TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG

Khoa KHXH&NV
Bộ môn Lý luận chính trị

KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN

Dành cho bậc Đại học – không chuyên Lý luận Chính trị

Mã môn học: 306103

GV: TS. Nguyễn Công Hưng

Email: nguyenconghung@tdtu.edu.vn
Tel: 0913001145

306103-Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên cứu

01/10/2022 1
và chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
 KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC - LÊNIN

Kết cấu môn học

Chương 1: Đối tượng, phương pháp nghiên cứu và chức năng của kinh
tế chính trị Mác - Lênin
Chương 2: Hàng hóa, thị trường và vai trò của các chủ thể tham gia thị
trường
Chương 3: Giá trị thặng dư trong nền kinh tế thị trường
Chương 4: Cạnh tranh và độc quyền trong nền kinh tế thị trường
Chương 5: Kinh tế thị trường định hướng XHCN và các quan hệ lợi ích
kinh tế ở Việt Nam
Chương 6: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế
của Việt Nam
306103-Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên cứu và
01/10/2022 2
chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
 Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác - Lênin
Cấu trúc chương I
I. Khái quát sự hình thành và phát triển của kinh tế chính trị Mác -
Lênin (KTCT)
II. Đối tượng, mục đích và phương pháp nghiên cứu của kinh tế
chính trị Mác - Lênin
1. Đối tượng nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác - Lênin
2. Phương pháp nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác - Lênin
III. Chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
1. Chức năng nhận thức
2. Chức năng thực tiễn
3. Chức năng tư tưởng
4. Chức năng phương pháp luận
306103-Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên cứu và
01/10/2022 3
chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
 ChươngI: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác - Lênin
I. Khái quát sự hình thành và phát triển của kinh tế chính trị
Mác - Lênin (KTCT): 2 thời kỳ
Thời cổ đại – cuối TK XVIII Sau TK XVIII - nay
Thời cổ đại: Đã xuất hiện một số tư tưởng KT
Đầu TK XV – TK XVII: Xuất hiện trường phái Trọng thương (Thuật
ngữ KTCT - Montchretien) Chú ý :buổi bình minh của CNTB với tích
lũy nguyên thủy
Sự ra đời của chủ nghĩa Trọng nông (F. Quesney): Quan điểm sản
phẩm ròng và vai trò của nông nghiệp. Phạm trù TSX và sơ đồ TSX
(Biểu KT); - Mác phê phán, kế thừa trong lý luận TSX & lưu thông
tổng TB XH
Tiến bộ của trọng nông: chuyển nghiên cứu từ lưu thông sang SX
306103-Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên
01/10/2022 4
cứu và chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
 ChươngI: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác - Lênin

TK XVIII và sự ra đời của KTCT cổ điển Anh: W. Petty; A. Smith;

Đ.Ricardo
-Nghiên cứu các quan hệ KT trong quá trình TSX
-Hình thành hệ thống các phạm trù của nền KTTT trong Đ/k TBCN :
hàng hóa, tiền tệ, giá trị, giá cả, tiền lương, lợi nhuận….
-Rút ra những quy luật vận động của nền KTTT

KTCT là môn khoa học kinh tế có mục đích nghiên cứu là tìm ra các
quy luật chi phối sự vận động của các hiện tượng và quá trình hoạt
động kinh tế của con người tương ứng với trình độ phát triển nhất
định của XH
01/10/2022 306103-Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên 5
cứu và chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
 ChươngI: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác - Lênin
Thời kỳ sau TK XVIII - nay
KTCT Mác - Lênin: C. Mác kế thừa, phát triển, xây dựng hệ thống
lý luận KTCT về PTSX TBCN – một trong 3 bộ phận cấu thành chủ
nghĩa Mác - Lênin; một hệ thống đầy đủ, chỉnh thể gồm các phạm
trù KT của nền KTTT trong Đ/k CNTB, các quy luật KT, các quan
hệ giữa các giai cấp trong nền KTTT
+ Học thuyết giá trị
+ Học thuyết giá trị thặng dư – cơ sở lý luận khoa
học về vai trò của PTSX TBCN
+ Học thuyết tích lũy
+ Học thuyết lợi nhuận
+ Học thuyết địa tô …
01/10/2022 306103-Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên cứu 6
và chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
 Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác - Lênin
- V.I. Lênin: kế thừa, phát triển thành KTCT Mác - Lênin
+ Tổng kết, khẳng định đặc điểm KT của CNTB cuối TK
XIX đầu TK XX
+ Những vấn đề KTCT cơ bản của thời kỳ quá độ
Các ĐCS với việc nghiên cứu, bổ sung, phát
- Sau Lênin triển KTCT Mác - Lênin
Một số lý luận KT phi Mácxít
KTCT Mác - Lênin
+ Là một trong những dòng tư tưởng, lý luận KT của nhân loại,
là môn khoa học trong hệ thống các môn khoa học KT đang
vận động, phát triển của nhân loại
+ Là hệ thống khoa học mở
306103-Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên
01/10/2022 7
cứu và chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
 Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác - Lênin
Kinh tế chính trị hiện nay

