Professional Documents
Culture Documents
Φυσική Γ΄ Γυμνασίου
Σενάριο: Ανάκλαση του φωτός
1
2
Φυσική Γ΄ Γυμνασίου
Σενάριο
Ανάκλαση του φωτός
Ενότητα 7.1
3
4
Πίνακας περιεχομένων
Πληροφορίες Υλοποίησης Σεναρίου ................................................................................................... 6
Περιγραφή του σεναρίου .................................................................................................................... 6
Βασική Ροή του Σεναρίου .................................................................................................................... 7
Χρησιμοποιούμενα εργαλεία .............................................................................................................. 8
Χρονοπρογραμματισμός ...................................................................................................................... 9
Οδηγίες για την υλοποίηση του σεναρίου ........................................................................................ 12
Φάση 1η ...................................................................................................................................... 12
Αφόρμηση................................................................................................................................... 12
Στόχοι .......................................................................................................................................... 12
Ανάκληση γνώσεων .................................................................................................................... 12
Φάση 2η ...................................................................................................................................... 13
Δραστηριότητες μάθησης – Υποστήριξη .................................................................................... 13
Δράση/εξάσκηση – Ανάδραση ................................................................................................... 14
Φάση 3η ...................................................................................................................................... 14
Αξιολόγηση – Ενίσχυση – Ανατροφοδότηση ............................................................................. 14
Εναλλακτικοί τρόποι υλοποίησης σεναρίου ..................................................................................... 14
Ερωτήσεις διερεύνησης – Ασκήσεις .................................................................................................. 15
Βιβλιογραφία ..................................................................................................................................... 15
5
Ανάκλαση του φωτός
Τάξη
Γ΄ Γυμνασίου
Μάθημα
Ενότητα 7.1 – Ανάκλαση του φωτός
6
Βασική Ροή του Σεναρίου
7
Χρησιμοποιούμενα εργαλεία
• Εργαλεία eClass
o Ενότητες: Το μάθημα οργανώνεται σε ενό-
τητες ώστε ο μαθητής να ακολουθεί βή-
μα-βήμα την προτεινόμενη διαδικασία.
o Εργασίες: Ανάρτηση της εργασίας, υποβο-
λή του τελικού εγγράφου από τους μαθητές, διαχείριση της προθεσμί-
ας, βαθμολόγηση.
o Ασκήσεις: Για εμβάθυνση και αξιολόγηση.
o Πολυμέσα: Xρήση βίντεο από το YouTube
o Ομάδες χρηστών: Δημιουργία ομάδων μαθητών για την εκτέλεση των
δραστηριοτήτων.
o Συζητήσεις: Υποστήριξη ασύγχρονου διαλόγου ανάμεσα στα μέλη της
κάθε ομάδας κατά τη διαδικασία της επίλυσης του προβλήματος.
Πραγματοποίηση διαλόγου ανάμεσα σε όλους τους μαθητές της τάξης
κατά τη φάση της συζήτησης.
• Εργαλεία WebEx
o Διαμοιρασμός Οθόνης
o Σχολιασμός
o Δημιουργία Ομάδων
• Εξωτερικά εργαλεία:
o Ιστοσελίδες για τις προσομοιώσεις
8
Χρονοπρογραμματισμός
Τεχνολογία
Στάδιο Ενέργειες Ενέργειες
πλατφόρμας
εκπαίδευσης εκπαιδευτικού μαθητών
e-Class
• Επικοινωνούν σε
• Κατανέμει τα παιδιά σε Διαχείριση ομάδων
ομάδες τόσο στην Ενότητες
ομάδες
Webex όσο και
• Συζητήσεις
(Ασύγχρονα)
Δημιουργία ενότητας
1. Εστίαση
στην e-Class.
προσοχής
κατοπτρικής ανάκλασης
Προετοιμασία
9
Συνοψίζει ότι για να δούμε Εργαλείο πολυμέ-
ένα αντικείμενο πρέπει φως σα
από αυτό να φτάσει στα μάτια https://youtu.be/T
μας. Μολονότι το φως κινείται oI4v43yHJg
ευθύγραμμα, τονίζει ότι όταν
το φως «χτυπήσει» σε μία ε-
Σύνδεσμοι διαδι-
πιφάνεια μπορεί να αλλάξει Συμμετέχοντας στην κτύου:
κατεύθυνση κίνησης. ολομέλεια (WebEx) α- Ανάκλαση 3D
Προβάλλει το βίντεο της ανά- παντούν.
