ÐUÚUUîUÜÆ ÐUÜðUäºîàôÂÚUÜ ¶ÆîàôÂÚUÜ ¨

ÎðÂàôÂÚUÜ ÜUÊUðUðàôÂÚàôÜ

ÐUÚUUîUÜÆ äºîUÎUÜ
ÖUðîUðU¶ÆîUÎUÜ
ÐUØUÈUUðUÜ

ÐußíáÕuÏuÝ î»ËÝÇÏuÛÇ ë»Ïïáñ

ÂáõÙuÝÛuÝ U.
UuÕuûÉÛuÝ U.

¾É»ÏïñáÝuÛÇÝ ÐußíÇã Ø»ù»ÝuÝ»ñÇ

Ïu½ÙuÏ»ñåáõÙ
¸uëuËáëáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ï»ùëï

Øuë 1

ºðºìUÜ 2002
 Ðî¸ 681.3

¾É»ÏïñáÝuÛÇÝ hußíÇã Ù»ù»ÝuÝ»ñÇ Ïu½ÙuÏ»ñåáõÙ: ¸uëuËá-

ëáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ï»ùëï: U.Î. ÂáõÙuÝÛuÝ, U.Î. UuÕuûÉÛuÝ:
ÐuÛuëïuÝÇ å»ïuÏuÝ ×uñïuñu·ÇïuÏuÝ huÙuÉëuñuÝ. ºñ¨uÝ,
2002Ã., 113 ¿ç:

¶ñuËáëÝ»ñª Ðî ë»ÏïáñÇ ¹áó., ï.·.Ã. è.ä. ä»ïñáëÛuÝ

ºñØضÐÆ-Ç ·ÉË. ÇÝŻݻñÇ ï»ÕuÏuÉ, ï.·.Ã. Ê.¶. ÞuéáÛuÝ

¸uëuËáëáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ï»ùëïÁ Ïu½ÙíuÍ ¿ huÙuÓuÛÝ ‚¾ÐØ

Ïu½ÙuÏ»ñåáõÙ‛ uéuñÏuÛÇ Íñu·ñÇÝ, áñÁ ¹uëuíuݹíáõÙ ¿ øÐ ¨ Æ
¹»åuñïuÙ»ÝïÇ áõëuÝáÕÝ»ñÇÝ: ¸ÇïuñÏíáõÙ »Ý ¾ÐØ-Ç Ïuéáõó-
íuÍùuÛÇÝ ¨ ·áñÍuéÝáõÃÛuÝ, ÇÝãå»ë Ýu¨ hñuÙuÝÝ»ñÇ ¨ ïíÛuÉÝ»ñÇ
Ý»ñÏuÛuóÝ»Éáõ huñó»ñÁ: Ü»ñÏuÛuóíáõÙ »Ý hÇÙÝuÏuÝ ÃíuÛÇÝ
ëË»ÙuÝ»ñÇ (ÇÝãå»ë ÏáÙµÇÝuóÇáÝ ïÇåÇ, uÛÝå»ë ¿É hÇßáÕáõÃÛáõÝáí)
ÏuéáõóÙuÝ ëϽµáõÝùÝ»ñÁ, ÝÏuñu·ñíáõÙ »Ý ûå»ñuóÇáÝ ëuñù»ñÇ
ÏuéáõóÙuÝ hÇÙÝuÏuÝ ëϽµáõÝùÝ»ñÁ, µ»ñíáõÙ »Ý hÇÙÝuÏuÝ
ÃíuµuÝuÏuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏuïuñÙuÝ uÉ·áñÇÃÙÝ»ñÁ
¨ ÝñuÝó ÏuéáõóíuÍùÝ»ñÁ:

лÕÇÝuÏÝ»ñÁ Çñ»Ýó »ñuËïu·ÇïáõÃÛáõÝÝ »Ý huÛïÝáõÙ ·ñuËáë-

Ý»ñ è.ä»ïñáëÛuÝÇÝ ¨ Ê. ÞuéáÛuÝÇÝ, Ðî ë»ÏïáñÇ ¹áó»Ýï Ð. Uuñ-
¹uñÛuÝÇÝ ¨ ËÙµu·Çñ Ü. ÊuãuïñÛuÝÇÝ:

2
 Ü»ñuÍáõÃÛáõÝ

UéuñÏuÛÇ ÝåuïuÏÝ ¿ ÅuÙuÝuÏuÏÇó ùáÙ÷ÛáõûñÝ»ñÇ

·áñÍuéÝáõÃÛuÝ ¨ ÏuéáõóÙuÝ hÇÙÝuÏuÝ ëϽµáõÝùÝ»ñÇ Ý»ñÏu-
ÛuóÝ»ÉÁ: ÀݹáõÝíuÍ ¿ ïuñµ»ñ»É ùáÙ÷ÛáõûñuÛÇÝ
huÙuÏuñ·»ñÇ
×uñïuñuå»ïáõÃÛáõÝÁ ¨ ÏuéáõóíuÍùuÛÇÝ Ïu½ÙuÏ»ñåáõÙÁ:
Öuñïuñuå»ïáõÃÛáõÝ ï»ñÙÇÝÁ áñáßáõÙ ¿ hußíÇã huÙuÏuñ·Ç
Ïu½ÙuÏ»ñåÙuÝ ¨ åñáó»ëáñÇ ýáõÝÏóÇuÝ»ñÇ ëϽµáõÝùÝ»ñÁ ¨
åuïÏuÝáõÙ ¿ ùáÙ÷ÛáõûñÇ uÛÝ µÝáõÃu·ñ»ñÇÝ, áñáÝù áõÝ»Ý
uÝÙÇçuÏuÝ u½¹»ÍáõÃÛáõÝ Íñu·ñÇ ÏuïuñÙuÝ ïñuÙuµuÝáõÃÛuÝ
íñu: Öuñïuñuå»ïáõÃÛuÝ µÝáõÃu·ñ»ñÇ ÃíÇÝ »Ý
åuïÏuÝáõÙ åñáó»ëáñÇ hñuÙuÝÝ»ñÇ huíuùuÍáõÝ, ïuñµ»ñ
ïÇåÇ ïíÛuÉÝ»ñÇ ýáñÙuïÝ»ñÁ, Íñu·ñuíáñáÕÇÝ ï»ëuÝ»ÉÇ
åñáó»ëáñÇ é»·ÇëïñÝ»ñÁ, ûå»ñuݹݻñÇ huëó»uíáñÙuÝ
Ù»Ãá¹Ý»ñÁ, hÇßáÕáõÃÛuÝ Ïu½Ùu- Ï»ñåÙuÝ Ùá¹»ÉÝ»ñÁ ¨ uÛÉÝ:
Öuñïuñuå»ïáõÃÛáõÝÁ Ý»Õ ÇÙuëïáí ¹u Íñu·ñuíáñáÕÇ
ï»ëuÏ»ïÇó huÙuÏuñ·Ç uåuñuïuÛÇÝ ÙÇçáóÝ»ñÇ ÏáÙåÉ»ùëÇ
Ý»ñÏuÛuóÝ»ÉÝ ¿ Ù»ù»Ýu-ÏáÕÙÝáñáßíuÍ É»½íáí:
øáÙ÷ÛáõûñÇ ÏuéáõóíuÍùuÛÇÝ Ïu½ÙuÏ»ñåáõÙ (ÙÇÏñá×uñïu-
ñuå»ïáõÃÛáõÝ) ï»ñÙÇÝÁ »ÝÃu¹ñáõÙ ¿ ûå»ñuóÇáÝ µÉáÏ»ñÇ (ëuñù»ñÇ)
¨ ÝñuÝó ÷áËÏuåuÏóíuÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙÇuóáõÃÛáõÝÁ, áñÁ uåuháíáõÙ
¿ ×uñïuñuå»ïáõÃÛuÝ ÙßuÏÙuÝ ÷áõÉáõÙ ÁݹáõÝíuÍ áñáßáõÙÝ»ñÇ
ÇñuÏuÝuóáõÙÁ: ÎuéáõóíuÍùuÛÇÝ Ïu½ÙuÏ»ñåÙuÝ µÝáõÃu·ñ»ñÇ
ÃíÇÝ »Ý åuïÏuÝáõÙ Íñu·ñuíáñáÕÇó ÃuùÝíuÍ huÙuÏuñ·Ç
uåuñuïuÛÇÝ ÇñuÏuÝuóÙuÝ ¹»ïuÉÝ»ñÁ, hñuÙuÝÝ»ñÇ ÏuïuñÙuÝ
Ïu½ÙuÏ»ñåáõÙÁ (hñuÙuÝÝ»ñÇ ÏáÝí»»ñ), ûå»ñuݹݻñÇ
huëó»uíáñÙuÝ Ù»Ãá¹Ý»ñÁ, ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏuïuñÙuÝ
Õ»ÏuíuñáõÙÁ, ûå»ñuïÇí hÇßáÕáõÃÛuÝ Ùá¹áõÉÝ»ñÇ Ïu½ÙuÏ»ñåáõÙÁ
¨ uÛÉÝ:
øáÙ÷ÛáõûñÝ»ñÇ ÙßuÏÙuÝ ÷áñÓÁ óáõÛó ¿ ïuÉÇë, áñ
×uñïu- ñuå»ïáõÃÛáõÝÁ µuíuÏuÝÇ åuhåuÝáÕuÏuÝ ¿ ¨ ÙÝáõÙ ¿
uÝ÷á÷áË
»ñÏuñ ÅuÙuÝuÏÇ ÁÝÃuóùáõÙ, ÇëÏ
ÙÇÏñá×uñïuñuå»ïáõÃÛáõÝÁ ï»ËÝáÉá·ÇuÝ»ñÇ ½uñ·uóÙuÝ h»ï
uñu· ÷á÷áËíáõÙ ¿:

1. ¾ÐØ–Ç ußËuïuÝùÇ ëϽµáõÝùÁ, hñuÙuÝÝ»ñÇ ¨

ïíÛuÉÝ»ñÇ ÏuéáõóíuÍùÝ»ñÁ
üáÝ – Ü»ÛÙuÝÇ Ïu½ÙuÏ»ñåÙuÙµ ¾ÐØ – Ç ÏuéáõóíuÍùÁ
ÄuÙuÝuÏuÏÇó ¾ÐØ – Ý»ñÇ Ù»Í ÙuëÝ áõÝÇ üáÝ – Ü»ÛÙuÝÇ
Ïu½ÙuÏ»ñåáõÙ: ¾ÐØ – Ç ußËuïuÝùÇ hÇÙùáõÙ ÁÝÏuÍ ¿ Íñu·ñuÛÇÝ
Õ»ÏuíuñÙuÝ ëϽµáõÝùÁ, áñÁ 19–ñ¹ ¹uñáõÙ uéuçuñÏ»É ¿ ´»µÇçÁ:
3
¾ÐØ-Ç uéuñÏuÛÇ hÇÙùáõÙ hußíuñÏÝ»ñÇ Íñu·ñÇ ï»ëùáí óuÝÏuóuÍ
ËݹñÇ ÉáõÍÙuÝ uÉ·áñÇÃÙÝ ¿:
UÉ·áñÇÃÙÁ í»ñçÝuÏuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ huíuùuÍáõ ¿, áñÁ
áñáßáõÙ ¿ ËݹñÇ ÉáõÍáõÙÁ í»ñçuíáñ ùuÝuÏáõÃÛuÙµ
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙÇçáóáí: ¾ÐØ–Ç huÙuñ Íñu·ÇñÁ huݹÇëuÝáõÙ ¿
Ïuñ·uíáñíuÍ hñuÙuÝÝ»ñÇ h»ñÃuÏuÝáõÃÛáõÝÝ, áñÁ »ÝÃuÏu ¿
ÙßuÏÙuÝ (ISO 2382/1-84 ëïݹuñï):
üáÝ-Ü»ÛÙuÝÇ ¾ÐØ–Ç ÏuéáõóíuÍùÁ Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿ ÝÏuñ 1.1-áõÙ:

ØáõïùÇ ëuñù ú ÐU ºÉùÇ ëuñù

ÂîU ÔU UñïuùÇÝ ÐU

ÜÏuñ 1.1
úÐUU – ûå»ñuïÇí hÇßáÕ ëuñù (ÏuÙ hÇÙÝuÏuÝ hÇßáÕáõÃÛáõÝ):
îíÛuÉÝ»ñÇ ¨ Íñu·ñ»ñÇ ÙïuåuhÙuÝ huÙuñ:
ÂîU – ÃíuµuÝuÏuÝ-ïñuÙuµuÝuÏuÝ ëuñù: ÂîU-áõÙ
ÏuïuñíáõÙ »Ý ïíÛuÉÝ»ñáí ÃíuµuÝuÏuÝ ¨ ïñuÙuµuÝuÏuÝ
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ:
ÔU – Õ»ÏuíuñÙuÝ ëuñù: UåuháíáõÙ ¿ hñuÙuÝÝ»ñÇ
ÁÝïñáõÃÛáõÝÁ hÇßáÕáõÃÛáõÝÇó ¨ ÝñuÝó ÏuïuñáõÙÁ:
ØáõïùÇ ëuñùÁ uåuháíáõÙ ¿ uñïuùÇÝ ëuñùÇó ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ
Ý»ñÙáõÍáõÙÁ hÇßáÕáõÃÛáõÝ:
ºÉùÇ ëuñùÁ uåuháíáõÙ ¿ ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ ¹áõñë µ»ñáõÙÁ
uñïuùÇÝ ÙÇçuíuÛñ:
ÆÝýáñÙuóÇuÛÇ ÷áËuÝóÙuÝ ßÕÃuÝ»ñÁ ÝÏuñ 1-áõÙ åuïÏ»ñíuÍ
»Ý áõÕÇÕ ·Íáí, ÇëÏ Õ»ÏuíuñáÕ u½¹uÝßuÝÇ ßÕÃuݪ Ï»ïu·Íáí:
ØáõïùÇ ëuñùÇ ÙÇçáóáí ÇñuÏuÝuóíáõÙ ¿ ÉáõÍíáÕ
ËݹÇñÝ»ñÇ
Íñu·ñ»ñÇ ¨ ïíÛuÉÝ»ñÇ Ý»ñÙáõÍáõÙÁ ¾ÐØ: UϽµÇó
Ý»ñÙáõÍíuÍ ÇÝýáñÙuóÇuÝ ÙïuåuhíáõÙ ¿ úÐU-áõÙ, ÇëÏ h»ïá
ï»Õu÷áËíáõÙ ¿ uñïuùÇÝ hÇßáÕ ëuñù, áñÁ ÝuËuï»ëíuÍ
¿ ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ
»ñÏuñuï¨ åuh»Éáõ huÙuñ, ¨ áñï»Õ Ó¨uíáñíáõÙ ¿
huïáõÏ Íñu·ñuÛÇÝ ûµÛ»ÏïÁª ýuÛÉÁ: üuÛÉÁ ÇÝýáñÙuóÇáÝ
½uÝ·íuÍ ¿ (Íñu·Çñ, ïíÛuÉÝ»ñ, ï»ùëï ¨ uÛÉÝ),
ï»ÕuíáñíuÍ uñïuùÇÝ 4
hÇßáÕáõÃÛáõÝáõÙ: UñïuùÇÝ ëuñù»ñÁ ÏÇñuéáõÙ »Ý ·ï»É »ñÏñáñ¹
ë»ñÝ¹Ç ¾ÐØ-Ý»ñáõÙ: Uéuí»É ïuñuÍíuÍ ÅuÙuÝuÏuÏÇó
uñïuùÇÝ hÇßáÕ ëuñù»ñÇ ÃíÇÝ »Ý åuïÏuÝáõÙ Ùu·ÝÇëuÏuÝ
ëÏuíuéuÏÝ»ñÇ íñu ÐU-Ý»ñÁ: ØáõïùÇ-»ÉùÇ ëuñù»ñÁ ÍuéuÛáõÙ
»Ý ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ Ó¨u÷áËÙuÝÁ ùáÙ÷ÛáõûñuÛÇÝ Ý»ñùÇÝ ï»ëùÇó
(µÇÃ, µuÛï) uÛÝ ï»ë- ùÇ, áñÁ huñÙuñ ¿ û·ïu·áñÍÙuÝ huÙuñ:
ØáõïùÇ ëuñù»ñÇ ÃíÇÝ »Ý åuïÏuÝáõÙª ëï»ÕÝußuñÁ, ÙÏÝÇÏÁ,
ëÏuÝ»ñÁ, çáÛëïÇÏÁ: ºÉùÇ ëuñù»ñÇÝ »Ý åuïÏuÝáõÙª
¹Çë÷É»ÛÁ, ïåÇãÁ, uÏáõëïÇÏ ëuñùuíáñáõÙÝ»ñÁ:
ýáÝ-Ü»ÛÙuÝÇ Ù»ù»ÝuÝ»ñáõÙ Çñu·áñÍíuÍ ¿ åuhåuÝíáÕ Íñu·-
ñÇ ëϽµáõÝùÁª Íñu·ñ»ñÁ ¨ ïíÛuÉÝ»ñÁ åuhåuÝíáõÙ »Ý ÝáõÛÝ hÇßáÕáõ-
ÃÛuÝ Ù»ç:
ÂîU ¨ ÔU huÙuñíáõÙ »Ý Ï»ÝïñáÝuÏuÝ åñáó»ëáñÇ hÇÙùÁ:
äñáó»ëáñÁ huÙuñíáõÙ ¿ ùáÙ÷ÛáõûñÇ hÇÙÝuÏuÝ hußíáÕuÏuÝ
µÉáÏÁ, áñáí ¨ áñáßíáõÙ ¿ Ýñu uñu·u·áñÍáõÃÛáõÝÁ: üáÝ–Ü»ÛÙuÝÇ
×uñïuñuå»ïáõÃÛáõÝÁ ¾ÐØ–Ç ÏuéáõóÙuÝ ÙÇuÏ ïuñµ»ñuÏÁ ã¿:
Ô»ÏuíuñáÕ ëuñùÁ ÁÝÏuÉáõÙ ¿ ÇÝýáñÙuóÇuÝ áñå»ë hñuÙuÝ,
ÇëÏ ÂîU-ݪ ïíÛuÉ: ÆÝýáñÙuóÇuÛÇ Ýíu½u·áõÛÝ ÙÇuíáñÝ ¿ µÇÃÁ,
ÙÇÝÇÙuÉ huëó»uíáñíáÕ ÙÇuíáñÁª µuÛïÁ ( 8 µÇà ): ¾ÐØ-Ý
uåuháíáõÙ
¿ ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ µu½ÙuÏáÕÙuÝÇ ÙßuÏáõÙ. ÁݹáõÝáõÙ, ÙßuÏáõÙ,
hÇßáõÙ ¨ uÝhñuÅ»ßï ï»ëùáí uñïuÍáõÙ: ÆÝýáñÙuóÇuÛÇ ÁݹáõÝáõÙÁ
ÏuïuñáõÙ ¿ Ý»ñÙáõÍÙuÝ ëuñùÁ, ÙßuÏáõÙÁª åñáó»ëáñÁ,
ÙïuåuháõÙÁª hÇßáÕáõÃÛáõÝÁ , ÇëÏ uñïuÍáõÙÁ ª »ÉùÇ ëuñùÁ:
ÐÇßáÕáõÃÛáõÝÁ ( úÐU) Ý»ñÏuÛuóÝáõÙ ¿
0 µçÇç huçáñ¹uÏuÝ huëó»Ý»ñáí µçÇçÝ»ñÇ
1 µçÇç ½uÝ·íuÍ: ÚáõñuùuÝãÛáõñ µçÇç áõÝÇ Çñ
2 µçÇç huëó»Ý: ÐñuÙuÝÝ»ñÁ ¨
. ïíÛuÉÝ»ñÁ åuhíáõÙ »Ý µçÇçÝ»ñáõÙ ,
. Ý»ñÏuÛuóÝ»Éáí
. ‚0‛ – Çó ¨ ‚1‛ – Çó Ïu½ÙíuÍ huíuùuÍáõÝ»ñ:
ÆÝýáñÙuóÇuÛÇ ÷áùñu·áõÛÝ ùuÝuÏÁ 1
1023 µçÇç µÇà ¿, áñï»Õ ÏuñáÕ ¿ ÉÇÝ»É ‚0‛ ÏuÙ ‚1‛:

ÜÏuñ 1.2
ÐñuÙuÝÝ»ñÇ Ý»ñÏuÛuóÝ»ÉÁ ¾ÐØ – áõÙ
ÆÝýáñÙuóÇuÛÇ ÙßuÏáõÙÁ Çñu·áñÍíáõÙ ¿ Íñu·ñuÛÇÝ
ÙÇçáóÝ»ñáí: Ìñu·ÇñÁ Ïu½ÙíuÍ ¿ hñuÙuÝÝ»ñÇ h»ñÃuÏuÝáõÃÛáõÝÇó
¨ Ý»ñÏuÛuóÝáõÙ ¿ ÙßuÏÙuÝ uÉ·áñÇÃÙ, áñÁ ÝÏuñu·ñíuÍ ¿ ïíÛuÉ
¾ÐØ-Ç hñuÙuÝÝ»ñÇ huÙuÏuñ·Ç É»½íáí: ÐñuÙuÝÁ Ù»ù»ÝuÛuÏuÝ
µué ¿, áñÁ µuÕÏuóuÍ ¿ 2 ÙuëÇó` ·áñÍáÕáõÃÛuÝ Ïá¹Çó ( ¶Î) ¨ ûå»-
5
ñuݹݻñÇ huëó»Ý»ñÇó: ÐñuÙuÝÁ µuóuhuÛï ÏuÙ áã µuóuhuÛï
ï»ëùáí åuñáõÝuÏáõÙ ¿ hñuÙuÝÇ ÏuïuñÙuÝ uñ¹ÛáõÝùÇ ¨ huçáñ¹
hñuÙuÝÇ huëó»Ý»ñÁ: àñå»ë ÏuÝáÝ hñuÙuÝÁ åuñáõÝuÏáõÙ ¿ áã û
h»Ýó ûå»ñuݹݻñÁ, uÛÉ uÛÝ é»·ÇëïñÇ ÏuÙ hÇßáÕáõÃÛuÝ
µçÇçÇ huëó»Ý»ñÁ, áõñ ·ñuÝóíuÍ »Ý uÛ¹ ûå»ñuݹݻñÁ:
¾ÐØ-Ý»ñÇ ½uñ·uóÙuÝ h»ï ÙÇuÅuÙuÝuÏ ½uñ·uó»É ¿ Ýu¨
ÝñuÝó hñuÙuÝÝ»ñÇ huÙuÏuñ·Á: UéuçÇÝ ¾ÐØ-Ý»ñÁ
û·ïu·áñÍáõÙ
¿ÇÝ 4 - huëó»uÝÇ hñuÙuÝÝ»ñ, áñáÝù uÛÅÙ ã»Ý û·ïu·áñÍíáõÙ: UÛë
hñuÙuÝÝ»ñáõÙ µuóÇ ûå»ñuݹݻñÇ huëó»Ý»ñÇó ·ñuÝóíáõÙ ¿ñ Ýu¨
huçáñ¹ hñuÙuÝÇ huëó»Ý: Ìñu·ñuíáñáÕÇÝ uéuí»É huñÙuñ
¿ û·ïu·áñÍ»É 3–huëó»uÝÇ hñuÙuÝÝ»ñ, áñáÝó
ýáñÙuïÁ Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿ ÝÏuñ 1.3-áõÙ:

¶Î A1 A2 A3
ÜÏuñ 1.3
¶Î -- ·áñÍáÕáõÃÛuÝ Ïá¹, áñáßáõÙ ¿ uÛÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ,
áñÁ å»ïù ¿ ÏuïuñÇ hñuÙuÝÁ: úå»ñuݹݻñÁ -- uÛÝ ïíÛuÉÝ»ñÝ
»Ý, áñáÝó h»ï ÏuïuñáõÙ »Ý ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ:
A1 , A2 -- uÛ¹ ûå»ñuݹݻñÇ huëó»Ý»ñÝ »Ý:
A3 -- uñ¹ÛáõÝùÇ ï»Õu¹ñÙuÝ huëó»Ý:
ÆÝýáñÙuóÇuÛÇ hÇÙÝuÏuÝ Ó¨u÷áËáõÙÁ ·ñuÝóáõÙ »Ý ‘
( A1)  ( A2)  (A3)
(  ) -- uÛÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ ¿ , áñÁ Ïu ¶Î – áõÙ:
¸ÇïuñÏ»Ýù ûñÇÝuÏ` Y = ( a + b)  ( c - d) :
Ìñu·ÇñÁ ·ñ»Ýù Ù»ù»ÝuÛuÏuÝ Ïá¹»ñáí: ºÝÃu¹ñ»Ýù , áñ Íñu·Ç-
ñÁ ·ïÝíáõÙ ¿ úÐU - Ç 100 – ñ¹ µççÇó ëÏëíuÍ: ºÃ» úÐU – Ç ÍuíuÉÁ
210 = 1024 µçÇç ¿, uåu huëó»Ý Ý»ñÏuÛuóÝ»Éáõ huÙuñ åuhuÝçíáõÙ
¿ 10 Ïuñ·: ¶Î– Ç huÙuñ ÁÝïñ»Ýù 4 Ïuñ·:

¶Î A1 A2 A3
4 µÇà 10 µÇà 10 µÇà 10 µÇÃ
ÜÏuñ 1.4

UÕÛáõëuÏ 1 –áõÙ Ý»ñÏuÛuóíuÍ »Ý ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ïá¹»ñÁ:

6
 UÕÛáõëuÏ 1
¶Î ¶áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ
0001 + ADD
0010 - SUB
0011  MUL
0100 / DIV
0101 Halt( stop)

A,B,C,D ûå»ñuݹݻñÁ ¨ Y uñ¹ÛáõÝùÁ ï»Õu¹ñáõÙ »Ýù Íñu·ñÇó

h»ïá: Uë»ÙµÉ»ñ ïÇåÇ É»½íáí ·ñuÍ Íñu·ÇñÝ áõÝÇ h»ï¨ÛuÉ ï»ëùÁª
ADD A, B, T1
SUB C, D, T2
MUL T1, T2, Y
HALT
A: a ûå»ñuݹ
B: b ûå»ñuݹ
C: c ûå»ñuݹ
T1: t1
T2: t2
Y: y uñ¹ÛáõÝù
Ø»ù»ÝuÛuÏuÝ Íñu·ÇñÝ áõÝÇ h»ï¨ÛuÉ ï»ëùÁ ª
UÕÛáõëuÏ 2
Ðuëó» ¶Î A1 A2 A3 Ø»ÏÝ
0000000100 0001 0000001000 0000001001 0000001100
0000000101 0010 0000001010 0000001011 0000001101
0000000110 0011 0000001100 0000001101 0000001110
0000000111 0101 0000000000 0000000000 0000000000
0000001000 0000 0000000000 0000000000 0000000001 a
0000001001 0000 0000000000 0000000000 0000001000 b
0000001010 0000 0000000000 0000000000 0000001010 c
0000001011 0000 0000000000 0000000000 0000001001 d
0000001100 0000 0000000000 0000000000 0000001001 t1
0000001101 0000 0000000000 0000000000 0000000001 t2
0000001110 0000 0000000000 0000000000 0000001001 y

UÕÛáõëuÏÇ ïáÕ»ñÇÝ huÙuåuïuëËuÝáõÙ ¿ »ñÏáõuÏuÝ ï»ëùáí

Ý»ñÏuÛuóíuÍ hÇßáÕáõÃÛuÝ µçÇçÝ»ñÇ åuñáõÝuÏáõÃÛáõÝÁ: ÐÇßáÕáõÃÛuÝ
µçÇçÇÝ»ñÇ huëó»Ý»ñÁ Ý»ñÏuÛuóíuÍ »Ý §Ðuëó»¦ ëÛáõÝáõÙ:

7
 ÐñuÙuÝÇ ÏuïuñáõÙÝ uÝóÝáõÙ ¿ h»ï¨ÛuÉ ÷áõÉ»ñÁª hñuÙuÝÇ
ÁÝïñáõÙ, ·áñÍáÕáõÃÛuÝ Ïá¹Ç í»ñÍuÝáõÙ, ûå»ñuݹݻñÇ ÁÝïñáõÙÁ
úÐU-Çó, ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ÏuïuñáõÙÁ ,uñ¹ÛáõÝùÇ ·ñuÝóáõÙÁ úÐU-áõÙ:
Ìñu·ÇñÁ ·ïÝíáõÙ ¿ hÇßáÕáõÃÛuÝ Ù»ç ëÏëuÍ (100) 2 huëó»áí
µçÇçÇó: Ìñu·ñÇ ÏuïuñáõÙÝ ÇñuÏuÝuóíáõÙ ¿ h»ï¨ÛuÉ
Ï»ñå: Ìñu·ñÇ uéuçÇÝ hñuÙuÝÁ ÁÝûñóíáõÙ ¿ ûå»ñuïÇí hÇßáÕ
ëuñùÇó Õ»ÏuíuñáÕ ëuñù: Ô»ÏuíuñáÕ ëuñùÁ ÏuïuñáõÙ ¿
hñuÙuÝÇ
·áñÍáÕáõÃÛuÝ Ïá¹Ç í»ñÍuÝáõÙÁ (Ù»ñ ûñÇÝuÏáõÙ ¹u §·áõÙuñ»É¦
hñuÙuÝÝ ¿) ¨ áõÕuñÏáõÙ ÝñuÝ ÂîU: лïá A1(1000)2 huëó»áí
ÏuïuñíáõÙ ¿ uéuçÇÝ ûå»ñuÝ¹Ç ÁÝûñóáõÙÁ hÇßáÕáõÃÛáõÝÇó,
áñÁ áõÕuñÏíáõÙ ¿ ÂîU: лïá A2(1001)2 huëó»áí ÏuïuñíáõÙ ¿
¹ÇÙáõÙ hÇßáÕáõÃÛuÝÁ »ñÏñáñ¹ ûå»ñuݹÁ ëïuÝuÉáõ huÙuñ, áñÁ
ÝáõÛÝå»ë áõÕuñÏíáõÙ ¿ ÂîU: UÛÝáõh»ï¨, »ñµ »ñÏáõ ûå»ñuݹݻñÁ
ÁÝûñóíuÍ
»Ý hÇßáÕáõÃÛáõÝÇó, ÂîU-áõÙ ÏuïuñíáõÙ ¿ §·áõÙuñáõÙ¦
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ: ¶áñÍáÕáõÃÛuÝ uñ¹ÛáõÝùÁ ·ñuÝóíáõÙ ¿
hÇßáÕáõÃÛáõÝ A3(1101)2 huëó»áí: UÛëùuÝÇó h»ïá Õ»ÏuíuñáÕ
ëuñùÁ uÝóÝáõÙ ¿ (101)2 huëó»áí huçáñ¹ hñuÙuÝÇ
ÏuïuñÙuÝÁ: ÐñuÙuÝÝ»ñÇ ÏuïuñáõÙÁ í»ñÁ ÝßíuÍ Ó¨áí ï»ÕÇ
¿ áõÝ»ÝáõÙ uÛÝùuÝ, ÙÇÝ㨠hÇßáÕáõÃÛáõÝÇó ãÁÝûñóíÇ (101)2 Ïá¹áí
HALT hñuÙuÝÁ:
ºñÏáõ huëó»uÝÇ hñuÙuÝÇ ýáñÙuïÁ µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ1.5-áõÙ:

¶Î A1 A2
ÜÏuñ 1.5
( A1)  ( A2)  A1 ÏuÙ ( A1)  ( A2)  A2
¶áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ ÏuïuñíáõÙ ¿ uÛÝ ûå»ñuݹݻñÇ ÝÏuïÙuÙµ,
áñáÝù ·ïÝíáõÙ »Ý A1 ¨ A2 huëó» áõÝ»óáÕ µçÇçÝ»ñáõÙ ¨ uñ¹ÛáõÝùÁ
·ñuÝóíáõÙ ¿ ÏuÙ A1 ÏuÙ A2 ûå»ñuÝ¹Ç huëó»áõÙ:
ºñÏáõ huëó»uÝÇ hñuÙuÝÝ»ñÁ uí»ÉÇ ÷áùñuÍuíuÉ »Ý, ùuÝ
»ñ»ù huëó»uÝÇ hñuÙuÝÝ»ñÁ, ùuÝÇ áñ hñuÙuÝÇ ¹ußïáõÙ µuóuÏu-
ÛáõÙ ¿ A3 huëó»Ý:
ÐñuÙuÝÇ »ñÏuñáõÃÛáõÝÁ uí»ÉÇ ÷áùñuóÝ»Éáõ, ÇÝãå»ë Ýu¨
Ù»Ï ï»ÕuÝáó ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ Ïuïuñ»Éáõ ÝåuïuÏáí
û·ïu·áñÍáõÙ
»Ý Ù»Ï huëó»uÝÇ Ù»ù»ÝuÝ»ñ:
Ø»Ï huëó»uÝÇ hñuÙuÝÇ ï»ëùÁ µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 1.6-áõÙ:

¶Î A1
ÜÏuñ 1.6
Ø»Ï huëó»uÝÇ hñuÙuÝÇ ÏuïuñÙuÝ ëϽµáõÝùÁ h»ï¨ÛuÉÝ ¿:
UéuçÇÝ ûå»ñuݹÁ ï»ÕuíáñíuÍ ¿ huïáõÏ ÏáõïuÏÇãáõÙ –

8
uÏáõÙáõÉÛuïáñáõÙ: ºñÏñáñ¹ ûå»ñuݹÁ hÇßáÕáõÃÛuÝ A ¹ußïÇ Ù»ç
¿: Uñ¹ÛáõÝùÁ ·ñuÝóíáõÙ ¿ uÏáõÙáõÉÛuïáñÇ Ù»ç ( accumulator) :
( acc)  (A)  ( acc):
Ø»Ï ûå»ñuÝ¹Ç hñuÙuÝÁ Ïuïuñí»ÉÇë ûå»ñuݹÁ ÁÝïñíáõÙ ¿ A
¹ußïáí áñáßíáÕ hÇßáÕáõÃÛuÝ µççÇó, ÇëÏ uñ¹ÛáõÝùÁ ï»Õu÷áËíáõÙ ¿
huïáõÏ ÏáõïuÏáÕ é»·Çëïñ ª uÏáõÙáõÉÛuïáñ (acc):
ºñÏáõ ûå»ñuÝ¹Ç hñuÙuÝÁ Ïuïuñí»ÉÇë uéuçÇÝ ûå»ñuݹÁ
·ïÝíáõÙ ¿ uÏáõÙáõÉÛuïáñáõÙ, ÇëÏ »ñÏñáñ¹Á ª A huëó»áí hÇßáÕáõÃÛuÝ
µççáõÙ: Uñ¹ÛáõÝùÁ ÏñÏÇÝ áõÕuñÏíáõÙ ¿ acc:
¸ÇïuñÏ»Ýù ûñÇÝuÏ: Y=a+b
LOAD A ; acc  ( A
)
ADD B ; acc ( acc ) +( B
) STORE Y ; Y  ( acc )
UÝhuëó» hñuÙuÝÝ»ñáõÙ ûå»ñuݹݻñÝ ÇñuÏuÝáõÙ ã»Ý
ÝßíáõÙ, ÇëÏ ûå»ñuݹݻñÇ huëó»Ý»ñÁ ¨ uñ¹ÛáõÝùÇ ·ñuÝóÙuÝ
ï»ÕÁ
»ÝÃu¹ñíáõÙ »Ý, ûñÇÝuÏ ª ëï»ÏuÛÇÝ hÇßáÕáõÃÛuÝ h»ï ußËuï»ÉÇë:
ÄuÙuÝuÏuÏÇó ¾ÐØ-Ý»ñÁ û·ïu·áñÍáõÙ »Ý 1-huëó»uÝÇ ¨ 2-
huëó»uÝÇ hñuÙuÝÝ»ñ ¨ áõÝ»Ý hñuÙuÝÝ»ñÇ ÙÇ ùuÝÇ
ýáñÙuïÝ»ñ: àñå»ë ÏuÝáÝ CISC åñáó»ëáñÝ»ñáõÙ (Complete
Instruction Set Computers) hñuÙuÝÝ»ñÝ áõÝ»Ý ïuñµ»ñ »ñÏuñáõÃÛáõÝ
1-Çó ÙÇÝ㨠15 µuÛï: RISC ( Reduced Instruction Set Computers)
åñáó»ëáñÝ»ñáõÙ hñuÙuÝÝ»ñÇ »ñÏuñáõÃÛáõÝÁ hÇÙÝuÏuÝáõÙ ÝáõÛÝ ¿,
ÇëÏ ùuÝuÏÁ uí»ÉÇ ùÇã ¿, ùuÝ CISC åñáó»ëáñÝ»ñáõÙ:
¸ÇïuñÏ»Ýù y = ( a+b ) c – d / e uñïuhuÛïáõÃÛuÝ hußíuñÏÙuÝ
Íñu·ñÇ ûñÇÝuÏÁ: 2 - huëó»uÝÇ ¾ÐØ-Ç huÙuñ Íñu·ÇñÁ h»ï¨ÛuÉÝ ¿
ADD A, B ; Aa+b
MUL A, C ; A  (a + b)c
DIV D, E ; D  d/e
SUB A, D ; A  (a + b)c –
d/e
MOV Y, A ; Ya
HALT ; ¹u¹uñáõÙ
úå»ñuïÇí hÇßáÕáõÃÛuÝ ÍuíuÉÝ ¿ 4096 (212 ), ·áñÍáÕáõÃÛuÝ
Ïá¹Ç Ïuñ·»ñÇ ùuÝuÏÁ – 4, hñuÙuÝÇ »ñÏuñáõÃÛáõÝÁ – 28, Íñu·ñÇ
ÍuíuÉÁ – 28 x 6 = 168 µÇÃ: úÐU-ÇÝ ¹ÇÙáõÙÝ»ñÇ ùuÝuÏÁ – 14:
1 – huëó»uÝÇ ¾ÐØ-Ý»ñÇ Íñu·ÇñÁ.
LOAD A ; аcc  а
АDD B ; аcc  а + b
MUL C ; аcc  (а + b) c
STORE C ; C  аcc
LOAD D ; аcc  d
9
 DIV E ; аcc  d/e аcc  (аcc) / (Е)
STORE D ; D  аcc
LOAD C ; аcc  (a + b)c
SUB D ; аcc  (а + b)c – d/e аcc  (аcc) – (D)
STORE Y ; Y аcc
HALT ; ¹u¹uñáõÙ
ÐñuÙuÝÇ »ñÏuñáõÃÛáõÝÁ – 16, Íñu·ñÇ ÍuíuÉÁ – 16x11 =
176 µÇÃ; úÐU-ÇÝ ¹ÇÙáõÙÝ»ñÇ ùuÝuÏÁ – 10:
ÆÝãå»ë »ñ¨áõÙ ¿ ûñÇÝuÏÇó, 1–huëó»uÝÇ Ù»ù»ÝuÝ»ñáõÙ, ãÝuÛuÍ
áñ Ïuïuñí»É »Ý ÉñuóáõóÇã hÕáõÙÝ»ñ hÇßáÕáõÃÛuÝÁ huÝÙuÝ
¨ µuÅuÝÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ Ïuïuñ»Éáõ ÅuÙuÝuÏ,
ûå»ñuݹݻñÁ ëïuÝuÉáõ huÙuñ hÇßáÕáõÃÛuÝÁ ¹ÇÙáõÙÝ»ñÇ ùuÝuÏÁ
Ïñ×uïíáõÙ ¿:
Îuñ»ÉÇ ¿ ½·uÉÇáñ»Ý ÷áùñuóÝ»É úÐU-ÇÝ
¹ÇÙáõÙÝ»ñÇ hu×uËuÏuÝáõÃÛáõÝÁ, û·ïu·áñÍ»Éáí Ý»ñùÇÝ
é»·ÇëïñuÛÇÝ hÇßáÕáõÃÛáõÝÁ:
ÄuÙuÝuÏuÏÇó åñáó»ëáñÝ»ñÝ áõÝ»Ý Çñ»Ýó Ïu½ÙáõÙ 8-Çó (x86
ÏuÙ IA-32) ÙÇÝ㨠128( Itanium ÏuÙ IA-64) ÁݹhuÝáõñ ÝßuÝuÏÙuÝ
é»·ÇëïñÝ»ñ (ÀÜè): RISC åñáó»ëáñÝ»ñáõÙ ÀÜè- Ç ùuÝuÏÁ uí»ÉÇ
ßuï ¿, ùuÝ CISC åñáó»ëáñÝ»ñáõÙ:
16 ÀÜè-áí ¨ úÐU-Ç ÍuíuÉÁ huíuëuñ 4096 µué hñuÙuÝÝ»ñÇ
ýáñÙuïÁ Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿ ÝÏuñ 1.7-áõÙ:

