‫ﺳﺎزﻣﺎن �ﻔﺎ�ﺖ ���ﻂ ز��ﺖ‬

‫ﮐﻤﮏ ﻫﺎى اوﻟﯿﻪ‬

‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﻰ‬ ‫ﺳﻼح‬
‫سوختگی و مسمومیت‬

‫ﺑﺴﺘﮥ آﻣﻮزﺷﻰ راﻫﻨﻤﺎى ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺎن‬ ‫‪9‬‬

‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬ ‫‪٢‬‬
‫‪٣‬‬ ‫سﻼح سازماني‬

‫بسته آموزشي راهنماي محيطبان‬

‫‪٩‬‬

‫سﻼح سازماني‬

‫) ﺗﻔنﮓ كﻼشينكف(‬

‫اين بسته آموزشي متعلق به معاونـت آمـوزش و مشـاركتهـاي مردمـي‬

‫سازمان حفاظت محيط زيست بوده و دانشكده محـيط زيسـت در قالـب‬
‫انعقاد قـرارداد آموزشـي‪ ،‬اقـدام بـه چـاپ و انتشـار آن نمـوده اسـت‪.‬‬
‫حقوق معنوي اين اثر متعلق به سازمان حفاظت محيط زيست است‪.‬‬
‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬ ‫‪٤‬‬

‫‪ :‬يوﺳفي‪ ،‬آرش‪- ١٣٥٣ ،‬‬ ‫ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﻪ‬

‫‪ :‬ﺳﻼح ﺳﺎزمﺎني‪ /‬گﺮدآوري و تدوين آرش يوﺳفي ؛ ] بﻪ ﺳفﺎرش [‬ ‫عﻨوان و نﺎم پديدآور‬
‫معﺎونت آموزش و مشﺎركتهﺎي مﺮدمي‪ ،‬مﺮكز آموزش محيط زيست و تﺮبيت محيطبﺎن؛‬
‫نﺎظﺮ مﺮكز آموزش محيط زيست و تﺮبيت محيطبﺎن؛ ويﺮاﺳتﺎر فﺎطمﻪ آرتﺎ‪ ،‬مﻨيژه خليلي‬
‫كﺮج‪ :‬دانشكده محيط زيست‪.١٣٩٨ ،‬‬ ‫‪:‬‬ ‫مشخصﺎت نشﺮ‬
‫‪ ٣٦‬ص‪ :.‬مصور‪.‬؛ ‪ ٥/٢١×٥/١٤‬سم‪.‬‬ ‫‪:‬‬ ‫مشخصﺎت ظﺎهﺮي‬
‫بستﻪ آموزﺷي راهﻨمﺎي محيطبﺎن؛‪.٩‬‬ ‫‪:‬‬ ‫فﺮوﺳت‬
‫‪٩٧٨-٦٢٢-٩٥٨٠٠-٠-٤‬‬ ‫‪:‬‬ ‫ﺷﺎبك‬
‫فيپﺎ‬ ‫‪:‬‬ ‫وضعيت فهﺮﺳت نويسي‬
‫آ‪ .‬كﺎ ‪) ٤٧ -‬اﺳلحﻪ(‬ ‫‪:‬‬ ‫موضوع‬
‫‪AK - ٤٧ rifle‬‬ ‫‪:‬‬ ‫موضوع‬
‫ﺳﻼحهﺎي آتشين‬ ‫‪:‬‬ ‫موضوع‬
‫‪Firearms‬‬ ‫‪:‬‬ ‫موضوع‬
‫ﺳﻼحهﺎي آتشين ‪ --‬قوانين و مقﺮرات‬ ‫‪:‬‬ ‫موضوع‬
‫‪Firearms -- Law and legislation‬‬ ‫‪:‬‬ ‫موضوع‬
‫محيطبﺎنﺎن ‪ --‬ايﺮان‬ ‫‪:‬‬ ‫موضوع‬
‫‪Park rangers -- Iran‬‬ ‫‪:‬‬ ‫موضوع‬
‫دانشكده محيط زيست‬ ‫‪:‬‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻪ افزوده‬
‫ﺳﺎزمﺎن حفﺎظت محيط زيست‪ .‬مﺮكز آموزش محيط زيست و تﺮبيت محيط بﺎن‬ ‫‪:‬‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻪ افزوده‬
‫‪UD٣٩٥‬‬ ‫‪:‬‬ ‫رده بﻨدي كﻨگﺮه‬
‫‪٣٥٥/٨٢٤٣٥‬‬ ‫‪:‬‬ ‫رده بﻨدي ديويي‬
‫‪٥٦٨٤٨١١‬‬ ‫‪:‬‬ ‫ﺷمﺎره كتﺎبشﻨﺎﺳي ملي‬

‫سﻼح سازماني )تفنگ كﻼشينكف(‬ ‫نام كتاب‬

‫آرش يوسفي‬ ‫گردآوري و تدوين‬
‫دانشكده محيط زيست‬ ‫ناشر‬
‫مركز آموزش محيط زيست و تربيت محيط بان‬ ‫ناظر‬
‫فاطمه آرتا – منيژه خليلي‬ ‫ويراستار‬
‫فريبا بهنيافر‬ ‫صفحه آرايي‬
‫نشر معارف‬ ‫نظارت فني چاپ‬
‫فريبا سليمي – محسن خليفه‬ ‫امور اجرايي و گرافيك‬
‫نقش آور‬ ‫ليتوگرافي‬
‫ابيانه‬ ‫چاپ‬
‫اول ‪١٣٩٨ -‬‬ ‫نوبت ‪ -‬سال چاپ‬
‫‪ ١٠٠٠‬نسﺨه‬ ‫شمارگان‬
‫‪٩٧٨-٦٢٢-٩٥٨٠٠-٠-٤‬‬ ‫شابك‬
‫‪ISBN:‬‬ ‫‪978-622-95800-0-4‬‬
 ‫‪٥‬‬ ‫سﻼح سازماني‬

‫ﻓﻬﺮسﺖ مﻄاﻟﺐ‬

‫پيشگفتار‪٧.........................................................................................................................‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪١١............................................................................................................................‬‬
‫‪ -١‬آشنايي با سﻼح‪١٣....................................................................................................‬‬
‫‪ ١-١‬تفنگ كﻼشينكف‪١٣..............................................................................................‬‬
‫‪ ١-١-١‬ﻣشخصات‪١٣......................................................................................................‬‬
‫‪ ١-١-٢‬ﻣختصات‪١٤........................................................................................................‬‬
‫‪ ١-١-٣‬قطعات‪١٥............................................................................................................‬‬
‫‪ ١-١-٤‬انواع ﻣهمات‪١٦...................................................................................................‬‬
‫‪ ١-٢‬باز كردن و بستن ﻣختصر سﻼح‪١٦.....................................................................‬‬
‫‪ ١-٣‬عمل كردن سﻼح‪١٧..............................................................................................‬‬
‫‪ ١-٤‬نظافت و نگهﺪاري‪١٨.............................................................................................‬‬
‫‪ ١-٥‬رفع گير سﻼح‪١٩....................................................................................................‬‬
‫‪ ١-٦‬وظايف حفاظتي كاركنان در ﻣورد سﻼح‪٢١......................................................‬‬
‫‪ -٢‬تيرانﺪازي‪٢٢...............................................................................................................‬‬
‫‪ ٢-١‬اصول تيرانﺪازي‪٢٢.................................................................................................‬‬
‫‪ ٢-١-١‬نشانﻪروي صﺤيﺢ‪٢٢..........................................................................................‬‬
‫‪ ٢-١-٢‬وضعيت صﺤيﺢ تيرانﺪازي‪٢٦...........................................................................‬‬
‫‪ ٢-١-٣‬عمل انگشت روي ﻣاشﻪ‪٢٨..............................................................................‬‬
‫‪ ٢-١-٤‬تخمين ﻣسافت‪٢٩.............................................................................................‬‬
‫‪ ٢-١-٥‬تيرانﺪازي با آهنگ ﻣنظم و ﻣﺪاوم‪٢٩............................................................‬‬
‫‪ ٢-١-٦‬عواﻣل ﻣؤثر در تير انﺪازي‪٢٩..........................................................................‬‬
‫‪ ٢-٢‬تيرانﺪازي با حالت تك تير‪٢٩..............................................................................‬‬
 ‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬ ‫‪٦‬‬

‫‪ ٢-٣‬قوانين و ﻣﻘررات ﻣيﺪان تير‪٣٠............................................................................‬‬

‫‪ ٢-٤‬نكات ايمني در ﻣيﺪان تير‪٣١...............................................................................‬‬
‫خودآزﻣايي‪٣٤...................................................................................................................‬‬
‫ﻣنابع و ﻣأخذ‪٣٥...............................................................................................................‬‬
 ‫‪٧‬‬ ‫سﻼح سازماني‬

‫پيشگفتار‬

‫ﻣﺤيطبانان )نيروهاي يگان حفاظت( سازﻣان حفاظت ﻣﺤيطزيست‪ ،‬اسطورههاي‬

‫استﻘاﻣت در حفظ و صيانت از ﻣﺤيطزيست كشور ﻣيباشنﺪ‪ .‬اين ايثارگران بيادعـا‪،‬‬
‫با صﻼبت و قﺪرت و در اوج عشق بـﻪ حفـظ ﻣﺤـيطزيسـت‪ ،‬بـا حـﺪاقل اﻣكانـات و‬
‫تجهيزات‪ ،‬حفظ و حراست بخش ﻣهمي از ﻣنابع طبيعـي بـاارزش و ﻣنﺤصـربﻪفـرد‬
‫كشور را بر عهﺪه دارنﺪ‪.‬‬
‫بﻪراستي اين عزيزان‪ ،‬سربازان سبزانﺪيش ﻣظهر خـﺪايي و اﻣانـتدار نسـلهـاي‬
‫كنوني و آينﺪگان‪ ،‬در خط ﻣﻘﺪم جبهﻪ ﻣﺤيطزيست كشـورنﺪ‪ .‬ﻣسـئوليت ﻣسـتﻘيم‬
‫اجراي قوانين و ﻣﻘررات سازﻣان حفاظـت ﻣﺤـيطزيسـت در زﻣينـﻪهـاي ضـابطين‬
‫قضــايي و بــا ﻣجــوز حمــل و بــﻪكــارگيري ســﻼح‪ ،‬حفاظــت از حيــات وحــش و‬
‫اكوسيستمها‪ ،‬جلوگيري از آلودگيها و تخريب ﻣﺤيطزيست و ﻣمانعـت از تجـاوز و‬
‫تعرض بﻪ ﻣناطق ﻣلي تﺤت ﻣﺪيريت سازﻣان را بر عهﺪه خواهنﺪ داشت‪.‬‬
‫اﻣروزه ﻣﺤيطزيست كشور‪ ،‬در اثر عﺪم آگاهي ﻣناسب جاﻣعﻪ از اهميـت حفـظ‬
‫ﻣﺤيطزيست و تﺤﻘق توسعﻪپايﺪار‪ ،‬در تمـاﻣي عرصـﻪهـاي اقتصـادي‪ ،‬اجتمـاعي و‬
‫زيستﻣﺤيطي‪ ،‬قرباني توسعﻪ ناپايﺪار شﺪه است‪ .‬با اينوجود نﻪ تنها از نظـر بﺤـران‬
‫فﻘﺪان فرهنگ زيستﻣﺤيطي آحاد جاﻣعﻪ در كشور‪ ،‬وظيفـﻪي سـنگيني بـر دوش‬
‫حافظان ﻣﺤيطزيست قرار دارد‪ ،‬همچنين بﻪدليل كمبود نيروي انساني در سـازﻣان‬
‫حفاظت ﻣﺤيطزيست‪ ،‬در ﻣﻘايسﻪ با استانﺪاردهاي جهاني‪ ،‬در حال حاضر يـك نفـر‬
‫ﻣﺤيطبان‪ ،‬حﺪود شش برابر بيشتر از يك ﻣﺤيطبـان در شـرايط ﻣتعـارف‪ ،‬ﻣنـاطق‬
‫سازﻣان را تﺤت كنترل و حفاظت دارد‪.‬‬
‫براي برون رفت از اين بنبست‪ ،‬ضمن پيگيري در جذب و بـﻪكـارگيري نيـروي‬
‫انساني ﻻزم‪ ،‬بﻪ تﻼش ﻣضاعف و اتخاذ تﺪابير ويژهاي نياز ﻣيباشﺪ‪ .‬بﺪين ﻣنظور‪ ،‬در‬
 ‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬ ‫‪٨‬‬