κλασης και προκαλεί συζήτη-
ση σχετικά με κανονικότητες (10 min) Ενσωμάτωση στην
που παρατηρούνται. e-Class εξωτερικού
εργαλείου
Με την βοήθεια προσομοίω-
Εκπαιδευτική Δραστηριότητα
10
Δείχνει τη φωτογραφία του
στούντιο φωτογραφίας με την
ομπρέλα και ρωτάει:
• Γιατί όταν βγάζουμε φω-
τογραφίες σε στούντιο
(π.χ. για ταυτότητα) ο φω-
τογράφος χρησιμοποιεί
μία τέτοια ομπρέλα; Γιατί
6. Δράση/εξάσκηση
(Ασύγχρονα)
9. Ενίσχυση
11
Οδηγίες για την υλοποίηση του σεναρίου
Φάση 1η
Αφόρμηση
• Ο εκπαιδευτικός χωρίζει τους μαθητές σε ο-
μάδες τόσο στην e-Class όσο και στην WebEx.
Ζητά από τους μαθητές να συνδεθούν στην e-
Class να μελετήσουν όσα περιγράφονται στις
οδηγίες της ενότητας. Στην e-Class έχει δη-
μιουργήσει μια νέα ενότητα με τίτλο: «Πώς θα
ήταν ο κόσμος μας χωρίς την ανάκλαση».
• Μέσα την ενότητα εισάγει:
o Περιοχή συζητήσεων στην περιγραφή
της οποίας περιέχεται μια φωτογραφία
που θα χρησιμοποιηθεί ως αφόρμηση.
o Στις οδηγίες των συζητήσεων ζητάει από τους μαθητές να απαντήσουν
στο ερώτημα: «Ποια από τα αντικείμενα της φωτογραφίας τα βλέπου-
με λόγω ανάκλασης και ποιο/α όχι».
• Οι μαθητές επικοινωνούν μιλώντας μέσω της WebΕx και γραπτώς μέσω του
εργαλείου συζητήσεων ομάδων στην e-Class. Αφού ανταλλάξουν απόψεις
(είτε μέσω της WebΕx είτε μέσω της περιοχής συζητήσεων της ομάδας τους)
εκφράζουν την άποψή τους καταγράφοντάς την στις Συζητήσεις.
Στόχοι
• Οι μαθητές ενημερώνονται για τους στόχους του μαθήματος.
Ανάκληση γνώσεων
• Στην ενότητα διατυπώνονται τα ερωτήματα: «Πότε βλέπουμε ένα αντικείμε-
νο; Γιατί δεν μπορούμε να δούμε πίσω μας; Πώς ξεπερνάμε το παραπάνω
πρόβλημα όταν είναι απαραίτητο να κοιτάζουμε εμπρός και ταυτόχρονα να
ελέγχουμε και πίσω μας, όπως π.χ. όταν κάνουμε ποδήλατο ή οδηγούμε;»
• Οι μαθητές συζητούν μεταξύ τους και μετά την παρέλευση του προκαθορι-
σμένου χρόνου η WebEx «διαλύει» τις ομάδες και επιστρέφει αυτόματα τους
μαθητές στην ολομέλεια. Οι μαθητές δεν κλείνουν το παράθυρο της e-Class:
12
με αυτή τη διαδικασία ο εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να δώσει έναν
σύνδεσμο Άσκησης στο chat της WebEx ώστε οι μαθητές να μεταβούν άμεσα
στην άσκηση.
Φάση 2η
Δραστηριότητες μάθησης – Υποστήριξη
• Ο εκπαιδευτικός συνοψίζει ότι για να δούμε ένα αντικείμενο πρέπει φως από
αυτό να φτάσει στα μάτια μας. Μολονότι το φως κινείται ευθύγραμμα, τονί-
ζει ότι όταν το φως «χτυπήσει» σε μία επιφάνεια μπορεί να αλλάξει κατεύ-
θυνση κίνησης.
• Προβάλλει το βίντεο της ανάκλασης. Το σταματάει σε συγκεκριμένο σημείο
και ζητάει από τα παιδιά να προβλέψουν πώς πρέπει να τοποθετηθεί ο 2ος
κύλινδρος ώστε να βλέπουμε το κερί. Εμψυχώνονται να απαντήσουν όσο πε-
ρισσότερα παιδιά στο πλαίσιο του διαθέσιμου χρόνου.
• Ρωτάει: Υπάρχει κάποια κανονικότητα; Ποιο συμπέρασμα προκύπτει από το
πείραμα; Καταγράφει τις απαντήσεις των μαθητών.
• Ρωτάει αν θα συνέβαινε το ίδιο αν το κερί ήταν πάνω σε ένα βιβλίο, ο 1ος
σωλήνας ακουμπούσε με τη μία άκρη του στο βιβλίο αλλά η άλλη άκρη του
κατέληγε στο αρχικό σημείο πρόσπτωσης, ενώ ο 2ος σωλήνας δεν άλλαζε θέ-
ση.
• Διατυπώνει αρχικά τους απαραίτητους ορισμούς (γωνία πρόσπτωσης κ.λπ.)
και κατόπιν τον 1ο νόμο της ανάκλασης (η προσπίπτουσα, η ανακλώμενη και
η κάθετη ευθεία πάνω στον καθρέφτη, στο σημείο της πρόσπτωσης, βρίσκο-
νται στο ίδιο επίπεδο) κάνοντας χρήση προσομοίωσης 3D, στην οποία μπο-
ρούν να εμφανιστούν και να αποκρυφτούν, κατά το δοκούν, όλα τα παραπά-
νω.
