ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. Εισαγωγή

2. Η λειτουργία των κανόνων στη σχολική τάξη

3. Συνήγορος του πολίτη και Παιδαγωγική αλληλεπίδραση

4. Συμπεράσματα

5. Επίλογος

6. Βιβλιογραφία
7.
Εισαγωγή

Η παιδαγωγική αλληλεπίδραση αποτελεί κεντρικό άξονα της σύγχρονης κοινωνίας,

στοχεύοντας στην κατασκευή ενός κοινωνικού ατόμου, το οποίο θα μπορεί να

ενταχθεί ομαλά στην εκάστοτε κοινωνία και να συμβάλει στη διαιώνισή της.

(Γκότοβος, 1999). Μεγάλη βαρύτητα για την επίτευξη του στόχου αυτού, δίνεται στη

δυναμική σχέση μεταξύ παιδαγωγού και παιδαγωγούμενου, καθώς ο πρώτος, καλείται

μετά τους γονείς, να γίνει αγωγός μετάδοσης όχι μόνο γνώσεων, αλλά κυρίως των

αξιών, των πεποιθήσεων και της κουλτούρας που χαρακτηρίζει την κοινωνία στην

οποία ζει. Βασική προϋπόθεση για την ενδυνάμωση της σχέσης αυτής, την ανάπτυξη

δεξιοτήτων των μαθητών, την καλλιέργεια του αυτοελέγχου και του σεβασμού,

καθώς και την εξασφάλιση της πειθαρχίας, είναι ο καθορισμός ενός συγκεκριμένου

πλαισίου κανόνων, οι οποίοι αντιστοιχούν και χαρακτηρίζουν την εκάστοτε κοινωνία.

(Jones & Jones, 1998).

Η λειτουργία των κανόνων στη σχολική τάξη

Είναι γεγονός ότι οι προκλήσεις στις οποίες καλείται να ανταπεξέλθει το σύγχρονο

σχολείο, είναι πολλές και διαρκώς αυξανόμενες. Οι δύσκολες καταστάσεις που

παρουσιάζονται καθημερινά στη σχολική κοινότητα, οφείλονται σε πολλούς

παράγοντες με κοινή συνισταμένη τη συνολική προσέγγιση των γονέων, το αθέατο

οικογενειακό πλαίσιο αλλά και την προσωπικότητα του εκπαιδευτικού που μαζί,

διαμορφώνουν την ψυχοσυναισθηματική πραγματικότητα του μαθητή. (Σαλβαράς,

2017). Το πλέγμα των φυσικών και κοινωνικών συνθηκών μέσα στις οποίες

λειτουργεί το κάθε παιδί, επηρεάζει καθοριστικά τις ενέργειές του (Αγαλιώτης,

2006). Σύμφωνα με τον Αγαλιώτη (2006), οι μαθητές καλούνται να συμβιβάσουν τις

προσωπικές τους ανάγκες, με τις απαιτήσεις του σχολικού περιβάλλοντος, γεγονός

που επιτυγχάνεται μέσα από την τήρηση των κανόνων του σχολείου.

Η σχολική τάξη, όπως και κάθε χώρος συνύπαρξης πολλών προσώπων, απαιτεί τον

προσδιορισμό μιας συγκεκριμένης νόρμας, μιας ορισμένης κατεύθυνσης σχετικά με

τις αποδεκτές συμπεριφορές, κάθε απομάκρυνση από τις οποίες, οδηγεί σε ένα

πλέγμα ποινών και τιμωριών.(Αγγελίδης, 2011) Για την εξασφάλιση της εύρυθμης

λειτουργίας του, το κάθε σχολικό πλαίσιο, έχει ορίσει ορισμένους κανόνες, οι οποίοι

διαχωρίζουν τις θεμιτές, από τις αθέμιτες συμπεριφορές (Apter et al., 2010). Μέσω

αυτών, τα άτομα επιτυγχάνουν την οριοθέτηση του εαυτού τους, τον αυτοέλεγχο και

το σχηματισμό αντιλήψεων και αξιών στα πλαίσια της κουλτούρας της κοινωνίας

τους.(Παντελιάδου, 2000). Αναφερόμενοι στους κανόνες αυτούς, θα λέγαμε ότι

συμφωνά με την παιδαγωγική προσέγγιση, η θέσπισή τους, οφείλει να γίνεται με ένα

σύστημα εξορθολογισμένο, ώστε να επιτευχθεί η πειθαρχία. Επιπλέον, επιτυγχάνεται

η δημιουργία ενός μαθησιακού περιβάλλοντος ευνοικού για όλους, χωρίς

αποκλεισμούς και διακρίσεις .(Μιχαηλίδης, 2009). Θα λέγαμε μάλιστα, πως

πρόκειται για μια διαδικασία που οδηγεί στην πρόληψη ή και αποτροπή δύσκολων

καταστάσεων που αφορούν προβλήματα σχέσεων και συμπεριφοράς μέσα στην τάξη,

τα οποία επηρεάζουν τη σχολική καθημερινότητα και το σχολικό κλίμα..