¶Î R1 R2 ¶Î R1 A
u) µ)
ÜÎuñ 1.7
u) – ‚é»·Çëïñ–é»·Çëïñ‛ ïÇåÇ hñuÙuÝ
µ) -- ‚é»·Çëïñ – hÇßáÕáõÃÛáõÝ‛ ïÇåÇ hñuÙuÝ
Y – Ç uñÅ»ùÇ hußíuñÏÙuÝ Íñu·ÇñÝ ¿ ª
LOAD R1, A ; R1  a
ADD R1, B ; R1  a + b
MUL R1, C ; R1  (a + b)c
LOAD R2, D ; R2  d
DIV R2, E ; R2  d/e
SUB R1, R2 ; R1  (R1) –
(R2) STORE Y, R1 ; Yy
HALT ; ¹u¹uñáõÙ
Ìñu·ñÇ »ñÏuñáõÃÛáõÝÝ ¿ 20x6 + 1x4 + 1x8 =132 µÇÃ, úÐU–Ç
¹ÇÙáõÙÝ»ñÇ ùuÝuÏÁ – 6: úÐU-ÇÝ ¹ÇÙáõÙÝ»ñÇ ·áõÙuñuÛÇÝ ùuÝuÏÁ –

10
14: úñÇÝuÏÇó »ñ¨áõÙ ¿, áñ ÀÜè –Ç û·ïu·áñÍáõÙÁ Ïñ×uïáõÙ ¿
¨ Íñu·ñÇ ÍuíuÉÁ ¨ úÐU- ÇÝ ¹ÇÙáõÙÝ»ñÇ ùuÝuÏÁ:

Uï»ÏuÛÇÝ Ïu½ÙuÏ»ñåÙuÙµ ¾ÐØ

Uï»ÏuÛÇÝ Ïu½ÙuÏ»ñåÙuÙµ ¾ÐØ-Ý»ñáõÙ ûå»ñuݹݻñÇ ¨
ÙÇçuÝÏÛuÉ hußíuñÏÝ»ñÇ uñ¹ÛáõÝùÝ»ñÇ åuhåuÝÙuÝ huÙuñ
û·ïu·áñÍáõÙ »Ý ëï»ÏÁ: Uï»ÏÁ hÇßáÕáõÃÛáõÝ ¿, áñÁ ·áñÍáõÙ ¿ LIFO
(Last In First Out) ëϽµáõÝùáí: ¶áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ ÏuïuñíáõÙ ¿ uÛÝ
ûå»ñuݹݻñÇ h»ï, áñáÝù ·ïÝíáõÙ »Ý ëï»ÏÇ ·u·uÃÇÝ (Top of
Stack), Áݹ áñáõÙ ûå»ñuݹݻñÁ ëï»ÏÇó h»éuóíáõÙ »Ý, ¨ uñ¹ÛáõÝùÁ
ï»ÕuíáñíáõÙ ¿ ëï»ÏÇ ·u·uÃÇÝ: Uï»ÏÇ h»ï ußËuïuÝùÇ huÙuñ
û·ïu·áñÍíáÕ hÇÙÝuÏuÝ hñuÙuÝÝ»ñÝ »Ý ª
PUSH (Push Down), POP (Pop Up), µáÉáñ ÃíuµuÝuÏuÝ ¨
ïñuÙuµuÝuÏuÝ hñuÙuÝÝ»ñÁ:
PUSH ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ¹»åùáõÙ ïíÛuÉÝ»ñÁ Ý»ñÙáõÍíáõÙ »Ý ëï»Ï,
ÇëÏ uí»ÉÇ áõß Ý»ñÙáõÍíáÕ ïíÛuÉÝ»ñÁ ·uÉÇë »Ý ëï»ÏÇ ·u·uÃÇÝ
¨ ÝuËáñ¹ ·ñuÝóíuÍ ïíÛuÉÝ»ñÁ hñíáõÙ »Ý ëï»ÏÇ Ý»ñù¨Ç ïáÕ»ñ:
POP ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ¹»åùáõÙ ëï»ÏÇ Ý»ñù¨Ç ïáÕÇ (µççÇ)
åuñáõÝuÏáõÃÛáõÝÁ ¹áõñë ¿ ÙÕíáõÙ, ÇëÏ ÙÝuóuÍ µáÉáñ ïíÛuÉÝ»ñÁ
ï»ÕuíáñíáõÙ »Ý 1 ïáÕ í»ñ¨áõÙ:
ÂíuµuÝuÏuÝ ¨ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ
ÏuïuñÙuÝ åñáó»ëáõÙ, ëÏëuÍ ëï»ÏÇ ·u·uÃÇó, ÏuïuñíáõÙ
¿ ïíÛuÉÝ»ñÇ ¹áõñë ÙÕáõÙÁ ëï»ÏÇó (PUSH), uåu ëïuóíuÍ
uñ¹ÛáõÝùÁ Ý»ñÙáõÍíáõÙ ¿ ëï»Ï (POP):
ÂíuµuÝuÏuÝ ¨ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ÙßuÏÙuÝ hñuÙuÝÝ»ñÁ
uÝhuëó» »Ý: ÂíuµuÝuÏuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ hußíuñÏÙuÝ
Íñu·ÇñÝ ¿ huÙuñíáõÙ ÈáõÏuߨÇãÇ ·ñuÝóáõÙÁ ÏuÙ
åáëïýÇÏëuÛÇÝ
·ñuÝóáõÙÁ:
0ñÇÝuϪ a+b – ëáíáñuÏuÝ (ÇÝýÇÏë) ·ñuÝóáõÙ, ÇëÏ ab+ åáëï-
ýÇÏë ·ñuÝóáõÙ: ¶áñÍáÕáõÃÛuÝ ÝßuÝÁ ·ñíáõÙ ¿ ûå»ñuݹݻñÇó uç:
Îu½Ù»Ýù Íñu·Çñ y = (a +b)*c – d/e
uñïuhuÛïáõÃÛuÝ hußíuñÏÇ huÙuñ: ÂíuµuÝuÏuÝ
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÍuéÇ hÇÙuÝ íñu áñáßáõÙ »Ýù uñïuhuÛïáõÃÛuÝ
É»huÏuÝ ·ñuÝóáõÙÁ (ÝÏuñ 1.8):

11
 ‾‾
ÌuéÇ ßñçuÝóáõÙÁ
ëÏëáõÙ »Ýù Ý»ñù¨Ç ÓuË
×ÛáõÕÇó
X / Y=ab+cxde/-

c d e
+

a b
ÜÏuñ 1.8
ÐñuÙuÝÝ»ñÇ ýáñÙuïÝ»ñÁ Ý»ñÏuÛuóíuÍ »Ý ÝÏuñ 1.9-áõÙ:
4 4 12
¶Î ¶Î Ðuëó»
u) µ)
ÜÏuñ 1.9
u) uÝhuëó» hñuÙuÝ µ) PUSH, POP hñuÙuÝÝ»ñ
Ìñu·ÇñÁª
PUSH A PUSH E
PUSH B DIV
ADD SUB
PUSH C POP Y
MUL HALT
PUSH

D
Ìñu·ñÇ »ñÏuñáõÃÛáõÝÁ – 16x6 + 4x5 = 116 µÇÃ: úÐU-ÇÝ
¹ÇÙáõÙÝ»ñÇ ùuÝuÏÁ – 6: ÐñuÙuÝÝ»ñÇ ùuÝuÏÁ – 6:
UïuóíuÍ uñ¹ÛáõÝùÝ»ñÁ Ý»ñÏuÛuóÝ»Ýù uÕÛáõëuÏÇ ï»ëùáí:

UÕÛáõëuÏ 3
2-huëó»- 1-huëó» ÀÜè-Ç Uï»Ïáí
uÝÇ ¾ÐØ uÝÇ ¾ÐØ ¾ÐØ ¾ÐØ
Ìñu·ñÇ »ñÏuñáõÃÛáõ- 168 176 132 116
ÝÁ µÇûñáí
ÐñuÙuÝÝ»ñÇ 6 11 8 11
¹ÇÙáõÙÝ»ñÇ ùuÝuÏÁ
úÐU ûå»ñuݹݻñÇÝ 14 10 6 6
¹ÇÙáõÙÝ»ñÇ ùuÝuÏÁ

12
 Àëï Ù»ñ ûñÇÝuÏÇ hÇßáÕáõÃÛuÝ uéuí»É Ù»Í ÍuíuÉ ¿ åuhuÝ-
çáõÙ 1-huëó»uÝÇ hñuÙuÝÝ»ñÇ huÙuÏuñ·Á, ÇëÏ uÙ»Ýu÷áùñÝ ¿ ª uÝ-
huëó» huÙuÏuñ·Á: úÐU – Ç ¹ÇÙáõÙÝ»ñÇ uÙ»ÝuùÇã
ùuÝuÏÝÁ
·ñuÝóí»É ¿ 2-huëó»uÝÇ ÁݹhuÝáõñ ÝßuÝuÏÙuÙµ é»·ÇëïñÝ»ñÇ ¾ÐØ-
Ý»ñáõÙ, ÇëÏ uÙ»ÝußuïÁª 1- ¨ 2- huëó»uÝÇ ¾ÐØ-Ý»ñáõÙ:

îíÛuÉÝ»ñÇ ïÇåÇ ÏuéáõóíuÍùÁ

¾ÐØ-Ý»ñÁ ÏuïuñáõÙ »Ý ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ ÙßuÏáõÙ, áñÝ Çñ
ýǽÇÏu- ÏuÝ µÝáõÛÃáí ÏuñáÕ ¿ ÉÇÝ»É ÃíuÛÇÝ, ï»ùëïuÛÇÝ,
·ñuýÇÏuÏuÝ, ÓuÛÝuÛÇÝ ¨ uÛÉÝ: òuÝÏuóuÍ ÇÝýáñÙuóÇu å»ïù
¿ Ý»ñÏuÛuóíÇ
»ñÏáõuÏuÝ ï»ëùáí: ÆÝýáñÙuóÇuÛÇ ïuñµ»ñ ï»ëuÏÝ»ñÇ
Ãí»ñ, ï»ùëï»ñ, ·ñuýÇÏu, ÓuÛÝ áõÝ»Ý Ïá¹uíáñÙuÝ Çñ»Ýó
ûñ»ÝùÝ»ñÁ: îíÛuÉÝ»ñÇ Ïá¹uíáñÙuÝ í»ñÍuÝáõÙÁ Çñu·áñÍíáõÙ
¿ Íñu·ñÇ hñuÙuÝÝ»ñÁ Ïuïuñ»ÉÇë:
îíÛuÉÝ»ñÇ ï»ëuÏÝ»ñ
ÆÝýáñÙuóÇuÛÇ hÇÙÝuÏuÝ ÙÇuíáñÝ»ñÝ »Ý µÇÃ, µuÛï( 8 µÇÃ), 2
µuÛï ( x86 åñáó»ëáñáõÙ – µué), ÏñÏÝuÏÇ µué ( 4 µuÛï), ùuéuÏÇ
µué ( 8 µuÛï):
äñáó»ëáñÁ ußËuïáõÙ ¿ ïíÛuÉÝ»ñÇ h»ï¨ÛuÉ Ó¨»ñÇ h»ï.
ýÇùëíuÍ ëïáñuÏ»ïáí uÙµáÕç Ãí»ñ, »ñÏáõuÏuÝ - ïuëuÏuÝ
uÙ- µáÕç Ãí»ñ, ëuháÕ ëïáñuÏ»ïáí ÇñuÏuÝ Ãí»ñ: üÇùëíuÍ
ëïáñuÏ»- ïáí Ãí»ñÇ ëïáñuÏ»ïÇ ¹ÇñùÁ »ñÏáõuÏuÝ
ýáñÙuïáõÙ ËÇëï áñáßíuÍ ¿:
UÙµáÕç Ãí»ñÇ Ý»ñÏuÛuóÝ»ÉÁ
ÄuÙuÝuÏuÏÇó åñáó»ëáñÝ»ñÁ, áñå»ë ûå»ñuݹݻñ
û·ïu·áñ- ÍáõÙ »Ý ÝßuÝáí ¨ uéuÝó ÝßuÝÇ uÙµáÕç Ãí»ñ:
UÙµáÕç Ãí»ñÇ ýáñÙuïÝ»ñÁ Ý»ñÏuÛuóíuÍ »Ý ÝÏuñ 1.10-áõÙ:

2n-1 2n-2 21 20 2n-1 2n-2 21 20

an-1 an-2 a1 a0 S an-2 a1 a0
u) µ)
ÜÏuñ 1.10
u) -- uéuÝó ÝßuÝÇ uÙµáÕç Ãí»ñÇ ýáñÙuïÁ,
µ) -- ÝßuÝáí uÙµáÕç Ãí»ñÇ ýáñÙuïÁ:
S ( Sign) – ÝßuÝuÛÇÝ Ïuñ·
S = 0 ¹ñuÏuÝ Ãí»ñÇ huÙuñ
S = 1 µuóuëuÏuÝ Ãí»ñÇ huÙuñ
á - Ïuñ·uÝÇ uéuÝó ÝßuÝÇ uÙµáÕç Ãí»ñÇ ÙÇçuÏuÛùÝ ¿
0  IAI  2n -1
13
 ´uóuëuÏuÝ Ãí»ñÇ h»ï ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ Ïuïuñ»Éáõ
huÙuñ û·ïu·áñÍáõÙ »Ý ÝáõÛÝ ÃíÇ áõÕÇÕ, huÏu¹uñÓ ¨ ÉñuóáõóÇã
Ïá¹»ñ:
àõÕÇÕ Ïá¹Á Ó¨uíáñíáõÙ ¿ ÃíÇ µuóuñÓuÏ uñÅ»ùÇÝ
ÝßuÝuÛÇÝ Ïuñ·áõÙ ‘’1’’ uí»ÉuóÝ»Éáí:
úñÇÝuÏ ’ A = - an-2 an-3 ..........a1 a0 n – 1 Ïuñ·uÝÇ ÃÇí
AáõÕ = 1 an-2 an-3 ........... a1 a0
úñÇÝuϪ n=8 A = - 12 A= -
1100 AáõÕ = 10001100
ÐuÏu¹uñÓ Ïá¹Á Ó¨uíáñíáõÙ ¿ h»ï¨ÛuÉ Ï»ñåª ÃíÇ µuóuñÓuÏ
uñÅ»ùÇ µáÉáñ Ïuñ·»ñÁ ßñçíáõÙ »Ý, ÇëÏ ÝßuÝÇ Ïuñ·áõÙ ¹ñíáõÙ ¿ ‘’1’’:
AhuÏ = 1 an-2 an-3 ....... a1 a0
n = 8 A = - 12 A = - 1100
IAI = 00001100
A huÏ = 11110011
ÈñuóáõóÇã Ïá¹Á Ó¨uíáñíáõÙ ¿ ÃíÇ huÏu¹uñÓ Ïá¹Ç í»ñçÇÝ
( ÷áùñ) Ïuñ·ÇÝ 1 ·áõÙuñ»Éáí:
A Éñ = A huÏ + 00....01

A = 11110011
Éñ
+ 1
11110100
ÐuÏu¹uñÓ ¨ ÉñuóáõóÇã Ïá¹»ñÁ û·ïu·áñÍíáõÙ »Ý
·áõÙuñÙuÝ ¨ huÝÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ Ïuïuñ»Éáõ ÅuÙuÝuÏ
¨ ÏáãíáõÙ »Ý ÅËïíuÍ Ïá¹»ñ:
ÎuåÁ µuóuëuÏuÝ ÃíÇ ¨ Ýñu ÅËïíuÍ Ïá¹Ç ÙÇç¨
îñíuÍ ¿ ÃÇíª
A< 0 A huÏ = 1 an-2 an-3 .............a1 a0
|A| = 0 an-2 an-3.............a1 a0
|A| + A huÏ = 1 an-2 an-3 ........a1 a0 + 0 an-2 an-3 ....... a1 a0 =
111. 1 =2n – 1
n
A huÏ = 2n – 1 - |A|
|A| + A Éñ = 2n – 1 + 1 = 2n
A Éñ = 2n - |A|
UÛÉ Ï»ñå uÛë µuÝuÓ¨Á Ïuñ»ÉÇ ¿ Ý»ñÏuÛuóÝ»É h»ï¨ÛuÉ Ó¨áí`
n-2
A = -2n-1 an-1 +  ai 2i , áñï»Õ an-1` ÝßuÝuÛÇÝ Ïuñ·Ý ¿:
i=0

A < 0 ÃíÇ ÉñuóáõóÇã Ïá¹Á ¹u uÛ¹ ÃíÇ |A| Ùá¹áõÉÇ ÉñuóáõÙÝ ¿

ÙÇÝ㨠2n :
14
 àõÕÇÕ ¨ huÏu¹uñÓ Ïá¹»ñÝ áõÝ»Ý ¹ñuÏuÝ ¨ µuóuëuÏuÝ 0:
ÈñuóáõóÇã Ïá¹Ý áõÝÇ ÙÇuÛÝ ¹ñuÏuÝ 0: 8 µÇÃuÝáó ÃíÇ áõÕÇÕ ¨
huÏu¹uñÓ Ïá¹»ñÇ ÙÇçuÏuÛù»ñÁ -127  A  127
8 µÇÃuÝáó Ãí»ñÇ µáÉáñ Ïá¹»ñÁ µ»ñíuÍ »Ý uÕÛáõëuÏ 4-áõÙ:
ÈñuóáõóÇã Ïá¹áí Ý»ñÏuÛuóíuÍ Ãí»ñÝ áõÝ»Ý h»ï¨ÛuÉ
ÙÇçuÏuÛùÁ`
-128  A  127
ÀݹuÝáõñ ¹»åùáõÙ n – Ïuñ·uÝÇ µáÉáñ Ãí»ñÇ ÙÇçuÏuÛùÝ ¿’
áõÕÇÕ ¨ huÏu¹uñÓ Ïá¹»ñÇ ¹»åùáõÙ - ( 2n-1 – 1)  A  2n-1 – 1,
ÉñuóáõóÇã Ïá¹Ç ¹»åùáõÙ - 2  A  2n-1 – 1 :
n-1

UéuÝó ÝßuÝÇ Ãí»ñÇ huÙuñ 0  A  2n – 1:

UéuÝó ÝßuÝÇ UÕÛáõëuÏ 4

uÙµáÕç Ãí»ñ ÜßuÝáí uÙµáÕç Ãí»ñ
8 Ïuñ·uÝáó UéuÝó àõÕÇÕ ÐuÏu- Èñuóáõ-
Ïá¹ ÝßuÝÇ Ïá¹ ¹uñÓ Ïá¹ óÇã Ïá¹
0000 0000 0 0 0 0
0000 0001 1 1 1 1
0000 0010 2 2 2 2
0000 0011 3 3 3 3
. . . . .
. . . . .
. . . . .
0111 1111 127 127 127 127
1000 0000 128 -0 -127 -128
1000 0001 129 -1 -126 -127
1000 0010 130 -2 -125 -126
. . . . .
. . . . .
. . . . .
1111 1110 254 -126 -1 -2
1111 1111 255 -127 -0 -1

ÐuÝñuhußíuÛÇÝ ·áõÙuñÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏuïuñáõÙ

ÈñuóáõóÇã Ïá¹áí Ãí»ñÇ ·áõÙuñáõÙ ¨ huÝáõÙ:
¸ÇïuñÏ»Ýù ·áõÙuñÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏuïuñáõÙÁ:
UÝhñuÅ»ßï ¿ hußíuñÏ»É C = A + B: UÛë ¹»åùáõÙ hÝuñuíáñ »Ý
h»ï¨ÛuÉ ïuñµ»ñuÏÝ»ñÁ`

15
  A 0, B  0, A   B
0
AÉñ+ B = 2n  A  + B = B  A
UÛë ¹»åùáõÙ uñ¹ÛáõÝùÁ ¹ñuÏuÝ ¿ ¨ ÝßuÝuÛÇÝ Ïuñ·Çó 2n
÷áËuÝóáõÙÁ uÝï»ëíáõÙ ¿ : úñÇÝuÏ ª
1 1111001
0 0011111
10 0011000
uÛë Ù»ÏÁ uÝï»ëíáõÙ ¿
 A  0, B  0, A  B.
AÉñ + B = 2n  (AB) = 2n  C= CÉñ
úñÇÝuÏ  1 11100100
0 00000100
1 11101000
ÈñuóáõóÇã Ïá¹áí ëïuóíáõÙ ¿ µuóuëuÏuÝ uñ¹ÛáõÝù:
 A  0, B  0 0
2n  A + 2n  C= 2n  (A + B) + 2n = 2n  C = CÉñ
´uóuëuÏuÝ uñ¹ÛáõÝùÁ ëïuóíáõÙ ¿ ÉñuóáõóÇã Ïá¹áí, ÇëÏ
÷áËuÝóáõÙÁ ÝßuÝuÛÇÝ Ïuñ·Çó uÝï»ëíáõÙ ¿:
úñÇÝuÏ 1 1110011
 1 1100111
11 101101 uÛë Ù»ÏÁ uÝï»ëíáõÙ ¿
ºÃ» A ¨ B Ãí»ñÁ ¹ñuÏuÝ »Ý, uåu ·áõÙuñÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ
ÏuïuñíáõÙ ¿ áõÕÇÕ Ïá¹áí:
º½ñuÏuóáõÃÛáõÝ`
1. ÜßuÝuÛÇÝ Ïuñ·Á, ÇÝãå»ë ¨ ÙÛáõë Ïuñ·»ñÁ, ÙuëÝuÏóáõÙ ¿
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù»ç:
2. ´uóuëuÏuÝ uñ¹ÛáõÝùÁ ëïuóíáõÙ ¿ ÉñuóáõóÇã Ïá¹áí:
3. öáËuÝóáõÙÁ ÝßuÝuÛÇÝ Ïuñ·Çó uÝï»ëíáõÙ ¿:
ÐuÝÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ÏuïuñáõÙÁ µ»ñáõÙ ¿ B-Ç
·áõÙuñÙuÝÁ A-Ç h»ï ÉñuóáõóÇã Ïá¹áí: C = A +(– B) = A + BÉñ:
ºÃ» B<0, uåu í»ñóÝ»Éáí ÃíÇ ÉñuóáõóÇã Ïá¹Ç
ÉñuóáõÙÁ ëïuÝáõÙ »Ýù ÃíÇ Ùá¹áõÉÁ:
2n – (2n - B) =B

Âí»ñÇ huÝáõÙÁ ¨ ·áõÙuñáõÙÁ huÏu¹uñÓ Ïá¹áí

UÝhñuÅ»ßï ¿ áñáᯐ C = A + B
 A  0, B  0, A B

16
 1
AhuÏ + B = 2n 1 A+ B = C
ÜßuÝuÛÇÝ Ïuñ·Çó ÷áËuÝóáõÙÁ ãÇ uÝï»ëíáõÙ, uÛÉ ·áõÙuñíáõÙ ¿
uñ¹ÛáõÝùÇ uéuçÇÝ (óuÍñ) Ïuñ·ÇÝ:
 A  0, B  0, A B
AhuÏ + B = 2n 1 A+ B = 2n 1 (A B) = 2n 1  C= ChuÏ
ÜßuÝuÛÇÝ Ïuñ·Çó ÷áËuÝóáõÙ ãÏu, ùuÝÇ áñ huÏu¹uñÓ Ïá¹áí
ëïuóíáõÙ ¿ µuóuëuÏuÝ uñ¹ÛáõÝù:

A  0, B  0 1
AhuÏ+ BhuÏ = 2n 1 A+2n 1 B= 2n 1 (A+B)+2n-1 =
= 2n 1  C= ChuÏ
UÛë ¹»åùáõÙ ÝáõÛÝå»ë uéuçuÝáõÙ ¿ ÷áËuÝóáõÙ
ÝßuÝuÛÇÝ Ïuñ·Çó, áñÁ ·áõÙuñíáõÙ ¿ uñ¹ÛáõÝùÇ óuÍñ Ïuñ·ÇÝ:
ºÃ» A ¨ B Ãí»ñÁ ¹ñuÏuÝ »Ý, uåu ·áõÙuñÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ
ÏuïuñíáõÙ ¿ áõÕÇÕ Ïá¹áõÙ:
º½ñuÏuóáõÃÛáõÝ`
1. ÜßuÝuÛÇÝ Ïuñ·Á, ÇÝãå»ë ¨ ÙÛáõë Ïuñ·»ñÁ, ÙuëÝuÏóáõÙ ¿
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù»ç:
2. ´uóuëuÏuÝ uñ¹ÛáõÝùÁ ëïuóíáõÙ ¿ huÏu¹uñÓ Ïá¹áõÙ:
3. ÜßuÝuÛÇÝ Ïuñ·Çó ÷áËuÝóáõÙÁ ·áõÙuñíáõÙ ¿ uñ¹ÛáõÝùÇ
uéuçÇÝ Ïuñ·ÇÝ:
ÐuÝÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ÏuïuñáõÙÁ µ»ñáõÙ ¿ A-Ç h»ï huÏu¹uñÓ
Ïá¹áí B-Ç ·áõÙuñÙuÝÁ :
C = A – B = A + (-B) = A+BhuÏ

UuháÕ ëïáñuÏ»ïáí Ãí»ñÇ Ý»ñÏuÛuóÝ»ÉÁ

UuháÕ ëïáñuÏ»ïáí Ãí»ñÁ Ý»ñÏuÛuóÝáõÙ »Ý M ÙuÝïÇëÇ ¨ E
Ïuñ·uÃíÇ ï»ëùáí: UÛë Ó¨áí Ý»ñÏuÛuóÝ»ÉÁ hu×uË uÝíuÝáõÙ
»Ý ÏÇëuÉá·uñÇÃÙuÏuÝ Ó¨:
A = EA; MA; ÏuÙ A = 2EA(MA)
ÂíÇ ýáñÙuïÁ Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿ ÝÏuñ 1.11-áõÙ:

S SE E M
ÜÏuñ 1.11
S – ÙuÝïÇëÇ ÏuÙ ÃíÇ
ÝßuÝÁ SE – Ïuñ·uÃíÇ
ÝßuÝÁ.
E – Ïuñ·uÃÇí
(exponent). M – ÙuÝïÇë
(mantissa).

17
 ÄuÙuÝuÏuÏÇó åñáó»ëáñÝ»ñáõÙ ÙuÝïÇëÁ hu×uË Ý»ñÏuÛuÝáõÙ
¿ áñå»ë ÏáïáñuÏuÛÇÝ ÃÇí, ëuÏuÛÝ Burrougs ýÇñÙuÝ áñå»ë
ÙuÝïÇë û·ïu·áñÍ»É ¿ uÙµáÕç Ãí»ñ: Îuñ·uÃÇíÁ uÙµáÕç ÃÇí ¿ :
ÄuÙuÝuÏuÏÇó åñáó»ëáñÝ»ñáõÙ ëuháÕ ëïáñuÏ»ïáí ÃíÇ h»ï
ÃíuµuÝuÏuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ Ïuïuñ»Éáõ huÙuñ û·ïu·áñÍáõÙ
»Ý IEEE-754 ¨ 854 ëïuݹuñïÝ»ñ: UÛëï»Õ ÏÇñuéíáõÙ »Ý »ñ»ù
ï»ëuÏÇ ýáñÙuïÝ»ñª ûñ¹ÇÝuñ ×ßïáõÃÛuÙµ (single
precision), ÏñÏÝuÏÇ ×ßïáõÃÛuÙµ (double precision), ÉuÛÝuóíuÍ
×ßïáõÃÛuÙµ ( extended precision):
úñ¹ÇÝuñ ¨ ÏñÏÝuÏÇ ×ßïáõÃÛuÙµ Ãí»ñÇ ýáñÙuïÝ»ñÁ
Ý»ñÏuÛuó- íuÍ »Ý ÝÏuñ 1.12-áõÙ:

1µÇà 8 µÇà 23 µÇà 1 µÇà 11 µÇà 52 µÇÃ

S E F S E F
u) ûñ¹ÇÝuñ µ) ÏñÏÝuÏÇ
ÜÏuñ 1.12
F (Fraction) – ÙuÝïÇëÇ ÏáïáñuÏuÛÇÝ ÙuëÝ ¿: ØuÝïÇëÁ huÙuñ-
íáõÙ ¿ ÝáñÙuÉuóíuÍ, »Ã» Ýñu uíu· Ïuñ·Á huíuëuñ ¿ Ù»ÏÇ:
ÜáñÙuÉuóÙuÝ ßÝáñhÇí hÝuñuíáñ ¿ ÉÇÝáõÙ ÙÇuÝßuÝ
Ãí»ñÇ Ý»ñÏuÛuóÝ»ÉÁ ¨ Ù»ÏÇó ÷áùñ Ãí»ñÇ µuñÓñ Ïuñ·»ñÇ
½ñáÝ»ñÇ í»ñuóáõÙÁ: ¸u hÝuñuíáñáõÃÛáõÝ ¿ ïuÉÇë Ù»ÍuóÝ»É
ÙuÝïÇëÇ ýÇùëíuÍ »ñÏuñáõÃÛuÝ ¹»åùáõÙ uñÅ»ù áõÝ»óáÕ Ãí»ñÇ
ùuÝuÏÁ ¨, h»ï¨uµuñ, Ù»ÍuóÝ»É hußíuñÏÝ»ñÇ ×ßïáõÃÛáõÝÁ:
UÛë ëïuݹuñïÇ ÛáõñuhuïÏáõÃÛáõÝÝ uÛÝ ¿, áñ ÙuÝïÇëÇ µuñÓñ
Ïuñ·Ç ‚1‛-Á ÃuùÝíuÍ ¿, ãÇ »ñ¨áõÙ úÐU-áõÙ, µuÛó »ñ¨áõÙ ¿, »ñµ
ïíÛuÉÝ»ñÁ ïñíáõÙ »Ý ëuháÕ ëïáñuÏ»ïáí ëuñùÇÝ FPU (
Floating Point Unit): ºÃ» M=1.1100…0, uåu hÇßáÕáõÃÛuÝ Ù»ç
åuhåuÝíáõÙ ¿ ÃíÇ ÙÇuÛÝ ÏáïáñuÏuÛÇÝ ÙuëÁ ( F=1100…0):
ÂíÇ uñÅ»ùÁ áñáßíáõÙ ¿ h»ï¨ÛuÉ
uñïuhuÛïáõÃÛuÙµª A = (1)S2E127  1.F
(ûñ¹ÇÝuñ ×ßïáõÃÛáõÝ) ÏuÙ A = (1)S2E1023  1.F
(ÏñÏÝuÏÇ ×ßïáõÃÛáõÝ):
ØuÝïÇëÇ uñÅ»ùÇ ÙÇçuÏuÛùÝ ¿
1.0  M  2
E ¹ußïáõÙ ÝßíuÍ ¿ ß»ÕíuÍ Ïuñ·uÃÇíÁ ÏuÙ ÃíÇ
µÝáõÃu·Ç- ñÁ ( ÝÏuñ 1.13 ):
î»ÕußuñÅíuÍ Ïuñ·uÃÇíÁ Ïuñ»ÉÇ ¿ huÙuñ»É uÙµáÕç ¹ñuÏuÝ
ÏuÙ uéuÝó ÝßuÝÇ ÃÇí: ´uóuëuÏuÝ ¨ ½ñáÛuÏuÝ Ïuñ·uÃí»ñÁ
Çñ»Ýó µuñÓñ Ïuñ·áõÙ áõÝ»Ý 0, ÇëÏ ¹ñuÏuÝ Ïuñ·uÃí»ñÁ - 1:
Þ»ÕíuÍ Ïuñ·Ç ÏÇñuéáõÙÁ hÝuñuíáñáõÃÛáõÝ ¿ ïuÉÇë
åuñ½»óÝ»É

18
huÙ»ÙuïÙuÝ ¨ ÃíuµuÝuÏuÝ (·áõÙuñáõÙ, huÝáõÙ)
·áñÍáÕáõÃÛáõÝ- Ý»ñÇ ÏuïuñáõÙÁ:

-127 0 127

0 127(1023 ) 254( 2046)

ÜÏuñ 1.13

Âí»ñÇ Ý»ñùÇÝ Ý»ñÏuÛuóÙuÝ huÙuñ û·ïu·áñÍáõÙ »Ý

ÁݹÉuÛÝíuÍ ýáñÙuï (ÝÏuñ 1.14.)
1 15 64
S E 1/0 F
ÜÏuñ 1.14
ÀݹÉuÛÝíuÍ ýáñÙuïÇ Ãí»ñÇ ïÇñáõÛÃÁ h»ï¨ÛuÉÝ ¿ª
A = (1)2E-16383  M.
¸ÇïuñÏ»Ýù ûñÇÝuÏÝ»ñª
1. Ü»ñÏuÛuóÝ»Ýù 25 ÃÇíÁ ûñ¹ÇÝuñ ×ßïáõÃÛuÙµ
25 = (1)1 (1.1001)224
E  127 = 4; E = 131
ÂíÇ ýáñÙuïÁ áõÝÇ h»ï¨ÛuÉ ï»ëùÁ (ÝÏuñ.1.15).

31 30 23 22 0
1 10000011 100100.............
.0
ÜÏuñ 1.15
2. Ü»ñÏuÛuóÝ»Ýù 1
ÃÇíÁ 1 = (1)0  1.0  20.
E  127 = 0; E = 127.
ÂíÇ ýáñÙuïÁ áõÝÇ h»ï¨ÛuÉ ï»ëùÁ (ÝÏuñ 1.16).
.
31
30 23 22 0
001111111 0 . . . . . . . 0
ÜÏuñ 1.16
3. Ü»ñÏuÛuóÝ»Ýù 247.375 ÃÇíÁ ÁݹÉuÛÝíuÍ ýáñÙuïáõÙ .
UÛë ÃíÇ »ñÏáõuÏuÝ Ïá¹Ý ¿ 11110111.011 = (1)1  (1.1110111011)2 
27 E – 16383 = 7; E = 16390;
üáñÙuïÁ åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 1.17-áõÙ:

19
 79 78 64 63
1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 01 1 1 1 1 1 0 1 1 1 0 1 1 0 . . .
0
ÜÏuñ 1.17.
ÆñuÏuÝ Ãí»ñÇ Ý»ñÏuÛuóíuÍ ×ßïáõÃÛáõÝÁ áñáßíáõÙ ¿ ÙuÝïÇëÇ
ÝÇß»ñÇ ùuÝuÏáí:
UÕÛáõëuÏ 4-áõÙ Ý»ñÏuÛuóíuÍ »Ý ÝáñÙuÉuóíuÍ Ãí»ñÇ ÙÇçuÏuÛù»ñÁ:
UÕÛáõëuÏ.4
ØÇçuÏuÛù
üáñÙuï ºñÏáõuÏuÝ îuëuÏuÝ
úñ¹ÇÝuñ 2-126A 2128 1,1810-38A3,41038
ÎñÏÝuÏÇ 2
-1022
A2
1028 2,2310-308A1,7910308
ÀݹÉuÛÝíuÍ 2
-16382
A2
16384 3,3710-4932A1,18104932

Âí»ñÇ Ïuï»·áñÇuÝ»ñ
ÜáñÙuÉuóíuÍ ÇñuÏuÝ Ãí»ñÇ Ý»ñÏuÛuóÝ»Éáõ ÙÇçuÏuÛùÁ
µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 1.18-áõÙ:
´uóuëuÏuÝ Ãí»ñ ¸ñuÏuÝ Ãí»ñ
-4 -3 -2 -1 0 1234 . . .

-1,7910308 -2,2310-308 2,2310-3081,7910308

ÜÏuñ 1.18
UuháÕ ëïáñuÏ»ïáí Ïuñ»ÉÇ ¿ Ý»ñÏuÛuóÝ»É áã µáÉáñ ÇñuÏuÝ
Ãí»ñÁ: UuháÕ ëïáñuÏ»ïáí »ñÏáõ huñ¨uÝ Ãí»ñÇ Ù»ç ÙÇßï Ïu ÙÇ
huïíuÍ, áñï»Õ ¨ ÏuñáÕ ¿ ÁÝÏÝ»É hußíuñÏÇ ÇñuÏuÝ uñ¹ÛáõÝùÁ:
UÛë
¹»åùáõÙ FPU–Ý ÏuïuñáõÙ ¿ ÏÉáñuóáõÙ: Ü»ñÏuÛuóíuÍ
Ãí»ñÁ ï»ÕuÏuÛíuÍ »Ý ÃíuÛÇÝ uéuÝóùÇ íñu
uÝhuíuëuñuãu÷: öuëïáñ»Ý, »ñÏáõ ÃíÇ óuÝÏuóuÍ »ñÏáõ
huñ¨uÝ uëïÇ×uÝÝ»ñÇ ÙÇç¨ ·ïÝíáõÙ »Ý huíuëuñ ùuÝuÏÇ
Ý»ñÏuÛuóíáÕ Ãí»ñ: úñÇÝuÏ`1-Ç
¨ 2-Ç uñuÝùáõÙ uÛÝùuÝ »Ý Ãí»ñÁ, ÇÝãùuÝ 2 ¨ 4 , ÏuÙ 65536 ¨
131072 Ãí»ñÇ ÙÇç¨: UuÏuÛÝ µáÉáñ uÙµáÕç Ãí»ñÁ -264 ¨ 264
ÙÇçuÏuÛùáõÙ Ý»ñÏuÛuóíuÍ »Ý ×ß·ñÇï:
ÜáñÙuÉuóíuÍ uÙµáÕç Ãí»ñÝ áõÝ»Ý ß»ÕíuÍ Ïuñ· 0-Çó
ÙÇÝ㨠254( Single), ÏuÙ 0 ÙÇÝ㨠1024( Double) , ¨ ÙuÝïÇëu` 1.xxx…
x:
ÐuïáõÏ ÃíuÛÇÝ uñÅ»ùÝ»ñ
ÄuÙuÝuÏuÏÇó åñáó»ëáñÝ»ñÁ ußËuïáõÙ »Ý huïáõÏ
ÃíuÛÇÝ uñÅ»ùÝ»ñÇ h»ï, áñáÝó ¹uëÇÝ »Ý åuïÏuÝáõÙ
ãÝáñÙuÉuóíuÍ ÇñuÏuÝ Ãí»ñÁ, ½ñáÝ»ñÁ, µuóuëuÏuÝ ¨ ¹ñuÏuÝ
uÝí»ñçáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, uÝáñáßáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, áã-Ãí»ñÁ ( Not-a-Number ---
NaN) :
1. ¼ñáÝ»ñ ( ¹ñuÏuÝ ¨ µuóuëuÏuÝ):
20
 ÜßuÝuÛÇÝ Ïuñ·áõÙ ÏuñáÕ ¿ ÉÇÝ»É 0 ÏuÙ 1, ß»ÕíuÍ Ïuñ·uÃÇíÝ
áõ ÙuÝïÇëÁ huíuëuñ »Ý ½ñáÛÇ:
2. âÝáñÙuÉuóíuÍ í»ñçuíáñ Ãí»ñ:
âÝáñÙuÉuóíuÍ í»ñçuíáñ Ãí»ñÁ ÷áùñ »Ý ÙÇÝÇÙuÉ
ÝáñÙuÉuóíuÍ ÃíÇó: ÜñuÝù áõÝ»Ý ½ñáÛuÏuÝ ß»ÕíuÍ Ïuñ·uÃÇí
¨ ÙuÝïÇë, áñÁ huíuëuñ ã¿ ½ñáÛÇ ª 0,xxx…x: UÛë Ãí»ñÇ
uñÅ»ùÝ»ñÁ ßuï ÷áùñ »Ý:
3. UÝí»ñçáõÃÛáõݪ ¹ñuÏuÝ ¨ µuóuëuÏuÝ:
UÝí»ñçáõÃÛáõÝÝ»ñáõÙ ß»ÕíuÍ Ïuñ·uÃíáõÙ µáÉáñÁ ٻϻñ »Ý , ÇëÏ
ÙuÝïÇëÁ huíuëuñ ¿ ½ñáÛÇ:
4. àã-Ãí»ñ:
ÜñuÝù ÉÇÝáõÙ »Ý »ñÏáõ ï»ëuÏǪ SnaN – Signaling ¨ QnaN – Quiet
NaN:
SNaN -- Ïuñ·uÃÇíÁ 111…111, ÙuÝïÇëÁ 1,0xxx..xx
QNaN -- Ïuñ·uÃÇíÁ 111…111, ÙuÝïÇëÁ 1,1xxx..xx:
NaN – Ý»ñÁ ÏuñáÕ »Ý ÉÇÝ»É ¹ñuÏuÝ ÏuÙ µuóuëuÏuÝ: SNaN-
Á, áñå»ë ûå»ñuݹݻñ ÃíuµuÝuÏuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ
ÅuÙuÝuÏ û·ïu·áñÍÙuÝ ¹»åùáõÙ, ï»ÕÇ ¿ áõÝ»ÝáõÙ åñáó»ëáñÇ
ÁݹhuïáõÙ, ÇëÏ QNaN- Ç ¹»åùáõÙ ª áã: ´uóuëuÏuÝ QNaN-Á
1,1000…0 ÙuÝïÇëáí ÏáãíáõÙ ¿ ÇñuÏuÝ uÝáñáßáõÃÛáõÝ:

ºñÏáõuÏuÝ-ïuëuÏuÝ Ãí»ñÇ Ý»ñÏuÛuóÝ»ÉÁ

¾ÐØ–áõÙ Ãí»ñÇ Ý»ñÏuÛuóÙuÝ »ññáñ¹ Ó¨Ý ¿ ª »ñÏáõuÏuÝ –
ïuëuÏuÝ Ãí»ñÇ Ý»ñÏuÛuóÝ»ÉÁ ( Binary Coded Decimal - BCD).
îuëuÏuÝ ÃíÇ ÛáõñuùuÝãÛáõñ ÝÇßÇÝ huÙuåuïuëËuÝ»óíáõÙ ¿
ãáñë »ñÏáõuÏuÝ Ïuñ·(ï»ïñu¹u): ÐÇÙÝuÏuÝáõÙ û·ïu·áñÍáõÙ
»Ý 8421 Ïá¹Á:
0 - 0000 5 - 0101
1 - 0001 6 - 0110
2 - 0010 7 - 0111
3 - 0011 8 - 1000
4 - 0100 9 - 1001
úñÇÝuϪ A 10 = 3789; A2 – 10 = 0011 0111 1000 1001.
ºñÏáõuÏuÝ Ãí»ñÇ Ý»ñÏuÛuóÙuÝ huÙuñ uÛë ýáñÙuïáõÙ
û·ïu·áñÍáõÙ »Ý ÷uûÃuíáñíuÍ ýáñÙuï, Áëï áñáõÙ
Ûáõñu- ùuÝãÛáõñ µuÛïÁ åuñáõÝuÏáõÙ ¿ »ñÏáõ huï ïuëuÏuÝ
ÝÇß: ÂíÇ ÝßuÝÇ huÙuñ ïñuÙu¹ñíáõÙ ¿ uéuÝÓÇÝ ï»ïñu¹u:

21
 IA-32 ×uñïuñuå»ïáõÃÛuÙµ åñáó»ëáñÝ»ñáõÙ ïíÛuÉÝ»ñÁ
Ý»ñÏuÛuóÝ»Éáõ hÇÙÝuÏuÝ ïÇå»ñÁ
IA-32 ×uñïuñuå»ïáõÃÛuÙµ ÅuÙuÝuÏuÏÇó åñáó»ëáñÝ»ñÁ
áñå»ë ûå»ñuݹ û·ïu·áñÍáõÙ »Ý h»ï¨ÛuÉ ïÇå»ñÇ ïíÛuÉÝ»ñ`
 ´ÇÃ (Bit) -- ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ Ýíu½u·áõÛÝ ÙÇuíáñ
 ´ÇÃuÛÇÝ ¹ußï (Bit Field) -- ï»ÕuÏuÛíuÍ áã uí»É ùuÝ 4
µuÛïáõÙ` ÙÇÝ㨠32 huñuÏÇó µÇûñÇ ËáõÙµ
 ´ÇÃuÛÇÝ ïáÕ (Bit String) --ÙÇÝ㨠4 ¶µÇà »ñÏuñáõÃÛuÙµ
huñuÏÇó µÇûñÇ huçáñ¹uÏuÝáõÃÛáõÝ
 ´uÛï (Byte) -- 8 µÇÃ
 UéuÝó ÝßuÝÇ uÙµáÕç Ãí»ñ. µuÛï/Ëáëù/ÏñÏÝuÏÇ
Ëáëù/ ùuéuåuïÏíuÍ Ëáëù,(Unsigned Byte/Word/Double
Word/ Quad Word) huÙuåuïuëËuÝuµuñ
8/16/32/64
»ñÏuñáõÃÛuÙµ
 ÜßuÝáí uÙµáÕç Ãí»ñ. µuÛï/Ëáëù/ÏñÏÝuÏÇ Ëáëù/ ùuéu-
åuïÏíuÍ Ëáëù, (Integer Byte/Word/Double Word/
Quad Word): Uíu· µÇÃáõÙ ‘1’-Ç uéÏuÛáõÃÛáõÝÁ
ÝßuÝuÏáõÙ ¿ µuóuëuÏuÝ ÃÇí, áñÁ åuhíuÍ ¿ ÉñuóáõóÇã
Ïá¹áí
 ºñÏáõuÏuÝ-ïuëuÏuÝ Ãí»ñ (BCD)
 8 Ïuñ·uÝÇ ÷uûÃuíáñíuÍ (Packed BCD), áñáÝù
åuñáõÝuÏáõÙ »Ý Ù»Ï µuÛïáõÙ »ñÏáõ huï ïuëuÏuÝ
Ïuñ·
 8 Ïuñ·uÝÇ ã÷uûÃuíáñíuÍ (Unpacked BCD), áñáÝù
åuñáõÝuÏáõÙ »Ý Ù»Ï µuÛïáõÙ Ù»Ï ïuëuÏuÝ Ïuñ·
 ´ÇûñÇ, µuÛï»ñÇ, Ëáëù»ñÇ, ¨ ÏñÏÝuÏÇ Ëáëù»ñÇ ïáÕ»ñ
(Bit String, Byte String, Word String, Double Word String),
ÙÇÝ㨠4 ¶µuÛï »ñÏuñáõÃÛuÙµ
7 0 7 0
S

ÜßuÝáí µuÛï UéuÝó ÝßuÝÇ µuÛï

15 0 15 0
S

ÜßuÝáí Ëáëù UéuÝó ÝßuÝÇ Ëáëù

31 0 31 0
S

ÜßuÝáí ÏñÏÝuÏÇ Ëáëù UéuÝó ÝßuÝÇ ÏñÏÝuÏÇ Ëáëù

22
 63 0
S

ÜßuÝáí ùuéuåuïÏíuÍ Ëáëù

63 0

UéuÝó ÝßuÝÇ ùuéuåuïÏíuÍ Ëáëù

Ø»Í ÃÇí öáùñ ÃÇí xxxx ÂÇí

öuûÃuíáñíuÍ BCD ÃÇí â÷uûÃuíáñíuÍ BCD

ÃÇí ÜÏuñ 1.19
UuháÕ ëïáñuÏ»Ááí Ý»ñÏuÛuóíuÍ Ãí»ñÇ ýáñÙuïÝ»ñÁ Ý»ñÏu-
ÛuóíuÍ »Ý ÝÏuñÝ»ñ 1.15, 1.16, 1.17-áõÙ:
UuháÕ ëïáñuÏ»ïáí µÉáÏáõÙ ÷uûÃuíáñíuÍ »ñÏáõuÏuÝ-
ïuëuÏuÝ uÙµáÕç ÃÇíÁ áõÝÇ h»ï¨ÛuÉ ýáñÙuïÁ`

79 78 72 71 68 67 64 63 4 3 0
S xxx BCD17 BCD16 ... BCD0
ÜÏuñ 1.20

2. ÐuÙuÏóíuÍ (ÏáÙµÇÝuóÇáÝ) ëË»ÙuÝ»ñ

ÐuÙuÏóíuÍ ÏuÙ ïñuÙµuÝuÏuÝ ëË»ÙuÝ»ñÇ ÙÇçáóáí Çñu·áñ-

ÍáõÙ »Ý µáõÉÛuÝ ýáõÝÏóÇuÝ»ñÁ: UË»ÙuÝ»ñÁ ÏáãíáõÙ »Ý huÙuÏóíuÍ,
ùuÝÇ áñ ëË»ÙuÛÇ »ÉùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÁ áñáßíáõÙ »Ý
ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ huÙuÏóáõÙáí:
UË»ÙuÛÇ hÇÙÝuÏuÝ µuÕu¹ñÇãÝ»ñÝ »Ý ïñuÙuµuÝuÏuÝ
ïuññ»ñÁ: ÜÏuñu·ñ»Ýù ïñuÙuµuÝuÏuÝ ïuññ»ñÁ.

‚ºì‛ ( ‚AND ‚) ïuññ Y =X1 & X2 ‛ÎáÝÛáõÝÏóÇu‛

X1 X1 X2 Y
&
Y 0 0 0
X2 0 1 0
ÜÏuñ 2.1. 1 0 0
1 1 1

23
‘’ÎUØ‛ ( ‚OR‛ ) ïuññ Y = X1 V X2 ‚¸Ç½ÛáõÝÏóÇu‛

X1 X1 X2 Y
1
Y 0 0 0
X2 0 1 1
1 1 1
ÜÏuñ 2.2 1 0 1

‚ àâ ‚ ( ‚ NOT‛ ) ïuññ Y=X

X 1 X X Y
0 1
1 0
ÜÏuñ 2.3
‚ ºì – àâ ‛ ( ‚NAND‛ ) ïuññ Y = X1 & X 2

X1 X1 X2 Y
Y 0 0 1
&
X2 0 1 1
1 0 1
1 1 0
ÜÏuñ 2.4

‚ ÎUØ – àâ ‚ ( ‚NOR‛ ) ïuññ Y=X1V X 2

X1
X1 X2 Y
1 Y
X2 0 0 1
0 1 0
ÜÏuñ 2.5 1 0 0
1 1 0
‚ ÎUØ µuóuéáÕ‛ ( XOR ) ïuññ Y = X1  X2

X1 X1 X2 Y
=1
Y 0 0 0
X2 0 1 1
1 0 1
ÜÏuñ 2.6 1 1 0

24
 ‚ ÐuÙuñÅ»ùáõÃÛáõÝ ‚ ïuññ Y = X1  X2

X1 =1 X1 X2 Y
Y 0 0 1
X2 0 1 0
1 0 0
ÜÏuñ 2.7 1 1 1
¼ñá ¨ Ù»Ï ïñuÙuµuÝuÏuÝ ÷á÷áËuÏuÝÝ»ñÁ, áñå»ë
ÏuÝáÝ uñïuµ»ñíáõÙ »Ý ÉuñÙuÝ U0 ¨ U1 ÙuÏuñ¹uÏÝ»ñáí: Ðuñó ¿
Íu·áõÙ, û ïñuÙuµuÝuÏuÝ ÷á÷áËuÏuÝÝ»ñÁ
¿É»ÏïñuÏuÝ
u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ uÝóÝ»ÉÇë ÉuñÙuÝ á±ñ ÙuÏuñ¹uÏÝ ¿ ÁݹáõÝíáõÙ
áñå»ë U0 , ¨ áñÁ áñå»ë U1: Îu ¹ñuÏuÝ ¨ µuóuëuÏuÝ
ïñuÙu- µuÝáõÃÛuÝ huÙuÓuÛÝáõÃÛáõÝ: ¸ñuÏuÝ ïñuÙuµuÝáõÃÛuÝ
Ù»ç U0  U1, ÇëÏ µuóuëuÏuÝ ïñuÙuµuÝáõÃÛuÝ Ù»ç U0  U1:
ØǨÝáõÛÝ ïuññÁ ÏuËíuÍ ÁÝïñíuÍ huÙuÓuÛÝáõÃÛáõÝÇó ÏuñáÕ ¿
Ïuïuñ»É ïuñµ»ñ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ýáõÝÏóÇuÝ»ñ: ¸ñuÏuÝ
ïñuÙuµuÝáõÃÛuÝ
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇó µuóuëuÏuÝ ïñuÙuµuÝáõÃÛuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝ-
Ý»ñÇ uÝóáõÙÁ ÏuïuñíáõÙ ¿ µáÉáñ ÷á÷áËuÏuÝÝ»ñÇ ÅËïáõÙáíª
ÏáÝÛáõÏóÇuÝ ¹Ç½ÛáõÝÏóÇuÛÇ ¨ huÏuéuÏÁ ÷áËuñÇÝáõÙÝ»ñáí:
лïu·uÛáõÙ Ù»Ýù ÏÕ»Ïuíuñí»Ýù ¹ñuÏuÝ
ïñuÙuµuÝáõÃÛuÝ huÙuÓuÛÝáõÃÛuÙµ: U0 ¨ U1
ÝßuÝuÏáõÙÝ»ñÇ h»ï Ù»Ïï»Õ û·ïu·áñÍíáõÙ »Ý Ýu¨ ÉuñÙuÝ
µuñÓñ H (High) ¨ óuÍñ L (Low) ÙuÏuñ¹uÏÝ»ñÇ ÝßuÝuÏáõÙÝ»ñÁ :
îñuÙuµuÝuÏuÝ ïuññ»ñÇ Ïuñ¨áñ óáõóuÝÇßÝ»ñÝ »Ý ÙáõïùuÛÇÝ
ÉuñáõÙÁ ¨ háëuÝùÁ, uñu·u·áñÍáõÃÛáõÝÁ (u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ
ïuñuÍ- ÙuÝ huåuÕáõÙÁ), h½áñáõÃÛáõÝÁ, µ»éÝíuÍùuÛÇÝ
áõÝuÏáõÃÛáõÝÁ:

ÎáÙµÇÝuóÇáÝ ëË»ÙuÝ»ñÇ ëÇÝû½Ç ÷áõÉ»ñ

ÎáÙµÇÝuóÇáÝ ëË»ÙuÝ Çñu·áñÍáõÙ ¿ F (x1, x2, ….xn ) ýáõÝÏóÇuÝ,
»Ã» Ýñu »ÉùÁ Ù»Ï ¿, Ù»ÏÇÝ huÙuåuïuëËuÝ
ÛáõñuùuÝãÛáõñ ÙáõïùuÛÇÝ huíuùuÍáõÇ huÙuñ ¨ ½ñ᪠½ñáÛÇÝ
huÙuåuïuëËuÝ ÛáõñuùuÝãÛáõñ ÙáõïùuÛÇÝ huíuùuÍáõÇ huÙuñ:
ÎáÙµÇÝuóÇáÝ ëË»ÙuÛÇ Çñu·áñÍáõÙÁª
u) ºì – ÎUØ »ñÏÏuñ·uÝÇ Çñu·áñÍáõÙ: ºÃ»
ýáõÝÏóÇuÝ uéuçuñÏíuÍ ¿ ¹Ç½ÛáõÝÏïÇí ÝáñÙuÉ Ó¨áí, uåu Ýñu
ëË»ÙuïÇÏ ÇñuÏuÝuóáõÙÁ h»ï¨ÛuÉÝ ¿ : ÚáõñuùuÝãÛáõñ ÏáÝÛáõÝÏóÇu
Çñu·áñÍáõÙ
¿ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ‚ºì‛ ïuññáí, áñáÝó Ùáõïù»ñÇÝ »Ý Ý»ñÙáõÍíáõÙ
áõÕÇÕ ÏuÙ ÅËïíuÍ ÙáõïùuÛÇÝ ÷á÷áËuÏuÝÝ»ñ: ‚ ºì‛
ïuññ»ñÇ

25
»ÉùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÁ ïñuÙuµuÝáñ»Ý ·áõÙuñíáõÙ »Ý ‚ÎUØ‛
ïuññÇ ÙÇçáóáí:
µ) ÎUØ - ºì »ñÏÏuñ· Çñu·áñÍáõÙ: ºÃ»
ýáõÝÏóÇuÝ uéuçuñÏíuÍ ¿ ÏáÝÛáõÏïÇí ÝáñÙuÉ Ó¨áí, uåu Ýñu
ëË»ÙuïÇÏ ÇñuÏuÝuóáõÙÁ h»ï¨ÛuÉÝ ¿ : ÚáõñuùuÝãÛáõñ ¹Ç½ÛáõÝÏóÇu
Çñu·áñÍáõÙ
¿ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ‚ÎUØ‛ ïuññáí, ÇëÏ
¹Ç½ÛáõÝÏóÇuÝ»ñÇ ïñuÙuµuÝuÏuÝ uñïu¹ñÛuÉÁª ‚ºì‛ ïuññáí:
úñÇÝuϪ y = x1x2  x1x3 x1x2 x4
x1

x2

x1  1
x3 y


x2
x4
ÜÏuñ 2.8
‚ÎUØ- ºì‛ Çñu·áñÍÙuÝ huÙuñ ¹ÇïuñÏ»Ýù h»Á¨ÛuÉ ýáõÝÏóÇuÝ
y = (x1x2)(x1x2x3)(x2x3x4)
x1 11
x2

x1
1 
x2 1 
x3
y

1
x4 1

ÜÏuñ 2.9
üáõÝÏóÇuÝ»ñÇ ÝuËu·ÍÙuÝ h»ñÃuÏuÝáõÃÛáõÝÝ ¿ª ëË»ÙuÛÇ
ußËuïuÝùÇ µuéuÛÇÝ ÝÏuñu·ñáõÃÛáõÝÇó ýáõÝÏóÇuÛÇ ïñÙuÝ áñ¨¿ ÙÇ uÛÉ
Ó¨ÇÝ uÝóáõÙ:
1. ´áõÉÛuÝ ýáõÝÏóÇuÛÇ ÙÇÝÇÙuóáõÙ
2. UÝuÉÇïÇÏ uñïuhuÛïáõÃÛáõÝÇó uÝóáõÙ ¹»åÇ ëË»Ùu:

26
 ´áõÉÛuÝ ýáõÝÏóÇuÝ»ñÇ ÙÇÝÇÙuóÙuÝ ËݹÇñÝ»ñÁ ÉáõÍáõÙ »Ý
ÏÉuÝÙuÝ ¨ ëáëÝÓÙuÝ ûñ»ÝùÝ»ñÇ ÏÇñuéÙuÝ ÙÇçáóáí: ´áõÉÛuÝ
ýáõÝÏóÇuÝ»ñÇ ÙÇÝÇÙuóáõÙÁ ÏuïuñáõÙ »Ý h»ï¨ÛuÉ Ó¨áí.
1. ´áÉáñ åuñ½ ÇÙåÉÇÏuÝïÝ»ñÇ áñáßáõÙÁ,
2. äuñ½ ÇÙåÉÇÏuÝïÝ»ñáí ýáõÝÏóÇuÛÇ µáÉáñ ‚1‛ uñÅ»ùÝ»ñÇ
Ï»ï»ñÇ ÍuÍÏáõÙÁ ( Áݹ·ÁñÏáõÙÁ ):
F ýáõÝÏóÇuÛÇ P ÇÙåÉÇÏuÝï ¿ ÏáãíáõÙ uÛÝ ÏáÝÛáõÝÏóÇuÝ,
áñÝ ÁݹáõÝáõÙ ¿ ‚1‛ uñÅ»ù ÙÇuÛÝ ýáõÝÏóÇuÛÇ Ù»ÏuÏuÝ Ï»ï»ñáõÙ
(ûÏáõ½ Ù»Ï Ï»ïáõÙ) ¨ ãÇ ÁݹáõÝáõÙ ‚1‛ uñÅ»ù ýáõÝÏóÇuÛÇ
½ñáÛuÏuÝ Ï»ï»ñáõÙ:P ÇÙåÉÇÏuÝïÁ ÏáãíáõÙ ¿ åuñ½, »Ã» ÝñuÝÇó
ãÇ Ïuñ»ÉÇ h»éuóÝ»É áã ÙÇ ïuññ: ØÇÝÇÙuÉ ýáõÝÏóÇuÝ
huíuëuñ ¿ åuñ½ ÇÙåÉÇÏuÝïÝ»ñÇ ¹Ç½ÛáõÝÏóÇuÛÇÝ:

äuñ½ ÇÙåÉÇÏuÝïÝ»ñÇ áñáßáõÙÁ

ÎuéÝáÛÇ ùuñï»ñÇ ÙÇçáóáí
ØÇÝÇÙuóáõÙÁ ÎuéÝáÛÇ ùuñï»ñÇ û·ÝáõÃÛuÙµ huñÙuñ ¿, »Ã»
÷á÷áËuÏuÝÝ»ñÇ ÃÇíÁ 6 – Çó uí»ÉÇ ã¿:
øuñïÁ ÏuéáõóíáõÙ ¿ uÛÝå»ë, áñ Ýñu huñ¨uÝ íuݹuÏÝ»ñÁ
ïuñµ»ñíáõÙ »Ý ÙÇuÛÝ Ù»Ï ÷á÷áËuÏuÝáí: ÎuéÝáÛÇ ùuñïÁ,
Ïu½ÙíuÍ 3 ÷á÷áËuÏuÝ áõÝ»óáÕ ýáõÝÏóÇuÛÇ huÙuñ, h»ï¨ÛuÉ
ï»ëùÝ áõÝǪ
x1 x2x3 00 01 11 10
0 000 001 011 010
1 100 101 111 110
üáõÝÏóÇuÛÇ ÛáõñuùuÝãÛáõñ Ï»ïÇÝ huÙuåuïuëËuÝáõÙ ¿ Ù»Ï
íuݹuÏ: öá÷áËuÏuÝÝ»ñÇ huíuùuÍáõÝ»ñÁ óáõóu¹ñíuÍ »Ý
íuݹuÏÝ»ñÇ Ý»ñëáõÙ: ÀݹáõÝ»Ýù, áñ ýáõÝÏóÇuÝ Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿
uÕÛáõëuÏÇ ï»ëùáí ( ÝÏuñ 2.10):
UÕÛáõëuÏ 5
x2x3
X1 X2 X3 f( x1,x2, x3 ) 00 01 11 10
0 0 0 0 X1 1 1 1
0
0 0 1 1 1 1 1
0 1 0 1 P1
0 1 1 1 P2
1 0 0 0
1 0 1 0 P1 = X1X3; P2 = X2 ;
1 1 0 1 fmin= P1 V P2 = X1X3 V X2
1 1 1 1
ÜÏuñ 2.10
27
ÎuéÝáÛÇ ùuñïÁ ãáñë ÷á÷áËuÏuÝÇ huÙuñ h»ï¨ÛuÉ ï»ëùÁ áõÝÇ`

X3
x3x4
x1x2 00 01 11 10
00 0000 0001 0011 0010
01 0100 0101 0111 0110
X1 11 X2
1100 1101 1111 1110
10 1000 1001 1011 1010

X4
ÜÏuñ2.11
¸ÇïuñÏ»Ýù ûñÇÝuÏ, »ñµ ýáõÝÏóÇuÝ ÏuËíuÍ ¿ 4 ÷á÷áËu-
ÏuÝÇó F(x1, x2, x3, x4), áñÁ Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿ uÕÛáõëuÏ 6 – áõÙ:
UÕÛáõëuÏ 6
X1 X2 X3 X4 F( X1,X2,X3,X4 ) X1 X2 X3 X4 F
0 0 0 0 0 1 0 0 0 0
0 0 0 1 1 1 0 0 1 --
0 0 1 0 -- 1 0 1 0 1
0 0 1 1 -- 1 0 1 1 1
0 1 0 0 0 1 1 0 0 0
0 1 0 1 1 1 1 0 1 0
0 1 1 0 1 1 1 1 0 0
0 1 1 1 1 1 1 1 1 1

P4
P1
X 3x4 00 01 11 10
X 1x2
00 1 -- --
01 1 1 1 P2
X2
11 1
X1
10 -- 1 1
P3
X4
ÜÏuñ 2.12
Fmin =P1 V P2 V P3 V P4 = X1 X4 V X2 X3 V X3 X4 V X1 X3
28
 ÎuéÝáÛÇ ùuñï»ñÇ ÙÇçáóáí áñáßáõÙ »Ýù åuñ½ ÇÙåÉÇÏuÝïÝ»ñÁ
(ÝÏuñ 2.12):
üáõÝÏóÇuÝ áõÝÇ »ñ»ù uÝáñáß uéÅ»ùÝ»ñ 0010, 0011 ¨ 1001 Ï»ï»ñáõÙ
ºñÏáõ huñ¨uÝ Ù»Ï»ñÁ ËÙµuíáñ»ÉÇë ëïuóíáõÙ ¿ ÏáÝÛáõÏóÇu n-1
÷á÷áËuÏuÝÇó ( ïíÛuÉ ¹»åùáõÙ n -1 = 3)
âáñë huñ¨uÝ Ù»Ï»ñÁ ËÙµuíáñ»ÉÇë ëïuÝáõÙ »Ýù ÏáÝÛáõÝÏóÇu n-
2 ÷á÷áËuÏuÝÇó (n-2=2)
àõà huñ¨uÝ Ù»Ï»ñÇÝ huÙuåuïuëËuÝáõÙ ¿ n -3 ÷á÷áËuÏuÝÇ
ÏáÝÛáõÝÏóÇu ( n-3=1)
UÛÝ Ï»ï»ñÁ, áõñ ·ñuÝóíuÍ »Ý uÝáñáßáõÃÛáõÝÝ»ñ, ÁݹáõÝáõÙ »Ý 1
ÏuÙ 0, Áëï uÝhñuÅ»ßïáõÃÛuÝ: ØÇÝÇÙuÉ uñïuhuÛïáõÃÛáõÝÁ
ëïuÝuÉáõ huÙuñ 0010 ¨ 0011 Ï»ï»ñÇ uÝáñáßáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ÁݹáõÝáõÙ
»Ýù áñå»ë 1 , ÇëÏ 1010 Ï»ï»ñáõÙ áñå»ë 0:

Îuéáõó»Ýù ëË»ÙuÝ ºì,ÎUØ,àâ ïuññ»ñÇ hÇÙuÝ íñu (ÝÏuñ 2.13)

x11 

x2 x3 x4 1

1
F


ÜÏuñ 2.13
Îuéáõó»Ýù »ñÏáõuÏuÝ Ïá¹Çó ¶ñ»ÛÇ Ïá¹ Ó¨u÷áËÇãÇ ëË»ÙuÝ°
¶ñ»ÛÇ Ïá¹ ¿ ÏáãíáõÙ uÛÝ Ïá¹Á, áñÇ huñ¨uÝ huíuùuÍáÝ»ñÁ
ÇñuñÇó ïuñµ»ñíáõÙ »Ý ÙÇuÛÝ Ù»Ï Ïuñ·áõÙ:
ÀݹáõÝ»Ýù, áñ ÙáõïùuÛÇÝ ¨ »ÉùuÛÇÝ Ïá¹»ñÁ ãáñëÏuñ·uÝÇ
»Ý: Îu½Ù»Ýù uÕÛáõëuÏ, áñÁ ÏÝÏuñu·ñÇ uÛë
Ïá¹uÓ¨u÷áËÇãÇ ußËuïuÝùÁ ( uÕÛáõëuÏ 8 )

29
 UÕÛáõëuÏ 8
X1 X2 X3 X4 Y1 Y2 Y3 Y4
0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 1 0 0 0 1
0 0 1 0 0 0 1 1
0 0 1 1 0 0 1 0
0 1 0 0 0 1 1 0
0 1 0 1 0 1 1 1
0 1 1 0 0 1 0 1
0 1 1 1 0 1 0 0
1 0 0 0 1 1 0 0
1 0 0 1 1 1 0 1
1 0 1 0 1 1 1 1
1 0 1 1 1 1 1 0
1 1 0 0 1 0 1 0
1 1 0 1 1 0 1 1
1 1 1 0 1 0 0 1
1 1 1 1 1 0 0 0

äuhuÝçíáõÙ ¿ ÙÇÝÇÙuóÝ»É ãáñë ýáõÝÏóÇu y1, y2, y3, y4

x1 ,x2,x3,x4 ÷á÷áËuÏuÝÇó
x3x4 x3x4
x1x2 00 01 11 10 x1x2 00 01 11 10
00
00
01 01 1 1 1 1
11 1 1 1 1 11
10 1 1 1 1 1 1 1 1
10

Y1 = X1 Y2 = X1 X 2 V X 1X2 = X1  X2

30
 x3x4 x3x4
x1x2 00 01 11 10 x1x2 00 01 11 10
00 1 1 00 1 1

01 1 1 01 1 1

11 1 1 11 1 1

10 1 1 10 1 1
Y3 = X2 X 3 V X 2X3 = X2  X3
Y4 = X 3X4 V X3 X 4 = X3  X4
ÜÏuñ 2.14
UÛë uñïuhuÛïáõÃÛuÝ ïíÛuÉÝ»ñáí Ïuéáõó»Ýù ëË»ÙuÝ:
x1 y1
=1
x2 y2

=1
x3 y3

=1 y4
x4

ÜÏuñ 2.15

ÎuéÝáÛÇ ùuñï»ñÁ hÇÝ· ÷á÷áËuÏuÝÝ»ñÇó ÏuËíuÍ ýáõÝÏ -

óÇuÝ»ñÇ huÙuñ
ÐÇÝ· ÷á÷áËuÏuÝÝ»ñÇó ÏuËíuÍ ýáõÝÏóÇuÝ»ñÇ Ý»ñÏuÛuóÙuÝ
huÙuñ û·ïu·áñÍáõÙ »Ýù »ñÏáõ huï ÎuéÝáÛÇ ùuñï ãáñë
÷á÷áËuÏuÝÇ huÙuñ: ÜÏuñ 36- áõÙ Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿ ýáõÝÏóÇu, áñÁ
huíuëuñ ¿ Ù»ÏÇ 0,2,3,9,10,13,17,18,21,23,24 ¨ áñáßíuÍ ã¿
1,8,11,15,16,19,26 huíuùuÍáõÝ»ñáõÙ: ÒuË ùuñïÁ
huÙuåuïuëËuÝáõÙ ¿ huíuùuÍáõáõÙ X1= 0 uñ·áõÙ»ÝïÇ uñÅ»ùÇÝ,
ÇëÏ uç ùuñïÁ huÙuåuïuëËuÝáõÙ ¿ X1 = 1:

31
 x4xx
5 100 01 11 10 P2 x4x5 00 01x1 11 10
x2x3 x2x3
00 1P1  x4 1 1 00  P1 1 x4 P2 1
01 P3 01 1 1
x3
11 1  x3 11

10  1  1 X2 10 1 
x2
x2
x5 P4

P1 x5

P1
ÜÏuñ 2.16

Fmin = P1  P2  P3  P4 = x3x5  x2x3  x1 x2 x5  x1x2 x5

îñuÙuµuÝuÏuÝ ýáõÝÏóÇuÝ»ñÇ huÙuÏuñ·»ñÇ ÙÇÝÇÙu -

óáõÙ
UÛÝ ÏáÙµÇÝuóÇáÝ ëË»ÙuÝ,áñÝ áõÝÇ N »Éù, ÝÏuñu·ñíáõÙ ¿ N
ïñuÙuµuÝuÏuÝ ýáõÝÏóÇuÝ»ñÇ huÙuÏuñ·áí: UË»ÙuÛÇ ÙÇÝÇÙu-
óáõÙÁ ÏuñáÕ ¿ ÏuïuñíÇ N ïñuÙuµuÝuÏuÝ
ýáõÝÏóÇuÝ»ñÇ uéuÝÓÝuóíuÍ ÙÇÝÇÙuóÙuÝ ×uÝuåuñháí, ëuÏuÛÝ
áÕç ëË»ÙuÛÇ ï»ëuÏ»ïÇó uÛëåÇëÇ ÙÇÝÇÙuóáõÙÁ, áñå»ë ÏuÝáÝ
ûåïÇÙuÉ ã¿:
àÕç ëË»ÙuÛÇ ÙÇÝÇÙuóÙuÝ huÙuñ uÝhñuÅ»ßï ¿,
áñå»ë½Ç ÛáõñuùuÝãÛáõñ ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÇ Ó¨uíáñÙuÝ ßÕÃuÝ
ÏuïuñíÇ áã û ÙÇÝÇÙuÉ, uÛÉ áñ¨¿ ûåïÇÙuÉ Ù»Ãá¹áí, áñÁ
h»ïu·uÛáõÙ ÏuåuháíÇ uÙµáÕç ëË»ÙuÛÇ ÙÇÝÇÙuÉ ï»ëùÁ:
UÝhñuÅ»ßï ¿, áñ µáÉáñ ýáõÝÏóÇuÝ»ñÇ uÝuÉÇïÇÏ
uñïuhuÛ- ïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ åuñáõÝuÏ»Ý ïué»ñÇ Ýíu½u·áõÛÝ
ùuÝuÏÁ: UñuÝ Ïuñ»ÉÇ ¿ huëÝ»É, ÎuéÝáÛÇ ùuñï»ñÇ íñu
uéuÝÓÝuóÝ»Éáí uÛÝ ïuñuÍùÝ»ñÁ, áñáÝó huÙuåuïuëËuÝáõÙ
¿ ÙǨÝáõÛÝ åuñ½ µu½Ùu»Éù ÇÙåÉÇÏuÝïÁ: UÝhñuÅ»ßï ¿
Ýß»É, áñ ýáõÝÏóÇuÛÇ í»ñçÝuÏuÝ uñïuhuÛïáõÃÛuÝ Ù»ç
ÏuñáÕ »Ý ÉÇÝ»É åuñ½

32
ÇÙåÉÇÏuÝïÝ»ñ áñáÝù µu½Ùu»ÉùuÝÇ ã»Ý ¨ ËÙµuíáñáõÙ »Ý ÙÇuÛÝ ÙÇ
ýáõÝÏóÇuÛÇ Ù»Ï»ñÁ:
úñÇÝuÏ, áõÝ»Ýù »ñÏáõ ýáõÝÏóÇuª F1 ¨ F2 , áñáÝù Ý»ñÏuÛuóíuÍ
»Ý ÎuéÝáÛÇ ùuñï»ñÇ ÙÇçáóáí (ÝÏuñ 2.17).
P1 x3 P2 P1 x3 P2

x3x4 x1x200011110 x3x4 x1x00

2 01 11 10

00  1 1 00 1  1

01 1 1 1 01   1
P3 x2
11   1 x2 P4 11  
P4
x1 10 1 1 1 x1 10 1 1 

x4
x4
P2 P5 P6 P2
ÜÏuñ 2.17

F1 = P1 P2  P3  P4  P5; F2 = P1 P2  P4  P6;

F1F2 = f = P1 P2  P4; F1 = f  P3  P5; F2 = f 
P6;
P1 = x1x2; P2 = x2 x3; P3 = x1 x2x3; P4 = x1x3x4;
P5= x3x4; P6 = x1x4;

îíÛuÉ uñïuhuÛïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ hÇÙuÝ íñu ÏuéáõóíuÍ ëË»ÙuÝ

Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿ ÝÏuñ 2.18-áõÙ:

33
  P1

X1 1  P2 1
F1

X2 1

 P4
1
X3
1
F2

1
X4 P3


P5


P6

ÜÏuñ 2.18

îñuÙuµuÝuÏuÝ ïuññ»ñÇ áñáßuÏÇ µu½ÇëáõÙ

ïñuÙuµuÝuÏuÝ ëË»ÙuÝ»ñÇ huÙu¹ñáõÙ
îñuÙuµuÝuÏuÝ ëuñù»ñÇ ÏuéáõóÙuÝ ÅuÙuÝuÏ ëáíáñuµuñ ãÇ
û·ïu·áñÍíáõÙ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ïuññ»ñÇ ýáõÝÏóÇáÝuÉ áÕç
huÙuÏuñ·Á, áñÝ Çñu·áñÍáõÙ ¿ »ñ»ù hÇÙÝuÏuÝ
ïñuÙuµuÝuÏuÝ ºì, ÎUØ, àâ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:
¶áñÍÝuÏuÝáõÙ û·ïu·áñÍáõÙ »Ý ïuññ»ñÇ huÙuÏuñ·, áñÝ Çñ Ù»ç
Ý»ñ·ñuíáõÙ ¿ Ùáõïù»ñÇ ïuñµ»ñ
34
ùuÝuÏáí ºì-àâ ïuññ»ñ ¨ ÎUØ-àâ ïuññ»ñ: îñuÙuµuÝuÏuÝ
ïuññ»ñÇ ýáõÝÏóÇáÝuÉ uÙµáÕçuÏuÝ huÙuÏuñ·Á ÏáãíáõÙ ¿
µu½Çë ( ºì-àâ µu½Çë, ÎUØ-àâ µu½Çë, ºì-ÎUØ-àâ µu½Çë):

ºì-àâ, ÎUØ-àâ µu½ÇëÝ»ñáõÙ ëË»ÙuÝ»ñÇ ÏuéáõóáõÙÁ

úñÇÝuϪ ýáõÝÏóÇuÝ Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿ h»ï¨ÛuÉ Ó¨áí
Y = x1x2  (x2 x3)x4.
´u½ÇëÇó µu½Çë uÝóÝ»Éáõ huÙuñ ÏÇñuéáõÙ »Ý ¹» Øáñ·uÝÇ
ûñ»ÝùÝ»ñÁ a b  c = a b  c ; abc = a b c ;
Y uñïuhuÛïáõÃÛuÝ ÏñÏÝuÏÇ ÅËïÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ
ÏÇñuéáõÙÁ hÝuñuíáñáõÃÛáõÝ ¿ ïuÉÇë uÝóÝ»É ºì-àâ µu½ÇëÇÝ

y = x1x2(x2x3)x4 = x1x2(x2  x3)x4 = x1x2 (x2 x3) x4 = x1x2x2x3x4

ÎUØ –àâ µu½ÇëÇÝ uÝóÝ»Éáõ huÙuñ ÏñÏÝuÏÇ ÅËïáõÙ »Ýù
ÛáõñuùuÝãÛáõñ ÏáÝÛáõÝÏóÇu

y = x1x2  (x2  x3)x4 = (x1 x2)  (x2x3)x4

UÛë µu½õëÝ»ñáõÙ ÏuéáõóíuÍ ëË»ÙuÝ»ñÁ åuïÏ»ñíuÍ »Ý ÝÏuñ 2.19-áõÙ
x1 
x2

y


x3
x4

1
x1
x2 1 1
y

1
x3 1

x4
ÜÏuñ 2.19
ÆñuÏuÝáõÙ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ïuññ»ñÇ íñu ëË»ÙuÝ»ñÇ Ïu-
éáõóÙuÝ ÅuÙuÝuÏ hÝuñuíáñ »Ý h»ï¨ÛuÉ ÇñuíÇ×uÏÝ»ñÁª
1. îñuÙuµuÝuÏuÝ ïuññ»ñÇ Ùáõïù»ñÁ uí»ÉÇ ßuï »Ý,
ùuÝ åuhuÝçíáõÙ ¿ .
35
 2. îñuÙuµuÝuÏuÝ ïuññ»ñÇ Ùáõïù»ñÁ uí»ÉÇ ùÇã »Ý, ùuÝ
åuhuÝçíáõÙ ¿ :
UéuçÇÝ ¹»åùÁ áõëáõÙÝuëÇñ»Éáõ huÙuñ ÏÇñué»Ýù uÏïÇí ¨
åu- ëÇí ïñuÙuµuÝuÏuÝ ÙuÏuñ¹uÏÝ»ñÇ huëÏuóáõÃÛáõÝ:
UÏïÇí ïñuÙuµuÝuÏuÝ ÙuÏuñ¹uÏ ¿ ÏáãíáõÙ ÙáõïùuÛÇÝ
÷á÷áËuÏuÝÝ»ñÇ uÛÝ uñÅ»ùÁ, áñÁ ÙÇuÝßuÝuÏ áñáßáõÙ ¿ ÙáõïùuÛÇÝ
u½¹uÝßuÝÁ: úñÇÝuϪ ºì ¨ ºì-àâ ïuññ»ñÇ huÙuñ uÏïÇí ÙuÏuñ-
¹uÏ ¿ huÙuñíáõÙ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ½ñáÛÇ u½¹uÝßuÝÁ, ÇëÏ
ïñuÙuµuÝuÏuÝ Ù»ÏÇ ÙuÏuñ¹uÏÁ huÙuñíáõÙ ¿ åuëÇí ( 0x
=0 1  x = x ): UÛë åuï×uéáí ãû·ïu·áñÍíáÕ Ùáõïù»ñÇÝ
uÝhñuÅ»ßï ¿ ïuÉ ïñuÙuµuÝuÏuÝ Ù»ÏÇ ÙuÏuñ¹uÏ : ÆëÏ
ÎUØ ¨ ÎUØ-àâ ïuññ»ñÇ huÙuñ uÏïÇí ÙuÏuñ¹uÏ ¿ huÙuñíáõÙ
ïñuÙuµuÝuÏuÝ Ù»ÏÇ ÙuÏuñ¹uÏÁ (1Vx = 1 , 1  x = x) : UÛë
åuï×uéáí ãû·ïu·áñÍ- íáÕ Ùáõïù»ñÇÝ uÝhñuÅ»ßï ¿
ïuÉ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ½ñáÛÇ ÙuÏuñ¹uÏ :
ºñÏñáñ¹ ¹»åùÁ áõëáõÙÝuëÇñ»Éáõ huÙuñ uÝhñuÅ»ßï ¿ û·ïu-
·áñÍ»É ÉñuóáõóÇã ïñuÙuµuÝuÏuÝ ïuññ»ñ: úñÇÝuÏ uÝhñuÅ»ßï
¿ Çñu·áñÍ»É 6 ÷á÷áËuÏuÝÇó ÏáÝÛáõÝÏóÇu , y = x1x2x3x4x5x6,
û·ïu-
·áñÍ»Éáí ùuéuÙáõïù ëË»ÙuÝ»ñ:
Æñu·áñÍÙuÝ hÝuñuíáñ ïuñµ»ñuÏÝ»ñÁ åuïÏ»ñíuÍ »Ý
ÝÏuñ 2.20-áõÙ:
x1 x1 
x2 x2

x3 x3 
x4
x5 1 y
 y x4 1
x6 
x5
1 x6
1
ÜÏuñ 2.20

3. ÎáÙµÇÝuóÇáÝ ïÇåÇ hÇÙÝuÏuÝ ýáõÝÏóÇáÝuÉ

huÝ·áõÛóÝ»ñ
ºñÏáõuÏuÝ ·áõÙuñÇãÝ»ñ
ú·ïu·áñÍáõÙ »Ý »ñÏáõuÏuÝ Ãí»ñÇ ·áõÙuñÙuÝ ¨
huÝÙuÝ huÙuñ: ÎuéáõóíáõÙ »Ý Ù»Ï Ïuñ·Ç ·áõÙuñÇãÝ»ñÇ
hÇÙuÝ íñu:
¶áõÙuñÇãÁ° óuÝÏuóuÍ ÃíuµuÝuÏuÝ ëuñùÇ hÇÙÝuÏuÝ ( µu½uÛÇÝ)
huÝ·áõÛóÝ ¿:

36
 ÎÇëu·áõÙuñÇã — Half Adder ( HA)
ÎÇëu·áõÙuñÇãÝ»ñÝ áõÝ»Ý »ñÏáõ Ùáõïù ¨ »ñÏáõ »Éù:
ÎÇëu·áõÙuñÇãÇ åuÛÙuÝuÏuÝ ëË»ÙuÝ ¨ ×ßïáõÃÛuÝ
uÕÛáõëuÏÁ Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿ ÝÏuñ 3.1- áõÙ:

A A HA S UÕÛáõëuÏ 9
A B S C
0 0 0 0
B 0 1 1 0
B C 1 0 1 0
1 1 0 1

ÜÏuñ 3.1
S -- ·áõÙuñÁ S = A B V A B = A  B; C – ÷áËuÝóáõÙ ¹»åÇ
huçáñ¹ Ïuñ· C = AB
¶áõÙuñÇãÇ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ëË»ÙuÝ ( ÝÏuñ 3.2):
A


1 S
B 

 C

ÜÏuñ 3.2

ÈñÇí ·áõÙuñÇã—( Full Adder )

ÈñÇí ·áõÙuñÇãÝ áõÝÇ »ñ»ù Ùáõïù ¨ »ñÏáõ »Éù, áñÇ åuÛÙuÝuÏuÝ
ÝßuÝuÏáõÙÝ ¨ ×ßïáõÃÛuÝ uÕÛáõëuÏÁ åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 3.3-áõÙ:
UÕÛáõëuÏ 10
A B Ci S Cout
A FA Cout 0 0 0 0 0
0 0 1 1 0
B 0 1 0 1 0
0 1 1 0 1
Cin S 1 0 0 1 0
1 0 1 0 1
ÜÏuñ 3.3 37 1 1 0 0 1
1 1 1 1 1
 A ¨ B -- huÙuÝáõÝ ·áõÙuñ»ÉÇÝ»ñÇ Ùáõïù»ñÝ »Ý
Cin – Carry In -- ÷áËuÝóáõÙ ÝuËáñ¹ Ïuñ·Çó
Cout – Carry Out -- ÷áËuÝóáõÙ huçáñ¹ Ïuñ·
àñáß»Ýù S ¨ Cout ýáõÝÏóÇuÝ»ñÇ uñÅ»ùÁ: ØÇÝÇÙuóÝ»Éáõ huÙuñ
û·ïu·áñÍáõÙ »Ýù ÎuéÝáÛÇ ùuñï»ñÁ (ÝÏuñ 3.4):
S Cout
BCi BC
A 00 01 11 10 A 00 01 11 10
0 1 1 0 1
1 1 1 1 1 1 1
ÜÏuñ 3.4
S ýáõÝÏóÇuÝ ãÇ ÙÇÝÇÙuóíáõÙ :
S = AB Cin  ABCin  ABCin  ABCin =A  B  Cin.
Cout = AB  ACin BCin.
¶áõÙuñÇãÇ ëË»ÙuÝ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ïuññ»ñÇ íñu:
A
B S
Cin


 1
Cout

ÜÏuñ 3.5
Þuï hu×uË ·áõÙuñÇãÁ huíuùáõÙ »Ý ÏÇëu·áõÙuñÇãÝ»ñÇ
hÇÙuÝ íñu :
S = ( A  B )  Cin
ÎuïuñáõÙ »Ýù áã ÉñÇí ÙÇÝÇÙuóáõÙ, Cin ¹áõñë ¿ ·uÉÇë ÷uÏu·Í»ñÇó:
Cout = AB V ( A  B) Cin
UË»ÙuÝ åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 3.6-áõÙ:

38
 HA HA
A
AB SC AB SC S
B

Cin
1 Cout

ÜÏuñ 3.6

¼áõ·uh»é ·áõÙuñÇãÝ»ñ
¼áõ·uh»é n Ïuñ·uÝÇ ·áõÙuñÇãÁ ÏuéáõóíáõÙ ¿ n huï
Ù»Ï Ïuñ·uÝÇ ÉñÇí ·áõÙuñÇãÝ»ñÇó: 4 – Ïuñ·uÝÇ ½áõ·uh»é
·áõÙuñÇãÇ ëË»ÙuÝ (ÝÏ.3.7): S1 S2 S3
S0

A SM S
a0 bA0 B SM
S A SM S
Ci a2 a3 A SM S
a1
b1 B b2 B b3
co B

Co C Co Ci Co C4
Ci Co

ÜÏuñ 3.7
úñÇÝuÏ’
+ 0111 a0 =1 a1 = 1 a2 = 1 a3 = 0
1011 b0 = 1 b1 = 1 b2 = 0 b3 = 1
10010 c0 = 0 c1 = 1 c2 = 1 c3 = 0
S0 = 0 S1 = 1 S2 = 0 S3 = 0 C4 = 1.
¶áõÙuñÇãÁ ½áõ·uh»é ¿, ùuÝÇ áñ A ¨ B ·áõÙuñ»ÉÇÝ»ñÇ µáÉáñ
Ïuñ·»ñÁ Ý»ñÙáõÍíáõÙ »Ý ÙÇuÅuÙuÝuÏ, ëuÏuÛÝ ÷áËuÝóáõÙÁ
ïuñuÍíáõÙ ¿ huçáñ¹uµuñ óuÍñ Ïuñ·Çó ¹»åÇ µuñÓñ Ïuñ·:
ÜßuÝuÏ»Ýù t ÷áË ¨ t ·áõÙ Ù»Ï Ïuñ·áõÙ u½¹uÝßuÝÇ ÷áËuÝóÙuÝ ¨
·áõÙuñÇ Ó¨uíáñÙuÝ ÅuÙuÝuÏÝ»ñÁ huÙuåuïuËuÝuµuñ: n
Ïuñ·uÝÇ ·áõÙuñÇãÇ ·áõÙuñÙuÝ ÅuÙuÝuÏÁ (T) áñáßíáõÙ ¿
h»ï¨ÛuÉ µuÝuÓ¨Çóª T = ( n - 1) t ÷áË + t ·áõÙ ,
ºÃ» ÁݹáõÝ»Ýù, áñ t ÷áË = t ·áõÙ =t , uåu T= n t: ¸u ·áõÙuñÙuÝ
uéuí»Éu·áõÛÝ ÅuÙuÝuÏÝ ¿, ùuÝÇ áñ ÷áËuÝóáõÙÁ Ó¨uíáñíáõÙ
¿ óuÍñ Ïuñ·áõÙ ¨ ïuñuÍíáõÙ ¹»åÇ µuñÓñ Ïuñ·:

39
 Uéuí»É uñu·u·áñÍ »Ý ½áõ·uh»é ÷áËuÝóáõÙáí
·áõÙuñÇ- ãÇÝ»ñÁ, áñáÝù ÏÇñuéíáõÙ »Ý uñu·u·áñÍ
åñáó»ëáñÝ»ñáõÙ: ¼áõ·u- h»é ÷áËuÝóáõÙáí ·áõÙuñÇãÝ»ñÁ
ϹÇïuñÏí»Ý uí»ÉÇ áõß:

Îá¹»ñÇ Ó¨u÷áËÇãÝ»ñ
ÂíuÛÇÝ ï»ËÝÇÏuÛáõÙ ÏÇñuéíáõÙ »Ý ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ
Ïá¹uíáñÙuÝ ïuñµ»ñ ï»ëuÏÝ»ñ: UÛëå»ë ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ
ÏuïuñÙuÝ ÅuÙuÝuÏ ¾ÐØ-áõÙ ÏÇñuéíáõÙ »Ý »ñÏáõuÏuÝ Ïá¹Ç
ÙÇ ùuÝÇ ï»ëuÏÝ»ñª áõÕÇÕ, huÏu¹uñÓ, ÉñuóáõóÇã,
»ñÏáõuÏuÝ- ïuëuÏuÝ ¨ uÛÉÝ:
UÛë hÇÙÝuËݹñÇ h»ï Ïuåíuͪ ÙÇßï uéuçuÝáõÙ ¿ ÙÇ
Ïá¹Çó ÙÛáõë Ïá¹Á ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ Ó¨u÷áËÙuÝ ËݹÇñÁ: UÛë
ËݹÇñÝ»ñÁ uåuñuïuÛÇÝ ÙuÏuñ¹uÏáí »Ý ÉáõÍáõÙ ÏáÙµÇÝuóÇáÝ
huÝ·áõÛóÝ»ñÁª Ïá¹uÓ¨u÷áËÇãÝ»ñÁ: Îá¹uÓ¨u÷áËÇãÁ uÛÝ
ÏáÙµÇÝuóÇáÝ huÝ·áõÛóÝ
¿, áñÁ ÏuïuñáõÙ ¿ ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ Ïá¹uíáñÙuÝ Ù»Ãá¹Ç Ó¨u÷áËáõ-
ÙÁ:
Îá¹»ñÇ Ó¨u÷áËÇãÁ µÝáñáßíáõÙ ¿ ×ßïáõÃÛuÝ uÕÛáõëuÏáí,
áñÁ huÙuåuïuëËuÝ»óÝáõÙ ¿ ïíÛuÉ ÙáõïùuÛÇÝ Ïá¹Á Ù»Ï áõñÇß
»ÉùuÛÇÝ Ïá¹ÇÝ: Îá¹uÓ¨u÷áËÇãÇ åuÛÙuÝuÏuÝ ëË»ÙuÝ
åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 3.8áõÙ:
x0 X/Y y0
x1 y1
 
 
 
xn-1 ym-1

ÜÏuñ 3.8

ì»ñÍuÝÇãÝ»ñ ( ¹»ßÇýñuïáñÝ»ñ)
ì»ñÍuÝÇãÁ (Decoder), uÛÝ ëuñùÝ ¿, áñÁ Ó¨u÷áËáõÙ ¿
ÙáõïùuÛÇÝ n - Ïuñ·uÛÇÝ »ñÏáõuÏuÝ Ïá¹Á »ÉùuÛÇÝ 2 n –
Ïuñ·uÛÇÝ áõÝÇïuñ Ïá¹Ç:
3- Ùáõïù -- 8 »Éù áõÝ»óáÕ í»ñÍuÝÇãÇ åuÛÙuÝuÏuÝ
·ñuýÇÏuÏuÝ ÝßuÝuÏáõÙÁ åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏ. 3.9-áõÙ

40
 0 y0
X0 1 y1
1 DC y2
2
X1 2 3 y3
4 y4
X2 5 y5
4 6 y6
7 y7
ÜÏuñ 3.9

ì»ñÍuÝÇãÇ ußËuïuÝùÁ Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿ uÕÛáõëuÏ 11-áõÙ:

UÕÛáõëuÏ 11
y0  x 2 x 1 x 0
X2 X1 X0 Y0 Y1 Y2 Y3 Y4 Y5 Y6 Y7 y1  x 2 x1x 0
0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0
0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 y2  x 2 x1x0
0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0  x x1x0
y 2
0 1 1 0 0 0 1 0 0 0 0 3
1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 y4  x 2
1 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0
1 1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 x1x0
1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 1 y5  x 2 x1x 0
y6  x 2 x 1 x 0
y7  x 2 x 1 x 0

Àëï ÙáõïùuÛÇÝ Ïá¹Ç í»ñÍuÝÇãÁ ÁÝïñáõÙ ¿ 2 n »Éù»ñÇó áñ¨¿

Ù»ÏÁ:
ì»ñÍuÝÇãÇ ëË»ÙuÝ ºì-àâ ïuññ»ñÇ íñu åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ
3.10-áõÙ: UÏïÇí ¿ huÙuñíáõÙ »ÉùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÇ óuÍñ
ÙuÏuñ-
¹uÏÁ:
ì»ñÍuÝÇãÝ»ñÁ ÉuÛÝ ÏÇñuéáõÙ áõÝ»Ý ¾ÐØ–Ý»ñáõÙ áñáßuÏÇ
huëó»áí ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ ÁÝïñÙuÝ huÙuñ, ·áñÍáÕáõÃÛuÝ Ïá¹Ç
í»ñÍuÝÙuÝ huÙuñ ¨ uÛÉÝ:
ì»ñÍuÝÇãÇ ÙÇÏñáëË»ÙuÝ»ñÁ hu×uË huÙuÉñíáõÙ »Ý ußËu-
ïuÝùÇ ÃáõÛÉuïñÙuÝ ÉñuóáõóÇã Ùáõïùáí ÏuÙ Ùáõïù»ñáí E (Enable):
41
 UÛë ÙáõïùÇ uéÏuÛáõÃÛáõÝÁ hÝuñuíáñáõÃÛáõÝ ¿ ïuÉÇë
Ù»ÍuóÝ»É ÙáõïùuÛÇÝ Ïá¹Ç Ïuñ·»ñÇ ùuÝuÏÁ:
1
3 
5
y0

2
3 
5
y1
x0
1 1
4 y2
2 5

x1 3
2
4
y3
5
4
1
x2 5 3  y4
6
6
2
 y5
3
6

1
4 
y6
6

2
4  y7
6

ÜÏuñ 3.10

42
 Îá¹uíáñÇãÝ»ñ
Îá¹uíáñÇãÁ (Encoder) uÛÝ ëuñùÝ ¿, áñÁ í»ñuÍáõÙ ¿ ÙáõïùuÛÇÝ
áõÝÇïuñ Ïá¹Á »ÉùuÛÇÝ »ñÏáõuÏuÝ Ïá¹Ç: Îá¹uíáñÇãÝ áõÝÇ N Ùáõïù
¨ log2N »Éù: Îuéáõó»Ýù Ïá¹uíáñÇãÇ ëË»ÙuÝ 8 ÙáõïùÇ huÙuñ:

UÕÛáõëuÏ 12
X0 X1 X2 X3 X4 X5 X6 X7 Y2 Y1 Y0 G
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1
0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1
0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 1
0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 1 1
0 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 1
0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 1 1
0 0 0 0 0 0 1 0 1 1 0 1
0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1

X0 0 CD 0 Y0 ØáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ áõÝÇïuñ

1
X1 ¿: ºÉùuÛÇÝ G u½¹uÝßuÝÁ
X2 2 1 Y1 íÏuÛáõÙ ¿, áñ Ùáõïù»ñÇó
3
X3 Ù»ÏáõÙ áõÝ»Ýù ‚1‛ uñÅ»ù:
4 2
X4 Y2
5
X5 6
X6 7
X7 G
G
ÜÏuñ 3.11

G = X0 V X1 V X 2 V X3 V X4 V X5 V X6 V
X7 Y 0 = X1 V X3 V X5 V X7
Y1 = X2 V X3 V X6 V X7
Y2 = X4 V X5 V X6 V X7

Àëï uÛë uñïuhuÛïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏuéáõóíuÍ ëË»ÙuÝ µ»ñíuÍ ¿

ÝÏuñ 3.12-áõÙ:

43
 x0
1
x1
x2 y0
x3
x4 1
x5
x6 y1
x7

1
y2

ÜÏuñ 3.12
Îá¹uíáñÇãÇ ÏÇñuéáõÙÝ»ñÇó Ù»ÏÝ ¿ª ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ Ý»ñÙáõÍáõÙÁ
ëï»ÕÝußuñÇó: ÚáõñuùuÝãÛáõñ ëï»ÕÝ ë»ÕÙ»Éáõ ¹»åùáõÙ Ïá¹uíáñÇãÇ
Ùáõïù»ñÇÝ ¿ Ý»ñÙáõÍíáõÙ ïñuÙuµuÝuÏuÝ Ù»ÏÇ ÙuÏuñ¹uÏ,
áñÁ
»ÉùáõÙ Ó¨u÷áËíáõÙ ¿ ïíÛuÉ ëï»ÕÝÇ Ïá¹ÇÝ:

ÜuËuåuïíáõÃÛuÝ Ïá¹uíáñÇãÝ»ñ
Îá¹uíáñÇãÇ huÙuñ å»ïù ¿ µuíuñuñ»É uÛÝ åuÛÙuÝÁ, »ñµ
ÙáõïùuÛÇÝ Ïá¹Á áõÝÇïuñ ¿: ºÃ» ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÁ ·uÉÇë
»Ý uÝÏuË uÕµÛáõñÝ»ñÇó, uåu uÛë åuÛÙuÝÁ ÏuñáÕ ¿ ãÏuïuñí»É:
UÛ¹ ¹»åùáõÙ Ïá¹uíáñÇãÇ óuÝÏuóuÍ ÙáõïùÇÝ ïñíáõÙ ¿
ÝuËuåuïíáõÃÛáõÝ: Îá¹uíáñÇãÇ Ùáõïù»ñÁ ÝßuÝuÏ»Ýù X0 X1
…… Xm-1, »ÝÃu¹ñ»Éáí, áñ ÙáõïùÇ huÙuñÁ Ù»ÍuóÝ»Éáí, ½áõ·ÁÝÃuó
Ù»Íu- ÝáõÙ ¿ Ýñu ÝuËuåuïíáõÃÛáõÝÁ: Îá¹uíáñÇãÁ »ÉùáõÙ
ëïuÝáõÙ ¿ »ñ- ÏáõuÏuÝ Ïá¹ i, »Ã» X i = 1. ÇëÏ ÙÝuóuÍ µáÉáñ X j
Ùáõïù»ñÇÝ, áñáÝù áõÝ»Ý uéuí»É Ù»Í ÝuËuåuïíáõÃÛáõÝ ïuÉÇë »Ý
0 ( i  j  m-1) :

44
 UÛëåÇëÇ Ïá¹uíáñÇãÝ»ñÁ ÏáãíáõÙ ¿Ý ÝuËuåuïíáõÃÛuÝ
Ïá¹u- íáñÇãÝ»ñ (Priority Encoder): 8 ÙáõïùuÝÇ Ïá¹uíáñÇãÇ
åuÛÙuÝuÏuÝ ÝßuÝuÏáõÙÁ µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 3.13-áõÙ:

X0 ÜuËuåuïíáõÃÛuÝ Ïá-
0 PRCD
X1 ¹uíáñÇãÝ»ñÁ Ïu½ÙíuÍ
1
X2 Y0 »Ý 2 ÙuëÇó’
2 0
X3 ÝuËuåuïíáõÃÛuÝ
3
X4 Y1 ëË»ÙuÛÇó ¨ Ïá¹uíáñÇãÇó
4 1
X5
5
X6 Y2
6 2
X7 G
7 G

ÜÏuñ 3.13
ÜuËuåuïíáõÃÛuÝ Ïá¹uíáñÇãÇ uÕÛáõëuÏÁ’
UÕÛáõëuÏ 13
X7 X6 X5 X4 X3 X2 X1 X0 Y2 Y1 Y0 G
1 x x x x x X x 1 1 1 1
0 1 x x x x X x 1 1 0 1
0 0 1 x x x X x 1 0 1 1
0 0 0 1 x x X x 1 0 0 1
0 0 0 0 1 x X x 0 1 1 1
0 0 0 0 0 1 X x 0 1 0 1
0 0 0 0 0 0 1 x 0 0 1 1
0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

x0 z0
x1 ÜuËuåuï- íáõÃÛuÝ ëË»Ùu
z1 Îá¹uíáñÇã y0
x2 z2
x3 z3
x4 y1
z4
x5 z5
x6 y2
z6
x7 z7

ÜÏuñ 3.14
45
 ÜuËuåuïíáõÃÛuÝ ëË»ÙuÛÇ ×ßïáõÃÛuÝ uÕÛáõëuÏÁª
Z0 – Z7 Ùáõïù»ñÇÝ ·uÉÇë ¿ áõÝÇïuñ Ïá¹ :

UÕÛáõëuÏ 14
X7 X6 X5 X4 X3 X2 X1 X0 Z7 Z6 Z5 Z4 Z3 Z2 Z1 Z0
1 x x x x x x x 1 0 0 0 0 0 0 0
0 1 x x x x x x 0 1 0 0 0 0 0 0
0 0 1 x x x x x 0 0 1 0 0 0 0 0
0 0 0 1 x x x x 0 0 0 1 0 0 0 0
0 0 0 0 1 x x x 0 0 0 0 1 0 0 0
0 0 0 0 0 1 x x 0 0 0 0 0 1 0 0
0 0 0 0 0 0 1 x 0 0 0 0 0 0 1 0
0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Z7 = X7
Z6 = X7 X6
Z5 = X7 X6 X5
Z4 = X7 X6 X5 X4
Z3 = X7 X6 X5 X4 X3
Z2 = X7 X6 X5 X4 X3 X2
Z1 = X7 X6 X5 X4 X3 X2 X1
Z0 = X7 X6 X5 X4 X3 X2 X1 X0
Ðuíuù»Éáí ïíÛuÉ uñïuhuÛïáõÃÛáõÝÝ»ñáí ëË»ÙuÝ ¨
ÙÇuóÝ»Éáí Ýñu »Éù»ñÁ( z0 . . . z7 ) Ïá¹uíáñÇãÇ Ùáõïù»ñÇÝ (
ÝÏuñ 3.12), ÏëïuÝuÝù ÝuËuåuïíáõÃÛuÝ Ïá¹uíáñÇã:
úñÇÝuϪ Ïuéáõó»É 4 Ùáõïù x0,x1,x2,x3 áõÝ»óáÕ uËuåuïíáõÃÛuÝ
Ïá¹uíáñÇãÇ ëË»ÙuÝ, áñÇ ÝuËuåuïíáõÃÛáõÝÁ u×áõÙ ¿
ÙáõïùuÛÇÝ huÙuñÇ u×ÙuÝ h»ï ½áõ·uh»é: UÛëåÇëáí ÏëïuÝuÝùª
z3 = x3,
z2 = x3 x2,
z1 = x3x2 x1,
z0 = x3 x2 x1 x0.
y0 = z3 v z1; y1= z3 v
z2; G = z0 v z1 v z2 v z3;

ÜuËuåuïíáõÃÛuÝ Ïá¹uíáñÇãÇ ëË»ÙuÝ åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ

3.15-áõÙ:

46
 x3 1
y0


x2 1

y1

x1
1


G
x0
ÜÏuñ 3.15

ØáõÉïÇåÉ»ùëáñÝ»ñ
ØáõÉïÇåÉ»ùëáñ ¿ ÏáãíáõÙ ëË»ÙuÝ,áñÁ ÝuËuï»ëíuÍ
¿ ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ ÙÇ ùuÝÇ uÕµÛáõñÝ»ñÇó ïíÛuÉÝ»ñÇ ÷áËuÝóáõÙÁ
¹»åÇ Ù»Ï ÏuåáõÕÇ Õ»ÏuíuñÙuÝ huÙuñ:
ØáõÉïÇåÉ»ùëáñÁ (Multiplexor) ëuñù ¿, áñÁ 2n Ùáõïù»ñÇó
ÁÝïñáõÙ ¿ Ù»Ï Ùáõïù ¨ Ýñu ÇÝýáñÙuóÇuÝ huÕáñ¹áõÙ
»ÉùÇÝ: ØáõÉïÇåÉ»ùëáñÁ ÏáãíáõÙ ¿ Ýu¨ ÏáÙáõïuïáñ:
ØáõÉïÇåÉ»ùëáñÁ áõÝÇ Ùáõïù»ñÇ »ñÏáõ ËáõÙµª huëó»uÏuÝ ¨
ÇÝýáñÙuóÇáÝ: ºÃ» huëó»uÏuÝ Ùáõïù»ñÇ ùuÝuÏÁ huíuëuñ ¿ n,
uåu ÇÝýáñÙuóÇáÝ ÏuåáõÕÇÝ»ñÇ ùuÝuÏÁ huíuëuñ ¿ 2 n:
8-ÏuåáõÕuÝáó ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñÇ åuÛÙuÝuÏuÝ ·ñuýÇÏuÏuÝ
ÝßuÝuÏáõÙÁ åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 3.16-áõÙ:
ØáõÉïÇåÉ»ùëáñÇ
×ßïáõÃÛuÝ uÕÛáõëuÏÇ (uÕÛáõëuÏ 15) hÇÙuÝ íñu ëïuÝáõÙ
»Ýù ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñÇ ÏáÕÙÇó Çñu·áñÍíáÕ ýáõÝÏóÇuÛÇ
uÝuÉÇïÇÏ uñïuhuÛïáõÃÛáõÝÁ:

Y=I0A2A1A0E  I1A2A1A0E  I2A2A1A0E  I3A2 A1 A0E

 I4A2A1A0E  I5 A2A1 A0E  I6A2A1A0E  I7A2A1A0E

47
 I0 0 MS
I1 1 I0 ÷ I7---------ÇÝýáñÙuóÇáÝ
I2 2 Ùáõïù»ñ
I3 3 A0 ÷ A2------huëó»uíáñÙuÝ
I4 4 Y Ùáõïù»ñ
I5 5 E – ÃáõÛÉuïñ»Éáõ ÙáõïùÁ
I6 6
I7 7
A0 0
A1 1
A2 2

Е Е

ÜÏuñ 3.16

UÕÛáõëuÏ 15
I0 I1 I2 I3 I4 I5 I6 I7 A2 A1 A0 Y
0 X x x x x x X 0 0 0 0
1 X x x x x x X 0 0 0 1
x 0 x x x x x X 0 0 1 0
x 1 x x x x x X 0 0 1 1
x X 0 x x x x X 0 1 0 0
x X 1 x x x x X 0 1 0 1
x X x 0 x x x X 0 1 1 0
x X x 1 x x x X 0 1 1 1
x X x x 0 x x X 1 0 0 0
x X x x 1 x x X 1 0 0 1
x X x x x 0 x X 1 0 1 0
x X x x x 1 x X 1 0 1 1
x X x x x x 0 X 1 1 0 0
x x x x x x 1 X 1 1 0 1
x x x x x X x 0 1 1 1 0
x x x x x x x 1 1 1 1 1

48
ØáõÉïÇåÉ»ùëáñÇ ëË»ÙuÝ åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 3.17-áõÙ:
1
10 
12
14
15
I0 I11 I2 I3 I4 I5 I6 I7 A0
2
2 9
3 12 
4 14
5 15
6 3
7 10
8 11
9

14
10 15
4
9
A1
11 11
12 14 
15 1
A2 13
Y
5
14 10 
12
13
15 15
E 6
9
12 
13
15

7
10 
11
13
15
8
9
11 
13
15

ÜÏuñ 3.17

49
 àõëáõÙÝuëÇñ»Ýù 2-ÏuåáõÕÇ 4-Ïuñ·uÝÇ ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñÇ
ußËuïuÝùÁ: A-ݪ huëó»uÏuÝ ÙáõïùÝ ¿, X0,X1ª
ÇÝýáñÙuóÇáÝ Ùáõïù»ñÝ »Ý:

0- uÏuÝ x00 MS
ÏuåáõÕÇ x10 x20 x30 y y0 = x00A  x01A;
y1 = x10A  x11A;
y2 = x20A  x21A;
0
1- uÏuÝ y3 = x30A x31A;
ÏuåáõÕÇ
x01
x11 x21 x31

y
A
1
ÜÏuñ 3.18
ºÃ» A = 0, »ÉùuÛÇÝ ÇÝýáñÙuóÇuÝ ëïuÝáõÙ »Ýù 0 áõÕáõó, »Ã»
A = 1, »ÉùuÛÇÝ ÇÝýáñÙuóÇuÝ ëïuÝáõÙ »Ýù 1 áõÕáõó:
ØáõÉïÇåÉ»ùëáñÇ ëË»ÙuÝ µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 3.19-áõÙ:

X00 X10 X20 X30

X01
1
 Y0
1
 Y1
1 Y2

 Y3
1

X11

X21 X31


A
ÜÏuñ 3.19
50
 ¸»ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñÝ»ñ
¸»ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñÁ (Demultiplexor) ëuñù ¿, áñÁ Ó¨uíáñáõÙ ¿
ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÁ 2n »Éù»ñÇó Ù»ÏáõÙ:
¸»ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñÇ ëË»ÙuÝ (1 Ùáõïù - 2 »Éù) µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ
3.20-áõÙ:

A Y0
Y0 = IA

Y1 = I A

 Y1
I

ÜÏuñ 3.20
ÀݹhuÝáõñ ¹»åùáõÙ ¹»ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñÝ áõÝÇ Ù»Ï
ÇÝýáñÙuóÇáÝ Ùáõïù, n huëó»uÏuÝ Ùáõïù ¨ 2n »Éù ¨ ÏuïuñáõÙ ¿
ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñÇ huÏuéuÏ ýáõÝÏóÇuÝ:
2 Ùáõïù – 4 »Éù áõÝ»óáÕ ¹»ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñÇ åuÛÙuÝuÏuÝ
·ñuýÇÏuÏuÝ ÝßuÝuÏáõÙÁ µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 3.21-áõÙ:

DMX y0 ¸»ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñÁ
0 ÇñuÏuÝuóÝáõÙ ¿ h»ï¨ÛuÉ
A0 1
y1 ýáõÝÏóÇuÝ»ñÁ'
1 y0 = IA1A0 ,
A1 2
y2 y1 = IA1 A0 ,
2 = I A1A0 ,
I
y2 E
3
y3 = I A1 A0 .
y3

ÜÏuñ 3.21

2 Ùáõïù – 4 »Éù áõÝ»óáÕ ¹»ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñÇ ëË»ÙuÝ

åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 3.22-áõÙ:
ØáõïùuÛÇÝ ÃáõÛÉuïñáõÃÛáõÝ (enable) áõÝ»óáÕ í»ñÍuÝÇãÁ ¨
¹»ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñÁ áõÝ»Ý ÙǨÝáõÛÝ ëË»ÙuÝ, µuÛó í»ñÍuÝÇãáõÙ A1, A0
Ùáõïù»ñÁ ÇÝýáñÙuóÇáÝ »Ý, ÇëÏ ¹»ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñáõÙ ÃáõÛÉuïñáÕ
ÙáõïùÝ ¿ huݹÇëuÝáõÙ ÇÝýáñÙuóÇáÝ, ÇëÏ A1,A0' huëó»uÏuÝ
Ùáõïù»ñ »Ý:

51
 A0 
y0

A1 
y1

I 
y2

y3

ÜÏuñ 3.22

ÐuÙ»ÙuïÙuÝ ëË»ÙuÝ»ñ (ÏáÙåuñuïáñÝ»ñ)

UÛÝ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ëË»ÙuÝ, áñÁ ÏuïuñáõÙ ¿ »ñÏáõuÏuÝ
Ïá¹áõÙ Ý»ñÏuÛuóíuÍ »ñÏáõ Ãí»ñÇ huÙ»ÙuïáõÙÁ ÏáãíáõÙ ¿
ÃíuÛÇÝ ÏáÙåuñuïáñ (Comparator):
äuñ½u·áõÛÝ huÙ»ÙuïÙuÝ ëË»ÙuÝ huÙuñíáõÙ ¿ Ïá¹»ñÇ
hu- ÙuñÅ»ùáõÃÛuÝ ëË»ÙuÝ (‚huíuëuñ - uÝhuíuëuñ‛): îñíuÍ »Ý
»ñÏáõ ÃÇí ‘
A =  an-1 an-2 an-3 ….a1 a0  B = bn-1 bn-2 bn-3 …. b1 b0 
ÐuÙuñÅ»ùáõÃÛuÝ ëË»ÙuÝ ÏuïuñáõÙ ¿ h»ï¨ÛuÉ
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ Y = ( an-1  bn-1 ) ( an-2  bn-2 ) ….. ( a1  b1 ) ( a0 
b0 )
Y =1, »Ã» A ¨ B Ãí»ñÇ huÙuÝáõÝ Ïuñ·»ñÁ a i – Ý ¨ b i – Ý
huíuëuñ »Ý: Îuéáõó»Ýù »ñÏáõ huï 4 Ïuñ·uÝÇ Ãí»ñÇ
huÙ»ÙuïÙuÝ ëË»ÙuÝ:
A = a3 ,a2 ,a1 ,a0  ¨ B = b3 ,b2, b1 ,b0
Y = ( a3  b3 ) ( a2  b2 ) ( a1  b1 ) ( a0  b0
)
UÕÛáõëuÏ 16
a b F F
0 0 1 0
0 1 0 1 F = ( a  b)
1 0 0 1 a  b -- XOR
1 1 1 0 a  b -- XNOR

52
 UÛë ïuññ»ñÁ huÙuñÅ»ù »Ý

a a
= =
b ab b ab
1
ÜÏuñ 3.23
‚XNOR‛ ïuññ»ñÇ hÇÙuÝ íñu Ïu½ÙíuÍ ëË»ÙuÝ åuïÏ»ñíuÍ ¿
ÝÏuñ 3.24-áõÙ:
a0 =
b0

a1
b1 =


Y=
a2
=
b2 Y

a3
=
b3
ÜÏuñ 3.24

Y = ( a3  b3 ) ( a2  b2 ) ( a1  b1 ) ( a0  b0 ) =

= ( a3  b3 ) V( a2  b2 ) V( a1  b1 ) V( a0  b0 )
ÜáõÛÝ ëË»ÙuÝ Ïuñ»ÉÇ ¿ huíuù»É Ýu¨ ‚XOR‛ ïuññ»ñÇ
hÇÙuÝ íñu (ÝÏuñ 3.25):

Y = ( a3  b3)Ē ( a2  b 2) Ē ( a1  b1) Ē ( a0  b 0) =

( a3  b3) V ( a2  b2) V ( a1  b1) V ( a0  b0 )

53
 a0 =1

b0

a1 =1
1
b1 Y=
a2=1 Y
b2

a3 =1
b3
ÜÏuñ 3.25

ÐuÙ»ÙuïáõÙ , , 
ÎáÙåuñuïáñÇ åuÛÙuÝuÏuÝ ·ñuýÇÏuÏuÝ ÝßuÝuÏáõÙÁ
Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿ ÝÏuñ 3.26-áõÙ :

A CMP
3
2  Y 
1
0 Y=
B 
3
2 Y
1 
0

ÜÏuñ 3.26
ÎáÙåuñuïáñÁ Çñu·áñÍáõÙ ¿ h»ï¨ÛuÉ ýáõÝÏóÇuÝ
Y= = ( a3  b3 ) ( a2  b2 ) ( a1  b1 ) ( a0  b0 )
Y = ( a3  b3) V ( a3  b3) ( a 2  b2) V ( a3  b3) ( a2  b2) ( a1  b1) V
V ( a3  b3) ( a2  b2) ( a1  b1) ( a0  b0 )
Y = Y= & Y
54
 ºñÏÏuñ·uÝǪ A(a1 a0) ¨ B(b1 b0) Ãí»ñÇ huÙ»ÙuïÙuÝ ëË»ÙuÝ
åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 3.27-áõÙ:
Y= = ( a1  b1 ) ( a0  b0 )
Y = ( a1  b1 ) V ( a1 b1) ( a0  b0

) Y = Y= & Y = Y= V Y

a11= Y=
b1 

1 Y
 1
a0 b0 1=
Y


ÜÏuñ 3.27

4. ÐÇßáÕáõÃÛuÝ hÇÙÝuÏuÝ (µu½uÛÇÝ) ëË»ÙuÝ»ñ

UÛë ¹uëÇÝ »Ý åuïÏuÝáõÙ ïñÇ·»ñÝ»ñÁ, hußíÇãÝ»ñÁ,
é»·Çë- ïÁñÝ»ñÁ, ï»ÕußuñÅáÕ é»·ÇëïñÝ»ñÁ:
ÜñuÝù µáÉáñÁ uíïáÙuïÝ»ñ »Ý (huçáñ¹uÏuÝ
ëË»ÙuÝ»ñ), áñáÝó »ÉùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÁ ÏuËíuÍ »Ý áã ÙÇuÛÝ
ÙáõïùÇ u½-
¹uÝßuÝÝ»ñÇó, uÛɨ ÝñuÝó ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÇ huçáñ¹uÏu-
ÝáõÃÛáõÝÇó:
ì»ñuóuÏuÝ uíïáÙuïÝ»ñÇ huëÏuóáõÃÛáõÝ
UíïáÙuï ¿ ÏáãíáÙ ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ ¹ÇëÏñ»ï Ó¨u÷áËÇãÁ,
áñÁ ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ u½¹»óáõÃÛuÝ ïuÏ Ù»Ï íÇ×uÏÇó
uÝóÝáõÙ
¿ ÙÛáõëÁ ¨ »ÉùáõÙ ëïuÝáõÙ »ÉùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝ:
UµëïñuÏï uíïáÙuïÁ ïñíáõÙ ¿ 5 µu½ÙáõÃÛáõÝÝ»ñÇ û·Ýáõ-
ÃÛuÙµ ' A = X,Y,S,, , áñï»Õª
X = X1 X2 ,X3 . . . Xm  uíïáÙuïÇ ÙáõïùuÛÇÝ uÛµáõµ»ÝÝ ¿,
Y =  Y1 ,Y2, Y3 . . . Y n  uíïáÙuïÇ »ÉùuÛÇÝ uÛµáõµ»ÝÝ ¿,
S = S0 S1 S2 ….Sk-1 uíïáÙuïÇ Ý»ñùÇÝ íÇ×uÏÝ»ñÇ
µu½ÙáõÃÛáõÝÁ:
 -ݪ uÝóÙuÝ ýáõÝÏóÇu;
55
  -ݪ »ÉùuÛÇÝ ýáõÝÏóÇu
-Ý uÝóÙuÝ ýáõÝÏóÇuÝ áñáßáõÙ ¿ uíïáÙuïÇ huçáñ¹ íÇ×uÏÁ
ÅuÙuÝuÏÇ óuÝÏuóuÍ t åuhÇÝ ÏuËíuÍ ÁÝÃuóÇÏ íÇ×uÏÇó
¨ ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÇó: UÛëÇÝùݪ  ýáõÝÏóÇuÝ
ÛáõñuùuÝãÛáõñ ''íÇ×uÏ – ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝ'' ½áõÛ·ÇÝ
huÙuåuïuëËuÝ»óÝáõÙ ¿ uíïáÙuïÇ huçáñ¹ ýáõÝÏóÇuÝ:
 : S  X S
UÝóÙuÝ ýáõÝÏóÇuÝ Ïuñ»ÉÇ ¿ ·ñ»É
S ( t + 1 ) =  ( St ,X t )
Îu uíïáÙuïÝ»ñÇ 2 Ùá¹»É ' ØÆÈÆ uíïáÙuï ¨
ØàôðÇ uíïáÙuï: UñuÝù ïuñµ»ñíáõÙ »Ý »ÉùuÛÇÝ
ýáõÝÏóÇuÛáí, áñÁ áñáßíáõÙ ¿ ÅuÙuÝuÏÇ t åuhÇÝ:
Yt =  ( St , Xt ) ØÇÉÇ uíïáÙuïÇ huÙuñ
Yt =  ( St ) ØáõñÇ uíïáÙuïÇ huÙuñ
ØÇÉÇ uíïáÙuïÇ »ÉùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÁ ÅuÙuÝuÏÇ t åuhÇÝ
ÏuËíuÍ ¿ ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÇó ( Xt ) ¨ ÁÝÃuóÇÏ íÇ×uÏÇó (St ) :
ØáõñÇ uíïáÙuïÇ »ÉùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÁ ÏuËíuÍ ¿
ÙÇuÛÝ uíïáÙuïÇ ÁÝÃuóÇÏ íÇ×uÏÇó: UíïáÙuïÁ ·áñÍáõÙ ¿
(ußËuïáõÙ ¿) ÅuÙuÝuÏÇ ¹ÇëÏñ»ï åuh»ñÇÝ t = 0,1,2,….n: S0
- uíïáÙuïÇ ëϽµÝuÏuÝ íÇ×uÏÝ ¿ ( t = 0) :ìÇ×uÏÁ uíïáÙuïÇ
hÇßáÕáõÃÛáõÝÝ ¿ª ÝuËáñ¹ ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ ÙuëÇÝ:
UíïáÙuïÝ»ñÁ hu- çáñ¹uÏuÝ Ù»ù»ÝuÝ»ñ »Ý, ùuÝÇ áñ
Ó¨u÷áËáõÙ »Ý ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÁ »ÉùuÛÇÝÇ:
ì»ñuóuÏuÝ uíïáÙuïÝ áõÝÇ 1 Ùáõïù ¨ 1 »Éù:

X A Y

ÜÏuñ 4.1

UíïáÙuïÇ ÙáõïùÇÝ ïñíáõÙ ¿ ÙáõïùuÛÇÝ uÛµáõµ»ÝÇ huçáñ¹u-

ÏuÝáõÃÛáõÝÁ, ÇëÏ »ÉùáõÙ ëïuÝáõÙ »Ýù »ÉùuÛÇÝ uÛµáõµ»ÝÇ huçáñ¹u-
ÏuÝáõÃÛáõÝÁ: UÛëï»Õ ·áñÍáõÙ »Ý h»ï¨ÛuÉ åuÛÙuÝÝ»ñÁ’
1. ºÉùÇ ¨ ÙáõïùÇ µué»ñÇ »ñÏuñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ huíuëuñ »Ý:
2. ØáõïùuÛÇÝ µué»ñÇ ëϽµÝuÏuÝ huïíuÍÝ»ñÇÝ huÙuåu-
ïuëËuÝáõÙ »Ý »ÉùuÛÇÝ µuéÇ ÝáõÛÝ ëϽµÝuÏuÝ
huïíuÍ- Ý»ñÁ:

56
 úñÇÝuÏ 1
¸ÇïuñÏ»Ýù huçáñ¹uÏuÝ ·áõÙuñÇãÇ ußËuïuÝùÁ: S = A + B
¶áõÙuñÇãÇ ÙáõïùÇÝ »Ý ïñíáõÙ »Ý a i b i ·áõÙuñÇãÝ»ñÇ huÙuÝáõÝ
Ïuñ·»ñÁ, »ÉùáõÙ uéuçuÝáõÙ ¿ Si : Ðuçáñ¹uÏuÝ ·áõÙuñÇãÁ uíïá-
Ùuï ¿: UÛÝ å»ïù ¿ hÇßÇ ÷áËuÝóáõ٠ϱu ûª áã i-1 Ïuñ·Çó:
UíïáÙuïÇ ÙáõïùuÛÇÝ uÛµáõµ»ÝÝ ¿
X =  00, 01, 10, 11 
UíïáÙuïÇ íÇ×uÏÝ»ñÝ
»Ý' S =  0, 1 
0 íÇ×uÏÁ huÙuåuïuëËuÝáõÙ ¿ ÷áËuÝóÙuÝ µuóuÏuÛáõ-
ÃÛuÝÁ, 1 íÇ×uÏÁ ÝuËáñ¹ Ïuñ·Çó ÷áËuÝóÙuÝ uéÏuÛáõÃÛuÝÁ:
UíïáÙuïÇ ·ñuýÝ áõÝÇ h»ï¨ÛuÉ ï»ëùÁ ’
10/1 11/0 01/0

00/0 0 1 11/1
00/1
01/1
ÜÏuñ 4.2 10/0

ØÇÉÇ uíïáÙuïÁ ·ñuýÇ ï»ëùáí Ý»ñÏuÛuóÝ»Éáõ huÙuñ ·ñuýÇ

·u·uÃÝ»ñÇÝ huÙuåuïuëËuÝ»óÝáõÙ »Ý uíïáÙuïÇ
íÇ×uÏÝ»ñÁ, ÇëÏ ·ñuýÇ ÏáÕ»ñÇÝ‘ íÇ×uÏÝ»ñÇ ÙÇç¨
uÝóáõÙÝ»ñÁ, uÛëÇÝùÝ ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÁ ¨
huÙuåuïuëËuÝ »ÉùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÁ: UíïáÙuïÇ ·ñuýÇ
huïíuÍÁ µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 4.3-áõÙª

Xm/Yk Si/ Ym Xm Sj/ Yk

Si Sj

ÜÏuñ 4.3

ØáõñÇ uíïáÙuïáõÙ ·ñuýÇ ·u·uÃáõÙ ÝßíáõÙ »Ý íÇ×uÏÁ ¨

»ÉùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÁ, í»ñçÇÝë ëïuóíáõÙ ¿ ïíÛuÉ íÇ×uÏáõÙ:
úñÇÝuÏ 2
Îuéáõó»É ÙáõïùuÛÇÝ huçáñ¹uÏuÝáõÃÛuÝ ¹»ï»ÏïáñÇ ·ñuýÁ,
áñÇ »ÉùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÁ Ó¨uíáñíáõÙ ¿ ‘’1’’ ÙÇuÛÝ, »Ã» ÙáõïùáõÙ
·uÉÇë »Ý Çñuñ huçáñ¹áÕ 5 huï ‘’1’’:

57
 0/0 1/0 1/0 1/0 1/0 1/1

S0 S1 S2 S3 S4
0/0 0/0
0/0 0/0

ÜÏuñ 4.4
S = {S0 ,S1 ,S2 ,S3 ,S4 }
S0-Ý ÙïuåuháõÙ ¿ uÛÝ ÇÝýáñÙuóÇuÝ, áñ í»ñçÇÝ
ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÁ huíuëuñ ¿ »Õ»É Ù»ÏÇ, S1 ª ÙáõïùuÛÇÝ
u½¹uÝßuÝÁ »Õ»É
¿ Ù»Ï S2ª ÙáõïùÇÝ »Õ»É ¿ »ñÏáõ huï Ù»Ï, S3ª »ñ»ù
ٻϻñÇ ÝuËuåuïÙáõÃÛáõÝÁ, S4 ª ãáñë ٻϻñÇ ÝuËuåuïÙáõÃÛáõÝÁ:

îðƶºðܺð
îñÇ·»ñÝ»ñÁ û·ïu·áñÍíáõÙ »Ý 1 µÇà ÇÝýáñÙuóÇu
hÇß»Éáõ huÙuñ: ÂíuÛÇÝ ï»ËÝÇÏuÛáõÙ û·ïu·áñÍáõÙ »Ý ïñÇ·»ñÝ»ñÇ
h»ï¨ÛuÉ ïÇå»ñÁ’ RS – ïñÇ·»ñ , D - ïñÇ·»ñ, T - ïñÇ·»ñ, JK -
ïñÇ·»ñ: ´áÉáñ ïñÇ·»ñÝ»ñÁ ïuññuÏuÝ Øàôð uíïáÙuïÝ»ñ »Ý,
áñáÝù áõÝ»Ý 2 íÇ×uÏ ' 0 ¨ 1 íÇ×uÏÝ»ñ:
îñÇ·»ñÝ»ñÇ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ·áñÍuéáõÃÛáõÝÁ ÝÏuñu·ñíáõÙ
¿ uíïáÙuïÝ»ñÇ ÝÏuñu·ñÙuÝ huÙuñ ÁݹáõÝíuÍ
»ÕuÝuÏÝ»ñáíª uÝóáõÙÝ»ñÇ uÕÛáõëuÏÝ»ñáí (ÇëÏáõÃÛuÝ
uÕÛáõëuÏÝ»ñáí), µÝáõÃu·ñuÛÇÝ huíuëuñáõÙÝ»ñáí, ÎuéÝáÛÇ
ùuñï»ñáí, íÇ×uÏÝ»ñÇ
¹Çu·ñuÙÝ»ñáí (uÝóáõÙÝ»ñÇ ·ñuýÝ»ñáí), uÝóáõÙÝ»ñÇ
ýáõÝÏóÇuÝ»ñÇ ÙuïñÇóÝ»ñáí:

îñÇ·»ñÝ»ñÇ ¹uëuÏuñ·áõÙÁ
UëÇÝËñáÝ ïñÇ·»ñÝ»ñÝ áõÝ»Ý ÙÇuÛÝ ÇÝýáñÙuóÇáÝ Ùáõïù»ñ:
UëÇÝËñáÝ ïñÇ·»ñÝ»ñÁ ïuÏïuíáñíuÍ ã»Ý: ØÛáõë íÇ×uÏÇ uÝóáõÙÁ
ÏuïuñíáõÙ ¿ ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÇ ÷á÷áËÙuÝ ¹»åùáõÙ:
UÇÝËñáÝ ïñÇ·»ñÝ»ñÁ, µuóÇ ÇÝýáñÙuóÇáÝ Ùáõïù»ñÇó áõÝ»Ý
Ýu¨ huïáõÏ Ùáõïù ïuÏïuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÇ huÙuñ, áñÁ
ÝßuÝuÏíáõÙ ¿ C (CLOCK ) ËáëùÇó ÏuÙ CLK:

58
 îñÇ·»ñÝ»ñ

ÆÝýáñÙ. ·ñuÝóÙuÝ Ó¨áí

UßË. ïñuÙuµuÝ.

RS
UëÇÝËñáÝ UÇÝËñáÝ
JDK

ÖuÏuïáí Õ»ÏuíuñíáÕ ØuÏuñ¹uÏáí Õ»ÏuíuñíáÕ

T

Ø»Ï ïuÏuïÝ Ç ºñÏáõ ïuÏï.

ÎáÙµÇÝu
ó. ÜÏuñ 4.5
UÇÝËñáÝ ïñÇ·»ñÝ»ñÁ ïuÏïuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÇ ÁÝÏuÉÙuÝ Ó¨áí
ÉÇÝáõÙ »Ý 2 ï»ëuÏÇ '
´uñ¹
a) UÇÝËñáu½¹uÝßuÝÇ
ïñuÙ. ÙuÏuñ¹uÏáí Õ»ÏuíuñíáÕ (ÉuÛÝ ëÇÝËñá-
ÝuóáõÙ),
b) UÇÝËñáu½¹uÝßuÝÇ ×uÏuïáí Õ»ÏuíuñíáÕ (Ý»Õ ëÇÝËñá-
ÝuóáõÙ),
Ô»ÏuíuñáõÙÁ ÙuÏuñ¹uÏáí ÝßuÝuÏáõÙ ¿, áñ ëÇÝËñá
u½¹uÝßuÝÇ áñáß ÙuÏuñ¹uÏÇ ¹»åùáõÙ (ûñÇÝuÏ, »ñµ C=1)
ÏuïuñíáõÙ ¿ ïñÇ·»ñÇ ÃáÕuñÏáõÙÁ, ÇëÏ ÙÛáõë ÙuÏuñ¹uÏÇ ¹»åùáõÙ
(»ñµ C=0) ïñÇ·»ñÁ ãÇ ÁÝÏuÉáõÙ ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÁ ¨ ÙÝáõÙ ¿
uÝ÷á÷áË íÇ×uÏáõÙ (ÉuÛÝ ëÇÝËñáÝuóáõÙ):
ÖuÏuïáí Õ»ÏuíuñÙuÝ ¹»åùáõÙ ïñÇ·»ñÇ íÇ×uÏÇ ÷á÷áËÙuÝ
ÃáõÛÉuïíáõÃÛáõÝÁ ëïuóíáõÙ ¿ ÙÇuÛÝ ëÇÝËñáu½¹uÝßuÝÇ ×uÏuïÇ
uÝÏÙuÝ ÏuÙ u×ÙuÝ åuhÇÝ (Ý»Õ ëÇÝËñáÝuóáõÙ): UÛëåÇëÇ
ïñÇ·»ñÝ»ñÁ uÛÉ Ï»ñå uÝíuÝíáõÙ »Ý ¹ÇÝuÙÇÏ Õ»ÏuíuñÙuÙµ
ïñÇ·»ñÝ»ñ:
Àëï ÷á÷áËÙuÝ ·áñÍÁÝÃuóÇ ëϽµáõÝùÇ ïñÇ·»ñÝ»ñÁ ÉÇÝáõÙ »Ý
Ù»Ï- ¨ »ñÏuëïÇ×uÝ: Ø»ÏuëïÇ×uÝ ïñÇ·»ñÝ»ñáõÙ uÝóáõÙÁ huçáñ¹

59
íÇ×uÏ ÏuïuñíáõÙ ¿ uÝÙÇçuå»ë, ÇëÏ »ñÏuëïÇ×uÝ ïñÇ·»ñÝ»ñáõÙ
Áëï ÷áõÉ»ñÇ ’ ïuÏïuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÇ ÙÇ ÙuÏuñ¹uÏÁ ÃáõÛÉuïñáõÙ ¿
ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ ÁÙ¹áõÝáõÙÁ hÇÙÝuÏuÝ ïñÇ·»ñ, ÇëÏ ÙÛáõë
ÙuÏuñ-
¹uÏÁ ÃáõÛÉuïñáõÙ ¿ ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ ÷áËuÝóáõÙÁ »Éù:
ºñÏáõ Ïuñ·uÝÇ ïñÇ·»ñÝ»ñÁ ÏáãíáõÙ »Ý M-S ( Master - Slave )
ïÇåÇ ïñÇ·»ñÝ»ñª ÙáõïùuÛÇÝ uëïÇ×uÝÁ (Master), »ÉùuÛÇÝ
uëïÇ×uÝÁ ( Slave ):
ÄuÙuÝuÏuÛÇÝ ¹Çu·ñuÙÝ»ñÁ Ý»ñÏuÛuóíuÍ »Ý ÝÏuñ 4.6-áõÙ:
CLK

ØuÏuñ¹uÏáí Õ»ÏuíuñíáÕ

ÖuÏuïáí Õ»ÏuíuñíáÕ

M-S ïñÇ·»ñÝ»ñ

ÜÏuñ 4.6
RS – ïñÇ·»ñ
UéuÝÓÝuóíuÍ ï»ÕuÏuÛÙuÝ Ùáõïù»ñáí ïñÇ·»ñÁ ÏáãíáõÙ ¿
RS-ïñÇ·»ñª R ÙáõïùÁ (Reset) – ‚0‛ ï»ÕuÏuÛÙuÝ ÙáõïùÝ ¿, S
ÙáõïùÁ (Set) – ‚1‛ ï»ÕuÏuÛÙuÝ ÙáõïùÁ:
RS – ïñÇ·»ñÇ ÇëÏáõÃÛuÝ uÕÛáõëuÏÁ ¨ åuÛÙuÝuÏuÝ
ÝßuÝuÏáõÙÁ µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 4.7-áõÙ:
UÕÛáõëuÏ 17
Rt St Qt Qt+1 S T Q
S
0 0 0 0 hÇßáõÙ
0 0 1 1
0 1 0 1 ‚1‛ ï»Õ Q
R
0 1 1 1
1 0 0 0 ‚0‛ ï»Õ. R
1 0 1 0
1 1 0 -- uñ·»Éí.
1 1 1 -- ÏáÙµÇÝ.
ÜÏuñ 4.7

60
 Rt St Qt+1 01
0 0 Qt *0 0 1 0*
0 1 1
1 0 0 10
1 1 --
ÜÏuñ 4.8
Îuéáõó»Ýù uëÇÝËñáÝ RS – ïñÇ·»ñÇ ëË»ÙuÝ ïñuÙuµuÝuÏuÝ
¿É»Ù»ÝïÝ»ñÇ íñu:
Q t+1 ¨ Q t+1 »ÉùuÛÇÝ ýáõÝÏóÇuÝ»ñÇ uñÅ»ùÝ»ñÁ Áëï uÕÛáõëuÏÇ
áñáßíáõÙ »Ý h»ï¨ÛuÉ Ï»ñåª
Q t+1 = f ( St, Rt , Qt
) Q t+1 = f ( St, Rt ,
Qt )
R
Q 00 01 11 10 Qt+1 = S V R Qt = S Ē R Qt
0 1 1 1
1 -- --
RS
Q 00 01 11 10
Qt+1 = R V S Qt = R Ē S Qt
0 1
1 1 1 -- --

UÛë »ñÏáõ uñïuhuÛïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ëË»ÙuÝ ‚¨ - áã‛ µu½ÇëÇ

¿É»Ù»ÝïÝ»ñÇ íñu Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿ ÝÏuñ 4.9 u) huïíuÍáõÙ:
S & Q 1 Q
R

1
R& Q S Q
u) µ)
ÜÏuñ 4.9
_
Qt+1 = St V R t Q t = St V R t V Q t
_ _
Qt+1 = Rt V St Qt = Rt V St V Qt
61
 ÜÏuñ 75-Ç µ) huïíuÍáõÙ Ý»ñÏuÛuóíuÍ »Ý ÝáõÛÝ Qt+1 ¨
Qt+1 ýáõÝÏóÇuÝ»ñÇ ëË»ÙuÝ»ñÁ ‚ÏuÙ-áã‛ µu½ÇëÇ ¿É»Ù»ÝïÝ»ñÇ íñu:

UÇÝËñáÝ RS - ïñÇ·»ñ
ÈñuóáõóÇã ïñuÙuµuÝuÏuÝ ëË»Ùu uí»ÉuóÝ»Éáõ ¹»åùáõÙ
ëÇÝËñáÝ RS-ïñÇ·»ñÁ ÏuñáÕ ¿ ëïuóí»É uëÇÝËñáÝ RS- ïñÇ·»ñÇó,
áñÁ ïñÇ·»ñÇ Ùáõïù»ñÇÝ ÏÓ¨uíáñÇ uÏïÇí ïñuÙuµuÝuÏuÝ
ÙuÏuñ¹uÏ ÙÇuÛÝ ëÇÝËñáu½¹uÝßuÝÇ uéÏuÛáõÃÛuÝ ÅuÙuÝuÏ:
äuÛÙuÝuÏuÝ ·ñuýÇÏuÏuÝ ÝßuÝuÏáõÙÁ ¨ ëË»ÙuÝ Ý»ñÏuÛuóíuÍ »Ý
ÝÏuñ 4.10-áõÙ:
S
 & Q
1 3

  Q
R 2 4

ÜÏuñ 4.10
ºÃ» C = 0, uåu 1 ¨ 2 ïuññ»ñÇ »ÉùáõÙ ëïuÝáõÙ »Ýù 1, uÛ¹
¹»åùáõÙ ïñÇ·»ñÇ íÇ×uÏÁ ãÇ ÷á÷áËíáõÙ (3 ¨ 4 ïuññ»ñÇ
»Éù»ñÁ uÝ÷á÷áË »Ý):
ºÃ» C = 1, 1 ¨ 2 ïuññ»ñÁ ÅËïáõÙ »Ý R ¨ S u½¹uÝßuÝÝ»ñÁ (S
¨ R): R = 0, S = 1 ¹»åùáõÙ ïñÇ·»ñÝ»ñÁ µ»ñíáõÙ »Ý ‚1‚ íÇ×uÏÇ: S=0,
R=1 ¹»åùáõÙª ‚0‛ íÇ×uÏÇ: ºÃ» S = 1, R = 1, uåu ïñÇ·»ñÇ íÇ×uÏÁ
uÝáñáß ¿ (»ñÏáõ »ÉùáõÙ ¿É ‚1‛), ëu uñ·»ÉíuÍ ÇñuíÇ×uÏ ¿: îñÇ·»ñÇ
åuÛÙuÝuÏuÝ ÝßuÝuÏáõÙÁ µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 4.11-áõÙ:

SC T Q
R
Q

ÜÏuñ 4.11

62
 D - ïñÇ·»ñ

îñÇ·»ñÇ uÝíuÝáõÙÝ ¿ Delay ( Data ) µuéÇó: D-ïñÇ·»ñÝ áõÝÇ 1

Ùáõïù: D-ïñÇ·»ñÁ »ÉùáõÙ ÏñÏÝáõÙ ¿ ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÁ,
ëÇÝËñáu½¹uÝßuÝáí áñáßíáÕ áõßuóÙuÙµ:
D-ïñÇ·»ñÇ åuÛÙuÝuÏuÝ ÝßuÝuÏáõÙÁ, uÕÛáõëuÏÁ, ·ñuýÁ
¨ uÝóáõÙÝ»ñÇ ÙuïñÇóÁ µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 4.12-áõÙ

D Dt Qt Qt+1 D
0 0 0 0 0 0
0 1 0 0 1 1
C 1 0 1 1 0 0
1 1 1 1 1 1
D

D 0 1 D

ÜÏuñ 4.12
D-ïñÇ·»ñÇ ëË»ÙuÝ ëÇÝËñáÝ RS-ïñÇ·»ñÇ hÇÙuÝ íñu
Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿ ÝÏuñ 4.13-áõÙ:

ST C
DR
Q

ÜÏuñ 4.13

UÛë ïñÇ·»ñÁ, ÇÝãå»ë ¨ RS-Á, Õ»ÏuíuñíáõÙ ¿ u½¹uÝßuÝÇ

ÙuÏuñ¹uÏáí: U½¹uÝßuÝÇ uéÏuÛáõÃÛuÝ ¹»åùáõÙ (C=1) D ÙáõïùÇ
óuÝÏuóuÍ ÷á÷áËáõÃÛáõÝ huÝ·»óÝáõÙ ¿ ïñÇ·»ñÇ
íÇ×uÏÇ
÷á÷áËáõÃÛuÝÁ ¨ ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÁ ÷áËuÝóíáõÙ ¿ »Éù (Latch):
¸ÇÙuÝÇÏ Õ»ÏuíuñÙuÙµ D-ïñÇ·»ñÇ ëË»ÙuÝ Ý»ñÏuÛuóíuÍ
¿ ÝÏuñ 4.14-áõÙ:

63
 S


  Q
C

  Q

D

R

ÜÏuñ 4.14
îñÇ·»ñÇ åuÛÙuÝuÏuÝ ·ñuýÇÏuÏuÝ ÝßuÝuÏáõÙÁ ¨
ÇëÏáõÃÛuÝ uÕÛáõëuÏÁ ïñíuÍ ¿ ÝÏuñ 4.15-áõÙ (ÙÇÏñnëË»Ùu TM2):
S
R S D C Qt+1 Ø»ÏÝuµ.
Q
DC 0 1 x x 0 ‘0’-Ç ï»ÕuÏ
1 0 x x 1 ‘1’-Ç ï»ÕuÏ
Q
R 0 0 x x  Uñ·»ÉíuÍ
1 1 0  0 ·ñuÝó.0
1 1 1  1 ·ñuÝó.1
ÜÏuñ 4.15
S, R – ïñÇ·»ñÁ huÙuåuïuëËuÝ 1-áõÙ ÏuÙ 0-áõÙ uëÇÝËñáÝ
ï»ÕuÏuÛÙuÝ Ùáõïù»ñÝ »Ý:
T - ïñÇ·»ñ

T-ïñÇ·»ñÁ ÏuÙ hußíuÛÇÝ (toggle) áõÝÇ Ù»Ï ÇÝýáñÙuóÇáÝ

Ùáõïù: T-ïñÇ·»ñÇ ÇëÏáõÃÛuÝ uÕÛáõëuÏÁ, uÝóáõÙÝ»ñÇ ÙuïñÇóÁ ¨
·ñuýÁ µ»ñíuÍ »Ý ÝÏuñ 4.16-áõÙ:
ÆëÏáõÃÛuÝ uÕÛáõëuÏÇó ëïuóíuÍ µÝáõÃu·ñuÏuÝ µuÝuÓ¨Áª
Qt+1 =Tt  Qt

64
 UÝóÙuÝ ÙuïñÇóÁ
Tt Qt Qt+1 T
0 0 0 00 0
0 1 1 0 1 1
1 0 1 10 1
1 1 0 11 0
T

T 0 T
1
T

ÜÏuñ 4.16
UÇÝËñáÝ T-ïñÇ·»ñÁ ÏuéáõóíáõÙ ¿ »ñÏÙuÏuñ¹uÏ ëË»ÙuÛáí(M-S),
ùuÝÇ áñ huçáñ¹ íÇ×uÏÁ ÏuËíuÍ ¿ ÁÝÃuóÇÏ íÇ×uÏÇó
(huÏu¹uñÓ Ïuå »ÉùÇó Ùáõïù, ùuÝÇ áñ Qt+1 =Tt  Qt ):
Îuéáõó»Ýù T-ïñÇ·»ñÇ ëË»ÙuÝ (M–S) ïÇåÇ RS-ïñÇ·»ñÇ hÇÙuÝ
íñu:
àñáß»Ýù M hÇÙÝuÏuÝ ïñÇ·»ñÇ R ¨ S Ùáõïù»ñÇÝ ïñíáÕ ýáõÝÏ-
óÇuÝ»ñÁ:
ú·ïu·áñóáõÝ »Ýù RS-
Tt Qt Qt+1 Rt St ïñÇ·»ñÇ uÝóÙuÝ ÙuïñÇóÁ
0 0 0 -- 0 R S
0 1 1 0 -- 0  0  0
1 0 1 0 1 0  1 0 1
1 1 0 1 0 1  0 1 0
1  1 0 
R = TQ, S = TQ.

M S
 S S Q
T
C C
 Q
R R
C

ÜÏuñ 4.17
65
 ºÃ» ·áñÍáõÙ ¿ ëÇÝËñáu½¹uÝßuÝÁ, uÛëÇÝùݪ C = 1, uåu ußËu-
ïáõÙ ¿ ''M'' ïñÇ·»ñÁ, ''S'' – Á åuhåuÝáõÙ ¿ Çñ íÇ×uÏÁ:
ºÃ» ëÇÝËñáu½¹uÝßuÝÁ ãÇ ·áñÍáõÙ, uÛëÇÝùݪ C = 0, uåu Ýáñ
íÇ×uÏÁ ·ñuÝóíáõÙ ¿ ''S'' ïñÇ·»ñáõÙ: ‘’M’’-Á Çñ íÇ×uÏÁ ãÇ ÷áËáõÙ:

J K - ïñÇ·»ñ
JK- ïñÇ·»ñÁ áõÝÇí»ñëuÉ ïñÇ·»ñ ¿, ùuÝÇ áñ ¹ñu hÇÙuÝ
íñu Ïuñ»ÉÇ ¿ Ïuéáõó»É µáÉáñ ¹ÇïuñÏíuÍ ïñÇ·»ñÝ»ñÁ:
ºñÏïuÏïuÝÇ ëÇÝËñáÝ JK–ïñÇ·»ñÝ»ñÇ åuÛÙuÝuÏuÝ ·ñuýÇ-
ÏuÏuÝ åuïÏ»ñÁ ¨ ÇëÏáõÃÛuÝ uÕÛáõëuÏÁ Ý»ñÏuÛuóíuÍ »Ý ÝÏuñ
4.18 –áõÙ:
UÕÛáõëuÏ 18

J TT Jt Kt Qt Qt+1
CK 0 0 0 0
Q
0 0 1 1
0 1 0 0
Q 0 1 1 0
1 0 0 1
1 0 1 1
1 1 0 1
1 1 1 0
ÜÏuñ 4.18

J ÙáõïùÁ Ù»ÏÇ ï»ÕuÏuÛÙuÝ ÙáõïùÝ ¿, K ÙáõïùÁ ' ½ñáÛuóÙuÝ:

Æ ïuñµ»ñáõÃÛáõÝ R-S ïñÇ·»ñǪ 1 1 ÏáÙµÇÝuóÇuÝ ÃáõÉuïñ»ÉÇ ¿:
UuhÙuÝ»Ýù JK-ïñÇ·»ñÇ µÝáõÃu·ñÇã huíuëuñáõÙÁ:

KQ Qt+1 ýáõÝÏóÇuÛÇ uñïuhuÛ-

J 00 01 11 10 ïáõÃÛáõÝÁ ÙÇÝÇÙuóáõÙÇó
0 1 h»ïá
1 1 1 1 Qt+1 = Kt V Jt Q t
Qt

ÀݹhuÝñuå»ë ëÇÝËñáÝ J-K ïñÇ·»ñÁ ÏuéáõóíáõÙ ¿ M-S ïÇåÇ

R-S ïñÇ·»ñÇ hÇÙuÝ íñu:
UÕÛáõëuÏ 19-Ç hÇÙuÝ íñu ëuhÙuÝ»Ýù ýáõÝÏóÇuÝ»ñÁ,
áñáÝù å»ïù ¿ ïñí»Ý hÇÙÝuÏuÝ (M) ïñÇ·»ñÇ R ¨ S Ùáõïù»ñÇÝ:

66
 UÕÛáõëuÏ 19
J K Qt Qt+1 Rt St
0 0 0 0 -- 0
0 0 1 1 0 --
0 1 0 0 -- 0
0 1 1 0 1 0
1 0 0 1 0 1
1 0 1 1 0 --
1 1 0 1 0 1
1 1 1 0 1 0

KQ 00 01 11 10
J0 R = KQ
-- 1 --
1 1

KQ
J 00 01 11 10
0 -- S = JQ
1 1 -- 1

îñÇ·»ñÇ ëË»ÙuÝ µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 4.19-áõÙ:

J M S
 S S Q

C C
 Q
K R R
C

ÜÏuñ 4.19

ÎuéáõóíuÍùuÛÇÝ uíïáÙuïÇ huëÏuóáõÃÛáõÝÁ

ÆÝãå»ë uñ¹»Ý Ýßí»É ¿, í»ñuóuÏuÝ uíïáÙuïÁ áñ¨¿
ÇÝýáñ- ÙuóÇuÛÇ Ó¨u÷áËÙuÝ uÉ·áñÇÃÙÇ Ùá¹»ÉÝ ¿, ÇëÏ
ÏuéáõóíuÍùuÛÇÝ uíïáÙuïÁ uÛÝ ëuñùÇ Ùá¹»ÉÝ ¿, áñÁ ÏuïuñáõÙ ¿
uÛ¹ Ó¨u÷áËáõÙÁ:
67
 ì»ñuóuÏuÝ uíïáÙuïÝ áõÝÇ 1 Ùáõïù ¨ 1 »Éù, ÇëÏ
Ïuéáõó- íuÍùuÛÇÝ uíïáÙuïÁª ÙÇ ùuÝÇ Ùáõïù»ñ áõ »Éù»ñ:
Øáõïù»ñÇÝ »Ý Ý»ñÙáõÍíáõÙ u½¹uÝßuÝÝ»ñ, áñáÝù Ïá¹uíáñáõÙ
»Ý ÙáõïùuÛÇÝ uÛµáõµ»ÝÇ ïué»ñÁ, ÇëÏ »ÉùáõÙ ëïuóíáõÙ »Ý
u½¹uÝßuÝÝ»ñ, áñáÝù Ïá¹uíáñáõÙ »Ý »ÉùuÛÇÝ uÛµáõµ»ÝÇ ïué»ñÁ:
ÎuéáõóíuÍùuÛÇÝ uíïáÙuïÇ hÇÙÝuÏuÝ Ùá¹»ÉÁ µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ
4.20-áõÙ

X1 Y1
ÎáÙµÇÝu- óÇáÝ ëË»Ùu
X2 Y2
· Ē
Xm Yn

St St+1

q1 q’1
ĒĒĒ ÐÇßáÕáõ-- ÃÛáõÝ
ĒĒĒ

qk q’k
ÜÏuñ 4.20

X1 X2 ….Xm --- ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÝ »Ý,

Y1 Y2 ….Yn --- »ÉùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÝ »Ý:
UíïáÙuïÁ Ïu½ÙíuÍ ¿ 2 ÙuëÇó ª ÏáÙµÇÝuóÇáÝ ëË»ÙuÛÇó ¨ hÇ-
ßáÕáõÃÛáõÝÇó: ÎáÙµÇÝuóÇáÝ ëË»ÙuÝ áñáßáõÙ ¿ ÏuéáõóíuÍùuÛÇÝ
uíïáÙuïÇ huçáñ¹ íÇ×uÏÁ q '1 ….q'k ¨ ÙáõïùuÛÇÝ
u½¹uÝßuÝÝ»ñÁ:
UíïáÙuïÇ hÇßáÕáõÃÛáõÝÁ ÏuïuñáõÙ ¿ uíïáÙuïÇ íÇ×uÏÇ
ýÇùëáõÙ: ÐÇßáÕáõÃÛáõÝÁ Çñu·áñÍíuÍ ¿ ïñÇ·»ñÝ»ñÇ íñu:
UíïáÙuïÇ ÏuéáõóÙuÝ huÙuñ ïñÇ·»ñÝ»ñÇ k ùuÝuÏÁ áñáßíáõÙ
¿ h»ï¨ÛuÉ µuÝuÓ¨Çóª
[ Log 2 K ]  k  K, áñï»Õ
K –Ý uíïáÙuïÇ íÇ×uÏÝ»ñÇ ùuÝuÏÝ ¿:
Ü»ñùÇÝ ÷á÷áËuÏuÝÝ»ñÇ (ïñÇ·»ñÝ»ñÇ) ÙÇÝÇÙuÉ
ùuÝuÏáí Ïá¹uíáñáõÙÁ uÝíuÝáõÙ »Ý µÇÝuñ Ïá¹uíáñáõÙ, ÇëÏ
ÙuùëÇÙuÉ ùuÝuÏáíÁ` áõÝuñ Ïá¹uíáñáõÙ:

68
 UíïáÙuïÝ»ñÁ ÉÇÝáõÙ »Ý ëÇÝËñáÝ ¨ uëÇÝËñáÝ:
UëÇÝËñáÝ uíïáÙuïÝ»ñáõÙ íÇ×uÏÝ»ñÁ ÷á÷áËíáõÙ »Ý ÙÇuÛÝ
ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ ÷á÷áËÙuÝ ¹»åùáõÙ:
UÇÝËñáÝ (ïuÏïuíáñíáÕ) uíïáÙuïÝ»ñáõÙ íÇ×uÏÝ»ñÇ
÷á÷áËÙuÝ éÇÃÙÁ ûÉu¹ñíáõÙ ¿ ïuÏïuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ
·»Ý»ñuïáñÇ ÏáÕÙÇó: UÇÝËñáÝ uíïáÙuïÝ»ñÁ ÷á÷áËáõÙ »Ý Çñ»Ýó
íÇ×uÏÝ»ñÁ ÙÇuÛÝ ëÇÝËñáu½¹uÝßuÝÇ uéÏuÛáõÃÛuÝ ¹»åùáõÙ: ÆëÏ
ëÇÝËñáu½¹uÝßuÝÇ µuóuÏuÛáõÃÛuÝ ¹»åùáõÙ
uíïáÙuïÁ Ùáõïù»ñÇó uÝçuïíuÍ ¿:
ÄuÙuÝuÏuÏÇó ¹ÇëÏñ»ï ëË»ÙuÝ»ñÇ ÏuéáõóÙuÝ hÇÙÝuÏuÝ
Ùá¹»ÉÁ huÙuñíáõÙ ¿ ëÇÝËñáÝ Ùá¹»ÉÁ: UÇÝËñáÝ uíïáÙuïÝ»ñÁ
ÏuéáõóíáõÙ »Ý ëÇÝËñáÝuóíuÍ ïñÇ·»ñÝ»ñÇ hÇÙuÝ íñu:

UíïáÙuïÇ ÏuéáõóíuÍùuÛÇÝ ëÇÝû½Ç ûñÇÝuÏ

Îuéáõó»Ýù ÙáõïùuÛÇÝ huçáñ¹uÏuÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹»ï»ÏïáñÇ
ëË»ÙuÝ, áñÇ uÝóáõÙÝ»ñÇ ·ñuýÁ µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 4.4-áõÙ:
UíïáÙuïÇ ëÇÝû½ÙuÝ uéuçÇÝ ùuÛÉáõÙ ÁÝïñáõÙ »Ýù
û·ïu·áñÍíáÕ ïñÇ·»ñÝ»ñÇ ïÇåÁ :
ÀÝïñ»Ýù ¹ÇÝuÙÇÏ Õ»ÏuíuñÙuÙµ D-ïñÇ·»ñ (½ñáÛÇ ï»Õu-
ÏuÛÙuÝ uëÇÝËñáÝ Ùáõïùáí):
UíïáÙuïÇ íÇ×uÏÝ»ñÇ Ïá¹uíáñÙuÝ huÙuñ û·ïu·áñÍáõÙ »Ýù
µÇÝuñ Ïá¹uíáñáõÙ: UÛ¹ ¹»åùáõÙ ïñÇ·»ñÝ»ñÇ ùuÝuÏÁ ÏÉÇÝÇ`
k = log25 = 3:
ìÇ×uÏÝ»ñÁ Ïá¹uíáñ»Ýù h»ï¨ÛuÉ Ó¨áí`
S0 = 000
S1 = 100
S2 = 110
S3 = 101
S4 = 111
UíïáÙuïÇ ëÇÝû½Á Ïuïuñ»Ýù uÝóáõÙÝ»ñÇ
ÏuéáõóíuÍùuÛÇÝ (Ïá¹uíáñíuÍ) uÕÛáõëuÏÇ hÇÙuÝ íñu, áñáÝó
û·ÝáõÃÛuÙµ áñáßáõÙ »Ýù
·ñ·éÙuÝ ýáõÝÏóÇuÝ»ñÁ: ¶ñ·éÙuÝ ýáõÝÏóÇuÝ»ñÁ uÛÝ ýáõÝÏóÇuÝ»ñÝ
»Ý, áñáÝù uÝhñuÅ»ßï ¿ ïuÉ ïñÇ·»ñÝ»ñÇ Ùáõïù»ñÇÝ, áñå»ë½Ç
uåuháí»Ýù ÝñuÝó ÷áËuÝçuïáõÙÁ uíïáÙuïÇ
uÝóáõÙÝ»ñÇ uÕÛáõëuÏÇÝ huÙuåuïuëËuÝ:
RS- ,T- ¨ JK-ïñÇ·»ñÝ»ñÇ ·ñ·éÙuÝ ýáõÝÏóÇuÝ»ñÇ áñáßÙuÝ hu-
Ùuñ ÏuïuñáõÙ »Ýù ÁÝÃuóÇÏ ¨ huçáñ¹ íÇ×uÏÝ»ñÇ Ïá¹»ñÇ
huÙ»ÙuïáõÙ: ¶ñ·éÙuÝ ýáõÝÏóÇuÝ»ñÁ áñáßáõÙ »Ýù
huÙuåuïuëËuÝ ïñÇ·»ñÇ uÝóáõÙÝ»ñÇ ÙuïñÇóÝ»ñÇ:

69
 D-ïñÇ·»ñÇ ¹»åùáõÙ ·ñ·éÙuÝ ýáõÝÏóÇuÛÇ uñÅ»ùÁ
áñáßuÏÇ uÝóáõÙáõÙ áñáßíáõÙ ¿ huçáñ¹ íÇ×uÏÇ Ïá¹áõÙ
huÙuåuïuëËuÝ Ïuñ·Ç uñÅ»ùáí (»ñµ ïñÇ·»ñÇ huçáñ¹
íÇ×uÏÁ Ù»Ï ¿, ýáõÝÏóÇuÝ ÏÁݹáõÝÇ 1 uñÅ»ù, »ñµ ½ñá ¿ `0
uñÅ»ù):
UÕÛáõëuÏ 20
ÀÝÃuóÇÏ Øáõïùu- Ðuçáñ¹ ºÉùuÛÇÝ ¶ñ·éÙuÝ
íÇ×uÏ ÛÇÝ u½- íÇ×uÏ u½¹u- ýáõÝÏóÇu
q1 q2 q3 ¹uÝßuÝ ÝßuÝ D1 D2 D3
0 S0 0 0 0 0
S0 0 0 0 1 S1 1 0 0 0 1
0 S0 0 0 0 0
S1 1 0 0 1 S2 1 1 0 0 1 1
0 S0 0 0 0 0
S2 1 1 0 1 S3 1 0 1 0 1 1
0 S0 0 0 0 0
S3 1 0 1 1 S4 1 1 1 0 1 1 1
0 S0 0 0 0 0
S4 1 1 1 1 S4 1 1 1 1 1 1 1

ØÇÝÇÙuóáõÙÁ ÏuïuñáõÙ »Ýù ÎuñÝáÛÇ ùuñï»ñÇ ÙÇçáóáí:

q3x q3x
q1q2 00 01 11 10 q1q2 00 01 uÝáñáß
11 10 uñÅ»ùÝ»ñÁ,
‚‚ ÝßuÝáí ÝßuÝuÏíuÍ »Ý ýáõÝÏóÇuÛÇ
00 1   00  
áñáÝù uéuçuÝáõÙ »Ý uÛÝ åuï×uéáí, áñ íÇ×uÏÝ»ñÇ Ïá¹»ñÇ
01     01
áõà hÝuñuíáñ ïuñµ»ñuÏÝ»ñÇó û·ïu·áñÍíuÍ »Ý
   ÙÇuÛÝ
11
hÇÝ·Á 1 1 11 1
10 1 1 10 1 1
70
q3x q3x
q1q2 00 01 11 10 q1q2 00 01 11 10
00   00  
01     01    
11 1 1 11 1
10 1 10
 (q1,q2,q3,x ÷á÷áËuÏuÝÝ»ñÇ 0010, 0011, 0100, 0101, 0111
ÏáÙµÇÝuóÇuÝ»ñÁ »ñµ»ù ã»Ý ·uÉÇë uíïáÙuïÇ ëË»ÙuÛÇ Ùáõïù»ñÇÝ):
UíïáÙuïÇ ëË»ÙuÝ µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 4.21-áõÙ:

q1 q2 q3
D D D

C C C

R R R
C

Reset X

& &
1 1

&

& Y

ÜÏuñ 4.21

è»·ÇëïñÝ»ñ

è»·ÇëïñÝ»ñÁ ÃíuÛÇÝ ëuñù»ñÇ uÙ»ÝuïuñuÍíuÍ huÝ·áõÛó-

Ý»ñÇó Ù»ÏÝ »Ý: è»·ÇëïñÝ»ñÁ uÛÝ ëuñù»ñÝ »Ý, áñáÝù Ïu½ÙíuÍ »Ý n
ïñÇ·»ñÝ»ñÇó ¨ hÇßáõÙ »Ý n Ïuñ·uÝÇ µué: îuñµ»ñáõÙ »Ý ½áõ·uh»é,
huçáñ¹uÏuÝ ¨ ½áõ·uh»é-huçáñ¹uÏuÝ é»·ÇëïñÝ»ñ: ¼áõ·uh»é
é»·ÇëïñÝ»ñáõÙ ïíÛuÉÝ»ñÇ ÙáõïùÝ áõ »ÉùÁ ÏuïuñíáõÙ ¿ µáÉáñ
Ïuñ·»ñáí ÙÇuÅuÙuÝuÏ:
Îuéáõó»Ýù 4-Ïuñ·uÝÇ ½áõ·uh»é é»·ÇëïñÇ
ëË»ÙuÝ ëÇÝËñáu½¹uÝßuÝÇ ×uÏuïáí Õ»ÏuíuñíáÕ D–
ïñÇ·»ñÝ»ñÇ hÇÙuÝ íñu:
D0,D1,D2,D3 –é»·ÇëïñÝ»ñáõÙ ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ ÁݹáõÝÙuÝ / ·ñuÝó-
ÙuÝ ½áõ·uh»é Ùáõïù»ñ:
Q0,Q1,Q2,Q3 -- é»·ÇëïñÇ »Éù»ñ:
71
 D0 Q0 D1 Q1 D2 Q2 D3 Q3

