я - я я

« - :
я я»
2. CОЫРСТЭăI.,ăVХ ЬМОКЧЮăL.ăМШШЫН.ăăCЮЫЬăНОăЩОНКРШРТО.ăBЮМЮЫОşЭТă1988.ă
3. CЫТЬЭОКăG.ăăMКЧКРОЦОЧЭЮХă ХОМ ТОТ,ăОНТ ТКăКă2-К,ăBЮМЮЫОşЭТ.EНТЭЮЫКăDТНКМЭТМ ăşТăPОНКРШРТМ ăRA,ă
2007.
4. CЫТЬЭОКă G.ă PОНКРШРТОă РОЧОЫКХ .ă ОНТ ТКă Кă 2-К,ă BЮМЮЫОşЭТ:ă EНТЭЮЫКă DТНКМЭТМ ă şТă PОНКРШРТМ ă RA,ă
2008.
5. Cristea S. CШЧМОЩЭОăПЮЧНКЦОЧЭКХОăьЧăЩОНКРШРТО.ă1.ăPОНКРШРТКă/ăŞЭТТЧ ОХОăЩОНКРШРТМОă/ăŞЭТТЧ ОХОă
ОНЮМК ТОТ.ăBЮМЮЫОşЭТ:. Didactica Publishing House, 2016.
6. Cristea S., Cojocaru-BШЫШгКЧ,ă M.ă SКНШЯОТ,ă L.,ă PКЩЮМă L.ă TОШЫТКă şТă ЩЫКбТШХШРТКă МОЫМОЭ ЫТТă
pedagogice. BЮМЮЫОşЭТ:ăEНТЭЮЫКăDТНКМЭТМ ăşТăPОНКРШРТМ ăRA,ă2016.
7. DТМЭТШЧЧКТЫОă КМЭЮОХă НОă Х’ОНЮМКЭТШЧ.ă 3-e edition direction editoriale, Legendre, Renald Guerin,
Montreal. 2005.
8. HОЫЛКЫЭăJ.H.ăPЫОХОРОЫТăЩОНКРШРТМО.ăЭЫКН.ăBЮМЮЫОşЭТ:ăăEНТЭЮЫКăDТНКМЭТМ ăşТăPОНКРШРТМ ,ă1976.
9. PКЭЫКşМЮă D.,ă PКЭЫКşМЮ,ă L.,ă MШМЫКМă AХ.ă CСТşТЧ Ю:ă MОЭШНШХШРТКă МОЫМОЭ ЫТТă şТă МЫОКЭТЯТЭ ТТă
ЩЬТСШЩОНКРШРТМО.ăEНТЭЮЫКăŞЭТТЧ К,ă2003.
10. Piaget J. Psychologie et epistemologie. Paris: Edition Gonthier, 1970.
11. SЭКЧМТЮă I.GС.ă ŞМШКХКă şТă НШМЭЫТЧОХОă ЩОНКРШРТМОă ьЧă ЬОМШХЮХă ББ.ă BЮМЮЫОşЭТ:ă EНТЭЮЫКă DТНКМЭТМ ă şТă
PОНКРШРТМ ăRA,ă1995.

CZU: 978-606-14-0851-1

IPOSTAZA DIDACTIC AăOFERTEIăDEăLECTUR SI (RE)INVESTIREA OPEREI

LITERARE CU SENSURI

Cu itaru Natalia,
dr., conf.univ.,
Universitatea de Stat dinComrat
Republica Moldova

Abstract: The article deals with some interactive ways of interpreting the literary/non-
literary texts. It points out the peculiarities of these texts and their impact on the development of
ЭСОăЫОКНОЫЬ’ăcritical thinking as well as some reading strategies that lead to the identification and
interpretation of certain dimension components specific for the literary text. The reading roles of
the reader, their meaning, si gnifying his role as its conscience, now available through the symbol
ic order of the chosen text, depend on the reading language as a system of differrences. All these
elements, taken together, replace the loss of a full presence which seems to characterize the
imaginary universe of literary text. The reader wan ts to control totally its signification, but this is
not possible because of the language nature.
Key words: ЭОбЭ,ă ХТЭОЫКЫв/ЧШЧă ХТЭОЫКЫвă ЭОбЭЬ,ă ЫОКНОЫ’Ьă МЫТЭТМКХă ЭСТЧФТЧР,ă НТЬМШЮЫЬО,ă МШСОЫОЧМО,ă
comprehension, interpretation.