• Καθοδηγεί, με βάση το βίντεο, τους μαθητές να συνάγουν τον 2ο νόμο της
ανάκλασης (η γωνία πρόσπτωσης είναι ίση με τη γωνία ανάκλασης) και θέτει
το ερώτημα πού μπορεί να οφείλεται η παρατηρούμενη συμπεριφορά του
φωτός. Για να προχωρήσει στην αναζήτηση του μηχανισμού πίσω από τον 2ο
νόμο της ανάκλασης, επιδεικνύει στην ολομέλεια τις βασικές λειτουργίες της
προσομοίωσης για την αρχή του Fermat, δίνει τον σύνδεσμο της άσκησης και
χωρίζει, στην WebEx, τα παιδιά σε ομάδες. Οι μαθητές διερευνούν την αιτία
του 2ου νόμου της ανάκλασης, δηλαδή μέσω ποιας διαδρομής το φως φτάνει
13
στον μικρότερο χρόνο από την πηγή στον παρατηρητή και απαντούν σε ά-
σκηση. Διατυπώνουν τα συμπεράσματά τους στην ολομέλεια.
• Διατυπώνει την παρατήρηση ότι ο 2ος νόμος της ανάκλασης εξηγείται με βά-
ση την αρχή του ελάχιστου χρόνου.
Δράση/εξάσκηση – Ανάδραση
• Γιατί όταν βγάζουμε φωτο-
γραφίες σε στούντιο (π.χ. για
ταυτότητα) ο φωτογράφος
χρησιμοποιεί μία τέτοια ο-
μπρέλα; Γιατί δεν χρησιμο-
ποιεί απευθείας το φλας ή
έναν καθρέφτη;
• Γιατί οι καλύτερες συνθήκες
εξωτερικής φωτογράφισης είναι όταν έχει συννεφιά και όχι όταν ο ήλιος λά-
μπει στον ουρανό;
• Καθοδηγεί, ενθαρρύνει τα παιδιά στο συμπέρασμα ότι το φως ανακλάται
προς πολλές διευθύνσεις. Εισάγει το φαινόμενο διάχυση και κάνει χρήση της
αντίστοιχης προσομοίωσης.
• Ανακεφαλαιώνει τους νόμους της ανάκλασης χρησιμοποιώντας ένα Γλωσσά-
ρι.
Φάση 3η
Αξιολόγηση – Ενίσχυση – Ανατροφοδότηση
• Ανάθεση εργασίας για Ηλιοθερμικά συστήματα.
14
• Για τη γρήγορη ανακεφαλαίωση της ενότητας θα μπορούσε να χρησιμοποιη-
θεί ένα γλωσσάρι.
Βιβλιογραφία
Piccolo, D., Tipton, S., & Livers, S. D. (2020). Transitioning to Online Student Teaching. In R. E.
Ferdig, E. Baumgartner, R. Hartshorne, R. Kaplan-Rakowski, & C. Mouza (Eds.), Teaching, Technol-
ogy, and Teacher Education During the COVID-19 Pandemic: Stories from the Field (pp. 297-302):
AACE-Association for the Advancement of Computing in Education.
Nichols, M. (2003). A theory for eLearning. Educational Technology & Society, 6(2), 1-10, Avail-
able at http://ifets.ieee.org/periodical/6-2/1.html
Nian-Shing Chen , Hsiu-Chia Ko , Kinshuk & Taiyu Lin (2005) A model for synchronous learning
using the Internet, Innovations in Education and Teaching International, 42:2, 181-194, DOI:
10.1080/14703290500062599
Yeigh, T., Lynch, D., Turner, D., Fradale, P., Willis, R., & Lawless, E. (2020). Using blended learn-
ing to support whole-of-school improvement: The need for contextualisation. Education and In-
formation Technologies. doi: 10.1007/s10639-020-10114-6
Knight, R. (2006). Πέντε εύκολα μαθήματα. Στρατηγικές για την επιτυχή διδασκαλία της Φυσι-
κής. ΔΙΑΥΛΟΣ.
15
10. Οι συντελεστές
Οι συντελεστές
Για τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την υλοποίηση του προγράμματος «ταχύρρυθμης
επιμόρφωσης εκπαιδευτικών στην εφαρμογή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σε σχολικά
περιβάλλοντα», συνεργάστηκαν με διακριτούς ρόλους οι φορείς:
▪ Πανεπιστήμιο Πειραιώς
▪ Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
▪ ΙΤΥΕ-Διόφαντος
16
Άδεια 'Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike Greece 3.0' (CC-BY-NC-SA v3.0 GR).
17
Η Πράξη «Ταχύρρυθμη επιμόρφωση εκπαιδευτικών στην εφαρμογή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (ολιστική προσέγγιση)» με Κωδικό
ΟΠΣ 5070524 ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ 2014-
2020» συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο).