PAGPAG REVIEWER  Pagpapaunlad ng personalidad ng tao.

“Reading
makes a man”
2nd SEMESTER - IDNANI
AYON SA MGA EKSPERTO, ANG PAGBASA AY

5 MAKRONG KASANAYAN LEO JAMES ENGLISH

 Pakikinig  Ang pagbasa ay pagbibigay kahulugan sa mga

 Pagsasalita nakasulat o nakalibag na mga salita
 Pagbasa
KENNETH GOODMAN
 Pagsulat
 Panonood  Saykolingguwistiks na panghuhula kung saan ang
nagbabasa ay bumubulong muli ng isang
PAGBASA mensahe o kaisipang hango sa tekstong binasa.
 Isang pakikipagtalasatasan ng awtor sa JAMES DEE VALENTINE
kaniyang mga mambabasa
 Isang proseso at isang kasanayan  Pinakapagkain ng utak
 Nakakapagpaunlad ng personalidad ng tao
JAMES COADY
TATLONG SANGKAP
 Pag-uugnay ng dating kaalaman sa binasang
 Babasahin na nagsisilbing tsanel o midyum ng konsepto
tao
LAYUNIN NG PAGBASA
 Awtor
 Mambabasa  Upang maaliw
 Upang tumaklas ng bagong kaalaman
APAT NA HAKBANG PAGBASA
 Mabatid ang iba pang karanasan at kapupulutan
PERSEPSIYON ng aral
 Nakapaglalakbay ang diwa
 Salita o yunit ng mga salitang ginamit sa akda  Nakapag-aaral sa ibang kultura at lahi

PAG-UNAWA MGA URI NG PAGBABASA

 Salita ayon sa kontekstong kahulugan ng mga  PAHAPYAW (SKIMMING)

ito  MABILISAN (RAPID READING)
REAKSIYON  PAARAL (STUDY READING)

 Ng mga mambabasa sa akda upang PAKSA

makapagbigay ng kaniyang saloobin,
pagsang-ayon o di-pagsang-ayon
INTEGRASYON
 Mambabasa upang magamit ang mga
natutuhan sa buhay
KATUTURAN AT KAHALAGAHAN
 Isang masining, maayos at tamang pagbabasa
ay nagiging kapaki-pakinabang sa mga
bumabasa at mga nakikinig
 Nagpapalawak ng kaalaman at nagpapalalim
ng pag-uunawa
 Paraan ng paglalakbay ng diwa, kaisipan, at
imahinasyon ng tao
 Ito ay tumutukoy sa diwa o ideya na binibigyang
pokus o atensiyon sa may akda
 Ang sentro ng isang teksto o diskurso.
 Pangkalahatan o sentral ng ideyang tinatalakay
sa isang sulatin
KATANGIAN NG PAKSA
 Ang katangian nito ay humikayat, mangatuwiran,
tumugon at magbigay kaalaman o impormasyon
TEKSTONG IMPORMATIBO
 Isang uri ng tekstong naglalahad ng tiyak na mga
impormasyon hinggil sa isang paksa, ito man ay
isang bagay, tao, lugar, hayop, isports, agham o
 siyensya, kasaysayan, gawain, paglalakbay,
heograpiya, kalawakan, panahon at iba pa.
 Daluyan ng makatotohanang impormasyon sa
mambabasa
 Tinatawag din itong "EKSPOSITORI"
 Kadalasang sinasagot ang mga batayang tanong na
"ASKPB"(ano, saan, kailan, paano, bakit)
 Obhetibo kaya limitado lamang ang pagkiling o
paglalapat ng damdamin ng may-akda sa paksa
 kongkreto at mapatutunayan ng mga ebidensya at
walang halong emosyon o pagkiling sa isang ideya.
ibinase ito sa mga tunay na pangyayari.
MGA GABAY NA TANONG SA PAGSUSURI
Mapagkakatiwalaan ba ang may- akda?
 Taong pinanggagalingan ng impormasyon
Makatotohanan ba ang mga impormasyon?
 Layunin ng may akda
Napapanahon ba ang impormasyong inilahad?
 Importansiya sa kasalukuyan
MGA URI NG TEKSTONG IMPORMATIBO
 Sanhi at bunga
 Paghahambing
 Pagbibigay depinisyon
 Paglilista ng klasipikasyon
SANHI AT BUNGA
 Gumagamit ng relasyon ng sanhi at bunga kung
saan ang isang pangyayari ang nagsisilbing sanhi
ng isang pangyayaring ibinunga nito.
PAGHAHAMBING
 Inihahambing ang mga konsepto o elemento na
makikita sa teksto upang maipakita ang
pagkakatulad at pagkakaiba nito.
PAGBIBIGAY-DEPINISYON
 Binibigyang-kahulugan ang isang bagay at ito ang
magsisilbing simula para mas palawakin pa ang
paksa batay sa depinisyon nito.
PAGLILISTA NG KLASIPIKASYON
 Ginagamit upang mas organisado at mas malinaw
na mailahad ang mga datos at impormasyon; at
upang mapagsama-sama ang mga magkakatulad.
ELEMENTO NG TEKSTONG IMPORMATIBO
 Pangunahing ideya
 Pantulong na kaisipan
 Mga estilo
 Paggamit ng mga larawang representasyon
 Pagbibigay diin sa mga mahahalagang teksto
 Pagsulat ng talasanggunian
KATANGIAN NG TEKSTONG IMPORMATIBO
 Naglalahad ito ng mga mahahalagang
impormasyon, bagong kaalaman, bagong
pangyayari, bagong paniniwala, mga bagong
impormasyon, at tiyak na detalye para sa
kabatiran ng mga mambabasa.
 Ang mga kaalaman ay nakaayos ng may
pagkakasunod-sunod at inilalahad nang buong
linaw at kaisahan.
 Karamihan sa mga impormasyon ay patungkol sa
mga bagay at paksang pinag- uusapan.
 Nagbibigay ito ng mga impormasyong
nakapagpapalawak ng kaalaman at nagbibigay-
linaw sa mga paksang inilalahad upang mawala
ang alinlangan.
 Naglalahad ng mga datos na nakatutulong sa
paglilinaw ng mga konsepto
 PAHAYAGAN – listahan
 ENCYCLOPEDIA – diksyunaryo