LОМЭЮЫК,ă МКă şТă ЫЮР МТЮЧОК,ă ОЬЭОă ЮЧКă НТЧă ЫКЫОХОă МШЧНТ ТТă ьЧă МКЫОă ШЦЮХă ЬОă ЬЮЫЦШЧЭОКг ă ЩОă ЬТЧО,ă
Щ ЭЫЮЧНО,ăХТЭОЫКХЦОЧЭО,ăьЧăКХЭăЮЧТЯОЫЬ.ăEЬЭОăşЭТЮЭăПКЩЭЮХăМ ăьЧăКМЭЮХăХОМЭЮЫТТ,ăМТЭТЭШЫЮХăКЧРКУОКг ăЬЭЫЮМЭЮЫТă
НОă ЭТЩă МШРЧТЭТЯă şТă КПОМЭТЯ,ă МЮЧШşЭТЧ Оă НОЬЩЫОă ХЮЦОă şТă ХТЦЛ ,ă ЭШЭă ПОХЮХă НОă ЩЫШМОЬОă НОă ТЧЭОРЫКЫО,ă НОă
ОХКЛШЫКЫОă şТă ă ЦОЭКМШРЧТЭТЯО.ă ÎЧă КМОЬЭă ЬОЧЬ,ă ХОМЭЮЫКă ЫОЩЫОгТЧЭ ă ЮЧă ПОЧШЦОЧ,ă НОШЩШЭЫТЯ ă ЬШМТКХă şТă
ЩЬТСШХШРТМ,ăТЦЩХТМсЧНăăМКЭОРШЫТТăНТЯОЫЬОăКХОăЬЮЛТОМ ТХШЫ,ăМЮăЧТЯОХЮЫТăНТПОЫТЭОăНОăЩШЬТЛТХТЭ ТăşТăЩЫОР ЭТЫО
ЩЫШПОЬТШЧКХ ,ă НОă МЮХЭЮЫ ,ă ЮЧă ЩЫШМОЬă НОă МШЦЮЧТМКЫО:ă „ЭШКЭОă ЬОЧЬЮЫТХОă ЭОЫЦОЧЮХЮТă НО ХОМЭЮЫ ă ТЧМХЮНă
ЬОЦЧТПТМК ТКăНОăЭЫКЧЬЦТЭОЫОăşТăМШЦЮЧТМКЫО” [4, p.213].
LОМЭЮЫ ă (ХКЭ.ă ХОМЭЮrК = „МТЭТrО”),ă ьЧă ЬОЧЬă ЭЫКНТ ТШЧКХă ОЭТЦШХШРТМ,ă ьЧЬОКЦЧ ă НОЬМТПЫКЫОКă
sistemului de sОЦЧОă ЬМЫТЬОă МКЫОă МШЧЬЭТЭЮТОă ЮЧă ЭОбЭă şТă ьЧ ОХОРОЫОКă (НОМШНКЫОК)ă КЧЬКЦЛХЮХЮТă НОă
elemente comunicate în acest fel, deci sinonim cu citire. PШЫЧТЧНăНОăХКăКМОЬЭăьЧ ОХОЬăРОЧОЫКХăКММОЩЭКЭ,ă

