Professional Documents
Culture Documents
การวิเคราะห์สภาพองค์กรในสถานการณ์ของการจัดการ
ศึกษาจังหวัดแพร่ในภาพรวม
ได้จัดทำ SWOT Analysis โดยประเด็นการวิเคราะห์ภายนอก ใช้
หลัก STEP ส่วนการวิเคราะห์ภายในใช้หลัก 2S 4M ซึ่งมีราย
ละเอียดดังนี ้
ปั จจัยภายนอก (External Environment) .ใช้หลัก STEP
คือ
1. ด้านสังคมและวัฒนธรรม (Social – cultural Factors :
S)
2. ด้านเทคโนโลยี (Technological Factors : T)
3. ด้านเศรษฐกิจ (Economic Factors : E)
4. ด้านการเมืองและกฎหมาย (Political and legal
Factors : P)
ปั จจัยภายใน (Internal Environment) .ใช้หลัก 2S 4M
คือ
1. โครงสร้างและนโยบาย (Structure : S1)
2. บริการและผลผลิต ( Service and Products : S2 )
3. บุคลากร ( Man : M1 )
4. ประสิทธิภาพทางการเงิน ( Money : M2 )
5. วัสดุทรัพยากร ( Material : M3 )
6. การบริหารจัดการ ( Management : M4 )
64
1.วิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอก แสดงให้เห็นดังตารางต่อไปนี ้
ด้านสังคมและวัฒนธรรม (Social–Cultural Factors: S )
อาชีพ
7. หน่วยงานทางการศึกษา
สามารถจัดการศึกษาแบบทวิ
ศึกษา (หน่วยงานทางการ
ศึกษาด้วยกัน) ได้อย่างมี
ประสิทธิภาพ ส่งผลต่อการเพิ่ม
จำนวนผู้เรียนสายอาชีพ
ด้านผลผลิตและบริการ (Service) S2
จุดแข็ง (Strengths) จุดอ่อน (Weaknesses)
1.การให้บริการทางการศึกษา 1. ์ างการเรียน
ผลสัมฤทธิท
ครอบคลุมประชากรทุกกลุ่ม ของนักเรียนระดับการศึกษา
เป้ าหมายได้อย่างทั่วถึงและมี ขัน
้ พื้นฐานและจากการ
คุณภาพ ประเมิน O-NET ปี การ
2.การจัดทำหลักสูตรสถาน ศึกษา 2558 ชัน
้ ป.6 ม.3
ศึกษาสอดคล้องหลักสูตรการ และม.6 มีค่าเฉลี่ยต่ำกว่าร้อย
ศึกษาชาติ บริบทและตาม ละ 50 ซึง่ อยู่ในเกณฑ์ที่ควร
ความต้องการของท้องถิ่น ปรับปรุงในกลุ่มสาระการเรียน
3.ประชากรทุกกลุ่มเป้ าหมายที่ รู้คณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์
ได้รับบริการ ทางการ ภาษาต่างประเทศ และ
72
ด้านบุคลากร (Man) M1
จุดแข็ง (Strengths) จุดอ่อน (Weaknesses)
1.ครูและบุคลากรทางการศึกษา 1. ขาดแคลนครูในกลุ่มสาระ
เป็ นผู้มีคุณธรรม จริยธรรม ยึด การเรียนรู้หลัก และวิชาชีพ
มั่นในระเบียบวินัยของ เฉพาะ
ราชการเป็ นแบบอย่างที่ดี 2. บุคลากรทางการศึกษาที่
2.ครูและบุคลากรทางการศึกษา ปฏิบัติงานในสำนักงานและ
มีความมุ่งมั่น มีความ สถานศึกษาไม่เพียงพอเป็ น