‫عصر انﻘﻼب دانايي‪ ،‬آﻣوزش‪ ،‬يكي از ﻣهمترين ﻣؤلفﻪها در توسعﻪ ﻣنابع انساني است‬
‫كﻪ تواناييها و قابليتهاي فكري‪ ،‬بينشي و ذهني انسـان را بـاﻻ ﻣـيبـرد و تكاﻣـل‬
‫ﻣيبخشﺪ‪ .‬سرﻣايﻪگذاري در توسعﻪ و ارتﻘاء توانمنﺪيهاي نيـروي انسـاني‪ ،‬يكـي از‬
‫اركان و عناصر اصلي پيشرفت ﻣلتهاست‪ .‬خﻼقيتها‪ ،‬توسعﻪ فناوريها و پيشـرفت‬
‫كشورهاي توسعﻪ يافتﻪ‪ ،‬همﻪ و همﻪ ناشي از ذهنهاي آﻣوزش ديﺪه ﻣيباشﺪ‪.‬‬
‫بر همين اساس‪ ،‬براي اينگونﻪ نيروهاي ﻣخلص و عاشـﻘان طبيعـت كـﻪ از بـذل‬
‫جان در ﻣﻘابلﻪ و دفاع نابرابر با ﻣتخلفان‪ ،‬اشرار و تروريستهاي زيستﻣﺤيطي و نيز‬
‫سازگاري با ناﻣﻼيمات و شرايط سخت طبيعي‪ ،‬و عبور از دشوارترين گذرگاه تـاريخ‬
‫ﻣﺤيطزيست دريغ نﺪارنﺪ‪ ،‬فراهم نمودن آﻣوزشهاي شـغلي‪ ،‬ﻣهـارتي و زنـﺪگي در‬
‫شرايط سخت كﻪ بتواننﺪ از وقوع هرگونﻪ حوادث و ﻣشكﻼت احتمالي‪ ،‬پيشـگيري و در‬
‫ﻣواجهﻪ با آن آﻣادگي ﻻزم را داشتﻪ باشنﺪ‪ ،‬اﻣري كاﻣﻼً ضروري و اجتناب ناپذير است‪.‬‬
‫از اينرو‪ ،‬ﻣجموعﻪ كتابهاي راهنماي ﻣﺤيطبان بـا رويكـرد كمـك آﻣوزشـي و‬
‫براي افزايش سطﺢ توانمنﺪيهاي آنان كﻪ توسط ﻣركـز آﻣـوزش ﻣﺤـيط زيسـت و‬
‫تربيت ﻣﺤيطبان تهيﻪ و تﺪوين شﺪه است‪ ،‬بﻪﻣنظور ارتﻘاء سطﺢ آگاهيهاي جـانبي‬
‫و تكميل ﻣهارتهاي شغلي در اختيار قرار خواهﺪ گرفت‪ ،‬تا با علم بﻪ اين ﻣجموعـﻪ‪،‬‬
‫قابليتها و ايمنسازي در انجام وظايف خطير ﻣﺤولﻪ‪ ،‬بـﻪ نﺤـوي ارتﻘـا يافتـﻪ و در‬
‫تمــاﻣي فعاليــتهــا بــا افــراد ديگــر جاﻣعــﻪ رفتــاري ﻣﺤترﻣانــﻪ و ايرانــي‪ -‬اســﻼﻣي‬
‫داشتﻪ باشنﺪ‪.‬‬
‫عيسي كﻼنتري‬
‫معاون رئيس جمهور و‬
‫رئيس سازمان حفاظت محيط زيست‬
‫‪٩‬‬ ‫سﻼح سازماني‬

‫امام صادق عليه اﻟسﻼم ﻓﺮمودنﺪ‪:‬‬

‫" اﻟـﺮّمي سﻬﻢ مـن سﻬام اﻻســﻼم"‬

‫ﺗيﺮانﺪازي‪ ،‬ﺗيﺮي از ﺗيﺮهاي اسﻼم اسﺖ‪.‬‬
‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬ ‫‪١٠‬‬
 ‫‪١١‬‬ ‫سازماني‬
‫سﻼحسازماني‬
‫سﻼح‬

‫مقدمه‬

‫طبق قانون بﻪكارگيري سﻼح‪" ،‬ﻣأﻣورين ﻣسلﺢ بﻪﻣنظور استﻘرار نظم و اﻣنيت و‬
‫جلوگيري از فرار ﻣتهم يا ﻣجرم و يا در ﻣﻘام ضابط قوه قضائيﻪ بﻪ تفتيش‪ ،‬تﺤﻘيق و‬
‫كشف جرائم و اجراي احكام قضائي و يا ساير ﻣأﻣوريتهاي ﻣﺤولﻪ‪ ،‬ﻣجاز بﻪ حمل و‬
‫بﻪكارگيري سﻼح ﻣيباشنﺪ"‪ .‬ﻣﺤيطبانان يگـان حفاظـت سـازﻣان حفاظـتﻣﺤـيط‬
‫زيست نيز با استناد بﻪ دستورالعمل فعاليت يگـان ﻣـذكور‪ ،‬در صـورتيكـﻪ "ضـابط‬
‫دادگستري باشنﺪ صرفاً هنگام انجام وظايف قانوني و در اجراي ﻣأﻣوريتهاي ﻣﺤولﻪ‬
‫براي كشف و تعﻘيب جرائم ﻣصرح در قانون حفاظـت و بهسـازي ﻣﺤـيطزيسـت در‬
‫شمار نيروهاي ﻣسلﺢ ﻣوضوع "قانون بﻪكارگيري سـﻼح توسـط ﻣـأﻣورين نيروهـاي‬
‫ﻣسلﺢ در ﻣوارد ضروري" ﻣﺤسوب و در چارچوب و ﻣوازين دقيق قانون ﻣذكور حق‬
‫استفاده از اسلﺤﻪ سازﻣاني را دارنﺪ‪.‬‬
‫همچنين ﻣأﻣورين ﻣسلﺢ ﻣوضوع اين قانون بايﺪ شرايط ذيل را داشتﻪ باشنﺪ‪:‬‬
‫‪ - ١‬سﻼﻣت جسماني و رواني ﻣتناسب با ﻣأﻣوريت ﻣﺤولﻪ‪.‬‬
‫‪ - ٢‬داشتن آﻣوزشهاي ﻻزم در راستاي ﻣأﻣوريتهاي ﻣﺤولﻪ‪.‬‬
‫‪ - ٣‬تسلط كاﻣل در بﻪكارگيري سﻼحي كﻪ در اختيار آنها گذارده ﻣيشود‪.‬‬
‫‪ - ٤‬آشنايي كاﻣل بﻪ قوانين و ﻣﻘررات ﻣربوط بﻪ بكارگيري سﻼح‪.‬‬
‫قانونگذار در تﺪوين ﻣصوبات درصﺪد برآﻣﺪه تا اقتﺪار پليس و ﻣاﻣورين ﻣسـلﺢ را‬
‫فراهم كنﺪ‪ .‬ولي ﻣتاسفانﻪ در عمـل ﻣشـاهﺪه ﻣيشـود‪ ،‬عـﺪم شـناخت و تسـلط در‬
‫بﻪكارگيري سـﻼح و تيرانﺪازي با آن‪ ،‬گاه خسارات جبران ناپذير ﻣالي و بعضاً جاني‬
‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬ ‫‪١٢‬‬

‫را بﻪ همراه داشتﻪ است‪ .‬بنابراين بﻪ نظر ﻣيرسﺪ كﻪ تنهـا آﻣـوزش شـناخت سـﻼح‬
‫سازﻣاني همراه با ﻣصاديق عملي براي ﻣأﻣورين ﻣجري ﻣيتوانﺪ ﻣوجبات تﺤﻘق قانون‬
‫را فراهم سازد تا حﻘوق هر دو طرف )هم ﻣﺤـيطبانـان ﻣجـري قـانون و هـم افـراد‬
‫ﻣتخلف( بيش از پيش رعايت شﺪه و از بروز ﻣشـكﻼت و تبعـات جبرانناپـذير‪ ،‬كـﻪ‬
‫ﻣتاسفانﻪ نمونﻪهاي آن نيز كم نميباشﺪ‪ ،‬جلوگيري بﻪ عمل آورد‪.‬‬
‫در اين راستا هﺪف هاي رفتـاري ﻣـورد انتظـار از ﻣخـاطبين ايـن بسـتﻪ آﻣوزشـي‬
‫عبارتنﺪ از‪:‬‬
‫‪ -١‬در ﻣورد ﻣشخصات و ﻣختصات اسلﺤﻪ كﻼشينكف توضيﺢ دهﺪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬قطعات و اجزاء اسلﺤﻪ كﻼشينكف را ذكر كنﺪ‪.‬‬
‫‪ -٣‬انواع ﻣهمات اسلﺤﻪ كﻼشينكف را بشناسﺪ‪.‬‬
‫‪ -٤‬نﺤوه صﺤيﺢ باز و بستﻪ و نيز نظافت و نگهﺪاري اسلﺤﻪ كﻼشينكف را بﺪانﺪ‪.‬‬
‫‪ -٥‬ﻣراحل عمل كردن اسلﺤﻪ كﻼشينكف را بيان كنﺪ‪.‬‬
‫‪ -٦‬انواع گير اسلﺤﻪ كﻼشينكف و نﺤوه رفع گير آن را بيان كنﺪ‪.‬‬
‫‪ -٧‬اصول نشانﻪ روي درست با سﻼح را بﺪانﺪ‪.‬‬
‫‪ -٨‬وضعيتهاي صﺤيﺢ و ﻣختلف تيرانﺪازي را بيان كنﺪ‪.‬‬
‫‪ -٩‬نﺤوه درست تيرانﺪازي با اسلﺤﻪ كﻼشينكف را بيان كنﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٠‬قوانين و ﻣﻘررات و نكات ايمني را كﻪ در ﻣيﺪان تيـر و يـا هنگـام تيرانـﺪازي‬
‫بايﺪ رعايت كرد را بيان كنﺪ‪.‬‬
 ‫‪١٣‬‬ ‫سﻼح سازماني‬