170
 я - я я
« - :
я я»
ЭОЫЦОЧЮХă Кă М Щ ЭКЭă şТă ЬОЧЬЮХă НОă ТЧЭОЫЩЫОЭКЫОă Кă ЮЧЮТă ЭОбЭă ХТЭОЫКЫ.ă CКЩКМТЭКtea de a crea mai multe
ЩЮЧМЭОă НОă ЯОНОЫОă МЮă ЩЫТЯТЫОă ХКă ЬМЫТОЫО,ă НОă Кă УЮНОМКă şТă ьЧ ОХОРОă ьЧă ЦКТă ЦЮХЭОă ПОХЮЫТă ЩЫШЯТЧОă НТЧă
МКЫКМЭОЫЮХăОТăЦЮХЭТПЮЧМ ТШЧКХ,ăНТЧăНТЯОЫЬТЭКЭОКăЧТЯОХЮЫТХШЫăşТăЦОЬКУОХШЫăМЮЩЫТЧЬО.ă
De-Кă ХЮЧРЮХă ЭТЦЩЮХЮТ,ă МОЫМОЭ ЭШЫТТă КЮă ЫОКХТгКЭă ЦКТă ЦЮХЭОă МХКЬТПТМ ЫТă КХОă ЭТЩЮЫТХШЫă НОă ХОМЭЮЫ :ă
lectura-ТЧПШЫЦК ТО,ă ХОМЭЮЫК-ЫОПЮРТЮă (ПШЫЦ НООЯКгТЮЧО),ă ХОМЭЮЫК-ЩХ МОЫО,ă ХОМЭЮЫК-МЮХЭЮЫ ,ă ХОМЭЮЫК-
ОбТЬЭОЧ ,ă НКЫă şТă ЭОСЧТМТă НОă КЛШЫНКЫОă КЭсЭă Кă ЭОбЭЮХЮТă ХТЭОЫКЫă МсЭă şТă Кă ЭОбЭЮХЮТă ЧШЧ-literar:
СТЩШХШРШРЫКПТМ ,ăСТЩОЫХШРШРЫКПТМ ,ăХТЧТКЫ ,ăЫОМОЩЭТЯ ,ăХТЭОЫКЫ ,ăТЧПШЫЦКЭТЯ ,ăОбЩХШЫКЭШЫТО,ăНОăМОЫМОЭКЫО,ă
ЫКЩТН .
DКМ ă КМЭОХОă НОă ЯШЫЛТЫОă ШЫРКЧТгОКг ă МШЧЯОЧ ТТХОă ЯОЫЛКХОă ЯОЫЭТМКХ,ă НОă ХКă ЭЫОМЮЭă ЬЩЫОă ЩЫОгОЧЭ,ă
КМЭОХОăНОă ХОМЭЮЫ ăМШЦЛТЧ ăМШЧЯОЧ ТТХОă ЯОЫЛКХОăЩОă ШЫТгШЧЭКХ .ăAМОЬЭОăМШЧЯОЧ ТТă ЯОЫЛКХОă ХТЭОЫКЫОăЫОТОЬă
НТЧă МШЧЭОбЭОХОă ЬШМТКХО,ă ЩЫТЯКЭОă НОă ПЮЧМ ТКă ХШЫă МШЧЬЭКЧЭ ,ă НОЯОЧТЧНă ЬЮЛТОМЭОă НОă КЩЫШПЮЧНКЫОă ЩЫТЧă ОХОă
ьЧЬОХО.ă PОЧЭЫЮă М ă ХТЭОЫКЭЮЫКă МШЦЮЧТМ ă ьЧă ШЫНТЧОКă МШЧЯОЧ ТТХШЫă ЬКХО,ă НОЯТЧО,ă ЩОЧЭЫЮă МТЭТЭШЫ,ă ШЛТОМЭă
КЬЮЩЫКăМ ЫОТКăЬОăЦОНТЭОКг .ă
UЧăЩЫТЦă ОХăОЬЭОăăКşКНКЫăПШЫЦКЫОКăЮЧШЫăХОМЭШЫТ\ МШЦЩОЭОЧ Т.ăFКЩЭЮХăМ ăЩЫШРЫКЦОХОăКМЭЮКХОăЬЮЧЭă
ЩЮЬОăЬЮЛăЬОЦЧЮХăМШЦЮЧТМ ЫТТăКЫОăНЫОЩЭăМШЧЬОМТЧ ăМШЧМОЩОЫОКăХОМЭЮЫТТăКЭКЭăМКăКМЭăНОăМЮЧШКşЭОЫО,ăМКЭă
şТă МКă КМЭă НОă МШЦЮЧТМКЫОă (ХОМЭЮЫКă ТЧЬОЦЧКЧНă НТКХШРă КХă МТЭТЭШЫЮХЮТă МЮă ЭОбЭЮХ,ă ЩКЫЭТМТЩКЫОă КМЭТЯ ă ХКă
ЩЫШМОЬЮХă НОă ЫОМШЧЬЭЫЮТЫОă Кă ЬОЧЬЮЫТХШЫ).ă AЬЭПОХ,ă МШЦЩОЭОЧ ОХОă ЬЩОМТПТМОă ЩЫТЯТЧНă ЫОМОЩЭКЫОКă ЭОбЭЮХЮТă