Η θέσπιση και τήρηση των κανόνων από το σύνολο του σχολείου, υποστηρίζει την

ανάπτυξη δεξιοτήτων αυτοελέγχου, αυτορρύθμισης και αυτοδιαχείρισης από τους

μαθητές, την ανάπτυξη δεξιοτήτων του εκπαιδευτικού για αποτελεσματική

διδασκαλία και διαχείριση της σχολικής τάξης. (Στασινός, 2016). Δεδομένης της

δημοκρατικής φύσης του σχολείου, αδιαμφισβήτητο είναι το γεγονός ότι οι κανόνες

πρέπει να τηρούνται και να μεταβάλλονται διαδραστικά, μέσα σε ένα πλαίσιο

συνεργασίας όλων των μελών που το απαρτίζουν. Έτσι, οι μαθητές τους

αντιλαμβάνονται ως δημιούργημα δικό τους, ως επέκταση των δικαιωμάτων και των

αναγκών τους. Βάσει ερευνών, οι κανόνες του σχολείου είναι σημαντικό να

θεσπίζονται στην αρχή της χρονιάς, να είναι σαφείς, σύντομοι και λίγοι στον αριθμό.

Ο εκπαιδευτικός από την πλευρά του, φροντίζει ώστε η σύστασή τους, να

αποδεικνύει την ισότητα και τη δικαιοσύνη και αντίθετα να περιορίζει την επιθυμία

των μαθητών για παντοδυναμία. (Στασινός, 2016).

Συνεχίζοντας στο επίπεδο της τήρησης των κανόνων, βασικοί λόγοι που

ενδεχομένως την παρεμποδίζουν, είναι η ανεπαρκής επικοινωνία εκπαιδευτικού-

μαθητή με έμφαση το αυταρχικό ή ανεκτικό προφίλ του πρώτου. Είναι γεγονός ότι η

μη τήρηση των κανόνων οδηγεί σε απομάκρυνση από συνθήκες μάθησης και μη

υγιούς σχολικής ζωής (Μπάμπαλης, 2012). Τέλος, ο εκπαιδευτικός είναι υπεύθυνος

για τη διατήρηση της δημοκρατικής ευαισθησίας των μαθητών, οι οποίοι καλούνται

να ανελιχθούν μέσα σε μια κοινότητα ισότητας, ευημερίας και δημιουργικότητας, στα

πλαίσια της Συμπεριληπτικής εκπαίδευσης.

Συνήγορος του πολίτη και Παιδαγωγική αλληλεπίδραση

Ο συνήγορος του Πολίτη στο κείμενό του, υπογραμμίζει τις αρχές της

Παιδαγωγικής αλληλεπίδρασης στο σύνολό τους και συγκλίνει σημαντικά προς

αυτές, στα περισσότερα σημεία του κειμένου του. Συγκεκριμένα, δίνει έμφαση στην

αναγκαιότητα για ανάπτυξη της ωριμότητας των μαθητών και την ανάληψη ευθύνης

σε όλους τους τομείς που τους αφορούν. Η Διεθνής σύμβαση για τα δικαιώματα του

παιδιού, υπογραμμίζει την ανάγκη για ελεύθερη έκφραση των απόψεων των μαθητών

και την ανάγκη για ενεργή και όχι παθητική στάση αυτών, στην καθημερινότητα της

σχολικής ζωής. Τα παραπάνω, διασφαλίζονται μέσα από τη λειτουργία των

μαθητικών κοινοτήτων, οι οποίες έχουν ως κύριο μέλημά τους, τη συνεργασία, την

ανάπτυξη διαλόγου και την κοινή λήψη αποφάσεων ανάμεσα στα μέλη της σχολικής

κοινότητας.

Από την άλλη πλευρά, ο Συνήγορος του Πολίτη έχει παρατηρήσει σημαντικά

ελλείμματα που αφορούν τη λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος. Οι ήδη

υπάρχουσες προβληματικές καταστάσεις της κοινωνίας (φτώχεια, βία κλπ)

συνδυαζόμενες με τις δυσκολίες που προκύπτουν στο σχολικό πλαίσιο, δυσχεραίνουν

το σχολικό έργο. Ο πυροσβεστικός χαρακτήρας του κανονιστικού πλαισίου, οδηγεί

συχνά σε αυθαίρετη και ασυνεπή επιβολή ποινών. Ο εκπαιδευτικός, δίχως

επιμόρφωση και καθοδήγηση, δεν εμπλέκει τους μαθητές στη λήψη αποφάσεων.

