LÝ THUYẾT

Qui hoạch tuyến tính (Linear programming)

I. Khái niệm
Qui hoạch tuyến tính trong tiếng Anh gọi là Linear programming, viết tắt là LP.
Qui hoạch tuyến tính (LP) là một thuật toán nhằm tìm ra phương án tối ưu (hoặc kế
hoạch tối ưu) từ vô số các phương án quyết định. Phương án tối ưu là phương án thỏa
mãn được các mục tiêu đề ra của một hãng, phụ thuộc vào các hạn chế và các ràng buộc. 
LP đề cập đến vấn đề phân bổ nguồn lực khan hiếm giữa các hoạt động cạnh tranh
trong một phương thức tối ưu. Quyết định tối ưu mang lại hiệu quả cao nhất, lãi gộp
(Contribution Margin - CM) cao nhất hay doanh thu hoặc chi phí thấp nhất. Mô hình LP
gồm 2 thành phần:
- Hàm mục tiêu: Hãng phải xác định mục tiêu cụ thể phải đạt tới
- Các ràng buộc: Các ràng buộc dưới dạng các hạn chế về sự sẵn có của nguồn lực hay
thỏa mãn các yêu cầu tối thiểu. Như tên gọi qui hoạch tuyến tính, cả hàm mục tiêu và
các ràng buộc phải dưới dạng tuyến tính. 

II.Lịch sử
Phương pháp giải hệ phương trình truyến tính đã đã được tìm ra vào năm 1827 bởi
Fourier. Vì thế nó có tên là phương pháp loại bỏ Fourier-Motzkin.
Năm 1939, một dạng bài toán quy hoạch tuyến tính tương đương với bài toán quy
hoạch tuyến tính tổng quát được đưa ra bởi nhà toán học và kinh tế học Leonid
Kantorovich, và ông cũng chính là người đề xuất phương pháp giải nó. Trong Thế chiến
thứ 2, ông được giao cho nhiệm vụ lập bảng kế hoạch chi tiêu và thu hồi nhằm giảm chi
phí cho quân đội và tăng tổn thất cho kẻ thù. Công việc mà Kantorovich làm ban đầu bị
lãng quên. Cùng thời với Kantorovich, nhà kinh tế học người Mỹ gốc Hà Lan
T.C.Koopmans đã đưa ra các bài toán kinh tế cổ điển dưới dạng bài toán tuyến tính.
Kantorovich and Kôpmans sau đó cùng nhận giải Nobel kinh tế năm 1975. Năm 1941,
Frank Lauren Hitchcook cũng đưa các bài toán vận tải dưới dạng phương trinh tuyến tính
và đưa ra một đáp án rất giống với phương pháp simplex sau này. Hitchcook qua đời năm
1957, và giải Nobel đã không được truy tặng.

II. Ứng dụng của Qui hoạch tuyến tính

Qui hoạch tuyến tính có nhiều ứng dụng chẳng hạn như:
- Lựa chọn kết hợp đầu vào có chi phí thấp nhất cho sản phẩm sản xuất ra
- Xác định ngân sách tối ưu
- Quyết định danh mục đầu tư tối ưu (hay phân bổ tài sản)
- Phân bổ ngân sách quảng cáo cho các phương tiện thông tin
- Lên kế hoạch sử dụng máy móc
- Quyết định phương thức vận chuyển có chi phí thấp nhất
 - Lên kế hoạch cho các chuyến bay
- Phân bố nhân lực tối ưu
- Lựa chọn vị trí đặt nhà xưởng phù hợp nhất
BÀI TẬP
8.7 The advertising director for Diversey Paint and Supply, a chain of four retail stores on
Chicago’s North Side, is considering two media possibilities. One plan is for a series of
halfpage ads in the Sunday Chicago Tribune newspaper, and the other is for advertising
time on Chicago TV. The stores are expanding their lines of do-it-yourself tools, and the
advertising director is interested in an exposure level of at least 40% within the city’s
neighborhoods and 60% in northwest suburban areas.
The TV viewing time under consideration has an exposure rating per spot of 5% in
city homes and 3% in the northwest suburbs. The Sunday newspaper has corresponding
exposure rates of 4% and 3% per ad. The cost of a half-page Tribune advertisement is
$925; a television spot costs $2,000.
Diversey Paint would like to select the least costly advertising strategy that would
meet desired exposure levels.
(a) Formulate using LP.
(b) Solve the problem
Giám đốc quảng cáo của Diversey Paint and Supply, một chuỗi bốn cửa hàng bán
lẻ có trụ sở tại North Side của Chicago, đang xem xét hai khả năng truyền thông. Một kế
hoạch là một loạt các quảng cáo nửa trang trên Sunday Chicago Tribune và một kế hoạch
khác là thời gian quảng cáo trên truyền hình Chicago. Các cửa hàng đang mở rộng phạm
vi công cụ tự làm, với các giám đốc quảng cáo quan tâm đến ít nhất 40% tiếp xúc trong
các khu phố đô thị và ít nhất 60% ở vùng ngoại ô phía tây bắc.
Thời gian xem TV được xem xét có tỷ suất tiếp xúc 5% ở mỗi điểm trong một
ngôi nhà ở thành phố và 3% ở vùng ngoại ô phía tây bắc. Mỗi quảng cáo được hiển thị
trên Sunday Daily là 4% và 3%. Chi phí quảng cáo nửa trang của Tribune là 925 đô la;
Một quảng cáo xen kẽ truyền hình có giá 2.000 đô la. Diversey Paint muốn chọn
chiến lược quảng cáo có chi phí thấp nhất để đáp ứng mức độ tiếp xúc mong muốn.
(a) Sử dụng quy hoạch tuyến tính .
b) Giải quyết vấn đề
Bài giải
a. Gọi X1 : số lượng quảng cáo trên báo được đặt
X2 : số lượng điểm truyền hình đã mua
Hàm chi phí : 925X1+2000X2 -> Min
Tiếp xúc ở thành phố : 0,04X1 + 0,05X2 ≥ 0,4
Tiếp xúc ngoại ô : 0,03 X1 + 0,03 X2≥ 0,60
Ràng buộc không tích cực X1,X2 ≥0
Tiếp xúc ở thành phố :
Cho X1=0, Ta được 0,04 (0)+0,05X2=0,4, => X2=8
Cho X2=0, ta được 0,04X1+0,05 (0)=0,4 => X1=10
Tiếp xúc ở ngoại ô :
Cho X1=0 ,ta được : 0.03(0)+0.03X2=0.6 => X2=20
X2=0 , ta được: 0.03X1+0.03(0)=0.6 =>X1=20

Tọa độ Tọa độ X (X Tọa độ Y (X Giá trị của

1) 2)
O 0
A 0
B 10
C 0
D 20
hàm mục tiêu
(Z)
0 0
8 16000
0 9250
20 40000
0 18500

Chi phí nhỏ nhất =(925× 10)+(2000× 8) =9250+16000= $25,250

Vậy chi phí nhỏ nhất là : $25,250