(ХТЭОЫКЫă ЬКЮă ЧШЧХТЭОЫКЫ)ă ЬОă ЬЮЛЬЮЦОКг ă МШЦЩОЭОЧ ОТă РОЧОЫКХОă НОă ЫОМОЩЭКЫОă Кă ЦОЬКУОХШЫă ЬМЫТЬОă şТă ОХОă
sint orientate prioriЭКЫăЬЩЫОăМООКăМО,ăьЧăНТНКМЭТМКăНОăЬЩОМТКХТЭКЭО,ăЬОăЧЮЦОşЭОăăreading for meaning (a
МТЭТ pОЧЭrЮ К ьЧţОХОРО).
AЬЮЩЫКăТЧЭОЫЩЫОЭǎЫТТăЬ-КăЫОПХОМЭКЭăьЧăЦКЧТОЫОăЯКЫТКЭОăЦКТăКХОЬăьЧăМКНЫЮХăМШЦЮЧТЭǎṭТХШЫăНОăХОМЭЮЫǎ.ă
De-a lungul timpului, s-au conturat trei modele ЦКЫТăМКЫОăШПОЫ ăЩОЫЬЩОМЭТЯОăНТПОЫТЭОăКЬЮЩЫКăЦШНЮХЮТă
ьЧăМКЫОăХТЭОЫКЭЮЫКăЩШКЭОăПТăКЛШЫНКЭ ăьЧăşМШКХ :
 modelul cultural МОЧЭЫКЭăЩОăЩЫШПОЬШЫăМОăЬШХТМТЭ ,ăНОăЫОРЮХ ,ăЩКЫЭТМТЩКЫОКăКМЭТЯ ăКăЬЮЛТОМЭЮХЮТ.ă
AММОЧЭЮХă МКНОă ЩОă ЫОХК ТШЧКЫОКă ЫОМОЩЭ ЫТТă ЭОбЭЮХЮТă МЮă КУЮЭШЫЮХă ЮЧШЫă МЮЧШşЭТЧ Оă ЭОШЫОЭТМОă şТă ТЬЭШЫТМОă
(genuri, epoci, curente, categorii estetice).
 modelul lingvistic МОЧЭЫКЭă ЩОă ЬЮЛТОМЭă МОă ЬШХТМТЭ ă ЭЫКЧЬЦТЭОЫОКă НОă ТЧПШЫЦК ТТă НОЬЩЫОă ЭОбЭă МКă
ЩЫШНЮЬ.ă AММОЧЭЮХă МКНОă ЩОă ЫОХК ТКă НТЧЭЫОă ПШЫЦКă ХТЧРЯТЬЭТМ ă şТă ЦОЬКУЮХă ХТЭОЫКЫ;ă ЩОă КЛТХТЭ ТХОă НОă Кă
НОЬМТПЫКăЬОЧЬЮЫТă„КЬМЮЧЬО“.
 ЦoНОХЮХ НОгЯoХЭărТТ pОrsoЧКХО МОă ЬШХТМТЭ ă ЯКХШЫТгКЫОКă ЫОКМ ТТХШЫă ЩОЫЬШЧКХОă ьЧă ЫОМОЩЭКЫОКă
ЭОбЭЮХЮТ.ăAММОЧЭЮХăМКНОăЩОăЦШЭТЯКЫОКăЬЮЛТОМЭЮХЮТăЩОЧЭЫЮăХОМЭЮЫ ăЩЫТЧăМШЫОХКЫОКăЭОЦОХШЫăşТăКЬЩОМЭОХШЫă
întâlnite în textОХОăХТЭОЫКЫОăМЮăОбЩОЫТОЧ КăЩОЫЬШЧКХ ăКăКМОЬЭЮТК.
FТЫОşЭО,ăКМОЬЭОăЦШНОХОăЭЫОЛЮТОă ьЧ ОХОЬО,ă ьЧăЬЩОМТКХ,ăьЧăКММОЧЭОХОăНТПОЫТЭОăЩОăМКЫОăХОăЩЮЧ,ăЩОЧЭЫЮă
М ă ОХОă ЧЮă ЬЮЧЭă ЧОКЩ ЫКЭă şТă ТЧМШЦЩКЭТЛТХО.ă IЧă ПЮЧМ ТОă НОă КММОЧЭОХОă НШЦТЧКЧЭОă ьЧă ПТОМКЫОă ЦШНОХ,ă Ь-au
dezvoltat, ьЧăЭТЦЩ,ăşТăЩЫКМЭТМОăНТНКМЭТМОăЬЩОМТПТМО.ăFТОМКЫОăНТЧЭЫОăОХОăăКЫОăКЯКЧЭКУОХОăşТăНОгКЯКЧЭКУОХОă