DC DC DC DC

R R R R

Reset
ÜÏuñ 4.22

ÆÝýáñÙuóÇuÛÇ ·ñuÝóáõÙÁ é»·ÇëïñáõÙ ÏuïuñíáõÙ ¿

ëÇÝËñáu½¹uÝßuÝÇ ¹ÇÙuóÇ ×uÏuïáí ( Ý»Õ ëÇÝËñáÝuóáõÙ ):
Reset-Á µáÉáñ ïñÇ·»ñÝ»ñÁ µ»ñáõÙ ¿ ''0'' íÇ×uÏǪ
µuóuëuÏuÝ ëÇËñáu½¹uÝßuÝ ëïuÝuÉáõ ¹»åùáõÙ:
4- Ïuñ·uÝÇ é»·ÇëïñÇ åuÛÙuÝuÏuÝ ·ñuýÇÏuÏuÝ
ÝßuÝuÏáõÙÝÁ åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 4.23-áõÙ: (ÙÇÏñnëË»Ùu TM8):

D0 D1 D2 D3 ØÇÏñáëË»ÙuÝ áõÝÇ µáÉáñ 4

Q
Ïuñ·uÝÇ áõÕÇÕ ¨ huÏu¹uñÓ
0 »Éù»ñÁ:

C Q

R 1

Q
ÜÏuñ 4.23
UÇÝËñáu½¹uÝßuÝÇ uéÏuÛáõÃÛuÝ ¹»åùáõÙ, »Ã» R =1,uåu é»-
·ÇëïñÇ »ÉùáõÙ ·ñuÝóíáõÙ »Ý ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÁ: ºÃ» R =0,
é»·ÇëïñÇ »ÉùáõÙ ·ñuÝóíáõÙ »Ý ½ñáÝ»ñ:
UÕÛáõëuÏ 21
R D0 D1 D2 D3 C Q0 Q 1Q 2 Q3

1 D0 D1 D2 D3  D0 D1 D2 D3
0 X X X X X 0 0 0 0

72
 î»ÕußuñÅáÕ é»·ÇëïñÝ»ñ ( Shift Registers )
î»ÕußuñÅáÕ é»·ÇëïñÝ»ñÁ ÏuïuñáõÙ »Ý h»ï¨ÛuÉ ·áñÍáÕáõ-
ÃÛáõÝÝ»ñÁ ‘
1. Îá¹Ç ï»ÕußuñÅáõÙ uç ÏuÙ ÓuË:
2. Ðuçáñ¹uÏuÝ Ïá¹Ç Ó¨u÷áËáõÙÁ ½áõ·uh»éÇ
(huçáñ¹uÏuÝ Ïá¹Ç Ùáõïùu·ñáõÙ):
3. ¼áõ·uh»é Ïá¹Ç Ó¨u÷áËáõÙÁ huçáñ¹uÏuÝÇ:
î»ÕußuñÅáÕ é»·ÇëïñÝ»ñÁ, áñå»ë ÏuÝáÝ ÏuéáõóíáõÙ »Ý D
– ïñÇ·»ñÝ»ñÇ hÇÙuÝ íñu:
4-Ïuñ·uÝÇ uç ï»ÕußuñÅáÕ é»·ÇëïñÇ ëË»ÙuÝ åuïÏ»ñíuÍ ¿
ÝÏuñ 4.24-áõÙ:
23 22 21 20

DR D Q1 D Q2 D C Q3 D Q4

C C
C

ÜÏuñ 4.24
¸»åÇ uç ï»ÕußuñÅáÕ é»·ÇëïñÝ»ñáõÙ ÛáõñuùuÝãÛáõñ (i-ñ¹)
Ïuñ·Ç »ÉùÁ ÙÇuóíáõÙ ¿ huçáñ¹ (i+1-ñ¹) Ïuñ·Ç ÇÝýáñÙuóÇáÝ
ÙáõïùÇÝ:
ÆÝýáñÙuóÇuÛÇ ï»ÕußuñÅÁ ÇñuÏuÝuóíáõÙ ¿ C
ÙáõïùÇÝ ëÇÝËñáu½¹uÝßuÝÇ uéç¨Ç ×uÏuïÇ ·uÉáõ ¹»åùáõÙ:
D R --- ïíÛuÉÝ»ñÇ huçáñ¹uÏuÝ Ý»ñÙáõÍÙuÝ ÙáõïùÁ é»·Çëïñ:
UÕÛáõëuÏ 22
DR Q1 Q2 Q3 Q4
t0 0 1 1 0 1
t1 0 0 1 1 0 1 ïuÏï
t2 0 0 0 1 1 2 ïuÏï
t3 0 0 0 0 1 3 ïuÏï
t4 0 0 0 0 0 4 ïuÏï

âáññáñ¹ ïuÏïÇó h»ïá é»·ÇëïñÇ åuñáõÝuÏáõÃÛáõÝÁ ϹuéÝu

½ñáÛÇÝ huíuëuñ:
Ø»Ï Ïuñ· uç ï»ÕußuñÅÙuÝ ¹»åùáõÙ é»·ÇëïñáõÙ ·ñuÝóíuÍÁ
÷áùñuÝáõÙ ¿ 2 uÝ·uÙ, K Ïuñ· uç ï»ÕußuñÅÇ ¹»åùáõÙ ª 2K uÝ·uÙ:

73
 ¸»åÇ ÓuË ï»ÕußuñÅáÕ é»·ÇëïñÝ»ñáõÙ ÛáõñuùuÝãÛáõñ (i-
ñ¹) Ïuñ·Ç »ÉùÁ ÙÇuóíáõÙ ¿ ÝuËáñ¹ (i-1-ñ¹) Ïuñ·Ç
ÇÝýáñÙuóÇáÝ ÙáõïùÇÝ: ¸»åÇ ÓuË ï»ÕußuñÅÁ Ù»ÍuóÝáõÙ ¿
·ñuÝóíuÍ ÃÇíÁ 2 uÝ·uÙ, K Ïuñ· ÓuË ï»ÕußuñÅÇ ¹»åùáõÙ ª 2K
uÝ·uÙ:

ÐußíÇãÝ»ñ
ÐußíÇãÁ ëuñù ¿, áñÁ ÏuïuñáõÙ ¿ ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ
hußíuéáõÙ: ÐußíÇãÁ uíïáÙuï ¿, áñÁ ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ
u½¹»óáõÃÛuÝ ïuÏ uÝóÝáõÙ ¿ Ù»Ï íÇ×uÏÇó ÙÛáõëÁª ýÇùë»Éáí ÙáõïùÇÝ
»ÏuÍ u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ ÃÇíÁ: ÐußíÇãÇ åuñáõÝuÏáõÃÛáõÝÁ ÷áËíáõÙ ¿
‘’1’’—áí: ¶áõÙuñáõÙ ¿ ‘’1’’ (ÇÝÏñ»Ù»Ýï), huÝáõÙ ¿
‘’1’’(¹»Ïñ»Ù»Ýï) ÏuÙ áñ¨¿ ÙÇ uÛÉ ÃÇí: ÐußíÇãÁ µÝáõÃu·ñíáõÙ ¿ M
hußíÇ Ùá¹áõÉáí: Øá¹áõÉÁ áñáßáõÙ ¿ hußíÇãÇ hÝuñuíáñ íÇ×uÏÝ»ñÇ
ÃÇíÁ: M ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ Ý»ñÙáõÍáõÙÇó h»ïá hußíÇãáõÙ
ëÏëíáõÙ ¿ Ýáñ óÇÏÉ:
Àëï huÙuÏuñ·Ç hußíÇãÝ»ñÁ ÉÇÝáõÙ »Ý »ñÏáõuÏuÝ, »ñÏáõuÏuÝ
– ïuëuÏuÝ ¨ ÏuÙuÛuÏuÝ, Ýu¨ ·áõÙuñáÕ, huÝáÕ ¨ é»í»ñëÇí:

ºñÏáõuÏuÝ hußíÇãÝ»ñ
ºñÏáõuÏuÝ hußíÇãÝ»ñÇ hußíÇ Ùá¹áõÉÁ huíuëuñ ¿ 2
ÃíÇ uÙµáÕç Ïuñ·ÇÝ, ÇëÏ íÇ×uÏÝ»ñÁ Ïá¹uíáñíáõÙ »Ý »ñÏáõuÏuÝ
Ãíáí:
N Ïuñ·uÝÇ »ñÏáõuÏuÝ hußíÇãÝ»ñÝ áõÝ»Ý M = 2 N hußíÇ Ùá¹áõÉ,
íÇ×uÏÝ»ñÇ huçáñ¹uÏuÝáõÃÛáõÝÁ 0,1, 2, . . . ,M–1, 0,1,. . . ÐußíÇãÝ»ñÁ
hÇÙÝuÏuÝáõÙ ÏuéáõóíáõÙ »Ý T-¨ JK-ïñÇ·»ñÝ»ñÇ hÇÙuÝ
íñu: ÐußíÇãÝ»ñÁ ÉÇÝáõÙ »Ý ëÇÝËñáÝ ¨ uëÇÝËñáÝ:

UëÇÝËñáÝ hußíÇãÝ»ñ
UëÇÝËñáÝ hußíÇãÝ»ñáõÙ ÛáõñuùuÝãÛáõñ ÝuËáñ¹ ïñÇ·»ñÇ
»ÉùÁ Õ»ÏuíuñáõÙ ¿ huçáñ¹ ïñÇ·»ñÇ ußËuïuÝùÁ:
¸ÇïuñÏ»Ýù 4-Ïuñ·uÝÇ ·áõÙuñáÕ hußíÇãÇ
ußËuïuÝùÁ: ÐußíÇãÇ íÇ×uÏÝ»ñÇ ÷á÷áËÙuÝ huçáñ¹uÏuÝáõÃÛáõÝÁ
Ý»ñÏuÛuóíuÍ
¿ uÕÛáõëuÏ 23-áõÙ:
f–áí ÝßuÝuÏáõÙ »Ýù ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ
hu×uËuÏuÝáõÃÛáõÝÁ: ÆÝãå»ë »ñ¨áõÙ ¿ uÕÛáõëuÏÇó, hußíÇãÇ
÷áùñ Ïuñ·Á (1 ïñÇ·»ñ) ÷áËáõÙ ¿ Çñ íÇ×uÏÁ f hu×uËuÏuÝáõÃÛuÙµ,
2-ñ¹ ïñÇ·»ñÁ ‘ f/2 hu×uËuÏuÝáõÃÛuÙµ, 3-ñ¹ ïñÇ·»ñÁ’ f/4
hu×uËuÏu- ÝáõÃÛuÙµ, 4-ñ¹ ïñÇ·»ñÁ ‘ f/8 hu×uËuÏuÝáõÃÛuÙµ:
ÐußíÇãÇ ëË»ÙuÝ Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿ ÝÏuñ 4.25-áõÙ:
¶áõÙuñáÕ hußíÇãÇ ¹»åùáõÙ uÙ»Ý huçáñ¹ ïñÇ·»ñÇ
ÙáõïùÁ ÙÇuóíuÍ ¿ ÝuËáñ¹Ç ÅËïíuÍ »ÉùÇ h»ï: ÐuÝáÕ hußíÇãÇ
¹»åùáõÙ

74
uÙ»Ý huçáñ¹ ïñÇ·»ñÇ ÙáõïùÁ ÙÇuóíuÍ ¿ ÝuËáñ¹Ç áõÕÇÕ
»ÉùÇ h»ï (áñÁ ·ÍíuÍ ¿ Ï»ïu·Í»ñáí):
UÕÛáõëuÏ 23
Q3 Q2 Q1 Q0 ÚáõñuùuÝãÛáõñ ïñÇ·»ñÁ
0 0 0 0 ÷áËáõÙ ¿ Çñ íÇ×uÏÁ, »Ã» Ýñu
0 0 0 1 ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÁ ÷á÷áËíÇ
0 0 1 0
½ñáÛÇó Ù»Ï (): øuÝÇ áñ
0 0 1 1
ïñÇ·»ñÝ»ñÁ ÙÇuóíuÍ »Ý
0 1 0 0
0 1 0 1 huçáñ¹uµuñ, uåu uÙ»Ý Ýu-
0 1 1 0 Ëáñ¹áÕ ïñÇ·»ñÁ ÷áËuÝçuïáõÙ ¿
0 1 1 1 huçáñ¹ ïñÇ·»ñÁ:
1 0 0 0
1 0 0 1
1 0 1 0
1 0 1 1
1 1 0 0
1 1 0 1
1 1 1 0
1 1 1 1

0 1 2 3
2 2 2 2
Q0 Q1 Q2 Q3
T T T T
C

ÜÏuñ 4.25
UëÇÝËñáÝ ·áõÙuñáÕ hußíÇãÇ ëË»ÙuÝ »ñÏïuÏïuÝÇ JK-
ïñÇ·»ñÝ»ñÇ hÇÙuÝ íñu åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 4.26-áõÙ:
''1'' ''1'' ''1'' ''1''
20 21 22 23
J C TT
K J C TT
K J C TT
K J C TT
K

ÜÏuñ 4.26
75
 ºÃ» ïñÇ·»ñÝ»ñÇ J ¨ K Ùáõïù»ñÇÝ ïñíuÍ ¿ ''1'', uåu hußíáÕ
ÙáõïùÁ ÏÉÇÝÇ C ÙáõïùÁ (ïñÇ·»ñÁ ¹uéÝáõÙ ¿ uëÇÝËñáÝ ïñÇ·»ñ ):
ÐuÝáÕ hußíÇãÇ ëË»ÙuÝ TB6 ÙÇÏñáëË»ÙÝ»ñÇ íñu µ»ñíuÍ ¿
ÝÏuñ 4.27-áõÙ:
0 1 2 3
2 2 2 2
‘1’ ‘1’ ‘1’ ‘1’
S TT S TT
Q0Q1Q2Q3 S TT S TT
J j j j
CK CK CK CK
C

R R R R

Reset
ÜÏuñ 4.27
ìÇ×uÏÝ»ñÇ ÷á÷áËÙuÝ huçáñ¹uÏuÝáõÃÛáõÝÁ:
Q3 Q2 Q1 Q0
0 0 0 0
1 1 1 1
1 1 1 0
1 1 0 1
.
.
.
0 0 0 1
ÐuÝáÕ hußíÇãÇ ÅuÙuÝuÏuÛÇÝ ¹Çu·ñuÙÁ ( ÝÏuñ 4.28):
C

1 2 3 4 5 6 7
Q0

Q1

Q2

Q3

ÜÏuñ 4.28

76
 ¼áõ·uh»é hußíÇãÝ»ñ

Æ ïuñµ»ñáõÃÛáõÝ huçáñ¹uÏuÝ hußíÇãÝ»ñǪ ½áõ·uh»é

hußíÇã- Ý»ñáõÙ µáÉáñ ïñÇ·»ñÝ»ñÇ íÇ×uÏÝ»ñÁ ÷á÷áËíáõÙ »Ý
0 0 0 0

0 1 1 1 2 1
3
11
1 1 1
7 6 5 4

0 0 0 0
ÙÇuÅuÙuÝuÏ:
ÜÏuñ 4.29
¼áõ·uh»é hußíÇãÝ»ñÇÝ µÝáñáß ¿ Ù»Í uñu·u·áñÍáõÃÛáõÝ, áñáí-
h»ï¨ µáÉáñ Ïuñ·»ñÁ ÷áËuÝçuïíáõÙ »Ý ÙÇuÅuÙuÝuÏ:
¸ÇïuñÏ»Ýù 8 hußíÇ Ùá¹áõÉáí »ñÏáõuÏuÝ ·áõÙuñáÕ
hußíÇãÇ ÏuéáõóáõÙÁ:
ÐußíÇãÁ ÇñuÏuÝuóÙuÝ huÙuñ åuhuÝçíáõÙ ¿ n = log 2 8 = 3
ïñÇ·»ñÝ»ñ: îñÇ·»ñÝ»ñÇ »Éù»ñÁ ÝßuÝuÏ»Ýù Q2, Q1, Q0: ÐußíÇãÇ íÇ-
×uÏÝ»ñÇ huçáñ¹uÏuÝáõÃÛáõÝÁ µ»ñíuÍ ¿ ëïáñ¨:
Q2 Q1 Q0
0 0 0 ´uóÇ 111 íÇ×uÏÇó ÙÝuóuÍ µáÉáñ íÇ-
0 0 1 ×uÏÝ»ñÇ huÙuñ µÝáñáß ¿ h»ï¨ÛuÉÁ ‘
0 1 0 h»ñÃuÏuÝ u½¹uÝßuÝ ëïuÝuÉáõ ¹»å-
0 1 1 ùáõÙ hußíÇãÇ åuñáõÝuÏáõÃÛáõÝÁ Ù»Íu-
1 0 0 ÝáõÙ ¿ 1 – áí: ºÃ» hußíÇãÁ ·ïÝíáõÙ ¿
1 0 1 111 íÇ×uÏáõÙ, uåu h»ñÃuÏuÝ u½¹u-
1 1 0 ÝßuÝÇ ¹»åùáõÙ, uÛÝ ÁÝÏÝáõÙ ¿ 000 íÇ-
1 1 1 ×uÏ:

îñÇ·»ñÇ Ùáõïù»ñÁ ÝßuÝuÏ»Ýù ‘

J0,K0 – uéuçÇÝ ïñÇ·»ñ, J1,K1 - »ñÏñáñ¹ ïñÇ·»ñ, J2,K2 - »ññáñ¹
ïñÇ·»ñ:
UË»ÙuÛÇ ÏuéáõóÙuÝ huÙuñ uÝhñuÍ»ßï ¿ áñáß»É, û ÇÝã
µáõÉÛuÝ ýáõÝÏóÇuÝ»ñ »Ý ëïuóí»Éáõ J0,K0,J1,K1,J2,K2 ïñÇ·»ñÝ»ñÇ
Ùáõïù»ñÇÝ, áñå»ë½Ç uåuháííÇ hußíÇãÇ ×Çßï ußËuïuÝùÁ: UÛ¹
ýáõÝÏóÇuÝ»ñÁ ÏáãíáõÙ »Ý ·ñ·éÙuÝ ýáõÝÏóÇuÝ»ñ, áñáÝù áñáßíáõÙ »Ý
uÛëå»ë ‘

77
 ÐuÙ»Ùuï»Éáí ïñÇ·»ñÇ íÇ×uÏÇ ÷á÷áËáõÙÝ»ñÁ i ¨ i+1
ïáÕ»ñáõÙ, û·ïí»Éáí J K – ïñÇ·»ñÇ uÝóáõÙÝ»ñÇ ÙuïñÇóÇó, ·ñ»Ýù
ýáõÝÏóÇuÝ»ñÇ uñÅ»ùÝ»ñÁ Ji K i ëÛáõÝ»ñáõÙ:

J K Qt Qt+1 J K
0 0 0 0 0 0 0 --
0 0 1 1 0 1 1 --
0 1 0 0 1 0 -- 1
0 1 1 0 1 1 -- 0
1 0 0 1
1 0 1 1
1 1 0 1
1 1 1 0

UÕÛáõëuÏ 24
Q2 Q1 Q0 J2 K2 J1 K1 J0 K0
0 0 0 0 -- 0 -- 1 --
0 0 1 0 -- 1 -- -- 1
0 1 0 0 -- -- 0 1 --
0 1 1 1 -- -- 1 -- 1
1 0 0 -- 0 0 -- 1 --
1 0 1 -- 0 1 -- -- 1
1 1 0 -- 0 -- 0 1 --
1 1 1 -- 1 -- 1 -- 1

ØÇÝÇÙuóáõÙÁ ÏuïuñáõÙ »Ýù ÎuéÝáÛÇ ùuñï»ñÇ

ÙÇçáóáí: Q Q1
1

00 01 11 10 00 01 11 10
0 1 0 - - - -
Q2 Q2
1 - - - - 1 1
Q1 Q0
Q1 Q0
00 01 11 10
0 1 - - 00 01 11 10
Q2 1 1 - - 0 - - 1
Q0 Q2 1 - - 1

78 Q0
 Q1 Q1

00 01 11 10 00 01 11 10
Q2 0 1 - - 1 Q2 0 - 1 1 -
1 1 - - 1 1 - 1 1 -
Q0 Q0

J2=K2=Q0Q1 J1=K1=Q1 J0=K0=1

TB9 ÙÇÏñáëË»ÙÝ»ñÇ íñu ÏuéáõóíuÍ »éuÏuñ· »ñÏáõuÏuÝ ½áõ·uh»é
hußíÇãÇ ëË»ÙuÝ åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 4.30 -áõÙ:

”1” Q0 ”1” S T Q1 ”1” Q2

S T S T

JCK JCK JCK

R R R

Reset
CLK

ÜÏuñ 4.30

î»ÕußuñÅáÕ é»·ÇëïñÝ»ñÇ hÇÙuÝ íñu ÏuéáõóíuÍ hußíÇãÝ»ñ

úÕuÏuÓ¨ hußíÇãÝ»ñ
úÕuÏuÓ¨ hußíÇãÝ»ñÁ ÏuéáõóíáõÙ »Ý ï»ÕußuñÅáÕ
é»·ÇëïñÝ»ñÇ íñu í»ñçÇÝ ïñÇ·»ñÇ áõÕÇÕ »ÉùÁ uéuçÇÝ
ïñÇ·»ñÇ ÇÝýáñÙuóÇáÝ ÙáõïùÇÝ ÙÇuóÝ»Éáõ ÙÇçáóáí: TM2
ÙÇÏñáëË»ÙÝ»ñÇ hÇÙuÝ íñu ÏuéáõóíuÍ ùuéuÏuñ· ûÕuÏuÓ¨
hußíÇãÇ ëË»ÙuÝ åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 4.31-áõÙ:
UÛë hußíÇãÁ ï»ÕuÏuÛíáõÙ ¿ S0 = 1000 ëϽµÝuÏuÝ
íÇ×uÏáõÙ µuóuëuÏuÝ µ¨»éáõÃÛuÝ ÇÙåáõÉëáí, áñÁ ·uÉÇë ¿ Preset
·ÍuÉuñÇÝ:

79
 S0 S1 S2
SST T Q0 SST T Q1 SST T Q2 SST T Q3
S3
DD C DD C DD C DD C

C C C C
R R R R

Preset

CLK
ÜÏuñ 4.31
CLK ÙáõïùÇÝ ëÇÝËñáu½¹uÝßuÝÇ ïñí»Éáõ ¹»åùáõÙ íÇ×uÏÝ»ñÇ
÷á÷áËÙuÝ h»ñÃuÏuÝáõÃÛáõÝÁ h»ï¨ÛuÉ ï»ëùÝ áõÝǪ
Q0Q1Q2Q3
S0 1 0 0 0
n Ïuñ·uÝÇ ûÕuÏuÓ¨
S1 0 1 0 0
hußíÇãÁ n íÇ×uÏÝ»ñ áõÝǪ
S2 0 0 1 0
S3 0 0 0 1
øuÝÇ áñ, íÇ×uÏÝ»ñÁ Ïá¹uíáñáõÙ »Ý áõÝÇïuñ Ïá¹áí,
uåu íÇ×uÏÝ»ñÇ í»ñÍuÝÇã ãÇ åuhuÝçíáõÙ:

æáÝëáÝÇ hußíÇã
æáÝëáÝÇ hußíÇãÁ ÏuéáõóíáõÙ ¿ ûÕuÏuÓ¨ é»·ÇëïñÇó
í»ñçÇÝ ïñÇ·»ñÇ ÅËïíuÍ »ÉùÁ uéuçÇÝ ïñÇ·»ñÇ ÇÝýáñÙuóÇáÝ
ÙáõïùÇÝ ÙÇuóÝ»Éáõ ÙÇçáóáí: øuéuÏuñ· æáÝëáÝÇ hußíÇãÇ
ëË»ÙuÝ åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 4.32 -áõÙ:

SDT Q0 ST Q1 ST Q2 ST Q3
D D D

CR CR CR CR

Reset CLK

ÜÏuñ 4.32

80
 UÛë hußíÇãÁ ï»ÕuÏuÛíáõÙ ¿ S0 = 0000 ëϽµÝuÏuÝ
íÇ×uÏÁ µuóuëuÏuÝ µ¨»éáõÃÛuÝ ÇÙåáõÉëáí, áñÁ ïñíáõÙ ¿ Reset
·ÍuÉuñÇÝ : ìÇ×uÏÝ»ñÇ ÷á÷áËÙuÝ h»ñÃuÏuÝáõÃÛáõÝÁª
ìÇ×uÏÝ»ñÇ í»ñÍuÝáõÙÁ
Q0Q1Q2Q3 Çñu·áñÍíáõÙ ¿
S0 0 0 0 0 »ñÏÙáõïùuÝÇ ‚ºì‛
S1 1 0 0 0 ëË»ÙuÝ»ñÇ ÙÇçáóáí
S2 1 1 0 0
S3 1 1 1 0 S0=Q0 Q3 S4=Q0Q3
S4 1 1 1 1 S1=Q0Q1 S5=Q0Q1
S5 0 1 1 1 S2=Q1Q2 S6=Q1Q2
S6 0 0 1 1 S3=Q2Q3 S7=Q2Q3
S7 0 0 0 1

ÊuãuÓ¨ huÏu¹uñÓ Ïuåáí n Ïuñ·uÝÇ é»·ÇëïÝ»ñÇ

íÇ×uÏ- Ý»ñÇ ùuÝuÏÁ huíuëuñ ¿ 2 n: λÝï Ãíáí íÇ×uÏÝ»ñ
áõÝ»óáÕ huß- íÇãÇ ÏuéáõóÙuÝ huÙuñ uÝhñuÅ»ßï ¿ íÇ×uÏÝ»ñÇó
Ù»ÏÁ µuóué»É: Îuéáõó»É æáÝëáÝÇ hußíÇãÁ 7íÇ×uÏÝ»ñÇ huÙuñ,
µuóué»Éáí 1111 íÇ×uÏÝ»ñÁ, uÛëÇÝùÝ S3 íÇ×uÏÇó hußíÇãÁ å»ïù ¿
uÝóÝÇ S5 íÇ×uÏ, uéuçÇÝ ïñÇ·»ñÇ D0 ·ñ·éÙuÝ ýáõÝÏóÇuÝ
ÏuËíuÍ ÏÉÇÝÇ Q2 ¨ Q3 í»ñçÇÝ »ñÏáõ ïñÇ·»ñÝ»ñÇó: 00
huíuùuÍáÛÇ huÙuñ D0 ÙáõïùÇÝ å»ïù ¿ ·u ‚1‛ u½¹uÝßuÝ, ÇëÏ
µáÉáñ áõñÇß huíuùuÍáÝ»ñÇ huÙuñ D0 ÙáõïùÇÝ ÏÝ»ñÙáõÍíÇ ‚0‛:
лï¨uµuñ D0 = Q2 Q3 :
7 íÇ×uÏÝ»ñÇ huÙuñ hußíÇãÇ ëË»ÙuÝ åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ
4.33-áõÙ:

ST Q0 S TQ1 ST Q2 ST Q3
& D D D D

CR CR CR CR

Reset CLK

ÜÏuñ 4.33

81
 ¶ÍuÛÇÝ h»ïu¹uñÓ Ïuåáí ï»ÕußuñÅáÕ é»·ÇëïñÝ»ñ

¶ÍuÛÇÝ h»ïu¹uñÓ Ïuåáí ï»ÕußuñÅáÕ é»·ÇëïñÝ»ñÁ

(åáÉÇÝáÙÇuÉ hußíÇãÝ»ñ) û·ïu·áñÍíáõÙ »Ý ÃíuÛÇÝ
ëuñù»ñÇ ï»ëïuÛÇÝ uËïáñáßÙuÝ huÙuÏuñ·»ñáõÙ, áñå»ë
åuïuhuÏuÝ Ãí»ñÇ ·»Ý»ñuïáñ, ¨ uÛÉ áõñÇß ¹»åù»ñáõÙ:
î»ÕußuñÅáÕ ·ÍuÛÇÝ é»·Çëïñ (·ÍuÛÇÝ uíïáÙuï) ¿ huÙuñíáõÙ
é»·ÇëïñÁ, áñÁ ÏuéáõóíuÍ ¿ ÙÇuÛÝ D ïñÇ·»ñÝ»ñÇ ¨ ‚ÎuÙ µuóuéáÕ‛
(Áëï 2 mod ·áõÙuñÙuÝ) ëË»ÙuÝ»ñÇ íñu: ´áÉáñ
ïñÇ·»ñÝ»ñÇ
·ñ·éÙuÝ ýáõÝÏóÇuÝ»ñÁ ·ÍuÛÇÝ »Ý: àñå»ë ûñÇÝuÏ ¹ÇïuñÏ»Ýù
ÝÏuñ 4.34-áõÙ åuïÏ»ñíuÍ ëË»ÙuÝ:

STQ0 STQ1 ST Q2S T Q3

=1 D D D D

CR C CR C
R R
Preset

CLK
ÜÏuñ 4.34
UË»ÙuÛÇ ëϽµÝuÏuÝ íÇ×uÏÝ ¿ 1000: UÇÝËñáu½¹uÝßuÝÇ
·áñÍ»Éáõ ¹»åùáõÙ íÇ×uÏÝ»ñÇ ÷á÷áËÙuÝ h»ñÃuÏuÝáõÃÛáõÝÁ
h»ï¨ÛuÉÝ ¿ª
Q0Q1Q2Q3 Q0Q1Q2Q3
S0 1 0 0 0 S8 1 0 1 0
S1 0 1 0 0 S9 1 1 0 1
S2 0 0 1 0 S10 1 1 1 0
S3 1 0 0 1 S11 1 1 1 1
S4 1 1 0 0 S12 0 1 1 1
S5 0 1 1 0 S13 0 0 1 1
S6 1 0 1 1 S14 0 0 0 1
S7 0 1 0 1 S0 1 0 0 0
15-ñ¹ ÇÙåáõÉëÇ Ý»ñÙáõÍ»Éáõó h»ïá h»ñÃuÏuÝáõÃÛáõÝÁ
ÏñÏÝíáõÙ ¿:

82
5. ÂìU´UÜUÎUÜ – îðUØU´UÜUÎUÜ UUðøºð (  î U)

ÂîU-áõÙ ÏuïuñáõÙ ¿ ÃíuµuÝuÏuÝ ¨ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ·áñÍá-

ÕáõÃÛáõÝÝ»ñ ÙáõïùuÛÇÝ ïíÛuÉÝ»ñáí: Àëï ïíÛuÉÝ»ñÇ ï»ëuÏÝ»ñÇó
ÂîU-Ý»ñÁ ÉÇÝáõÙ »Ý uÙµáÕç Ãí»ñÇ, ëuháÕ ëïáñuÏ»ïáí ¨
ïuëu- ÏuÝ: ´u½uÛÇÝ ÃíuµuÝuÏuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÝ »Ý`
·áõÙuñáõÙ, huÝáõÙ, µu½ÙuåuïÏáõÙ ¨ µuÅuÝáõÙ: ´u½uÛÇÝ
hÇÙÝuÏuÝ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÝ »Ýª Ïuñ·uÛÇÝ
ïñuÙuµuÝuÏuÝ µu½ÙuåuïÏáõÙÁ ÏáÝÛáõÝÏóÇu, Ïuñ·uÛÇÝ
ïñuÙuµuÝuÏuÝ
·áõÙuñáõÙ (¹Ç½ÛáõÝÏóÇu ), Áëï 2 mod ·áõÙuñáõÙ ( ‘’ÏuÙ
µuóuéáÕ’’): ÐñuÙuÝÝ»ñÇ ÙuÏuñ¹uÏÇ ½áõ·uh»éáõÃÛáõÝÁ
û·ïu·áñÍáÕ ÅuÙuÝuÏuÏÇó åñáó»ëáñÝ»ñáõÙ Ïu
ÃíuµuÝuÏuÝ ëuñùÇ Ù»Í huíuùuÍáõ, áñáÝù hu×uË ÏáãíáõÙ »Ý
ÏuïuñáÕ ÏuÙ ûå»ñuóÇáÝ
ëuñù»ñ:
úå»ñuóÇáÝ ëuñù»ñ (úU)
úU–Á huñÙuñ ¿ Ý»ñÏuÛuóÝ»É ÇÝãå»ë »ñÏáõ ëuñù»ñÇ
(uíïáÙuïÝ»ñÇ) ‘ ûå»ñuóÇáÝ uíïáÙuïÇ (úU) ¨ Õ»ÏuíuñáÕ uí-
ïáÙuïÇ (ÔU) huÙu·áñÍuÏóáõÃÛáõÝ:

D i
¶áñÍáÕ.
X huÛóáõÙ

úU Y UíuñïÙuÝ
ÔU
u½¹uÝßuÝ

D 0

ÜÏuñ 5.1
úU - Ç ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÝ »Ý ÔU - Ç »ÉùuÛÇÝÝ»ñÁ ¨ hu-
ÏuéuÏÁ:
úU Çñ»ÝÇó Ý»ñÏuÛuóÝáõÙ ¿ é»·ÇëïñÝ»ñÇ, ÏáÙµÇÝuóÇáÝ ëË»Ùu-
Ý»ñÇ (·áõÙuñÇãÝ»ñ, ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñÝ»ñ ¨ uÛÉÝ) ¨ ÝñuÝó ÙÇç¨ ÇÝýáñ-
ÙuóÇuÛÇ ÷áËuÝóÙuÝ Õ»ÏuíuñáÕ ßÕÃuÝ»ñÇ huíuùuÍáõ:
ÆÝýáñÙuóÇuÛÇ Ó¨u÷áËáõÙÁ ÏuïuñíáõÙ ¿ úU-áõÙ ÔU–Ç
Õ»ÏuíuñÙuÙµ: úU–Ç ußËuïuÝùÇ Ù»Ï ïuÏïáõÙ ÏuïuñíuÍ
ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ ¿É»Ù»Ýïuñ Ó¨u÷áËáõÙÁ ÏáãíáõÙ ¿ ÙÇÏñáûå»ñuóÇu
Øú: úå»ñuóÇáÝ ëuñùÇ µáÉáñ hñuÙuÝÝ»ñÇ ÏuïuñÙuÝ Øú–Ç

83
»ÝÃuµu½ÙáõÃÛáõÝÁ Çñu·áñÍíuÍ ¿ úU-áõÙ: ÔU-Ý uéuçuóÝáõÙ
¿ Õ»ÏuíuñáÕ u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ huçáñ¹uÏuÝáõÃÛáõÝ, áñáÝù
ÃáõÛÉuïñáõÙ
»Ý ¹ÇëÏñ»ï ÅuÙuÝuÏÇ óuÝÏuóuÍ åuh»ñÇÝ áñáßuÏÇ Øú
ÏuïuñáõÙÁ: ØÇuÅuÙuÝuÏ ÏuïuñíáÕ Øú µu½ÙáõÃÛáõÝÁ ÏáãíáõÙ ¿
ÙÇÏñáhñuÙuÝ ( ØÐ) :
ØÇÏñáûå»ñuóÇuÝ»ñÇ ¹uëuÏuñ·áõÙÁ
´áÉáñ Øú–Ý»ñÁ Ïuñ»ÉÇ ¿ µuÅuÝ»É huï¨ÛuÉ ËÙµ»ñÇ ‘
1. öáËuÝóÙuÝ Øú
RA := RB
A é»·Çëïñ ¿ ÷áËuÝóíáõÙ B é»·ÇëïñÇ åuñáõÝuÏáõÃÛáõÝÁ:
2. è»·ÇëïñáõÙ huëïuïáõÝÇ ·ñuÝóÙuÝ Øú
RA := Const RA := 8
3. ¶áõÙuñÙuÝ Øú
SM : = RA + RB ÏáÙµÇÝuóÇáÝ ·áõÙuñÇãÇ
huÙuñ SM : = SM + RA ÏáõïuÏáÕ ·áõÙuñÇãÇ
huÙuñ
4. î»ÕußuñÅáÕ Øú
SR ( Shift Rigth) ï»ÕußuñÅ uç
SL ( Shift Left) ï»ÕußuñÅ ÓuË
RB : = SR RA ( n)
RB é»·ÇëïñáõÙ ·ñuÝóíáõÙ ¿ RA–Ç
åuñáõÝuÏáõÃÛáõÝÁ ï»ÕußuñÅíuÍ n Ïuñ·áí uç:
5. ÐußíÇ Øú
CT : = CT  , áñï»Õ  ÇÝÏñ»Ù»ÝïÇ ÏuÙ
¹»Ïñ»Ù»ÝïÇ uñÅ»ùÝ ¿ :
6. ÐÇßáÕáõÃÛáõÝ ÇÝýáñÙuóÇuÛÇ ·ñuÝóÙuÝ ÏuÙ ÁÝûñóÙuÝ Øú
ØÇÏñáÍñu·Çñ ¿ ÏáãíáõÙ ÙÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÇ huçáñ¹uÏuÝáõÃÛáõÝ,
áñáÝó ÏuïuñÙuÝ ÅuÙuÝuÏ Çñu·áñÍíáõÙ ¿
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ uÉ·áñÇÃÙ:
UÙµáÕç Ãí»ñáí  î U
¶áõÙuñÙuÝ / huÝÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏuïuñÙuÝ úU
ÂîU-Ç ÏuéáõóíuÍùuÛÇÝ ëË»ÙuÝ Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿ ÝÏuñ 5.2-
áõÙ: RA -- A ûå»ñuÝ¹Ç é»·Çëïñ,
RB -- B ûå»ñuÝ¹Ç é»·Çëïñ,
RC -- C é»·Çëïñ, áõñ Ï·ñuÝóíÇ uñ¹ÛáõÝùÁ:
ÐuÙuñ»Ýù, áñ ûå»ñuݹݻñÁ Ý»ñÙáõÍíuÍ »Ý RA ¨ RB é»·Çë-
ïñÝ»ñ, Áݹ áñáõÙ µuóuëuÏuÝ Ãí»ñÁ Ý»ñÏuÛuóíuÍ »Ý
ÉñuóáõóÇã Ïá¹áí:
1. ¶áõÙuñáõÙ C = A + B
¶áõÙuñÙuÝ ÙÇÏñáÍñu·ÇñÁ ` Y1: SM : =RA + RB Y2: RC : = SM

84
 RA y1 RB

SM y3 y3

y2

RC

ÜÏuñ 5.2
Y1 – A ¨ B ûå»ñuݹݻñÇ ·áõÙuñáõÝÁ ÃáõÛÉuïñáÕ Õ»ÏuíuñáÕ
u½¹uÝßuÝ: Y2 - RC é»·ÇëïáñáõÙ ·áõÙuñÇ ·ñuÝóáõÙÁ ÃáõÛÉuïñáÕ
Õ»ÏuíuñáÕ u½¹uÝßuÝ:
2. ÐuÝáõÙ C = A – B
ÐuÝÙuÝ ÙÇÏñáÍñu·Çñ ‘ Y3 : SM : = RA +  RB + 1 ( Co = 1 )
Y2 : RC : = SM
Y3` huÝÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ ÃáõÛÉuïñáÕ u½¹uÝßuÝÝ ¿:
úå»ñuóÇáÝ ëuñùÇ ußËuïuÝùÇ µÉáÏ-ëË»ÙuÝ Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿
ÝÏuñ 5.3-áõÙ:
¶áõÙuñÙuÝ ¨ huÝÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏuïuñÙuÝ
ÁÝÃuóùáõÙ ÏuñáÕ ¿ uéuçuÝuÉ ·»ñÉóáõÙ` ÇñuíÇ×uÏ, »ñµ uñ¹ÛáõÝùÁ
¹áõñë ¿ ·uÉÇë ÙÇçuÏuÛùÇ ëuhÙuÝÝ»ñÇó: ÜßuÝáí n-Ïuñ·uÝÇ uÙµáÕç
Ãí»ñÇ ÙÇçuÏuÛùÁ -2n-1  2n-1-1( µuóuëuÏuÝ Ãí»ñÁ Ý»ñÏuÛuóíáõÙ »Ý
ÉñuóáõóÇã Ïá¹áí): ºÃ» ï»ÕÇ áõÝÇ ·»ñÉóáõÙ, uåu uñ¹ÛáõÝùÁ n+1
Ïuñ·uÝÇ ¿, ùuÝÇ áñ ÍuÛñuh»Õ ¹»åùáõÙ 2(2n-1 - 1) = 2n – 2:
¶»ñÉóÙuÝ huÛïÝuµ»ñÙuÝ huÙuñ û·ïu·áñÍáõÙ »Ý h»ï¨ÛuÉ
Ù»Ãá¹Ý»ñÁ`
1. Øá¹ÇýÇÏuóíuÍ Ïá¹.
¶áõÙuñÇãáõÙ ÃíÇ ÝßuÝÇ huÙuñ ÝuËuï»ëíuÍ ¿ »ñÏáõ Ïuñ·:00
¨ 11 ïuñµ»ñuÏÝ»ñÇ ¹»åùáõÙ ·»ñÉóáõÙÁ µuóuÏuÛáõÙ ¿:
¸ñuÏuÝ Ãí»ñÇ ·»ñÉóÙuÝ ÅuÙuÝuÏ ÝßuÝuÛÇÝ Ïuñ·»ñáõÙ
·áÛuÝáõÙ ¿ 01 ÏáÙµÇÝuóÇuÝ, ÇëÏ µuóuëuÏuÝ Ãí»ñÇ ·»ñÉóÙuÝ
ÅuÙuÝuÏ` 10 ÏáÙµÇÝuóÇuÝ:

85
 UÏǽµ

àã àã
¶áõÙuñáõÙ ÐuÝáõÙ

UÛá UÛá
SM:=RA+RB SM:=RA+RB+1

RC:=SMì»ñç

ÜÏuñ 5.3

úñÇÝuÏ 1` ` n =8 A = 64 B = 65
(A)2= 01000000; (B)2=01000001;
 00 1000000
00 1000001
01 0000001 î»ÕÇ ¿ áõÝ»ÝáõÙ ¹ñuÏuÝ ·»ñÉóáõÙ:

úñÇÝuÏ 2` n =8 A = -107 B = -
32 AáõÕ = 1 1101011 AÉñ = 1 0010101
BáõÕ = 1 0100000 BÉñ = 1 1100000
 11 0010101
11 1100000
10 1110101 î»ÕÇ ¿ áõÝ»ÝáõÙ µuóuëuÏuÝ ·»ñÉóáõÙ:
2. ¶»ñÉóáõÙÁ (ÝßuÝuÏ»Ýù OVF - overflow) Ïuñ»ÉÇ ¿ áñáß»É
h»ï¨ÛuÉ Ó¨áí`
OVF = C  S, áñï»Õ C-- ÷áËuÝóáõÙ ÝßuÝuÛÇÝ
Ïuñ·Çó, S—ÝßuÝuÛÇÝ Ïuñ·Ç uñÅ»ùÁ
UÛë ¹»åùáõÙ ÝßuÝuÛÇÝ Ïuñ·Á ãÇ ÏñÏÝuåuïÏíáõÙ: C,S ¨ OVF
µÇûñÁ ëáíáñuå»ë ÙïÝáõÙ »Ý ¹ñáßuÏÝ»ñÇ é»·ÇëïñÇ Ïu½Ù:

UÙµá½ç Ãí»ñÇ µu½ÙuåuïÏáõÙ

´u½ÙuåuïÏÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ uÙ»ÝuïuñuÍíuÍ Ó¨Ý ¿
µu½ÙuåuïÏÇãÇ ÷áùñ Ïuñ·»ñÇó ëÏëuÍ µu½ÙuåuïÏáõÙÁ,
86
µu½ÙuåuïÏÇãÇ ¨ ÙuëÝuÏÇ uñ¹ÛáõÝùÝ»ñÇ ·áõÙuñÇ ï»ÕußuñÅáõÙáí
¹»åÇ uç:
úñÇÝuÏ
+1011 ´u½ÙuåuïÏáõÙÁ ÏuïuñíáõÙ ¿ n ïuÏï»-
1001 ñáõÙ, áñï»Õ n – Á ‘ µu½ÙuåuïÏÇãÇ Ïuñ·»ñÇ
1011 ùuÝuÏÝ ¿: ÚáõñuùuÝãÛáõñ ïuÏïáõÙ í»ñÉáõÍíáõÝ
01011 ¿ µu½ÙuåuïÏÇãÇ ÷áùñ Ïuñ·Á:
+ 001011 ºÃ» Ýu huíuëuñ ¿ 1, uåu ÙuëÝuÏÇ uñïu¹-
1011 ñÛuÉÇ ·áõÙuñÇÝ ·áõÙuñíáõÙ ¿ µu½ÙuåuïÏ»ÉÇÝ
1100011 ºÃ» µu½ÙuåuïÏÇãÇ ÷áùñ Ïuñ·Á huíuëuñ ¿
0, uåu ·áõÙuñíáõÙ ¿ 0, h»ïá µu½ÙuåuïÏÇãÁ ¨
ÙuëÝuÏÇ uñïu¹ñÛuÉÇ ·áõÙuñÁ ï»ÕußuñÅíáõÙ ¿ 1 Ïuñ· ¹»åÇ
uç: Uåu ÝáñÇó í»ñÉáõÍíáõÙ ¿ µu½ÙåuïÏÇãÇ ÷áùñ Ïuñ·Á
¨ uÛÉÝ: UÛë
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ ÏuïuñíáõÙ ¿ n uÝ·uÙ:
´u½ÙuåuïÏÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ÏuéáõóíuÍùuÛÇÝ
ëË»ÙuÝ µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 5.4-áõÙ:

RA RB
Y3
Y4

SM CT

Y2 Y1 Y3

Y3 RSM

Y1
ÜÏuñ 5.4
RA - µu½ÙuåuïÏ»ÉÇÇ
é»·ÇëïñÁ RB - µu½ÙuåuïÏÇãÇ
é»·ÇëïñÁ
RSM – ÙuëÝuÏÇ uñïu¹ñÛuÉÝ»ñÇ ·áõÙuñÇ é»·ÇëïñÁ
CT – ïuÏï»ñÇ hußíÇãÁ
´u½ÙuåuïÏÙuÝ uÉ·áñÇÃÙÇ µÉáÏ – ëË»ÙuÝ
UϽµáõÙ áñáßíáõÙ, ¿ ÏuïuñíáõÙ ¿ uñ¹Ûáù µu½ÙuåuïÏáõÃÛuÝ
·áñÍáÕáõÃÛáõÝ, û áã: ºÃ» ‘’uÛá ‘’, uåu RSM-áõÙ ¨ CT-áõÙ ·ñuÝóíáõÙ
»Ý huÙuåuïuëËuÝ 0 ¨ n: лïá ëïáõ·íáõÙ »Ý µu½ÙuåuïÏ»ÉÇÝ
ÏuÙ µu½ÙuåuïÏÇãÁ huíuëuñ ã»±Ý uñ¹Ûáù ½ñáÛÇ: ºÃ»
‘’uÛá’’ uñ¹ÛáõÝùÁ huíuëuñ ¿ ½ñáÛÇ:
87
 UÏǽµ

Aã
´u½ÙuåuïÏáõÙ ?