กระตือรือร้นในการพัฒนา อุปสรรคต่อการปฏิบัติงานรวม
ตนเองส่งผล ต่อการ ทัง้ ขาดแคลนบุคลากรที่มีความ
พัฒนาคุณภาพผู้เรียน รู้ความสามารถเฉพาะด้าน
73
3.การส่งเสริมพัฒนาครูและ 3. ครูและบุคลากรทางการ
บุคลากรทางการศึกษาอย่าง ศึกษาที่เป็ นอัตราจ้าง ไม่มี
ต่อเนื่อง ส่วนใหญ่มีคุณวุฒิ ความมั่นคงและความก้าวหน้า
ทางการศึกษาระดับปริญญา ในวิชาชีพ
ตรีขน
ึ ้ ไปมีความก้าวหน้าใน 4. ขาดการส่งเสริมความร่วมมือ
วิชาชีพ มีขวัญกำลังใจที่ดีใน การแลกเปลี่ยนบุคลากรจาก
การปฏิบัติงาน สถาบันการศึกษา/หน่วยงาน
ในต่างประเทศ และบุคลากร
เชี่ยวชาญเฉพาะทางในท้องถิ่น
เข้ามามีส่วนร่วมในการ
พัฒนาการศึกษา
ด้านประสิทธิภาพทางการเงิน (Money ) M2
จุดแข็ง (Strengths) จุดอ่อน (Weaknesses)
1.หน่วยงานและสถานศึกษาได้ 1. สถานศึกษาขนาดเล็กเพิ่ม
รับการกระจายอำนาจด้านงบ จำนวนมากขึน
้ ส่งผลกระทบ
ประมาณในลักษณะจัดสรร ต่อการจัดสรรงบประมาณไม่
เป็ นวงเงินรวมและเงินอุดหนุน เพียงพอในการพัฒนาคุณภาพ
รายหัวส่งผลให้สามารถบริหาร การศึกษา
จัดการศึกษาได้คล่องตัว 2. การกระจายอำนาจด้านงบ
ตรงตามความต้องการ ประมาณโดยระบบ GFMIS ไม่
74
2.ความสามารถในการระดม ครอบคลุมทุกโรงเรียน
ทรัพยากรจากภาครัฐ 3. การจัดสรรงบประมาณ
รัฐวิสาหกิจ ภาคเอกชน จากต้นสังกัดบางครัง้ ล่าช้า ส่ง
องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผลต่อประสิทธิภาพในการ
และผู้ปกครอง/ชุมชนส่งผลให้ ดำเนินการ
มีทรัพยากรสำหรับจัดการ
ศึกษา
3.การพัฒนาระบบการเบิกจ่าย
เงินที่ทันสมัย โดยระบบ
GFMIS ทำให้เบิกจ่ายงบ
ประมาณ ได้อย่างถูกต้อง
รวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ
4.การเบิกจ่ายงบประมาณเป็ น
ไปตามแผนปฏิบัติการประจำ
ปี
ด้านบริหารจัดการ (Management) M4
จุดแข็ง (Strengths) จุดอ่อน (Weaknesses)
1. มีการบริหารจัดการศึกษาตาม 1. ขาดระบบฐานข้อมูลศูนย์
หลักปรัชญา ของเศรษฐกิจ สารสนเทศจังหวัด (Data
พอเพียงและมีการบริหารเชิงกล Based) ที่เป็ นเอกภาพส่งผลให้การ
ยุทธ์อย่างเป็ นระบบ ใช้ทรัพยากรร่วมกันในการวางแผน
76
สรุปและอภิปรายผล
ผลการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมองค์กรการศึกษาจังหวัด
แพร่ โดยเทคนิคการวิเคราะห์ SWOT Analysis จากการวิเคราะห์
ปั จจัยสภาพแวดล้อมภายนอก (External Factors) และปั จจัย
สภาพแวดล้อมภายใน (Internal Factors) สรุปผลจากข้อค้นพบใน