sale. PШЧНОЫОКă МЮă МКЫОă КМОЬЭОă ЦШНОХОă ЬЮЧЭă ПШХШЬТЭОă НТПОЫ ă НОă ХКă Шă МЮХЭЮЫ ă ХКă КХЭК,ă ьЧă ПЮЧМ ТОă НОă
ЭЫКНТ ТТХОă НТНКМЭТМОă ă ЫОЬЩОМЭТЯО,ă НОă ЩШХТЭТМТХОă ОНЮМК ТШЧКХОă НШЦinante la un moment dat sau de
ТЧПХЮОЧ КăЮЧШЫăПКМЭШЫТăМЮХЭЮЫКХТăОбЭОЫТШЫТăТЧЬЭТЭЮ ТОТ,ăНОăЩТХН ,ăКЮЭШЫТЭКЭОКăОбОЫМТЭКЭ ăНОăМЫТЭТМКăşТăТЬЭШЫТКă
ХТЭОЫКЫ ă „КМКНОЦТМ “,ă ЮЧТЯОЫЬТЭКЫ . NШТХОă ЩЫШРЫКЦОă ЧЮă ОбМХЮНă ЧТМТЮЧКă НТЧЭЫОă МОХОă ЭЫОТă ЭОЧНТЧ Оă НОă
studiu al literaЭЮЫТТ,ăНКЫăЮЧăКММОЧЭăЩЫТШЫТЭКЫăьХăКЮăЮХЭТЦОХОăНШЮ ăЦШНОХО.
CКă ЬЮЫЬ ă ЩЫТЧМТЩКХ ă НОă МЮЧШКşЭОЫО,ă МКă ЬЩК ТЮă КХă М ЮЭ ЫТТ,ă ХОМЭЮЫКă МЮă ЬМШЩЮЫТă (ТЧ)ПШЫЦКЭТЯОă ОЬЭОă
ЩКЫЭОКă МОКă ЦКТă ТЦЩШЫЭКЧЭ ă НТЧă МКНЫЮХă ШЫОХШЫă НОă ХТЭОЫКЭЮЫ ,ă ЦТгсЧНă ă ЩОă ТНООКă М ă ЮЧă ЭОбЭ ЧЮ ЭrăТОşЭО
izolat, ci într-o pОrЦКЧОЧЭă МorОХКţТО МЮ КХЭО sОЦЧО Д2,Щ.126Ж,ă ТКЫă КМОКЬЭ ă МШЫОХК ТОă ПКМОă ЩШЬТЛТХ ă
departajarea genurilor literare: liric, dramatic, epic, fantastic etc.
LОМЭЮЫКă КЧЭЫОЧОКг ă ЦКТă ЦЮХЭОă ШЩОЫК ТТă НОă НОЬМТПЫКЫОă Кă ЭОбЭЮХЮТă ХТЭОЫКЫ:ă ЬЭКЛТХТЫОКă ЦШЭivelor
МСОТОă МКЫОă ТЧЭЫ ă ьЧЭЫ-ЮЧă КЧЮЦТЭă ЫКЩШЫЭ,ă НОХТЦТЭКЫОКă МсЦЩЮЫТХШЫă ЬОЦКЧЭТМО,ă ОЯШХЮ ТКă ЬОЫТТХШЫă НОă
ЬОЦЧТПТМК ТО,ă КЧКХТгКă ЩОă ЧТЯОХЮЫТХОă ХТЦЛТТ,ă Кă МШЦЩШгТ ТОТ,ă ЩЫТЧă ЫОХОЯКЫОКă ЭОСЧТМТТă şТă ЯТгТЮЧТТă ОЬЭОЭТМО,ă
ОЯТНОЧ ТОЫОКă ЫОХК ТТХШЫă ТЧЭОЫЭОбЭЮКХОă şТă ТЧЭОРЫКЫea într-Шă ПШЫЦЮХ ă ЩШЭЫТЯТЭ ă ЮЧТЯОЫЬЮХЮТă ЬМЫТТЭШЫЮХЮТ.ă
TШМЦКТăНОăКМООК,ăКМЭТЯТЭ ТХОăНОăКЬТЦТХКЫОăНОăМЮЧШşЭТЧ О,ăМОХОăНОăьЧЯ КЫОăşТăОбОЫЬКЫОăКăЮЧШЫăЬЭЫКЭОРТТă
ЩОă ЬОМЯОЧ Оă НОă ЭОбЭă ă ЭЫОЛЮТОă КХЭОЫЧКЭОă МЮă КМЭТЯТЭ Тă НОă ЩЫКМЭТМ ă Кă ХОМЭЮЫТТ,ă ЩЫТЧă МКЫОă ЬОă КЫЦШЧТгОКг ă
РсЧНЮЫТăşТăЬОЧЭТЦОЧЭО,ăЭЫ ТЫОăşТăМЮЧШКşЭОЫО,ăНОгЯШХЭсЧНЮ-ЬОăМШЦЩОЭОЧ КăХОМЭЮЫКХ .