‫‪ -١‬آشنايي با سﻼح‬
‫‪ ١-١‬تفنگ كﻼشينكف‬
‫اسلﺤﻪ كﻼشينكف ساخت شوروي سابق است كﻪ توسط يك سـرگرد روسـي بـﻪ‬
‫نام "ﻣيخاييل تيموفيوچ كﻼشينكف" ساختﻪ شـﺪ‪ .‬ايـن سـرگرد روسـي در جنـگ‬
‫جهاني دوم از ناحيﻪ كمر قطع نخاع شﺪ و با زﻣـينگيـر شـﺪنش همـت خـود را از‬
‫دست نﺪاد و بﻪ طراحي جنگ افزارهايي كﻪ در جنگ ﻣعايبي داشتنﺪ پرداخت و در‬
‫آن زﻣان كﻪ شوروي در جنگ سرد بود ﻣهره اي بزرگ بﻪ نـام كﻼشـينكف داشـت‪.‬‬
‫اين اسلﺤﻪ در سال ‪ ١٩٤٣‬طراحي و با الهـام از طـرح "ام پـي ‪ "٤٤‬در سـال‪١٩٤٥‬‬
‫ساختﻪ و در سال ‪ ١٩٤٦‬بازبيني و طراحي ﻣجﺪد و در سال ‪ ١٩٤٧‬بﻪطوركاﻣل وارد‬
‫ارتش شوروي شﺪ و "‪ "AK-٤٧‬نام گرفت‪ .‬در سال ‪ ١٩٥١‬هيئـت تـﺪوين اسـلﺤﻪ‬
‫كﻼش با رفع ﻣعايب اين اسلﺤﻪ نوع جﺪيﺪي از اين سﻼح را وارد بازار كردنﺪ بﻪ نـام‬
‫"‪ ."AK-M‬اين سﻼح هم اكنون در جمهوري اسﻼم ايران و ‪ ١٣‬كشور ديگر جهان‬
‫توليﺪ ﻣيشود كﻪ از جهاتي با هم تفاوت دارنﺪ‪.‬‬

‫‪ ١-١-١‬مشﺨصات‬
‫تفنگ كﻼشينكف سﻼحي است انفرادي و خودكار كﻪ در تمام شرايط جوي قابل‬
‫استفاده بوده و بﻪ وسيلﻪ برگﻪ ناظم آتش داراي سﻪ وضعيت‪ :‬بﻪ ضاﻣن‪ ،‬رگبار و تك‬
‫تير تنظيم ﻣيشود و با خشابهاي استانﺪارد ‪ ٤٠ ،٣٠‬و ‪ ٦٠‬تيري تغذيـﻪ و بـا هـوا‬
‫خنك و با فشار غيرﻣستﻘيم گاز باروت ﻣسلﺢ ﻣيشود‪) .‬البتﻪ وقتي اسلﺤﻪ بﻪ ضـاﻣن‬
‫باشﺪ نمي توان آن را ﻣسلﺢ كرد( دستگاه چكاننﺪه آن ضربتي اسـت‪ .‬داراي دو نـوع‬
‫دســـتگاه نشـــانﻪ روي ﻣكـــانيكي و اپتيكـــي )دوربـــين( ﻣيباشـــﺪكﻪ شـــكاف‬
‫درجﻪ )تﻘسيمات ‪ ٨‬قسمتي(‪ ،‬تا ‪ ٨٠٠‬ﻣتر قابـل تغييـر و تنظـيم اسـت‪ .‬در دو نـوع‬
‫قنﺪاق تاشو و قنﺪاق چوبي يا پﻼستيكي ﻣورد استفاده قرار ﻣيگيرد كﻪ خود قنﺪاق‬
‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬ ‫‪١٤‬‬

‫تاشو نيز در دو نوع از پهلو و از زير ﻣيباشﺪ‪ .‬با نصب يك رابط سر لولﻪ قابليت پرتـاب‬
‫نارنجك را پيﺪا ﻣيكنﺪ كﻪ داراي سﻪ نوع‪ :‬ضﺪ نفر‪ ،‬ضﺪ تانك و دودانگيز ﻣيباشﺪ‪.‬‬

‫‪ ١-١-٢‬مﺨتصات‬
‫‪ ‬كاليبر )كوچكترين قطر داخلي لولﻪ يا بزرگترين قطـر خـارجي ﻣرﻣـي تفنـگ(‪:‬‬
‫‪ ٧/٦٢‬ﻣيليمتر‬
‫‪ ‬وزن اسلﺤﻪ بﺪون خشاب و سرنيزه‪ ٣/٨٠٠ :‬كيلو گرم‬
‫‪ ‬طول اسلﺤﻪ‪ ٨٧/٨ :‬سانتيمتر‬
‫‪ ‬طول لولﻪ‪ ٤١/٥ :‬سانتيمتر‬
‫‪ ‬وزن اسلﺤﻪ با خشاب و سرنيزه‪ ٤/٢٠٠ :‬كيلوگرم‬
‫‪ ‬طول سﻼح با قنﺪاق تاشو‪ ٦٩/٩ :‬سانتيمتر‬
‫‪ ‬برد ﻣفيﺪ )ﻣﻘﺪار ﻣسافتي كﻪ روي ستون درجﻪ دستگاه نشـانﻪ روي هـر سـﻼح‬
‫درجﻪ بنﺪي شﺪه است(‪ ٨٠٠ :‬ﻣتر‬
‫‪ ‬برد ﻣوثر‪ ٢٠٠ :‬ﻣتر‬
‫‪ ‬برد نهايي‪ ٣٥٠٠ :‬ﻣتر‬
‫‪ ‬برد نارنجك تفنگي‪ ٢٠٠ :‬ﻣتر‬
‫‪ ‬سرعت اوليﻪ فشنگ )سرعت گلولﻪ در لﺤظﻪ خروج از دهانﻪ(‪ ٧١٥ :‬ﻣتر در ثانيﻪ‬
‫‪ ‬نواخت يا حﺪ ﻣتوسط تيرانﺪازي عملي )تعﺪاد تير شليك شـﺪه در يـك دقيﻘـﻪ‬
‫طي تيرانﺪازي(‪ ٢٠٠ :‬تير در دقيﻘﻪ‬
‫‪ ‬نواخت يا حﺪ ﻣتوسط تيرانﺪازي علمي )تعﺪاد تير شليك شﺪه در يك دقيﻘﻪ‬
‫ﻣﺤاسبﻪ شﺪه توسط كارخانﻪ سازنﺪه سﻼح(‪ ٦٠٠-٧٠٠ :‬تير در دقيﻘﻪ‬
‫‪ ‬تعﺪاد خان )شيارهاي ﻣارپيچي داخل لولﻪ تفنگ(‪ ٤ :‬عﺪد‬
‫‪ ‬گردش خان‪ :‬از چپ بﻪ راست‬
‫‪١٥‬‬ ‫سﻼح سازماني‬

‫‪ ‬طول هر گام )يك دور چرخش كاﻣل خان بﻪ دور خودش(‪ ٥/٢٣ :‬سانتيمتر‬
‫‪ ‬طول فشنگ‪ ٥٥ :‬ﻣيليمتر‬
‫‪ ‬وزن فشنگ‪ ١٦ :‬گرم‬

‫‪ ١-١-٣‬قطعات‬
‫‪ -١‬خشاب‬
‫‪ -٢‬روپوش فلزي درب جعبﻪ‬
‫‪ -٣‬ﻣيلﻪ و فنر ارتجاع‬
‫‪ -٤‬آﻻت ﻣتﺤركﻪ‬
‫‪ -٥‬لولﻪ گاز‬
‫‪ -٦‬دستگاه چكاننﺪه‬
‫‪ -٧‬قنﺪاق‬
‫‪ -٨‬روپوشها‬
‫‪ -٩‬لولﻪ و بﺪنﻪ‬
‫‪ -١٠‬بنﺪ‬
‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬ ‫‪١٦‬‬

‫‪ ١-١-٤‬انواع مهمات‬
‫‪ -١‬فشنگ جنگي‬
‫‪ -٢‬فشنگ رسام )با نوك آبي يا سبز(‬
‫‪ -٣‬فشنگ گازي بﺪون ﻣرﻣي‪ ،‬جهت تمرين‬
‫‪ -٤‬فشنگ گازي ﻣخصوص پرتاب نارنجك تفنگي‬

‫‪ ١-٢‬باز كردن و بستن مﺨتصر سﻼح‬

‫‪ -١‬اطمينان از خالي بودن اسلﺤﻪ‪ .‬با گرفتن ضاﻣن خشابگير‪ ،‬خشاب را بيرون‬
‫آورده‪ ،‬اسلﺤﻪ را از ضاﻣن خارج كنيـﺪ و بـا يـك بـار زدن گلنگـﺪن‪ ،‬آن را بـﻪ يـك‬
‫ﻣنطﻘﻪ بيخطر بچكانيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬سنبﻪ را از سر ﻣﻘر خود خارج كنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٣‬دكمﻪاي را كﻪ پشت قسمت فلزي و فوقاني سﻼح قـرار دارد )دنبالـﻪ ﻣيلـﻪ‬
‫فنر ارتجاع( بﻪ داخل فشار داده و روپوش فلزي را جﺪا كنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٤‬دســتگيره گلنگــﺪن را بــﻪ عﻘــب بكشــيﺪ تــا آﻻت ﻣتﺤركــﻪ و دســتگيره‬
‫خارج شونﺪ‪.‬‬
‫‪ -٥‬ضاﻣن ﻣربوطﻪ را كﻪ در زير و طرف راست شكاف درجﻪ قرار دارد بﻪ طرف‬
 ‫‪١٧‬‬ ‫سﻼح سازماني‬

‫باﻻ بچرخانيﺪ تا ﻣخزن خارج شود‪.‬‬

‫‪ -٦‬برگﻪ روپوش چوبي و فلـزي را بـﻪ پـايين فشـار دهيـﺪ تـا روپـوش فوقـاني‬
‫جﺪا شود‪.‬‬
‫‪ -٧‬برگﻪ ضاﻣن زير روپوش را خوابانﺪه و روپوش تﺤتاني را از بﺪنﻪ جﺪا كنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٨‬شعلﻪ پوش را با گرفتن ضاﻣن فنري ﻣربوطﻪ و پيچانﺪن باز كنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٩‬توجﻪ‪ :‬ﻣراحل بستن عكس ﻣراحل باز كردن است‪.‬‬

‫‪ ١-٣‬عمﻞ كردن سﻼح‬

‫بﻪ دورهاي از اعمال فني در داخل يك سـﻼح گفتـﻪ ﻣيشـود كـﻪ طـي آن يـك‬
‫فشنگ دريافت‪ ،‬تيرانﺪازي و سﻼح آﻣاده تيرانﺪازي و پذيرش فشنگ بعﺪي ﻣيشود‪.‬‬
‫اين عمل شاﻣل دو ﻣرحلﻪ رفت و برگشت ﻣيباشﺪ‪:‬‬
‫تغذيه‪ :‬فشنگها توسط صفﺤﻪ خوراك دهنﺪه‪ ،‬بﻪ طرف باﻻ فشار داده شـﺪه و در‬
‫ﻣسير آﻻت ﻣتﺤركﻪ قرار ﻣيگيرنﺪ‪.‬‬
‫ادخال‪ :‬داخل شﺪن فشنگ توسط آﻻت ﻣتﺤركﻪ در جان لولﻪ يا خزانﻪ لولﻪ‪.‬‬
‫چفت شدن‪ :‬بعﺪ از برخورد پيشاني جنگي بﻪ دهانﻪ جـان لولـﻪ‪ ،‬گلنگـﺪن ثابـت‬
‫ﻣانﺪه ولي پارچﻪ الﺤاق بﻪ حركت خود اداﻣﻪ ﻣيدهﺪ و حﺪود ‪ ٥/٥‬ﻣيليمتر بـﻪ جلـو‬
‫ﻣيرود‪ ،‬اين حركت باعث ﻣيشود كﻪ گلنگﺪن حول ﻣﺤور خود ‪ ٣٥‬درجﻪ چرخيـﺪه‬
‫و زائﺪههاي آن با ﻣﻘرهاي ﻣربوطﻪ در بﺪنﻪ سﻼح درگير شود و عمـل چفـت شـﺪن‬
‫صورت گيرد‪ .‬در صورت چفت نشﺪن‪ ،‬چخماق قادر بﻪ ضربت زدن نيست‪.‬‬
‫ﺿربت زدن‪ :‬با چكانﺪن ﻣاشﻪ چخماق در اثر فشار فنر ﻣربوطﻪ بلنـﺪ شـﺪه و بـﻪ‬
‫سوزن ضربت ﻣيزنﺪ‪ ،‬سوزن نيز بﻪ نوبﻪ خود بﻪ چاشني فشنگ ضربﻪ ﻣيزنﺪ‪.‬‬
‫رها شدن‪ :‬گلولﻪ يا ﻣرﻣي در اثر گاز باروت بﻪ جلو هﺪايت شﺪه و ﻣﻘﺪاري از گاز‬
‫باروت از طريق لولﻪ گاز بﻪ پيستون فشار ﻣيآورد‪.‬‬
‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬ ‫‪١٨‬‬