KTCT mácxít KTCT phi mácxít KTCT quốc tế

II. Đối tượngmục đích và phương pháp nghiên cứu của kinh tế
chính trị Mác - Lênin
1. Đối tượng và mục đích nghiên cứu của KTCT Mác - Lênin
Thời kỳ đầu với CN Trọng thương - Lưu thông
CN Trọng nông - Nông nghiệp
KTCT tư sản cổ điển Anh – nguồn gốc
của cải và sự giàu có của các dân tộc
306103-Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên
01/10/2022 8
cứu và chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
 Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác - Lênin
1. Đối tượng nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác - Lênin

Đối tượng nghiên cứu của KTCT Mác - Lênin là gì ?Theo Mác:

Nghĩa hẹp Nghĩa rộng

là khoa học về những QL chi
Nghiên cứu QHSX & trao
phối sự SX vật chất & sự trao
đổi trong PTSX
đổi những tư liệu sinh hoạt VC
Mục đích: Tìm ra những QL trong XH loài người
kinh tế của XH

Chú ý: Với quan điểm lịch sử - cụ thể KHÔNG có KTCT chung cho
mọi thời đại.
306103-Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên
01/10/2022 9
cứu và chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
 Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của Kinh tế
chính trị Mác - Lênin
Đối tượng nghiên cứu của KTCT :
+ Hệ thống các quan hệ giữa người với người trong SX& trao đổi
tức quan hệ người – người trong các khâu của quá trình TSX XH
+ Các quan hệ XH của SX & trao đổi trong một giai đoạn nhất định
bị quy định bởi trình độ của LLSX và bởi kiến trúc thượng tầng
tương ứng đặt các quan hệ của SX & trao đổi trong mối liên
hệ biện chứng với LLSX & kiến trúc thượng tầng tương ứng
Đối tượng nghiên cứu của KTCT Mác - Lênin là các quan hệ XH
của SX & trao đổi mà các quan hệ này được đặt trong sự liên hệ
biện chứng với trình độ phát triển của LLSX & kiến trúc thượng
tầng tương ứng của PTSX nhất định
Chú ý : Cách tiếp cận & xác định đối tượng N/C trước và nay
306103-Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên
01/10/2022 10
cứu và chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
 Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của Kinh tế
chính trị Mác - Lênin
2. Mục đích nghiên cứu của KTCT :
+ Phát hiện ra các quy luật KT – chi phối các quan hệ người-
người trong SX & trao đổi
+ Vận dụng các QL ấy giải quyết hài hòa các lợi ích, tạo động lực
sáng tạo, thúc đẩy trình độ văn minh và phát triển toàn diện XH
Phân biệt giữa quy luật KT & chính sách KT
Quy luật KT: là mối liên hệ bản Chính sách KT;
chất, khách quan, lặp đi lặp lại của + Sản phẩm chủ quan trên cơ
các hiện tượng và quá trình KT sở vận dụng các QL KT
+ Tính KQ + Chính sách có thể phù hợp, có
+ Tác động thông qua hoạt động thể không với QL KT
của con người – điều chỉnh các Phải thay đổi chính sách cho
hành vi KT phù hợp với lợi ích phù hợp
01/10/2022 306103-Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên 11
cứu và chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
 Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của Kinh tế
chính trị Mác - Lênin

Mối quan hệ giữa KTCT với các khoa học KT khác

+ Tuyệt đối KHÔNG đối lập chúng do thế

mạnh của KH KTCT & thế mạnh các KH KT
khác
Hai xu
+ Chỉ tôn sùng các KH KT khác, phủ nhận giá
hướng
trị của KTCT: là cơ sở phương pháp luận khoa
học cho chính sách KT, giải quyết những mối
quan hệ lớn trong phát triển quốc gia hoặc
ngược lại

306103-Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên

01/10/2022 12
cứu và chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
 Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của Kinh tế
chính trị Mác - Lênin
3. Phương pháp nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác -
Lênin
- Phép biện chứng duy vật
- Các phương pháp của khoa học XH:
+ Phương pháp trừu tượng hóa khoa học. Chú ý phương pháp này
+ Lôgic kết hợp với lịch sử
+ Phân tích tổng hợp
+ Quy nạp diễn dịch v.v….

306103-Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên

01/10/2022 13
cứu và chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
 Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của Kinh tế
chính trị Mác - Lênin

III. Chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin

1. Chức năng nhận thức
2. Chức năng thực tiễn
3. Chức năng tư tưởng
4. Chức năng phương pháp luận

01/10/2022 306103-Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên 14

cứu và chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin
 Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của Kinh tế
chính trị Mác - Lênin
CÁC THUẬT NGỮ CẦN GHI NHỚ: Kinh tế chính trị, chủ
nghĩa trọng thương, chủ nghĩa trọng nông, kinh tế chính trị tư
sản cổ điển, kinh tế chính trị Mác - Lênin, quan hệ xã hội của
sản xuất và trao đổi, trừu tượng hóa khoa học, quy luật kinh tế.

CÂU HỎI ÔN TẬP:

1. Phân tích sự hình thành và phát triển của kinh tế chính
trị Mác - Lênin?
2. Đối tượng nghiên cứu, mục đích và phương pháp
nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác - Lênin?
3. Chức năng của kinh tế chính trị Mác - Lênin?

306103-Chương I: Đối tượng, phương

01/10/2022 pháp nghiên cứu và chức năng của kinh 15
tế chính trị Mác - Lênin