HILIGAYNON DECLAMATION

WAKANA: Marabilyas ang duag ka buwas-damlag

Yari ang mga nagabaga-baga nga top story of the day: Baybayin nga naka-ukit sa isa ka banga
nga nadiskubrehan sa isa ka kuweba sa Isla Asluman, isa gali ka propesiya suno sa mga
eksperto. Gintu-ad sang propesiya nga ini nga isa ka manananggal ang maga-abot agud
luwason ang Pilipinas.

“Ahe! Binuang! Pati pati man tinyo sa banga banga nga da! “
“Wakana, basi amo na ni ang ginahulat naton. Porty eight year n akita ginasakop sang China.
Wala man kuno nahimo tong international court chichika hambal ni lola!
“Ilam! Anhon ta hay natabo dun da! Dali don mang make-up pa kita! May show pa taton. Ano
oras dun ha!”
Ako si Wakana. Isa ka ag inga impersonator nga nagaperform sa High Notes Comedy Bar sa
Iloilo. Nag-hanggud ako nga intsik ang president ka Pilipinas kag way takon ti labot aber alien
man ya presidente ta! Ya importante, indi takon don magbalik sa pagkalkal ka bulawan kag
dolomite sa bukid!
“Shumi kilay mo, Wakana! Daw eroplano! Naka promo fare daa??”
“Ay huo ah. Nahuya gani takon sa contour mo Den. Bagol gali iimpersonate mo tonight? Fifik,
ning! Galusot asta sa pus-on ko contour mo. Daw ma jihi ya akis.”
“Ayha! Karon ka lang ihi. Kita don ma perform ha!”
(Singing) “Wakanane chchururut I labyu! Sobrang liit, iniipit ko pa! Guwa ay di!!!”

Hala waay untat nga split kag pagwaswas ka wig ubra namon ni Denden. Bardagulan sa
lipsynch. Pag split ko…
Hoooo!
“Ano to??? Insa’t daw may nag sungaw nga hangin?? Luh. Daw hangin nga may sip-on!
Aragay!!! Huuuyyy! Pwerte ka katol likod ko! Daw maguwa kinaon ko!”
Dali dali ako nagdalagan pakadto sa CR kag nang lock! Humabyog hawak ko sa wala.
Humabyog sa tuo! Humabyog na ang lawas ko sa wala. Humabyog pa gid sa tuo!

Aragaaay!!! Ginposess siguro ako!!!

1 | T h i s p i e c e w a s c r e a t e d b y K r i s t o ff e r R h y s G r a b a t o f o r t h e
e x c l u s i v e u s e o f t h e S c h o o l o f I n f o r m a ti o n & C o m m u n i c a ti o n s
Technology of WVSU Calinog Campus. No part of this piece
shall be used without the creator’s permission.
 HILIGAYNON DECLAMATION

Sumirit ako dalagan paguwa sa bar. Dumalagan ako samtang naga habyog ang balikawang ko
asta makalab-ot ako sa parking lot.
Lati ang bulan sa langit. Mahinay na ang music ka bar. Mas nangin matunog ang “HOOO”, ang
sungaw nga gahalin sa kalawasan ko. Daw goma nga gakupos pamatian. Dasun nagrilibat ako.
Nangin one half dulang panurukan ko sa tanan!
“Kak Kak!!!”
Hala… gusto ko mag singgit daad pay “KAK KAK” lang ga guwa nga huni sa baba ko.
“Kakak! Kakak! Kakak!”
Antis pa man ako maksinggit ka “EXCUSE ME, WAIT LANG!”… natunga ang akon sexy kag
slim nga lawas. Nagsumpit ako paibabaw nga daw burador nga waay natapos! Kag nakita ko
ang natunga nga parti ka lawas ko nga nabilin sa parking lot kag naka boots pa.
“Ay yawa! Basi masal-an daa nga basurahan!!!” Ginapirit ko gid mag landing pay indi ko
masarangan! PAglantaw ko sa likod ko… “ay yawa pagid! May pakpak ako nga pink!!!!!”

Halin sa kalangitan… nakita ko ang bilog nga isla ka Panay. Pula-pula. Daw bandira ka China.
Mga bukid nga naga-baga tungod sap ag-kaingin… mga aso halin pabrika. Kag ya dagat… mas
maitom pa sa pagka itom ka kagabihon.

Pagka-aga, nakabugtaw ako nga ara na sa kuwarto ko.