‫باز شدن يا برگشت‪ :‬در اثر فشار گاز باروت‪ ،‬پيستون با پارچـﻪ الﺤـاق بـﻪ عﻘـب‬
‫حركت كرده و گلنگﺪن از حالت چفت خارج ﻣيشود‪.‬‬
‫اخراج‪ :‬در حين برگشت‪ ،‬پوكﻪ خالي نيز توسط ناخن فشـنگكـش گلنگـﺪن بـﻪ‬
‫عﻘب كشيﺪه شﺪه و از جان لولﻪ خارج ﻣيشود‪.‬‬
‫پرش‪ :‬پوكـﻪ در حـين عﻘـب آﻣـﺪن‪ ،‬چخمـاق را خوابانـﺪه و نيـز فنـر ارتجـاع را‬
‫ﻣيفشرد‪ .‬در اثر فشار‪ ،‬فنر گلنگﺪن بﻪ جلو رفتﻪ و اعمال باﻻ دوباره تكـرار ﻣيشـود‪.‬‬
‫م مسلح شدن‪ :‬آﻻت ﻣتﺤرك حين عﻘب آﻣﺪن‪ ،‬چخماق را خوابانﺪه و نيز فنر ارتجاع‬
‫را ﻣيفشرد‪ .‬در اثر فشار‪ ،‬فنر گلنگﺪن بﻪ جلو رفتﻪ و اعمال باﻻ دوباره تكرار ﻣيشود‪.‬‬

‫‪ ١-٤‬نظافت و نگهداري‬
‫يكي از ﻣﺤاسن تفنگ كﻼشينكف ﻣﻘاوﻣت بسيار زياد اين اسلﺤﻪ در ﻣﻘابل گـرد‬
‫و خاك و دودهاي ناشي از تيرانﺪازي ﻣيباشﺪ‪ .‬اين ﻣسـألﻪ در جنـگهـاي اﻣـروزي‬
‫حائز اهميت بسيار است و يكي از دﻻيل ﻣوفﻘيت اين سﻼح همين اﻣر اسـت‪ .‬علـت‬
‫گير نكردن اين سﻼح در ﻣﻘابل كثيفي يكي اصطكاك بسيار كـم گلنگـﺪن بـا بﺪنـﻪ‬
‫اسلﺤﻪ است كﻪ نﻘاط تماس بسيار كم بوده و لذا در صورت كثيف بودن نيـز جلـو و‬
‫عﻘب رفتن آﻻت ﻣتﺤركﻪ بﻪ راحتي صورت ﻣيگيرد‪ ،‬ديگر اينكﻪ داخل لولﻪ تفنـگ‬
‫ﻣثل بيشتر سﻼحهاي ساخت شوروي سابق آب گرم داده شﺪه كﻪ چسبنﺪگي دوده‬
‫حاصل از احتراق باروت بﻪ آن كم بوده و بﻪ راحتي پاك ﻣيشود‪.‬‬
‫يــك اســلﺤﻪ "ژ‪ "٣-‬بعــﺪ از حــﺪود ‪ ١٠٠-١٢٠‬تيــر حتمـاً بايــﺪ نظافــت شــود‪،‬‬
‫ولي اسلﺤﻪ كﻼشينكف بعﺪ از ‪ ٦٠٠‬تير هم بﻪخوبي كار ﻣيكنﺪ‪ .‬با اين وصف بعـﺪ از‬
‫هر عمليات يا تيرانﺪازي‪ ،‬ﻻزم است تفنگ را بﻪ وسيلﻪ وسايل تنظيف خودش تميـز‬
‫كنيﺪ‪ .‬براي اينكار ابتﺪا اسلﺤﻪ را باز كرده داخـل لولـﻪ را بـا سـنبﻪاي كـﻪ سـر آن‬
‫برس سيمي كﻪ آغشتﻪ بﻪ نفت است سنبﻪ بزنيﺪ‪ ،‬سﭙس همين عمل را بﻪ وسيلﻪ‬
 ‫‪١٩‬‬ ‫سﻼح سازماني‬

‫ﻣويي تكرار كرده و درآخر با يـك پارچـﻪ آن را كاﻣـل پـاك كنيـﺪ تـا داخـل لولـﻪ‬
‫براق شود‪ .‬همچنين قسمتهاي ﻣختلف آﻻت ﻣتﺤركﻪ را با يك تكﻪ تنظيف و نفت‬
‫تميز كرده و قسمتهاي ﻣختلف بﺪنﻪ ﻣثل ﻣﻘر زايﺪههاي چفت كننـﺪه‪ ،‬لولـﻪ گـاز‪،‬‬
‫بيرون بﺪنﻪ و روپوش را با نفت‪ ،‬ﻣيلﻪ و فنر ارتجاع را با يك تكﻪ پارچﻪ تميز كنيﺪ‪.‬‬
‫بعﺪ از ﻣراحل باﻻ نفت را با يك وسيلﻪ تنظيف تميز و خشك كاﻣﻼً خشك كـرده‬
‫و بعﺪ قسمتهاي ﻣختلف بﺪنﻪ اسلﺤﻪ را توسط برس ﻣويي يـا تنظيـف آغشـتﻪ بـﻪ‬
‫روغن‪ ،‬روغن كاري كنيﺪ‪ .‬توجﻪ داشتﻪ باشيﺪ كﻪ حتي المﻘﺪور بايﺪ روغن كمتر زده‬
‫شود زيرا روغن باعث كثيف شﺪن سـريع اسـلﺤﻪ ﻣـيشـود‪ .‬بهتـر اسـت دسـتگاه‬
‫چكاننﺪه و فنر ارتجاع بيشتر چرب شونﺪ‪ ،‬آﻻت ﻣتﺤركﻪ نيز بايﺪ خوب روغـنكـاري‬
‫شود‪ ،‬داخل و خارج بﺪنﻪ‪ ،‬روپوش بﺪنﻪ و داخل لولﻪ بﻪ ﻣﻘﺪار خيلي كـم روغـن زده‬
‫شود‪ .‬بهتر است استوانﻪ گاز )ﻣخزن گاز( بﻪ ﻣﻘﺪار بسيار جزئي روغنكاري شود‪.‬‬
‫تذكر‪ :‬قبل از تيرانﺪازي حتماً روغن داخل لولﻪ را توسط تنظيف و سنبﻪ پاك كنيﺪ‪.‬‬
‫در ﻣواردي كﻪ نفت يا روغن ﻣوجود نباشﺪ‪ ،‬ﻣيتوانيﺪ از‪ :‬گازوئيـل‪ ،‬آب گـرم و يـا‬
‫حتي آب سرد استفاده كرده سﻼح نظافت كنيﺪ‪ .‬ولي در ﻣواردي كﻪ نظافـت بـا آب‬
‫صورت ﻣيگيرد‪ ،‬بايﺪ سﻼح بﻪ طور كاﻣل و با دقت خشك شود‪.‬‬

‫‪ ١-٥‬رفع گير سﻼح‬

‫ﻣفهوم گير آن است كﻪ يكي از اعمال سﻼح انجام نگرفتﻪ و يا ناقص انجام گرفتﻪ‬
‫است‪ .‬هرگاه نﻘص را برطرف كنيم‪ ،‬رفع گير صورت گرفتﻪ است‪ .‬خشـاب را درآورده‬
‫و دوباره جا بزنيﺪ‪ .‬گلنگﺪن را ﻣﺤكم بكشيﺪ و رها كنيﺪ و اگر گيـر سـﻼح بـاز نشـﺪ‬
‫خشاب را دوباره درآورده و گلگﺪن را ﻣﺤكم كشيﺪه و عﻘب نگاه داريﺪ و بـا انگشـت‬
‫خود‪ ،‬فشنگ داخل سﻼح را از طريق دريچﻪ پوكﻪ پران لمس كـرده و سـعي كنيـﺪ‬
‫آن را تكان دهيﺪ و سﭙس ﻣجﺪداً گلنگﺪن را بكشيﺪ‪ .‬اگر گير باز نشﺪ سﻼح نياز بـﻪ‬
‫باز و بستﻪ كردن دارد‪.‬‬
‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬
‫رفع گير‬
‫‪(١‬خشاب را تعويض كنيد‬
‫‪ (٢‬تفنگ را جهت تعمير به اردنانس‬
‫بدهيد‬
‫‪ (٣‬خشاب را پر كنيد‬
‫‪ (١‬خشاب را عوض كنيد‬
‫‪ (٢‬فشنگ را خارج كنيد‬
‫‪(٣‬جان لوله را تميز كنيد‬
‫‪ (١‬فنر ارتجاع را عوض كنيد‬
‫‪ (٢‬محلهاي مربوطه را تميز كنيد‬
‫زايده هاي چفت كننده در بدنه اسلحه كثيف است‬
‫‪ (١‬جهت تعمير به اردنانس بفرستيد‬
‫‪ (٢‬گلنگدن را كشيده و رها كنيد‬
‫‪(٣‬سوزن را عوض كنيد‬
‫‪(٤‬نقاط مذكور را تميز كنيد‬
‫‪(١‬با سنبه گلوله را خارج كنيد‬
‫‪ (٢‬با سنبه گلوله را خارج كنيد‬
‫‪(١‬دستگيره آتش را به عقب كشيده‬
‫رها كنيد‬
‫‪(٢‬لوله گاز را تميز كنيد‬
‫‪(٣‬پوكه را با سنبه خارج كنيد‬
‫‪(١‬پوكه را با سنبه خارج كنيد‬
‫‪(٢‬تفنگ را جهت تعمير به اردنانس‬
‫بدهيد‬
‫تفنگ را جهت تعمير به اردنانس‬
‫بدهيد‬
‫‪ (١‬تفنگ را جهت تعمير به اردنانس‬
‫بدهيد‬
‫‪ (٢‬فشنگ عوض شود‬
‫‪ (٣‬دستگيره آتش را به عقب كشيده‬
‫‪،‬رها كنيد‪.‬پس از تعويض فشنگ دوباره‬
‫مسلح كنيد‬
‫‪٢٠‬‬
‫سبب گير‬ ‫شرح گير‬
‫‪ (١‬فنر خشاب شكسته يا معيوب است‬
‫‪(٢‬لبه خشاب يا بدنه آن قر يا معيوب است‬ ‫گير در تغذيه با كشيدن دستگيره آتش و رها‬
‫‪(٣‬ﺿامن خشابگير تفنگ شكسته يا معيوب است‬ ‫كردن آن عمﻞ تغذيه صورت نمي گيرد‪.‬‬
‫‪ (٤‬خشاب خالي است‬
‫‪ (١‬لبه خشاب قر است‬
‫گير در ادخال گلنگدن به جلو نميرود و فشنگ‬
‫‪ (٢‬فشنگ قر يا معيوب است‬
‫داخﻞ جان لوله نميشود‬
‫‪(٣‬جان لوله كثيف است‬
‫‪(١‬فنر ارتجاع شكسته يا معيوب است‬ ‫گير در چفت شدن‬
‫‪(٢‬داخﻞ مقر گلنگدن در آﻻت متحركه يا مقر‬ ‫آﻻت متحركه تا آخر به جلو نرفته با چكاندن‬
‫ماشه چﺨماق ﺿربت نميزند‬
‫‪ (١‬چﺨماق يا فنر چﺨماق شكسته يا معيوب است‬
‫گير در ﺿربت زدن‬
‫‪(٢‬فشنگ معيوب است‬
‫با چكاندن ماشه چﺨماق ﺿربت نميزنديا اينكه‬
‫‪(٣‬سوزن شكسته است‬
‫ﺿربت ميزند ولي اسلحه آتش نميكند‬
‫‪(٤‬پيشاني جنگي يا ته فشنگ كثيف است‬
‫گير در رها شدن‬
‫‪(١‬باروت فشنگ معيوب و مقدار گاز كم است‬ ‫اسلحه آتش ميكند ولي گلوله در لوله باقي‬
‫‪(٢‬چاشني فشنگ ﺿعيف يا مرطوب است‬ ‫مانده و خارج نميشود‪،‬گلنگدن نيز به عقب بر‬
‫نميگردد‬
‫‪(١‬گاز باروت كم است‬
‫گير در باز شدن‬
‫‪(٢‬لوله گاز مسدود يا كثيف است‬
‫آﻻت متحرك از حالت چفت شدن خارج شده و‬
‫‪(٣‬پوكه فشنگ باد كرده و در جان لوله گير كرده‬
‫به عقب برنميگردد‬
‫است‬
‫عدم اخراج‬
‫‪(١‬زه پوكه خورده شده و معيوب است‬
‫آﻻت متحركه به عقب ميآيد ولي پوكه در جان‬
‫‪(٢‬فشنگ كش شكسته يا معيوب است‬
‫لوله باقي مانده خارج نمي شود‬
‫گير در پرش‬
‫پوكه پران شكسته يا معيوب است‬ ‫پوكه توسط آﻻت متحركه خارج ميشود ولي به‬
‫بيرون پرتاب نميشود‬
‫‪ (١‬يكي از قطعات دستگاه چكاننده شكسته و‬ ‫گير در مسلح شدن تمام مراحﻞ پيشين صورت‬
‫معيوب است‬ ‫مي گيرد ولي اسلحه به صورت تكتير عمﻞ مي‬
‫‪(٢‬گاز باروت كم است‬ ‫كند و مسلح نمي شود‪.‬‬
 ‫‪٢١‬‬ ‫سﻼح سازماني‬