7Ûá
RSM: = 0 CT: = n

7Ûá RB: = 0
(RA)V(RB) = 0 ?

Aã

7Ûá
RB[0] = 1 ?

SM: = RSM+RA RSM: = SM

Aã

RB: = SR RB[1] RSM: = SR RSM[1] CT: = CT-1

Aã
(CT) = 0 ?

7Ûá

ì»ñç

ÜÏuñ 5.5
ì»ñÉáõÍíáõÙ ¿ µu½ÙuåuïÏÇãÇ RB[0] óuÍñ Ïuñ·Á: ºÃ»
huíuëuñ ¿ 1, uåu RSM–ÇÝ ·áõÙuñíáõÙ ¿ µu½ÙuåuïÏ»ÉÇÝ (RA-
Ç åuñáõÝuÏáõÃÛáõÝÁ ): лïá RSM-Á ¨ RB–Ý ï»ÕußuñÅáõÙ »Ýù 1
Ïuñ·
88
¹»åÇ uç, ïuÏï»ñÇ hußíÇãÇó huÝáõÙ »Ýù 1: Uåu ëïáõ·íáõÙ ¿ CT-Ç
åuñáõÝuÏáõÃÛáõÝÁ: ºÃ» uÛÝ huíuëuñ ¿ 0, áõñ»ÙÝ µu½ÙuåuïÏÙuÝ
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ uñ¹»Ý í»ñçuó»É ¿: Uñ¹ÛáõÝùÇ µuñÓñ Ïuñ·»ñÁ
·ïÝíáõÙ »Ý RSM-áõÙ, ÇëÏ ÷áùñ Ïuñ·»ñÁ‘ RB-áõÙ:

UÙµáÕç Ãí»ñÇ µuÅuÝáõÙ

´uÅuÝÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ huÙuñíáõÙ ¿ uéuí»É µuñ¹ ·áñÍá-

ÕáõÃÛáõÝ: ¶áÛáõÃÛáõÝ áõÝÇ µuÅuÝÙuÝ »ñÏáõ Ù»Ãá¹. ÙÝuóáñ¹Ç
í»ñuÏuÝ·ÝuÙµ ¨ uéuÝó ÙÝuóáñ¹Ç í»ñuÏuÝ·ÝÙuÝ: ºñÏáõ ¹»åùáõÙ
¿É å»ïù ¿ áñáᯐ µuÅuÝÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ïuÏï»ñÇ ùuÝuÏÁ (ÏuÙ
ùuÝáñ¹Ç ÝÇß»ñÇ ùuÝuÏÁ):
ºÝÃu¹ñ»Ýù uÝhñuÅ»ßï ¿ áñáᯐ C=A/B: ´uÅuÝÙuÝ uÉ·áñÇÃÙÁ
h»ï¨ÛuÉÝ ¿.
ÐuÙ»Ùuï»Ýù A ¨ B Ãí»ñÁ: ºÃ» AB, uåu
µuÅuÝáõÙÁ ÏuïuñíáõÙ ¿ Ù»Ï ïuÏïáõÙ: ºÃ» AB, uåu uÉ·áñÇÃÙÇ
ÏuïuñÙuÝ ïuÏï»ñÇ ùuÝuÏÁ áñáß»Éáõ huÙuñ B µuÅuÝuñuñÁ
uÛÝùuÝ »Ýù ï»ÕußuñÅáõÙ ¹»åÇ ÓuË, ÙÇÝ㨠ãhuÙÝÏÝ»Ý
µuÅuÝ»ÉÇÇ ¨ ï»ÕußuñÅíuÍ µuÅuÝuñuñÇ µuñÓñ Ïuñ·»ñÇ
ٻϻñÁ: UÛë
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ ÏáãíáõÙ ¿ µuÅuÝuñuñÇ ÝáñÙuÉuóáõÙ, áñÇó h»ïá
ëïuÝáõÙ »Ýù ÝáñÙuÉuóíuÍ µuÅuÝuñuñ (BÝ): ´uÅuÝuñuñÇ
ï»ÕußuñÅÁ k ÃÇíÁ Ù»ÍuóñuÍ 1-áí áñáßáõÙ ¿ ùuÝáñ¹Ç
Ïuñ·»ñÇ ùuÝuÏÁ, uÛëÇÝùÝ µuÅuÙÝuÝ ïuÏï»ñÇ ÃÇíÁ:
Uåuóáõó»Ýù:
´uÅuÝ»Éáí ÝáñÙuÉuóíuÍ µuÅuÝuñuñÇ íñu ëïuÝáõÙ »Ýù
ùuÝáñ¹ CÝ=A/BÝ ¨ C=CÝ x 2k:
¸ÇïuñÏ»Ýù µáÉáñ hÝuñuíáñ ¹»åù»ñÁ:
1. A=BÝ CÝ=1
2. ABÝ CÝ=1,c-1c-2… c-k
3. ABÝ CÝ=0,c-1c-2… c-k
C ùuÝáñ¹Á ëïuÝuÉáõ huÙuñ ÝáñÙuÉǽuóíuÍ ùuÝáñ¹áõÙ
CÝ ëïáñuÏ»ïÁ ï»Õu÷áËáõÙ »Ýù k Ïuñ·áí ¹»åÇ uç: UÛëï»ÕÇó
»ñ¨áõÙ
¿, áñ ùuÝáñ¹Ç Ãí»ñÇ ùuÝuÏÁ n=k+1: øuÝáñ¹Ç Ãí»ñÁ áñáßáõÙ »Ý A-
Çó B-Ç huçáñ¹uµuñ huÝáõÙÝ»ñáí:
A / BÝ = c0 + c-12-1 +c-22-2 + . . . +c-k2-k ÏuÙ
A = BÝ (c0 + c-12-1 + c-22-2 + . . . + c-k2-k)
A - BÝ= BÝ  c0 + BÝ  c-1  2-1 + . . . + BÝ  c-k  2-k – BÝ:
ºÃ» A-BÝ <0, uåu c0=0. ºÃ» A-BÝ 0, uåu c0=1. A-BÝ ÝßuÝu-
Ï»Ýù R1 – ëu uéuçÇÝ ÙÝuóáñ¹Ý ¿: øuÝáñ¹Ç huçáñ¹ c-1 áñáß»Éáõ
huÙuñ µuóuëuÏuÝ ÙÝuóáñ¹Á í»ñuÏuÝ·ÝíáõÙ ¿ ÝñuÝ BÝ ·áõ-

89
Ùuñ»Éáõ ÙÇçáóáí. R1=R1+BÝ , ¹ñuÏuÝ ÙÝuóáñ¹Á ÙÝáõÙ ¿ uÝ÷á÷áË:
лïá ÙÝuóáñ¹Á ÏñÏÝuåuïÏíáõÙ ¿ ¨ ÝñuÝÇó ÝáñÇó huÝíáõÙ ¿ BÝ:
R2=2R1–BÝ : ºÃ» R 2  0, uåu c–1 =1: ºÃ» R2 0, uåu c–1 = 0:
ØÝuóáñ¹Ç í»ñuÏuÝ·ÝÙuÙµ µuÅuÝÙuÝ uÉ·áñÇÃÙÁ
1. лñÃuÏuÝ ÙÝuóáñ¹Çó R i ( ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ëϽµáõÙ ¹u A – Ý
¿) huÝíáõÙ ¿ BÝ, ëïuÝáõÙ »Ýù R'i= R i-BÝ : ºÃ» R'i  0, uåu
ci=1, »Ã» R'i0, uåu ci = 0
2. ¸ñuÏuÝ ÙÝuóáñ¹Á ÏñÏÝuåuïÏíáõÙ ¿ , ÇëÏ µuóuëuÏuÝÁ
í»ñuÏuÝ·ÝíáõÙ ¿ ÝñuÝ BÝ ·áõÙuñ»Éáõ ÙÇçáóáí, h»ïá
ÏñÏÝuåuïÏíáõÙ ¿: UïuÝáõÙ »Ýù Ri+1=2Ri (»Ã» ci=0)
ÏuÙ Ri+1= 2R'i(»Ã» ci=1)
3. UÝóÝáõÙ »Ýù uéuçÇÝ Ï»ïÇÝ:
´uÅuÝÙuÝ ûñÇÝuϪ A = 101110 B = 000101
àñáß»Ýù ïuÏï»ñÇ ùuÝuÏÁ: î»ÕußuñÅ»Ýù B-Ý ¹»åÇ ÓuË
uÛÝùuÝ, ÙÇÝã¨ Ù»Í Ïuñ·áõÙ 1-Ç huÛïÝí»ÉÁ: BÝ = 101000, k = 3, n = 4:
øuÝÇ áñ ÙÝuóáñ¹Ç ÏñÏÝuåuïÏÙuÝ ÅuÙuÝuÏ hÝuñuíáñ ¿
ÉÇÝÇ
·»ñÉóáõÙ, ÃíÇ ÝßuÝÇ huÙuñ í»ñóÝ»Ýù 2
Ïuñ·: A = 00 101110
B = 00 101000
(BÝ) Éñ = 11 011000
00 101110
11 011000
c3 =1  00 000110
00 001100
+
11 011000
c2 = 0  11 100100
00 101000
00 001100
00 011000
+
11 011000
c1 = 0  11 110000
00 101000
00 011000
+ 00 110000
11 011000
c0 = 1  00 001000 ï»ÕußuñÅ ¹»åÇ uç 3 Ïuñ·áí,
00 000001 ùuÝÇ áñ k = 3
C = 1 0 01, ÙÝuóáñ¹Á R = 1:
øuÝáñ¹Ç ÙÝuóáñ¹Á ëïuÝáõÙ »Ýù í»ñçÇÝ ÙuëÝuÏÇ
ÙÝuÕáñ¹Á ï»ÕußuñÅ»Éáí k = 3 uÝ·uÙ ¹»åÇ uç: ºÃ»
í»ñçÇÝ ÙuëÝuÏÇ
90
ÙÝuÕáñ¹Á µuóuëuÏuÝ ¿ ÝñuÝ í»ñuÏuÝ·ÝáõÙ »Ýª ¹ñuÝ ·áõÙuñ»Éáí
BÝ :
UéuÝó ÙÝuóáñ¹Ç í»ñuÏuÝ·ÝÙuÝ µuÅuÝÙuÝ uÉ·áñÇÃÙÁ
ØÝuóáñ¹Ç í»ñuÏuÝ·ÝáõÙáí µuÅuÝÙuÝ
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÁ
åuhuÝçáõÙ ¿ Ïuïuñ»É Ù»Í Ãíáí ·áõÙuñÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ:
ÆñuÏuÝáõÙ û·ïu·áñÍíáõÙ ¿ Ù»Ï áõñÇß, uí»ÉÇ uñu·
ÏuïuñíáÕ µuÅuÝÙuÝ uÉ·áñÇÃÙ ª uéuÝó ÙÝuóáñ¹Ç
í»ñuÏuÝ·ÝÙuÝ: UÛë
¹»åùáõÙ µuÅuÝáõÙÁ ÏuïuñíáõÙ ¿ h»ï¨ÛuÉ Ó¨áí’
1. ì»ñÉáõÍáõÃÛuÝ ¿ »ÝÃuñÏíáõÙ h»ñÃuÏuÝ ÏñÏÝuåuïÏíuÍ
ÙÝuóáñ¹Ç R i - 1 ÝßuÝÁ ( ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ëϽµáõÙ ¹u A - Ý
¿): ºÃ» R i –1  0, uåu ÝñuÝÇó huÝíáõÙ ¿ B Ý ( uÛëÇÝùÝ
·áõÙuñíáõÙ ¿ (B Ý ) Éñ ) : ºÃ» R i – 1  0,uåu ÝñuÝ ·áõÙuñíáõÙ
¿ B Ý: UïuÝáõÙ »Ýù Ýáñ ÙÝuóáñ¹ª R i :
2.ºÃ» R i 0, uåu ùuÝáñ¹Ç h»ñÃuÏuÝ ÃÇíÁ huíuëuñ ¿ 1, hu
- ÏuéuÏ ¹»åùáõÙ huíuëuñ ¿ 0:
3. ØÝuóáñ¹Á ÏñÏÝuåuïÏíáõÙ ¿, R i = 2 R i : UÛÝáõh»ï¨ í»ñu -
¹uéÝáõÙ »Ýù Ï»ï1, ¨ ÝáñÇó ßuñáõÝuÏáõÙ Ïuïuñ»É ·áñÍáÕáõ
- ÃÛáõÝÁ n = k + 1 uÝ·uÙ:
úñÇÝuÏ ‘
A = 00 011001
B = 00 000011
ÎuïuñáõÙ »Ýù µuÅuÝuñuñÇ ÝáñÙuÉǽuóÇu: î»ÕußuñÅ»Ýù
K = 3 Ïuñ·áí ¹»åÇ ÓuË, ÙÇÝ㨠ãhuÙÁÝÏÝ»Ý ÝáõÛÝ ¹ÇñùuÛÇÝ Ïuñ·áõÙ
A ¨ B Ãí»ñÇ uéuçÇÝ Ù»Ï»ñÁ : ÜßuÝÇ huÙuñ û·ïu·áñÍáõÙ »Ýù
2 Ïuñ·: BÝ = 00 011 000 ( BÝ ) Éñ = 11 101000
+ 00 011001
11 101000
c3 = 1  00 000001
+ 00 000010
11 101000
c2 = 0  11 010100
11 101000
+
00 011000
c1 = 0  11 101100
11 011000

00 011000
c0 = 00 11 110000
+
00 011000 ï»ÕußuñÅ ¹»åÇ uç 3 Ïuñ·áí,
00 001000 ùuÝÇ áñ k = 3

91
C = 1 0 0 0, ØÝuóáñ¹Á R = 1:

UÙµáÕç Ãí»ñÇ µuÅuÝÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ûå»ñuóÇáÝ

ëuñù
UéuÝó ÝßuÝÇ uÙµáÕç Ãí»ñÇ µuÅuÝÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ
ûå»ñuóÇáÝ ëuñùÇ ÏuéáõóíuÍùuÛÇÝ ëË»ÙuÝ åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ
5.6 – áõÙ:
¶áñÍáÕáõÃÛuÝ ëÏÕµáõÙ µuÅuÝ»ÉÇÝ A - Ý ·ñuÝóíáõÙ ¿ RSM, ÇëÏ
µuÅuÝuñuñÁ B – Ý RB é»·ÇëïñáõÙ: RC –Ý ‘ uñ¹ÛáõÝùÇ ( ùuÝáñ-
¹Ç) é»·ÇëïáñÝ ¿ : CT ‘ µuÅuÝÙuÝ ïuÏï»ñÇ hußíÇãÝ ¿ , CT1-Á
ÙÝu- óáñ¹Ç ïuÏï»ñÇ áñáßÙuÝ hußíÇãÁ: ¶áñÍáÕáõÃÛuÝ ÏuïuñÙuÝ
í»ñçáõÙ ùuÝáñ¹Á ·ñuÝóíáõÙ ¿ RC, ÇëÏ ÙÝuóáñ¹Á RSM – áõÙ:
B

RB

CT
SM
A
CT
RSM

RC

ÜÏuñ 5.6

´uÅuÝÙuÝ uÉ·áñÇÃÙÇ µÉáÏ – ëË»ÙuÝ

UéuÝó ÙÝuóáñ¹Ç í»ñuÏuÝ·ÝÙuÝ µuÅuÝÙuÝ uÉ·áñÇÃÙÇ

µÉáÏ- ëË»ÙuÝ Ý»ñÏuÛuóíuÍ ¿ ÝÏuñ 5.7-áõÙ:

92
 C UÏǽµ

uÛá áã
ØÝuó. 0 ´uÅuÝ ? áã
uÛá
SM: = RSM + SM: = RSM +
+  RB +1 + RB RC : = 0 CT : = 0

áã uÛá
RSM : = SM (RB )= 0?

RSM: = SL RSM ( 1 ) RC(0): =RSM(n+1)

SM: = RSM +
RC: = SL RC (1); CT:=CT-1 +  RB + 1 ÀݹhuïáõÙ

RSM: = SM
áã
(CT)=0 ?
uÛá
C
uÛá SM: =RSM +RB
ØÝuó.0 ØÝuó.0 ?
uÛá áã áã
SM: =RSM +RB

SM: = RSM + RB +1

RSM: = SM

RSM: = SM RSM: = SM

A B ì»ñç

93
 B
A

RSM : =
= SR RSM (1) CT: = CT1 –1 uÛá ÐuÙÁÏÝ. RA ¨ RB – Ç ÓuËÇó
áã
uéuçÇ Ù»Ï»ñÁ

CT1: = CT
RB: = SL RB(1)
(CT)=0?
áã CT: = CT +1
uÛá

ì»ñç C

ÜÏuñ 5.7

UuháÕ ëïáñuÏ»ïáí Ý»ñÏuÛuóíuÍ Ãí»ñáí ÃíuµuÝuÏuÝ

·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ
ºÝÃu¹ñ»Ýù ïñíuÍ ¿ »ñÏáõ ÃÇí A=2PAĒMA ¨ B=2PBĒMB :
¸ÇïuñÏ»Ýù ·áõÙuñÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ÏuïuñáõÙÁ, ùuÝÇ
áñ huÝÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ÅuÙuÝuÏ ÷áËíáõÙ ¿ ÙÇuÛÝ
»ñÏñáñ¹ ûå»ñuÝ¹Ç ÝßuÝÁ ¨ ÏuïuñíáõÙ ¿ ·áõÙuñáõÙ:
¶áõÙuñ»É (ÏuÙ huÝ»É) Ïuñ»ÉÇ ¿ ÙÇuÛÝ uÛÝ Ãí»ñÁ,
áñáÝó Ïuñ·uÃí»ñÁ huíuëuñ »Ý: UÛë åuï×uéáí
Ïuñ·uÃí»ñÁ huÙ»ÙuïáõÙ »Ý ¨, »Ã» ÝñuñÝù huíuëuñ »Ý,
uåu uñ¹ÛáõÝùÇ Ïuñ·uÃÇíÁ huíuëuñ ÏÉÇÝÇ PA ÏuÙ PB
Ïuñ·uÃíÇÝ, ÇëÏ ÙuÝïÇëÁ` MC=MA+MB : ºÃ» Ïuñ·uÃí»ñÁ
huíuëuñ ã»Ý, uåu uñ¹ÛáõÝùÇ PC Ïuñ·uÃÇíÁ huíuëuñ ¿
ÉÇÝáõÙ A ¨ B Ãí»ñÇ PA ¨ PB Ïuñ·uÃí»ñÇó uÙ»ÝuÙ»ÍÇÝ, ÇëÏ ÷áùñ
Ïuñ·uÃíáí ÃíÇ ÙuÝïÇëÁ ï»ÕußuñÅíáõÙ ¿ uç, Ïuñ·uÃí»ñÇ
ïuñµ»ñáõÃÛuÝÁ huíuëuñ k Ïuñ·áí, áñÇ h»ï¨uÝùáí ÷áùñ
ÃíÇ ÙuÝïÇëÇ í»ñçÇÝ k Ïuñ·»ñÁ ÏuñáÕ »Ý Ïáñã»É: UÛëùuÝÇó h»ïá
Ýáñ ÙuÝïÇëÝ»ñÁ ·áõÙuñíáõÙ »Ý:
´u½ÙuåuïÏÙuÝ ÅuÙuÝuÏ Ãí»ñÇ ÙuÝïÇëÝ»ñÁ µu½Ùu-
åuïÏíáõÙ »Ý, ÇëÏ Ïuñ·uÃí»ñÁ ·áõÙuñíáõÙ:

94
 ºñÏáõ Ãí»ñÇ µuÅuÝÙuÝ ¹»åùáõÙ Ãí»ñÇ ÙuÝïÇëÝ»ñÁ
µuÅuÝíáõÙ »Ý, ÇëÏ ÝñuÝó Ïuñ·uÃí»ñÁ ÇñuñÇó huÝíáõÙ :
¶áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏuïuñáõÙÁ Ý»ñÏuÛuóÝíáõÙ ¿ h»ï¨ÛuÉ
uÕÛáõëuÏáí`
UÕÛáõëuÏ 25
Âí»ñ ¶áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ
A=2PAĒ MA C = A + B = (MA Ē 2PA–PB + MB)  2PB PA ≤ PB
PB
B=2 Ē MB C = A - B = (MA Ē 2PA–PB + MB) Ē 2PB
C=AĒ B = 2PA+PB (MAĒ MB)
C=A / B = 2PA–PB (MA / MB)

Ô»ÏuíuñáÕ ëuñù»ñ (Ô U)
Ô»ÏuíuñáÕ ëuñùÁ (Õ»ÏuíuñáÕ uíïáÙuï) uåuháíáõÙ
¿ Õ»ÏuíuñáÕ u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ huçáñ¹uÏuÝáõÃÛáõÝ,
áñáÝó u½¹»ÍáõÃÛuÝ ïuÏ ûå»ñuóÇáÝ uíïáÙuïáõÙ ÏuïuñíáõÙ »Ý
ÙÇÏñá- ûå»ñuóÇuÝ»ñ:
Îu Õ»ÏuíuñáÕ uíïáÙuïÇ Çñu·áñÍÙuÝ 2 Ù»Ãá¹ uåuñu-
ïuÛÇÝ ¨ ÙÇÏñáÍñu·ñuÛÇÝ: UåuñuïuÛÇÝ Çñu·áñÍÙuÝ ÅuÙuÝuÏ
Õ»ÏuíuñáÕ u½¹uÝßuÝÝ»ñÁ uÝÙÇçuå»ë huÝíáõÙ »Ý ïñuÙuµuÝu-
ÏuÝ ëË»ÙuÝ»ñÇ »Éù»ñÇó: ØÇÏñáÍñu·ñuÛÇÝ Çñu·áñÍÙuÝ ÅuÙuÝuÏ
û·ïu·áñÍáõÙ »Ý huïáõÏ hÇßáÕ ëuñù ( ØÐU ÏuÙ ROM ), áñï»Õ
åuh- íáõÙ »Ý ûå»ñuóÇáÝ ëuñùÇ ÏáÕÙÇó Çñu·áñÍíáÕ
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙÇÏñáÍñu·ñ»ñ( Ïá¹uíáñíuÍ ï»ëùáí ):
¶áñÍáÕáõÃÛáõÝ Ïuïuñ»Éáõ ÅuÙuÝuÏ ÙÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÁ ÁÝûñó-
íáõÙ »Ý ÙßïuÏuÝ hÇßáÕ ëuñùÇó ( ØÐU), áñÇ »Éù»ñÇó úU »Ý ·uÉÇë
Õ»ÏuíuñáÕ u½¹uÝßuÝÝ»ñÁ:
UåuñuïuÛÇÝ Çñu·áñÍÙuÝ uéuí»ÉáõÃÛáõÝÝ»ñÁ’ µuñÓñ uñu·u-
·áñÍáõÃÛáõÝ ¨ óuÍñ uñÅ»ù, ÇëÏ Ã»ñáõÃÛáõÝÁ’ ÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ïu-
ïuñÙuÝ ¹ÅíuñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, uåuñuïuÛÇÝ Õ»ÏuíuñáÕ ëuñùÇ ëË»-
ÙuÝ ¿uå»ë ÏuËíuÍ ¿ Çñu·áñÍíáÕ uÉ·áñÇÃÙÇó: UñÅ» Ýß»É, áñ Ýu-
Ëu·ÍÙuÝ ÅuÙuÝuÏuÏÇó ÙÇçáóÝ»ñÇ û·ïu·áñÍÙuÝ
åuÛÙuÝÝ»ñáõÙ uÛë ûñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ¹uéÝáõÙ »Ý áã ¿uÏuÝ:
ØÇÏñáÍñu·ñuÛÇÝ Çñu·áñÍÙuÝ uéuí»ÉáõÃÛáõÝÝ ¿ uÛÝ, áñ Õ»Ïu-
íuñáÕ ëuñùÇ ëË»ÙuÝ ùÇã ¿ ÏuËíuÍ Çñu·áñÍíáÕ
uÉ·áñÇÃÙÇó, ÝuËu·ÍÙuÝ ÁÝÃuóùáõÙ hÝuñuíáñ ¿ Ïuïuñ»É
÷á÷áËáõÃÛáõÝÝ»ñ: »ñáõÃÛáõÝÝ ¿ uí»ÉÇ ÷áùñ
uñu·u·áñÍáõÃÛáõÝ ( huÙ»ÙuïuÍ uåuñuïuÛÇÝ Çñu·áñÍÙuÝ
h»ï), áñÁ ÏuËíuÍ ¿ ØÐU ¹ÇÙ»Éáõ h»ï ¨ µuñÓñ uñÅ»ùÁ, áñÁ ÏñÏÇÝ
ÏuËíuÍ ¿ ØÐU – Ç h»ï:

95
 UåuñuïuÛÇÝ Õ»ÏuíuñáÕ ëuñù

UåuñuïuÛÇÝ Õ»ÏuíuñáÕ ëuñùÇ ýáñÙuÉ Ùá¹»É ¿ huÙuñíáõÙ

uíïáÙuïÁ, áñÁ Ý»ñÏuÛuóíáõÙ ¿ { X, Y, S, ,  } hÝ·ÛuÏÇ û·Ýáõ-
ÃÛuÙµ, áñï»Õ’
X ¨ Y uíïáÙuïÇ ÙáõïùuÛÇÝ ¨ »ÉùuÛÇÝ uÛµáõµ»ÝÝ»ñÝ »Ý
huÙuåuïuëËuÝuµuñ,
S - uíïáÙuïÇ íÇ×uÏÝ»ñÇ µu½ÙáõÃÛáõÝÝ ¿,
 - uíïáÙuïÇ uÝóáõÙÝ»ñÇ ýáõÝÏóÇuÝ ,
 - uíïáÙuïÇ »ÉùuÛÇÝ ýáõÝÏóÇuÝ:
¸ÇïuñÏ»Ýù uåuñuïuÛÇÝ Õ»ÏuíuñáÕ ëuñùÇ ÏuéáõÍíuóùÁ
µu½ÙuåuïÏÙuÝ ëuñùÇ ûñÇÝuÏáí ÝÏ. 5.4 : Îuïuñ»Ýù uÝóáõÙ uÉ-
·áñÇÃÙÇ µÉáÏ - ëË»ÙuÛÇó ¹»åÇ uíïáÙuïÇ ·ñuýÇÝ: ØáõïùuÛÇÝ
uÛµáõµ»ÝÁ áñáß»Éáõ huÙuñ ÛáõñuùuÝãÛáõñ åuÛÙuÝuÏuÝ µÉáÏÇÝ
hu- ÙuåuïuëËuÝ»óÝáõÙ »Ý X i ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÁ, Áݹ áñáõÙ
ÝáõÛÝ µÉáÏÇÝ ÙǨÝáõÛÝ ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÁ: ºÉùuÛÇÝ uÛµáõµ»ÝÁ
áñáß»Éáõ huÙuñ ÛáõñuùuÝãÛáõñ ûå»ñuïáñuÛÇÝ ·u·uÃÇÝ
huÙu¹ñáõÙ »Ý Yj
»ÉùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñ, Áݹ áñáõÙ ÝáõÛÝ µÉáÏÇÝ ÙǨÝáõÛÝ »ÉùuÛÇÝ
u½¹uÝßuÝÝ»ñÁ:
ØáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñ’
X1 -- µu½ÙuåuïÏáõÙ ?
X2 -- ( RA) V ( RB ) = 0
?
X3 -- RB [ 0 ] =1 ?
X4 -- ( CT ) = 0 ?
ºÉùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñ’
Y1 : RSM:= 0; CT: = n; Y3 : SR RB [1]; SR RSM [1]; CT:=CT-1;
Y2 : RSM: = SM; Y4 : RB:=0;
UíïáÙuïÇ íÇ×uÏÝ»ñÇ µu½ÙáõÃÛáõÝÁ áñáß»Éáõ huÙuñ
ÏuïuñáõÙ »Ý uíïáÙuïÇ íÇ×uÏÝ»ñÇ ·ñuýÇ ÝßuÝu¹ñáõÙ:
ØÇÉÇ uíïáÙuïÇÝ uÝóÝ»Éáõ huÙuñ ëϽµÝuÏuÝ ·u·uÃÁ
ÝßuÝuÏáõÙ »Ý S 0: Uåu µáÉáñ ûå»ñuïáñuÛÇÝ
·u·uÃÝ»ñÁ ÝßuÝuÏáõÙ »Ý S1, S2 ¨ uÛÉÝ:

96
 S0 UÏǽµ S0
X1

0
1

S1 Y1,

S1
1
X2 Y S4

0
X3

S2
Y
S2

S3 Y
S3 S0
0 1
X4 ì»ñç
S0
ÜÏuñ 5.8
ºÃ» ÙÇ ùuÝÇ ûå»ñuïáñuÛÇÝ ·u·uÃÝ»ñÇ »Éù»ñÁ ¹uéÝáõÙ
»Ý ÙǨÝáõÛÝ ·u·uÃÇ Ùáõïù»ñ, uåu ¹ñuÝù ÝßuÝuÏíáõÙ »Ý ÝáõÛÝ
Si íÇ×uÏáí: »ÉùuÛÇÝ ·u·uÃÁ ÝáõÛÝå»ë ÝßuÝuÏáõÙ »Ý S0 íÇ×uÏáí:
ØáõñÇ uíïáÙuïÇÝ uÝóÝ»Éáõ huÙuñ ëϽµÝuÏuÝ ¨ í»ñçÝuÏuÝ
íÇ×uÏÝ»ñÁ ÝßuÝuÏáõÙ »Ý S0 , h»ïá µáÉáñ
ûå»ñuïñuÛÇÝ
·u·uÃÝ»ñÁ ÝßuÝuÏáõÙ »Ý S1 , S2 ÝßuÝÝ»ñáí:
X = {X1 X2 X3 X4 } , Y = { Y1,Y2 ,Y3 Y4 }
ØÇÉÇ uíïáÙuïÇ huÙuñ’
S = { S0 S1 S2 }
Øáõñ uíïáÙuïÇ huÙuñ’
S = { S0 S1 S2 S3 S4 }
97
 UÉ·áñÇÃÙÇ µÉáÏëË»ÙuÝ ÝßuÝu¹ñáõÙÇó h»ïá uÝóÝáõÙ »Ýù »ñÏñáñ¹`
uíïáÙuïÇ ·ñuýÇ ÏuéáõóÙuÝ ÷áõÉ:
ØÇÉÇ uíïáÙuïÇÝ uÝóÙuÝ ÅuÙuÝuÏ, ÛáõñuùuÝãÛáõñ
íÇ×uÏÇÝ huÙuåuïuëËuÝ»óíáõÙ ¿ ·ñuýÇ ·u·uÃÁ: ºÃ» Si
ÝßuÝuÏáõÙÇó Sj ÝßuÝuÏáõÙÁ ×uÝuåuñhÁ uÝóÝáõÙ ¿ ÙÇuÛÝ Yk
ûå»ñuïáñuÛÇÝ
·u·uÃáí , uåu ÏÝßuÝuÏÇ áñ, áõÝ»Ýù uÝóáõÙ Si íÇ×uÏÇó Sj
íÇ×uÏ, áñÇ ¹»åùáõÙ ïñíáõÙ ¿ Yk »ÉùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝ:
ºÃ» Si -Çó Sj ×uÝuåuñhÇÝ ãÏu åuÛÙuÝuÏuÝ ·u·uÃÝ»ñ,
h»ï¨uµuñ uÝóáõÙÁ Si -Çó Sj ï»ÕÇ ÏáõÝ»Ýu uíïáÙuïÇ
»ÉùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ óuÝÏuóuÍ huÙu¹ñáõÃÛuÝ ¹»åùáõÙ:
ÐuÙuåuïëËuÝ ÏáÕÁ ÝßuÝuÏ»Ýù 1 u½¹uÝßuÝáí(ÏuÙ
ëÇÝËñáu½¹uÝßuÝáí):
ºÃ» Si Çó Sj ×uÝuåuñhÇÝ ÏuÝ åuÛÙuÝuÏuÝ ·u·uÃÝ»ñ, uåu
Si - Çó Sj uÝóÙuÝ ýáõÝÏóÇuÝ ÏhuíuëuñíÇ h»ï¨ÛuÉ ÏáÝÛáõÏóÇuÛÇÝ.

Xmem X ep
. . .X eq
, »ñµ em =
1, »Ã» ,»Éù “1”
p
0, »Ã» ,»Éù “0”
Xmem = Xm, »Ã» m=1.
Xm, »Ã» m=0.

