sg]5 M–
-s_ q'6Lk"0f{ sfo{ c:jLsf/ ug]{,
-v_ q'6Lk"0f{ dfn;fdfg tTsfn x6fpg] / ;DalGwt cfk"lt{stf{, lgdf{0f
Joj;foL, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosaf6 k|lt:yfkg ug{ nufpg],
-u_ ;dodf sfo{ ;Dkfbg x'g g;s] jfktsf] k"j{ lgwf{l/t Ifltk"lt{ k|fKt ug]{,
-3_ ;Demf}tfsf] cGTo ug]{ / ;Demf}tf adf]lhdsf] sfd gug]{ cfk"lt{stf{, lgdf{0f
Joj;foL, ;]jf k|bfos jf k/fdz{bftfsf] vr{df To:tf] sfo{ ;DkGg
u/fpg],
-ª_ cfg'ifflËs Ifltk"lt{ e/fpg], /
-r_ k|rlnt sfg"g jf vl/b ;Demf}tf adf]lhd pknAw x'g] cGo pkrf/ .
!))= lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{ tyf ;]jf k|bfosnfO{ e'QmfgL lbg] M -!_ sDkgLn] lan÷
ljhssf] e'QmfgL vl/b ;Demf}tfsf] clwgdf /xL ug'{ kg]{5 .
-@_ sfo{ ;~rfngsf] nflu lgdf{0f Joj;foL jf k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfos jf
cfk"lt{stf{nfO{ k]ZsL /sd e'QmfgL lb+bf k]ZsL /sd vfDg] u/L jfl0fHo a}Íaf6 hf/L ePsf]
a}Í hdfgt lnO{ d"No clej[l4 s/ afx]ssf] :jLs[t ;Demf}tf /sdsf] aL; k|ltzt
/sd;Dd ;Demf}tf eP adf]lhdsf] sfo{df dfq vr{ x'g] u/L e'QmfgL lbg ;lsg]5 . o;/L
k]ZsL e'QmgL ul/g] s'/f ;Demf}tfsf] zt{df pNn]v ePsf] x'g' kg]{5 .
-#_ pkljlgod -@_ cg'?k lnOg] a}Í hdfgtsf] dfGo cjlw vl/b ;Demf}tfdf
pNn]v ePsf] k]ZsL km5{\of}6 ug'{ kg]{ cjlweGbf sDtLdf tL; lbg a9L cjlwsf] x'g' kg]{5 .
-$_ cfk"lt{stf{ jf lgdf{0f Joj;foL jf k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosnfO{ vl/b
;Demf}tfsf] sfdsf] e'QmfgL ubf{ b]xfosf] sfo{ljlw k"/f ug{' kg{]5 M–
-s_ lan÷ljhssf] e'QmfgL lng cfk"lt{stf{ jf lgdf{0f Joj;foL jf k/fdz{bftf
jf ;]jf k|bfosn] vl/b ;Demf}tf adf]lhd cfjZos kg]{ sfuhft k]z ug'{
kg]{5 .
-v_ cfk"lt{stf{ jf lgdf{0f Joj;foL jf k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosn] ;DkGg
u/]sf] sfdsf] /Lt k"j{ssf] lan k]z u/]kl5 lghn] u/]sf] sfdsf] u'0f:t/
tyf kl/df0f 7Ls eP gePsf] ;DalGwt sd{rf/Ln] hfFr ug{'kg{] 5 .
/Ltk"j{s lan k]z u/]sf]df ;Demf}tfdf pNn]v ePsf]df ;f]xL adf]lhd /
cGo cj:yfdf cfjZos sfuhftx? k"/f u/L sfof{nodf k]z u/]sf] a9Ldf
tL; lbgleq e'QmfgL lbg' kg]{5 .
-u_ v08 -v_ adf]lhdsf] ;doleq e'QmfgL x'g g;s]df sf/0f vf]nL Ps tx
dflysf] clwsf/LnfO{ hfgsf/L lbg' kg{]5 . Ps tx dflysf] clwsf/Ln]
e'QmfgL x'g g;s]sf] sf/0f dgfl;a gb]v]df To:tf] sd{rf/L dfly cfjZos
ljefuLo sf/jfxL ug{ ;Sg]5 .
-3_ lgdf{0f Joj;foLnfO{ e'QmfgL lbg] cÍsf] kfFr k|ltzt lg/f]lwt hdfgt
/sd (Retention Money) s6fP/ dfq e'QmfgL lbg' kg{]5 . To;/L
s6fOPsf] /sd / af]nkq :jLs[t x'Fbf /x]sf] sfo{ ;Dkfbg hdfgt /sd
vl/b ;Demf}tfsf] zt{ cg';f/ sfd ;dfKt eO{ clGtd lan e'QmfgL ePsf]
ldltn] ;fwf/0ftof tLg dlxgfb]lv Ps jif{;Dddf jf dd{t ;Def/ cjlw
;dfKt ePkl5 jf ;Demf}tfsf zt{x¿ k"/f ePkl5 lkmtf{ lbg' kg{]5 .
lg/f]lwt hdfgt /sd (Retention Money) lkmtf{ lbFbf ;DalGwt lgdf{0f
Joj;foLn] cfGtl/s /fhZj sfof{nodf s/ ljj/0f k]z u/]sf] sfuhft
lnO{ e'QmfgL lbg' kg]{5 .
-ª_ ;fdfg, ;]jf, 3/ef8f tyf dd{t vl/b ;Demf}tfsf] /sd e'QmfgL lbFbf
;Demf}tfsf] zt{ adf]lhd ug{' kg{]5 .
-r_ o; ljlgodfjnL adf]lhd cfk"lt{stf{ jf lgdf{0f Joj;foL jf k/fdz{bftf
jf ;]jf k|bfosnfO{ /lgË lan jf s/f/ adf]lhdsf] e'QmfgL jf clGtd
lansf] /sd e'QmfgL lbFbf k]ZsL lbPsf] /sd Pj+ k|rlnt sfg"g adf]lhd
cu|Ld cfos/ s6fP/ dfq e'QmfgL lbg' kg]{5 . ;f] s6fPsf] cu|Ld cfos/
;DalGwt cfGtl/s /fhZj sfof{nodf a'emfO{ cfk"lt{stf{ jf lgdf{0f
Joj;foL jf k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosnfO{ ;d]t hgfp lbg' kg{]5 .
-%_ o; ljlgodfjnL adf]lhd vl/b tyf k|flKt ;Demf}tf adf]lhdsf] e'QmfgL lbFbf
k|rlnt sfg"g adf]lhd s6fpg' kg]{ s/ s6fP/ dfq e'QmfgL lbg' kg{]5 . s/ gs6fO{
e'QmfgL lbPdf To;sf] hjfkmb]lxtf n]vf k|d'vsf] x'g]5 .
!)!= ljjfb ;dfwfg ;DaGwL Joj:yf M -!_ sDkgL / lgdf{0f Joj;foL cfk"lt{stf{, ;]jf k|bfos jf
k/fdz{bftf aLr vl/b ;Demf}tf sfof{Gjogsf] l;nl;nfdf pTkGg x'g] s'g} ljjfb cfk;L
;xdltaf6 ;dfwfg ug'{ kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd cfk;L ;xdltaf6 ;dfwfg x'g g;Sg] ljjfb ;dfwfg
ug{sf nflu ljjfb ;dfwfg ug]{ ;+oGqsf] Joj:yf vl/b ;Demf}tfdf ug{ ;lsg]5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhdsf] ;+oGqsf] Joj:yf ubf{ lgdf{0f sfo{, dfn;fdfgsf]
cfk"lt{, k/fdz{ ;]jf jf cGo ;]jf ;DaGwL ljjfb vl/b ;Demf}tfdf sfo{ljlw pNn]v ePsf]df
;f]xL sfo{ljlw adf]lhd / gePsf]df k|rlnt sfg"g adf]lhd dWo:ytfsf] dfWodaf6 ljjfb
;dfwfg ug]{ Joj:yf ug{ ;lsg]5 .
-$_ pkljlgod -@_ adf]lhdsf] ljjfb ;dfwfg ug]{ ;+oGq pNn]v ubf{ bz s/f]8
?k}ofF;Dd d"No ePsf] vl/b ;Demf}tfsf] ljjfbsf] ;dfwfg kIfx?sf] cfk;L ;xdltdf
lgo'Qm lg0f{ostf{ (Adjudicator) åf/f / ;f]eGbf a9L d"No ePsf] vl/b ;Demf}tfsf] ljjfbsf]
;dfwfg tLg ;b:oLo ljjfb ;dfwfg ;ldltåf/f ug'{ kg]{ s'/f pNn]v ug{ ;lsg]5 . ljjfb
;dfwfg ;ldltdf lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, ;]jf k|bfos jf k/fdz{bftf / sDkgLn]
lgo'Qm u/]sf] Ps Ps hgf ;b:o tyf To:tf b'j} ;b:on] lgo'Qm u/]sf] t];|f] JolQm cWoIf
/xg]5 .
-%_ pkljlgod -$_ adf]lhdsf] lg0f{ostf{sf] lgo'lQm tyf ljjfb ;dfwfg ;ldltsf]
u7g ;DaGwdf sDkgL / ;DalGwt lgdf{0f Joj;foL jf cfk"lt{stf{ jf ;]jf k|bfos jf
k/fdz{bftfsf] aLrdf ;xdlt x'g g;s]df jf s'g} kIfn] ljjfb ;dfwfg ;ldltdf ;b:o
lgo'Qm ug{ g;s]df vl/b ;Demf}tfdf cGoyf pNn]v ePsf]df afx]s dWo:ytf ;DaGwL
k|rlnt sfg"g adf]lhd lg0f{ostf{sf] lgo'lQm jf ljjfb ;dfwfg ;ldltsf] ;b:osf] lgo'lQm
ug{ ;lsg]5 .
-^_ sDkgLn] ;Demf}tf sfof{Gjog ;DaGwdf ljjfb pTkGg ePdf ljjfb k]z ug]{
tl/sf vl/b ;Demf}tfdf pNn]v ug'{ kg]{5 .
-&_ pkljlgod -^_ adf]lhdsf] tl/sf pNn]v ubf{ sDkgL / lgdf{0f Joj;foL,
cfk"lt{stf{, ;]jf k|bfos jf k/fdz{bftf aLr cfk;L ?kdf ;dfwfg x'g g;s]sf] s'g} ljjfb
To:tf] sDkgL jf lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, ;]jfk|bfos jf k/fdz{bftfdWo] s'g} Psn]
;Demf}tf d"No cg';f/ lg0f{ostf{ jf ljjfb ;dfwfg ;ldlt ;dIf k]z ug{ ;lsg] Joj:yf
pNn]v ug{ ;lsg]5 . To;/L ljjfb k]z ubf{ ;DalGwt kIfn] cfk;L ;xdltaf6 ;dfwfg x'g
g;s]sf] ljjfbsf] ljifo v'nfO{ lnlvt ?kdf bfjL / To:tf] bfjL k':6\ofO{ ug]{ sfuhft k]z
ug'{ kg]{5 .
-*_ pkljlgod -&_ adf]lhdsf] bfjL k|fKt ePsf] tLg lbgleq lg0f{ostf{ jf ljjfb
;dfwfg ;ldltn] ;DalGwt kIfnfO{ To:tf] bfjL / sfuhftsf] k|ltlnlk k7fO{ ;f]sf]
;DaGwdf k|ltls|of dfu ug'{ kg]{5 . ;f] bfaLsf ;DaGwdf lg0f{ostf{ jf ljjfb ;dfwfg
;ldltn] :ynut lg/LIf0f ;d]t u/L hfFra'em ;d]t ug{ ;Sg]5 . o;/L k|fKt k|ltls|of /
hfFra'em ;d]tnfO{ ljrf/ u/L lg0f{ostf{ jf ljjfb ;dfwfg ;ldltn] cfkm" ;dIf ljjfb k]z
ePsf] tL; lbgleq ;DalGwt kIfsf] bfjL k'Ug] gk'Ug] sf/0f / cfwf/ ;d]t pNn]v u/L
lg0f{o lbg' kg]{5 .
-(_ pkljlgod -*_ adf]lhdsf] lg0f{odf lrQ ga'em\g] kIfn] To:tf] lg0f{o ePsf]
ldltn] tL; lbgleq vl/b ;Demf}tfdf sfo{ljlw pNn]v ePsf]df ;f]xL adf]lhd / gePsf]df
k|rlnt sfg"g adf]lhd dWo:ysf] dfWodåf/f To:tf] ljjfb ;dfwfg ug]{ sf/jfxL z'? ug'{
kg]{5 .
kl/R5]b–!)
kf/blz{tf tyf cfr/0f ;DaGwL Joj:yf
!)@= sDkgLsf] vl/b sfo{df ;+nUg kbflwsf/Lsf] cfr/0f M sDkgLsf] vl/b of]hgf th{'df ug{],
vl/b sf/jfxL ;~rfng ug{], vl/b ;Demf}tf sfof{Gjog ug{] jf vl/b ;DaGwL tf]lsP
adf]lhdsf] cGo sfd ug{] sfo{df ;+nUg s'g} kbflwsf/Ln] b]xfo adf]lhdsf] cfr/0f kfngf
ug{' kg{]5 M–
-s_ vl/b sf/jfxLdf af]nkqbftfsf] :jR5 k|lt:kwf{ x'g] u/L cfˆgf] st{Jo
lgikIf 9Ën] kfngf ug{],
-v_ vl/b sf/jfxLsf] ;~rfng sDkgLsf] lxt x'g] u/L ug{],
-u_ vl/b ;DaGwdf cfˆgf] sfd jf cfr/0f jf Jojxf/af6 :jfy{ aflemg] sfo{
gug{],
-3_ vl/b sf/jfxLsf] l;nl;nfdf cfk"mn] yfxf kfPsf] af]nkqbftfsf] ;DklQ
;DaGwL hfgsf/L nufotsf cGo ;a} hfgsf/L uf]Ko /fVg],
-ª_ cfk"m kbdf axfn /xFbfsf avt vl/b sf/f]af/ u/]sf JolQm, kmd{, ;+:yf,
sDkgL / o:t} k|s[ltsf cGo s'g} lghL ;+:yfdf cfk"m kbaf6 cjsfz
ePsf] b'O{ jif{;Dd sfd gug{],
-r_ cfk"m ;+nUg ePsf] vl/b sf/jfxLdf cfkm\gf glhssf gft]bf/x¿n]
af]nkqbftf jf k|:tfjbftfsf] ¿kdf efu lnPsf] hfgsf/L x'g cfPdf cfk"m
eGbf Ps tx dflysf] clwsf/LnfO{ t'?Gt hfgsf/L lbO{ To:tf] vl/b
sf/jfxLaf6 cfk"m cnu x'g'kg{],
:ki6Ls/0f M o; v08sf] k|of]hgsf nflu æglhssf gft]bf/Æ eGgfn] klt,
kTgL, xh'/a'af, xh'/cfdf, afa', cfdf, 5f]/f, 5f]/L, gflt, gfltgL, ;f;',
;;'/f, bfh', efO, lbbL, alxgL ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] dfdf, dfO{h',
legfh", efGhf, efGhL, ;fnf, ;fnL, h]7fg HjfOFnfO{ ;d]t hgfpF5 .
-5_ vl/b ;DaGwL sfd sf/jfxL ubf{ k|rlnt sfg"g ljk/Lt x'g] sfd gug{],
-h_ e|i6frf/hGo jf hfn;fhLk"0f{ sfo{ ug{ jf To:tf] sfo{df ;+nUg x'g gx'g],
-em_ k|lt:kwf{sf] nfeaf6 jl~rt ug]{ u/fpg] p2]Zon] af]nkq jf k|:tfj k]z
ug{'eGbf cl3 jf kl5 ldnLdtf] ug{ jf u'6aGbLdf ;+nUg x'g gx'g] .

!)#= b/efpkqbftf jf af]nkqbftf jf k|:tfjbftfsf] cfr/0f M -!_ b/efpkqbftf jf af]nkqbftf