‫‪ ١-٦‬وظايف حفاظتي كاركنان در مورد سﻼح‬

‫‪ -١‬هرگز اسلﺤﻪ را بﻪ طرف كسي نگيريﺪ‪ ،‬حتي اگر از خالي بودن آن اطمينانداريﺪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬تا زﻣاني كﻪ ضرورتي براي تيرانﺪازي نﺪاريﺪ‪ ،‬هرگز اسلﺤﻪ را ﻣسلﺢ نكنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٣‬با ﻣاشﻪ و قطعات سﻼح بازي نكنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٤‬هنگام دريافت و تﺤول سﻼح حتماً آن را اﻣتﺤان كـرده و از خـالي بـودن آن‬
‫ﻣطمئن شويﺪ‪ .‬دقت كنيﺪ كﻪ تفنگ بازديﺪ شﺪه باشﺪ و در خزانـﻪ لولـﻪ فشـنگ يـا‬
‫پوكﻪ گير نكرده و يا ﻣوجود نباشﺪ‪.‬‬
‫‪ -٥‬توجﻪ كنيﺪ هنگام اﻣتﺤان اسلﺤﻪ‪ ،‬حتمـاً آن را بـﻪ سـمت ﻣنطﻘـﻪ بـيخطـر‬
‫بچكانيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٦‬در هر بار باز و بستن سﻼح يك بار آن را اﻣتﺤان كنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٧‬قبل از هر ﻣرحلﻪ تيرانﺪازي دقت كنيﺪ كﻪ قطعـات بـزرگ كوچـك و تفنـگ‬
‫نظافت و روغن كاري شود‪.‬‬
‫‪ -٨‬در حين تيرانﺪازي چنانچﻪ جنگ افزار گير كرد اول بﻪ ضـاﻣن كنيـﺪ‪ ،‬سـﭙس‬
‫خشاب را خارج سازيﺪ و فور ًا گير را رفع كنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٩‬هنگام تيرانﺪازي از فشنگهاي زنگ زده استفاده نكنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٠‬هنگام تيرانﺪازي ﻣواظب باشيﺪ دست خود را در ﻣسير گلنگﺪن قرار نﺪهيﺪ‪.‬‬
‫‪ -١١‬هرگز فشنگ را در ﻣعرض حرارت قرار نﺪهيﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٢‬پس از اتمام تيرانﺪازي كاﻣﻼً اطمينان حاصل كنيﺪ كﻪ در خزانﻪ لولﻪ پوكـﻪ‬
‫يا فشنگ ﻣوجود نيست‪.‬‬
‫‪ -١٣‬بﻼفاصلﻪ پس از اتمام تيرانﺪازي داخل لولﻪ را روغنكـاري كـرده و قطعـات‬
‫تفنگ را باز و آن را روغنكاري و نظافت كنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٤‬سﻼح و ﻣهمات تﺤويلي را دستكاري نكنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٥‬با سﻼح و ﻣهمات شوخي نكنيﺪ‪.‬‬
‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬ ‫‪٢٢‬‬

‫‪ -١٦‬در زﻣان تﺤويل سﻼح دقت كاﻣل داشتﻪ باشيﺪ‪.‬‬

‫‪ -١٧‬از سﻼح و ﻣهمات ﻣعيوب در ﻣاﻣوريت بهرهگيري نكنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٨‬از سﻼحهاي فاقﺪ ضاﻣن ﻣثل رولور در ﻣاﻣوريتهاي حساس استفاده نكنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -١٩‬برعﺪم جا گذاشتن سﻼح و ﻣهمات در حين اجراي ﻣاﻣوريـت درخـودرو يـا‬
‫ﻣكانهاي عموﻣي دقت كاﻣل داشتﻪ باشيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٢٠‬سـﻼح در عيـن اينكﻪ دوست ﻣطمئنـي است‪ ،‬دشمن بسيار بـيرحمي نيز‬
‫ﻣيباشﺪ‪ .‬بنابراين همواره سﻼح را پر فرض كنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٢١‬اگر سﻼح را بﻪ ﻣنزل ﻣيبريﺪ ضـمن اطمينـان از خـالي بـودن آن همـواره‬
‫سﻼح و ﻣهمات را در دو نﻘطﻪ جﺪا از هم و دور از دسترس كودكان نگهﺪاري كنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٢٢‬از قانون بﻪكارگيري سﻼح آگاهي كاﻣل داشتﻪ باشيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٢٣‬دقت داشتﻪ باشيﺪ در ﻣوضوع سﻼح اولين اشتباه آخرين اشتباه خواهﺪ بود‪.‬‬
‫‪ -٢٤‬يادﻣان باشﺪ تا آﻣوزش كاﻣل تيرانﺪازي را فرا نگرفتﻪايم دست بﻪ سﻼح نبريم‪.‬‬

‫‪ -٢‬تيراندازي‬
‫‪ ٢-١‬اصول تيراندازي‬
‫تيرانﺪازي خوب بستگي بﻪ پنج اصل ساده و ﻣهم زير دارد‪:‬‬
‫الف( نشانﻪروي صﺤيﺢ‬
‫ب( وضعيت صﺤيﺢ تيرانﺪازي‬
‫ج( عمل انگشت روي ﻣاشﻪ‬
‫د( تخمين صﺤيﺢ و ﻣﺪاوم ﻣسافت‬
‫ه( تيرانﺪازي با آهنگ‬

‫‪ ٢-١-١‬نشانهروي صحيح‬
‫نشانﻪروي شاﻣل كليﻪ اقﺪاﻣاتي است كﻪ تيرانﺪاز بﻪ ﻣنظور اصابت گلولﻪ بﻪ هﺪف‬
 ‫‪٢٣‬‬ ‫سﻼح سازماني‬

‫انجام ﻣيدهﺪ‪ .‬هﺪفگيري عبارت است از هم ﻣﺤور بودن ابـزار نشـانﻪروي و ﻣﺤـل‬
‫استﻘرار ديﺪ‪ .‬هم ﻣﺤوري ابزار نشانﻪروي‪ ،‬تمركز دادن تيغﻪ جلويي در بريﺪگي ابـزار‬
‫نشانﻪروي عﻘب ﻣيباشﺪ‪ .‬قلﻪ نشانﻪروي جلو با قلـﻪ ابـزار نشـانﻪروي عﻘـب در يـك‬
‫سطﺢ و همﻣﺤوري صﺤيﺢ با چشم داشتﻪ باشـﺪ‪ .‬بـراي هـم ﻣﺤـوري صـﺤيﺢ ابـزار‬
‫نشانﻪروي تيرانﺪاز بايﺪ ﻣراكز ابزار نشانﻪروي جلو و عﻘب را بر هم ﻣنطبـق كنـﺪ‪ .‬دو‬
‫قلﻪ ابزار نشانﻪروي جلو را باﻻ يا پائين ﻣيآورد بﻪطوريكﻪ بـا قلـﻪ ابـزار نشـانﻪروي‬
‫عﻘب در يك سطﺢ باشﺪ‪.‬‬
‫‪ -١‬خط نشانه‪ :‬عبارت است از شعاعي از ديﺪ چشم تيرانﺪاز كﻪ از شـكاف درجـﻪ و‬
‫نوك ﻣگسك گذشتﻪ و بﻪ زير خال سياه ﻣنتهي ﻣيشود‪.‬‬
‫‪ -٢‬تصوير خط نشانه‪ :‬عبارت است از نﻘطﻪ زيرين خال سياه كﻪ تيرانـﺪاز آن را‬
‫بﻪعنوان نﻘطﻪ ثابت هﺪف در نظر گرفتﻪ و نشانﻪروي هميشﻪ روي اين نﻘطـﻪ انجـام‬
‫ﻣيشود‪ .‬بﺪيهي است كﻪ اين نﻘطﻪ در اﻣتﺪاد ديگـر‪ ،‬يعنـي شـكاف درجـﻪ و نـوك‬
‫ﻣگسك است‪ .‬بنابراين هرگاه شكاف درجﻪ و ﻣگسـك بـﻪ وضـع صـﺤيﺢ در اﻣتـﺪاد‬
‫شعاع چشم تيرانﺪاز قرار گيرد‪ ،‬خط نشانﻪ بﻪوجود آﻣﺪه است و شكلي را كﻪ چشـم‬
‫تيرانﺪاز‪ ،‬تصوير خط نشانﻪ گوينﺪ‪.‬‬
‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬ ‫‪٢٤‬‬

