Funkcje prawa (5)

Funkcja organizacyjna - wyraża się w tworzeniu instytucjonalnych warunków życia społecznego i państwowego
(np. przez unormowania dotyczące ustroju organów władzy publicznej, ich kompetencji i trybu działania).
Funkcja represyjna i wychowawcza uwzględnia to, czy prawo działa przez obawę dolegliwości, które mogą
spotkać naruszycieli norm, czy przez fakt, iż wyrabia w adresatach norm trwałe przekonania, skłonności i
nawyki.
Funkcja stabilizacyjna- wyraża się w tym, że skutkiem działania prawa w społeczeństwie jest utrwalanie
istniejącego w nim ładu politycznego, gospodarczego itp.
Funkcja dynamizacyjna - polega na promowaniu zmian w różnych sferach życia społecznego.
Funkcja ochronna - polega na tym, że prawo wspiera (chroni) różne wartości istotne ze społecznego punktu
widzenia.
Czym różni się norma prawna od przepisu prawnego
Organy państwowe stanowią prawo w postaci aktów normatywnych (ustawy, dekrety itp.). Każdy akt
normatywny składa się z przepisów prawnych. Przez przepis prawny należy rozumieć elementarną jednostkę
zdaniową występującą w formie artykułu, paragrafu, ustępu itp. Norma prawna nie jest równoznaczna z
przepisem prawnym. Nie każdy bowiem przepis zawiera normę prawną. Za normy prawne należy uznać tylko
takie zdania aktów normatywnych, które podmiotom, do których są skierowane, wyznaczają uprawnienia i
obowiązki.
Elementy norm prawnych
Hipoteza ta część normy, która określa adresata normy oraz warunki
lub okoliczności, w których adresatowi temu jest coś nakazane czynić, coś czynić jest mu dozwolone lub jest
zakazane;
Dyspozycja ta część normy, która określa treść zachowania zakazanego, nakazanego lub dozwolonego, albo
treść decyzji, którą należy podjąć w związku z zaistnieniem pewnych faktów (np. iż przepis prawny obowiązuje,
ustawa traci moc itp.).
Sankcja - określenie konsekwencji, jakie grożą za zachowanie niezgodne z dyspozycją normy.
Wymień i omów rodzaje sankcji w prawie polskim
Sankcje represyjne są złem, dolegliwościami, przykrościami wyrządzonymi tytułem odpłaty za zachowanie
niezgodne z nakazami lub zakazami przepisów prawa. Polegają one na pozbawieniu danego podmiotu
określonych dóbr, takich jak: życie, wolność, dobra majątkowe i inne.
Sankcja egzekucyjna polega na zmuszeniu adresata zachowującego się niezgodnie z nakazami lub
zakazami przepisu prawa do osiągnięcia takiego stanu rzeczy, jaki powinien nastąpić w wyniku dobrowolnego
zastosowania się do postanowień owego przepisu. Sankcja egzekucyjna to zmuszenie adresata do wykonania
tego obowiązku, którego adresat ów nie wypełnił dobrowolnie.
O sankcji “nieważności” mówimy w przypadkach oznaczonych przez przepisy prawa konsekwencją zachowań
niezgodnych z prawem jest to, że dokonana czynność “jest nieważna” tzn., że nie rodzi ona skutków prawnych
np. Art. 82 k.c.
Wymień kary i środki karne wskazane w kodeksie karnym
Kary (grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności, 25 lat pozbawienia wolności, dożywotnie
pozbawienie wolności)
Środki karne (pozbawienie praw publicznych; zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania
określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej; zakaz prowadzenia działalności
związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi, zakaz przebywania w
określonych środowiskach lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do
określonych osób lub opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu; zakaz wstępu na imprezę
masową; zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych; nakaz okresowego opuszczenia
lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym; zakaz prowadzenia pojazdów; świadczenie pieniężne; podanie
wyroku do publicznej wiadomości)
Czym się różni norma bezwzględna od normy prawnej względnie wiążącej
Normy bezwzględnie i względnie wiążące odróżnia się z uwagi na odmienny sposób wyznaczania
powinnego zachowania. Norma bezwzględnie wiążąca, czyli inaczej norma imperatywna ustanawia drogą
nakazu lub zakazu jeden rodzaj powinnego zachowania i nie dopuszcza zachowania odmiennego. Naruszenie tej
powinności pociąga za sobą sankcję. Natomiast norma względnie wiążąca ustanawia pewien wzorzec
zachowania do wykorzystania przez adresatów, a jednocześnie dopuszcza, że adresaci mogą, jeśli zechcą,
zachować się w sposób odmienny, wybrany przez siebie; mogą też powstrzymać się od działania.
Wyjaśnij pojęcia: (przepis konkretny, przepis blankietowy, przepis odsyłający)
Przepis blankietowy - nazywa się zwykle przepisy, które odsyłają do aktów normatywnych, które dopiero mają
zostać wydane.
Przepis odsyłający - zawierają zwrot odsyłający do innych aktualnie obowiązujących przepisów. Ich funkcją jest
zapobieganie powtórzeniom, mają zapewnić skrótowość i przejrzystość aktów normatywnych.
Przepis konkretny - wyznaczają wprost powinne zachowanie (zawierają dyspozycję normy), np.: „Wieczysty
użytkownik uiszcza przez czas trwania swego prawa opłatę roczną” (art. 238 K.c.)