171
 я - я я
« - :
я я»
DОă ЫОЦКЫМКЭ,ă ьЧă ЭОШЫТТХОă ЩШЬЭЦШНОЫЧОă КХОă ХОМЭЮЫТТ,ă ьЧ ОХОРОЫОКă /ă ЫОМОЩЭКЫОКă şТă КЧКХТгКă /ă
ТЧЭОЫЩЫОЭКЫОКă ЬЮЧЭă КЛШЫНКЭОă НОă ЮЧТТă КЮЭШЫТă МКă ЩЫШМОЬОă ЬТЦЮХЭКЧО,ă НОă КХ ТТă – ca etape succesive,
specificându-ЬОăМ ăОЬЭОăЯШЫЛКăЭШЭЮşТăНОăНТПОЫТЭОăЭТЩЮЫТăНОăХОМЭЮЫ :ăХОМЭЮЫ ăНОăРЫКНЮХăьЧЭсТăşТăКХăНШТХОК,ă
НЮЩ ăP.ăRТМШЮОЫ,ăХОМЭЮЫКăОЮЫТЬЭТМ ăşТăСОЫЦОЧОЮЭТМ ,ăНЮЩ ăM.ăRТППКЭОЫЫО,ăХОМЭЮЫКăЧКТЯ ăşТăМЫТЭТМ ,ăНЮЩ ă
U.ă EМШ.ă ÎЧă КМООКşТă ЯТгТЮЧО,ă J.ă LКЧУОЫă Д1Жă ЫОЩЫОгТЧЭ ă КМЭЮХă ХОМЭЮЫТТă şТă ЫОХК ТКă МТЭТЭШЫă – text prin
succesiunea a patru etape:
1.ăAăЩ şТăНТЧăОбЭОЫТШЫăЬЩЫОăТЧЭОЫТШЫ,ăМООКăМОăьЧЬОКЦЧ ăТЧЭЫКЫОКăьЧăХЮЦОКăЭОбЭЮХЮТ;
2.ăAăПТăьЧăТЧЭОЫТШЫăşТăКăОбЩХШЫКăХЮЦОКăЭОбЭЮХЮТ;
3.ăAăЩ şТăьЧКЩШТăşТăКăЫОРсЧНТădatele cu care s-a pornit la drum;
4.ăAăТОşТăНТЧăХЮЦОКăЭОбЭЮХЮТăşТăКăШЛТОМЭТЯКăОбЩОЫТОЧ КăЭЫ ТЭ .
CОЫМОЭ ЭШКЫОКă T.ă EЫТФКă ЭЫКЭОКг ă КМЭЮХă ХОМЭЮЫТТă МКă ЩОă ЮЧă ЩЫШМОЬă НОă „constituire a Sinelui prin
МoЧsЭrЮМţТК НО SОЧs” Д2,Щ.ă123ЖăМКЫО,ăНОăКЬОЦОЧОК,ăЬОăНОЬП şШКЫ în patru etape:
1. Întâlnirea cu paratextul;
2. Lectura;
3. Relectura productiv-МЫОКЭТЯ ,ăРсЧНТЭ ăМКăЮЧăКМЭăНОăьЧЭЫОРТЫОăКăЭОбЭЮХЮТ;ă
4. LОМЭЮЫКăМЫТЭТМ .ă
OЛЬОЫЯ ЦăăьЧăăКМОЬЭăăЦШНОХăăЩКЫМЮЫРОЫОКăКМОХШЫКşТăЩКЭЫЮăОЭКЩОăКХОăХОМЭЮЫТТ,ăМЮăТЦЩХТМКЫОКăьЧЬ ăКă
НШЮ ăОХОЦОЧЭОăЧШТ:ăКăparatextului (ШЛЬОЫЯКЫОКăОХОЦОЧЭОХШЫăьЧЬШ ТЭШКЫОăКХОăЮЧЮТăЭОбЭ,ăЩОЫМОЩОЫОКă
rolului acestora în pagina de text etc.), care este urmat de o ХОМЭЮЫ ăşТăШărОХОМЭЮră proНЮМЭТЯ-МrОКЭТЯă,
pentru a se putea ajunge la nivelul superior al lecturii critice – ОЯКХЮărТТ [ibidem, p.87]. În acest
context, nu a discuta exhaustiv un text este rostul oreХШЫăНОăХТЭОЫКЭЮЫ ,ăМТăКăШПОЫТăМсt mai multe
ЩШЬТЛТХТЭ ТăНОăКММОЬ spre textele studiate, astfel îЧМКЭăКМОЬЭОăМ Тă/ăЦШНКХТЭ ТăНОăКЛШЫНКЫОăЬ ăЩШКЭ ăПТă
КЩХТМКЭОăНОăЬЮЛТОМ ТăăьЧăХОМЭЮЫКăТЧНТЯТНЮКХ ,ăЩОăЭОбЭОăЧШТă– КЬОЦ Ч ЭШКЫОăМКăЬЭЫЮМЭЮЫ ,ăЭОЦКЭТМ ,ă
ЬОЧЬТЛТХТЭКЭОăОЬЭОЭТМ .
PОă ОЯШХЮ ТКă ЩЫШМОЬЮХЮТă НОă ьЧЯ КЫОă ЬОă ЛКгОКг ă ХОМЭЮЫК,ă ăЫОгЮХЭКЧЭ ă КăЭОЧЬТЮЧТХШЫă ТЧЭОЫТШКЫОă КХОă
ПТОМ ЫЮТăЬЮЛТОМЭăьЧăЩКЫЭО.ăÎЧăМШЧЬОМТЧ ,ăХОМЭЮЫКăНОЯТЧОăМКЮг ăКăШЩОЫОТăХТЭОЫКЫО,ăЫОХОЯсЧНăМКЫКМЭОЫЮХăЬ Юă
НТЧКЦТМ.ă PОă ХсЧР ă ЯКХТНКЫОКă НОă ЬОЧЬ,ă МОХ ХКХЭă КЬЩОМЭă КХă ХОМЭЮЫТТă ОЬЭОă (ЫО)ьЧЯОЬЭТЫea operei literare cu
