Năng lượng mặt trời là gì?

Năng lượng mặt trời là năng lượng bức xạ và nhiệt

được tạo ra bởi mặt trời. Đây là nguồn năng lượng
đầu tiên được con người sử dụng trước khi học bí
quyết tạo ra lửa. Năng lượng mặt trời tạo nên
nguồn năng lượng tái tạo trên địa cầu. Con người
cũng như tất cả các sinh vật trên trái đất sẽ chẳng
thể tồn tại trong trường hợp không có mặt trời và
nguồn năng lượng mặt trời.
Năng lượng mặt trời là nguồn năng lượng tái
tạo sạch, to lớn, vô tận, có ở khắp nơi mà chúng ta
có thể khai thác. Nó mang đến cho con người
nhiều giá trị vì thế nhiều năm gần đây các nước
trên thế giới đang cùng nhau khai thác và đưa
nguồn năng lượng sạch này vào sử dụng. Quá trình
khai thác không gây ảnh hưởng tiêu cực nào đến
môi trường mà ngược lại còn mang lại rất nhiều lợi
ích khác. 
Phương pháp khai thác năng lượng mặt trời
Điện mặt trời là nguồn năng lượng lớn nhất mà con
người tận dụng và đưa vào sử dụng được. Đặc biệt
đây là nguồn năng lượng tái tạo vô cùng sạch, đáng
tin cậy và chúng ta có thể khai thác thoải mái mà
không bao giờ sợ cạn kiệt.
Có hai phương pháp khai thác điện năng lượng mặt
trời đó là phương pháp chủ động và bị động.
Phương pháp thụ động: Là sử dụng các nguyên tắc
thu giữ nhiệt trong cấu trúc vật liệu các công trình
xây dựng. 
Phương pháp chủ động: Là phương pháp hiện đại
có sử dụng các thiết bị đặc biệt để thu nguồn năng
lượng từ bức xạ mặt trời. Sau đó dùng hệ thống
quạt hay máy bơm để phân phối nguồn điện năng
lượng mặt trời.

Sản xuất điện từ năng lượng mặt trời

Khi công nghệ và kỹ thuật phát triển thì việc ứng

dụng năng lượng mặt trời để sản xuất ra điện ngày
càng trở lên dễ dàng hơn. Nhu cầu năng lượng sạch
rất lớn nên việc sản xuất pin mặt trời cũng phát
triển nhanh.
Điện mặt trời còn gọi là quang điện hay quang
năng là biến đổi ánh sáng mặt trời thành điện năng
nhờ tấm pin mặt trời. Các tấm pin mặt trời ghép lại
với nhau thành các module. Ánh nắng mặt trời
chiếu vào các module chuyển thành điện năng trực
tiếp. Do các hạt photon đập vào electron làm tăng
năng lượng electron. Electron di chuyển nhanh đến
mức tạo thành dòng điện một chiều.
Thời kỳ đầu việc nghiên cứu ra sử dụng điện năng
từ năng lượng mặt trời chủ yếu phục vụ trong quân
sự, nghiên cứu vũ trụ, vệ tinh nhân tạo hay phi
thuyền. Nhưng ngày nay, công nghệ sản xuất điện
mặt trời phát triển thì việc sử dụng điện mặt trời
cho gia đình ngày càng phổ biến. 
Các tấm pin được bảo vệ bởi một lớp gương để
ngăn tác động xấu từ môi trường. Các tấm pin càng
được ghép thành diện tích lớn thì sản lượng điện
càng cao. Hiện giờ các nước đang khuyến khích
phát triển điện mặt trời. Các chính phủ đều có
chính sách ưu đãi như mua lại điện dư thừa được
sản xuất ra từ năng lượng mặt trời. Chính phủ Việt
Nam cũng đang có chính sách khuyến khích phát
triển điện mặt trời.
Sản xuất đèn năng lượng mặt trời chiếu sáng
Sản phẩm đèn năng lượng mặt trời này khá phổ
biến và được ưa chuộng tại các gia đình Việt trong
những năm gần đây. Đèn chiếu sáng năng lượng
mặt trời có nhiều kiểu dáng, kích cỡ và mục đích
sử dụng khác nhau. Chúng ta có thể chia ra các
mẫu đèn chủ yếu như sau: Đèn năng lượng mặt trời
trong nhà hay còn gọi là đen pha năng lượng mặt
trời, Đèn đường sử dụng năng lượng mặt trời, Đèn
năng lượng mặt trời sân vườn, Đèn năng lượng mặt
trời treo tường…
Nguyên lý hoạt động của chúng rất đơn giản, các
loại đèn này đều có chế độ cảm biến ánh sáng tức
là khi trời sáng đèn sẽ tắt để sạc pin và trời tối đèn
lập tức chiếu sáng. Và tất nhiên bạn không cần
cắm điện, điều này giúp bạn tiết kiệm rất nhiều chi
phí trong việc sử dụng cũng như bảo trì mỗi năm.
