REGEL P - PROEF 3

2021-2022

Deze proef bestaat uit een voorbereiding, uitvoering en uitwerking. Lever de antwoorden op de
voorbereiding uiterlijk 2 werkdagen voor het uitvoeren van het practicum in via het daarvoor be-
stemde inleverpunt op Blackboard. Alle documenten worden bij voorkeur ingeleverd in een .pdf
formaat.

Maak gebruik van opgedane kennis uit het vak Elektronica en raadpleeg het boek Regeltechniek
voor het HBO [1].

1 Weekdoelen
Na de voorbereiding voor deze week kan je:
ˆ Een blokschema van een elektrische schakeling analyseren op eenheden.

ˆ Een complex blokschema vereenvoudigen tot een enkele overdrachtsfunctie.

ˆ Formules voor demping en ongedempte hoekfrequentie afleiden uit een overdrachtsfunctie.

Na de uitvoering van deze week kan je:

ˆ Een blokschema van een elektrische schakeling omzetten in een simulink model.

ˆ Simulaties uitvoeren met simulink in een regeltechnisch systeem.

Na de uitwerking van deze week kan je:

ˆ De eigenschappen van een 2e orde systeem bepalen uit de stapresponsie.

ˆ De eigenschappen van een 2e orde systeem bepalen uit de quasi-statische respons.

2 Achtergrond
Bij het vak elektronica is een aantal opampschakelingen doorgenomen met o.a. een eerste orde
overdracht en tweede orde overdracht. Afhankelijk van de realisatie vertoont de stapresponsie
doorschot of niet. Bij zo’n 2e orde circuit bestaande uit één opamp is het niet mogelijk om het
doorschot D en de (gedempte) eigen frequentie ω onafhankelijk van elkaar in te stellen.
In deze opdracht is het 2e orde systeem gerealiseerd met drie opamps zodat het mogelijk is om het
doorschot D onafhankelijk in te stellen ten opzichte van de gedempte eigenfrequentie ω.

1
REGEL P - PROEF 3
2021-2022

3 Voorbereiding
Bestudeer het blokschema in figuur 1. De blokjes met α erin stellen een potmeter op stand α voor.

Figuur 1: Blokschema van een elektrische schakeling

1. De input en output in figuur 1 is in volt. Noteer boven de andere lijnen de eenheid.

2. Vereenvoudig het blokschema naar een enkele overdrachtsfunctie H(s). Tip: Zie 2.4 uit [1]
en begin met het gebied binnen de stippellijnen.

3. Leidt een formule af voor ω0 en β voor dit blokschema. Tip: Zie 4.4.2 uit [1].

2
 REGEL P - PROEF 3
2021-2022

4 Uitvoering
1. Maak het schema uit figuur 1 nu in Simulink. Gebruik de blokjes Sum, Gain en Transfer
Fcn. Gebruik de waarden in tabel 1.

R1 1 MΩ
R2 1 MΩ
R3 100 kΩ
R4 100 kΩ
C1 100 nF
C2 100 nF
α1 0,576
α2 0,048

Tabel 1: Waardes voor de simulatie

4.1 Stapresponsie
2. Bied een stapresponsie aan aan de input van je Simulinkmodel (Step). Noteer het doorschot,
de piektijd, de insteltijd (5%) (Tip: zie 7.2, p153 uit [1] ) en de hoekfrequentie.

3. Vul tabel 2.

α2 β (berekend) (-) Doorschot (-) Piektijd (s) Insteltijd (5%) (s) Hoekfrequentie (rad/s)
0,048
0,096
0,192
0,339
0,480
0,960

Tabel 2: Meetwaarden voor stapresponsie.

4.2 Quasi-stationaire toestand

4. Zet de waarde voor α2 op 0,096.

5. Biedt in plaats van een stapfunctie een sinusvormig ingangsignaal aan (Sine Wave).

6. Vul tabel 3.

3
REGEL P - PROEF 3
2021-2022

Hoekfrequentie (rad/s) Frequentie (Hz) Versterking (-) Faseverschuiving (°)

5
10
23
30
50
100
200

Tabel 3: Meetwaarden voor quasi-stationaire toestand.

5 Uitwerking
1. Plaats een screenshot van je Simulinkmodel in een document.

2. Plaats tabel 2 en tabel 3 in het document.

3. Beantwoord de volgende vragen:
(a) Welke α2 geeft beste insteltijd bij de stapresponsie?
(b) Plot een grafiek van de doorschot vs. α2 . Verklaar het verloop.
(c) In het boek ( [1] blz. 85, blz. 153 en 156) zijn afleidingen en formules opgenomen voor
doorschot en insteltijd van de stapresponsie van een zuiver tweede orde proces. Zoek die
op en bereken zelf, voor α1 = 0,576 en α2 = 0,096, de waarde van de insteltijd (5%) en
het doorschot. Vergelijk dit met de meetresultaten.

Referenties
[1] A. van der Pol, H. Thomasse. Regeltechniek voor het HBO. Uitgeverij Studieboeken-specialist,
Zuid-Scharwoude, 6 edition, 2016.

Versie: 23 februari 2022 4