ÐuÙuåuïuëËuÝ ÏáÕÁ ÝßuÝuÏáõÙ »Ýù ÏáÝÛáõÏóÇuÛáí ¨ »ÉùuÛÇÝ

u½¹uÝßuÝáí:
ØáõéÇ uíïáÙuïÇÝ uÝóÙuÝ ÅuÙuÝuÏ uÝóáõÙÝ»ñÇ ýáõÝÏóÇuÝ
áñáßíáõÙ ¿ ÝáõÛÝ Ï»ñå: ºÉùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÁ ÝßuÝuÏíáõÙ »Ý
uíïáÙuïÇ ·u·uÃÝ»ñÇÝ:

ØÇÏñáÍñu·ñuíáñáÕ Õ»ÏuíuñáÕ ëuñù

ØÇÏñáÍñu·Çñ ¿ ÏáãíáõÙ uÛÝ ÙÇÏñáûå»ñuóÇuÝ»ñÇ ¨ ÙÇÏñáhñu-

ÙuÝÝ»ñÇ huçáñ¹uÏuÝáõÃÛáõÝÁ, áñáÝù huÙuåuïuëËuÝáõÙ »Ý áñ¨¿
·áñÍáÕáõÃÛuÝ ÏuïuñÙuÝ uÉ·áñÇÃÙÇÝ:
ØÇÏñáÍñu·ñuÛÇÝ Çñu·áñÍÙuÝ ÅuÙuÝuÏ ÙÇÏñáÍñu·ñ»ñÁ
åuhíáõÙ »Ý huïáõÏ ØÐU – áõÙ( ROM): ÚáõñuùuÝãÛáõñ
·áñÍáÕáõÃÛuÝÁ huÙuåuïuëËuÝáõÙ ¿ ÙÇÏñáÍñu·Çñ, áñÁ
½µuÕ»óÝáõÙ ¿ hÇßáÕáõÃÛuÝ áñáßuÏÇ Ùuë: ÀݹhuÝáõñ ¹»åùáõÙ
ÙÇÏñáÍñu·ñuÛÇÝ Õ»ÏuíuñáÕ ëuñùÇ ÏuéáõóíuÍùÁ µ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ
5.9 -áõÙ:

98
 ØÇÏñáÍ ØÐ1

ØÇÏñáhñu

é»·Çëïñ
huëó»Ç
ñu

Ù.
·ñÇ ØÐ2
¶ ëϽµ.
huëó.
Ó»-

ØÐè Y X huëó»

¸»åÇ úU Õ»Ïu- íuñáÕ u½¹u-

ÝßuÝÝ»ñ
Ðuçáñ¹ ØÐ huëó»Ç Ó¨uíáñÙuÝ ëË»ÙuÝ
úU-Çó ïñuÙuµuÝuÏ uÝ åuÛÙuÝÝ»ñ

ÜÏuñ 5.9
Ô»ÏuíuñáÕ ëuñùÁ ußËuïáõÙ ¿ h»ï¨ÛuÉ Ó¨áí: ØÌ –
Ç ÏuïuñÙuÝ ëϽµáõÙ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ Ïá¹ÇÝ huÙuÓuÛÝ
ÙÇÏñáÍñu·ñÇ ëϽµÝuÏuÝ huëó»Ç Ó¨uíáñÙuÝ ëË»ÙuÛÇ »ÉùáõÙ
Ï·ïÝíÇ ØÌ – Ç ëϽµÝuÏuÝ huëó»Ý: UÛ¹ huëó»áí ÏÁÝûñóíÇ
uéuçÇÝ ÙÇÏñáhñu- ÙuÝÁ ØÐU–Çó ÙÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÇ é»·Çëïñ
(ØÐè): ØÇÏñáûå»ñuóÇuÝ í»ñÍuÝíáõÙ ¨ áõÕuñÏíáõÙ ¿ úU
Õ»ÏuíuñáÕ uíïáÙuï, áñå»ë Õ»ÏuíuñáÕ u½¹uÝßuÝÝ»ñ: лïá
huçáñ¹ ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ huëó»Ç Ó¨uíáñáÕ ëË»ÙuÝ úU - Çó
ÙáõïùuÛÇÝ u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ hÇÙuÝ íñu Ó¨uíáñáõÙ ¿ huçáñ¹
ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ huëó»Ý, áñÁ Ýñu »ÉùÇó
·ñuÝóíáõÙ ¿ ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ huëó»Ç é»·Çëïñ: UÛë
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ÏñÏÝíáõÙ »Ý uÛÝùuÝ, ÙÇÝ㨠ãÏuïuñíÇ áÕç
ÙÇÏñáÍñu·ÇñÁ: Ðuçáñ¹ ÙÇÏñáÍñu·ñÇ ÏuïuñáõÙÁ ëÏëíáõÙ ¿, »ñµ
·ñuÝóíáõÙ ¿ Ýáñ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ Ïá¹: ÀݹhuÝñuå»ë ÙÇÏñáhñuÙuÝÝ
áõÝÇ h»ï¨ÛuÉ ï»ëùÁ’

Y X A0 A1

Y – ÙÇÏñáûå»ñuóÇuÛÇ ¹ußï, áñáßáõÙ ¿ ïíÛuÉ åuhÇÝ Ïuïuñ-

íáÕ ÙÇÏñáûå»ñuóÇuÝ: X – ïñuÙuµuÝuÏuÝ åuÛÙuÝÇ ¹ußï, áñÁ
99
ëïáõ·íáõÙ ¿ ÙÇÏñáûå»ñuóÇuÛÇ ÏuïuñáõÙÇó h»ïá: A0
– ïñuÙuµuÝuÏuÝ åuÛÙuÝÁ ãÏuïuñí»Éáõ ¹»åùáõÙ
huçáñ¹ ÙÇÏñáûå»ñuóÇuÛÇ huëó»Ý: A1 -- ïñuÙuµuÝuÏuÝ
åuÛÙuÝÁ ÏuïuñÙuÝ ¹»åùáõÙ huçáñ¹ ÙÇÏñáûå»ñuóÇuÛÇ huëó»Ý:

ØÇÏñáûå»ñuóÇuÝ»ñÇ Ïá¹uíáñáõÙ
ØÇÏñáûå»ñuóÇuÝ»ñÇ Ïá¹uíáñÙuÝ huÙuñ åuhuÝçíáÕ
Ïuñ·»ñÇ n ÃÇíÁ áñáßíáõÙ ¿ h»ï¨ÛuÉ µuÝuÓ¨áí’
[ log2 M ]  n  M
áñï»Õ’ M– Ý ïuñµ»ñ ÙÇÏñáûå»ñuóÇuÝ»ñÇ ÃÇíÝ ¿:
1. ÐáñǽáÝuÏuÝ Ïá¹uíáñáõÙ
UÛë ¹»åùáõÙ Y ¹ußïáõÙ ÛáõñuùuÝãÛáõñ
ÙÇÏñáûå»ñuóÇuÛÇÝ ïñuÙu¹ñíáõÙ ¿ 1 µÇÃ: Y¹ußïÇ Ïuñ·»ñÇ
ùuÝuÏÁ huíuëuñ ¿ ïuñµ»ñ ÙÇÏñáûå»ñuóÇuÝ»ñÇ ùuÝuÏÇ
uéuí»Éu·áõÛÝ ÃíÇÝ ( max):
n = n max = M
ÐáñǽáÝuÏuÝ Ïá¹uíáñÙuÝ Ã»ñáõÃÛáõÝÝ ¿. »Ã» M-Ý Ù»Í ¿, uåu
Ïuñ·»ñÇ ùuÝuÏÁ ßuï ¿: Uéuí»ÉáõÃÛáõÝÁ’ ÙÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÇ
½áõ·uh»é Ïá¹uíáñÙuÝ hÝuñuíáñáõÃÛáõÝÁ:
ÐáñǽáÝuÏuÝ Ïá¹uíáñáõÙáí ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ ýáñÙuïÁ’

Y1 Y2 Y3...Yn X Ðuëó»Ç Ùuë

2. àõÕÕuhuÛuó Ïá¹uíáñáõÙ
UÛë ¹»åùáõÙ Y ¹ußïÇ Ïuñ·»ñÇ ÃÇíÁ Ýíu½u·áõÛÝÝ ¿:
nmin = [ log 2 M ]
( Éá·uñÇÃÙÇó Ù»Í ÙáïuÏu uÙµáÕç ÃÇíÁ ):
»ñáõÃÛáõÝÁ’ Ù»Ï ÙÇÏñáhñuÙuÝáõÙ ÙÇ ùuÝÇ
ÙÇÏñáûå»ñuóÇu- Ý»ñÇ ½áõ·uh»é ÏuïuñáõÙÁ uÝhÝuñ ¿:
Uéuí»ÉáõÃÛáõÝÁ’ ÙÇÏñáûå»ñu- óÇuÝ»ñÇ huÙuñ åuhuÝçíáÕ
Ïuñ·»ñÇ ÃÇíÁ Ýíu½u·áõÛÝÝ ¿:
3. ÊuéÁ Ïá¹uíáñáõÙ
Uu ÏáÙåñáÙÇëuÛÇÝ ïuñµ»ñuÏÝ ¿: UÛë ¹»åùáõÙ µáÉáñ ÙÇÏáûå»-
ñuóÇuÝ»ñÁ µuÅuÝíáõÙ »Ý ËÙµ»ñÇuÛÝå»ë, áñ ãÏñÏÝí»Ý
ÙÇußuÙuÝuÏ Ù»Ï ÙÇÏñáhñuÙuÝáõÙ:
ÊuéÁ Ïá¹uíáñáõÙáí ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ ýáñÙuïÁ’

Y1 Y2 .... Yn X Ðuëó»Ç Ùuë

¸ÇïuñÏ»Ýù Ïá¹uíáñÙuÝ ïuñµ»ñ Ù»Ãá¹Ý»ñÇ ûñÇÝuϪ

ØÇÏñáhñuÙuÝÇ ·ÍuÛÇÝ huïíuÍÝ ¿
1. Y1 ,Y2 ,Y3
100
 2. Y1 , Y5
3. Y4
4. Y2 ,Y7
5. Y1 ,Y3 ,Y7
6. Y6
7. Y5
ÐáñǽáÝuÏuÝ Ïá¹uíáñÙuÝ ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ ýáñÙuïÁ’

y1 y2 y3 y4 y5 y6 y7 y8

ÐáñǽáÝuÏuÝ Ïá¹uíáñíuÍ ÙÇÏñáÍñu·ÇññÁ h»ï¨ÛuÉÝ ¿ª

1. 11100000
2. 10001000
3. 00010000 µÇûñÇ ùuÝuÏÝ ¿
4. 01000010 7 x 8 = 56 µÇÃ
5. 00000000
6. 00000001
7. 00001000
àõÕÕuhuÛuó Ïá¹uíáñíuÍ ÙÇÏñáÍñu·ÇñÁ’
n = log2 ( 8+1) =4
Îá¹uíáñáõÙ »Ýù 8 ÙÇÏñáûå»ñuóÇuÝ»ñ ¨ 1Ïá¹ ÝuËuï»ëáõÙ
»Ýù uÛÝ ¹»åùÇ huÙuñ, »ñµ ÙÇÏñáûå»ñuóÇuÝ µuóuÏuÛáõÙ ¿:
Y1 = 0001 Y2 = 0010 Y3 = 0011
Y4 = 0100 Y5 = 0101 Y6 = 0110
Y7 = 0111 Y8 = 1000
0000 Ïá¹Á -- ·áñÍáõÕáõÃÛáõÝ ãÏu
ØÇÏñáÍñu·Çñ
1. 0001 8. 0110
2. 0010 9. 0001
3. 0011 10. 0011 ´ÇûñÇ ùuÝuÏÁ
4. 0001 11. 0111 113 x 4 = 52
µÇÃ
5. 0101 12. 1000
6. 0100 13. 0101
7. 0010
ØÇÏñáhñuÙuÝÇ ýáñÙuïÁ åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 5.10 -áõÙ:

101
 Y

ì»ñÍuÝÇã
ÜÏuñ 5.10
ÊuéÁ Ïá¹uíáñáõÙáí Ù»Ãá¹Á ÏÇñué»Éáõ ¹»åùáõÙ µuÅuÝáõÙ »Ýù
µáÉáñ ÙÇÏñáûå»ñuóÇuÝ»ñÁ uÝhuÙuï»Õ»ÉÇ hñuÙuÝÝ»ñÇ ËÙµ»ñÇ:
Y1 = { y1 ,y4 ,y6 Y2 = { y2 ,y5 ,y7 } Y3 = { y3 ,y6 }
} Y1 Y2 Y3
y1 – 01 y2 – 01 y3 – 01
y4 – 10 y5 – 10 y6 – 10
y8 – 11 y7 – 11
·áñÍáÕ. ·áñÍáÕ. ·áñÍáÕ.
ãÏu - 00 ãÏu - 00 ãÏu - 00
ØÇÏñáhñuÙuÝÇ ýáñÙuïÁ åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 5.11 -áõÙ:

Y1 Y2 Y3

D D D

ÜÏuñ 5.11
UÛë Ù»Ãá¹áí ·ñíuÍ ÙÇÏñáÍñu·ÇñÁ áõÝÇ h»ï¨ÛuÉ ï»ëùÁ
Y1 Y2 Y3
1. 01 01 01
2. 01 10 00 ´ÇûñÇ ùuÝuÏÝ ¿
3. 10 00 00 6 x 7 = 42 µÇÃ
4. 11 01 00
5. 01 10 01
6. 00 00 10
7. 00 10 00
ÆÝãå»ë åuñ½íáõÙ ¿ ûñÇÝuÏÇó hÇßáÕáõÃÛuÝ uÙ»Ýu÷áùñ Íu-
íuÉÝ ¿ ½µuÕ»óÝáõÙ ËuéÁ Ù»Ãá¹áí Ïá¹uíáñíuÍ ÙÇÏñáÍñu·ÇñÁ, ëu-
ÏuÛÝ åuhuÝçíáõÙ ¿ 3 huï í»ñÍuÝÇã: àõÕÕuhuÛuó Ïá¹uíáñÙuÝ
¹»åùáõÙ åuhuÝçíáõÙ ¿ 1 í»ñÍuÝÇã, µuÛó ÙÇÏñáÍñu·ÇñÁ Ïuïuñ-
102
íáõÙ ¿ 6 ïuÏï uí»ÉÇ »ñÏuñ: ÐáñǽáÝuÏuÝ Ïá¹uíáñÙuÝ ¹»åùáõÙ
í»ñÍuÝÇã å»ïù ã¿, µuÛó ÙÇÏñáûå»ñuóÇuÛÇ Ïá¹Ç ÍuíuÉÝ uÙ»Ýu-
Ù»ÍÝ ¿:
îñuÙuµuÝuÏuÝ åuÛÙuÝÝ»ñÇ Ïá¹uíáñáõÙ
ØÇÏñáhñuÙuÝÇ X ¹ußïÁ åuñáõÝuÏáõÙ ¿ ëïáõ·íáÕ ïñuÙuµu-
ÝuÏuÝ åuÛÙuÝÇ Ïá¹Á: X ¹ußïÇ m Ïuñ·»ñÇ ùuÝuÏÁ áñáßíáõÙ ¿
µuÝuÓ¨Çó m = [ log 2 M ], áñï»Õ M–Á ÙÇÏñáÍñu·ñáõÙ ïñuÙuµu-
ÝuÏuÝ åuÛÙuÝÝ»ñÇ ùuÝuÏÝ ¿:

ØÇÏñáÍñu·ñáõÙ ÙÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÇ huëó»uíáñáõÙÁ

Ðuçáñ¹ ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ huëó»Ç áñáßÙuÝ huÙuñ. ÁÝãå»ë
ÏuÝáÝ, û·ïu·áñÍáõÙ »Ý »ñÏáõ Ù»Ãá¹’ ëïÇåáÕuÏuÝ ¨ µÝuÏuÝ
huëó»uíáñáõÙ:
UïÇåáÕuÏuÝ huëó»uíáñÙuÝ ¹»åùáõÙ ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ
ýáñÙuïÁ h»ï¨ÛuÉÝ ¿:

Y X A0 A1
ØÇÏñáhñuÙuÝÇ huëó»uÏuÝ ÙuëÁ åuñáõÝuÏáõÙ ¿ 2 huëó» A0
¨
A1: A0 – huçáñ¹ ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ huëó»Ý, ïñuÙuµuÝuÏuÝ
åuÛÙuÝÇ ãÏuïuñÙuÝ ¹»åùáõÙ:
A1 - huçáñ¹ ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ huëó»Ý, ïñuÙuµuÝuÏuÝ åuÛÙu-
ÝÇ Ïuïuñí»Éáõ ¹»åùáõÙ:
´ÝuÏuÝ huëó»uíáñÙuÝ ÅuÙuÝuÏ û·ïu·áñÍíáõÙ »Ý 2 ïÇåÇ
ÙÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñ’ ûå»ñuóÇáÝ ¨ åuÛÙuÝuÏuÝ, áñáÝó ýáñÙuïÝ»ñÝ
»Ý’
úå»ñuóÇáÝ ÙÇÏñáhñuÙuÝ. äuÛÙuÝuÏuÝ ÙÇÏñáhñuÙuÝ.

P=0 Y
P=1 X A
P Ïuñ·Á áñáßáõÙ ¿ ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ ïÇåÁ: ºÃ» P = 0 ûå»ñuóÇáÝ
ÙÇÏñáhñuÙuÝ ¿, »Ã» P = 1 ‘ åuÛÙuÝuÏuÝ: Ðuëó»uíáñÙuÝ uÛë
¹»åùáõÙ ÙÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÁ ï»ÕuíáñíáõÙ »Ý hÇßáÕáõÃÛuÝ
huçáñ¹uÏuÝ µçÇçÝ»ñáõÙ: ºÃ» åuÛÙuÝuÏuÝ ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ
ÏuïuñÙuÝ ÅuÙuÝuÏ ïñuÙuµuÝuÏuÝ åuÛÙuÝÁ ëËuÉ ¿, uåu
huçáñ¹ ÙÇÏñáhñuÙuÝÁ ÁÝïñíáõÙ ¿ hÇßáÕáõÃÛuÝ huçáñ¹ µççÇó: ºÃ»
ëïáõ·íáÕ ïñuÙuµuÝuÏuÝ åuÛÙuÝÁ ÏuïuñíáõÙ ¿, uåu huçáñ¹
ÙÇÏñáhñuÙuÝÁ ÁÝïñíáõÙ ¿ A huëó»áí µççÇó:
úå»ñuóÇáÝ ÙÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÁ ·ñuíáõÙ »Ý hÇßáÕáõÃÛuÝ
huçáñ¹uÏuÝ µçÇçÝ»ñ:

103
 ØÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÇ ëïÇåáÕuÏuÝ huëó»uíáñÙuÝ
ÏuéáõóíuÍùuÛÇÝ ëË»ÙuÝ

UϽµÝuÏuÝ huëó»Çó ëÏëuÍ ÙÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÁ ÁÝïñíáõÙ »Ý

ØÐU – Çó ¨ ·ñuÝóíáõÙ ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ é»·Çëïñ: ÎuïuñíáõÙ ¿
ÙÇÏñáûå»ñuóÇuÛÇ í»ñÍuÝáõÙ: Y ¹ußïáõÙ ÝßíuÍ
ÙÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÇÝ huÙuåuïuëËuÝáÕ Õ»ÏuíuñáÕ
uÕ¹uÝßuÝÝ»ñÁ áõÕuñÏíáõÙ »Ý úU: UÛëï»Õ ÏuïuñíáõÙ
»Ý ÙÇÏñáûå»ñuóÇuÝ»ñÁ: Uåu MX û·ÝáõÃÛuÙµ X ¹ußïáõÙ
ÏuïuñíáõÙ
¿ ÝßíuÍ ïñuÙuµuÝuÏuÝ åuÛÙuÝÇ ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ ëïáõ·áõÙ:
ØÇuÅuÙuÝuÏ ïñuÙuµuÝuÏuÝ åuÛÙuÝÇ (X ¹ußïÇ) Ïá¹Á
Ý»ñÙáõÍíáõÙ ¿ MX huëó»uÏuÝ Ùáõïù»ñÇÝ, ÇëÏ ïñuÙuµuÝuÏuÝ
åuÛÙuÝÁ úU - Çó ‘ ÇÝýáñÙuóÇáÝ Ùáõïù»ñÇÝ:
ºÃ» åuÛÙuÝÁ ÏuïuñíáõÙ ¿, uåu »ÉùáõÙ ÏÉÇÝÇ ‘’1’’, »Ã» áã ‘ ‘’0’’:
F »ÉùÁ ·uÉÇë ¿ huëó»Ç ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñÇ A ÙáõïùÇÝ: ºÃ» A =
0 ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ huëó»Ç é»·Çëïñ ¿ ·uÉÇë A0 huëó»Ý, ÇëÏ
»Ã» A= 1, uåu A1 huëó»Ý:
ÜÏuñ 5.12
· ØÌ
ØÌ – Ç
huëó

ëϽ
é»·Çë

huë hÇßáÕáõÃÛáõÝ
Ȃ

Ï
ó.

Y X A0 À1

0 MS
DC
1
úU Õ»Ïuí u½¹uÝßuÝ
MS
I A

úU -Çó ïñuÙ. åuÛÙuÝÝ»ñ

A

ØÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÇ µÝuÏuÝ huëó»uíáñÙuÝ

ÏuéáõóíuÍùuÛÇÝ ëË»ÙuÝ
´ÝuÏuÝ huëó»uíáñÙuÝ ¹»åùáõÙ ÙÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÁ ï»Õ »Ý
½µuÕ»óÝáõÙ hÇßáÕáõÃÛuÝ huçáñ¹uÏuÝ µçÇçÝ»ñáõÙ, uÛ¹ åuï×uéáí
104
ëË»ÙuÛáõÙ ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ huëó»Ç é»·ÇëïñÇ ÷áËuñ»Ý
û·ïu·áñÍíáõÙ ¿ ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ huëó»Ç hußíÇã:
ÀÝÃuóÇÏ ÙÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÁ ÁÝûñóíáõÙ »Ý ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ
é»·Çëïñ: ºÃ» ÙÇÏñáhñuÙuÝÁ ûå»ñuóÇáÝ ¿, uåu P = 0
u½¹uÝßuÝÁ ÃáõÛÉuïñáõÙ ¿ ÙÇÏñáûå»ñuóÇuÛÇ í»ñÍuÝáõÙÁ ¨
ÏuïuñáõÙÁ: ºÃ» ÙÇÏñáhñuÙuÝÝÁ åuÛÙuÝuÏuÝ ¿, uåu
ÙÇÏñûå»ñuóÇuÝ ãÇ ÏuïuñíáõÙ, ¨ ëÏëíáõÙ ¿ ïñuÙuµuÝuÏuÝ
åuÛÙuÝÇ ëïáõ·ÙuÝ ußËuïuÝùÁ ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñÇ ÙÇçáóáí:
ºÃ» ëïáõ·íáÕ åuÛÙuÝÁ ÏuïuñíáõÙ ¿ ( F = 1 ), uåu ÙÇÏñá-
hñuÙuÝÇ hußíÇãÇ íñu ¿ ·uÉÇë ×ÛáõÕuíáñÙuÝ huëó»Ý: ºÃ»
åuÛÙuÝÁ ãÇ ÏuïuñíáõÙ, uåu uÛ¹ hußíÇãÇÝ ·áõÙuñíáõÙ ¿ 1:
úå»ñuóÇáÝ ÙÇÏñáhñuÙuÝÁ Ïuïuñí»Éáõó h»ïá hußíÇãÇÝ
·áõÙuñáõÙ »Ý 1: лïá ÏuïuñíáõÙ ¿ Ýáñ ÙÇÏñáhñuÙuÝÇ ÁÝûñóáõÙ ¨
uÛÉÝ: UÛë ußËuïuÝùÁ ÏuïuñíáõÙ ¿ uÛÝùuÝ, ÙÇÝ㨠ãí»ñçuÝu áÕç
ÙÇÏñáÍñu·ÇñÁ:
ØÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÇ µÝuÏuÝ huëó»uíáñÙuÝ ÏuéáõóíuÍùuÛÇÝ
ëË»ÙuÝ åuïÏ»ñíuÍ ¿ ÝÏuñ 5.13- áõÝ:

· ØÐ-Ç ëÏ.
ØÌ – Ç
hußíÇãÁ

huëó.
huëó»Ç

Ï Óñuí. hÇßáÕáõÃÛáõÝ
ØÇÏñ.

ëË»Ù
uÝ

úU -Çó ïñuÙ.
I åuÛÙuÝ- Ý»ñ
1 X A
0 Y1 Y2 Y3 MS

A
ÜÏuñ 5.13
W
úU
Õ»ÏuíuñáÕ
u½¹uÝßuÝ
105
 îñuÙuµuÝuÏuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏuïuñáõÙ

ÂîU-Ý ÝuËuï»ëíuÍ ¿ áã ÙÇuÛÝ ÃíuµuÝuÏuÝ, uÛÉ

Ýu¨ Ïuñ·uÛÇÝ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ Ïuïuñ»Éáõ
huÙuñ: ÐÇÙÝuÏuÝ ïñuÙuµuÝuÏuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ
ÃíÇÝ »Ý åuïÏuÝáõÙ Ïuñ·uÛÇÝ ÏáÝÛáõÝÏóÇuÛÇ ( AND),
¹Ç½ÛáõÝÏóÇuÛÇ (OR), ÎUØ µuóuéáÕ(XOR), huÙuñÅ»ùáõÃÛuÝ
(XNOR), ÅËïÙuÝ (NOT)
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ:
ÜÏuñ 5.14-áõÙ åuïÏ»ñíuÍ ¿ AND, OR, XOR, XNOR
(ùuéuÏuñ· ûå»ñuݹݻñ) ïñuÙuµuÝuÏuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ
ÇñuÏuÝuóÝáÕ ëË»ÙuÝ:
úå»ñuݹݻñÁ ·ïÝíáõÙ »Ý RA ¨ RB é»·ÇëïñÝ»ñáõÙ, ÇëÏ
uñ¹ÛáõÝùÁ ·ñuÝóíáõÙ ¿ RC é»·ÇëïñáõÙ: ‚ºì‛ ¨ ‛ÎUØ‛ ¿É»Ù»ÝïÝ»ñÇ
ËÙµ»ñÁ û·ïu·áñÍíáõÙ »Ý µáÉáñ Ïuñ·»ñÇ ¹Ç½ÛáõÝÏóÇuÝ»ñÇ ¨
ÏáÝÛáõÝÏóÇuÝ»ñÇ Ó¨uíáñÙuÝ huÙuñ: ‚¶áõÙuñ mod2 ‛ ¿É»Ù»ÝïÝ»ñÇ
ËÙµ»ñÁ û·ïu·áñÍíáõÙ ¿ Áëï Ïuñ·»ñÇ ‚XOR‛
ûå»ñuóÇuÛÇ Ó¨uíáñÙuÝ huÙuñ: ‚¶áõÙuñ mod2 ‛ ¿É»Ù»ÝïÝ»ñÇ
»Éù»ñÁ ÅËïíáõÙ
»Ý ÇÝí»ñïáñÝ»ñÇ ËÙµÇ ÙÇçáóáí, Áëï Ïuñ·»ñÇ
‚XNOR‛ ûå»ñuóÇuÛÇ Ó¨uíáñÙuÝ huÙuñ:
AND,OR,XOR,XNOR ûå»ñuóÇuÝ»ñÇ ÏuïuñáõÙÁ ï»ÕÇ ¿
áõÝ»ÝáõÙ huÙuåuïuëËuÝuµuñ Y1, Y2, Y3 Y4 u½¹uÝßuÝÝ»ñÇ
ïñÙuÝ ¹»åùáõÙ: лï¨ÛuÉ ûå»ñuóÇuÝ»ñÇó áñ¨¿ Ù»ÏÇ uñ¹ÛáõÝùÁ RC
é»·Çëïñ áõÕuñÏ»Éáõ huÙuñ, û·ïu·áñÍíáõÙ ¿ 4 ÏuåáõÕuÛÇÝ ¨
4 Ïuñ·uÛÇÝ ÙáõÉïÇåÉ»Ïëáñ:
ØáõÉïÇåÉ»ÏëáñÇ À0 ¨ À1 huëó»uÏuÝ Ùáõïù»ñÇÝ ïñíáõÙ
»Ý µáõÉÛuÝ ýáõÝÏóÇuÝ»ñ, Áëï h»ï¨ÛuÉ uÕÛáõëuÏÇ.
UÕÛáõëuÏ 26
Y1 Y2 Y3 Y4 A1 A0
1 0 0 0 0 0
0 1 0 0 0 1
0 0 1 0 1 0
0 0 0 1 1 1
AND,OR,XOR,XNOR ûå»ñuóÇuÝ»ñÇ ÏuïuñÙuÝ
huÙuñ, ÙáõÉïÇåÉ»ÏëáñÇ »ÉùÇÝ ïñíáõÙ ¿
ÇÝýáñÙuóÇu huÙuåuïuëËuÝuµuñ 0,1,2,3 ÏuÝuÉÝ»ñÇó:
¸ñu huÙuñ A0=Y2 v Y4 , A1=Y3 v Y4.
ÆÝýáñÙuóÇuÛÇ ·ñuÝóáõÙÁ RC é»·ÇëïñáõÙ ÇñuÏuÝóíáõÙ ¿, »Ã»
F=1 (F= Y1Y2 Y3  Y4):

106
 RA 1
0 RG 0 5 11
1 &
2
1 2 6
2 1 12
&
3
3 3 47 13
&
C 2 11
4 8 14 12 X00 MS
3 &
X10
R 13
14 X20
X30
15 16 X01
1 1 15 27
RB
5
0 RG 2 16 X11 Y0 28
0 6 1 17 Y1
6 3 X21 29
1 17 18 X31 Y2 30
7 1 19
2 1 Y3
7 4 X02
3 18 20
8 1 X12
2 21
8 X22
C 22
1 X32
3 19 23
5 =1
R 24 X03
2
6 =1 20 25 X13
26 X23
93
Y2 21
1 7 =1 9 X33
Y4 4 22 10 A0
Y A1
3
10 8 =1
1

19 23 27
1 28 0 RG
Y1 1 20 24 29
1 30 01
21 25 2 1
1 3
22 26 2
1
CLK C
3
 R

RC
ÜÏuñ 5.14
î»ÕußuñÅÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ
107
 ÄuÙuÝuÏuÏÇó åñáó»ëáñÝ»ñÇ hñuÙuÝÝ»ñÇ
huíuùuÍáõÇ Ïu½ÙáõÙ »Ý µuóÇ µáõÉÛuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇó
Ýu¨ ï»ÕußuñÅÇ
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: îíÛuÉ Ïuï»·áñÇuÛÇ uéuí»É ïuñuÍíuÍ
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÝ »Ý` ïñuÙuµuÝuÏuÝ ï»ÕußuñÅ,
ÃíuµuÝuÏuÝ ï»ÕußuñÅ, óÇÏÉÇÏ ï»ÕußuñÅ:
îñuÙuµuÝuÏuÝ ï»ÕußuñÅÇ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ÏuïuñÙuÝ
ÅuÙuÝuÏ åñáó»ëáñÁ ï»Õu÷áËáõÙ ¿ ïíÛuÉÝ»ñÇ ïuññÇ (áñå»ë
ÏuÝáÝ µÇÃÇ) åuñáõÝuÏáõÃÛáõÝÁ uç ÏuÙ ÓuË, ÁݹáñáõÙ ÙÛáõë ÍuÛñÇó
¹áõñë ÙÕíuÍ Ïuñ·»ñÁ ÏáñáõÙ »Ý, ÇëÏ u½uïíuÍ ¹Çñù»ñÁ huÏuéuÏ
ÍuÛñáõÙ ÉñuóíáõÙ »Ý ½ñáÝ»ñáí: î»ÕußuñÅÁ û·ïu·áñÍíáõÙ ¿
Ïuñ·uÛÇÝ ËáëùÇ uÝhñuÅ»ßï ï»ÕáõÙ ¹ußïÇ ï»ÕuÏuÛÙuÝ huÙuñ:

ÜÏuñ 5.15
ÂíuµuÝuÏuÝ ï»ÕußuñÅÇ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ÏuïuñÙuÝ ÅuÙuÝuÏ
ÃíÇ ÝßuÝuÛÇÝ Ïuñ·Á ãÇ ï»ÕußuñÅíáõÙ (ûå»ñuݹÁ huÙuñíáõÙ
¿ ÝßuÝáí uÙµáÕç ÃÇí): ¸»åÇ uç ï»ÕußuñÅÇ ÅuÙuÝuÏ
ÝßuÝuÛÇÝ Ïuñ·Á ÏñÏÝûñÇÝuÏíáõÙ ¿ ÃíÇ u½uïíuÍ µuñÓñ Ïuñ·áõÙ:
k Ïuñ·áí
¹»åÇ uç ÃíuµuÝuÏuÝ ï»ÕußuñÅÇÝ huÙuåuïuëËuÝáõÙ ¿ 2k ÃíÇ
íñu µuÅuÝÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ÏuïuñáõÙÁ: k Ïuñ·áí ¹»åÇ
ÓuË ÃíuµuÝuÏuÝ ï»ÕußuñÅÇÝ huÙuåuïuëËuÝáõÙ ¿ 2k ÃíÇ
íñu µu½ÙuåuïÏÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ÏuïuñáõÙÁ:
´u½ÙuåuïÏáõÙÁ Ïuïuñ»ÉÇë uÝhñuÅ»ßï ¿ h»ï¨»É, áñå»ë½Ç
ãÉÇÝÇ ·»ñÉóáõÙ, ÇëÏ µuÅuÝÙuÝ ÅuÙuÝuÏ` áñå»ë½Ç ãÏáñóÝ»Ýù ÃíÇ
uñÅ»- ùÁ:ÂíuµuÝuÏuÝ ï»ÕußuñÅÝ»ñÁ ¹»åÇ uç ¨ ÓuË
Ý»ñÏuÛuóíuÍ »Ý ÝÏuñ 5.16áõÙ:

. . .
ï»ÕußuñÅ uç

. . .
ï»ÕußuñÅ ÓuË
ÜÏuñ5.16

108
 òÇÏÉÇÏ ï»ÕußuñÅÇ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ åuïÏ»ñíuÍ »Ý ÝÏuñ
5.17-áõÙ:

ï»ÕußuñÅ uç

. . .

ï»ÕußuñÅ ÓuË
ÜÏuñ 5.17
Ðu×uË uÛë ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ÏuïuñáõÙ »Ý, áñå»ë½Ç
·áñÍáÕáõÃÛuÝ µÇûñÁ h»ñÃuÏuÝáõÃÛuÙµ ï»ÕuÏuÛí»Ý uÙ»ÝuÓuË
ÏuÙ uÙ»Ýuuç ¹ÇñùáõÙ:

109
 ´áíuݹuÏáõÃÛáõÝ

Ü»ñuÍáõÃÛáõÝ .........................................................................3
1. ¾ÐØ –Ç ußËuïuÝùÇ ëϽµáõÝùÁ, hñuÙuÝÝ»ñÇ ¨
ïíÛuÉÝ»ñÇ ÏuéáõóíuÍùÝ»ñÁ ......................................... 3
üáÝ – Ü»ÛÙuÝÇ Ïu½ÙuÏ»ñåÙuÙµ ¾ÐØ – Ç ÏuéáõóíuÍùÁ .......3
ÐñuÙuÝÝ»ñÇ Ý»ñÏuÛuóÝ»ÉÁ ¾ÐØ – áõÙ ....................................5
Uï»ÏuÛÇÝ Ïu½ÙuÏ»ñåÙuÙµ ¾ÐØ.........................................11
îíÛuÉÝ»ñÇ ïÇåÇ ÏuéáõóíuÍùÁ ..............................................13
UÙµáÕç Ãí»ñÇ Ý»ñÏuÛuóÝ»ÉÁ ..................................................13
UuháÕ ëïáñuÏ»ïáí Ãí»ñÇ Ý»ñÏuÛuóÝ»ÉÁ ............................17
Âí»ñÇ Ïuï»·áñÇuÝ»ñ..................................................20
ºñÏáõuÏuÝ-ïuëuÏuÝ Ãí»ñÇ Ý»ñÏuÛuóÝ»ÉÁ ..........................21
IA-32 åñáó»ëáñÝ»ñáõÙ ïíÛuÉÝ»ñÇ Ý»ñÏuÛuóÝ»Éáõ
hÇÙÝuÏuÝ ïÇå»ñÁ ................................................................22
2. ÐuÙuÏóíuÍ (ÏáÙµÇÝuóÇáÝ) ëË»ÙuÝ»ñ................... 23
ÎáÙµÇÝuóÇáÝ ëË»ÙuÝ»ñÇ ëÇÝû½Ç ÷áõÉ»ñ.................................25
äuñ½ ÇÙåÉÇÏuÝïÝ»ñÇ áñáßáõÙÁ ÎuñÝáÛÇ ùuñï»ñÇ ÙÇçáóáí . 27
îñuÙuµuÝuÏuÝ ýáõÝÏóÇuÝ»ñÇ huÙuÏuñ·»ñÇ ÙÇÝÇÙuóáõÙ. 32
îñuÙuµuÝuÏuÝ ïuññ»ñÇ áñáßuÏÇ µu½ÇëáõÙ
ïñuÙuµuÝuÏuÝ ëË»ÙuÝ»ñÇ huÙu¹ñáõÙ ..............................34
3. ÎáÙµÇÝuóÇáÝ ïÇåÇ hÇÙÝuÏuÝ ýáõÝÏóÇáÝuÉ
huÝ·áõÛóÝ»ñ ................................................................... 36
ºñÏáõuÏuÝ ·áõÙuñÇãÝ»ñ.......................................................36
Îá¹»ñÇ Ó¨u÷áËÇãÝ»ñ..........................................................40
ì»ñÍuÝÇãÝ»ñ (¹»ßÇýñuïáñÝ»ñ) ..............................................40
Îá¹uíáñÇãÝ»ñ...............................................................43
ÜuËuåuïíáõÃÛuÝ Ïá¹uíáñÇãÝ»ñ ........................................44
ØáõÉïÇåÉ»ùëáñÝ»ñ ...................................................................47
¸»ÙáõÉïÇåÉ»ùëáñÝ»ñ................................................................51
ÐuÙ»ÙuïÙuÝ ëË»ÙuÝ»ñ (ÏáÙåuñuïáñÝ»ñ) ..........................52
4. ÐÇßáÕáõÃÛuÝ hÇÙÝuÏuÝ (µu½uÛÇÝ) ëË»ÙuÝ»ñ ..........55
ì»ñuóuÏuÝ uíïáÙuïÝ»ñÇ huëÏuóáõÃÛáõÝ ..........................55
îñÇ·»ñÝ»ñ ...............................................................................58
RS - ïñÇ·»ñ ...........................................................................60
D - ïñÇ·»ñ .............................................................................63
T- ïñÇ·»ñ ...............................................................................64
J K - ïñÇ·»ñ ............................................................................66
110
ÎuéáõóíuÍùuÛÇÝ uíïáÙuïÇ huëÏuóáõÃÛáõÝÁ ......................67
UíïáÙuïÇ ÏuéáõóíuÍùuÛÇÝ ëÇÝû½Ç ûñÇÝuÏ ......................69
è»·ÇëïñÝ»ñ..................................................................71
ÐußíÇãÝ»ñ...........................................................................74
ºñÏáõuÏuÝ hußíÇãÝ»ñ ............................................................74
UëÇÝËñáÝ hußíÇãÝ»ñ...........................................................74
¼áõ·uh»é hußíÇãÝ»ñ ...............................................................77
î»ÕußuñÅáÕ é»·ÇëïñÝ»ñÇ hÇÙuÝ íñu ÏuéáõóíuÍ
hußíÇãÝ»ñ..........................................................................79
úÕuÏuÓ¨ hußíÇãÝ»ñ..........................................................79
æáÝëáÝÇ hußíÇã.......................................................................80
¶ÍuÛÇÝ h»ïu¹uñÓ Ïuåáí ï»ÕußuñÅáÕ é»·ÇëïñÝ»ñ ...........82
5. ÂìU´UÜUÎUÜ – îðUØU´UÜUÎUÜ UUðøºð
(Â î U).................................................................. 83
úå»ñuóÇáÝ ëuñù»ñ (úU).................................................83
UÙµáÕç Ãí»ñáí  î U...................................................84
¶áõÙuñÙuÝ / huÝÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏuïuñÙuÝ úU ......84
UÙµá½ç Ãí»ñÇ µu½ÙuåuïÏáõÙ ............................................86
UÙµáÕç Ãí»ñÇ µuÅuÝáõÙ ........................................................89
UÙµáÕç Ãí»ñÇ µuÅuÝÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ ûå»ñuóÇáÝ ëuñù ...92
´uÅuÝÙuÝ uÉ·áñÇÃÙÇ µÉáÏ – ëË»ÙuÝ ....................................92
UuháÕ ëïáñuÏ»ïáí Ý»ñÏuÛuóíuÍ Ãí»ñáí ÃíuµuÝuÏuÝ
·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ .....................................................................94
Ô»ÏuíuñáÕ ëuñù»ñ (Ô U).....................................................95
UåuñuïuÛÇÝ Õ»ÏuíuñáÕ ëuñù ............................................96
ØÇÏñáÍñu·ñuíáñáÕ Õ»ÏuíuñáÕ ëuñù ..................................98
ØÇÏñáûå»ñuóÇuÝ»ñÇ Ïá¹uíáñáõÙ .......................................100
ØÇÏñáÍñu·ñáõÙ ÙÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÇ huëó»uíáñáõÙÁ.............103
ØÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÇ ëïÇåáÕuÏuÝ huëó»uíáñÙuÝ
ÏuéáõóíuÍùuÛÇÝ ëË»ÙuÝ .....................................................104
ØÇÏñáhñuÙuÝÝ»ñÇ µÝuÏuÝ huëó»uíáñÙu
ÏuéáõóíuÍùuÛÇÝ ëË»ÙuÝ ....................................................104
îñuÙuµuÝuÏuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏuïuñáõÙ ...................106
î»ÕußuñÅÙuÝ ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ ...........................................108

111
¶ðUÎUÜàôÂÚàôÜ

1. Å.Óãðþìîâ. Öèôðîâàÿ ñõåìîòåõíèêà. – ÁÕÂ – Ñàíêò-

Ïåòåðáóðã, 2000.
2. Ó. Ñòîëëèíãñ. Ñòðóêòóðíàÿ îðãàíèçàöèÿ è àðõèòåêòóðà
êîìïüþòåðíûõ ñèñòåì. – èçä. Äîì «Âèëüÿìñ», Ì,
2002.
3. À.Ï. Ïÿòèáðàòîâ, Ë.Ï. Ãóäûíî, À.À. Êèðè÷åíêî.
Âû÷èñëèòåëüíûå ñèñòåìû, ñåòè è
òåëåêîììóíèêàöèè.
–”Ôèíaíñû è ñòaòèñòèna”, Ì. 2001.
4. Thomas C. Bartee. Computer Architecture and Logic Design.
– New York : McGraw-Hill, 1991.

112
 UÝÝu ÎuñáÛÇ ÂáõÙuÝÛuÝ
UÝÝuÎuñåÇëÇ UuÕuûÉÛuÝ

¾É»ÏïñáÝuÛÇÝ ÐußíÇã Ø»ù»ÝuÝ»ñÇ Ïu½ÙuÏ»ñåáõÙ:

¸uëuËáëáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ï»ùëï: Øuë1:

ÊÙµu·Çñ Ü.U. ÊuãuïñÛuÝ

äuïí»ñ` îåuùuÝuÏ` 200

îåu·ñíuÍ ¿ ÐuÛuëïuÝÇ å»ïuÏuÝ ×uñïuñu·ÇïuÏuÝ
huÙuÉëuñuÝÇ ïåuñuÝáõÙ
ºñ¨uÝ, î»ñÛuÝ 5

113