16 11.

Sınıf
Felsefe
15. Yüzyıl - 17. Yüzyıl Felsefesi - 2

1.  I. Filozoflar aynı zamanda din adamıdır. 4. Rönesans ve onun getirdiği yeni doğa bilimi düşüncesi
II. İnsan aklı referans alınarak bu dünyadaki yeri araş- etkisinde yaşayan Bacon’a göre, felsefi düşüncenin yeni
tırılmıştır sistem ve doktrinler çerçevesinde ilerlemesi gerekir. Bu
ilerlemede aklın kendi doğasına uygun olarak bilime ge-
III. Felsefenin ana teması dindir.
rektiği gibi hizmet etmesi sağlanmalıdır. Nitekim bilim, ge-
IV. Düşünce, kendisini tarihi otoritelerden kurtarmış ve lişmenin ve doğaya hâkimiyetin tek aracıdır.
özgürleşmiştir. Buna göre, Bacon’ın felsefisinin temelinde yatan dü-
Verilenlerden hangileri modern düşüncenin ortaya çık- şünce aşağıdakilerden hangisidir?
tığı Rönesans felsefesi için söylenebilir? A) Felsefeye metodik bir yapı kazandırmak
A) Yalnız II B) Yalnız IV C) I ve II B) Deneyi doğru bilginin kaynağı olarak temel almak
D) I ve III E) II ve IV C) Felsefeyi geleneksel düşünce sisteminden arındırmak
D) Felsefi düşünceyi öznellikten çıkartıp bilimsel bir yapı-
2. 14. yüzyılda Avrupa’da siyasal yapı bölünmeye başlamış, ya kavuşturmak
orta sınıfın ekonomideki sıçramaları bazı dengelerin de-
E) Bilgiyi güç olarak kullanıp, insanı doğaya egemen kılmak
ğişmesine neden olmuştur. Kilisenin maddi gücünün sar-
sılmasıyla derebeylik (feodalizm) zayıflamıştır. Şehirlinin 5. Bu dönemin en büyük başarısı benliğini bulmuş, kişiyi ortaya
Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

yeni hayat görüşüyle kiliseye bağımlılıktan yavaş yavaş koymasıdır. Bu noktada hümanizmde bu yapının bir meyvesi
kopulmaya başlanmış, toplumsal hayatın farklı yönetim olarak düşünülebilir. Öyleyse hümanizmin en belirleyici özel-
dengeleriyle yeniden yapılandırılması gerekliliği vurgulan- liği insan olmanın gereği olan sorularla karşımıza çıkmasıdır.
mıştır. İşte bunlar eski ile yeninin çatışmasını doğurmuş ve “Ben neyim?”, “Ne yapacağım?” gibi sorular daha sonrası için
yeni felsefi düşüncelerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. de insanla ilgili yapılan araştırmaların kapısını aralamıştır.
Parçaya göre, aşağıdakilerden hangisi yeni felsefi dü- Bu parçada sözü edilen dönem aşağıdakilerden hangisidir?
şünceyi gerekli kılmıştır? A) Antik Yunan B) Skolastik
A) Aklı temel alan bilimsel yöntem geliştirmek C) Rönesans D) Sanayileşme
B) İnsanı merkeze alan özgür bir düşünce geliştirmek E) Aydınlanma
C) Ulusal bilince dayalı yeni devlet modelleri geliştirmek 6. Modern düşüncenin şekillenmeye başladığı Rönesans,
D) Doğa bilgisiyle insanı daha güçlü hâle getirmek sanatta gerçeklik akımının zaferine tanık oldu. Klasik sanat
ve Roma sanatı, geleneksel sembolizm yoluyla etki sağla-
E) Toplumsal hayatın tüm yönlerini dünyevileştirmek
ma ve ideal biçimler üzerinde yoğunlaşmıştı. Orta Çağ’da
ise İslam kültüründen esinlenen biçimler, yapraklar ve hay-
3. 16. yüzyıl düşünürlerinden Machiavelli’ye göre, devlet iş- vanlar resim fonlarında yer almaya başlamıştı. Rönesans
lerini yürütürken hak ve adalete uygunluk düşüncelerine buna insan gerçekliğini ekledi. Tüm bu figürler doğanın ay-
ancak başarıyla ilişkisi oranında yer verilmelidir. Bir devlet rıntılı biçimde gözlenmesini gerektiriyordu. Bundan dolayı
adamı özellikle dış ilişkilerde, kendi ülkesinin birlik, bağım-
●