ประเด็นสำคัญรวมทัง้ อภิปรายผลจากการวิเคราะห์ ในรายละเอียด
ต่อไปนี ้
การศึกษา พร้อมต่อการเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจ
อาเซียนต่อไป
1.4 ด้านการเมืองและกฎหมาย (Political and
Legal) พบว่า รัฐธรรมนูญและพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ
จะเปิ ดโอกาสให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่ ายได้มีส่วนร่วมจัดการศึกษา
และรับโอกาสทางการศึกษาอย่างทั่วถึง รัฐมีการนำระบบธรรมาภิ
บาลมาใช้ ก่อให้เกิดประโยชน์ ต่อผู้รับบริการ เกิดความเสมอ
ภาคและเป็ นธรรม โครงการสนับสนุนค่าใช้จ่ายในการจัดการศึกษา
ตัง้ แต่ระดับอนุบาลจนจบการศึกษา ส่งผลต่อการลดภาระค่าใช้จ่าย
ผู้ปกครอง นโยบายการประเมินภายนอกเชิงพื้นที่ (ABA Model)
ส่งผลต่อการมองภาพรวมการพัฒนาคุณภาพการศึกษาทัง้ ระบบ
นอกจากนีท
้ งั ้ ภาครัฐ เอกชน และท้องถิ่น ได้สนับสนุนงบประมาณ
ในการพัฒนาการจัดการศึกษา ทัง้ ระบบ เช่น นโยบาย
ประชารัฐ นโยบายกระจายอำนาจในการปฏิรูปการศึกษา ได้สร้าง
ประสิทธิภาพ และความเข้มแข็งให้กบ
ั โรงเรียนมากขึน
้ ส่งผลต่อ
การเตรียมความพร้อมที่จะก้าวเข้าสู่ประชาคมอาเซียน และการ
สื่อสารเพื่อการเรียนการสอน ด้านภาษาอังกฤษและภาษาอื่นที่ใช้
ในกลุ่มประเทศอาเซียน
2) ด้านอุปสรรค (Threats) จำแนกประเด็นการค้นพบ
ในองค์ประกอบด้านต่างๆ ดังนี ้
2.1 ด้านสังคมและวัฒนธรรม (Social–cultural) พบว่า
ในพื้นที่ประสบปั ญหา การหย่าร้างค่อนข้างสูง ครอบครัว
แตกแยก ทำให้นักเรียนต้องอาศัยอยู่กับญาติ ขาดการดูแลเอาใจ
ใส่จากผูป
้ กครอง ก่อให้เกิดพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมของเด็ก
79
กำหนดแบบปฏิบัติที่กล่าวมานัน
้ ส่งผลต่อบทบาทในการบริหาร
จัดการศึกษาของบุคลากรทุกระดับเกิดผู้นำการเปลี่ยนแปลง
(Leader Change) ส่งผลต่อการพัฒนาตามนโยบายการปฏิรูปการ
ศึกษา
1.2 ด้านการบริการและผลผลิต (Service /
Products) พบว่า จังหวัดแพร่ ได้มีบริการทางการศึกษา
ที่ครอบคลุมประชากรทุกกลุ่มเป้ าหมายที่ทั่วถึงและมีคุณภาพ มีการ
จัดทำหลักสูตรการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับการศึกษาชาติและสภาพ
ท้องถิ่น ประชากรทุกกลุ่มเป้ าหมายได้รับบริการทางการศึกษาที่
กระตุ้นให้เกิด คุณธรรม จริยธรรม ค่านิยมและคุณลักษณะที่พงึ
์ างการเรียนโดยรวมของจังหวัดแพร่มี
ประสงค์สำหรับผลสัมฤทธิท
ค่าเฉลี่ยที่สูงกว่าระดับประเทศส่งผล ต่อการสร้างโอกาส
และอัตราการเรียนต่อในระดับที่สูงขึน
้
1.3 ด้านครูและบุคลากร พบว่า (Man) พบว่า
จังหวัดแพร่ มีจุดแข็งในด้านบุคลากร ที่มีคุณธรรม จริยธรรม ยึดมั่น
ในระเบียบวินัยในการทำงานเป็ นแบบอย่างที่ดี มีความมุ่งมั่น มี
ความกระตือรือร้น ในการพัฒนาตนเองส่งผลต่อการความก้าวหน้า
ทางวิชาชีพ และคุณภาพการศึกษา
1.4 ด้านประสิทธิภาพทางการเงิน (Money) พบว่า
มีการกระจายอำนาจทาง ด้านการเงิน/งบประมาณได้ทว่ั ถึง
ในรูปแบบการจัดสรรในวงเงินรวมและเงินอุดหนุนรายหัวส่งผลต่อความ
คล่องตัวในการบริหาร สามารถระดมทรัพยากรภาครัฐ เอกชนและ
ท้องถิ่นในการจัดการศึกษาได้ อย่างมีประสิทธิภาพ มีระบบ
82
ระดับการศึกษาขัน
้ พื้นฐานที่ผ่านมายังมีค่าเฉลี่ยต่ำกว่าร้อยละ 50
ที่ควรปรับปรุงหลายกลุ่มสาระการเรียนรู้ และขัน
้ ตอนการบริการ
ตามระเบียบของทางราชการ เพื่ออำนวยความสะดวก ยัง
ขาดประสิทธิภาพ
1.3 ด้านครูและบุคลากร พบว่า (Man) พบว่า
จังหวัดแพร่ยังขาดแคลนครูในกลุ่มสาระการเรียนรู้หลักและจำนวน
บุคลากรไม่เพียงพอต่อการปฏิบัติงาน รวมทัง้ บุคลากรยังขาดทักษะ
ความรู้ความสามารถเฉพาะด้าน อีกทัง้ ครูอัตราจ้างไม่มีความมั่นคง
และความก้าวหน้าทางวิชาชีพ
1.4 ด้านประสิทธิภาพทางการเงิน (Money) พบว่า
จังหวัดแพร่มีจำนวนสถานศึกษาขนาดเล็กเพิ่มมากขึน
้ ส่งผลกระทบ
ต่อการบริหารและการพัฒนาคุณภาพการศึกษา นอกจากนีร้ ะบบ
การใช้ GFMIS ยังไม่ครอบคลุมในทุกโรงเรียน ทำให้ประสิทธิภาพ
ในการจัดสรร การเบิกจ่ายจาก ต้นสังกัดเกิดความล่าช้า
1.5 ด้าน วัสดุ อุปกรณ์การศึกษา (Materials) พบว่า
จังหวัดแพร่ยังขาดศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศทางการศึกษา (ICT)
รวมทัง้ ศูนย์การเรียนรู้ในสาขาวิชาเฉพาะ เพื่อให้บริการ แก่
บุคลากร นักเรียน และทุกฝ่ าย นอกจากนีส
้ ่อ
ื เทคโนโลยีที่มีอยู่ยัง
ด้อยคุณภาพขาดการบำรุงรักษา
1.6 ด้านการบริหารจัดการ (Management) พบ
ว่า จังหวัดแพร่ยังศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศทางการศึกษา (ICT)
ระดับจังหวัดที่จะเป็ นศูนย์ในการบริหารและพัฒนาการศึกษา ของ
โรงเรียนให้ดีขน
ึ ้ รวมทัง้ ขาดหน่วยงานกลางในการประสานข้อมูล
และบูรณาการข้อมูลร่วมกัน
84
บทสรุปการวิเคราะห์
บทบาทสรุปการวิเคราะห์ในด้านต่าง ๆ ดังนี ้
ก. การวิเคราะห์สภาพภายนอกขององค์กร มีข้อค้นพบ
ดังนี ้
โอกาส (Opportunity) มีข้อค้นพบที่สำคัญ
1) คุณภาพสังคมและคุณภาพการศึกษา เปิ ดโอกาสให้ผู้มี
ส่วนร่วมทุกฝ่ ายได้เขามา มีบทบาทในการจัดการศึกษา
รวมทัง้ การสร้างโอกาสทางการศึกษาอย่างทั่วถึงและมีคุณภาพ
2) ได้นำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้เป็ นแนว
ปฏิบัติในวิถีชีวิต ส่งผล ต่อความเป็ นอยู่ที่ดีขน
ึ ้ เกิดการ
ขยายตัวในเชิงเศรษฐกิจและระบบโครงสร้างพื้นฐาน
3) วิถีชีวิตของประชาชนจังหวัดแพร่โดยพื้นฐานเป็ นคนดี
มีคณ
ุ ธรรม จริยธรรม ทำให้สังคมสงบสุขน่าอยู่และมุ่งเน้นงาน
สำคัญให้การศึกษาเป็ นปั จจัยสำคัญ
อุปสรรค (Threats) มีข้อค้นพบ ดังนี ้
1) หน่วยงานการเมืองเปลี่ยนแปลงบ่อยครัง้ ส่งผลและ
เป็ นอุปสรรคต่อการขับเคลื่อนนโยบายตามยุทธศาสตร์การปฏิรูป
การศึกษา เกิดผลในเชิงซ้ำซ้อนในหลายประเด็น
2) สภาพเศรษฐกิจชุมชนส่วนใหญ่เป็ นรายได้จากภาค
การเกษตร ซึ่งเป็ นปั จจัยกำหนดรายได้ต่อหัวของประชากรที่อยู่ใน
เกณฑ์ต่ำ เศรษฐกิจครอบครัวยังมีสภาพที่ยากจน
85
3) ปั ญหาสังคมทีม
่ อ
ี ต
ั ราการหย่าร้างค่อนข้างสูง เกิดภาวะ
ครอบครัวแตกแยก ทำให้จำนวนประชากร วัยเรียนในกลุ่มเสี่ยงจาก
ปั ญหาสังคม มีค่อนข้างมาก เกิดพฤติกรรมไม่พึงประสงค์
ข. การวิเคราะห์สภาพภายในองค์กร มีข้อค้นพบ ดังนี ้
จุดแข็ง (Strengths)
1) ได้มก
ี ารกำหนดโครงสร้างทีช
่ ด
ั เจน มีนโยบายชัดเจนมุง่
สูค
่ วามเป็ นสากลและมุง่ สู่ ความเป็ น ASEAN
2) ได้มีการจัดบริการการศึกษาแก่ประชากรวัยเรียนได้
ครอบคลุม ทั่วถึงและมีคุณภาพ ทุกระบบและทุกกลุ่มเป้ า
หมาย
3) บุคลากรมีคุณธรรม จริยธรรม ยึดมั่นในระเบียบวินัย
ในการทำงาน
4) มีการกระจายอำนาจการบริหารงบประมาณและการ
เงินได้อย่างทั่วถึง เกิดประสิทธิภาพสูงสุดด้วยระบบเทคโนโลยีที่ทัน
สมัย (CRMIS)
5) มีการนำเอาสื่อเทคโนโลยีทางการสื่อสารเพื่อการ
ศึกษา (ICT) มาใช้ อย่างหลากหลายเกิด
คุณภาพปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และมีการบริหารเชิงกุลยุทธ์
จุดอ่อน (Weakness)
1) มีการเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างและนโยบายการ
ศึกษาจากต้นสังกัด ที่ส่งผลกระทบต่อการจัดการศึกษาในพื้นที่
์ างการเรียนขัน
2) ผลสัมฤทธิท ้ พื้นฐาน ยังมีค่าเฉลี่ย ต่ำ
กว่าร้อยละ 50
86
3) ขาดแคลนบุคลากรเฉพาะด้านในบางกลุ่มสาระ รวม
ทัง้ บุคลากรขาดทักษะ ความรู้เฉพาะด้านในการปฏิบัติงาน
4) ปริมาณสถานศึกษาขนาดเล็กที่เพิ่มจำนวนมากขึน
้ ส่ง
ผลกระทบต่อการบริหารการศึกษาหลากหลายด้าน
5) สื่อวัสดุ อุปกรณ์ ยังขาดแคลนศูนย์ส่ อ
ื ICT เพื่อเป็ น
อุปกรณ์การจัดระบบฐานข้อมูลการศึกษาและการบูรณาการจัดการ
เรียนรู้ โดยใช้ส่ อ
ื เทคโนโลยีเป็ นฐาน
โอกาส ( O ) อุปสรรค ( T )
1. เปิ ดโอกาสในการมีส่วนร่วมจากทุก 1. มีการเปลี่ยนแปลงเชิง
ภายใน(Internal) ฝ่ ายในการจัด การศึกษา กฎหมายและการเมือง บ่อย
2. นำหลักปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพียง ครัง้ ส่งผลต่อ
มาเป็ นแนวปฏิบัตส
ิ ่งผลต่อวิถีชีวิตและ การขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การ
การปฏิบัติของสังคม ปฏิรูปการศึกษา
3. ชาวแพร่โดยพื้นฐานเป็ นคนดีมี 2. สภาพเศรษฐกิจชุมชนมา
คุณธรรมจริยธรรมสังคมเป็ นสุข มุ่งสู่ จากภาคเกษตรกรรมทำ ให้ราย
การจัดการศึกษาที่มีคุณภาพ ได้เฉลี่ยรายหัวอยู่ในเกณฑ์ต่ำ
อีกทัง้ สภาพ ครอบครัวยากจน
ภายนอก 3. ปั ญหาทางสังคมที่ส่งผลต่อ
(External) อัตราการหย่าร้างทีส
่ ูงก่อให้เกิด
ประชากรกลุ่มเสี่ยงจำนวนมาก
4. การเปลี่ยนแปลงด้าน
เทคโนโลยีสารสนเทศทีเ่ ป็ นไป
อย่างรวดเร็วส่งผล กระทบ
ต่อทุกภาคส่วน
จุดแข็ง ( S ) กลยุทธ์ SO กลยุทธ์ ST
1. มีการกำหนด ( กลยุทธ์เชิงรุก : Aggressive ) ( กลยุทธ์พัฒนา
โครงสร้างและนโยบาย 1. ส่งเสริมให้ประชากรทีอ
่ ยู่ในวัย องค์การ:Turnaround )
การศึกษาชัดเจนมุ่งสู่ ทำงานได้รับการพัฒนาทักษะ ความรู้ 1. เสริมสร้างความเข้มแข็งใน
สากลและ ASEAN ความสามารถ และสมรรถนะ ที่สนอง การพัฒนาผู้เรียนอย่างมี
2. จัดบริการการศึกษาได้ ความต้องการของตลาด คุณภาพตามมาตรฐานการ
ครอบคลุม แรงงาน(s2,s5,o1,o2) ศึกษา
3. บุคลากรมีคุณธรรม 2. ส่งเสริม สนับสนุนครูและบุคลากร (s2,s3,t2,t3)
จริยธรรม ยึดมั่น ทางการศึกษา ให้มีจต
ิ วิญญาณของ 2. ส่งเสริมการพัฒนาครูและ
ในระเบียบวินัย ความเป็ นครู การเป็ นครูมืออาชีพ และ บุคลากรทางการศึกษา ให้มี
4. มีการกระจายอำนา ยึดมัน
่ ในจรรยาบรรณของวิชาชีพ ทักษะ ความรู้ ความสามารถ
จด้านงบประมาณ อย่าง (s3,o2,03) และสมรรถนะตามมาตรฐาน
ทั่วถึง 3. ส่งเสริม สนับสนุนสถาบันการศึกษา วิชาชีพ
5. มีการนำเอา ICT มา หน่วยงานทัง้ ในและต่างประเทศ (s3,s5,t1,t4)
ใช้ในการศึกษาอย่างแพร่ ปราชญ์ชาวบ้าน บุคลากรเชี่ยวชาญ 3. ส่งเสริมการนำผลการวิจัย
88