jf k|:tfjbftfn] of] ljlgodfjnL, vl/b ;Demf}tf tyf vl/b ;DaGwL cGo lnvtdf pNn]v
eP cg'¿ksf] bfloTj kfngf ug{' kg{]5 .
-@_ pkljlgod -!_ sf] ;j{dfGotfdf k|lts'n gx'g] u/L b/efpkqbftf jf
af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] vl/b k|lqmofdf jf vl/b ;Demf}tfsf] sfof{Gjogdf k|efj kfg{]
dg;fon] b]xfosf sfo{ ug'{ jf u/fpg' x'Fb}g M–
-s_ k|ToIf jf ck|ToIf ?kdf cg'lrt k|nf]eg lbg jf ;f]sf] k|:tfj ug{,
-v_ tYo aËofO{ jf e'mSofO{ k]z ug{,
-u_ e|i6frf/hGo jf hfn;fhLk"0f{ sfo{ ug{ jf To:tf] sfo{df ;+nUg x'g,
-3_ b/efpkq jf af]nkq jf k|:tfj ;DaGwL sfd sf/jfxLdf s'g} lsl;dn]
;+nUg x'g] cGo k|lt:kwL{ b/efpkqbftf jf af]nkqbftf jf k|:tfjbftfsf]
;xeflutfdf x:tIf]k ug{,
-ª_ vl/b sf/jfxLdf ;+nUg s'g} JolQmsf] hLp Hofg jf ;DklQ gf]S;fg ug{]
k|ToIf jf ck|ToIf wDsL lbg] sfo{ jf s/sfkhGo sfo{ ug{,
-r_ b/efpkqbftf jf af]nkqbftf jf k|:tfjbftfx?aLr vl/b ;DaGwL sfd
afF8kmfF8 ug{] jf b/efpkq jf af]nkq jf k|:tfjsf] d"No s[lqd jf
ck|lt:kwL{ tl/sfn] sfod ug{] jf cGo s'g} tl/sfn] sDkgLnfO{ v'Nnf tyf
:jtGq k|lt:kwf{sf] nfeaf6 jl~rt ug{] p2]Zon] b/efpkq jf af]nkq jf
k|:tfj k]z ug{'eGbf cl3 jf kl5 ldnf]dtf] ug{ jf cfk;L ldnf]dtf]df
af]nkq ;+zf]wg ug{ jf u'6aGbLdf ;+nUg x'g,
-5_ b/efpkq jf af]nkq jf k|:tfj vf]n]sf] ;dob]lv b/efpkq jf af]nkq jf
k|:tfj :jLs[ltsf] ;"rgf glbFbf;Ddsf] cjlwdf b/efpkq jf af]nkq jf
k|:tfjsf ;DaGwdf k|efj kfg{] p2]Zon] sDkgL jf sDkgLsf] s'g}
lgsfo;+u ;Dks{ ug{ jf b/efpkq jf af]nkq jf k|:tfjsf] k/LIf0f /
d"NofÍgdf s'g} lsl;dn] k|efj kfg{] sfo{ ug{ .
-#_ s'g} vl/b sfo{sf] af]nkq ;DaGwL sfuhft jf :k]lzlkms]zg tof/ ug{] jf vl/b
sfof{Gjogsf] cg'udg ug{] lhDd]jf/L kfPsf] af]nkqbftf jf lgh;+u cfj4 /x]sf] s'g} JolQm
jf kmd{ jf ;+:yf jf sDkgL jf To:tf] kmd{ jf ;+:yf jf sDkgLdf sfo{/t sd{rf/Ln] To:tf]
vl/bsf] af]nkq ;DaGwL sf/jfxLdf efu lng ;Sg] 5}g .
t/, 6g{–sL vl/b ;Demf}tf jf l8hfOg tyf lgdf{0f b'j} sfo{ ug{] u/L ePsf] vl/b
;Demf}tfsf xsdf of] Joj:yf nfu" x'g] 5}g .
!)$= sfnf] ;"rLdf /fVg n]lv k7fpg] M -!_ b]xfosf] cj:yfdf b/efpkqbftf, af]nkqbftf,
k|:tfjbftf, k/fdz{bftf, ;]jfk|bfos, cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf cGo JolQm, kmd{,
;+:yf jf sDkgLnfO{ lghsf] sfo{sf] ufDeLo{tfsf] cfwf/df sfnf] ;"rLdf /fVg ;ldltn] vl/b
P]g adf]lhd ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{nodf n]lv k7fpg]5 M–
-s_ ljlgod !)# adf]lhdsf] cfr/0f ljk/Lt sfd u/]sf] k|dfl0ft ePdf,
-v_ :jLs[ltsf] nflu 5gf}6 ePsf] k|:tfjsf] k|:tfjbftf ljlgod *(
adf]lhdsf] ;Demf}tf ug{ gcfPdf,
-u_ vl/b ;Demf}tf sfof{Gjog ubf{ ;f/e"t q'6L u/]sf] jf ;Demf}tf cg'¿ksf]
bfloTj ;f/e"t ¿kdf kfngf gu/]sf] jf vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] sfo{
;f] ;Demf}tf adf]lhdsf] u'0f:t/sf] gePsf] s'/f kl5 k|dfl0ft ePdf,
-3_ vl/b ;Demf}tfdf efu lng cof]Uo 7xl/g] s'g} kmf}hbf/L s;"/df
cbfntaf6 bf]ifL 7xl/Pdf,
-ª_ of]Uotf 9fF6L jf e'mSofgdf kf/L vl/b ;Demf}tf u/]sf] s'/f k|dfl0ft x'g
cfPdf, jf
-r_ ;ldltn] tf]s] adf]lhdsf] cGo cj:yfdf .
-@_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] sfnf] ;"rLdf /fv]sf] b/efpkqbftf,
af]nkqbftf, k|:tfjbftf, k/fdz{bftf, ;]jfk|bfos, cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf cGo
JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLn] sfnf] ;"rLdf /flvPsf] cjlw;Dd sDkgLsf] vl/b sf/jfxLdf
efu lng ;Sg] 5}g .
-#_ pkljlgod -!_ adf]lhd sfnf] ;"rLdf /fVg l;kmfl/; u/]sf] t/ sfnf];"rLdf
/fVg] lg0f{o e}g;s]sf] b/efpkqbftf, af]nkqbftf, k|:tfjbftf, k/fdz{bftf, ;]jfk|bfos,
cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf cGo JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLn] o; sDkgLsf] s'g} klg
vl/b sfo{df efu lng ;Sg] 5}g .
-$_ o; ljlgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg a}Í jf ljlQo ;+:yfsf]
C0f glt/L k|rlnt sfg"g adf]lhd clwsf/ k|fKt lgsfon] sfnf] ;"rLdf /fv]sf] JolQm, kmd{,
;+:yf jf sDkgLn] To:tf] ;"rLdf sfod /x]sf] cjlw e/ sDkgLsf] vl/b sf/jfxLdf efu
lng ;Sg] 5}g .
-%_ pkljlgod -@_, -#_ jf -$_ adf]lhd sDkgLsf] vl/b sf/jfxLdf efu lng
g;Sg] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] sDkgLsf] vl/b sf/jfxLdf efu lnPsf] kfOPdf
lghsf] b/efpkq, af]nkq jf k|:tfj pk/ s'g} sf/jfxL x'g] 5}g .
-^_ sfnf] ;"rLdf /x]sf af]nkqbftf, k|:tfjbftf, k/fdz{bftf, ;]jf k|bfos,
cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf cGo JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLsf] sfnf] ;"rLaf6 km's'jf
k|rlnt sfg"g adf]lhd ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] u/] adf]lhd x'g]5 .
!)%= ;~rf/sf ljlw M -!_ sDkgLn] af]nkqbftf jf k/fdz{bftfnfO{ jf af]nkqbftf jf
k/fdz{bftfn] sDkgLnfO{ lbg' kg{] egL of] ljlgodfjnL, af]nkq ;DaGwL sfuhft, k|:tfj
cfXjfg ;DaGwL sfuhft jf vl/b ;Demf}tfdf plNnlvt s'g} lnvt, ;"rgf, lg0f{o jf cGo
hfgsf/L o; ljlgoddfjnLdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s lnlvt ¿kdf lbg' kg{]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd ;"rgf k7fpFbf To:tf] ;"rgf kfpg] af]nkqbftf jf
k/fdz{bftfsf] 7]ufgf kQf gnfuL jf cGo s'g} sf/0fn] To:tf] ;"rgf a'emfpg g;lsPsf]
cj:yfdf ;f] ljifosf] ;+lIfKt ljj/0f pNn]v u/L /fli6«o :t/sf] b}lgs ;dfrf/kqdf
sDkgLn] ;"rgf k|sfzg ug{' kg{]5 / o;/L ;"rgf k|sfzg ePsf]df To:tf] JolQmn] /Ltk"j{s
;"rgf kfPsf] dflgg]5 .
!)^= ljB'tLo ;~rf/sf] dfWodaf6 vl/b sf/f]af/ x'g ;Sg] M -!_ o; ljlgodfjnLdf cGoq
h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg sDkgLn] ljB'tLo ;~rf/sf] dfWodaf6 k"j{ of]Uotf
lgwf{/0fsf] k|:tfj dfu ug{, af]nkq cfXjfgsf] ;"rgf hf/L ug{, cfzokq dfu u/L ;+lIfKt
;"rL tof/ ug{, k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj dfu ug{, af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft
k7fpg, af]nkq, k"j{ of]Uotfsf] jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj k|fKt ug{, vl/b ;Demf}tf ug{,
e'QmfgL lbg / cGo ;"rgf lbg jf lng ;Sg] Joj:yf ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd ljB'tLo ;~rf/sf] dfWod k|of]u ubf{ b]xfo adf]lhd
k|of]u ug{' kg{]5 M–
-s_ To:tf ;~rf/ dfWoddf ;~rf/sf] ljifo j:t'sf] clen]v sfg"gL ?kdf
dfGo / ;+/lIft x'g] u/L,
-v_ To:tf] ;~rf/ dfWodsf] ;'/Iff kof{Kt ?kdf x'g] u/L,
-u_ vl/b sf/jfxLdf af]nkqbftfsf] kx'Fr cg'lrt ?kn] lgolGqt gx'g] u/L, /
-3_ o; ljlgodfjnL ljk/Lt gx'g] u/L .
!)&= vl/b sf/jfxLsf] clen]v /fVg' kg{] M -!_ sDkgLn] x/]s vl/b sf/jfxLsf] lglDt 5'§} kmfOn
v8f u/L /fVg' kg{]5 .
-@_ sDkgLn] pkljlgod -!_ adf]lhdsf] kmfOndf cGo sfuhftsf cltl/Qm b]xfosf
sfuhftx¿ /fVg' kg{]5 M–
-s_ ;Demf}tf kmfOnsf] kl~hsf,
-v_ b/efpkq, af]nkq jf k"j{of]Uotfsf] nflu ul/Psf] cfXjfgsf] ;"rgf,
-u_ b/efpkq, af]nkq, k"j{of]Uotf jf k|:tfj cfXjfg ;DaGwL sfuhftx?,
-3_ b/efpkq, af]nkq, k"j{of]Uotf jf k|:tfj ;DaGwL sfuhft ;DaGwdf
b/efpkqbftf jf af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] :ki6Ls/0fsf] nflu u/]sf]
cg'/f]w / ;f] ;DaGwdf sDkgLn] ;a} ;xefuL b/efpkqbftf jf
af]nkqbftf jf k|:tfjbftfx?nfO{ k7fPsf] hjfkm,
-ª_ af]nkq k]z ug{' k"j{sf] a}7ssf] dfO{Go'6 / sDkgLn] ;f] dfO{Go'6sf] k|ltlnlk
;a} ;xefuL af]nkqbftf jf k|:tfjbftfx?nfO{ k7fPsf] k|df0f,
-r_ b/efpkq jf af]nkq jf k|:tfj vf]Nbfsf] dfO{Go'6,
-5_ b/efpkq jf af]nkq jf k|:tfjsf] d"n k|lt,
-h_ d"NofÍg ;ldltn] b/efpkq jf af]nkq jf k|:tfj d"NofÍgsf] l;nl;nfdf
b/efpkqbftf jf af]nkqbftf jf k|:tfjbftfnfO{ ;f]w]sf] k|Zg / ;DalGwt
b/efpkqbftf jf af]nkqbftf jf k|:tfjbftfaf6 sDkgLnfO{ k7fPsf]
hjfkm,
-em_ k"j{of]Uo ePsf af]nkqbftfsf] of]Uotf d"NofÍgsf] k|ltj]bg,
-`_ k"j{of]Uo af]nkqbftfsf] ;"rL,
-6_ jftf{ ul/Psf] eP ;f]sf] dfO{Go'6,
-7_ ;kmn b/efpkqbftf jf af]nkqbftfnfO{ k7fOPsf] :jLs[ltsf] k|f/lDes
;"rgfsf] k|ltlnlk,
-8_ c;kmn b/efpkqbftf jf af]nkqbftfx?nfO{ k7fOPsf] ;"rgfsf] k|ltlnlk,
-9_ vl/b ;DaGwdf k|sflzt ;a} ;"rgfx?,
-0f_ sDkgL / k'g/fjnf]sg ;ldlt ;dIf lbPsf] lgj]bg / ;f]sf ;DaGwdf
;DalGwt sDkgLn] k]z u/]sf] /fo k|ltlqmof, hfgsf/L tyf ;f] ;DaGwdf
ePsf] lg0f{o,
-t_ vl/b ;Demf}tf,
-y_ k|ult k|ltj]bg, lan÷ljhs / lg/LIf0f k|ltj]bg h:tf vl/b ;Demf}tfsf]
sfof{Gjg;Fu ;DalGwt sfuhft,
-b_ vl/b ;Demf}tfdf ;+zf]wg ul/Psf] eP ;f] ;DaGwL sfuhft,
-w_ dfn;fdfg k|flKt, lg/LIf0f / :jLs[lt nufotsf sfuhft,
-g_ lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfos;+u ePsf ;Dk"0f{
kqfrf/,
-k_ ;a–sG6«fS6/sf] cg'/f]w / ;f] ;DaGwdf sDkgLn] lbPsf] hjfkm,
-km_ d"NofÍg k|ltj]bg / ;f] ;+u ;DalGwt ;Dk"0f{ sfuhftx?, /
-a_ vl/b ;Demf}tf ;DaGwL ljjfb ;dfwfg ug{ ePsf] sf/jfxL;+u ;DalGwt
sfuhft .
-#_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] clen]v vl/b sf/jfxL 6'Ëf] nfu]sf] sDtLdf ;ft
jif{;Dd ;'/lIft /fVg' kg{]5 .
kl/R5]b–!!
vl/b sf/jfxL jf lg0f{osf] k'g/fjnf]sg ;DaGwL Joj:yf
!)*= vl/b sf/jfxL jf lg0f{osf] k'g/fjnf]sg M -!_ sDkgLn] vl/b sf/jfxL jf lg0f{o ubf{ s'g}
q'6L u/]sf] jf kfngf ug{'kg{] st{Jo kfngf gu/]sf]n] cfk"mnfO{ Iflt k'Ug] jf k'Ug ;Sg] sf/0f
v'nfO{ s'g} af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] To:tf] q'6L jf lg0f{osf] k'g/fjnf]sgsf nflu k|aGw
lgb{]zs ;dIf lgj]bg lbg ;Sg]5 . ;f] lgj]bgdf sDkgLn] s'g sfd u/]sf] jf gu/]sf]
sf/0fn] To:tf] q'6L x'g uPsf] xf] jf st{Jokfngf gePsf] xf] / To:tf] lg0f{o of]
ljlgodfjnL ljk/Lt 5 eGg] s'/f :ki6 ?kdf v'nfpg' kg{]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd lbg] k'g/fjnf]sgsf] lgj]bg vl/b ;Demf}tf x'g'eGbf
cl3sf] sf/jfxLsf ;DaGwdf ;Lldt x'g]5 .
-#_ pkljlgod -!_ adf]lhd lgj]bg lbFbf To:tf] lgj]bg k]z ug{sf nflu s'g} cjlw
tf]lsPsf] eP To:tf] cjlwleq / To;/L cjlw gtf]lsPsf]df sDkgLn] vl/b sf/jfxL
;DaGwL q'6L u/]sf] jf st{Jo kfngf gu/]sf] s'/f af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] yfxf kfPsf]
ldltn] ;ft lbgleq lgj]bg lbg' kg{]5 .
-$_ pkljlgod -#_ adf]lhdsf] cjlw gf3L k|fKt ePsf] k'g/fjnf]sgsf] lgj]bg pk/
s'g} sf/jfxL x'g] 5}g .
-%_ pkljlgod -!_ adf]lhd k|fKt ePsf] lgj]bgsf ;DaGwdf 5fglag ubf{ vl/b
sf/jfxLdf s'g} q'6L b]lvP, sDkgLn] kfngf ug{'kg{] st{Jo kfngf u/]sf] gb]lvP jf To:tf]
lg0f{o sfg"g ljk/Lt b]lvPdf k|aGw lgb]{zsn] vl/b sf/afxL lgnDag u/L ;f] lgj]bg k|fKt
ePsf] kGw| lbgleq sf/0f v'nfO{ cfkm}+n] lnlvt lg0f{o ug{' kg{]5 / ;f] lg0f{odf vl/b
sf/jfxL s;/L cufl8 a9fpg] eGg] s'/f ;d]t pNn]v ePsf] x'g' kg{]5 .
-^_ pkljlgod -!_ adf]lhd k|fKt ePsf] lgj]bg dfly 5fglag ubf{ s'g} q'6L
gb]lvPdf k|aGw lgb]{zsn] sf/0f v'nfO{ lg0f{o u/L lgj]bsnfO{ ;f] ;DaGwL hfgsf/L u/fpg'
kg]{5 . ;f] lg0f{odf vl/b sf/jfxL s;/L cufl8 a9fpg] eGg] s'/f ;d]t pNn]v ug'{ kg{]5 .
!)(= vl/b sf/jfxL /f]Ssf ug'{ kg{] M -!_ ljlgod !)* cg';f/ ePsf] k'g/fjnf]sgsf] lg0f{o pk/
lrQ ga'emL vl/b P]g adf]lhd k'g/fjnf]sgsf] nflu vl/b P]gsf] bkmf $* adf]lhd ul7t
k'g/fjnf]sg ;ldlt ;dIf lgj]bg k/]df ;f] lgj]bgsf ;DaGwdf k'g/fjnf]sg ;ldltaf6
lg0f{o geP;Dd sDkgLn] vl/b sf/jfxL /f]Ssf ug{' kg{]5 .
-@_ pkljlgdo -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] cj:yfdf vl/b
sf/jfxL /f]Ssf ug{'kg{] 5}g M–
-s_ vl/b sf/jfxLdf lglxt dxTjk"0f{ ;fj{hlgs lxtsf] sf/0faf6 vl/b
sf/jfxL hf/L /fVg h?/L ePsf] s'/f k|dfl0ft u/L sDkgLn] k'g/fjnf]sg
;ldltnfO{ hfgsf/L lbPdf, jf
-v_ vl/b P]gsf] bkmf %) sf] pkbkmf -$_ adf]lhdsf] cjlwleq k'g/fjnf]sg
;ldltaf6 lg0f{o x'g g;s]df, jf
-u_ vl/b ;Demf}tf eO{ ;s]sf]df .
-#_ sDkgLn] pkljlgod -@_ sf] v08 -s_ / -v_ adf]lhd vl/b sf/jfxL /f]Ssf
gu/]df ;f]sf] hfgsf/L k'g/fjnf]sg ;ldltnfO{ lbg' kg{]5 .

kl/R5]b–!@
vl/b ;DaGwL clwsf/
!!)= nfut cg'dfg :jLs[t ug{ ;Sg] M -!_ ljlgod @), @! / @# adf]lhd tof/ ul/Psf] nfut
cg'dfg :jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL b]xfosf] clwsf/Ln] :jLs[t ug{ ;Sg]5 M–
-s_ kfFr s/f]8 ?k}ofF;Dd bzf}+ jf P3f/f}+ txsf] sfof{no k|d'vn],
-v_ ;f7L s/f]8 ?k}ofF;Dd k|aGw lgb]{zsn],
-u_ v08 -v_ df pNn]v eP eGbf a9L /sdsf] xsdf ;ldltnfO{ k"j{ hfgsf/L
u/fO k|aGw lgb{]zsn] .
-@_ ljlgod @@ adf]lhd tof/ ul/Psf] nfut cg'dfg :jLs[t ah]6sf] kl/lwleq
/xL b]xfosf clwsf/Ln] :jLs[t ug{ ;Sg]5 M–
-s_ kRrL; nfv ?k}ofF;Dd bzf}+ jf P3f/f}+ txsf] sfof{no k|d'vn],
-v_ Ps s/f]8 ?k}ofF;Dd k|aGw lgb]{zsn],
-u_ v08 -v_ df pNn]v eP eGbf a9L /sdsf] xsdf ;ldltnfO{ k"j{ hfgsf/L
u/fO k|aGw lgb{]zsn] .
!!!= crn ;DklQ vl/b ug{ ;Sg] M ljlgod @* cg'?k sDkgLsf nflu crn ;DklQ vl/b ubf{
:jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL b]xfosf] clwsf/Ln] vl/b ug{ ;Sg]5 M–
-s_ bz nfv ?k}ofF;Ddsf] crn ;DklQ bzf}+ txsf] sfof{no k|d'vn],
-v_ krf; nfv ?k}ofF;Ddsf] crn ;DklQ P3f/f}+ txsf] sfof{no k|d'vn],
-u_ Ps s/f]8 ?k}ofF;Ddsf] crn ;DklQ k|aGw lgb]{zsn],
t/, g]kfn ;/sf/sf] :jfldTj ePsf] ;fj{hlgs ;+:yfgx?af6 crn ;DklQ
vl/b ug'{kbf{ kfFr s/f]8 ?k}ofF;Ddsf] crn ;DklQ k|aGw lgb]{zsn] vl/b
ug{ ;Sg]5 .
-3_ v08 -u_ df pNn]v eP eGbf a9L /sdsf] crn ;DklQ ;ldltnfO{ k"j{
hfgsf/L u/fO k|aGw lgb{]zsn] .
!!@= dfn;fdfg vl/b ug{ ;Sg] M ljlgod @( cg'?k sDkgLsf nflu dfn;fdfg vl/b ubf{
:jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL b]xfosf clwsf/Ln] o; ljlgodfjnL adf]lhd vl/b ug{
;Sg]5 M–
-s_ kfFr s/f]8 ?k}ofF;Ddsf] dfn;fdfg bzf}+ jf P3f/f}+ txsf] sfof{no k|d'vn],
-v_ ;f7L s/f]8 ?k}ofF;Ddsf] dfn;fdfg k|aGw lgb]{zsn]],
-u_ ;f7L s/f]8 ?k}ofFeGbf a9Lsf] dfn;fdfg ;ldltnfO{ k"j{ hfgsf/L u/fO
k|aGw lgb{]zsn] .
!!#= 9'jfgL, lSnol/Ë tyf kmjf{l8{Ë ;DaGwL sfo{ u/fpg] M ljlgod #) cg'?k 9'jfgL, lSnol/Ë
tyf kmjf{l8{Ë ;DaGwL sfo{ :jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL b]xfosf clwsf/Ln] u/fpg
;Sg]5 M–
-s_ tLg nfv ?k}ofF;Ddsf] sfo{ bzf}+ txsf] sfof{no k|d'vn],
-v_ krf; nfv ?k}ofF;Ddsf] sfo{ P3f/f}+ txsf] sfof{no k|d'vn],
-u_ krf; nfv ?k}ofFeGbf hlt;'s} a9L /sdsf] sfo{ k|aGw lgb]{zsn] .
!!$= lgdf{0f, h8fg, dd{t ;Def/ tyf ;'wf/ ;DaGwL sfo{ u/fpg] M ljlgod #! cg'?k lgdf{0f,
h8fg, dd{t ;Def/ tyf ;'wf/ ;DaGwL sfo{ :jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL b]xfosf
clwsf/Ln] u/fpg ;Sg]5 M–
-s_ kfFr s/f]8 ?k}ofF;Ddsf] sfo{ bzf}+ jf P3f/f}+ txsf] sfof{no k|d'vn],
-v_ ;f7L s/f]8 ?k}ofF;Ddsf] sfo{ k|aGw lgb]{zsn],
-u_ ;f7L s/f]8 ?k}ofFeGbf a9L /sdsf] sfo{ ;ldltnfO{ k"j{ hfgsf/L u/fO
k|aGw lgb{]zsn] .
!!%= cGo ;]jf vl/b ug{ ;Sg] M ljlgod #@ cg'?k sDkgLsf nflu cGo ;]jf tyf b"/;~rf/
;DaGwL ljz]if ;]jf :jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL b]xfosf clwsf/Ln] vl/b ug{ ;Sg]5 M–
-s_ Ps s/f]8 ?k}ofF;Ddsf] ;]jf bzf}+ jf P3f/f}+ txsf] sfof{no k|d'vn],
-v_ cGo ;]jfsf] xsdf kf+r s/f]8 ?k}of+ ;Dd tyf b"/;~rf/ ;DaGwL ljz]if
;]jfsf] xsdf ;f7L s/f]8 ?k}of+;Ddsf] ;]jf k|aGw lgb{]zsn],
-u_ kfFr s/f]8 ?k}ofFeGbf a9L /sdsf] ;]jf ;ldltnfO{ k"j{ hfgsf/L u/fO
k|aGw lgb{]zsn] .
!!^= k|fljlws ;]jf vl/b ug{ ;Sg] M ljlgod ## cg'?k sDkgLsf nflu k|fljlws ;]jf ln+bf
:jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL b]xfosf clwsf/Ln] vl/b ug{ ;Sg]5 M–
-s_ jflif{s Ps s/f]8 ?k}ofF;Dd k|aGw lgb]{zsn],
-v_ v08 -s_ df pNn]v ePeGbf a9L /sdsf] xsdf ;ldltnfO{ k"j{ hfgsf/L
u/fO k|aGw lgb{]zsn] .
!!&= 3/, uf]bfd, hUuf tyf pks/0f ef8fdf lng ;Sg] M ljlgod #$ cg'?k sDkgLsf nflu 3/,
uf]bfd, hUuf tyf pks/0f :jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL b]xfosf clwsf/Ln] ef8fdf lng
;Sg]5 M–
-s_ jflif{s kfFr nfv ?k}ofF;Dd bzf}+ jf P3f/f}+ txsf] sfof{no k|d'vn],
-v_ jflif{s aL; nfv ?k}ofF;Dd k|aGw lgb]{zsn],
-u_ v08 -v_ df pNn]v ePeGbf a9L /sdsf] xsdf ;ldltnfO{ k"j{ hfgsf/L
u/fO k|aGw lgb{]zsn] .
!!*= ;f]em} vl/b ug{ ;Sg] M ljlgod #% cg'?k ;f]em} vl/b ubf{ :jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL
b]xfosf clwsf/Ln] vl/b ug{ ;Sg]5 M–
-s_ Ps s/f]8 ?k}ofF;Dd P3f/f}+ txsf] sfof{no k|d'vn],
-v_ kGw| s/f]8 ?k}ofF;Dd k|aGw lgb]{zsn],
-u_ v08 -v_ df pNn]v ePeGbf a9L /sdsf] xsdf ;ldltnfO{ k"j{ hfgsf/L
u/fO k|aGw lgb{]zsn] .
!!(= cdfgtaf6 sfo{ u/fpg] M ljlgod #& cg'?k cdfgtaf6 :jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL
b]xfosf clwsf/Ln] sfo{ u/fpg ;Sg]5 M–
-s_ bz nfv ?k}ofF;Ddsf] sfo{ bzf}+ jf P3f/f}+ txsf] sfof{no k|d'vn],
-v_ bz nfv ?k}ofFeGbf a9L kRrL; nfv ?k}ofF;Ddsf] sfo{ k|aGw lgb]{zsn] .
!@)= k/fdz{ ;]jf vl/b ug{ ;Sg] M ljlgod #( cg'?k k/fdz{ ;]jf :jLs[t ah]6sf] kl/lwleq
/xL b]xfosf clwsf/Ln] vl/b ug{ ;Sg]5 M–
-s_ kRrL; nfv ?k}ofF;Dd bzf}+ jf P3f/f}+ txsf] sfof{no k|d'vn],
-v_ Ps s/f]8 ?k}ofF;Dd k|aGw lgb]{zsn],
-u_ v08 -v_ df pNn]v ePeGbf a9L /sdsf] xsdf ;ldltnfO{ k"j{ hfgsf/L
u/fO k|aGw lgb{]zsn] .
!@!= ;Demf}tfdf x:tfIf/ ug]{ tyf ;Demf}tf ;+zf]wg ug]{ M sDkgLsf] lgldQ ul/g] vl/b tyf
k|fKtL ;Demf}tfdf sDkgLsf] tkm{af6 x:tfIf/ ug]{ tyf To:tf ;Demf}tfx?df ljlgod (@
adf]lhd ;+zf]wg ug]{ clwsf/ o; ljlgodfjnL adf]lhd vl/b sfo{ :jLs[t ug]{
clwsf/LnfO{ x'g]5 .
!@@= e]l/Pzg cfb]z hf/L ug{ ;Sg] M ljlgod (# adf]lhd b]xfosf clwsf/Ln] :jLs[t ah]6sf]
kl/lwleq /xL e]l/P;g cfb]z hf/L ug{ ;Sg]5g\ M–
-s_ ;Demf}tf d"Nosf] bz k|ltzt;Dd bzf}+ jf P3f/f}+ txsf] sfof{no k|d'vn],
-v_ ;Demf}tf d"Nosf] kGw| k|ltzt;Dd k|aGw lgb]{zsn],
-u_ ;Demf}tf d"Nosf] kGw| k|ltzteGbf a9Lsf] xsdf sDkgLsf] of]hgf ljefu,
ljsf; ljefu, dd{t ;Def/ tyf ;~rfng ljefu / cy{ ljefusf gfoa
k|aGw lgb]{zsx? tyf k|aGw lgb]{zsn] tf]s]sf] ;DalGwt gfoa k|aGw
lgb{z
] s ;lDdlnt /x]sf] sldl6n] u/]sf] l;kmfl/;df ;ldltnfO{ k"j{
hfgsf/L u/fO k|aGw lgb{]zsn] .
!@#= Dofb yk ug{ ;Sg] M -!_ ljlgod (% adf]lhd Dofb yk ubf{ b]xfo adf]lhdsf] clwsf/Ln]
b]xfo adf]lhd Dofb yk u/L lbg ;Sg]5 M–
-s_ sfdsf] nfut ga9\g] u/L sfd ;DkGg ug{ tf]lsPsf] cjlwsf] cfwf
cjlw;Dd yk ug{'kg]{ eP bzf}+ jf P3f/f}+ txsf] sfof{no k|d'vn] .
-v_ v08 -s_ df plNnlvteGbf a9Lsf] xsdf sfdsf] nfut ga9\g] u/L sfd
;DkGg ug{ tf]lsPsf] cjlw a/fa/sf] cjlw;Dd yk ug{'kg{] eP k|aGw
lgb]{zsn] .
-u_ v08 -s_ / -v_ df plNnlvt cj:yf afx]ssf] cj:yfdf / afx| dlxgfeGbf
a9L cjlw yk ug{'kg{] eP ;ldltnfO{ k"j{ hfgsf/L u/fO k|aGw lgb{]zsn] .
-@_ pkljlgod -!_ sf] v08 -u_ adf]lhd Dofb yk ubf{ ;DalGwt cfof]hgf,
k|zf;g / cy{ ljefusf clws[t sd{rf/Lx¿ ;d]taf6 5fglag ug{ nufpg' kg]{5 .
!@$= clwsf/ k|of]u, k|Tofof]hg tyf pQ/bfloTj M -!_ o; kl/R5]bdf plNnlvt æbzf}+ txsf]
sfof{no k|d'vÆ eGgfn] ;f] txdf /xL sDkgLsf] lgb]{zgfnodf lgb]{zssf] ?kdf sfo{ ug]{
sfof{no k|d'vnfO{ dfq a'emfpg]5 .
-@_ o; ljlgodfjnLdf ePsf clwsf/dWo] s]lx clwsf/ ;ldltn] k|aGw lgb]{zsnfO{
/ k|aGw lgb]{zs, s]lGb|o O{sfO k|d'v, Joj;foLs O{sfO k|d'v, ;xof]uL O{sfO k|d'v tyf
lgb]{zgfnosf] k|d'vn] cfk'm eGbf Ps tx d'lgsf] clws[tnfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 .
-#_ o; ljlgodfjnLdf k|aGw lgb{]zs cfkm}+n] ug{] egL tf]lsPsf] clwsf/ k|Tofof]hg
ug{ ;lsg] 5}g .
-$_ clwsf/ k|fKt ug]{ clwsf/Ln] clwsf/ k|of]u u/]sf] xb;Dd lghsf] pQ/bfloTj
/xg]5 . pkljlgod -@_ adf]lhd k|Tofof]hg ePsf] clwsf/ ;DaGwdf To;/L clwsf/
k|Tofof]hg ug]{ clwsf/Lsf] pQ/bfloTj /lx/xg]5 .
-%_ k|Tofof]lht clwsf/ cGt{ut u/]sf] sfd sf/jfxLsf] hfgsf/L lgoldt ?kdf
To:tf] clwsf/ k|of]u ug{] clwsf/Ln] ;f] clwsf/ k|Tofof]hg ug{] clwsf/LnfO{ u/fpg' kg]{5
/ clwsf/ k|Tofof]hg ug]{ clwsf/Ln] cfkm"n] k|Tofof]hg u/]sf] clwsf/ adf]lhd eP u/]sf
sfdsf] ;DaGwdf ;DalGwt clwsf/Laf6 ;do ;dodf cfjZos hfgsf/L dfu ug{ ;Sg]5 .

kl/R5]b–!#
vl/b ;DaGwL cGo Joj:yf
!@%= cfo afF8kmfF8sf] ?kdf ;]jf k|bfg ug]{ Joj:yf M -!_ sDkgLn] OR5's JolQm, kmd{, ;+:yf jf
sDkgLx?;+u ;xsfo{ u/L cfkm\gf] u|fxs cfwf/sf] pkof]u dfkm{t cfosf yk If]qx? klxrfg
u/L cfo afF8kmfF8sf] ?kdf (Revenue Sharing Model) ;]jf k|bfg ug]{ sfo{ ug{ u/fpg
;Sg]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd sfo{ ug{ u/fpg ljz]if u/L b]xfo adf]lhdsf
k|fjwfgx? ;dfj]z u/L af]nkq ;DaGwL sfuhft tof/ ug'{ kg]{5 M–
-s_ sDkgLn] cfo afF8kmfF8sf] ?kdf sfo{ u/fpg rfx]sf] ;]jf If]q tyf u|fxs
cfwf/ ;DaGwL ljj/0f,
-v_ cfo afF8kmfF8sf] ?kdf sfo{ u/fpg rfx]sf] ;]jf If]qsf] k|fljlws ljj/0f,
-u_ ;xsfo{ ug{ OR5's JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLsf] of]Uotf, cg'ej,
k|fljlws tyf cfly{s ;antf cflb,
-3_ sfof{Gjog ug]{ cjlw / ;xsfo{ ug]{ cjlw,
-ª_ sDkgLn] cfkm\gf] rln/x]sf] pks/0f, k|ljlw, k|0ffnL, u|fxs cfwf/ pkof]u
ug{ lbg] k|lj|mof / zt{x?,
-r_ sDkgLn] o; ?kdf sfo{ u/fpFbf yk nufgL gug]{ ;DaGwL :ki6 Joj:yf,
-5_ sDkgLn] rfx]sf] Go"gtd cfo tyf cfo c+z,
-h_ ;xsfo{af6 ;[lht cfo klxrfg tyf dfkg ug]{ k|lj|mof,
-em_ ;xsfo{af6 ;[lht cfo;+u ;DalGwt tYofÍ ldnfg (Data Reconciliation)
;DaGwL tl/sf, k|lj|mof tyf ;do cjlw,
-`_ cfo afF8kmfF8sf] cfwf/ tyf tl/sf,
-6_ cfo afF8kmfF8sf] ;dofGt/,
-7_ e'QmfgLsf] tl/sf,
-8_ sDkgLsf] ;fljssf] cfo >f]t, u|fxs cfwf/ tyf cfodf gsf/fTds k|efj
kg{ gx'g] ;DaGwL Joj:yf,
-9_ sDkgLsf] pks/0f, k|ljlw tyf k|0ffnLdf gsf/fTds c;/ kg{ gx'g]
;DaGwL Joj:yf,
-0f_ sfa' aflx/sf] kl/l:ytL,
-t_ af]nkq, sfo{;Dkfbg jf cGo cfjZos s'/fsf] nflu hdfgt cfjZos
ePdf hdfgtsf] /sd, lsl;d, dfGo 9fFrf / dfGo cjlw,
-y_ :ynut lg/LIf0f ug'{kg]{ Joj:yf eP ;f] ;DaGwL hfgsf/L,
-b_ af]nkq k]z ug'{ cl3 s'g} a}7s ug'{kg]{ eP ;f] ;DaGwL hfgsf/L,
-w_ af]nkq tof/ ug]{ / k]z ug]{ lgb]{zg, af]nkq k]z ug]{ clGtd ldlt, ;do
/ :yfg tyf af]nkq vf]Ng] ldlt, ;do / :yfg,
-g_ af]nkq d"NofÍg / af]nkqbftfsf] 5gf}6 ug]{ cfwf/ / tl/sf,
-k_ af]nkq dfGo x'g] cjlw,
-km_ :jfy{ aflemg] ePdf af]nkq pk/ sf/jfxL gx'g] jf hfn;fhL jf e|i6frf/
u/]df x'g] sfg"gL sf/jfxL ;DaGwL hfgsf/L,
-a_ sDkgLn] af]nkq ;DaGwL sf/jfxL ubf{ u/]sf] q'6L jf lg0f{o lj?4
k'g/fjnf]sgsf nflu af]nkqbftfn] lgj]bg lbg ;Sg] Joj:yf,
-e_ af]nkqbftfn] ug'{kg]{ e}kl/ cfpg] sfd,
-d_ af]nkqbftfn] k|bfg ug'{kg]{ cfjZos tflnd / ;'k/Lj]If0fsf] lsl;d /
kl/df0f,
-o_ kfngf ug'{kg]{ d'Vo d'Vo zt{x? / ljz]if zt{x?,
-/_ ;f/e"t ?kdf k|efju|fxL eO{ sDkgLnfO{ cfosf] c+z a9L lbg sa'n ug]{
af]nkqbftfsf] af]nkq dfq :jLs[t ul/g] s'/f,
-n_ ;Demf}tfsf zt{x?, ;f] ;Demf}tf nfu" x'g] tl/sf / ;Demf}tf ;+zf]wg ug{
;lsg] eP ;f]sf] Joj:yf,
-j_ ;Demf}tf /2 ug{ ;Sg] Joj:yf,
-z_ aLdf cfjZos ePdf ;f] ;DaGwL Joj:yf,
-if_ lgwf{l/t cjlwdf sfo{ ;Dkfbg x'g g;s] jfktsf] k"j{ lgwf{l/t Ifltk"lt{
tyf cGo Ifltk"lt{ ;DaGwL Joj:yf,
-;_ ljjfb ;dfwfgsf] ;+oGq,
-x_ nfu" x'g] sfg"g,
-If_ ;]jfsf] k|s[lt cg';f/ PseGbf a9L OR5's JolQm, kmd{, ;+:yf jf
sDkgLnfO{ cfo afF8kmfF8sf] ?kdf sfo{ u/fpg ;lsg] eP To;/L sfo{
u/fpg] ;DaGwL Joj:yf, /
-q_ cGo cfjZos s'/fx? .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhdsf] af]nkq ;DaGwL sfuhft ljlgod ^$ sf] pkljlgod
-$_ adf]lhdsf] ;ldltsf] l;kmfl/zdf k|aGw lgb]{zsn] :jLs[t u/]sf] x'g' kg]{5 .
-$_ pkljlgod -@_ adf]lhdsf] af]nkq ;DaGwL sfuhftsf] b:t'/ k|aGw lgb]{zsn]
tf]s] adf]lhd x'g]5 .
-%_ o; ljlgod cGtu{t af]nkq cfXjfg ubf{ /fli6«o:t/sf] b}lgs kqklqsfdf tyf
sDkgLsf] j]a ;fO{6df sDtLdf kGw| lbgsf] Dofb lbO{ b]xfosf s'/fx? v'nfO{ ;"rgf k|sfzg
ug'{ kg]{5 M–
-s_ cfo afF8kmfF8sf] ?kdf sfo{ u/fpg rfx]sf] ;]jf ;DaGwL ;+lIfKt ljj/0f
-v_ af]nkq cfXjfg ug]{ / kfO{g] sfof{nosf] gfd / 7]ufgf,
-u_ af]nkq k7fpg] tl/sf, af]nkq jfkt nfUg] b:t'/, af]nkq bflvnf ug'{kg]{
clGtd ldlt, ;do / :yfg,
-3_ af]nkq vf]Ng] ldlt, ;do / :yfg,
-ª_ cGo cfjZos s'/fx?
-^_ pkljlgod -@_ adf]lhdsf] af]nkq k/LIf0f tyf d"NofÍg ;DaGwL Joj:yf
af]nkq sfuhftdf pNn]lvt k|fjwgx? tyf o; ljlgodfjnLsf] kl/R5]b–* adf]lhd x'g]5 .
-&_ d"NofÍgaf6 b]lvg cfPsf] ;f/e"t?kdf k|efju|fxL / sDkgLnfO{ cfosf] c+z a9L
lbg] af]nkqbftfsf] af]nkq :jLs[t ug'{kg]{5 . af]nkq :jLs[lt / ;Demf}tf ;DaGwL Joj:yf
af]nkq sfuhftdf pNn]lvt k|fjwfgx? tyf cfslif{t x'g];Dd cfjZos x]/km]/ ;lxt o;
ljlgodfjnLsf] kl/R5]b–( adf]lhd x'g]5 .
-*_ pkljlgod -@_ sf] v08 -If_ sf] Joj:yf adf]lhd sfo{ u/fpFbf sDkgLn]
cfXjfg u/]sf] ;"rgf adf]lhd af]nkq lbO{ ;f/e"t?kdf k|efju|fxL af]nkqbftf ePsf] x'g'kg]{
/ sDkgLnfO{ cfosf] c+z a9L lbg] af]nkqbftfsf] saf]n /sd a/fa/ cfo c+z lbg d~h'/
u/]sf] x'g'kg]{5 .
-(_ o; ljlgod adf]lhd sfo{ ug]{ u/fpg] ;DaGwdf o; ljlgodfjnLsf cGo
k|fjwfgx? cfslif{t x'g];Dd cfjZos x]/km]/ ;lxt nfu" x'g]5g\ .

