Kasaysayan ng Hamtic, Antique

Makasaysayang pag-unlad

Nang makarating sa isla ng Panay ang Malayan Datu na pinamumunuan ni Datu Sumakwelan, dumaong
sila sa Malandog na naging isa sa mga barangay ng Hamtic sa kasalukuyan. Sa paghahanap ng lugar na
latian at hindi angkop para sa paninirahan, lumipat sila pababa ng tatlong kilometro sa timog. doon.
Nakakita sila ng mas malawak na kapatagan na may masaganang puno at materyales na kailangan sa
pagtatayo ng kanilang mga bahay. Nang maglaon ay pinangalanan nila ang lugar na "Hamtic" dahil ang
lugar ay tinitirhan ng malalaking langgam na umuugong at gumagawa ng mga tunog ng "tik" kapag
kumagat. Ito ay sa lugar kung kailan ang unang Malayan settlement at ang pagbili ng Panay sa pagitan ni
Date Sumakwel at ng Aetas Chief. Naganap ang Datu Marikudo. Ang Panay ay binili ng isang gintong
sadok at isang gintong kuwintas.
Nang dumating ang mga Espanyol at masakop ang isla, ang lugar ay pinalitan ng pangalan na Antique na
kalaunan ay nagdala ng pangalan ng buong lalawigan sa mapa. Sa loob ng ilang panahon, nanatili si
Hamtic bilang kabiserang bayan ng lalawigan. Nang maglaon, pinalitan ng mga Kastila ang kabisera ng
San Jose de Buenavista, na inilagay ang Hamtic bilang "arabal" lamang.

Sa panahon ng Digmaang Espanyol-Amerikano, ang mga Espanyol ay nasakop ng mga Amerikano. Dahil
dito, pansamantalang inilipat ang kabiserang bayan sa Bugasong noong 1907 ngunit dahil sa mahinang
pag-access sa mga pasilidad ng transportasyon, muling pinangalanan ang San Jose de Buenavista bilang
kabiserang bayan at hanggang sa kasalukuyan.

Ang Hamtic ay naging distritong munisipalidad sa bisa ng Executive No. 3 na kinanta ng yumaong
Pangulong Ramon Magsaysay noong 1954. Ang bayan ay pormal na nahiwalay sa San Jose de Buenavista
noong Enero 20, 1954. Ang unang Alkalde, Hon. Si Pedro A. Javier ay hinirang ng Pangulo. Sa unang
halalan ng Hamtic noong 1956, natalo si Mayor Pedro A. Javier, ang unang hinirang na alkalde kay Hon.
Julian F. Pacificador na muling nahalal sa apat (4) na magkakasunod na termino. Noong halalan noong
1971, si Hon. Julian F. Pacificador tumakbo bilang Gobernador ng Lalawigan ng Antique at muli Hon. Si
Pedro A. Javier ay muling nahalal bilang alkalde ng bayan at nagsilbi sa termino hanggang 1971. Nang
maglaon, si Hon. Si Pedro A. Javier ay hinalinhan ni Hon. Julius Ll. Pacificador na noon ay municipal
councilor ngunit nanalo sa pagka-alkalde noong 1971 election at nagsilbi sa termino hanggang 1981 sa
isang hold over capacity.

Noong Marso 13, 1877, isinilang sa Hamtik, Antique si Heneral Leandro Fullon, isang rebolusyonaryong
pinuno at tagapagpalaya ng Antique noong Rebolusyong Pilipino.
Ipinagpatuloy ni Heneral Fullon ang pakikibaka para sa kalayaan at kalayaan noong Digmaang Pilipino-
Amerikano. Siya ay sumuko sa mga Amerikano noong 1901 matapos humina ang kanyang mga puwersa
dahil sa mabibigat na kaswalti.

Matapos maorganisa ang pamahalaang sibil, siya ay hinirang na Gobernador ng Lalawigan ng Antique,
isang posisyon na hawak niya hanggang sa kanyang kamatayan noong Oktubre 16, 1904.

Isang dambana bilang parangal kay Heneral Fullon kasama ang kanyang life size na estatwa ay itinayo ng
Philippine National Historical Institute sa pampublikong plaza ng Hamtic, Antique, na ngayon ay isang
iginagalang na makasaysayang palatandaan.