UT 8.

SEGURIDADE E SAÚDE NO
TRABALLO

 Relación traballo – saúde

 Condicións de traballo
 Danos profesionais
 Obrigas en materia de PRL
 Organismos públicos

1
 RELACIÓN TRABALLO-SAÚDE

TRABALLO SAÚDE
necesita
modifica perxudica

orixina RISCO provoca

AMBIENTE DANO
PROFESIONAL

PREVENCIÓN PROTECCIÓN

Evitar ou disminuir Cando non se pode

os riscos derivados evitar o risco, trata
do traballo a un de disminuir o
nivel tolerable. dano.
Actuación a priori Actuación a
Actúa sobre a causa posteriori
do risco para Actúa sobre o
evitalo traballador para
protexelo
2
 CONCEPTO DE SAÚDE

Saúde
Saúde psíquica
física

Saúde
social

SAÚDE

OMS: Completo estado de benestar físico, psíquico e social, e non só a

ausencia de enfermidade
3
 CONCEPTOS BÁSICOS
• Posibilidade de que un traballador sufra un daño derivado do
traballo, que rompe o equilibrio de saúde física, mental e
Risco laboral
social. A gravidade do risco dependerá de probabilidade e
severidade

• Enfermidades, patoloxías ou lesións sufridas a causa do

Dano derivado do traballo
traballo

• Calquera máquina, aparato, instrumento ou instalación

Equipos de traballo utilizada no traballo

• Calquera característica do traballo que pode ter unha

influencia significativa na xeración de riscos:
• Características xerais dos locales, instalacións, equipos
Condicións de traballo produtos,… existentes no centro de traballo
• Natureza dos axentes físicos, químicos e biolóxicos
• Procedementos para a utilización dos axentes anteriores
• Organización e ordenación do traballo

Equipos de protección
• Levado polo traballador para protexelo dos riscos existentes
individual 4
no traballo
CONDICIÓNS DE TRABALLO OU FACTORES DE RISCO
• Lugares de traballo (locais e instalacións). Suelos, espacios de traballo,
escaleiras, pasillos, saídas de emerxencia
Condicións de
seguridade • Equipos de traballo: máquinas, ferramentas e vehículos de transporte

• Físicas: enerxías agresivas que teñen lugar no mediao ambiente laboral, e que
en determindada intensidade poden producir accidentes. Ex: ruido, vibracións,
calor, iluminación, radiacións,..
Condicións • Químicas: sustancias inertes que poden presentarse en forma sólida, líquida ou
medioambientais gaseosa, e que en determinadas concentracións producen EP, como gases,
fumes,…
• Biolóxicas: microorganismos que en determinados niveis de presenza poden
producir enfermidades infecciosas, parasitarias ou tóxicas, como bacterias, virus,
fungos,…
• Esixencias físicas (carga física) da tarefa, como movementos repetitivos,
Condicións posturas inadecuadas, manipulación manual de cargas,..
ergonómicas /Carga • Esixencias mentais (carga mental), como nivel de atención, de
de traballo responsabilidade, de apremio de tempo,..

• Son os chamados factores organizativos ou psicosociais

Condicións
psicosociais/ • Forma de estructurar o traballo, tanto no contido, como nos tempos como na
Organización do organización
traballo 5
 . FACTORES DE RISCOS DANOS E TÉCNICAS.

FACTORES DE
RISCO OU TÉCNICA DE
RISCO DANO
CONDICIÓNS Prevención Protección PREVENCIÓN
DE TRABALLO

Condicións de Seguridade no
Risco de seguridade Accidente de traballo traballo
seguridade

Hixiene
Condicións Risco físico químico Enfermidade
medioambientais biolóxico profesional industrial

Condicións
ergonómicas/Carga Carga de traballo Fatiga Ergonomía
de traballo

Condicións
psicosociais/Organiza Risco organizativo Insatisfacción Psicosocioloxía
ción no traballo
6
 1.DANOS PROFESIONAIS:
Clasificación