sensuri, în care subiectul –ЫОМОЩЭШЫă ЩЫОТКă ЭОбЭЮХă ХТЭОЫКЫă ьЧă ТЩШЬЭКгКă НТНКМЭТМ ă Кă ШПОЫЭОТă НОă ХОМЭЮЫ .ăă
Textul literar este integrat astfel într-ЮЧăЩЫШМОЬăТЧНТЯТНЮКХăНОăМКЫКМЭОЫТгКЫОăăЩОăНШЮ ăМШШЫНШЧКЭО:ăЮЧКă
de situare în context, cu ЫОПОЫТЧ Оă ХКă РЮЬЭЮХă ă ЩЮЛХТМ,ă МОКХКХЭ ă НОă ЫОМОЩЭКЫО,ă МЮă ЫОПОЫТЧ Оă ХКă РЮЬЭЮХă
КЫЭТЬЭТМă şТă ОЬЭОЭТМ.ă AТМТ,ă ШЩОЫКă ХТЭОЫКЫ ă ЬОă ЫОЬЭТЭЮТОă ЩЫТЧă ХОМЭЮЫ ,ă ТКЫă ЩЫШМОЬЮХă КЫОă ЯТЫЭЮ i generative.
ÎЧМОЫМсЧНăЬ ăЬЮЛХТЧТОЦăЯКХШКЫОКăТЧЭОЫКМЭТЯТЭ ТТăЩЫШПОЬШЫ-subiect, a parteneriatului dintre ei, implicit
ЫШХЮХă КНОМЯ ЫТТă ЬЭЫКЭОРТТХШЫă НТНКМЭТМОă ХКă ЬЭТХЮЫТХОă НОă ьЧЯ КЫОă КХОă ЬЮЛТОМ ТХШЫ,ă ЩЫТЧă ЩЫТЬЦКă КЭТЧРОЫТТă
ЩОЫПШЫЦКЧ ОТ,ă Кă ă ПШЫЦ ЫТТă МШЦЩОЭОЧ ОХШЫă ă НОă ХОМЭЮЫ ă ЮЭТХОă ЩОЧЭЫЮă НОгЯШХЭКЫОКă ЩОЫЬШЧКХ ă şТă
ЩЫШПОЬТШЧКХ ,ăЩЫОгОЧЭ ЦăăМсЭОЯКăНТЧЭЫОăЦШНКХТЭ ТХОăНОăКЛШЫНКЫОăКăЭОбЭЮХЮТăЬКЮăМ ТХОăНОăКММОЬăЩОăМКЫОă
ХОăЩЮЭОЦăПШХШЬТăьЧăШЫКăНОăХТЭОЫКЭЮЫ :
 КЛШЫНКЫОКă ТХЮЬЭЫКЭТЯ ă (lectura unui text ilustrativ pentru un curent literar, identificarea,
ьЦЩЫОЮЧ ăМЮăЬЮЛТОМ ТТ,ăКăЭЫ Ь ЭЮЫТХШЫăЦКЫМКЧЭОăКХОăЭОбЭЮlui) ;
 КЛШЫНКЫОКă МОЧЭЫКЭ ă ЩОă „ЩЮЧМЭОХОă ЭКЫТ“ă ale textului (identificarea elementelor-cheie pentru
ТЧЭОЫЩЫОЭКЫОКăЭОбЭЮХЮТ,ăШЩ ТЮЧТă/ăКХЭОЫЧКЭТЯОăТЧЭОЫЩЫОЭКЭТЯО);
 abordarea retoric-КЫРЮЦОЧЭКЭТЯ ă (identificarea elementelor specifice discursului de tip
argumentativ, analizarea acestora);
 КЛШЫНКЫОКă ЩЫШЛХОЦКЭТгКЧЭ ă (ЩШЫЧТЧНă НОă ХКă ОХОЦОЧЭОХОă ЬЮЫЩЫТг ă КХОă ЭОбЭЮХЮТ,ă НОă ХКă
ШЛЬМЮЫТЭ ТХОăКМОЬЭЮТК);
 КЛШЫНКЫОКăЭКЛЮХКЫ ă(identificarea paradigmelor semantice ale textului / campuri semantice /
ХОбТМКХО),ăМШЫОХК ТТăьЧăЩХКЧădenotativ / conotativ;
 КЛШЫНКЫОКă НТЧă ЩОЫЬЩОМЭТЯ ă МШЦЮЧТМКЭТЯ ă (identificarea rolurilor de comunicare,
interpretarea mesajului ca act de comunicare);
 AЛШЫНКЫОКăЬЭЫЮМЭЮЫКХ ă(analiza pe niveluri de organizare a textului: fonetic, morfosintactic,
semantic etc.,ăМШЫОХК ТТăТЧЭЫОăШЛЬОЫЯК ТТХОăП МЮЭОăЩОăНТЯОЫЬОХОăЩКХТОЫОăКХОăКЧКХТгОТ);
 КЛШЫНКЫОКă ХТЧОКЫ ă (ХКă ЩЫТЦКă ХОМЭЮЫ ă şТă ХКă ЫОХОМЭЮЫ ă - ЩЫШРЫОЬТОă ЭОбЭЮКХ ,ă МШЧşЭТОЧЭТгКЫОКă
КşЭОЩЭ ЫТХШЫ,ăКЧЭТМТЩ ЫТ,ăПШЫЦКЫОКăЦКМЫШЬЭЫЮМЭЮЫТХШЫăМШЦЩЫОСОЧЬТЯО,ăПООН-back-uri)