Wyjaśnij pojęcie vacio legis
Czas dzielący dwie daty: opublikowania i wejścia w życie aktu normatywnego określa się mianem vacatio legis
(spoczynku prawa)
Wyjaśnij pojęcie retroaktywności prawa
Lex retro non agit to jedna z podstawowych zasad prawa karnego. Retroaktywność oznacza, iż prawo karne nie
może działać wstecz. Innymi słowy nie możemy być skazani za czyn, który po jakimś czasie ustawodawca
uznana za czyn karalny - zakładając, iż w momencie popełnienia nie był czynem karalnym.
Czym się różni czyn od czynności prawnej
Czynem nazywane jest tego rodzaju zachowanie się podmiotu prawa, które rodzi skutki prawne, choć do
wywołania owych skutków podmiot prawa swym zachowaniem nie zmierzał natomiast czynnościami prawnymi
nazywane są świadome i zgodne z przepisami prawa zachowania podmiotów, zmierzające do wywołania
skutków prawnych mocą odpowiednich oświadczeń woli. Do dokonania niektórych czynności prawnych
wystarcza oświadczenie woli jednego podmiotu prawa, do dokonania innych jest konieczne zgodne
oświadczenie woli dwu podmiotów prawa.
Co to są fakty prawne i klauzule generalne
Fakt prawny jest to zdarzenie lub zachowanie, które wywołuje określone skutki prawne. (Zmiany w statusie
prawnym.) Zaistnienie jakiegoś faktu prawnego jest niezbędne do zaistnienia stosunku prawnego natomiast
klauzulami generalnymi nazywane są postanowienia występujące w tekstach prawnych, które uzależniają
wydane rozstrzygnięcie od zgodności z np. “dobrymi obyczajami”.
Omów budowę aktu prawnego na przykładzie rozporządzenia
Akt prawny składa się z dwóch części, z których każda z kolei dzieli się na właściwe sobie elementy.
1. Część nieartykułowana – składa się z:
 określenia rodzaju aktu prawnego,
 daty jego uchwalenia,
 nazwy i tytułu danego aktu,
 preambuły (jedynie w przypadku ustaw o szczególnie doniosłym znaczeniu, np. konstytucji).
2. Część artykułowana – w której skład wchodzą:
 przepisy ogólne,
 przepisy szczegółowe,
 przepisy przejściowe i dostosowujące,
 przepisy końcowe,
 podpis osoby pełniącej funkcję organu kompetentnego do promulgacji danego aktu prawnego.
Omów źródła prawa obowiązujące w Polsce wykorzystując art. 87 i art. 93 konstytucji
Wyróżniamy podział na dwie grupy: do pierwszej należą te które są źródłami prawa (w sensie formalnym)
prawa powszechnie obowiązującego
Art. 87 źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczpospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy,
ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Na obszarze działania organów, które je
ustanowiły wyróżniamy akty prawa miejscowego.
Do drugiej te które są źródłami prawa o charakterze wewnętrznym tzw. interna
Art. 93 Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów mają charakter wewnętrzny i
obowiązują tylko jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu te akty. Zarządzenia wydawane są
tylko na podstawie uchwały. Nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych
podmiotów. Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z powszechnie obowiązującym
prawem.
Wyjaśnij pojęcie prokury wskaż jej rodzaje i zakres umocowania prokurenta
Prokura, jak i pełnomocnictwo to postaci przedstawicielstwa, którego istotą jest dokonywanie czynności przez
przedstawiciela (pełnomocnika, prokurenta) ze skutkiem dla mocodawcy (art. 95 § 2 k.c.), przy czym na ogół
może on samodzielnie dokonywać czynności, do których upoważnił
swego przedstawiciela. Prokura jest szczególną postacią pełnomocnictwa, stworzoną z myślą o potrzebach
obrotu gospodarczego. Zasadniczo prokura upoważnia do dokonywania czynności sądowych i pozasądowych
związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Są to czynności zewnętrzne, obejmujące swym przedmiotem
stosunki między przedsiębiorcą a osobami trzecimi (czynności reprezentacji). Tym samym prokurent nie jest
upoważniony do podejmowania decyzji odnośnie do sposobu czy strategii prowadzenia działalności
gospodarczej, może jednak dokonać czynności prawnych będących efektem podjętych przez przedsiębiorcę
decyzji.
Czym się różni i komu przysługuje w jakim zakresie zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych
Zdolność prawną ma każdy człowiek począwszy od chwili urodzenia. Zdolność do czynności prawnych to
możliwość zawierania umów, składania prawnie wiążących oświadczeń woli, zaciągania zobowiązań,
rozporządzania swoim majątkiem. Pełną uzyskujemy wraz z pełnoletnością, czyli ukończeniem 18 lat lub
zawarciem małżeństwa.
Wymień elementy decyzji administracyjnej i wskaż na czym polega uzasadnienie prawne i faktyczne
Decyzja zawiera: 1) oznaczenie organu administracji publicznej 2) datę wydania 3) oznaczenie strony lub stron
4) powołanie podstawy prawnej 5) rozstrzygnięcie 6) uzasadnienie faktyczne i prawne 7) pouczenie, czy i w
jakim trybie służy od niej odwołanie oraz o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się
odwołania. Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ
uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom
odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z
przytoczeniem przepisów prawa.