!@%s= Eofn' P8]8 ;le{; ;Grfng ;DaGwL Aoj:yfM -!_ sDkgLn] cGo kmd{, sDkgL, ;+:yf jf
AolQm;+u ;xsfo{ u/L cfkm\gf k|d'v ;]jfx?df Eofn' P8]8 ;le{; ;Grfng ug{ ;Sg]5 .
-@_ pklalgod -!_ adf]lhd Eofn'P8]8 ;]jf ;Grfngsf] nflu ;ldltn] sfo{
lgb]{lzsf agfO{ nfu" ug]{5 .
!@^= cGo Joj:yf M -!_ sDkgLn] s'g}klg vl/b ubf{ o; ljlgodfjnL adf]lhdsf] sfo{ljlw k"/f
u/L vl/b ug'{kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ sf] k|lts"n x'g] u/L ul/Psf] vl/b ab/ tyf cdfGo x'g]5 .
-#_ o; ljlgodfjnLdf :ki6 pNn]v gePsf] ljifodf sDkgLsf] lxtsf] nflu vl/b
P]gsf] clwgdf /xL ljz]if Joj:yf u/L sfo{ u/fpg] clwsf/ ;ldltnfO{ x'g]5 .
-$_ o; ljlgodfjnLdf gk/]sf vl/b ;DaGwL cGo s'g} cfly{s ;DaGwL Joj:yf
vl/b P]gsf] clwgdf /xL ;ldltdf k]z u/L ;ldltsf] lg0f{ofg';f/ ug{' kg{]5 .
-%_ vl/b jf k|flKt ;DaGwL s'g} sfo{ ubf{ jf u/fpFbf o; ljlgodfjnLdf s'g}
c:ki6tf ePdf jf afwf c8\rg pTkGg ePdf vl/b P]g adf]lhd ug{ ;lsg]5 .
-^_ o; efudf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg vl/b P]gdf pNn]v ePsf]
s'/fdf ;f]xL P]g adf]lhd x'g]5 .

efu–#
cfly{s k|zf;g ;DaGwL sfo{ljlw

kl/R5]b–!
of]hgf th'{df, jflif{s sfo{qmd / ah]6
!@&= of]hgf, jflif{s sfo{qmd / ah]6 tof/ ug'{kg]{ M -!_ k|aGw lgb]{zsn] b"/;~rf/ k|ljlwdf
ePsf] ljsf;, ;/sf/L gLlt lgoddf ePsf] kl/jt{g tyf ahf/sf] k|lt:kwf{nfO{ ;d]t
dWogh/ u/L cfufdL kfFr jif{df sDkgLnfO{ s'g ?kdf cufl8 a9fpg] xf] ;f] sf] ljrf/ u/L
/0fgLlts of]hgf (Strategic Plan) th'{df ug'{ kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] /0fgLlts of]hgfnfO{ cfjlws ?kdf k'g/fjnf]sg ug'{
kg]{5 .
-#_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] /0fgLlts of]hgfsf] clwgdf /xL cNksfnLg of]hgf
tyf jflif{s sfo{qmd tof/ ug'{ kg]{5 .
-$_ cfly{s jif{ z'? x'g'eGbf tLg dlxgf cufj} sfof{nox?n] cf–cfk\mgf] jflif{s
sfo{qmd / cg'dflgt cfo Joosf] ah]6 ljj/0f tof/ u/L s]Gb|Lo sfof{nodf k]z ug'{ kg]{5
.
-%_ sfof{nox?af6 k]z ePsf] sfo{qmd tyf ah]6nfO{ k'g/fjnf]sg tyf cfjZos
kl/dfh{g u/L k|aGw lgb]{zsn] sDkgLsf] jflif{s sfo{qmd / cg'dflgt cfo Joosf] ah]6
cfly{s jif{ z'? x'g'eGbf cufj} :jLs[ltsf] nflu ;ldltdf k]z ug'{ kg]{5 .
-^_ ;ldltdf k]z ePsf] cfo Joo ah]6 ljrf/flwg /x]sf] cj:yfdf sDkgLsf] b}lgs
sfo{ ;~rfng tyf clt cfjZos sfdsf] nflu cl3Nnf] cfly{s jif{sf] s'n vr{sf] kRrL;
k|ltztdf ga9\g] u/L ;ldltn] k]ZsL ah]6 :jLs[t ug{ ;Sg]5 .
!@*= jflif{s sfo{qmd tyf ah]6 ;~rfng M -!_ ;ldltaf6 :jLs[t ah]6 o; ljlgodfjnLsf]
kl/lwleq /xL ;~rfng ug]{ ;Dk"0f{ clwsf/ k|aGw lgb]{zsnfO{ x'g]5 . k|aGw lgb]{zsn] of]
clwsf/ cfkm" d'lgsf clws[tx?nfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 .
-@_ :jLs[t ah]6af6 lgwf{l/t :jLs[t sfo{qmd rnfpg gk"u x'g cfPdf ;f] sf]
sf/0f ;lxt ;ldltdf k]z u/L ;ldltaf6 :jLs[t eP adf]lhd yk ah]6sf] Joj:yf ug{
;lsg]5 .
-#_ :jLs[t jflif{s sfo{s|dleq gk/]sf sfo{s|dx? ;~rfng ug'{ cfjZos b]lvPdf
jf :jLs[t sfo{s|d ;+zf]wg ug'{ k/]df To:tf sfo{s|dx? tyf ltgsf] nflu cfjZos kg]{
ah]6 ;d]t ;ldltaf6 :jLs[t u/fO{ dfq sfo{s|d ;~rfng ug'{kg]{5 .
!@(= ah]6 /sdfGt/ ug]{ M -!_ :jLs[t ah]6sf] ljleGg zLif{sx?dWo] Ps zLif{saf6 csf]{
zLif{sdf /sdfGt/ ubf{ h'g zLif{sdf /sdfGt/ ul/g] xf] ;f]xL zLif{ssf] :jLs[t ah]6sf] @%
k|ltzt;Dd k|aGw lgb]{zs cfkm}+n] / ;f]eGbf a9Lsf] /sdfGt/ ug'{ k/]df ;ldltsf] :jLs[lt
lnO{ /sdfGt/ ug{ ;Sg]5 .
t/ laB't dxz'n, ;/sf/L s/ b:t'/, l/rfh{ sf8{sf] lalqmdf e'QmfgL ug'{ kg]{
sldzg h:tf e'QmfgL ug'{ kg]{ /sd gk'u ePdf cfjZostf cg';f/sf] /sd cfout vr{
lzif{saf6 /sdfGt/ ug{ afwf kg]{ 5}g .
-@_ sd{rf/L vr{sf lzif{sx?df ljlgof]hg ul/Psf] /sd sd{rf/L vr{sf
lzif{sx?df afx]s cGo lzif{sdf /sdfGt/ ug{ ;lsg] 5}g .
-#_ k"FhLut vr{ (Capital Expenditure) sf] nflu ljlgof]lht /sdaf6 cfout vr{
(Revenue Expenditure) df jf cfout vr{sf] nflu ljlgof]lht /sdaf6 k"FhLut vr{
zLif{sdf /sdfGt/ ug'{ k/]df k|aGw lgb]{zsn] ;ldltsf] :jLs[lt lng' kg]{5 .
!#)= jflif{s cfo–Joo ah]6 tyf sfo{s|d k'g/fjnf]sg ug]{ M -!_ k|aGw lgb]{zsn] sDkgLsf]
jflif{s cfo–Joo ah]6 tyf sfo{s|d sfof{Gjogsf] cj:yf ;DaGwdf q}dfl;s ?kdf
;ldltnfO{ hfgsf/L u/fpg' kg]{5 .
-@_ sDkgLsf] jflif{s cfo–Joo ah]6 tyf sfo{s|dnfO{ cfly{s jif{sf] k|yd cw{
jflif{s cjlwsf] ;dfKtL kl5 k'g/fjnf]sg u/L ;ldltnfO{ hfgsf/L u/fpg' kg]{5 . o;/L
k'g/fjnf]sg ubf{ cw{ jflif{s cjlwsf] ef}lts tyf ljQLo k|ult, k|:tfljt sfo{s|dx?sf]
;~rfng tyf ;f]sf] cj:yf, ;]jf ljt/0f tyf cfo cfh{gsf] cj:yf, gub k|jfxsf] cj:yf,
sfo{s|d ;~rfng tyf ;]jf ljt/0fsf s|ddf cfPsf ;d:ofx? / ltgnfO{ ;dfwfg ug{
ul/Psf jf ug'{kg]{ k|of;x? nufotsf ljifox?df ;ldIff ug'{kg]{5 .
!#!= sDkgLsf] k|fljlws / Jofj;flos Ifdtf k'g/fjnf]sg ug'{ kg]{ M -!_ k|aGw lgb]{zsn]
sDkgLdf k|of]u e}/x]sf] k|ljlwsf] cj:yf, k|ljlwsf] ljsf; tyf sDkgLsf] k|fljlws,
Jofj;flos / k|lt:kwf{Tds Ifdtfsf] ;DaGwdf ;do ;dodf k'g/fjnf]sg tyf d"NofÍg
ug]{ Joj:yf ug'{ kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] sfo{ ug{sf] nflu k|aGw lgb]{zssf] ;+of]hsTjdf
sDkgLsf s]Gb|Lo sfof{no k|d'vx? tyf Joj;foLs O{sfOsf] k|d'vx? ;lDdlnt Ps :yfoL
;+oGq /xg]5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhdsf] ;+oGqn] ljZjdf ljsf; ePsf] gljgtd k|ljlw tyf
ljsf; x'g ;Sg] k|ljlw, sDkgLn] cjnDag u/]sf] k|ljlwsf] cj:yf, sDkgLsf] k|fljlws /
Jofj;flos Ifdtf, sDkgLsf] k|lt:kwf{Tds Ifdtf tyf /0fgLltsf] ;DaGwdf jflif{s ?kdf
cfly{s jif{ z'? x'g'eGbf cufj} k'g/fjnf]sg tyf d"NofÍg ug'{ kg]{5 .
-$_ pkljlgod -#_ adf]lhd ul/Psf] k'g/fjnf]sg tyf d"NofÍgdf ;+oGqsf] /fo
tyf sfo{ of]hgf ;d]t ;dfj]z u/L k|ltj]bg tof/ u/L ;ldltnfO{ hfgsf/L u/fpg' kg]{5 .
pQm k|ltj]bg pk/ ;~rfns ;ldltsf] lgb]{zg ;d]tsf] cfwf/df k|aGw lgb]{zsn] cfjZos
sfo{ ug]{ Joj:yf ug'{ kg]{5 .

kl/R5]b–@
cfDbfgL tyf vr{ ;DaGwL sfo{ljlw
!#@= cfDbfgL tyf w/f}6L /sd a}Í bflvnf ug'{kg]{ M -!_ sDkgLsf] s'g} klg cfDbfgL /sd
sDkgLsf] /fhZj vftfdf hDdf ug'{ kg]{5 .
-@_ sDkgLsf] u|fxsaf6 k|fKt ePsf] w/f}6L /sd a}Í bflvnf u/L tyf ljljw
k|of]hgsf] nflu cGoaf6 k|fKt ePsf] w/f}6L /sd w/f}6L vftfdf a}Í bflvnf u/L To;sf]
:ki6 ljj/0f v'Ng] u/L lx;fa /fVg' kg]{5 .
-#_ s'g} klg ;]jf pknAw u/fP jfkt jf las|L jfkt jf cGo ;|f]taf6 sDkgLnfO{
k|fKt x'g] cfDbfgL jf w/f}6L /sd ;f]xL lbgdf g]kfn /fi6« a}Í jf g]kfn /fi6« a}Íaf6 Ohfht
k|fKt jfl0fHo a}Íx? jf ;ldltn] tf]s]sf] a}+lsË sf/f]af/ ug{ :jLs[lt k|fKt u/]sf cGo
a}Íx?df sDkgLsf] gfddf /x]sf] ;DalGwt vftfdf bflvnf ug'{ kg]{5 . s'g} sf/0fj; ;f]xL
lbg /sd bflvnf ug{ g;lsPdf To;sf] ef]lnkN6 clgjfo{ ?kdf bflvnf ug'{ kg]{5 .
sDkgLsf] sfof{no ;~rfngdf /x]sf] lbg a}Ísf] ljbf k/]df ljbf kl5 a}Í v'ns
] f] lbg /sd
bflvnf ug'{ kg]{5 .
!##= vftf ;~rfng M -!_ sDkgLsf] s]Gb|Lo sfof{no tyf cGo sfof{nox?sf] ;Dk"0f{ /sd
sDkgLsf] gfddf g]kfn /fi6« a}Í jf g]kfn /fi6« a}Íaf6 Ohfht k|fKt jfl0fHo a}Íx? jf
;ldltn] tf]s]sf] a}+lsË sf/f]af/ ug{ :jLs[lt k|fKt u/]sf cGo a}Íx?df /flvg]5 .
-@_ sDkgLsf] s]Gb|Lo /fhZj vftfsf] ;~rfng k|aGw lgb]{zs / k|d'v ljQLo
clws[tsf] ;+o'Qm b:tvtaf6 x'g]5 . sDkgLsf] cGo /fhZj vftfx?sf] ;~rfng k|d'v
ljQLo clws[t / lghn] tf]s]sf] clws[tsf] ;+o'Qm b:tvtaf6 x'g]5 .
-#_ sDkgLsf] cGo sfo{ ;~rfng :t/sf vftfx? tyf w/f}6L vftfx?sf] ;~rfng
sfof{no k|d'v / n]vf k|d'v jf sfof{no k|d'vn] tf]s]sf] clws[tx?sf] ;+o'Qm b:tvtaf6
x'g]5 .
-$_ sDkgLsf] s]Gb|Lo sfof{no afx]s cGo sfof{nosf] /fhZj vftfdf hDdf ePsf]
cfo /sd Go"gtd df}Hbft /fvL afFsL /sd ;fwf/0ftof k|To]s dlxgf s]Gb|Lo :t/sf] /fhZj
vftfdf :yfgfGt/ (Transfer) u/L hDdf ul/g]5 .
!#$= sDkgLn] k|bfg ug]{ ;]jfx?sf] dxz'n b/ ;DaGwL Joj:yf M -!_ sDkgLn] k|bfg ug]{ ;]jfsf]
dxz'n b/ tyf las|L ljt/0f ug]{ b"/;~rf/ pks/0fx?sf] las|L d"No lgwf{/0f Pj+ kl/dfh{g
ubf{ /fli6«o tyf cGt/f{li6«o ahf/ b/ Pj+ ahf/ k|lt:kwf{sf] cj:yf ;d]t ljrf/ u/L b]xfo
adf]lhdsf s'/fx?sf] ljZn]if0f ug'{ kg]{5 M–
-s_ ;]jfsf] u'0f:t/ tyf kx'Fr,
-v_ ;]jf ;~rfngsf] nflu sDkgLn] u/]sf] k"FhLut nufgL,
-u_ ;]jf ;~rfngsf] nflu sDkgLn] ug'{kg]{ cfout vr{x?,
-3_ nufgLsf] k|ltkmn tyf k|ltkmn k|fKt x'g] cg'dflgt ;dofjlw,
-ª_ ;]jf k|bfg ug]{ pks/0fsf] cfo',
-r_ pkef]Qmsf] dfu tyf ;]jf cfk"lt{ ug{ ;Sg] Ifdtf,
-5_ ;]jf ;~rfng tyf dxz'n ;DaGwdf lgofds lgsfosf] gLlt, lgod,
lgb]{zg tyf k|fjwfgx?,
-h_ k|rlnt sfg"gL / s/ ;DaGwL Joj:yfx?, /
-em_ sDkgLn] cfjZos 7fg]sf cGo s'/fx? .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] ljZn]if0f u/L k|ltj]bg tof/ ug{ k|aGw lgb]{zsn]
k|d'v Joj;foLs clws[tsf] ;+of]hsTjdf sDkgLsf] ;DalGwt ljifosf] 1fg ePsf] k|fljlws,
n]vf / Jofkf/ tkm{sf] sd{rf/Lx? ;lDdlnt sldl6 u7g u/L sfo{ u/fpg' kg]{5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhdsf] ;ldltaf6 k|fKt k|ltj]bgsf] cfwf/df k|aGw lgb]{zsn]
sDkgLsf ;]jfsf] dxz'n b/ tyf laqmL d"No lgwf{/0f u/L nfu" ug{ ;Sg]5 .
-$_ sDkgLn] k|bfg ug]{ ;]jfsf] dxz'n b/ ;DaGwL cGo Aoj:yf ;ldltn] ;do
;dodf lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .
!#%= cGt/cfj4tf tyf 6«flkms cfo ;DaGwL ljz]if Joj:yf M -!_ sDkgLn] /fli6«o tyf
cGt/f{li6«o b"/;~rf/ ;]jf k|bfos;+u cGt/cfj4tf u/L ;]jf k|bfg ug{ ;Sg]5 .
-@_ cGt/cfj4tf cfudg z'Ns (Voice, SMS, Inbound Roaming (Voice and
Data) cfbLsf] Termination rate) lgwf{/0f ubf{ lalgod !#$ sf] pkljlgod -!_
adf]lhdsf s'/fx?sf] ljZn]if0fsf] cltl/Qm b]xfosf s'/fx?sf] ;d]t ljZn]if0f ug'{ kg]{5 M–
-s_ /fli6«o tyf cGt/f{li6«o ahf/, cGt/cfj4tf z'Ns lgwf{/0f ;DaGwL k|rng
tyf k|rlnt z'Nssf] cj:yf,
-v_ cGt/cfj4tfaf6 k|fKt x'g] jf k|of]u x'g] sn 6«flkmssf] kl/df0f tyf ;f]sf]
nflu cfjZos kg]{ k|fljlws Ifdtf,
-u_ /fli6«o tyf cGt/f{li6«o b"/;~rf/ ;]jf k|bfos;+usf] ;DaGw,
-3_ kfngf ug'{kg]{ ;Demf}tfsf zt{x?,
-ª_ ljQLo km/kmf/s ug]{ tl/sf tyf d'b|f,
-r_ cfjZos cGo s'/fx? .
-#_ sDkgLsf] cGt/f{li6«o ;]jf lgb]{zgfnon] pkljlgod -@_ adf]lhdsf] ljZn]if0f
u/L cGt/cfj4tf cfudg z'Ns k|:tfj ug'{ kg]{5 . pQm k|:tfljt z'NsnfO{ cGt/f{li6«o ;]jf
lgb]{zgfnonsf k|d'vn] k|d'v Joj;foLs clws[t tyf k|d'v ljQLo clws[taf6
k'g/fjnf]sg ;d]t u/fO{ k|aGw lgb]{zs ;dIf :jLs[ltsf] nflu k]z ug'{ kg]{5 .
-$_ pkljlgod -#_ adf]lhdsf] l;kmfl/;sf] cfwf/df k|aGw lgb]{zsn] cGt/cfj4tf
cfudg z'Ns lgwf{/0f tyf :jLs[t ug{ ;Sg]5 . k|aGw lgb]{zssf] :jLs[lt adf]lhd
cGt/f{li6«o ;]jf lgb]{zgfnonsf k|d'vn] ;f] ;DaGwL ;Demf}tf ug{ ;Sg]5 .
-%_ pkljlgod -$_ adf]lhdsf] ;Demf}tf, ;f];+u ;DalGwt cGt/cfj4tf tyf
6«flkms cfDbfgL, Ifdtf kl/jt{g nufotsf laj/0f cGt/f{li6«o ;]jf lgb]{zgfnonsf k|d'vn]
q}dfl;s ?kdf k|d'v Joj;foLs clws[t, k|d'v ljQLo clws[t, k|aGw lgb]{zs tyf
;ldltdf k]z ug'{ kg]{5 .
-^_ cGt/cfj4tf alxu{dg z'Ns (Voice, SMS, Outbound Roaming cfbLsf]
Termination rate) jfktsf] sDkgLsf] nfut sd ug]{ tj/n] /fli6«o cGt{/fli6«o
6]lnsd ;]jf k|bfos;+u ;Demf}tf ug'{ kg]{5 .
-&_ Voice, SMS, Outbound Roaming (Voice and Data) sf] alxu{dg ug{
?6 5gf}6 ubf{ sDkgLnfO{ sd cfly{s ef/ kg]{ ul/ b]xfosf s'/fx?sf] laZn]if0f u/L k|d'v
Joj;foLs clws[t tyf k|d'v laQLo clws[taf6 k"g/fjn]fsg ;d]t u/fO{ cGt/f{li6«o ;]jf
lgb]{zgfnon] :jLs[lt ug{ ;Sg]5M
-s_ u'0f:tl/o ?kdf sn alx{udg ug{sf] nflu cfjZos kg]{ kof{Kt Rout
Capacity, Caller Line Identification(CLI) delivery nufotsf cGo
k|flalws kIfx? ;Gtf]ifhgs /x] g/x]sf],
-v_ alx{udg ug]{ ?6;+u ;DalGwt Carrier ;+usf] laQLo km/kmf/ssf] cj:yf,
-u_ t'ngfTds b//]6,
-3_ cfjZos cGo s'/fx? .
-*_ sn alx{udg u/]sf] ?6df ;d:of cfPdf jf z+sf:kb tyf hfn;fhLhGo
ultlalw b]lvPdf jf cTofjZos eO{ t'?Gt} ?6 kl/jt{g ug'{ k/]df cGt/f{li6«o ;]jf
lgb]{zgfnonsf] lgb]{zsn] To:tf] ?6 kl/jt{g ug{ ;Sg]5 / ;f]sf] hfgsf/L k|d'v Joj;foLs
clws[t, k|d'v laQLo clws[t tyf k|aGw lgb]{zsnfO{ u/fpg' kg]{5 .
-(_ pklalgod -^_ adf]lhdsf] ;Demf}tf / pklalgod -*_ adf]lhd ?6 kl/jt{g,
?6 Ifdtf kl/jt{g, To;;+u ;DalGwt cGt/cfj4tf tyf 6«flkms vr{sf] laj/0f cGt/f{li6«o
;]jf lgb]{zgfnon] q}dfl;s ?kdf k|d'v Joj;foLs clws[t, k|d'v laQLo clws[t tyf
k|aGw lgb]{zs / ;ldltdf k]z ug'{ kg]{5 .
-!)_ cGt/f{li6«o ?6sf] Ifdtf kl/jt{g ug'{ k/]df jf s'g} 6]lnsd ;]jf k|bfos;+u
?6 yk 36 ug'{ k/]df lgDg s'/fx? laZn]if0f ug'{ kg]{5 M
-s_ pQm ?6af6 xfn eO{ /x]sf] sn Volume nufotsf
cfjZos k|flalws kIfx?,
-v_ alxu{dg ug]{ ?6;+u ;DalGwt Carrier ;+usf] laQLo
km/kmf/ssf] cj:yf,
-u_ cGt/f{li6«o cfudg ;]jfsf] Business volume h:tf
laifox?,
-3_ cGo cfjZos s'/fx? .
-!!_ cGt/f{li6«o ?6sf] Ifdtf kl/jt{g ug'{ k/]df jf s'g} 6]lnsd ;]jf k|bfos;+u ?6
yk36 ug]{ sfo{ cGt/f{li6«o ;]jf lgb]{zgfnosf] k|d'vn] laQLo, Joj;foLs / k|fljlws
laZn]if0f u/L k|d'v laQLo clws[t tyf k|d'v Joj;foLs clws[taf6 k'g/fjn]sg u/fO{
lg0f{o ug{ ;Sg]5 .
!#^= /fhZj sfo{ljlw ;DaGwL Joj:yf M -!_ sDkgLn] laqmL ljt/0f ug]{ ;]jfx?sf] cfo
(Revenue) sf] >f]t klxrfg, kl/rfng / lgoGq0f k|0ffnL ;DaGwdf b]xfosf ljifox? ;d]t
;dfj]z u/L ;ldltn] sfo{ljlw tof/ u/L nfu" ug]{5 M–
-s_ sDkgLn] k|bfg u/]sf] ;a} ;]jfx?sf] lalnË,
-v_ u|fxsx?af6 k|fKt x'g'kg]{ cf;fdL /sd c;'nL,
-u_ sDkgLn] c;'n pk/ u/L k|fKt ug]{ gub df}Hbftsf] n]vfÍg, lgoldt a}Í
bflvnf,
-3_ sDkgLsf] ;]jf laqmL, /sd ;+sng h:tf sfo{x? kf/bzL{ Pj+ ;/lns/0f
ug]{ ljlw tyf k|ls|of,
-ª_ sDkgLåf/f k|bfg ul/g] ljleGg b"/;~rf/ ;]jfx?sf] dxz'n b/ ;dofg's'n
Pj+ k|lt:kwL{ agfpg] ljlw tyf k|ls|of,
-r_ cGo ;]jf k|bfosx?;Fu x'g] cfo afF8kmfF8 ;DaGwL cGt/cfj4tf gLlt,
-5_ Value Added Services sf] Cost Benefit Analysis ,
-h_ cfo tyf cf;fdL Joj:yfkg, cfo r'xfj6 lgoGq0f tyf cfGtl/s lgoGq0f
k|0ffnL,
-em_ cfo ;'lglZrttfsf] k/LIf0f (Revenue Assurance Audit) , /
-`_ cfo n]vfsf] cBfjlws clen]v tyf k|ltj]bg ;DaGwL ljlw tyf k||lj|mof .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] /fhZj sfo{ljlwdf cfjZostf cg';f/ k'g/fjnf]sg
u/L ;do ;fk]If ;+zf]wg tyf kl/dfh{g ul/g]5 .
!#&= nufgL ;DaGwL Joj:yf M -!_ sDkgLsf] ;|f]t ;fwgx?sf] clwstd kl/rfng ug{ tyf
nufgL ljljlws/0f u/L hf]lvd Go"gLs/0f ub}{ cfo cfh{g ug{sf] nflu ;ldltn] k"FhLut
nufgL tyf ljQLo nufgL ;DaGwL gLlt tof/ u/L u/fO{ nfu" ug{ ;Sg]5 .
-@_ k"FhLut nufgL tyf ljQLo nufgL ;DaGwL gLltnfO{ ;do ;dodf k'g/fjnf]sg
ug'{ kg]{5 .
!#*= vr{ ;DaGwL Joj:yf M -!_ sDkgLn] s'g} klg vr{ ubf{ jf bfloTj e'QmfgL ubf{ jflif{s
:jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL ug'{ kg]{5 .
-@_ k"FhLut vr{ ubf{ jflif{s sfo{s|d ;ldltaf6 :jLs[t ePsf] x'g' kg]{5 .
-#_ jflif{s sfo{s|dleq gk/]sf vr{ ug'{ cfjZos ePdf ;f]sf] k'i6\ofO{+ ;lxt
;ldltdf k]z u/L ;ldltsf] :jLs[lt adf]lhd ug'{ kg]{5 .
-$_ sDkgLsf] gubL tyf lhG;L dfn;fdfg s'g} JolQm jf ;+:yfnfO{ x:tfGt/0f jf
bfg bftJo ubf{ jf cfly{s ;xfotf lbFbf ;ldltsf] :jLs[lt lng' kg]{5 .
t/, jflif{s :jLs[t ah]6leq k/]sf cfly{s ;xfotf /sd k|aGw lgb]{zssf]
:jLs[ltdf lbg ;lsg]5 .
!#(= ;fgf] gubL sf]if M ;fwf/0ftof ;fgf]–ltgf] b}lgs vr{ ;~rfngsf] lgldQ s]Gb|Lo sfof{nodf
krf; xhf/ ?k}ofF, Joj;foLs O{sfO, ;xof]uL O{sfO tyf If]qLo lgb]{zgfnx?df klRr;
xhf/ ?k}ofF / n]vf sfof{nox?df bz xhf/ ?k}ofFdf ga9fO{ ;f]wegf{sf] cfwf/df ;fgf]
gubL sf]if /fVg ;lsg]5 .
!$)= k]ZsL lbg] tyf km5{\of}6 ug]{ M -!_ nfUg] nfuteGbf a9L gx'g] u/L b]xfosf] cj:yfdf
sd{rf/LnfO{ k]ZsL lbg ;lsg]5 M–
-s_ cfjZos dfn;fdfg vl/b ug{,
-v_ ;?jf ePsf] :yfgdf k7fpg,
-u_ sfh jf e|d0f jf tflnddf k7fpg, /
-3_ sfof{no ;DaGwL sfo{ ;~rfng ug{ .
-@_ Ps k6s lnPsf] k]ZsL km5\of{}6 gx'Fb} ljz]if cj:yf gk/L csf]{ k]ZsL lbg' x'Fb}g .
-#_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] k]ZsL b]xfo adf]lhd km5\of{}6 ug'{ u/fpg' kg]{5 M–
-s_ dfn;fdfg vl/b ug{sf] nflu lnPsf] k]ZsLsf] kmfF6jf/L dfn;fdfg vl/b
u/]sf] ;ft lbgleq ;DalGwt sfof{nodf k]z ug'{ kg]{5 . o;/L kmf+6jf/L
bflvnf ePsf] ;ft lbgleq dfn;fdfg e08f/ bflvnf u/fO{ o; ljlgod
adf]lhd k]ZsL km5\of{}6 ug'{ kg]{5 .
-v_ ;?jf e} jf e|d0f jf sfhdf hfg] sd{rf/Ln] lnPsf] k]ZsL ;?jf e} uPsf]
sfof{nodf jf e|d0f jf sfhaf6 lkmtf{ eO{ xflh/ ePsf] kGw| lbgleq
b}lgs tyf e|d0f eQfsf] kmfF6jf/L ;DalGwt sfof{nodf k]z ug'{ kg]{5 /
kmfF6jf/L k]z ePsf] ;ft lbgleq pQm sfof{non] lgodfg';f/ k]ZsL
km5\of{}6 u/L lbg' kg]{5 .
-u_ s'g} k|of]hgsf] nflu lnPsf] k]ZsL ;f] k|of]hgsf] nflu vr{ gx'g] ePdf
k]ZsL lnPsf] ;ft lbg leq lkmtf{ a'emfO{ k]ZsL km5\of{}6 ug'{ u/fpg' kg]{5 .
-3_ tflnd, ;]ldgf/ tyf uf]i7Ldf ;xefuL x'g lnPsf] k]ZsL ;f] tflnd,
;]ldgf/ tyf uf]i7L ;DkGg e} sfof{nodf xflh/ ePsf] kGw lbgleq
kmfF6jf/L k]z ug'{ kg]{5 / kmfF6jf/L k]z ePsf] ;ft lbgleq pQm
sfof{non] lgodfg';f/ k]ZsL km5\of{}6 u/L lbg' kg]{5 .
-ª_ sd{rf/Lx?sf] gfddf /x]sf] k]ZsL tf]lsPsf] Dofb leq cfjZos lan tyf
afFsL /sd a'emfO{ km5\of{}6 gu/]df ;DalGwt sd{rf/Ln] kfpg] tna eQf
nufotsf] h'g;'s} /sdaf6 clu|d ;"rgf lbO{ jf glbO{ s§f u/L c;'n
pk/ ul/g]5 .
!$)s= sDkgLsf] crn ;DklQ, k|lalw tyf ef}lts ;+/rgf ef8fdf lbg ;lsg]M -!_ sDkgLn]
cfkm\gf] gfdsf] crn ;DklQ cfkm'n] lgdf{0f u/L ef]u rng u/]sf] ejg, cfkm'n] lasl;t
u/]sf jf k|fKt u/]sf] k|ljlw, cfkm\gf] ef}lts ;+/rgf tyf cGo ;DklQ s;}nfO{ ef8fdf lbg
;Sg]5 .
-@_ sDkgLsf] ;DklQ ef8fdf lbg] ;DaGwL cGo Aoj:yf ;ldltn] lg0f{o u/] adf]lhd
x'g]5 .

kl/R5]b–#
sDkgLsf] ;DklQsf] lhDdf, To;sf] nut, ;+/If0f / a/a'emf/y
!$!= sDkgLsf] ;DklQsf] lhDdf, To;sf] nut / ;+/If0f M -!_ sfof{nodf /x]sf] gub, a}Í
df}Hbft tyf r]s / To;sf] >]:tf ;DalGwt n]vf k|d'vsf] lhDdf /xg]5 . e08f/df /x]sf]
dfn;fdfg tyf tt\;DaGwL >]:tf e08f/ k|d'vsf] lhDdfdf /xg]5 . cfosf] nut / To;
;DaGwL cGo sfuhftx? sfof{no k|d'vn] tf]s]sf] n]vf tk{msf] sd{rf/Lsf] lhDdfdf /xg]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd lhDdfdf /x]sf ;DklQsf] lxgfldgf gx'g] u/L nut
>]:tf ;lxt To;sf] ;+/If0f ug]{ u/fpg] st{Jo ;DalGwt sfof{no k|d'vsf] x'g]5 .
-#_ h8fg sfo{df ;+nUg sd{rf/Ln] h8fg ;DkGg ePsf] tL; lbgleq clgjfo{
?kdf h8fg ePsf ;DklQx?sf] lj:t[t ljj/0f v'n]sf] h8fg k|ltj]bg ;DalGwt sfof{nodf
k]z ug'{ kg]{5 . ;f]sf] ;+/If0f ug]{ bfloTj / lhDdf sfof{no k|d'vn] tf]s]sf] sd{rf/Lsf] x'g]5 .
!$@= dfn;fdfgsf] k|flKt, lgsf;f, x:tfGt/0f tyf clGtd df}Hbftsf] d"Nof°g M -!_ sDkgLn]
vl/b u/]sf] / cGo >f]taf6 sDkgLnfO{ k|fKt ePsf s'g} klg dfn;fdfgx? e08f/ bflvnf
u/fO{ sfof{no k|d'vn] e08f/ k|d'vsf] lhDdf /fVg nufpg' kg]{5 .
-@_ sDkgLsf] dfn;fdfg xfgL gf]S;fgL gx'g] u/L ;+/If0f ug]{ / ltgLx?sf] ;Def/
ug]{ jf rfn' cj:yfdf /fVg], /fVg nufpg] pQ/bfloTj ;DalGwt sfof{no k|d'v tyf e08f/
k|d'vsf] x'g]5 .
-#_ sfof{no k|d'vsf] cfb]zfg';f/ dfn;fdfgsf] cfDbfgL / vr{ ul/g]5 .
dfn;fdfgsf] k|flKt tyf lgsf;Lsf] nut sDkgLn] tf]s] adf]lhdsf] 9fFrfdf tof/ ug]{,
To:tf] nut cBfjlws u/L /fVg] / ;f] nut ;'/Iff;fy /fVg] sfd e08f/ k|d'vsf] x'g]5 .
-$_ k|fljlws sfddf k|of]udf cfpg] dfn;fdfgsf] xsdf pkljlgod -#_ adf]lhd
nut tof/ ubf{ ;DalGwt sfof{nosf k|fljlw1åf/f hFrfO{ s] s:tf] cj:yfdf To:tf]
;fdfgx? k|fKt ePsf] xf] k|dfl0ft u/fO{ ;f] s'/f s}lkmot hgfO{ nut v8f ug'{ kg]{5 .
-%_ e08f/ zfvfn] /fv]sf] dfn;fdfgsf] k|flKt tyf lgsf;Lsf] nut / n]vf zfvfn]
/fv]sf] dfn;fdfg ;DaGwL nut q}dfl;s ?kdf le8fg u/L ;|]:tf cBfjlws /fVg nufpg]
pQ/bfloTj ;DalGwt n]vf k|d'v tyf e08f/ k|d'vsf] x'g]5 .
-^_ Ps sfof{noaf6 csf]{ sfof{nodf dfn;fdfg k7fpFbf x:tfGt/0f kmf/fd k|of]u
ug'{ kg]{5 . o;/L k7fOg] dfn;fdfgsf] d"No ;d]t x:tfGt/0f kmf/fddf pNn]v ug'{ kg]{5 .
cfk'mn] x:tfGt/0f u/L k7fPsf] ;fdfg ;DalGwt sfof{non] k|fKt u/] gu/]sf] hfFrL bflvnf
l/kf]6{ k|fKt u/L lx;fa b'?:t /fVg] lhDd]jf/L ;fdfg k7fpg] sfof{nosf] e08f/ k|d'vsf]
x'g]5 . ;fdfg k|fKt ePsf] ;ft lbgleq clgjfo{ ?kdf bflvnf l/kf]6{ ;DalGwt sfof{nodf
k7fpg] lhDd]jf/L ;fdfg k|fKt ug]{ sfof{nosf] e08f/ k|d'vsf] x'g]5 .
-&_ dfn;fdfg lgsf;L ubf{ sDkgLsf] :jLs[t n]vf gLltsf] cfwf/df vr{ hgfO{
;f]xL cfwf/df afFsL df}Hbftsf] d"No sfod ul/g]5 .
-*_ vr{df ef/ kf/L sd{rf/Lsf] lhDdfdf /xg] u/L lgsf;L ul/Psf] k"FhLut
;fdfgsf] ;fk6L vftf -nf]g /lhi6/_ v8f u/L clen]v /fVg' kg]{5 . o;/L ;fk6Ldf lbO{Psf]
;fdfg sfo{ ;DkGg ePkl5 e08f/df lkmtf{ bflvnf ug]{ lhDd]jf/L ;fk6L :j?k ;fdfg
a'lemlng] sd{rf/Lsf] x'g]5 . cfly{s jif{sf] cGt;Dddf klg sfo{ ;DkGg e}g;s]sf] sf/0f
;fk6L :j?k nluPsf] ;fdfg lkmtf{ a'emfpg g;lsg] cj:yfdf a'lemlng] sd{rf/Ln] ef}lts
k/LIf0fsf] nflu vl6Psf] 6f]nLnfO{ b]vfO{ ;fk6L vftf cBfjlws ug'{ kg]{5 . o;/L ef}lts
k/LIf0f ubf{sf] cj:yfdf ;fk6L :j?k nluPsf] ;fdfg lkmtf{ ga'emfPdf jf ;fk6L vftf
cBfjlws gu/fPdf pQm ;fdfg jfktsf] nfUg] d"No ;fk6L :j?k ;fdfg a'lemlng]sf] tna
nufot cGo s'g} klg /sdaf6 s§L u/L c;'n ul/g]5 .
!$#= dfn;fdfgsf] df}Hbftsf] lg/LIf0f / ljj/0f M -!_ k|To]s cfly{s jif{sf] cGtdf sfof{no k|d'v
cfkm}+n] jf cGo sd{rf/Låf/f To:tf] dfn;fdfg lhDdf lng] sd{rf/L afx]ssf] cGo
sd{rf/Låf/f ef}lts k/LIf0f ug{ nufO{ lnlvt ?kdf k|ltj]bg lnO{ /fVg] Joj:yf ug'{ kg]{5 .
To:tf] k|ltj]bgsf] Ps k|lt ;DalGwt If]qLo lgb]{zgfno / s]Gb|Lo sfof{nodf k7fpg' kg]{5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] k|ltj]bgdf dfn;fdfgsf] ef}lts df}Hbft, vftfdf
b]vfO{Psf] df}Hbft / df}Hbft km/s k/]sf] eP ;f]sf] sf/0f :ki6 v'nfpg'sf cltl/Qm b]xfosf
s'/fx? :ki6 ?kdf v'n]sf] x'g'kg]{5 M–
-s_ dfn;fdfgsf] ;+/If0f / ;Def/sf] cj:yf,
-v_ dd{t ug'{ kg]{ cj:yfsf dfn;fdfgsf] kl/df0f,
-u_ a]sDdf eO{ lnnfd laqmL ug'{ kg]{ dfn;fdfgsf] kl/df0f,
-3_ dfn;fdfg xfgL gf]S;fgL eP gePsf] / eP ;f]sf] sf/0f tyf lhDd]jf/
JolQm,
-ª_ lhG;L lstfadf cfDbfgL gafFlwPsf dfn;fdfg eP ;f]sf] kl/df0f tyf
ef}lts cj:yf, /
-r_ Ps} lsl;dsf] dfn;fdfg dWo] ut jif{ pkof]u ePsf] kl/df0f / rfn'
cfly{s jif{df vl/b ul/Psf] kl/df0fsf] t'ngfTds ljj/0f .
-#_ pkljlgod -!_ / -@_ df pNn]v eP adf]lhd lg/LIf0f / ef}lts k/LIf0faf6
b]lvg cfPsf] s}lkmot ;DaGwdf s'g} lx;fa ldnfg ug'{ kg]{ eP clVtof/k|fKt clwsf/L
;dIf k]z ug'{ kg]{5 / clVtof/k|fKt clwsf/Ln] klg oyflz3| lgb]{zg lbg' kg]{5 .
-$_ a]sDdf eO{ lnnfd laqmL ug'{kg]{ jf w'Nofpg' kg]{ s'g} dfn;fdfgx? lgoldt
?kdf lnnfd laqmL ug'{ jf w'Nofpg' kg]{5 .
-%_ hfgL hfgL sDkgLnfO{ cfjZostfeGbf a9L dfn;fdfg vl/b u/L pkef]u geO{
/x]sf] eP To:tf ;fdfg vl/b ug{ cfb]z lbg] pk/ ljefuLo sf/jfxL ug{ ;lsg] 5 .
!$$= a/a'emf/y ug]{ M -!_ sDkgLsf] gub, dfn;fdfg, nut, >]:tf, kmfO{n sfuhft cflbsf]
lhDdf lng] sd{rf/L ;?jf, a9'jf, cjsf; k|fKt u/L jf cGo s'g} sf/0fn] sfof{no 5f]8L
hfFbf jf ;f] sfdaf6 cnu x'Fbf a/a'emf/y ug'{ lghsf] st{Jo x'g]5 . a'lem lng] sd{rf/Ln]
klg t'?Gt a'lemlng' kg]{5 . cfn6fn u/L ga'emfPdf jf a'lem glnPdf To:tf] sd{rf/L
ljefuLo ;hfosf] efuL x'g]5 .
-@_ sDkgLsf] s'g} klg sd{rf/Ln] cfk'mn] a'emfpg' kg]{ gubL, dfn;fdfg / sfuhft
h] hlt 5 ;a} Dofbleq a'emfpg' kg]{5 / a'e\mg' kg]{n] klg Dofb leq a'emL lng' kg]{5 .
-#_ pkljlgod -!_ adf]lhd a/a'emf/y ug]{ st{Jo ePsf sd{rf/Ln] b]xfo adf]lhd
a/a'emf/y ug'{ kg]{5 M–
-s_ a/a'emf/y ug'{ kg]{ st{Jo ePsf h'g;'s} txsf sd{rf/L ;?jf, a9'jf jf
cjsf; k|fKt ubf{ lghn] sDkgLn] tf]s]sf] Dofbleq jf To:tf] Dofb
gtf]s]sf] eP PSsfO{; lbgleq a/a'emf/y u/L ;Sg' kg]{5 .
-v_ v08 -s_ adf]lhdsf] Dofbleq a/a'emf/y ug{ g;lsPdf ;f] sf] sf/0f
vf]nL tfn's sfof{nodf k]z u/L lgsf;f e} cfP adf]lhd ug'{ kg]{5 .
-u_ v08 -v_ adf]lhd a/a'emf/y x'g g;s]df s]Gb|Lo sfof{non] tf]sL lbPsf]
clwsf/Låf/f To;sf] cfjZos hfFra'em u/fpg' kg]{5 .
-3_ dfn;fdfgsf] a/a'emf/y ;DaGwdf uGtL jf gfktf}n ug'{ kbf{ ;se/
cfk\mgf] sfof{nosf] sd{rf/Lsf] d2taf6 ug{' kg]{5 .
-ª_ c:yfoL lgo'lQm ePsf], sfod d'sfod ePsf] jf Hofnfbf/L jf s/f/df
ePsf] gftfn] s'g}klg sd{rf/Ln] a/a'emf/y ug'{ kg]{ bfloTjaf6 5'6\sf/f
kfpg] 5}g .
-r_ a/a'emf/ysf] lgldQ xfnjfnf ;dodf pkl:yt x'g gcfPdf sfof{no
k|d'v eP ;fljsjfnfn] cfk"meGbf Ps tx d'lgsf] sd{rf/LnfO{ a'emfpg'
kg]{5 . cGo sd{rf/Lx?sf] xsdf sfof{no k|d'vn] tf]s]sf] sd{rf/LnfO{
a'emfpg' kg]{5 / lgh sd{rf/Ln] klg a'lemlng' kg]{5 .
-5_ xfnjfnf xflh/ x'g cfPkl5 a/a'emf/y u/L lng] sd{rf/Laf6 v08 -s_
adf]lhdsf] Dofb leq a/a'emf/y u/L ;Sg' kg]{5 .
-$_ pkljlgod -#_ adf]lhd a/a'emf/y x'Fbf gub jf dfn;fdfg jf nut >]:tf
cflbsf] xfgL gf]S;fgL jf lxgfldgf ePsf] b]lvPdf To:tf] xfgL gf]S;fgL jf lxgfldgf ePsf]
gub, dfn;fdfg jf cfk\mgf] lhDdfdf /x]sf] s'g} klg ;fdfg ;fa't bflvnf ug{ g;s]df
To:tf] gub jf dfn;fdfg lhDdf lng] JolQm;+u To:tf] gub /sd tyf dfn;fdfgsf] d"No
c;'n pk/ u/L lghnfO{ ljefuLo sf/jfxL ;d]t ug'{ kg]{5 .
-%_ pkljlgod -$_ adf]lhd d"No c;'n pk/ ug'{ kbf{ ;f] dfn;fdfgsf] cj:yf tyf
jt{dfg ahf/ d"NonfO{ ;d]t ljrf/ u/L d"No sfod ul/g]5 . o;/L d"No sfod ug]{ sfd
;DalGwt sfof{no k|d'v, n]vf k|d'v / tfn's sfof{nosf] Ps hgf k|ltlglw ;d]t /x]sf]
sldl6n] ug]{ 5 .
-^_ a/a'emf/y ubf{ ;DalGwt sfof{no k|d'vn] s'g} sd{rf/LnfO{ sfh v6fO{ lbg' kg]{
ePdf lghn] oyflz3| sfh v6fO{ lbg' kg]{5 .
-&_ a/a'emf/y ug'{ kg]{ st{Jo ePsf sd{rf/L gf]s/Laf6 cjsfz lnO{ ;s]sf] / kQf
gnfu]sf] jf d[To' ePsf] jf :jf:Yosf] sf/0faf6 xf]z 7]ufgf gePsf] jf dfgl;s ;Gt'ng
gePsf] /x]5 / To:tf] sd{rf/Ln] ug'{ kg]{ a/a'emf/y lghsf] kl/jf/sf ;b:on] ug{ rfx]df
k|aGw lgb]{zsn] tf]s]sf] JolQmsf] /f]xj/df h;n] a'lemlng' kg]{ xf] a'lemlng' kg]{5 .
-*_ a/a'emf/y ug'{ kg]{ st{Jo ePsf] sd{rf/Ln] a/a'emf/y u/L ;s]kl5 ;fljs
sfof{noaf6 lghnfO{ sDkgLn] tf]s] adf]lhdsf] 9fFrfdf a/a'emf/ysf] k|df0fkq lbO{g]5 .
-(_ a/a'emf/y ug]{ sd{rf/Ln] pkljlgod -*_ adf]lhd a/a'emf/ysf] k|df0fkq k]z
gu/L lghnfO{ xfnsf] sfof{nodf xflh/ x'g lbOg] 5}g . To:tf] sd{rf/L axfn 6'6]sf] JolQm
eP a/a'emf/ysf] k|df0fkq k]z gu/L lghnfO{ pkbfg jf lgj[QLe/0f nufotsf cGo s'g}
klg /sdx? e'QmfgL lbOg] 5}g .

kl/R5]b–$
n]vf, n]vfk/LIf0f / a]?h' km5\of{}6 ;DaGwL Joj:yf
!$%= lx;fa lstfa M -!_ sDkgLsf] n]vf ;DaGwL lx;fa lstfa g]kfn n]vfdfg (Nepal
Accounting Standards), g]kfn ljQLo k|ltj]bg dfkb08 (Nepal Financial Reporting
Standards) / sDkgLsf] :jLs[t n]vf gLlt adf]lhd /flvg] 5 .
-@_ sDkgLsf] n]vf gLlt ;ldltn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .
-#_ o; ljlgodfjnLsf] n]vf ;DaGwL s'g} Joj:yf jf n]vf gLlt ;DaGwdf yk
:kli6s/0f jf JofVof cfjZos ePdf sDkgLsf] sfd sf/jfxLsf] nflu ;ldltn] u/]sf]
JofVof clGtd x'g]5 .
-$_ :jLs[t n]vf gLlt cGtu{t /xL k|aGw lgb]{zsn] n]vf lbUb{zg tof/ u/L nfu'
ug]{5 . n]vf lbUbz{g ;DaGwdf yk :ki6Ls/0f jf JofVof cfjZos ePdf k|aGw lgb]{zsn]
u/]sf] JofVof clGtd x'g]5 .
-%_ s]Gb|Lo sfof{no jf If]qLo sfof{noaf6 lgsf;f k|fKt u/L cfo Joo b'j}sf] lx;fa
/fvL ;Gt'ng k/LIf0f (Trial Balance) tyf cGo cfly{s ljj/0f ;lxt tfn's sfof{nodf
k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{ bfloTj n]vf sfof{nosf] x'g]5 .
-^_ cfly{s sf/f]af/ k|i6 b]lvg] u/L /Lt k'¥ofO{ n]vf tof/ u/L cBfjlws ?kdf
/fVg] st{Jo n]vf k|d'vsf] tyf pQ/bfloTj sfof{no k|d'vsf] /xg]5 .
-&_ gubL, dfn;fdfgsf] ef}lts k/LIf0f ;d]t u/L sDkgLsf] jflif{s gfkmf gf]S;fg
lx;fa / jf;nft ;fn tdfd ePsf] rf/ dlxgfleq ;ldltdf k]z ug'{ kg]{5 .
!$^= sf/f]af/sf] n]vf /fVg] M -!_ k|To]s n]vf sfof{non] cfk\mgf] tyf cGtu{t sfof{nox?sf]
sf/f]af/x?sf] n]vf o; ljlgodfjnL tyf sDkgLsf] :jLs[t n]vf gLlt adf]lhd /fVg' kg]{5 .
-@_ sfof{no k|d'vn] n]vf cBfjlws eP gePsf] a/fa/ hfFr ug'{ kg]{5 . cfk\mgf]
sfof{no cGtu{t cGo sfof{no eP To:tf sfof{nodf cfk}+m uO{ jf n]vf k|d'v v6fO{
lg/LIf0f ug'{ u/fpg' kg]{5 .
-#_ sfof{nodf /fVg' kg]{ n]vfx? 7Ls b'?:t;+u /fv] g/fv]sf], gubL tyf lhG;L
df}Hbft 7Ls eP gePsf] ;DaGwdf tfn's sfof{no, lgb]{zgfno, ljefu tyf s]Gb|Lo n]vf
ljefu / cfGtl/s n]vf k/LIf0f tyf lgl/If0f ljefun] cfsl:ds jf ;do, ;dodf hfFr
ug{ ;Sg]5 . o;/L hfFr u/]sf] k|ltj]bg k|aGw lgb]{zs ;dIf k]z ug'{ kg]{5 .
-$_ pkljlgod -#_ adf]lhdsf] k|ltj]bgsf] cfwf/df k|aGw lgb]{zsn] gfoa k|aGw
lgb]{zs -cy{_ dfk{mt o;df ug'{ kg]{ sf/jfxL ljj/0f ;lxt ;f] k|ltj]bg tfn's sfof{no,
lgb]{zgfno, ljefu / ;DalGwt sfof{nodf ;ft lbgleq k7fpg' kg]{5 / ;f] adf]lhd
sfof{Gjog ug'{ u/fpg' ;DalGwt sfof{nosf sfof{no k|d'v tyf n]vf k|d'vsf] lhDd]jf/L
x'g]5 .
-%_ n]vf jf n]vf ljj/0f tof/ ug]{ tyf k]z ug]{ ;DaGwdf o; ljlgodfjnL jf
:jLs[t n]vf gLlt jf n]vf lbUbz{gdf Joj:yf ePsf]df ;f]xL adf]lhd / s'g} Joj:yf
gePdf b]xfo adf]lhd k]z ug'{ u/fpg' kg]{5 M–
-s_ b}lgs k7fpg' kg]{ ljj/0f ef]lnkN6,
-v_ ;fKtflxs ?kdf k7fpg' kg]{ ljj/0f ;f] ;do ;dfKt ePsf] tLg lbgleq,
-u_ dfl;s ?kdf k7fpg' kg]{ ljj/0f dlxgf e'QmfgL ePsf] ;ft lbgleq,
-3_ s]Gb|Lo sfof{nosf] n]vf ;DaGwL ljefux?, cfGtl/s n]vfk/LIf0f tyf
lg/LIf0f ljefu / tfn's sfof{noaf6 dfu]sf] ljj/0f dfu ul/Psf] kqdf
pNn]v ePsf] Dofbleq .
!$&= cfGtl/s n]vfk/LIf0f u/fpg] M -!_ ;ldltn] :jLs[t u/]sf] cfGtl/s n]vfk/LIf0f lbUbz{g
adf]lhd cfGtl/s n]vfk/LIf0f tyf lg/LIf0f ljefun] clGtd n]vfk/LIf0f cufj} sDkgLsf]
;a} n]vf sfof{nox?sf] ==== cfGtl/s n]vfk/LIf0f sfo{ ;DkGg ug'{ kg]{5 .
-@_ cfGtl/s n]vfk/LIf0fdf b]lvPsf] a]?h' tyf q"6Lx? clGtd n]vfk/LIf0f x'g'eGbf
cufl8 g} lgoldt u/fpg' kg]{df lgoldt u/fO{ jf k|df0f k]z ug'{ kg]{df k|df0f k]z u/L jf
c;'n pk/ ug'{ kg]{df c;'n pk/ u/L n]vf cBfjlws u/fO{ /fVg' ;DalGwt sfof{no k|d'v
/ n]vf k|d'vsf] bfloTj x'g]5 .
-#_ cfGtl/s n]vfk/LIf0f tyf lg/LIf0f ljefun] cfGtl/s n]vfk/LIf0faf6 lg:s]sf]
a]?h' k|ltj]bg Ps k|lt ;DalGwt sfof{no, Ps k|lt ;DalGwt ;'kl/j]If0f ug]{ lgb]{zgfno
jf ljefu tyf Ps k|lt k|aGw lgb]{zsnfO{ lbg' kg]{5 .
-$_ cfGtl/s n]vfk/LIf0fdf b]lvPsf a]?h'df ;DalGwt sfof{nosf] k|ltlqmof tyf
sfo{jfxL ljj/0fsf] cfwf/df ;Dk/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f u/L cfGtl/s n]vfk/LIf0f tyf
lg/LIf0f ljefun] rf}dfl;s tyf jflif{s k|ltj]bg k|aGw lgb]{zs dfk{mt ;~rfns ;ldlt
;dIf k]z ug'{ kg]{5 .
-%_ cfGtl/s n]vfk/LIf0fsf] s|ddf n]vf ;DaGwL lx;fa lstfadf b]lvPsf sdL
sdhf]/Lx?nfO{ ;Rrfpg] u/L lx;fa lstfa ;dod} tof/ ug{ ;xof]u ug'{ cfGtl/s
n]vfk/LIfssf] st{Jo x'g]5 .
!$*= n]vfk/LIf0f u/fpg] M -!_ cfGtl/s tyf clGtd n]vfk/LIf0f ;do leq} u/fpg] lhDd]jf/L
sfof{no k|d'v tyf n]vf k|d'vsf] x'g]5 .
-@_ n]vfk/LIf0fsf] nflu cfjZos >]:tfx? tof/ ug]{ u/fpg], n]vfk/LIf0faf6
cf}+NofOPsf s}lkmotx?sf] k|ltpQ/ lbg] / n]vfk/LIf0fsf] ;'emfjx? sfof{Gjog ug]{ u/fpg]
lhDd]jf/L ;DalGwt sfof{no k|d'v tyf n]vf k|d'vsf] x'g]5 .
!$(= cfo ;'lglZrttfsf] k/LIf0f u/fpg] M -!_ sDkgLn] k|To]s b'O{ jif{sf] cGt/fndf sDtLdf Ps
k6s cfo ;'lglZrttfsf] k/LIf0f (Revenue Assurance Audit) u/fpg' kg]{5 .
-@_ cfo ;'lglZrttfsf] k/LIf0f u/fpFbf ;]jf k|bfg ug]{ k|0ffnL tyf pks/0fsf] sfo{
z}nL / Ifdtf, ;]jf las|L, dxz'n b/, cGt/cfj4tf, lalnË k|0ffnL, cfo c;'nL tyf a}Í
bflvnf, cfo r'xfj6 h:tf ljifox? ;dfj]z x'g] u/L :jtGq k/LIf0f u/fpg' kg]{5 .
-#_ pkljlgod -@_ adf]lhdsf] k/LIf0faf6 k|fKt k|ltj]bg cfGtl/s n]vfk/LIf0f tyf
lgl/If0f ljefun] hfgsf/L tyf lgb]{zgsf] nflu n]vfk/LIf0f ;ldlt dfkm{t sDkgLsf]
;~rfns ;ldltdf k]z ug'{ kg]{5 .
!%)= sfo{ ;Dkfbg k/LIf0f u/fpg] M -!_ sDkgLn] k|To]s b'O{ jif{sf] cGt/fndf sDtLdf Ps k6s
sfo{ ;Dkfbg k/LIf0f (Performance Audit) u/fpg' kg]{5 .
-@_ cfGtl/s n]vfk/LIf0f tyf lgl/If0f ljefun] sfo{ If]qut ?kdf sfo{ ;Dkfbg
k/LIf0f u/fpg cfjZos sfo{If]qx? klxrfg u/L k]z u/]sf] l;kmfl/zsf] cfwf/df sDkgLsf]
n]vfk/LIf0f ;ldltn] sfo{ ;Dkfbg k/LIf0f u/fpg] Joj:yf ug]{5 .
-#_ sfo{ ;Dkfbg k/LIf0fdf sDkgLsf] ;|f]t ;fwgx?sf] k|efjsf/L, ldtJooL / bIf
k|of]u eP gePsf] d"NofÍg ug{ sDkgLsf] sfo{s|d, sfo{ ;~rfng tyf Joj:yfkg k|0ffnL /
sfo{ljlwsf ;Dk"0f{ kIfx?sf] :jtGq k/LIf0f u/fOg]5 .
-$_ pkljlgod -#_ adf]lhdsf] k/LIf0faf6 k|fKt k|ltj]bg cfGtl/s n]vfk/LIf0f tyf
lgl/If0f ljefun] hfgsf/L tyf lgb]{zgsf] nflu n]vfk/LIf0f ;ldlt dfkm{t sDkgLsf]
;~rfns ;ldltdf k]z ug'{ kg]{5 .
!%!= k|fljlws k/LIf0f u/fpg] M -!_ sDkgLn] k|To]s b'O{ jif{sf] cGt/fndf sDtLdf Ps k6s
k|fljlws k/LIf0f (Technical Audit) u/fpg' kg]{5 .
-@_ cfGtl/s n]vfk/LIf0f tyf lgl/If0f ljefun] sfo{If]qut ?kdf k|fljlws k/LIf0f
u/fpg cfjZos sfo{If]qx? klxrfg u/L k]z u/]sf] l;kmfl/zsf] cfwf/df sDkgLsf]
n]vfk/LIf0f ;ldltn] k|fljlws k/LIf0f u/fpg] Joj:yf ug]{5 .
-#_ k|fljlws k/LIf0fdf sDkgLsf] ;]jf k|bfg ug]{ pks/0f tyf ;f]sf] pko'Qmtf, ;]jf
k|bfg ug]{ k|ljlw, k|0ffnL tyf k|ls|of, k|fljlws lhDd]jf/L tyf pQ/bfloTj, k|fljlws ;"rgf
k|0ffnL / k|fljlws hf]lvd Go"gLs/0f ;DaGwL Joj:yfx?sf] sdL sdhf]/L / ;'wf/ ug{ ;lsg]
If]qx?sf] d"NofÍg ul/g]5 . k|fljlws k/LIf0fdf cfof]hgf sfof{Gjogsf] k|fljlws kIf ;d]t
;dfj]z x'g]5 .
-$_ pkljlgod -#_ adf]lhdsf] k/LIf0faf6 k|fKt k|ltj]bg cfGtl/s n]vfk/LIf0f tyf
lgl/If0f ljefun] hfgsf/L tyf lgb]{zgsf] nflu n]vfk/LIf0f ;ldlt dfkm{t sDkgLsf]
;~rfns ;ldltdf k]z ug'{ kg]{5 .
!%@= n]vf g/fVg], k|ltj]bg k]z gug]{, n]vfk/LIf0f jf cGo k/LIf0f gu/fpg]nfO{ sf/jfxL x'g] M
-!_ o; ljlgodfjnL adf]lhd sDkgLsf] n]vf g/fVg], ;dodf cfly{s ljj/0f÷
k|ltj]bg k]z gug]{, n]vfk/LIf0f gu/fpg] sfof{no k|d'v, n]vf k|d'v tyf cfly{s ljj/0f÷
k|ltj]bg k]z ug]{ lhDd]jf/L kfPsf sd{rf/LnfO{ ljefuLo sf/jfxL ug{ ;lsg]5 .
-@_ o; ljlgodfjnL adf]lhdsf cGo k/LIf0fx? gu/fpg] jf ug{ ;xof]u gug]{
sfof{no k|d'v, n]vf k|d'v tyf k/LIf0fsf] sfo{If]q;+u ;DalGwt sfdsf] lhDd]jf/L kfPsf
sd{rf/LnfO{ ljefuLo sf/jfxL ug{ ;lsg]5 .
!%#= a]?h' clen]v tyf km5\of{}6 ;DaGwL Joj:yf M -!_ cfGtl/s tyf clGtd n]vfk/LIf0fdf
b]lvPsf] a]?h'x? cfGtl/s n]vf k/LIf0f tyf lg/LIf0f ljefudf ====== Pslqt ?kdf nut
/fvL ;DalGwt n]vf sfof{nodf klg clen]v /fVg' kg]{5 .
-@_ k|df0f k]z ug'{ kg]{ jf lgoldt ug'{ kg]{ afx]s c;'n pk/ ug'{ kg]{ b]lvPsf]
a]?h'x?sf] n]vfk/LIf0f ubf{sf] cj:yfdf g} n]vfÍg ug'{ u/fpg' kg]{5 . lgoldt u/fpg' kg]{
jf k|df0f k]z ug'{ kg]{df nuQ}sf] kl5Nnf] n]vfk/LIf0f cjlwleq lgoldt gePdf jf k|df0f
k]z gePdf ;f] a]?h' klg c;'n pk/ ug'{ kg]{ dfgL n]vfÍg ug'{ u/fpg' kg]{5 . c;'npk/
ug'{ kg]{ u/L a]?h' sfod ePsf]df #% lbgleq c;'n u/L nut s§f ug'{ kg]{5 .
-#_ sfof{no k|d'v jf n]vfk|d'v cGoq ;?jf eO{ hfFbf jf cjsfz lnFbf cfk\mgf]
kfnfsf] cfo Joosf] n]vf, gub, dfn;fdfgsf] cnfjf a]?h'sf] nut ;d]t a'e\mg] a'emfpg]
Joj:yf ug'{ kg]{5 .
-$_ sfof{no k|d'v tyf n]vf k|d'v jf lhDd]jf/ JolQmn] a]?h' km5\of{}6 u/] jf
gu/]sf] /]vb]v u/L km5\of{}6 gu/]sf] eP k|rlnt sfg"g adf]lhd sf/jfxL u/L km5\of{}6
u/fpg] clGtd bfloTj k|aGw lgb]{zssf] x'g]5 .
-%_ lgb]{zgfno tyf cGtu{tsf sfof{nodf /x]sf] a]?h' l/tk"j{s ;dodf km5{of}6 ug]{
lhDd]jf/L ;DalGwt lgb]{zgfno k|d'v tyf sfof{no k|d'v / n]vf k|d'vsf] x'g]5 . t/
sfof{no:t/af6 a]?h' km5{of}6 ug{ sl7gfO{ k/]sf] xsdf a]?h' laj/0f, a]?h' km5{of}6 ug'{ k/]sf]
sl7gfO{ / cGo cfjZos laj/0f ;DalGwt a]?h' km5{of}6 ;ldltdf k]z u/L ;f] ;ldltsf] /fo
;lxt s]Gb|Lo a]?h' km5{of}6, d"NofÍg / cg'udg ;ldltdf k7fpg' kg]{5 . To;/L k|fKt x'g
cfPsf] a]?h'sf] s]Gb|Lo ;ldltn] cfjZos 5fglag u/L a]?h'sf] 6'+uf] nufpg' kg]{5 .
-^_ Joj;foLs O{sfO tyf s]Gb|Lo O{sfO cGt/utsf sfof{nosf] ldGxf ug'{kg]{ b]lvPsf]
a]?h' s]Gb|Lo O{sfO, Joj;foLs O{sfO, lgb]{zgfno / laefusf] cfjZos k|df0f tyf /fo ;lxt
s]Gb|Lo a]?h' km5{of}6, d"NofÍg / cg'udg ;ldltdf k7fpg' kg]{5 / s]Gb|Lo a]?h' km5{of}6,
d"NofÍg / cg'udg ;ldltn] ;f]sf] cfjZos 5fglag u/L 6'+uf] nufpg' kg]{5 .
!%$= a]?h' km5\of{}6, d"Nof°g / cg'udg ;ldlt M -!_ a]?h' km5\of{}6, d"NofÍg / cg'udg u/L
a]?h' km5\of{}6 ;DaGwL sfd sf/afxLdf k|efjsfl/tf Nofpg s]Gb|Lo :t/ / Joj;foLs O{sfO
:t/df b]xfo adf]lhd a]?h' km5\of{}6, d"NofÍg / cg'udg ;ldlt u7g ul/g]5 M–
-s_ s]Gb|Lo:t/ M
-!_ k|aGw lgb]{zs –cWoIf
-@_ k|d'v ljQLo clws[t –;b:o
-#_ k|d'v k|fljlws clws[t –;b:o
-$_ k|d'v Joj;foLs clws[t –;b:o
-%_ cfGtl/s n]vfk/LIf0f tyf lg/LIf0f ljefusf
gfoa k|aGw lgb]{zs –;b:o
-^_ cfGtl/s n]vfk/LIf0f tyf lg/LIf0f ljefusf
n]vf k|aGws –;b:o ;lrj

-v_ Joj;foLs O{sfO :t/ M


-!_;DalGwt Joj;foLs O{sfO k|d'v –cWoIf
-@_ ;DalGwt If]qLo lgb]{zgfno k|d'v –;b:o
-#_ ;DalGwt Joj;foLs O{sfOsf] n]vf k|d'v –;b:o
-$_;DalGwt If]qLo lgb]{zgfnosf] n]vf k|d'v –;b:o
-%_ ;DalGwt k|fljlws zfvf k|d'v cfGtl/s –;b:o
-^_n]vfk/LIf0f tyf lg/LIf0f laefusf n]vf k|aGws–;b:o ;lrj

-@_ If]qLo ;ldltn] s]Gb|Lo :t/sf] ;ldltdf / s]Gb|Lo :t/sf] ;ldltn] ;~rfns
;ldltdf rf}dfl;s ?kdf a]?h' km5\of{}6, d"NofÍg tyf cg'udg k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{5 .
-#_ s]Gb|Lo:t/ / Joj;foLs O{sfO:t/sf] ;ldltsf] a}7s sDtLdf aif{sf] b'O{ k6s
a:g' kg]{5 .
-$_ Joj;foLs O{sfO:t/sf] ;ldltn] lgb]{zgfnosf] a]?h' km5{of}6 d"NofÍg tyf
cg'udg ;DaGwL sfo{ ;d]t ug'{kg]{5 .
!%%= n]vfk/LIf0f ;ldlt M -!_ sDkgLsf] b}lgs sfo{ ;~rfng jf Joj:yfkgdf ;+nUg g/x]sf]
;~rfnssf] cWoIftfdf sDtLdf tLg ;b:oLo n]vfk/LIf0f ;ldlt u7g ug'{ kg]{5 .
-@_ sDkgLsf] sfo{sf/L k|d'vsf] glhssf] gft]bf/ /x]sf] s'g} JolQm pkljlgod -!_
cg';f/ ul7t n]vfk/LIf0f ;ldltsf] ;b:o x'g ;Sg] 5}g .
-#_ n]vfk/LIf0f ;ldltsf] sDtLdf Ps hgf ;b:o n]vf ;DaGwL Jofj;flos
k|df0fkq k|fKt cg'ejL JolQm jf n]vf, jfl0fHo, Joj:yfkg, ljQ jf cy{zf:qdf sDtLdf
:gftssf] pkflw k|fKt u/L n]vf tyf ljQLo If]qdf cg'ej k|fKt JolQm x'g' kg]{5 .
-$_ n]vfk/LIf0f ;ldltsf] sfd sf/jfxLsf] 5f]6s/L ljj/0f, n]vfk/LIf0f ;ldltn]
s'g} ;'emfj lbPsf] eP To:tf ;'emfjx? sfof{Gjog ug{ ;~rfns ;ldltn] cjnDag u/]sf]
sfo{gLlt, n]vfk/LIf0f ;ldltsf ;b:ox?n] s'g} eQf jf ;'ljwf k|fKt u/]sf] eP ;f] s'/f
n]vfk/LIf0f ;ldltsf ;b:ox?sf] gfd ;d]t sDkgLn] tof/ ug'{ kg]{ ;~rfns ;ldltsf]
k|ltj]bgdf v'nfpg' kg]{5 .
-%_ n]vfk/LIf0f ;ldltn] s'g} klg ljifodf ;f]wk'5 ug{ sDkgLsf] k|aGw ;~rfns,
sDkgLsf] sfo{sf/L k|d'v jf sDkgLsf] b}lgs sfo{ ;~rfngdf ;+nUg cGo ;~rfns,
n]vfk/LIfs, cfGtl/s n]vfk/LIfs tyf n]vf k|d'vnfO{ ;"rgf lbO{ a}7sdf af]nfpg ;Sg]5 /
To:tf] ;"rgf ePdf ;ldltsf] a}7sdf pkl:yt x'g' lghx?sf] st{Jo x'g]5 .
-^_ sDkgLsf] n]vf tyf ljQLo Joj:yfsf] af/]df n]vfk/LIf0f ;ldltn] lbPsf]
;'emfjnfO{ ;~rfns ;ldltn] sfof{Gjog ug'{ kg]{5 / s'g} ;'emfj sfof{Gjog ug{ g;lsg]
eP To;sf] sf/0f ;d]t ;~rfns ;ldltn] k|ltj]bgdf v'nfpg' kg]{5 .
-&_ sDkgLn] n]vfk/LIf0f ;ldltsf] lhDd]jf/L cg';f/sf] sfo{ ug{ kof{Kt ;fwg tyf
;|f]tsf] Joj:yf ul/lbg' kg]{5 / n]vfk/LIf0f ;ldltn] cfk\mgf] cfGtl/s sfo{ljlw cfkm}+
lgoldt ug]{5 .
-*_ n]vfk/LIf0f ;ldltsf] cWoIf sDkgLsf] jflif{s ;fwf/0f ;efdf pkl:yt x'g'
kg]{5 .
-(_ n]vfk/LIf0f ;ldltsf] a}7s cfjZostf cg';f/ a:g]5 .
!%^= n]vfk/LIf0f ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M ljlgod !%% sf] pkljlgod -!_ adf]lhd
ul7t n]vfk/LIf0f ;ldltsf] sfd, st{Jo tyf clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–
-s_ sDkgLsf] n]vf tyf ljQLo ljj/0fx? (Financial Statements) sf]
k'g/fjnf]sg ug]{ / To:tf ljj/0fx?df plNnlvt tYosf] ;Totf olsg
ug]{,
-v_ sDkgLsf] cfGtl/s ljQLo lgoGq0f k|0ffnL (Internal Financial Control
System), cfGtl/s lgoGq0f k|0ffnL (Internal Control System) tyf
hf]lvd Joj:yfkg k|0ffnL (Risk Management System) sf] k'g/fjnf]sg ug]{,
-u_ sDkgLsf] cfGtl/s n]vfk/LIf0f ;DaGwL sfo{sf] ;'k/Lj]If0f tyf
k'g/fjnf]sg ug]{,
-3_ sDkgLsf] n]vfk/LIfssf] lgo'lQmsf] nflu ;Defljt n]vfk/LIfsx?sf] gfd
l;kmfl/; ug]{ / lghsf] kfl/>lds tyf lgo'lQmsf zt{x? lgwf{/0f u/L
cg'df]bgsf] nflu ;fwf/0f ;efdf k]z ug]{,
-ª_ sDkgLsf] n]vfk/LIfsn] n]vfk/LIf0f ;DaGwL sfo{ ubf{ kfngf ug'{kg]{
k|rlnt sfg"g cg';f/ clwsf/k|fKt lgsfon] lgwf{/0f u/]sf cfr/0f,
dfkb08 tyf lgb]{lzsf kfng u/] jf gu/]sf] s'/fsf] /]vb]v tyf
k'g/fjnf]sg ug]{,
-r_ k|rlnt sfg"g cg';f/ clwsf/k|fKt lgsfon] tof/ u/]sf] cfr/0f, dfkb08
tyf lgb]{lzsfsf] cfwf/df n]vfk/LIfssf] lgo'lQm tyf 5gf}6sf] ;DaGwdf
sDkgLn] cjnDag ug'{kg]{ gLlt to ug]{,
-5_ sDkgLsf] n]vf ;DaGwL gLlt tof/ u/L nfu" ug]{ u/fpg],
-h_ s'g} lgodgsf/L lgsfon] sDkgLsf] n]vfk/LIf0f k|ltj]bgdf v'nfpg' kg]{
ljj/0fsf] Joj:yf u/]sf] /x]5 eg] To:tf] ljj/0f tof/ ug{ cfjZos
zt{x? k"/f ug]{,
-em_ sDkgLsf] n]vf, ljQLo Joj:yf tyf n]vfk/LIf0fsf] ;DaGwdf ;~rfns
;ldltn] tf]lslbPsf] cGo sfo{ ug]{,
-`_ sDkgLdf cfo ;'lglZrttfsf] k/LIf0f, sfo{ ;Dkfbg k/LIf0f tyf k|fljlws
k/LIf0f ug]{ u/fpg] Joj:yf ug]{ / ;f] k/LIf0faf6 k|fKt k|ltj]bgx?
k'g/fjnf]sg u/L ;~rfns ;ldltdf k]z ug]{ .
-6_ cfGtl/s n]vf kl/If0f tyf lg/LIf0f laefun] cfGtl/s n]vf kl/If0f k|ltj]bg
pk/ n]vf kl/If0f ;ldltn] u/]sf] 5nkmn / lbPsf lgb]{zgsf] jflif{s
laj/0f hfgsf/Lsf] nflu ;~rfns ;ldltdf k]z ug'{ kg]{5 .
kl/R5]b–%
st{Jo tyf pQ/bfloTj
!%&= sfof{no k|d'vsf] pQ/bfloTj M -!_ cfk'mn] lhDdf lnPsf] cfo tyf Joosf] ljj/0f / To;sf]
lx;fa lstfa /fVg nufpg] pQ/bfloTj sfof{no k|d'vsf] x'g]5 .
-@_ sfof{nodf lgsf;f k|fKt /sd s]Gb|Lo sfof{non] tf]s]sf] a}Ídf sfof{no k|d'v
jf lghn] tf]s]sf] clws[t / n]vf k|d'vsf] pQ/bfloTjdf ;+o'Qm b:tvtaf6 ;~rfng x'g]
u/L /fVg' kg]{5 .
-#_ clwsf/k|fKt clwsf/Ln] s'g} sfdsf] nflu :jLs[t ah]6 vr{ ubf{ ;f] k|of]hgsf]
nflu ah]6 /sd pknAw eP gePsf], pQm sfd ljlgod adf]lhd eP gePsf] x]g'{ kg]{5 /
e'QmfgL lbg'eGbf cufl8 /Lt k'u] gk'u]sf] hfFr ug'{ u/fpg' kg]{5 . vr{ ePsf] /sdsf] /l;b,
lan e/kfO{x?df lghn] jf lghn] tf]s]sf] clws[t sd{rf/Ln] b:tvt u/L k|dfl0ft ug'{
kg]{5 .
-$_ sfof{no k|d'vn] cfly{s sf/f]af/ ubf{ cfk\mgf] dftxtsf sd{rf/Lx? pk/ /]vb]v
k'¥ofO{ gub jf dfn;fdfgdf s'g} lsl;dsf] lxgfldgf, xflg gf]S;flg jf nfk/jfxL x'g
gkfpg] u/L sDkgLsf] gub jf dfn;fdfg ;'/lIft /fVg plrt k|aGw ug'{ u/fpg' kg]{5 .
cfk'mn] ug'{kg]{ sfd cfkm" d'lgsf sd{rf/Låf/f u/fPdf lgh k|d'vsf] klg pQ/bfloTj x'g]5 .
-%_ sDkgLsf] ;Dk"0f{ gub, dfn;fdfg, ;DklQ tyf cGo sf/f]af/sf] clGtd
n]vfk/LIf0f k|To]s jif{ lgwf{l/t ;doleq u/fpg' kg]{5 . clGtd n]vfk/LIf0f cufj} cfk\mgf]
sfof{no / cGtu{t sfof{nox?sf] cfGtl/s n]vfk/LIf0f u/fO{ cfGtl/s tyf clGtd
n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf a]?h'x?sf] nut v8f u/L /fVg' kg]{5 . o;/L sfod ePsf a]h'?x?
o;} ljlgod adf]lhd c;'n km5\of{}6 jf lgoldt ug]{ u/fpg] pQ/bfloTj ;DalGwt sfof{no
k|d'vsf] x'g]5 .
-^_ ;]jf ;~rfng tyf cGo >f]taf6 sfof{nodf bflvnf x'g cfPsf] cfDbfgL tyf
vr{ /sdsf] b}lgs tyf dfl;s ljj/0f tof/ u/L :ki6 lx;fa b]lvg] u/L n]vf /fVg]
Joj:yf sfof{no k|d'vn] ldnfpg' kg]{5 .
-&_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg sfof{no k|d'vn]
cfly{s sf/f]af/ ubf{ n]vf k|d'v;+u k/fdz{ ug'{ kg]{5 .
!%*= n]vf k|d'vsf] pQ/bfloTj M -!_ cfly{s sf/f]af/ ;~rfng ubf{ ;DalGwt sfof{no k|d'v /
n]vf k|dv' sf] aLrdf dte]b ePdf sfof{no k|d'vsf] lg0f{o cg';f/ ug'{ kg]{5 .
-@_ n]vf k|d'vn] ug'{kg]{ egL o; ljlgodfjnLdf cGoq n]lvPsf] sfd, st{Josf
cltl/Qm n]vf k|d'vsf] sfd, st{Jo tyf pQ/bfloTj b]xfo adf]lhd x'g]5 M–
-s_ sfof{no k|d'vn] ;'Dk]sf cfly{s sf/f]af/;+u ;DalGwt sfd / pQ/bfloTj
axg u/L o; ljlgod adf]lhd lgsf;f dfusf] Joj:yf ldnfpg] .
-v_ lgsf;f ePsf] /sdsf] vr{sf] lx;fa lstfa /Ltk"j{s /fVg] / vr{sf]
kmfF6jf/L tyf cfly{s ljj/0f ;dod} tof/ ug]{ u/fpg] .
-u_ sDkgLn] k|fKt ug'{kg]{ tyf k|fKt u/]sf] cfo tyf e'QmfgLsf] ;dod} n]vfÍg
u/L n]vf cBfjlws /fVg] .
-3_ dfn;fdfg / l:y/ ;DklQsf] n]vfÍg u/L cfly{s ljj/0fdf ;dfj]z ug]{ .
-ª_ k|To]s jif{ lgwf{l/t ;doleq cfk\mgf] sfof{no / cGtu{t sfof{nox?sf]
n]vfk/LIf0f u/fpg] / ;f]af6 sfod x'g cfPsf] a]?h'sf] nut /fVg] tyf
a]?h' km5\of{}6 jf lgoldt ug]{ u/fpg] .
-r_ clGtd n]vfk/LIf0f cufj} cfk\mgf] sfof{no / cGtu{t sfof{nox?sf]
cfGtl/s n]vfk/LIf0f u/fO{ ;f]af6 b]lvPsf a]?h'x?sf] nut /fVg], ljlgod
adf]lhd c;'n km5\of{}6 jf lgoldt ug]{ u/fpg] .
-5_ cfly{s sf/f]af/ ubf{ o; ljlgod adf]lhdsf] /Lt k'u] gk'u]sf] hfFrL /fo
lbg] / /Lt gk'u]sf]df ;f] s'/f :ki6 n]vL sfof{no k|d'v ;dIf /fo k]z
ug]{ .
-h_ cfufdL cfly{s jif{sf] ah]6 tof/ ug{ cfjZos ljj/0f ;+sng u/L k|To]s
jif{ tf]lsPsf] ;doleq cg'dflgt ah]6 ljj/0f tfn's sfof{no dfk{mt s]Gb|Lo
sfof{nodf k]z ug]{ .
-em_ sd{rf/L k]ZsL lgoldt ?kdf c;'n u/L km5\of{}6 ug]{ u/fpg] .
-`_ sDkgLsf u|fxsx?n] ;]jf k|of]u u/] jfkt lgwf{l/t ;dodf dx;"n e'QmfgL
u/] gu/]sf] hfFrL e'QmfgL gu/]sf] eP ;"rgf lbO{ ;]jf aGb u/L c;'n ug]{
u/fpg] .
-6_ sDkgLn] k|fKt u/]sf] gubsf] lx;fa l7s eP gePsf] tyf ;+slnt /sd
;dod} a}Í bflvnf u/] gu/]sf] hfFr u/L lgoGq0f ug]{ u/fpg] .