‫استﻘرار ابزار نشانﻪروي عبارت است از تعيين ﻣوقعيت ابزارهاي نشانﻪروي اسلﺤﻪ‬
‫در رابطﻪ با هﺪف‪ ،‬آنطوركﻪ تيرانﺪاز ﻣيبينﺪ هنگاﻣيكﻪ با اسلﺤﻪ نشانﻪروي ﻣيكنﺪ‬
‫تصوير ذهني صﺤيﺢ عرصﻪ تيرانﺪازي شاﻣل هم ﻣﺤوري صﺤيﺢ ابزار نشـانﻪروي بـا‬
‫ابزار نشانﻪروي جلو كﻪ بر جرم ﻣركزي هﺪف قرار گرفتﻪ‪ ،‬ﻣيباشﺪ‪ .‬چشم ﻣيتوانﺪ بر‬
‫يك شيء در يك زﻣان در فواصل ﻣختلف ﻣتمركـز شـود‪ .‬بنـابراين آخـرين تمركـز‬
‫چشم هميشﻪ بر ابزار نشانﻪروي جلو است‪ .‬هنگاﻣيكﻪ ابزار نشانﻪروي جلو بﻪ وضوح‬
‫ديﺪه ﻣيشود‪ ،‬ابزار نشانﻪروي عﻘب و هﺪف تيره و تـار بـﻪنظـر خواهـﺪ رسـيﺪ‪ .‬هـم‬
‫ﻣﺤوري صﺤيﺢ ابزار نشانﻪروي فﻘط ﻣيتوانﺪ از طريق تمركز بر ابزار نشانﻪروي جلو‬
‫تأﻣين شود‪ .‬گلولﻪ تيرانﺪاز حتي اگر تصوير ذهني عرصﻪ تيرانﺪازي تا حـﺪي خـارج‬
‫از ﻣركز باشﺪ اﻣا با اين حال روي هﺪف بمانﺪ‪ ،‬بﻪ هﺪف اصابت ﻣيكنﺪ‪ .‬بنابراين هـم‬
‫ﻣﺤوري ابزار نشانﻪروي از استﻘرار ابزار نشـانﻪروي ﻣهـمتـر اسـت‪ .‬چـون نگهـﺪاري‬
‫اسلﺤﻪ بﻪ حال سكون كاﻣل غير ﻣمكن است‪ ،‬تيرانﺪاز بايﺪ ﻣاشﻪ را فشار دهﺪ و هـم‬
‫ﻣﺤوري صﺤيﺢ ابزار نشانﻪروي را حفظ كنﺪ‪ .‬ضمن اينكﻪ اسلﺤﻪ در حول و حـوش‬
‫ﻣركز هﺪف حركت ﻣيكنﺪ‪ .‬اين حركت طبيعي اسلﺤﻪ را‪ ،‬بﻪ عرصﻪ تـاب يـا پـس و‬
‫پيش رفتن اسلﺤﻪ ﻣيناﻣنﺪ‪ .‬تيرانﺪاز بايﺪ تﻘﻼ كنﺪ تا حﺪودي اين عرصﻪ را از طريق‬
‫كنترل صﺤيﺢ تـنفس‪ ،‬فشـار بـر ﻣاشـﻪ‪ ،‬حالـت گـرفتن و ﻣﺤكـم گـرفتن اسـلﺤﻪ‬
‫كنترل كنﺪ‪.‬‬
‫بر طبق آﻣار بﻪدست آﻣﺪه ‪ ٩٠‬درصﺪ ﻣردم كﻪ با چشم راست نشانﻪروي ﻣيكننﺪ‬
‫با دست راست نيز تيرانﺪازي ﻣيكننﺪ و يا كسـاني كـﻪ بـا دسـت چـپ تيرانـﺪازي‬
‫ﻣيكننﺪ با همان چشم چپ نيز نشانﻪروي ﻣيكننﺪ‪ .‬فﻘط حﺪود‪ ١٠‬درصﺪ ﻣـردم بـا‬
‫چشم چپ دست راسـت يـا چشـم راسـت دسـت چـپ نشـانﻪروي ﻣـيكننـﺪ‪ .‬در‬
‫تيرانﺪازي بهترين وضعيت آن است كﻪ با همان چشمي كﻪ نشـانﻪروي ﻣيكنيـﺪ بـا‬
‫همان دست نيز تيرانﺪازي كنيﺪ‪.‬‬
 ‫‪٢٥‬‬ ‫سﻼح سازماني‬

‫دقت كنيﺪ شما بايﺪ روزنﻪ ديﺪ را بﻪ قﺪري باﻻ بياوريﺪ كﻪ وقتي از بغل بﻪ اسلﺤﻪ‬
‫نگاه ﻣيكنيﺪ روزنﻪ باﻻتر از نوك ﻣگسك قرار بگيرد‪ .‬بﻪعبارت ديگر اگـر شـما يـك‬
‫سر نخي را بﻪ روزنﻪ وصل كنيﺪ و سر ديگر نـخ را بـﻪ نـوك ﻣگسـك وصـل كنيـﺪ‪،‬‬
‫اﻣتﺪاد نخ با اﻣتﺪاد فرضي لولﻪ‪ ،‬زاويﻪ بسازد‪ .‬يعني اينكﻪ اﻣتﺪاد نـخ اﻣتـﺪاد لولـﻪ را‬
‫قطع كنﺪ‪.‬‬
‫ﻣشكلي كﻪ اسلﺤﻪ كلشينكف دارد اين است كﻪ وقتي درجـﻪ روزنـﻪ ديـﺪ روي ‪٥‬‬
‫يعني ‪ ٥٠٠‬ﻣتر است روزنﻪ ديﺪ نسبت بﻪ نوك ﻣگسك پايينتر قرار دارد‪.‬‬
‫با توجﻪ بﻪ اينكﻪ با سﻼح كﻼشينكف تيرانـﺪازي ﻣـيكنيـﺪ‪ ،‬ﻻزم اسـت كـﻪ بـﻪ‬
‫درجﻪبنﺪي روي روزنﻪ دقت كنيﺪ‪ ،‬ولي اطمينان نكنيﺪ‪ .‬ﻣثﻼً اگـﻪ سـيبل در فاصـلﻪ‬
‫‪ ٥٠‬ﻣتري قرار دارد شما بايﺪ چنﺪ درجﻪ باﻻتر قرار بﺪهيﺪ‪.‬‬
‫تمام اسلﺤﻪها از ‪ ١‬كﻪ همان ‪ ١٠٠‬ﻣتر است شروع ﻣـيشـونﺪ‪ .‬پـس اگـر سـيبل‬
‫در‪ ٥٠‬ﻣتري باشﺪ‪ ،‬روي ‪ ١‬يعني ‪ ١٠٠‬ﻣتر تنظيم كنيﺪ و بـا قلـقگيـري بـﻪ هـﺪف‬
‫خواهيﺪ زد‪.‬‬
‫قلقگيري‪ :‬عملي است كﻪ در ﻣيﺪان تير‪ ،‬قبل از تيرانﺪازي براي بﻪدسـت آوردن‬
‫دقت سﻼح انجام ﻣيگيرد‪ .‬چنﺪين روش براي قلقگيري وجود دارد كـﻪ يـك روش‬
‫آن را تشريﺢ ﻣيكنيم‪ .‬تعﺪاد ‪ ٣‬تير قلق را بﻪ دقت بﻪ وسط خال سياه نشـانﻪروي و‬
‫شليك ﻣيكنيم بعﺪ از انجام تيرانﺪازي بﻪ جلوي سيبل ﻣيرويم و با ﻣﺤـل برخـورد‬
‫‪ ٣‬گلولﻪ بﻪ سيبل‪ ،‬تشكيل يك ﻣثلث ﻣيدهيم‪.‬‬
‫حال ﻣركز ﻣثلث را پيﺪا نموده و بﻪ وسط خال سياه وصل ﻣيكنيم و همان خط‬
‫را بﻪ همان انﺪازه اﻣتﺪاد ﻣيدهيم تا قرينﻪ ﻣركز ﻣثلث نسبت بﻪ خال سياه بﻪدسـت‬
‫آيﺪ‪ .‬بعﺪ از بﻪدست آوردن قلق سﻼح و پيﺪا كردن ﻣﺤل قرينﻪ بﻪجـاي خـال سـياه‬
‫ﻣركز قرينﻪاي را كﻪ بﻪدست آﻣﺪه را نشانﻪگيري و شليك ﻣيكنيم‪.‬‬
‫نكتﻪ بعﺪي اينكﻪ اگر گلولﻪ شليك شﺪه انﺤراف بﻪ چپ يا راست دارد شما براي‬
‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬ ‫‪٢٦‬‬

‫تنظيم اسلﺤﻪ ﻻزم نيست كﻪ بﻪ ﻣگسك دست بزنيﺪ بلكﻪ اگر گلولﻪ ﻣـثﻼً نـيم ﻣتـر‬
‫سمت راست ﻣركز سيبل خورده شما بايﺪ براي شليك بعﺪي نيم ﻣتر سـمت چـپ‬
‫ﻣركز سيبل را هﺪف بگيريﺪ‪.‬‬
‫نكتﻪ ديگر اينكﻪ ﻻزم نيست نفستان را حبس كنيﺪ‪ .‬شما از نيم ﻣتر پايينتـر از‬
‫ﻣركز سيبل هﺪف بگيريﺪ بﻪ سمت باﻻ حركت كنيﺪ‪ .‬بﻪ ﻣﺤض اينكﻪ ﻣركـز سـيبل‬
‫رويت شﺪ‪ ،‬شليك كنيﺪ‪ .‬بهتر است اينكار را براي سﻪ ﻣرتبـﻪ تكـرار كنيـﺪ و دفعـة‬
‫سوم شليك كنيﺪ‪.‬‬

‫‪ ٢-١-٢‬وﺿعيت صحيح تيراندازي‬

‫رعايت نكات ضروري در تيرانﺪازي نﻘش ﻣهمي دارد كﻪ در پايين ضمن توضـيﺢ‬
‫حاﻻت ﻣختلف تيرانﺪازي‪ ،‬نكات ضروري را نيز گوشزد ﻣيكنيم‪.‬‬
‫‪ -١‬حالت ايستاده‪ :‬در وضعيت ايستاده پاها بﻪ انﺪازه عرض شانﻪ باز شﺪه و بعـﺪ‬
‫پاي راست را بﻪ همان انﺪازه بﻪ طرف عﻘب ﻣيكشيم )بﻪطوري كﻪ پاي راست عمود‬
‫بر پاي چپ باشﺪ( و بﺪن كمي ﻣتمايل بﻪ جلو باشﺪ‪ .‬ﻣﺤل قنـﺪاق در گـودي شـانﻪ‬
‫زير استخوان ترقوه‪ ،‬دست راست روي دستگاه چكاننﺪه‪ ،‬انگشت سـبابﻪ روي ﻣاشـﻪ‪،‬‬
‫انگشت شست روي ضاﻣن و با دست چپ رو پوش لولﻪ را ﻣيگيريم‪.‬‬
‫در اين وضعيت اﻣكان هﺪف قرارگرفتن بسيار زياد است ولي بيشترين برد ديـﺪ را‬
‫براي تيرانﺪاز فراهم ﻣيكنﺪ‪ .‬ﻣعموﻻً در اين حالـت دقـت كمتـري هـم وجـود دارد‪.‬‬
‫حالت ايستاده براي شليك در حالتي است كﻪ فرد قصﺪ تغيير ﻣوضع تيرانـﺪازي يـا‬
‫حالت هجوﻣي داشتﻪ باشﺪ‪ .‬حالت هجوﻣي ﻣخـتص سـﻼحهـاي نظـاﻣي اسـت كـﻪ‬
‫وضعيت برگﻪ ناظم آتش در حالت رگبار قرار ﻣيگيرد‪.‬‬
‫‪ -٢‬حالت نشسته‪ :‬در اين حالت پاي چپ عمود بر زﻣين‪ ،‬كـف پـاي راسـت يـا‬
‫كاﻣﻼً زير نشيمنگاه قرار ﻣيگيرد و يا پنجﻪ روي زﻣين و پاشنﻪ زير نشيمنگاه قرار‬
 ‫‪٢٧‬‬ ‫سﻼح سازماني‬