“Paano ako nakauli kadya? Kag kumpleto don lawas ko. Sin-o ayhan nauna kanamon uli? Kag
diin kami nag-volt in? Daw maiihi ako. Mayad man ja hay daw normal pa.”
Ginhabyog ko ya hawak ko sa wala. Ginhabyog ko sa tuo. Normal man. So naki-ay ki-ay ako
pakadto sa CR.
Pagaktapos ko mangihi, gin flush ko ya basin. Pero indi tunog ka tubig nga gatagasak ya nag
huni… kundi kanta nga PEARLY SHELL!
Kag gulpi lang… may naguwa nga babayi nga naka neon tshirt kag checkered pants kag may
alom sa gawi ang naguwa halin sa basin.
“Ay yawa!!!! Sino timu nga panulay kaw?!”
“Agi hepos! Ako si Lola Nora mo!”
“Lola Nora?? Dibala tigok ka don??? MURTOOOO!!!!!!”

2 | T h i s p i e c e w a s c r e a t e d b y K r i s t o ff e r R h y s G r a b a t o f o r t h e
e x c l u s i v e u s e o f t h e S c h o o l o f I n f o r m a ti o n & C o m m u n i c a ti o n s
Technology of WVSU Calinog Campus. No part of this piece
shall be used without the creator’s permission.
 HILIGAYNON DECLAMATION

“Agi naling-an ako ka sungad mo!!!! HEPOS!!!! Apo, aria ko kay tungod nalantad na propesiya.
Amo don diya ang nakasulat kag kapalaran mo. Kagab-e, nakita mo na ang pag-transform mo.”
“Kwang! Pero indi ko betttttt!!!!!”
“Wakana, ang pagka manananggal ginapanubli. Wala ginadag-an sa raffle. Wala ikaw mahimo
kay ini ang kapalaran mo. Si nanay mo, si lola mo, ako , ang nanay ko, ang lola ko, ang lola ka
lola ko… tanan kita manananggal. Kag tanan kita nakig-bato sa mga mananakop sa tagsa
naton ka panahon.”
“La… dugay nako bala one half one half kay agi ako. Ok don da bisan waay ako galupad.
Kinanglan ko pa gid ya mangin manananggal???”
“Nan. Amo da ginhalinan kung insa nasakop kita ka mga katsila, amerikano, hapon kag subong
intsik… kay tanan kamo … natunga. Natunga sa opinion bisan harap harapan na kamo gina-
tunto. Natunga sa panindugan.”
“Ti maano takon kadya?? Makig-away??”
“Kung kinahanglan, oo.”
“Tia no ihampas ko sa kuntra ko la? Make-up kit ko???”
“Nagalupad ka bala”
“O te ano ang konek??”
“Sang panahon ka hapon, mensahero ka mga gerilya si nanay ko tungod makalupad siya. Sang
martial law, ako ang nag-hatag sang paandam sa mga tawo para indi sila madula kag
mabansagan nga mga desaparecidos. Ang nanay mo, nangin tiktik sang mga matarong nga
pulis para madakpan ang naga-import sang droga sa Pilipinas.”
“Shumi. Lahi kita ka mga manananggal nga marites gali! Ti ano gusto mo ubrahon ko hay? Sino
awayon ta???”
“Lupad ka pa Amerika kag China. Gub-a ang koneksyon sang facebook, youtube kag tiktok.”
“Ano??!! “
“Kay sa Facebook, youtube kag tiktok kamo una gin-tunga sang China. Amu da madasig kita
nga nasakop. Pero kung sa diin kita nadasma, didto man kita mabangon. Kung indi ikaw ang
mahulag, sin-o ayhan ang mangisog? Ang natunga ang utok ukon ang natunga ang lawas?”

Mabug-at ang nawong ni lola samtang amat amat siya gina flush ka basin. Pareho kabug-at sa
mga tinaga nga nag kawas halin sa iya bibig.

3 | T h i s p i e c e w a s c r e a t e d b y K r i s t o ff e r R h y s G r a b a t o f o r t h e
e x c l u s i v e u s e o f t h e S c h o o l o f I n f o r m a ti o n & C o m m u n i c a ti o n s
Technology of WVSU Calinog Campus. No part of this piece
shall be used without the creator’s permission.
 HILIGAYNON DECLAMATION

Pagbating ka relo ko nga made in China karon sa gab-e, samtang lati ang bulan sa langit. May
isa ka agi nga manananggal nga naka false eye ang magakurit sa kalangitan. Ginasipit ang
tunga nga parte sang iya lawas nga naka boots pa. Mawaswas ang iya pink nga pakpak
padulong sa Amerika… kag iya pagaumpisahan ang pagbalik sang marabilyas nga kaagahon
para kanaton tanan.

***end***

4 | T h i s p i e c e w a s c r e a t e d b y K r i s t o ff e r R h y s G r a b a t o f o r t h e
e x c l u s i v e u s e o f t h e S c h o o l o f I n f o r m a ti o n & C o m m u n i c a ti o n s
Technology of WVSU Calinog Campus. No part of this piece
shall be used without the creator’s permission.