Lịch sử hình thành củ a radar

Radar là viết tắt của "Radio Detection and Ranging" (Phát hiện và đo khoảng cách bằng
sóng radio). Khái niệm radar được hình thành vào những năm 1930 khi các nhà khoa học
và kỹ sư ở một số nước như Mỹ, Anh, Đức, Pháp, Nga và Nhật Bản nghiên cứu về việc
sử dụng sóng vô tuyến để phát hiện các vật thể ở xa. Là công nghệ phát hiện, đo khoảng
cách, xác định hướng, và phân tích các đối tượng trong không gian bằng cách phát sóng
tần số cao thông qua một phần của không gian và thu sóng phản xạ từ các đối tượng này .

Radar thờ i kỳ đầ u
Radar được phát triển đầu tiên vào năm 1904 bởi nhà vật lý người Đức Christian
Hülsmeyer. Ý tưởng cơ bản của radar có nguồn gốc từ thí nghiệm bức xạ điện từ. Ông đã
sử dụng sóng radio để phát hiện tàu trên sông Rhein. Tuy nhiên, công nghệ này không
được phát triển đến các ứng dụng quân sự cho đến Thế chiến thứ hai.

Hình 1. Nhà vật lý người Đức Christian Hülsmeyer

Năm 1934, một kỹ sư người Mỹ tên là Robert Watson-Watt đã tiến hành thử nghiệm với
một hệ thống biến đổi sóng ngắn để phát hiện các máy bay. Tại đây ông đã phát minh ra
một thiết bị radar hoàn chỉnh. Kết quả khả quan của thí nghiệm khiến Anh chú ý và họ
khẩn trương phát triển hệ thống radar, đặc biệt kể từ năm 1935
 Hình 2. Robert Watson-Watt được coi là người phát minh ra hệ thống radar hoàn chỉnh

Trong thời kì đầu ( trước thế chiến thứ hai), phần lớn các hệ thống radar sử dụng tần số
VHF cho chùm tia rộng dẫn đến độ chính xác thấp, độ phân giải và khả năng lọc nhiễu
kém, phổ VHF không cung cấ p đủ bă ng thông dùng cho các xung ngắ n cho phép độ
chính xác cao hơn trong việ c xác định cự ly, VHF chịu ả nh hưở ng nhiễu lớ n trong khí
quyển làm giớ i hạ n độ nhạ y củ a máy thu. [1]

Radar trong thế chiến thứ 2

Một bước phát triển quan trọng của radar là vào năm 1939, khi các nhà khoa học
Anh chế tạo thành công bộ phát ra vi sóng mạnh, tạo ra sóng vô tuyến đủ tần số để
xuyên thấu không trung, phản chiếu lại tín hiệu với độ nhạy cao, phát hiện được
vật thể ở khoảng cách xa. Đến năm 1940, hệ thống này được hoàn thiện và triển
khai rộng rãi trong chiến tranh Quân Sự, giúp quân Anh phát hiện được những
cuộc tấn công của quân Đức, đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến tranh trên
không.
Trong chiến tranh thế giới thứ hai, sự phát triển của radar đã tạo ra cuộc đua công
nghệ giữa các quốc gia khác nhau.Ở Phía Mỹ, họ đã nghiên cứu thành công radar
định vị cuối năm 1941, giúp họ phát hiện nhiều đơn vị chủ lực của quân Đức trong
cuộc phong tỏa của châu Âu. Còn ở phía Đức, họ cũng phát triển radar với tần số
khác để phát hiện các lực lượng liên minh đêm từ khoảng cách xa rồi đưa tin cho
quân địa phương chống lại các cuộc tấn công từ hải quân đến không quân của liên
minh châu Âu. Mỹ và Liên Xô sau đó đã phát triển radar di động để sử dụng trên
chiến trường.

Hình 3. Hệ thống thu tín hiệu RUS–2.

Radar thờ i kỹ thuậ t số

Sau chiến tranh thế giới thứ hai, với sự phát triển của công nghệ kĩ thuật số radar tiếp tục
được phát triển mạnh mẽ. Các radar ra đời trong giai đoạn này còn tích hợp sử dụng
những kỹ thuật xử lý dữ liệu số và xử lý các loại tín hiệu điều chế phức tạp, sử dụng công
suất phát thấp nhưng vẫn bảo đảm cự ly phát hiện và độ chính xác cao. Những thế hệ
radar mới đã có thể khắc phục được hoàn toàn các nhược điểm của radar thời trước [1]
Trong các thập kỷ tiếp theo, lĩnh vực radar phát triển đến mức có thể phân biệt được loại
mục tiêu này với loại mục tiêu khác, các nước đã tạo ra những thiết bị radar chuyên dụng
cho từng mục đích như radar đo thông số mặt đất, radar dẫn đường hàng không, radar đo
thông số độ cao của các vật thể, radar đo tốc độ đối tượng di động, radar điều khiển
chương trình đưa vũ khí vào mục tiêu, radar hướng dẫn dân sự, và rất nhiều các loại radar
khác.

Radar hiện nay

Hiện nay, các radar phát triển tập trung vào tính cơ động, khả năng số hóa, module
hóa, thiết kế nhỏ gọn bằng các vật liệu bán dẫn mới, cho phép xử lí cùng lúc nhiều
chức năng, nhiều băng tần với tốc độ cao. Radar đã trở thành một phần không thể
thiếu trong cuộc sống hiện đại. Sự hình thành và phát triển của radar không chỉ ảnh
hưởng đến chiến thuật quân sự, mà còn đóng góp hữu hiệu trong nhiều lãnh vực
khác từ khoa học đến công nghệ. Radar vẫn đang tiếp tục được nghiên cứu và phát
triển, hứa hẹn sẽ mang lại nhiều ứng dụng mới trong tương lai.

Tà i liệu tham khả o

[ M. NGỌC. [Online]. Available: https://www.qdnd.vn/quan-su-the-gioi/khoa-hoc-quan-su/lich-su-hinh-

1 thanh-va-phat-trien-radar-672657#:~:text=%C3%9D%20t%C6%B0%E1%BB%9Fng%20c%C6%A1%20b
] %E1%BA%A3n%20c%E1%BB%A7a,kh%C3%BAc%20x%E1%BA%A1%20b%E1%BB%9Fi%20m%C3%B4i
%20tr%C6%B0%E1%BB%9Dng.

Danh mụ c hình ả nh
Hình 1. Nhà vật lý người Đức Christian Hülsmeyer......................................................................................1
Hình 2. Robert Watson-Watt được coi là người phát minh ra hệ thống radar hoàn chỉnh.........................2
Hình 3. Hệ thống thu tín hiệu RUS–2...........................................................................................................3