HILGAYNON DECLAMATION

MONA IN MINDANAO

“PWE!”

“Ser?”

“Ano klasi nga pangluto ja? Dali di. Dali di.”

“Ser?”

“Ihilam-os ang sabaw nga ini.”

“Ano, ser?”

“Pili ka. Ipanghilam-os mo ang sabaw nga ja sa yahong ko ukon ipaligo mo ang bilog nga
kaserola?”

“Ser… ihilamos ko dulang ser… huhuhuh…nanu man timo ser man? Insa’t gina sama mo takun ka
diya.”

“Ang linuto mo, sabor habon! Mas bagay ipanghilam-os kaysa sa kaunon!”

“Ser subrahan du gid timu ser. Pwede mo man ako akigan insa’t samahon mo gid takun kadya?”

“Oh ti mayad! Ako dlang malain di! Ikaw dulang ya gin-bata nga wara’t dagta! Matin-aw pa ya
kalag mo sa busay! Hay! Aga pa amu dun ja!”

Ako si Mona. Mona Vanguardia. Bata ako ka tanyag nga negosyante ng ani Borgo Vanguardia.
Kung bukon ikaw it hampas-lupa, may tv ikaw sa balay kag naman-an ko nga kilala niyo nga halin ako sa
isa ka respetado nga pamilya sang mga politico diya sa amun probinsiya nga ginatawag Nueva
Esperanza. Isa lang ka bati sa akon apelyido, nagakudog dun ang tanan. Gani indi ako basta-basta lang.

Tungod sa akon estado sa kabuhi kag sa brand sang concealer nga akon ginagamit, duro ang
nahisa kanakon. Sa amon eskwelahan:

“Mayette?”

“Yes, madam besty?”

“Sin-o dang babayi nga puno sang bakukang ang gawi nga luyag magkuntra kanakon bilang SBO
President?”

“Ah, si Narda Custodio ina madam. Transferee halin sa Dumaguete.”

“Amo bala. Mayette?”

1 | T h i s p i e c e w a s c r e a t e d b y K r i s t o ff e r R h y s G r a b a t o f o r t h e
e x c l u s i v e u s e o f t h e S c h o o l o f I n f o r m a ti o n & C o m m u n i c a ti o n s
Technology of WVSU Calinog Campus. No part of this piece
shall be used without the creator’s permission.
 HILGAYNON DECLAMATION

“Yes Madam Besty?”

“Kuhaa ang ipad sa akon Louie Vuitton bag.”

“Yes madam besty! Ari na madam oh.”

“Ilampos sa salog. “

“Ha?? Insa? Madam, magpugong- pugong ikaw. Ah… malahalon bala ini.”

“Kunsabagay… mahal pa ina sa kabuhi mo. PERO ILAMPOS NA!!!!!!!!”

“PAK! Ara na madam. Nagalinapta na ang Kristal kag mga piyesas niya.”

“Pahigad kay lasakon ko pa gid. Grrrrrrr!!!!!! Maisog ka nga transferee ka ha!!!!!!!!! Kuntrahon
mo gid si Mona Vanguardia???!!!! PWES!!!!! Makita mo karon ang ginapangita mo! Agay…
aragay….agay!!!!!”

“Madam! Kadamo na sing Kristal ang naga-ungot sa imo dapa dapa! Nagaslumpit na ang dugo
ho!!!!!!!”

“Mayette!!!!!!”

“Madam??!!!”

“Tawgi ko doctor!!!! Pa-injectioni ako anti-tetanus!!!!!”

Sa mansion.

“Mona… ano bala ang nagsulod sa ulo mo? Ngaa gintasak mo ang ipad mo??”

“Daddy!!!! Na super init gid ko ya!!!! Imagine daddy…. May gusto magkuntra sa akon bilang SBO
Presidente!!”

“Normal lang ina, anak. Ipakita lang ang maayo mo nga plataporma para makumbinsi mo ang
mga tawo nga ikaw ang butuhon. Pareho man ina sa pulitika.”

“Daddy I need two million tomorrow!”

“Ha? Apang, anhon mo bala ang duha ka milyon?”

“Mamakal ako boto sa school! Pakibutang na lang sa lamesa before ka maglakat daddy ha.”

2 | T h i s p i e c e w a s c r e a t e d b y K r i s t o ff e r R h y s G r a b a t o f o r t h e
e x c l u s i v e u s e o f t h e S c h o o l o f I n f o r m a ti o n & C o m m u n i c a ti o n s
Technology of WVSU Calinog Campus. No part of this piece
shall be used without the creator’s permission.
 HILGAYNON DECLAMATION

“Anak… ah…indi ako magpasugot nga mag amu ka sina. Kung gusto mo magdaog sa eleksiyon
nga ina, kinahanglang mo mangampanya. Kinahanglan mo ang mangbudlay. Malain inang gusto mo
buhaton! “

“Pero daddy, bata mo ako!”

“Apang indi ko pagkunsintihon ang imo kalainan!”

“Malain! Ako ang malain daddy? Kag sin-o ang maayo?? Kamo? Si Manong Arnaldo lang?? Sige
dad, kamo na ang maayo! Kamo na ang ginbata sa atubang sang altar! Kamo lang ya ang bata sang
diyos! Kamo lang ya ang wala nanubli sang sala ni Adan kag ni Eba! Raptaha niyo balatian niyo!”

“Nagasobra ka na, Mona!”

“Daad wala niyo dulang ako ginbata! Daad sang ginabusong ako ni mommy, ginsugo mo tana
nga magtumbo tumbo kag sumbag-sumbagon ya busong na!”

“Subrahan ka na gid… ari ang nagakadapat sa imo….uhhh!”