artık kitaplardan ve mantıktan çıkarsanamayan bir jeoloji

sızlık ve güvenliği için yararlı her türlü davranışı yapabil-
MEB

ve doğa tarihinin temelleri atılmış oldu. Artık olgusal olarak

melidir. Elbette şartlar gerektirmedikçe bir kimsenin vatan- sabitlenemeyen yaklaşımlar bilimsel değer olarak görül-
daşlarını aldatması, merhametsizlik etmesi ve adaletsiz memeye başlamıştır. Bunun yerine ölçülebilirlik ve hatta
davranması kabul edilemez. Ancak yönetici devletin ege- nesnelleştirilebilirlik öne çıkmaya başlamıştır.
menliğini tesis edebilmek için her yola başvurmalıdır. Bu parçadan hareketle aşağıdaki yorumlardan hangi-
Machiavelli’nin bu düşüncesinden hareketle aşağıda- si kesinlikle yapılamaz?
kilerden hangisine ulaşılabilir? A) Doğa bir anlamda kontrol altına alınarak hesaplanabi-
A) Devleti korumak için güdülen amaç, siyasi değil, ahla- lir bir nesneye dönüşmeye başlamıştır.
ki bir amaçtır. B) Geleneksel resim sanatında işlenen temalara yeni ka-
B) Siyasi amaç için her türlü aracı yasal kılmak zorunludur. rakterler eklenmeye başlanmıştır.
C) İnsanların değerli bulduğu her şey, devletin çıkarlarına C) Rönesans’la birlikte gelen düşünsel değişim, sanat
hizmet ettiği sürece iyi ve doğrudur. anlayışına da yansımıştır.
D) Devletin iyiliği için gerçekleştirilen her eylem ahlaki açı- D) Rönesans’la beraber insanın evrendeki yeri daha önem-
dan sorgulanmalıdır. siz bir hâle getirilmiştir.
E) Siyasal iktidarın amacı yasal süreçlerle meşruiyetini de- E) Yeni bir düşünce biçiminin doğması, farklı disiplinlerin
vam ettirmektir. ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır.
 16 11. Sınıf
Felsefe
15. Yüzyıl - 17. Yüzyıl Felsefesi - 2

7. Batı’da, 12. yüzyıldan itibaren başlayan çeviri hareketinin 10. Rönesans dönemi düşünürlerinin en çok üzerinde durduğu
yoğun olarak 15 - 17. yüzyılın sonlarına kadar devam ettiği konulardan biri devletin oluşumu üzerinedir. Devlet düze-
görülmektedir. Batı, İslam felsefesiyle ve çeviri kitaplarıyla ni tasarımlarından en dikkat çekenlerden biri, Güney Ya-
karşılaşmadan önce Antik Yunan felsefesinin yalnızca kut- rım Kürede Büyük Okyanusun ortalarında yer alan “Ben
sal öğretileri destekleyen düşüncelerini almış, diğerlerini ise Salem” isimli bir adada kurulmuş olan devlet ütopyasıdır.
dışlamıştır. Daha sonra ilk olarak İslam ilimleri, Antik Yunan, Burada dikkati çeken en temel noktalardan biri, bilimsel ay-
Hint ve Mısır eserlerini Arapçadan kendi dillerine çevirme- dınlanmanın, bilimsel ve teknik gelişmenin ulaştığı yüksek
ye başlamıştır. Aralarında Müslüman, Yahudi ve Hristiyan- düzey ve buna bağlı olarak kültürlü bir toplum yetiştirilmiş
ların bulunduğu mütercim bir grup tarafından Aristoteles’in olması ve ülkeyi bilim kurulunun yönetmesidir.
“Metafizik”, İbni Sina’nın “el-Kanun fi’t Tıp” ve Sahl b. Bişr’in Bu parçada sözü edilen düşünür ütopya eşleşmesi
“Astronomi Risalesi”, İbni Rüşd’ün “Aristoteles Şerhleri” gibi aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
bilim ve felsefe eserleri öncelikle çevrilmiştir. Çeviri merkez-
lerinin kurulmasıyla Batı’da İslam filozoflarının görüşleri 17. A) Platon - Devlet
yüzyıla kadar güçlü etkisini sürdürmüş ve üniversitelerde B) Farabi - El Medinetü’l Fazıla
“İbni Rüşdcülük”, “Avicenna Ekolü” gibi adlandırılmalar ya- C) Campanella - Güneş Ülkesi
pılmıştır.
Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
D) Huxley - Cesur Yeni Dünya
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ula-
E) Bacon - Yeni Atlantis
şılabilir?