ACCIDENTE DE SEGURIDADE NO
TRABALLO TRABALLO

ENFERMIDADE HIXIENE
PROFESIONAL INDUSTRIAL
DANOS TÉCNICAS
PROFESIONAIS DE LOITA

FATIGA ERGONOMÍA

INSATISFACCIÓN E
PSICOSOCIOLOXÍA
OUTROS

7
 1.DANOS PROFESIONAIS: Accidente de traballo
SUPOSTOS DE AT
• Que sucede no camiño da casa ao
Accidente in itinere
traballo
CONCEPTO
Debidos ao desempeño • Representante sindical que sofre un
Suceso anormal, non querido nen de cargos electivos accidente de coche ó voltar dunha
desexado, que interrompe de forma sindicais negociación colectiva
súbita o traballo e produce danos ás Pola realización de
persoas ou ás cousas tarefas distintas ás da • Xefe de cociña que rompe un pe cando
súa categoría fregaba o chan
REQUISITOS LEGAIS DUN AT profesional
• Traballo por conta allea/ propia. • Facer algo encomendado polo xefe fora da
• Lesión corporal. Accidente en misión
empresa,. Ex. asistir a un enterro dun cliente
• Derivado do traballo realizado
CAUSAS Debidos a actos de • Camarero dun chiringuito de praia que
Factores técnicos ou condicións salvamento rescata a un bañista
perigosas . Ex máquina sen
dispositivo de seguridade Enfermidades debidas ao
• Estrés laboral dunha funcionaria(que non se
Factores humanos ou actos traballo e non
recolle como EP), foi declarado AT
declaradas profesionais
inseguros. Ex. Abrir o forno sen
Enfermidadades
guantes padecidas antes do • Alerxia previa agudizada por un ambiente
TÉCNICA: accidente, que se pulvíxeno.
complican por éste
SEGURIDADE NO TRABALLO
Técnica de loita contra os accidentes Enfermidades
• Diabetes desencadeada polo tratamento
desencadeadas a raíz do
de traballo médico recetado por unha fractura. 8
accidente
NON SE CONSIDERA AT:
Imprudencia temeraria do Se actúa de maneira contraria ás
traballador normas, instrucións ou ordes
dadas polo empresario, con
menosprecio da seguridade
Forza maior extraña ao traballo Que non garde relación co
traballo, por exemplo atentado
terrorista
Dolo O traballador intencionadamente
provoca un accidente para poder
percibir a prestación de
incapacidade temporal
A imprudencia profesional derivada dun exceso de confianza do
traballador derivado da realización da tarefa sí se considera AT

9
 1.DANOS PROFESIONAIS:
Enfermidade profesional
GRUPOS DE EP SEGÚN O CADRO DE EP
(RD 1299/2006)
CONCEPTO
1.AXENTES Benzolismo (benceno)
• Patoloxía producida pola presencia, no medio QUÍMICOS
ambiente de traballo, de contaminantes físicos,
químicos ou biolóxicos, nunha cantidade 2.AXENTES FÍSICOS Xordeira (ruído)
superior á tolerable Enf osteoarticulares
(vibracións)
Enf. posturas forzadas e
REQUISITOS LEGAIS DA EP
movementos repetitivos
• Traballo por conta allea ou propia 3.AXENTES Lexionella
• Enfermidade recollida no cadro BIOLÓXICOS SIDA (VIH)
• Actividade e axente causante recollida no cadro Hepatite vírica
4.INHALACIÓN DE Neumoconiosis
FACTORES DETERMINANTES SUSTANCIAS non Silicosis
icluidas noutros
• Concentración do contaminante
apartados
• Tempo de exposición
• Presencia simultánea de varios factores ENFERMIDADES DA Cancro de pel
• Características persoais do traballador PEL causadas por
axentes non
comprendidos noutros
TÉCNICA: HIXIENE INDUSTRIAL apartados
• Técnica de loita contra as EP, que intenta 6.AXENTES Asbestosis (asbesto)
modificar o medio ambiente de traballo CARCINOXÉNOS 10
 1.DANOS PROFESIONAIS:
Fatiga

CONCEPTO

• Disminución da capacidade física e mental

despois de realizar unha actividade FATIGA FÍSICA
provocada por distintos factores, como • Sensación desagradable de cansancio
exceso de carga de traballo, falta de e malestar, acompañada dunha
descanso,… disminución do rendemento, cando a
carga de traballo supera a capacidade
do individuo
TIPOS
FATIGA MENTAL
• Fatiga física • Maniféstase despois de ter realizado
unha tarefa que require constante
• Fatiga mental atención

TÉCNICA: ERGONOMÍA

• Técnica de loita contra a fatiga, que trata

de adaptar as condicións de traballo á
persoa, tanto nas súas características
fisiolóxicas como psicolóxicas 11
 1.DANOS PROFESIONAIS: Insatisfacción
CONCEPTO
• Fenómeno psíquico de repulsión cara o
traballo por non satisfacer as
expectativas e obxectivos da persoa
OUTROS
• ESTRÉS
• SÍNDROME DO QUEIMADO
• ACOSO OU MOBBING
TÉCNICA DE LOITA:
PSICOSOCIOLOXÍA
• Técnica de loita frente á insatisfacción,
que actúa sobre os factores
organizativos do traballo (psicolóxicos e
sociais), para humanizalos e facelos
apetecibles e satisfactorios.
ESTRÉS
Conxunto de reaccións psicolóxicas,
fisiolóxicas e conductuais ante aspectos
adversos do traballo (do contido, organización
ou entorno). Ven provocado polo
desequilibrio entre a demanda do traballo e a
capacidade de dar resposta do individuo
SÍNDROME DO QUEIMADO
Estrés de carácter crónico, no que se da un
agotamento emocional, cansancio físico e
psicolóxico. E unha sensación de incompetencia
por non atender axeitadamente as tarefas.
ACOSO
Hostigamento psicolóxico de forma sistemática
a unha persoa, a través de comentarios
inxuriosos, rirse públicamente de alguén,
ignoralo, non facer caso das súas opinións,… e,
en resumidas contas, facerlle a vida imposible
DEPRESIÓN
Tristeza profunda na que aparece inhibición
mental (perda de atención, memoria,..) e
inhibición motora
12
OBRIGAS DO EMPRESARIO

Equipos de Facilitará os equipos de traballo adecuados ao traballo a realizar

traballo
EPI Cando non se poidan evitar os riscos con medidas de protección colectiva deberá proporcionar EPIs
Información, Os traballadores deben recibir información sobre:
consulta e Riscos para a súa saúde
participación Medidas de prevención e protección
Medidas de emerxencia
Poderán participar en medidas para incrementar a seguridade no traballo

Formación Ao ingreso na empresa

Cambio de posto ou funcións
Cambio tecnolóxico, de equipos ou método de traballo
Medidas de Analizará as posibles situacións de emerxencia
emerxencia Adoitará medidas en primeiros auxilios, loita contra incencios e evacuación
En risco grave e inminente adoitará medidas para que os traballadores abandonen inmediatamente
posto
Vix. saúde Garantizarase unha vixilancia periódica, respetando intimidade e dignidade

Documentación Plan de prevención (Avaliación de riscos + Medidas de prevención)

Avaliación de riscos laborais
Recoñecementos médicos
Accidentes de traballo
Coordinac Se nun centro de traballo hai 2 ou máis empresas
En contratas e subcontratas
Colectivos Traballadoras embarazadas
sensibles Menores
Traballadores temporales 13
 DEREITOS E OBRIGAS DO TRABALLADOR
DEREITOS
Ser informados e consultados, así como
participar na adopción de medidas
Que se lles faciliten os EPIs
Recibir formación teórica
e práctica adecuadas
OBRIGAS
Interrupir a súa actividade e abandonar
o posto en caso de risco grave Utilizar correctamente os
dispositivos de seguridade
Vixilancia periódica da saúde
Informar a superior e a
Protección específica a traballadores traballadores designados para
sensibles a determinados riscos realizar actividades preventivas

Protección de Velar po-la súa seguridade, a

maternidade e menores de compañeiros e terceiros

Protección de traballadores Cooperar co empresario para

temporales e de ETT que garanta condicións seguras

14
 RESPONSABILIDADES E SANCIÓNS
RESPONSABILIDADES SANCIÓNS

Administrativa Incumplir as normas Empresario Económica

Peche de empresa
Paralización dos traballos
Recargo das prestacións
económicas da seguridade
social
Abono directo das
prestacións da seguridade
social
Traballador Amonestación
Suspensión de emprego e
soldo
Despido disciplinario
Civil Causar danos e perxuizos Ambos Indemnización por danos e
ás persoas perxuizos
Penal Cometer unha falta ou un Ambos Indemnización por danos e
delito tipificado no Código perxuizos
Penal Multa
Prisión 15
 ORGANISMOS PÚBLICOS
ORGANISMO
Organización Internacional do
Traballo (OIT)
Instituto Nacional de Seguridade e Analiza e estudia as condicións de
Hixiene no Traballo (INSHT)
Inspección de Traballo e
Seguridade Social (ITSS)
FUNCIÓNS
Organismo de Nacións Unidas
Creado para mellorar a seguridade e
saúde no traballo e as condicións de
traballo en todos os países
traballo para melloralas
Proporciona asistencia técnica en
prevención
Realiza investifación e formación
Asesora na elaboración da normativa
Vixila o cumprimento da normativa en
PRL
Visita ás empresas e propón sancións se
se incumple a normativa
16