‫گرفتﻪ و دست چپ روپوش لولﻪ و دست راست قبضﻪ تﭙانچﻪاي شكل را ﻣيگيرد‪.‬‬
‫اين حالت براي شليك در حالت نيمﻪ اختفاء و يا كمين است‪ .‬در اين وضـعيت‬
‫تيرانﺪاز ﻣيﺪان ديﺪ كمتري داشتﻪ ولي با دقت بيشتري ﻣـيتوانـﺪ نشـانﻪروي كنـﺪ‪.‬‬
‫حالت چمباتمﻪ نوعي از وضعيت نشستﻪ است كﻪ براي شليك با دقت بيشـتري بـﻪ‬
‫هﺪف ﻣناسب ﻣيباشﺪ‪ .‬ضمن آنكﻪ تيرانﺪاز كمتـر ديـﺪه ﻣيشـود و اﻣكـان اصـابت‬
‫گلولﻪ بﻪ وي كمتر است‪.‬‬
‫‪ -٣‬حالت درازكش‪ :‬از بنﺪ استفاده كرده و اسلﺤﻪ را بﻪ سينﻪ ﻣيچسبانيم و بـﻪ‬
‫اين ترتيب عمل ﻣيكنيم‪ .‬پاي چپ ﻣاننﺪ حالت ايستاده جلو ﻣيآيـﺪ‪ ،‬پـاي راسـت‬
‫زانو زده بر روي زﻣين تكيﻪ ﻣيكنﺪ‪ .‬دست راست روي زﻣين قـرار ﻣـيگيـرد‪ ،‬پـاي‬
‫چپ را همزﻣان با خوابيﺪن بﺪن و قرار گرفتن آرنج روي زﻣين دراز ﻣيكنيم‪ ،‬بﺪون‬
‫اينكﻪ اسلﺤﻪ با زﻣين تماس حاصل كنﺪ‪ .‬در اين حالت كﻪ پاها دو برابر عرض شانﻪ‬
‫باز و آرنجها روي زﻣين قرار ﻣيگيرد‪ ،‬نشانﻪروي و تيرانﺪازي ﻣيكنيم‪ .‬اين وضـعيت‬
‫ايﺪهآلترين حالت تيرانﺪازي براي اختفاء اسـت‪ .‬در ايـن وضـعيت تيرانـﺪاز تسـلط‬
‫بيشتري هنگام نشانﻪروي دارد‪ .‬ﻣعموﻻً در اين وضعيت ﻣيﺪان ديﺪ بسيار كم است‪.‬‬
‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬ ‫‪٢٨‬‬

‫حالتهاي تيراندازي‬

‫‪ ٢-١-٣‬عمﻞ انگشت روي ماشه‬

‫اين عمل يكي از اعمال بسيار ﻣهم در ﻣواقع تيرانﺪازي است و در ﻣـورد آن بايـﺪ‬
‫بﻪ نكات زير توجﻪ كرد‪:‬‬
‫‪ -١‬دقت كنيﺪ كﻪ اسلﺤﻪ كاﻣﻼً ﻣستﻘر شﺪه باشﺪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬براي كشيﺪن ﻣاشﻪ از بنﺪ دوم انگشت سبابﻪ استفاده كنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٣‬يك نشانﻪروي اوليﻪ انجام دهيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٤‬كشيﺪن قوزك اول )گرفتن خﻼصي( و نگـﻪ داشـتن آن )وقتـي كـﻪ ‪ ٣/١‬اول‬
‫ﻣاشﻪ را ﻣيكشيم تفنگ عمل نميكنﺪ(‪.‬‬
‫‪ -٥‬در ﻣوقع نفس كشيﺪن قفسﻪ سينﻪ حركت ﻣيكنﺪ و اين حركت در وضـعيت‬
‫تفنگ اثر ﻣيگذارد بايﺪ ﻣوقع تيرانﺪازي‪ ،‬نفس را در سينﻪ حبس كنيم‪.‬‬
‫‪ -٦‬اكنون كﻪ هيﭻگونـﻪ حركتـي ناخودآگـاه در تفنـگ ايجـاد نميشـود‪ .‬دوبـاره‬
‫نشانﻪروي دقيق كرده و آﻣاده شليك ﻣيشويم‪.‬‬
‫‪ -٧‬وقتيكﻪ ‪ ٣/٢‬بﻘيﻪ ﻣاشﻪ را ﻣيكشيم‪ ،‬چخماق رها شﺪه و تفنگ شليك ﻣيكنﺪ‪.‬‬
 ‫‪٢٩‬‬ ‫سﻼح سازماني‬

‫‪ ٢-١-٤‬تﺨمين مسافت‬
‫تخمين ﻣسافت تمرين زيادي ﻻزم دارد‪ .‬براي تمرين‪ ،‬فاصلﻪ خودتـان را تـا يـك‬
‫جسم در نظر گرفتﻪ‪ ،‬فاصلﻪ آنرا تخمين بزنيﺪ و بعﺪ قﺪم شـمار كنيـﺪ )حـﺪوداً هـر‬
‫‪ ١٢٥‬قﺪم صﺪ ﻣتر ﻣيباشﺪ و هر ‪ ٥/١٢‬قﺪم ده ﻣتر ﻣيباشﺪ(‪ .‬تكرار اينكار با هـﺪف‬
‫هاي ﻣختلف با فاصلﻪهاي ﻣختلف تخمين زده شﺪه‪ ،‬اختﻼف فاصـلﻪ تخمينـي را بـا‬
‫فاصلﻪ حﻘيﻘي بﻪدست آﻣﺪه توسط قﺪم شمار كم ﻣيكنﺪ و كﻼً درصﺪ خطاي ﻣـا را‬
‫پايين ﻣيآورد‪.‬‬

‫‪ ٢-١-٥‬تيراندازي با آهنگ منظم و مداوم‬

‫در تيرانﺪازي بايﺪ فاصلﻪ بين تيرها با هم ﻣتناسب باشﺪ‪ .‬يعني نبايﺪ تيرها با فاصلﻪ‬
‫زﻣاني ﻣختلف شليك شونﺪ‪ .‬زيرا اين اختﻼف فاصـلﻪ در شـليكهـا باعـث تـنفس و‬
‫تكان خوردن اسلﺤﻪ و اين تكانها باعث جابﻪجايي خط نشانﻪروي ﻣيشود‪.‬‬

‫‪ ٢-١-٦‬عوامﻞ موثر در تيراندازي‬

‫الف( اعتماد بنفس ب( تمركز ج( راحت بودن ﻣﺤل تيرانﺪازي د( قلقگيري‬
‫ه( اطمينان از سالم بودن سﻼح و( همنوع و سالم بودن فشنگها‬

‫‪ ٢-٢‬تيراندازي با حالت تك تير‬

‫‪ -١‬فشنگها را در خشاب جا زده و خشاب را در سﻼح جا بزنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬برگﻪ ناظم آتش كﻪ تنظيم كننﺪه وضعيت شليك است )حالـت بـاﻻ ضـاﻣن‪،‬‬
‫حالت وسط رگبار‪ ،‬حالت پايين تك تير( را روي تك تير قرار دهيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٣‬گلنگﺪن را تا تﻪ كشيﺪه و رها كنيﺪ‪ .‬اجازه دهيﺪ خود بـر سـر جـاي اول بـاز‬
‫گردد‪ ،‬چون برگردانﺪن گلنگﺪن با دست كﻪ آرامتر از قﺪرت فنر است ﻣمكـن اسـت‬
‫باعث شود كﻪ سﻼح پر نشود‪.‬‬
‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬ ‫‪٣٠‬‬

‫‪ -٤‬سﭙس هﺪف گيري كرده و ﻣاشﻪ را بكشيﺪ و شليك كنيﺪ‪.‬‬

‫نكتﻪ اول‪ :‬اگر ضرورتي براي تيرانﺪازي نيست‪ ،‬خشاب را از سﻼح بيرون بياوريـﺪ و‬
‫سعي كنيﺪ سﻼح هميشﻪ روي وضعيت ضاﻣن )غيرﻣسلﺢ( باشﺪ‪.‬‬
‫نكتﻪ دوم‪ :‬در خشابهاي اين سﻼح‪ ،‬فشـنگ ﻣعكـوس نيـز جـا ﻣـيخـورد پـس‬
‫ﻣواظب باشيﺪ فشنگ را ﻣعكوس در خشاب قرار نﺪهيﺪ‪.‬‬
‫نكتﻪ سوم‪ :‬هرگز ﻣهمات )فشنگها( سﻼح را در ﻣعرض حرارت شﺪيﺪ قرار نﺪهيـﺪ‬
‫و همينطور از ضربﻪ زدن بﻪ تﻪ فشنگ )قسمت چاشني( خودداري كنيﺪ‪.‬‬
‫نكتﻪ چهارم‪ :‬براي اطمينان از خالي بودن سﻼح‪ ،‬آنرا روي وضـعيت تـك تيـر يـا‬
‫رگبار قرار داده و بﻪ سمت آسمان شليك كنيﺪ‪.‬‬

‫‪ ٢-٣‬قوانين و مقررات ميدان تير‬

‫‪ -١‬ايمني يك ﻣيﺪان تير تا حﺪود زيادي بﻪ شرايط ﻣﺤل‪ ،‬انضباط ﻣيﺪان و آﻣوزش‬
‫قبلي تيرانﺪازان توسط ﻣربيان و سرپرستان آنها بستگي دارد‪.‬‬
‫‪ -٢‬بﻪ ﻣنظور حفظ جـان و ايمنـي تيــرانﺪازان‪ ،‬پرسنـل ﻣيﺪان و ناظران‪ ،‬ايجاب‬
‫ﻣــيكنﺪ كﻪ در ﻣوقــع استفاده و جابﻪجا كردن سـﻼح در ﻣيـﺪان‪ ،‬دقت و احتياط‬
‫فوقالعادهاي ﻣعمول شود‪ .‬رعايت و انضـباط فـردي از طـرف همـﻪ كسـاني كـﻪ در‬
‫ﻣيﺪان هستنﺪ ضروري است و چنانچﻪ انضباط فردي وجود نﺪاشـتﻪ باشـﺪ‪ ،‬وظيفـﻪ‬
‫ﻣسئولين ﻣيﺪان است كﻪ انضباط را برقرار كننﺪ‪.‬‬
‫‪ -٣‬همچنين وظيفﻪ تيرانﺪازان و ﻣسئولين آنها است كﻪ در انجام ايـن ﻣﻘـررات و‬
‫برقراري نظم با پرسنل ﻣيﺪان همكاري كننﺪ‪ .‬بﻪ ﻣنظور حفظ ايمني‪ ،‬افسـر ﻣيـﺪان‬
‫هر زﻣان كﻪ ﻻزم بﺪانﺪ ﻣيتوانﺪ تيرانﺪازي را ﻣتوقف كنﺪ‪ .‬تيرانﺪازان و ﻣسئولين آنها‬
‫ﻣيبايستي فوراً افسران ﻣيﺪان را از هر ﻣوضوعي كﻪ ﻣمكن است خطرناك بـوده يـا‬
‫ﻣنجر بﻪ بروز حادثﻪاي شود‪ ،‬ﻣطلع سازنﺪ‪.‬‬
 ‫‪٣١‬‬ ‫سﻼح سازماني‬

‫‪ -٤‬هيﭻ كس بﻪ جزء ﻣسئولين كنترل سﻼح يا افسران ﻣيﺪان‪ ،‬ﻣجاز نيسـت كـﻪ‬
‫بﺪون اجازه بﻪ تجهيزات تيرانﺪاز دست بزنﺪ‪ .‬اين كنترل بايﺪ در حضور خود تيرانﺪاز‬
‫انجام گيرد‪ .‬بﻪﻣنظور حفظ ايمني در تماﻣي اوقات ﻣيبايست نسبت بﻪ حمل سـﻼح‬
‫نهايت دقت و توجﻪ را ﻣبذول داشت‪.‬‬
‫‪ -٥‬سﻼحها بايﺪ در خط آتش و تنها بعﺪ از دستور يا عﻼﻣت شروع تيرانـﺪازي يـا‬
‫پر كردن‪ ،‬فشنگگذاري شود‪ .‬بعﺪ از شليك آخرين گلولﻪ و قبل از ترك خط آتـش‬
‫تيرانﺪاز بايﺪ اطمينان پيﺪا كنﺪ كﻪ هيﭻ فشنگي در جان لولﻪ يا خشاب وجود نﺪارد‬
‫و اطمينان افسر ﻣيﺪان را بﻪ اين ﻣسالﻪ جلب كنﺪ‪.‬‬
‫‪ -٦‬تيرانﺪازي خشك و نشانﻪ روي تمريني تنها با اجازه افسـر ﻣيـﺪان و ﻣنﺤصـراً‬
‫در خط آتش يا ﻣﺤل تعيين شﺪه ﻣجاز ﻣيباشﺪ‪ .‬جا بﻪجا كردن يا دستكاري سـﻼح‬
‫هنگاﻣيكﻪ پرسنل اجرايي در جلوي خـط آتـش هسـتنﺪ ﻣجـاز نميباشـﺪ‪ .‬تمـاﻣي‬
‫سﻼحها ﻣيبايست كﻪ خالي نگﻪ داشتﻪ شونﺪ‪ .‬ﻣگر در خـط آتـش و بعـﺪ از اينكـﻪ‬
‫دستور يا عﻼﻣت شروع تيرانﺪازي داده شود‪ .‬هنگاﻣي كﻪ فرﻣان توقف يا قطع آتـش‬
‫داده شﺪ‪ ،‬تيرانﺪازي بايﺪ فوراً ﻣتوقـف شـود و تيرانـﺪازان بﻼفاصـلﻪ اسـلﺤﻪ خـود را‬
‫فشنگ برداري كرده و اسلﺤﻪ را بﻪ ضاﻣن قرار دهنﺪ‪ .‬شروع ﻣجﺪد تيرانـﺪازي تنهـا‬
‫ﻣنوط بﻪ زﻣاني است كﻪ دستور يا عﻼﻣت شروع تيرانﺪازي ﻣجﺪد داده شود‪.‬‬