Sấy khô các sản phẩm nông nghiệp
Việt Nam có sản lượng nông nghiệp lớn. Vì thế
nhu cầu sấy khô nhanh các sản phẩm từ nông
nghiệp rất cấp thiết. Vì vậy nhiều loại thiết bị sấy
bằng năng lượng mặt trời đã và đang được nghiên
cứu phát triển. Tuy nhiên các máy sấy còn hạn chế
ở quy mô, thiết bị hiệu suất cao thì chi phí cũng
cao. Vì thế không có mấy hộ nông dân có thể sở
hữu máy sấy năng lượng mặt trời.
Các thiết bị sấy bằng năng lượng mặt trời có
nguyên lý hoạt động giống như hiệu ứng nhà kính.
Nguồn nhiệt từ mặt trời bên trong hệ thống sấy cao
hơn rất nhiều so với nhiệt độ bên ngoài. Vì thế,
nông sản được đưa vào máy sấy sẽ nhanh khô hơn.
Các thiết bị sấy tuy có quy mô khác nhau nhưng
vẫn là có 4 bộ phận. Gồm buồng sấy, bộ phận
thông gió và tải ẩm, bộ phận cấp liệu và lấy sản
phẩm, bộ phận cấp nhiệt. Dù là thiết bị sấy năng
lượng mặt trời thì cũng cần lắp thêm thiết bị hỗ trợ.
Thiết bị này sẽ hoạt động khi không có nắng để
đảm bảo độ sấy luôn đồng đều.
Máy nước nóng năng lượng mặt trời
Dùng năng lượng mặt trời để làm nóng nước là hệ
thống nước nóng năng lượng mặt trời. Sản phẩm
phổ biến nhất ứng dụng làm nóng nước bằng cách
này là máy nước nóng năng lượng mặt trời
Máy nước nóng năng lượng mặt trời có 2 bộ phận
chính là bình bảo ôn và ống thủy tinh hấp thu nhiệt
mặt trời.
Những ống thủy tinh khi được nắng mặt trời chiếu
vào sẽ hấp thụ bức xạ mặt trời. Sau đó chuyển hóa
thành nhiệt năng làm nóng nước. Với nguyên lý tỷ
trọng nước nóng nhỏ hơn nước lạnh hình thành nên
vòng tuần hoàn. Vòng tuần hoàn liên tục chuyển
động làm nóng nước, cho đến khi cân bằng được
nhiệt độ nước. Hệ thống nước nóng năng lượng
mặt trời còn có bình trữ nước nóng. Như thế,
những lúc không có ánh nắng mặt trời vẫn có sẵn
nước nóng để sử dụng.
Lắp máy nước nóng năng lượng mặt trời cần đáp
ứng được các điều kiện: Máy phái được lắp đúng
hướng mặt trời chiếu vào nhiều nhất. Và cần có
nguồn cấp nước ổn định. Đảm bảo lúc nào cũng có
nước để hệ thống làm nóng nước. Không nên để
máy không có nước, vì như thế sẽ nhanh hỏng.
Năng lượng cho phương tiện máy bay, ô tô
Các phương tiện giao thông như xe máy, ô tô hay
thậm chí là máy bay đã được ứng dụng năng lượng
mặt trời trong nhiều năm trở lại đây.
Máy bay chạy bằng năng lượng mặt trơi
Máy bay sử dụng năng lượng mặt trời vẫn cần
được tiếp nhiên liệu bên ngoài. Những tập đoàn
sản xuất máy bay Airbus đã sản xuất ra máy bay
Zephyr. Zephyr thực hiện chuyến bay bằng năng
lượng mặt trời trong vòng 25 tiếng mà không cần
tiếp thêm nhiên liệu. Zephyr rất nhẹ chỉ khoảng
75kg vì được làm từ sợi Carbon. Zephyr được lắp
hệ thống tấm pin mặt trời trên 2 sải cánh dài đến
25m. Nhờ vậy máy bay được cấp năng lượng liên
tục khi bay, kéo dài hành trình chuyến bay trên
tầng bình lưu.