kl/R5]b–^
ljljw
!%(= lnnfd ug{] tyf w'Nofpg] Joj:yf M -!_ k'/fgf] eO{ sfddf cfpg g;Sg] jf 6'6k'm6 eO{
a]sDdf ePsf, k|ljlwsf] ljsf;sf] sf/0f k|of]udf /fvL /fVg pko'Qm geO{ w'Nofpg' kg{],
ckn]vg ug{' kg{] jf lnnfd laqmL ug{' kg{] egL sfof{no k|d'vn] 7x/fPsf dfn;fdfgx¿sf]
;"rL agfO{ cg'dflgt /sd sfod u/L clwsf/ k|fKt clwsf/L ;dIf k]z ug{' kg{]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhd w'Nofpg' kg{], lj:yflkt tyf ckn]vg ug{'kg{] jf lnnfd
laqmL ug{'kg{] dfn;fdfgsf] ;"rL tof/ ubf{ jf dfn;fdfgsf] d"No sfod ubf{ dfn;fdfgsf]
pkof]lutf, ;]jf, cfo', x|f;s§L, cjz]if d"No / ahf/ d"No ;d]t ljrf/ ug{'kg{] 5 .
-#_ sfof{no k|d'vn] lj:yflkt ug{'kg]{, w'Nofpg' kg{] jf lnnfd laqmL ug{'kg{] egL
7x/ u/L k]z u/]sf] dfn;fdfgx¿sf] hfFra'em, 5fgljg Pj+ d"NofÍg u/L lnnfd laqmL jf
w'Nofpg] l;kmfl/; ug{ s]Gb|Lo / If]qLo :t/df 5fgljg Pj+ d"NofÍg ;ldlt u7g ug{' kg{]5 .
o:tf] ;ldltdf ;DalGwt k|fljlw1, cfly{s k|zf;g k|ltlglw, ;DalGwt e08f/ k|d'v /
;DalGwt sfof{no jf ljefusf] k|ltlglw;d]t x'g'kg{] 5 . ;f] ;ldltsf] l;kmfl/;sf] cfwf/df
clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] lnnfd ug{ jf w'Nofpg ;Sg]5 .
-$_ lnnfd laqmL ug{'kg{] jf w'Nofpg' kg]{ dfn;fdfg ePsf sfof{nox?n] sDtLdf
jif{sf] Ps k6s lnnfd laqmL jf w'Nofpg] Joj:yf ug'{kg{]5 .
-%_ lnnfd laqmL ug{] jf w'Nofpg] dfn;fdfgsf] n]vfdf sfod /x]sf] d"No ckn]vg
u/L dfq lnnfd laqmL ug{] jf w'Nofpg] sfd ug'{kg]{5 .
-^_ lnnfd laqmL ug{] egL lg0f{o ePsf ;fdfgx¿sf] af]n saf]nåf/f lnnfd laqmL
ug{sf] nflu sDtLdf kGw| lbgsf] Dofb lbO{ b]xfosf s'/fx¿ ;d]t v'nfO{ /fli6«o :t/sf]
klqsfdf ;"rgf k|sflzt ug{' kg{]5 M–
-s_ dfn;fdfgsf] ljj/0f,
-v_ dfn;fdfgsf] Go"gtd d"No,
-u_ lnnfd a9fa9 x'g] :yfg, ;do / ldlt,
-3_ Go"gtd d"Noaf6 g} a9fa9 z'? x'g] s'/f,
-ª_ cnu cnu jf Psd'i6 a9fa9 ug{] jf gug{],
-r_ lnnfd ;sf/ ug{ af]lnPsf] cÍsf] kfFr k|ltztn] x'g] gub t'?Gt w/f}6L
/fVg' kg{] s'/f,
-5_ lnnfd ;sf/]sf] dfn;fdfg p7fO{ n}hfg'kg{] cjlw,
-h_ cGo cfjZos s'/fx¿ .
-&_ af]nkqaf6 lnnfd laqmL ug{ dgfl;a b]lvPdf dfn;fdfg x]g{ ;Sg] Joj:yf
ldnfO{ pkljlgod -^_ adf]lhdsf] Dofb lbO{ af]nkq dfu ug{ ;lsg]5 . o;/L af]nkq
cfXjfg ul/Psf]df af]n cÍsf] kfFr k|ltztn] x'g] /sd a/fa/sf] a}Í hdfgt jf gub
w/f}6L af]nkq ;fy /fVg' kg{]5 .
-*_ lnnfd ;sf/ u/]sf] dfn;fdfg ;DalGwt sfof{non] tf]s]sf] cjlw leq saf]n
u/]sf] k"/f /sd a'emfO{ gp7fPdf /flvPsf] w/f}6L hkmt u/L k"gM lnnfd ug{ ;lsg]5 .
-(_ lnnfd a9fa9 ubf{ klg Go"gtd d"No saf]n gu/]df pkljlgod -#_ adf]lhdsf]
;ldltaf6 k"gM d"NofÍg u/fO{ lnnfd a9fa9 u/fpg' kg{]5 . o;/L k"gM d"NofÍg u/]sf]
d"Nodf klg lnnfd a9fa9 x'g g;s]df 5fglag Pj+ d"NofÍg ;ldltn] l;kmfl/; u/]sf] cGo
k|lqmofåf/f lnnfd laqmL jf w'Nofpg] Joj:yf ug{ ;lsg]5 .
-!)_ pkljlgod -^_ / -&_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg lnnfd las|L ug]{ jf
w'Nofpg] dfn;fdfg g]kfn ;/sf/sf] :jfldTj ePsf] s'g} ;+:yfn] lng rfx]df pkljlgod -
@_, -#_ / -%_ sf] clwgdf /xL ;f]em} lnnfd las|L ug{ ;lsg]5 .
-!!_ sDkgLsf] sfo{sf] nflu p7fOPsf tyf k|fKt ePsf sfuhftx¿ sfd tfd]n
eO;s]kl5 sDkgLsf] s'g} xfgL gf]S;fgL gx'g] b]vL w'Nofpg plrt 7x¥ofOPdf w'NofO{g]
sfuhftsf] ljifo / 5f]6s/L Joxf]/fsf] clen]vdf /fvL sfof{no k|d'vn] b]xfosf] k|lqmof
ckgfO{ w'Nofpg cfb]z lbg ;Sg]5 M–
-s_ sfd tfd]n ePsf] Ps jif{kl5 w'Nofpg ;lsg] sfuhft M–
-c_ b}lgs, dfl;s, cw{ jflif{s k|ltj]bgx¿ .
-cf_ lnlvt k/LIffsf] pQ/ k'l:tsf .
-O_ dfOGo"6 lstfa / k|:tfj afx]s a}7s a:g] ;DaGwL sfuhft .
-O{_ sd{rf/Lx¿sf] ljbfsf] lgj]bg, ;fk6L, ls:tfaGbL, b}lgs eQf, e|d0f
eQf / lghx¿nfO{ ;Dd]ng, cWoog tflnd cflbdf k7fPsf] ;DaGwL
sfuhft n]vfk/LIf0f ug{' kg{] eP clGtd km/kmf/s ePkl5 .
-v_ gS;f / l8hfOg ;DaGwL tYofÍ afx]s s'g} lgdf{0f sfo{ ;DaGwL of]hgf,
;Demf}tf, vl/b ;Demf}tf ;DaGwL sfuhft tyf cGo n]vf ;DaGwL
sfuhftx? n]vfk/LIf0f u/fpg' kg{] eP u/fO{ clGtd km/kmf/s eO{ sfd
tfd]n ePsf] tLg jif{ kl5 w'Nofpg ;lsg]5 .
-u_ sfd tfd]n ePsf] kfFr jif{kl5 w'Nofpg] sfuhft M–
-c_ xflh/L, ljbfsf] clen]v /fvL sd{rf/Lsf] xflh/ kmf/fd,
-cf_ s'g} of]hgf jf sDkgLsf] k|ult k|ltj]bg,
-O_ ;fwf/0f hfgsf/Lsf] nflu cfPsf kl/kq, af]wfy{ kq,
-O{_ sd{rf/Lsf] sfo{ ;Dkfbg d"NofÍg kmf/fd ;DalGwt sd{rf/L a9'jf
eP jf ;]jf lgj[Q ePdf .
-3_ slxNo} gw'Nofpg] sfuhft M–
-c_ k|rlnt sfg"g adf]lhd k|dfl0fs/0f ePsf jf nfndf]x/ nfu]sf
sfuhft,
-cf_ rn jf crn ;DklQsf xsb}of bzf{pg] sfuhft, gfkL gS;fsf]
sfuhft,
-O_ sd{rf/Lsf] l;6/f]n,
-O{_ jflif{s k|ltj]bg / jf;nft,
-p_ sd{rf/Lsf] b/aGbL ljj/0f,
-pm_ sDkgL jfbL jf k|ltjfbL ePsf] d'2fdf jf sDkgLnfO{ ;/f]sf/ ePsf]
d'2fdf clwsf/ k|fKt sfof{no jf sfof{no k|d'vn] plrt ;De]msf
sfuhftx¿,
-P_ ;ldltsf] a}7ssf] dfO{Go'6, /
-P]_ sDkgLn] ;~rfng u/]sf ;a} lsl;dsf] 6]lnkmf]g jf ;"rgf ;]jfsf]
8«OË, l8hfOg, ;ˆ6\j]o/sf] l8hfO{g ;DaGwL clen]v .
-ª_ sfuhft w'NofpFbf ;DalGwt sfof{nosf] k|zf;g, cfGtl/s n]vfk/LIf0f
tyf k|fljlws tk{msf Ps Ps hgf k|ltlglwx¿sf] /f]xj/df To:tf] sfuhft
w'Nofpg' kg{]5 .
-r_ o; ljlgod adf]lhd w'NofOPsf sfuhftx¿ sDkgLn] tf]s]sf] s'g} ;+:yf
jf JolQmnfO{ laqmL ug{ ;lsg] 5 .
!^)= ldGxf lbg] Joj:yf M -!_ s'g} dfn;fdfg Ps 7fpFaf6 csf{] 7fpFdf cf];f/ k;f/ ubf{ xfgL
gf]S;fgL eO{ cfPdf jf gk'u eO{ k|fKt x'g cfPdf cj:yf / cf}lrTosf] cfwf/df ldGxf u/L
nut s§f ug{ ;lsg] 5 .
-@_ d[To' ePsf sd{rf/L;Fu c;'n pk/ ug{' kg{] h'g;'s} /sd sndx¿ ldGxf ug{
;lsg]5 .
-#_ l8d/]h jf hl/jfgf lt/]sf] ;DaGwdf cf}lrTo / d'gfl;a dflkmssf] sf/0fsf]
cfwf/df ldGxf ug{ ;lsg] 5 .
-$_ sfof{nosf] sfdsf] l;nl;nfdf ;fjwfgL ckgfpFbf ckgfpFb} klg s'g} ;fdfg
x/fpg uPdf jf 6'6k'm6 x'g uPdf cf}lrTosf] cfwf/df ldGxf ug{ ;lsg]5 .
t/, sd{rf/Lsf] nfk/jflxaf6 s'g} ;fdfg 6'6k'm6 jf x/fpg uPdf ;DalGwt
sd{rf/Laf6 c;'n pk/ ug{'kg{] 5 .
-%_ sDkgLn] ;]jf k|bfg u/]sf]df q'6Lk"0f{ lan ePsf] sf/0faf6 cf;fdL nut sfod
x'g cfPsf]df ldGxf ug{ ;lsg]5 .
-^_ cf;fdL c;'n pk/ ug{]tk{m sf/jfxL ubf{ cf;fdL c;'n pk/ x'g g;Sg] cj:yf
kg{ uPdf cf}lrTosf] cfwf/df ldGxf ug{ ;Sg]5 . lj36g ePsf sf/0f jf cGo s'g} sf/0fn]
cl:tTjdf g/x]sf ;+:yf;+u c;'nL x'g g;s]sf cf;fdLsf] k'/} /sd ldGxf ul/g] 5 .
t/, hflghflg sd{rf/Lsf] nfk/jfxLaf6 xfgL gf]S;fgL ePdf ldGxf ul/g] 5}g .
!^!= cfly{s k|zf;g ;DaGwL clwsf/ M -!_ k|aGw lgb]{zssf] clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–
-s_ lnnfd laqmL ug]{ dfn;fdfgsf] d"NoflÍt d"No krf; nfv ?k}ofF;Ddsf]
:jLs[t ug{] .
-v_ ljlgod !^) sf] pkljlgod -!_ / -$_ sf] xsdf Ps nfv ?k}ofF;Ddsf]
:jLs[t ug{] .
-u_ ljlgod !^) sf] pkljlgod -%_ sf] xsdf q'6Lk"0f{ lan ePsf]df k'/} /sd
/ cGo ljjfbf:kb lansf] xsdf krf; xhf/ ?k}ofF;Dd ldGxf ug{] .
-3_ ljlgod !^) sf] pkljlgod -@_, -#_ / -^_ sf] xsdf k'/} /sd ldGxf ug{] .
-ª_ sDkgLsf] s'g} cf}krfl/s ;df/f]x jf uf]i7Lsf] cfof]hgf ug{' kbf{ Ps
k6sdf kfFr nfv ?k}ofF;Dd, sDkgLsf] sfdsf] l;nl;nfdf cltly ;Tsf/
ug{' k/]df Ps k6sdf Ps nfv ?k}ofF;Dd / e}k/L cfpg] vr{sf] xsdf
sDkgLsf] lxtdf vr{ ug{ cfjZos ePdf Ps k6sdf kRrL; xhf/
?k}ofF;Dd vr{ ug{] .
-r_ ;Demf}tf adf]lhd lnPsf C0f /sdsf] ltg{' kg{] ;fFjf tyf Aofh :jLs[t
ah]6sf] kl/lw leq /xL hlt;'s} /sd klg e'QmfgL ug{] .
-5_ sDkgLsf] sfo{sf] l;nl;nfdf s'g} JolQm jf JolQmsf] ;DklQ xfgL gf]S;fgL
eO{ Ifltk"lt{ lbg'kg{] ePdf 5fgljg ;ldltsf] l;kmfl/;df Ps k6sdf
krf; xhf/ ?k}ofF;Dd :jLs[t ug{] .
-@_ ljlgod !@( sf] ah]6 /sdfGt/ ug]{ clwsf/ afx]s ;ldltn] cfkm\gf] clwsf/
k|aGw lgb]{zsnfO{ / k|aGw lgb]{zsn] cfˆgf] clwsf/ cfjZostf cg';f/ cfk'm d'lgsf
sd{rf/Lx¿nfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 .
!^@= sldl6 u7g ug]{ tyf ;+of]hs tf]Sg] M -!_ sDkgLsf] sfo{ ;Dkfbgsf] l;nl;nfdf cfjZos
kg]{ cWoog, d"NofÍg, k/LIf0f tyf cGo sfo{x? ug{ k|aGw lgb]{zsn] sldl6 jf sfo{bn
u7g ug{ ;Sg]5 . of] clwsf/ k|aGw lgb]{zsn] cfk'm d'lgsf sd{rf/Lx¿nfO{ k|Tofof]hg ug{
;Sg]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] sldl6 jf sfo{bnnfO{ ;ldltn] ;do ;dodf
lgwf{/0f ul/lbP adf]lhdsf] cfly{s ;'ljwf lbOg]5 .
-#_ o; ljlgodfjnL adf]lhd ul7t pk;ldlt, sldl6 tyf sfo{bndf ;+of]hssf]
Joj:yf gul/Psf] cj:yfdf ;f] pk;ldlt, sldl6 tyf sfo{bnsf ;b:ox? dWo] k|aGw
lgb]{zsn] jf clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] tf]s]sf] JolQmn] ;+of]hssf] ?kdf sfo{ ug'{kg]{5 .
!^#= ;ldltsf] :jLs[lt k|fKt ug{' kg{] M sDkgLn] ;ldltsf] k"j{ :jLs[lt glnO{ b]xfosf sfd ug{
x'Fb}g M–
-s_ sDkgLsf] ljlgodfjnL cg';f/ sd{rf/LnfO{ ;fk6L lb+bfsf] cj:yfdf afx]s
bz jif{eGbf a9L ;dosf] nflu s'g} 3/ hUuf lwtf] lng jf lbg,
-v_ ljlgod !%( df pNn]v eP adf]lhd lnnfd las|L ug'{kg]{ egL klxrfg
ePsf dfn;fdfg afx]s sDkgLsf] s'g} ;DklQ jf clwsf/ jf ;'ljwf a]r
lavg jf gfd;f/L ug{ .
-u_ C0f lng, lbg jf hdfgt lbg .
!^$= clu|d cfos/ sl§ gu/]sf]df hjfkmb]xL M sDkgLn] s'g} klg e'QmfgL lbFbf k|rlnt sfg"g
adf]lhd clu|d s/ sl§ ug{'kg{]df sl§ gu/L e'QmfgL lbPdf n]vf k|d'v hjfkmb]lx x'g]5 .
!^%= ;jf/L nua's M sDkgLdf /x]sf ;a} ;jf/Lx¿sf] nua's ;DalGwt sfof{non] /fVg nufpg'
kg{]5 .
!^^= dfu kmf/fd M sDkgLsf] sfof{nosf] ljleGg kmfF6nfO{ rflxg] ;fdfgx¿ dfu kmf/fd e/L
k|fKt ug{' kg{]5 . o:tf] dfu kmf/fd :jLs[t ug{] clwsf/ sfof{no k|d'vn] tf]s] adf]lhd
x'g]5 .
!^&= cGo cfly{s Joj:yf M -!_ o; ljlgodfjnLdf :ki6 pNn]v gePsf] ljifodf sDkgLsf]
lxtsf] nflu ljz]if Joj:yf u/L sfo{ u/fpg] clwsf/ ;ldltnfO{ x'g]5 .
-@_ o; ljlgodfjnLdf gk/]sf cGo cfly{s Joj:yf ;DaGwL s'/fx¿ ;ldltdf k]z
u/L ;ldltsf] lg0f{ofg';f/ ug{' kg{]5 .
-#_ ;ldltn] ;do ;dodf cfjZostfg';f/ n]vfgLlt, sfo{ljlw / lgb{]lzsfx¿
agfpg ;Sg]5 .
!^*= vf/]hL tyf arfp M -!_ g]kfn b"/;~rf/ sDkgL lnld6]8, cfly{s ljlgodfjnL @)^! vf/]h
ul/Psf] 5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] ljlgodfjnL adf]lhd eP u/]sf] sfd sf/jfxL o;}
ljlgodfjnL adf]lhd eP u/]sf] dflgg]5 .

You might also like