A) 15 - 17. yüzyıl felsefesini 12. yüzyıl felsefi görüş ve ar- 11. Aşağıdakilerden hangisi Rönesans’ın ortaya çıkması-
gümanları belirlemiştir. na etki eden faktörlerden değildir?
B) Filozoflar yaşadıkları dönemin felsefi düşüncelerine
yön vermiştir. A) İslam coğrafyasından yapılan çeviriler sonucunda iki
kültürün kaynaşması ile Antik Yunan felsefesinin Batı
C) İslami inanç ve kültürel yapı, Batı felsefesinin gelişme-
tarafından öğrenilmesi
sinde etkili olmuştur.
B) Coğrafi Keşiflerin yapılması
D) Çeviri hareketleriyle Batı, Antik Yunan felsefesinin ne-
redeyse tamamını öğrenmiştir. C) Ekonomi çerçevesinde, para ekonomisi ve banka sis-
temine dayalı kentlerin ortaya çıkmasıyla, orta sınıfın
E) Batı’da çeviri hareketleriyle Hristiyan öğretileri geliş-
uyanan girişim ruhunun burjuva sınıfının doğurması
miş ve merkezi otorite güçlenmiştir.
D) Siyasal alanda kilisenin maddi gücünün sarsılması ve
derebeyliğin zayıflaması
8. Hristiyan felsefesinin sonlarına doğru Aquinalı Tho-
mas’ın inancın Tanrı’yı, aklınsa Tanrı’nın yarattıklarını E) Hristiyan Avrupa’nın birlik içinde toplanması
bilmekle ilgili olduğu düşüncesi, aşağıdakilerden han-
gisi ile örtüşür? 12. Skolastik düşünce yapısı, insan aklının yetersizliğinin inanç-
●

la tamamlanabileceği düşüncesi ile dinsel kabuller doğrul-

A) Tanrının varlığı akılsal kanıtlamaya dayanır.
MEB

tusunda şekillenmiştir. Rönesans düşüncesinde ise teolojik

B) Hayatın tüm unsurları dine bağlıdır. dogmalar reddedilmiş, özellikle kilisenin otorite olarak görül-
C) Toplumsal hayat dünyevidir. mesine karşı çıkılmıştır. Böylece insanı değer olarak gören
D) Doğa; din ve akıl ile açıklanabilir. bir düşünce sistemi gelişmiştir.
E) İnanç ve akıl birbirini tamamlar niteliktedir. Bu parçadan aşağıdaki sonuçlardan hangisi çıkarılabilir?

A) Rönesans ile Skolastik düşüncenin bilgileri yerine de-

9. Descartes, düşünen “ben”i temel alarak her türlü bilgiden
ney ve gözleme dayalı bilgiler yer almaya başlamıştır.
şüphe duymak suretiyle yanılgıdan kurtulup sağlam bir te-
mele dayalı kesin ve doğru bilgilere ulaşmayı amaçlayan, B) Rönesans felsefesi, insanın merkeze alındığı ve aklı-
mutlak değil metodik bir şüphe yöntemini ortaya koymuştur. nın öne çıkarıldığı bir bakış açısı getirmiştir.
Bu açıklamada dile getirilen felsefe aşağıdakilerden C) Rönesans felsefesi ile Skolastik düşüncenin özellikleri
hangisidir? birbirine benzerlik gösterir.
D) Skolastik dönem sonrası hızlı bilimsel ilerlemeler kay-
A) Skolastik felsefe B) Kartezyen felsefe dedilmiştir.
C) Hümanistik felsefe D) Hukuk felsefesi E) Rönesans döneminde de akıl inanç problemleri tartı-
E) Patristik felsefe şılmıştır.