Máy tính xách tay năng lượng mặt trời
Laptop sử dụng năng lượng mặt trời
Khác với những dòng máy laptop thông thường sử
dụng pin và phải cắm điện thì chiếc laptop này sử
dụng pin năng lượng mặt trời để sạc. Ý tưởng này
bắt nguồn từ công ty WeWi tại Canada, muốn
hướng tới người dùng tại khu vực thường xuyên
gặp tình trạng mất điện nên tận dụng ánh nắng để
sáng chế. 
Công ty này cho biết các tấm pin năng lượng chỉ
mất khoảng 2 tiếng để sạc đầy cho máy tính hoạt
động 10 tiếng. Quả là một ứng dụng rất hữu ích và
tiện lợi phải không. 
Ứng dụng năng lượng mặt trời trong xử lý nước
Lợi dụng việc nước có thể được khử trùng khi đạt
65 độ C và được phơi dưới ánh nắng mặt trời. Việc
xử lý nước bằng năng lượng mặt trời được áp dụng
ở các nước đang phát triển. Nước phải được đựng
trong các chai nhựa PET sau đó phơi sáng dưới
ánh nắng mặt trời. Thời gian phơi nước phụ thuộc
vào thời tiết tối thiểu là 6 tiếng đến 2 ngày.
Ngoài ra, nước bay hơi nhanh khi ở dưới ánh nắng
mặt trời. Chúng ta có thể chưng cất nước làm cho
nước mặt hay nước lợ có thể uống được. Nước
mặn được để trong bồn kính thủy tinh kín dốc về
một phía. Dưới sức nóng của mặt trời, nước sẽ bốc
hơi sau đó gặp tấm kính sẽ ngưng tụ lại thành
nước. Nước sẽ chảy về bình chứa, đây là nước tinh
khiết có thể uống được
Ứng dụng của năng lượng mặt trời trong nấu ăn
Bếp năng lượng mặt trời là một ứng dụng rất phổ
biến lại dễ làm của năng lượng mặt trời. Bếp năng
lượng mặt trời có ba loại chính là bếp hộp, bếp
tấm, bếp parabol. Bếp năng lượng mặt trời đầu tiên
là bếp hộp được nghĩ ra bởi Horace de Saussure
vào năm 1767. Bếp hộp là bếp tận dụng thùng các
tông có nắp đậy trong suốt. Bên trong bếp hộp
được sơn đen, bếp có thể đạt nhiệt độ lên đến 150
độ C. Chi phí làm bếp hộp rất rẻ, được ứng dụng
rộng rãi ở những khu dân cư còn nhiều khó khăn.
Bếp tấm sử dụng một tấm như gương phản chiếu
ánh nắng mặt trời trực tiếp vào một điểm.  Vật để
nấu được để trong thùng chứa cách nhiệt và bếp
tấm cũng đạt được nhiệt độ 150 độ C. Bếp parabol
là bếp hình chảo, dụng cụ để nấu ăn được lắp bên
trong lòng chảo.  Bếp parabol thường có đường
kính lớn, nhiệt có thể đạt đến 380 độ C. Thức ăn
nấu chín rất nhanh, phù hợp nấu cho nhiều người
ăn.
Bếp năng lượng mặt trời không có lửa nên không
đốt cháy oxy, cũng không tạo ra khí CO2. Bếp
được coi là sản phẩm thân thiện bảo vệ môi trường.
Nhờ có bếp năng lượng mặt trời người sử dụng
cũng tiết kiệm được nhiên liệu như gas, điện. Cũng
không phải đi kiếm củi, chất đốt… đỡ tốn sức lao
động lại bảo vệ rừng. Nhược điểm lớn nhất của bếp
năng lượng mặt trời là không thể nấu ăn vào những
ngày mưa hay ban đêm.
Thành phần cơ bản của hệ thống điện năng lượng
mặt trời
Trong hệ thống điện năng lượng mặt trời, mỗi thiết
bị sẽ có một nhiệm vụ riêng được kết nối mật thiết
với nhau, cụ thể:
1. Tấm pin năng lượng mặt trời
Là thiết bị quan trọng nhất cũng có mức giá cao
nhất của hệ thống. Hệ thống được ghép nhiều tấm
pin mặt trời lại với nhau để thu bức xạ mặt trời và
biến đổi thành điện năng. Mỗi tấm pin năng lượng
mặt trời có tuổi thọ khá cao từ 25-30 năm sử dụng.
2. Bộ điều khiển sạc năng lượng mặt trời
Đây là thiết bị có nhiệm vụ điều khiển quá trình
sạc điện từ pin mặt trời sang hệ thống ắc quy lưu
trữ. Nó giúp hệ thống luôn hoạt động đúng chiều
của nó. Không để điện từ bình ắc quy trào ngược
trở lại tấm pin mặt trời. Giúp bảo vệ tuổi thọ của ắc
quy cũng như của hệ thống điện mặt trời.