Επιπλέον, σύμφωνα με το νομοθέτη, δεν προβλέπεται η σύνταξη σχολικού

κανονισμού στα δημόσια σχολεία, σε αντίθεση με τα ιδιωτικά, όπου είναι

υποχρεωτική. Ο κανονισμός, επικεντρώνεται στις υποχρεώσεις των μαθητών και όχι

στα δικαιώματά τους, ενώ υπάρχει ατιμωρησία στις απρεπείς συμπεριφορές των

εκπαιδευτικών.

Συμπεράσματα

Το κείμενο του Συνήγορου του πολίτη, υπογραμμίζει την ανάγκη για την ανάδειξη

ενός σχολείου δημοκρατικού, με ισότιμη πρόσβαση όλων των μαθητών σε αυτό, με

ευαισθησία στη διαφορετικότητα και την ιδιαιτερότητα των μελών του. Ωστόσο,

εντοπίζει λάθος κατευθύνσεις σε ό, τι αφορά τις μαθητικές κοινότητες, καθώς αυτές

στην πράξη, λειτουργούν προαιρετικά και τυπικά, δίχως να εμπλέκουν ουσιαστικά

τους μαθητές, δίνοντας μεγαλύτερη εξουσία στους εκπαιδευτικούς. Υπογραμμίζει

μάλιστα, ότι ο θεσμός των μαθητικών κοινοτήτων, που θα έπρεπε να είναι κύτταρο
δημοκρατικής ζωής και βάση για την εκπαίδευση των μαθητών σε όλα τα επίπεδα,

έχει υποβαθμιστεί και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί βήμα και πεδίο ανάπτυξης

της προσωπικότητάς τους.

Επίλογος

Παρακολουθώντας το κείμενο του Συνήγορου του πολίτη, με ευκρίνεια παρατηρούμε

ότι οι απόψεις του για τα συστατικά που είναι απαραίτητα σε ένα σύγχρονο, υγιές

σχολείο, συστατικά όπως η δικαιοσύνη, η ισότητα, η ενεργός συμμετοχή όλων των

μελών, εντοπίζονται και στις αρχές τις παιδαγωγικής αλληλεπίδρασης. Ωστόσο, όπως

αναφέρεται έντονα και στο κείμενό του, στην πράξη συχνά, η λειτουργία του

σχολείου δεν υποστηρίζει τις αξίες αυτές, γεγονός που τελικά καθορίζει το

πραγματικό προφίλ της σχολικής μονάδας. Η προσπάθεια για την αντιμετώπιση των

προβλημάτων είναι δύσκολη. Οπωσδήποτε οι καταστάσεις αλλάζουν δύσκολα.

Αλλάζουν όμως από εμάς. Άλλωστε, όσο δύσκολα κι αν είναι τα πράγματα, είναι

πάντα προτιμότερο να ανάψουμε ένα κερί από το να καταριόμαστε το σκοτάδι.

Βιβλιογραφία
Αγαλιώτης, Ι (2006). Διδασκαλία Παιδιών με δυσκολίες μάθησης και προσαρμογής.
Ελληνικά Γράμματα..

Αγγελίδης Π. (2011).Παιδαγωγικές της Συμπερίληψης. Εκδόσεις Διάδραση

Γκότοβος, Α. Ε. (1999). Παιδαγωγική Αλληλεπίδραση. Επικοινωνία και κοινωνική

μάθηση στο σχολείο. Gutenberg.

Μιχαηλίδης Κ. (2009). Συνεκπαίδευση και αναπηρία, Θεωρητική και Εμπειρική

Κοινωνιολογική Προσέγγιση. Εκδόσεις: Παπασωτηρίου

Μπάμπαλης, Θ. (2012). Η ζωή στη σχολική τάξη. Διάδραση

Παντελιάδου Σ. (2000). Μαθησιακές δυσκολίες και εκπαιδευτική πράξη. Τι & Γιατί.
Εκδόσεις: Ελληνικά γράμματα

Σαλβαράς Γ. (2017). Διδασκαλία παιδιών με ειδικές ανάγκες στο συνηθισμένο

σχολείο. Εκδόσεις: Γρηγόρη

Στασινός Δ.(2016). Η ειδική εκπαίδευση 2020 Plus. Για μια συμπεριληπτική ή ολική
εκπαίδευση στο νέο-ψηφιακό σχολείο, με ψηφιακούς πρωταθλητές.
Εκδόσεις:Παπαζήση

Apter, B. Arnold, C. &Swinson, J. (2010). Amass observation of student and teacher

behavior in British primary classrooms. Educational Psychology in Practice.

Chalvin, M. J. (2004). Αποτρέποντας τις συγκρούσεις και τη βία. Σαββάλα.

Jones ,V. &Jones, L. (1998). Comprehensive classroom management. Creating

communities of support and solving problems. Pearson.