‫‪ ٢-٤‬نكات ايمني در ميدان تير‬

‫‪ -١‬زﻣاني كﻪ تيرانﺪاز وارد سالن تيرانﺪازي و يا ﻣيﺪان تير ﻣيشود‪ ،‬سﻼح او بايﺪ تـا‬
‫زﻣانيكﻪ در خط آتش قرار ﻣيگيرد در جعبﻪ يا ﻣﺤفظـﻪ قـرار داشـتﻪ باشـﺪ و اگـر‬
‫جعبﻪاي نﺪارد بايستي قبل از ورود بﻪ سالن‪ ،‬خشاب سﻼح خارج و گلنگﺪن آن بـاز‬
‫باشﺪ و تا قبل از شروع تيرانﺪازي نيز باز باقي بمانﺪ‪.‬‬
‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬ ‫‪٣٢‬‬

‫‪ -٢‬هميشﻪ سﻼح را هنگام خارج كردن از جعبﻪ يا ﻣﺤفظﻪ و يا گـرفتن از ديگـران‬

‫يا دادن آن بﻪ ديگران و هنگاﻣي كﻪ آنرا بﻪ خط آتش ﻣيبريﺪ‪ ،‬اﻣتﺤان كنيـﺪ تـا از‬
‫خالي بودن آن ﻣطمئن شويﺪ‪.‬‬
‫‪ -٣‬تا آنجا كﻪ ﻣمكن اسـت سـﻼح و ﻣهمـات را بﻪصـورت جﺪاگانـﻪ و دور از هـم‬
‫نگﻪ داريﺪ‪.‬‬
‫‪ -٤‬هرگز بﻪ سﻼح كسي بﺪون اجازه و حضور او دست نزنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٥‬هنگام انجام تمرينات خشك حتي در صورت اطمينان از خالي بودن سﻼح‪ ،‬آن‬
‫را بﻪ سمت هﺪف يا ﻣﺤل اﻣن نشانﻪ روي كنيﺪ‪.‬‬
‫همچنــين برخــي از نكــات ايمنــي كــﻪ در خــط آتــش بايــﺪ ﻣــورد توجــﻪ قــرار‬
‫گيرد عبارتنﺪ‪:‬‬
‫‪ -١‬از دست زدن بﻪ سﻼح ﻣاداﻣي كﻪ كسي در جلوي خط آتش قرار دارد )جهت‬
‫دادن نمره و يا تعويض هﺪف( خودداري كنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬هنگام گرفتن سﻼح در ﻣيﺪان تيرانﺪازي آن را بﻪ سمت پايين نگﻪ داريﺪ‪.‬‬
‫‪ -٣‬تنها سﻼح را با دستور )پركنيﺪ( كـﻪ از ناحيـﻪ افسـر ﻣيـﺪان صـادر ﻣيشـود‪،‬‬
‫پركنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٤‬اگر در حين تيرانﺪازي بﻪ هر علتي فرﻣان آتش بس داده شﺪ‪ ،‬فـوراً تفنـگ را‬
‫بﻪ ضاﻣن كرده خشاب را خارج نموده و تفنگ را روي زﻣين قرار دهيـﺪ‪ .‬بـﻪ نﺤـوي‬
‫كﻪ سر لولﻪ بﻪ طرف جلو و دستگيره آتش رو بﻪ باﻻ باشﺪ‪.‬‬
‫‪ -٥‬بﻪ ﻣﺤـض شـنيﺪن فرﻣـان خـالي كنيـﺪ‪ ،‬سـﻼح خـود را خـالي و خشـاب را‬
‫خارج كنيﺪ‪.‬‬
‫‪ -٦‬در صورت بروز هرگونﻪ اشكالي در سﻼح‪ ،‬فﻘط سـﻼح را روي زﻣـين يـا ﻣيـز‬
‫گذاشتﻪ و دست خود را باﻻ ببريﺪ‪.‬‬
 ‫‪٣٣‬‬ ‫سﻼح سازماني‬

‫‪ -٧‬بعﺪ از اتمام تيرانﺪازي و خارج نمودن سﻼح از خط آتش و قبـل از قـرار دادن‬
‫آن در جعبﻪ يا ﻣﺤفظﻪ ﻣخصوص‪ ،‬ﻣجﺪداً آن را اﻣتﺤان كنيﺪ تا ﻣطمئن شـويﺪ كـﻪ‬
‫سﻼحتان خالي است‪.‬‬
‫بسته آموزشي راهنماي محيط بان‬ ‫‪٣٤‬‬

‫خودآزمايي‬
‫‪ -١‬برگﻪ ناظم آتش در سﻼح كﻼشينكف داراي چنﺪ وضعيت است؟‬
‫‪ -٢‬برد ﻣوثر‪ ،‬ﻣفيﺪ و نهايي سﻼح كﻼشينكف چﻪ ﻣيزان است؟‬
‫‪ -٣‬كاليبر سﻼح كﻼشينكف چنﺪ است؟‬
‫‪ -٤‬قطعات سﻼح كﻼشينكف را نام ببريﺪ؟‬
‫‪ -٥‬باز كردن و بستن سﻼح كﻼشينكف شاﻣل چﻪ ﻣراحلي است؟‬
‫‪ -٦‬عمل ﻣراحل تيرانﺪازي با حالت تك تير در ﻣيﺪان تير را ذكر كنيﺪ؟‬
‫‪ -٧‬براي اطمينان از خالي بودن سﻼح پس از تيرانﺪازي چگونﻪ عمل ﻣيكنيم؟‬
‫‪ -٨‬برخي از قوانين ﻣيﺪان تير را شرح دهيﺪ؟‬
‫‪ -٩‬هنگام تيرانﺪازي كﺪام نكات ايمني ﻻزم است ﻣورد توجﻪ قرار گيرد؟‬
‫‪ -١٠‬باز كردن و بستن سﻼح كﻼشينكف شاﻣل چﻪ ﻣراحلي است؟‬
‫‪ -١١‬در نظافت و نگهﺪاري از سﻼح كﻼشينكف چﻪ نكاتي را بايﺪ رعايت كرد؟‬
‫‪ -١٢‬برخي از رايجترين گيرهاي سﻼح كﻼشينكف و نﺤوه رفع آن را بيان كنيﺪ؟‬
‫‪ -١٣‬اصول تيرانﺪازي كﺪاﻣنﺪ؟‬
‫‪ -١٤‬ﻣراحل نشانﻪروي را توضيﺢ دهيﺪ؟‬
‫‪ -١٥‬حالتهاي تيرانﺪازي كﺪاﻣنﺪ؟‬
‫‪ -١٦‬در هنگام قرار گرفتن انگشت بر روي ﻣاشﻪ براي تيرانﺪازي چﻪ نكـاتي را بايـﺪ‬
‫ﻣورد توجﻪ قرار داد؟‬
 ‫‪٣٥‬‬ ‫سﻼح سازماني‬

‫منابع و مأخذ‬
‫‪ -١‬اصول و فنون تيرانﺪازي در عمل؛ سيﺪعلي حسينيﻣﻘﺪم‪ ،‬قاسم اقليمي‪ ،‬حسين‬
‫ابراهيمي الونﺪ؛ دانشگاه علوم انتظاﻣي ناجا ؛ ‪١٣٩٦‬‬
‫‪ -٢‬سايت اينترنتي انجمن تخصصي تيرانﺪازان پارسي؛ ‪١٣٩٧‬‬
‫‪ www.persian-shooters.ir‬؛ ‪Persian-Shooters‬‬
‫‪ -٣‬سايت اينترنتي نظاﻣي "آي آر" ارتش؛ ‪www.irartesh.ir‬‬
‫بسته آموزشی راهنمای محیط بان‬
‫لیست عناوین بسته آموزشی راهنمای محیطبان‬
‫‪ -18‬سالمتی و بهداشت‬
‫‪ -19‬ارتباط مؤثر با جوامع محلی‬
‫‪ -20‬شناخت مناطق حفاظت شده‬
‫‪ -21‬ضابطین دادگستری‬
‫‪ -22‬شناخت و حفاظت محیطزیست‬
‫‪ -23‬آالیندههای محیطزیست‬
‫(آلودگی آب و خاک)‬
‫‪ -24‬آالیندههای محیطزیست‬
‫(آلودگی صوت و پرتو)‬
‫‪ -25‬آالیندههای محیطزیست‬
‫(آلودگی هوا و گرد و غبار)‬
‫‪ -26‬حیات وحش (مبانی فنون‬
‫مدیریت حیات وحش)‬
‫‪ -27‬حیاتوحش (آشنایی با آبزیان)‬
‫‪ -28‬حیاتوحش (پستانداران ایران)‬
‫‪ -29‬حیاتوحش (بیماریهای‬
‫حیات وحش)‬
‫‪ -30‬مبانی قوانین و مقررات‬
‫محیطزیست‬
‫‪36‬‬
‫‪ -1‬امداد و نجات (اصول و مبانی)‬
‫‪ -2‬امداد و نجات (سوانح و حوادث)‬
‫‪ -3‬امداد و نجات (اطفاء حریق)‬
‫‪ -4‬کمکهای اولیه (اصول و مبانی)‬
‫‪ -5‬کمکهای اولیه (سوختگی و‬
‫مسمومیت)‬
‫‪ -6‬کمکهای اولیه (گزیدگی و‬
‫گازگرفتگی حیوانات)‬
‫‪ -7‬کمک های اولیه (خونریزی و‬
‫شکستگی)‬
‫‪ -8‬کنترل خشم‬
‫‪ -9‬سالح سازمانی‬
‫‪ -10‬بازرسی نفر‪ ،‬خودرو و اماکن‬
‫‪ -11‬دستگیری و بازداشت‬
‫‪ -12‬تنوع گیاهی ایران‬
‫‪ -13‬پیشگیری و اطفاء حریق‬
‫‪ -14‬جهتیابی و نقشهخوانی‬
‫‪ -15‬جی پی اس‬
‫‪ -16‬بیسیم‬
‫‪ -17‬حفاظت اطالعات‬
 ‫ﺳﺎزﻣﺎن �ﻔﺎ�ﺖ ���ﻂ ز��ﺖ‬
‫�ﻌﺎو�� آ�ﻮزش و �ﺸﺎ �ر� �ی ��د�ﯽ‬ ‫دا�ه ���ﻂ ز��ﺖ‬
‫���� آ�ﻮزش ���ﻂ ز��ﺖ و ���� ���ﻂ ﺑﺎن‬