3. Bộ hòa lưới điện mặt trời inverter
Bộ Inverter điện mặt trời có nhiệm vụ chuyển đổi
dòng điện một chiều từ bình ắc quy lên dòng điện
xoay chiều. Dòng điện này sẽ phù hợp với tất cả
các thiết bị điện năng chúng ta sử dụng cũng như
cùng hệ thống với điện lưới. Tùy theo công suất hệ
thống điện mặt trời mà chúng.
ta lựa chọn loại inverter có công suất phù hợp.
4. Ắc quy lưu trữ
Đây là hệ thống dùng để lưu trữ điện mặt trời để sử
dụng cho những lúc trời mưa hay ban đêm pin mặt
trời không sản xuất ra điện. Tùy vào công suất của
hệ thống mà chúng ta kết hợp nhiều bình ắc quy lại
với nhau. 
5. ATS bộ chuyển mạch tự động
Là thiết bị dùng để tự động chuyển mạch giữa điện
lưới và điện mặt trời. Đây là bộ chuyển mạch
thông minh sẽ tự động sử dụng điện mặt trời khi
pin mặt trời tạo ra nguồn điện đủ cung cấp cho tải
tiêu thụ. Nó sẽ chuyển sang dùng điện lưới cung
cấp cho tải khi điện mặt trời không sản xuất kịp.
Chúng ta cũng có thể thay thế bộ chuyển mạch tự
động này sang chuyển mạch thủ công.
Nguồn năng lượng có khả năng tái tạo
Điện mặt trời là một nguồn năng lượng tái tạo,
không giống như các nhiên liệu hóa thạch như
than, dầu mỏ, khí đốt… là những nguồn nhiên liệu
không thể phục hồi.
Mặt khác, năng lượng mặt trời không tốn công tìm
kiếm, thăm dò và khai thác như các nguồn năng
lượng khác.
Tài nguyên năng lượng dồi dào, nguồn cung năng
lượng vô tận
Năng lượng mặt trời đem đến một tiềm năng khai
thác cực lớn.
Hàng ngày, ánh sáng mặt trời đem đến trái đất
nguồn năng lượng hơn 100.000 terawatts, mà
chúng ta chưa khai thác hiệu quả được. Nguồn
năng lượng này được cho miễn phí này cao gấp
20.000 lần so với nhu cầu của cả nhân loại (1
terawatts = 1.000 tỉ Watt, một con số khổng lồ).
Nguồn năng lượng mặt trời gần như là vĩnh cửu,
với phát triển của công nghệ, khả năng khai thác
tối đa nguồn năng lượng này là rất khả thi. Dần trở
thành nguồn năng lượng chính cho  nhu cầu ngày
một cao của nhân loại.
Năng lượng mặt trời là khả dụng trên toàn thế giới
Những nơi nào ánh sáng mặt trời chiếu đến đều có
khả năng khai thác. Dù là ở vùng đầy nắng gió như
Châu Phi, hay vùng xa xích đạo như Nga,… đều có
thể tận dung khai thác nguồn điện mặt trời.

Nhà máy năng lượng mặt trời ở Úc

Ví dụ, Anh, Đức, Tây Ban Nha, Úc… hiện đang
chiếm vị trí hàng đầu thế giới trong việc sử dụng
năng lượng mặt trời và có kế hoạch tận dụng tối đa
nguồn năng lượng tiềm năng này.
Năng lượng mặt trời sạch về sinh thái, không gây ô
nhiễm
Để đảm bảo cho nhu cầu tiêu thụ năng lượng, điện
năng cho các hoạt động của con người. Mặt khác,
phải đảm bảo hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng
gây ô nhiễm không khí, môi trường sống, biến đổi
hệ sinh thái, hiệu ứng nhà kính. Thì năng lượng
mặt trời là ứng cử viên sáng giá cho nguồn cung
cấp năng lượng thay thế cho các nguồn năng lượng
từ khai thác hoá thạch.
Việc chọn địa điểm triển khai lắp đặt, vận hành và
khai thác các nhà máy sản xuất năng lượng mặt
trời không gây ra ô nhiễm môi trường qua rác thải,
khí xả độc hại…
Và trong đó, cũng không gây ô nhiễm về tiếng ồn
đo các động cơ phát điện gây ra.
Điện năng lượng mặt trời đem lại hiệu quả cao, chi
phí vận hành thấp, công nghệ hiện đại
Một khi gia đình bạn đầu tư sử dụng điện năng
lượng mặt trời, bạn sẽ bớt gánh nặng về chỉ số điện
quay như chong chóng gặp gió của các công tơ
điện trong nhà. Mặt khác, nếu là hệ thống công
suất lớn, thì khả năng dư dả về điện năng và bán lại
cho nhà cung cấp điện lưới là hoàn toàn khả thi.
Bảo dưỡng tấm pin năng lượng mặt trời
Với chi phí hoạt động vận hành thấp; và thời gian
bảo hành của các tấm pin năng lượng mặt trời là
rất lâu. Nên khả năng thu hồi vốn nhanh cũng là
một điểm đáng cân nhắc.
Ngoài ra, trên thế giới còn nhiều khu vực không có
điện lưới; thì phương án sử dụng điện năng lượng
mặt trời là rất khả thi. Đây cũng là lời giải cho các
bài toán về cung cấp năng lượng vận hành máy;
cho các trạm quan trắc, đo đạc; trắc địa ở xa xôi;
hẻo lánh trên địa cầu.
Hay như ứng dụng vào việc khử muối, tạo nguồn
nước ngọt, nước sử dụng sinh hoạt cho nhiều gia
đình tại các vùng, lãnh thổ ở khu vực Châu Phi…
Các nhà nghiên cứu đang đi sâu vào nghiên cứu
thêm các nguyên liệu chế tạo pin mặt trời, nhằm
gia tăng khả năng khai thác nguồn bức xạ từ ánh
sáng mặt trời.
Với các tập đoàn hàng đầu về năng lượng mặt trời
như Tesla, Sharp, chúng ta sẽ sớm có những công
nghệ mới, nâng khả năng khai thác nguồn năng
lượng này lên 30%, 50% thậm chí là khai thác
được hoàn toàn 100% trong tương lai gần.
Bên cạnh đó, nguồn năng lượng mặt trời cũng có
không ít những nhược điểm
Chi phí đầu tư cho một hệ thống năng lượng mặt
trời khá cao
Là công nghệ mới, khai thác nguồn năng lượng sẵn
có, cho nên chi phí đầu tư cho hệ thống ban đầu
khá là đắt đỏ. Chính xác là chi phí cho các thiết bị
như tấm pin năng lượng mặt trời, acquy lưu trữ
điện năng hiện có giá khá cao, do nguồn nguyên
liệu sản xuất đắt đỏ và công nghệ sản xuất chưa
phổ biến tại địa phương.
Cấu tạo tấm pin năng lượng mặt trời
Ở một số quốc gia trên thế giới; để khuyến khích
người dân đầu tư sử dụng năng lượng mặt trời thì
Nhà nước có hỗ trợ giá thiết bị, hoặc cho thuê
những tấm pin; thuê acquy với chi phí thấp.
Chưa thể là nguồn năng lượng ổn định
Cho dù là nguồn năng lượng vô tận, nhưng thực tế,
khả năng khai thác năng lượng mặt trời là không
cao cho đến thời điểm hiện tại.
Do một mặt là về công nghệ, mặt khác là do thiên
nhiên. Sẽ có những ngày không có ánh nắng mặt
trời như mưa dông; bão, hoặc những ngày nhiều
mây và đặc biệt là vào ban đêm.
Vì những hạn chế về tự nhiên trên; mà sẽ phải tốn
thêm nhiều thời gian nữa, năng lượng mặt trời mới
trở thành nguồn năng lượng cung cấp điện năng
chính để sử dụng.
Chiếm diện tích lớn cho các nhà máy năng lượng
mặt trời
Rõ ràng, với kích thước hiện tại của các tấm pin
năng lượng mặt trời; chỉ sản sinh 170W/m2 lượng
điện năng, thì để xây dựng được một nhà máy có
công suất khai thác năng lượng mặt trời lớn; thì đòi
hỏi phải có một diện tích đất để lắp đặt lớn. Đa số
các nhà máy năng lượng mặt trời như Tesla; đều
chọn những khu vực đất đai bị sa mạc hoá để xây
dựng.
Nhà máy sản xuất năng lượng mặt trời
Vấn đề này cũng ảnh hưởng lớn đến vấn đề
nhường đất trồng cây cho việc trồng pin mặt trời.
Về lâu dài; cũng gây thiếu hụt cây xanh trên trái
đất; ảnh hưởng đến bầu không khí của chúng ta;
đây cũng là một bài toán về công nghệ cần các nhà
khoa học giải quyết.