“Tampaon mo ako daddy? Sige tampaa ako! Pero unahan ta ikaw! PAK!”

“Ti namian kaw? Tampa mo kaugalingon mo? Ikaw Mona subrahan na gid. Pamatyag mo sa
kaugalingon mo indi na matupungan sang iban. Pwes… desisyunan ko ikaw….. bwas…. Sa takna sang
pagpanuk-turuok sang manok…. Magahimos ikaw….”

“Man-an ko dun daa dad! Mahimos ako kay palayason mo ako!”

“Tonta indi! Maupod lang ikaw nga magdul-ong sang relief goods nga aton igahatag sa mga
bakwit sang marawi.”

“Ay wow! Field trip! Bet! Pang instragram! Hashtag: CHARITY!”

Tungod wala sing mahimo, Si Mona Ardiente, nagsakay sa likod sang trak pagka alas kwatro sang
aga, sa ibabaw sang mga bugas kag de latas. Abi ko madiretso sa airport. Ay abaw! Ma roro kami gali
ya!!!! Ang Louie Vuitton trolley set ko nagkarawasdak! Ang Hermes! Ang Kate Spade! Nagkalalunay!

Pag-abot namon sa evacuation site.

“Hello, School mate.”

Daw ano nga pagtilaw sa kabuhi ko ini…. Ahhhhhh!!!! Si Narda Custodio nga karibal ko sa
posisyon…. UPOD NAMON!!!!! Pero indi gid ako pwede magpahalata.

“Hello man, school mate.”

3 | T h i s p i e c e w a s c r e a t e d b y K r i s t o ff e r R h y s G r a b a t o f o r t h e
e x c l u s i v e u s e o f t h e S c h o o l o f I n f o r m a ti o n & C o m m u n i c a ti o n s
Technology of WVSU Calinog Campus. No part of this piece
shall be used without the creator’s permission.
 HILGAYNON DECLAMATION

“Maayo man nakaupod ka sa amon, Mona.”

BRATATATATATA

“Ano ina?? “

“Ah… pusil ina, Mona. “

“Kabalo ako nga pusil ina! Tonta! Pero nga nagalinupok ina??!!”

“Sir… dalia niyo… malagyo kita! Nasundan kita sang mga rebelde!”

“Sir Mona! Dali! Magsunod ikaw sa akon!”

“Indi ako magupod sa imo ya! Basi diin mo pa ako dal-on!”

“Sir, wala na kita sing oras! Dalia sir! Dali! Diri ikaw magsulod!”

“POSO NEGRO! ?? AMO NA GID NA YA KA NUBO PANUROK MO KANAKON!!!!?????”

“Sir, wala kita sing oras! Sulod na!”

“Aaaaaaarrrrrrrryyyyyyyyyy!!!!!!!!!!!!”

Gintiklod ako ni Narda kag nagshoot gid ako sa poso negro! Indi ko maimagine ang nadangtan
ko! Grabe nag id ni ya! Indi ko na lang pag-idescribe ang sitwasyon ko kag du madigwa na ako! Pero… si
Narda nakita ko…. May ginkuot nga bagay sa bag niya. Ano ina? Lipstick? Ay gintimo niya! Ano ina
bulong pampakalma niya?? …. Ay wait!!!!! Nagsinggit siya! Nagchange costume siya dayun! OH INDI! SI
NARDA….SI…. DARNA!!!!!!!! Naglinagabong dasun sa ibabaw. Wala ko kakita kung ano ang nagkalatabo
pero wala lang dugay… nagbalik si Narda.

“Sir… tapos na ang tanan… nalutos na ang mga rebelde. Dali diri sir…dawaton ko ikaw.”

Samtang ako nagadaramul-it sa…kwan… u know…. Nagkapot sing hugot sa kamot ni Narda kag
finally nakaguwa na gid man….halin sa akon ginpanaguan.

“Narda… nakita ko na ang natabo kaina… ikaw gali si Darna?”

“Ay oo sir, sir sorry gid wala na abi ako pilian nga papanaguan sa imo…. Pero ang importante,
wala ikaw nahalitan.”

“Gani… uhm…. Narda… pasensiya lang kung ginmalditahan ta ikaw.... abi ko anay kuntra mo
ako…. Ako lang gali ang kontrabida sa kabuhi mo….sorry gid Narda ha… pa-hug bi…”

4 | T h i s p i e c e w a s c r e a t e d b y K r i s t o ff e r R h y s G r a b a t o f o r t h e
e x c l u s i v e u s e o f t h e S c h o o l o f I n f o r m a ti o n & C o m m u n i c a ti o n s
Technology of WVSU Calinog Campus. No part of this piece
shall be used without the creator’s permission.
 HILGAYNON DECLAMATION

Kag si Narda, nag-kupo man sa akon…. Bisan nagadaramulit kami sang kwan… u know….
Malipayon ako nga nag-kupo sa iya…. Kag sinsero ang akon pagpasalamat… amo gali sini ang balatyagon
kung wala nagainit ang imo ulo…. Wala nagaguluwa ang ahas sa imo ulo.

Sa eskwelahan.

“Mayette.”

“Yes, madam Besty. Ari na ang bag-o mo nga ipad. Ready ko na ilampos.”

“Indi pagilampos. Magsunod ka sa akon…. Maselfie kita kay Darna!”

***END***

5 | T h i s p i e c e w a s c r e a t e d b y K r i s t o ff e r R h y s G r a b a t o f o r t h e
e x c l u s i v e u s e o f t h e S c h o o l o f I n f o r m a ti o n & C o m m u n i c a ti o n s
Technology of WVSU Calinog Campus. No part of this piece
shall be used without the creator’s permission.