172
 я - я я
« - :
я я»
 КЛШЫНКЫОКăКПОМЭТЯ ă/ăОЦШ ТШЧКХ ă(ЫОКМ ТТăНОăТНОЧЭТПТМКЫОă/ăЫОЬЩТЧРОЫО,ăМШЫОХКЫОКăМЮăОбЩОЫТОЧ Оă
personale).
ÎЧăМШЧМХЮгТО,ăЬЮЛХТЧТОЦă ПКЩЭЮХăМ ,ăЩХОМсЧНăНОă ХКă ЦШНОХЮХă ХОМЭЮЫТТăЩХЮЫКХО,ăМКЫОăОЬЭОăЩЫШЦШЯКЭă
ьЧă МОЫМОЭ ЫТХОă НОă ЛКг ă ЩЫТЯТЧНă ЬЭЮНТЮХă ХТЦЛТТă şТă ХТЭОЫКЭЮЫТТă ЫШЦсЧОă şТă ЫОМШЦКЧНКЭă МКă ЧОМОЬКЫă НОă
ТЦЩХОЦОЧЭКЭăЩЫТЧăМЮЫЫТМЮХЮЦЮХăНТЬМТЩХТЧКЫăьЧăМКНЫЮХăЩЫШМОЬЮХЮТăНОăПШЫЦКЫОăşТăОЯКХЮКЫОăКăМШЦЩОЭОЧ ОТă
НОă ХОМЭЮЫ ,ă ЩЫШПОЬШЫЮХă НОă ХТЦЛКă şТă ХТЭОЫКЭЮЫКă ЫШЦсЧ ,ă ьЧă МКХТЭКЭОКă ЬКă НОă ЩЫШТОМЭКЧЭă КХă ЬЭЫКЭОРТТХШЫă
didactice de rОКХТгКЫОă Кă КМЭТЯТЭ ТХШЫă НОă ХОМЭЮЫ ă МШЦЩЫОСОЧЬТЯ ,ă ТЧЭОЫЩЫОЭКЭТЯ ,ă НОă НОМШНКЫОă Кă
ЬОЧЬЮЫТХШЫă ОЭМ.,ă ьşТă ЩШКЭОă МШЧПТРЮЫКă ЩЫШЩЫТЮХă НОЦОЫЬă ОНЮМК ТШЧКХă МТЫМЮЦЬМЫТЬă ТНОКХЮХЮТă НОă ПШЫЦКЫОă
ЩОНКРШРТМ ăКăМТЭТЭШЫЮХЮТăМЮХЭăНОăХТЭОЫКЭЮЫ ăКЫЭТЬЭТМ . De aceea, scenariile didactice trebuie centrate pe
elevul-МТЭТЭШЫăşТăЩОăОХОЦОЧЭОХОăТЦЩХТМКЭОăНОăКМЭЮХăХОМЭЮЫТТ.ă
PЫТЧăЮЫЦКЫО,ăЬЭЫЮМЭЮЫТХОăХКăЧТЯОХăЭОбЭЮКХăЬОăНТЯОЫЬТПТМ ăТКЫăОХОЯТТăЭЫОЛЮТОăЬ ăНОЬМШЩОЫО,ăЩЫТЧăКМЭЮХă
lecturii, sensurile textelor. Astfel, se trece de la un demers cОЧЭЫКЭă ЩОă ЭОбЭă şТă ЩОă ОЯТНОЧ ТОЫОКă
ОХОЦОЧЭОХШЫăЬКХОăТЧЭОРЫКЭШКЫОăХКăЮЧЮХăПШМКХТгКЭăЩОăХОМЭШЫăşТăЩОăьЧЯ КЫОКăЮЧШЫăЬЭЫКЭОРТТăНОăХОМЭЮЫ ăşТăНОă
ТЧЭОЫЩЫОЭКЫО,ăМКЫОăЬ -l transforme într-ЮЧăМТЭТЭШЫăКЯТгКЭ:ă„ЧШЮКăШЫТОЧЭКЫОăОЬЭО,ăьЧăьЧЭЫОРЮХăЬ Ю,ăОбЩЫОЬТКă
spirituluТă ЭТЦЩЮХЮТ,ă ЦКЧТПОЬЭКЭă ЩЫТЧă ТЧЬТЬЭОЧ К,ă НОЯОЧТЭ ă КЩЫШКЩОă ШЛЬОЬТЯ ,ă КЬЮЩЫКă ЦШЦОЧЭЮХЮТă
ХОМЭЮЫТТ,ăКХăТЧЭОЫЩЫОЭ ЫТТ,ăКХăМШХКЛШЫ ЫТТăЬКЮăМШШЩОЫ ЫТТăЫОМОЩЭШЫЮХЮТ”Д3,ăЩ.130Ж.
DТЧăМОХОăКЫ ЭКЭОăЦКТăЬЮЬ,ăЩЮЭОЦă ЫО ТЧО,ăЩЫТЧЭЫОăКХЭОХОăМ ăШЫК НОăăХТЭОЫКЭЮЫ ăЭЫОЛЮТОăЬ se bazeze,
ьЧă ЩЫТЦЮХă ЫсЧН,ă ЩОă ХЮМЫЮХă МЮă ЭОбЭЮХ.ă AМОКЬЭКă ьЧЬОКЦЧ ă М ă ьЧă МКНЫЮХă ЮЧОТă ХОМЭЮЫТă НТЫТУКЭОă НОă М ЭЫОă
ЩЫШПОЬШЫ,ă ЬЮЛТОМЭЮХă ЫОМШЧЬЭЫЮТОşЭОă ЭОбЭЮХă ЩОЧЭЫЮă a-Тă ЫОМШЧЬЭТЭЮТă ЬОЦЧТПТМК ТТХО. DОă КТМТ,ă ТЦЩШЫЭКЧ Кă
КХОРОЫТТă ЭОбЭОХШЫă НОă М ЭЫОă КЮЭШЫТТă НОă ЦКЧЮКХОă ЩОЧЭЫЮă КМЭТЯТЭКЭОКă НОă ХОМЭЮЫ ,ă ЧОМОЬТЭКЭОКă ЫОЬЩОМЭ ЫТТă
ЩКЫЭТМЮХКЫТЭ ТХШЫăНОăЯсЫЬЭ ăКХОăЬЮЛТОМ ТХШЫ,ăМЮЧШКşЭОЫТТăЩЫОПОЫТЧ ОХШЫăşТăТЧЭОЫОЬОХШЫăНОăХОМЭЮЫ ăОЭМ.,ăНКЫă
şТă Кă МШЧşЭТОЧЭТг ЫТТă ЧОЯШТХШЫă НОă ПШЫЦКЫОă ЦШЫКХ ,ă ЬЩТЫТЭЮКХ ă şТă МКЫКМЭОЫТКХ ,ă ЩЫОМЮЦă şТă Кă ЬОХОМЭ ЫТТă МЮă
НТЬМОЫЧ ЦсЧЭăНОăМ ЭЫОăЩЫШПОЬШЫăКăЬЭЫКЭОРТТХШЫăНОăПШЫЦКЫО-ОЯКХЮКЫОăКăМШЦЩОЭОЧ ОТăНОăХОМЭЮЫ .
Bibliografia:
1. Corti M., PЫТЧМТЩТТХОăМШЦЮЧТМ ЫТТăХТЭОЫКЫО,ăEНТЭЮЫКăUЧТЯОЫЬ,ăBЮМЮЫОşЭТ,ă1981.
2. Costea O. ,,DТНКМЭТМКă ХОМЭЮЫТТ.ă Oă КЛШЫНКЫОă ПЮЧМ ТШЧКХ , EНТЭЮЫКă IЧЬЭТЭЮЭЮХЮТă EЮЫШЩОКЧ,ă IКşТ,ă
2006.
3. Pamfil A., LТЦЛКăşТă ХТЭОЫКЭЮЫКăЫШЦсЧ ă ьЧăşМШКХ .ăSЭЫЮМЭЮЫТăНТНКМЭТМОăНОЬМСТЬО,ăPТЭОşЭТ,ăEНТtura
Paralela 45, 2006.
4. RШЛТЧОăN.,ăEХОЦОЧЭОăЩОЧЭЫЮăШăЬШМТШХШРТОăКăХТЭОЫКЭЮЫТТ,ăBЮМЮЫОşЭТ,ă2013.

CZU: 378.147:004

INFLUEN AăRE ELELORăDEăSOCIALIГAREăASUPRAăDEГVOLT RIIă

COMPETEN EIăDEăCOMUNICARE DIRECT ăLAăSTUDEN Iă- VIITORIăSPECIALIŞTIă
DIN DOMENIU TIC

Darii Liudmila,
doctor, conf.univ.
Universitatea de Stat din Moldova
ШЫ.CСТşТЧ Ю,ăRM
e-mail: ldarii@mail.ru

Abstract: Study domain: the process of developing of communicative competence and online
communication influence on ITC. Research goal: to determine the influence of social networks on
communicative competence future specialists for ITC. The theoretical value of the research is to
identify the features of communicative competence for ITC specialists and report to their
communicative competence in general. The value of the paper is also to determine the role and
influence of online communication on direct communication. The practical value of research lies in
harnessing the program of development of communicative competence.
Keywords: social networks, internet, communication, competence, online communication,
direct communication etc.

173

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)