MGA TEKSTONG IMPORMATIBO
 sarili
 pamilya
 sambayanan
 bansa
DENOTASYON
 Kahulugan ng salita na matatagpuan sa
diskyunaryo
 Literal o totoong kahulugan ng salita
KONOTASYON
 Pansariling kahulugan ng isa o grupo ng mga tao sa
isang salita.
 Kahulugan ay iba sa karaniwang kahulugan
MGA PARAAN UPANG MAKILALA AGAD ANG PAKSA SA
TALATA PARTICULAR SA TEKSTONG IMPORMATIBO.
 Hanapin muna ang susing salita (key word) na
pinalawak sa talata.
 Tingnan ang una at huling pangungusap, maaaring
dito matagpuan agad ang sentro o pangunahing
tema ng talata.
 Basahin ulit at suriin ang pagkakaugnay-ugnay ng
mga pangungusap.
 Ang paksang pangungusap ay ang
pinakamahalagang bahagi ng talataan
 Binubuod ang pangkalahatang ideya ng talta
 Ipinahahayag ang inaasahang matutuhan ng
isang mambabasa sa kaniyang binabasa
 Nakatutulong rin ang mga salitang pahiwatig
 Konotasyon, paramdam, patungkol, o alusyon
TEKSTONG PROSIDYURAL
DoItYourself.com
 isa sa mga nangungunang website na tumutulon
sa mganais magkumpuni at magpaganda ng
sariling bahay.
 Ang mga taong sumasangguni rito ay hindi na
kumukuha ng mga ekspertong susuwelduhan at sa
halip, sila mismo ang gagawa
 Pinangalanan ng Time Magazine bilang “One of
the Top 50 Sites in the World”
 Sinimulan noong 1995
 Binibisita ng limang bilyong tao
 Pinadadali ang bahay dahil sa isang click lang ay
mababasa o mapapanood ang mga paraan kung
paano gawin ang isang bagay.
TEKSTONG PROSIDYURAL
 Espesyal na uri ng tekstong espositori
 Inilalahad ang serye o mga hakbang sa pagbuo ng
isang gawain
 Nagpapaliwanag kung paano gawin ang mga
bagay-bagay
 Layunin mapabatid ang mga wastong hakbang na
dapat isagawa.
PAGSULAT NG TEKSTONG PROSIDYURAL
1. Kailangan malawak ang kaalaman sa paksang
tatalakayin
2. Nararapat na malinaw at tama ang
pakakasunod-sunod na dapat gawin
3. Tumuon sa pangkalahatan sa halip na sa sarili
(una, kunin mo)
4. Gumagamit ng mga salitang nagsasaad ng
kilos pautos
5. Gumamit ng payak ngunit angkop na saltang
madaling maunawaan ng sinumang gagawa
6. Isulat ang pamamaraan sa detalyadong
pagkakaayos (mula sa itaas pababa)
7. Magdagdag ng detalyadong paglalarawan ng
mga bagay (hugis, laki, kulay, at dami)
8. Makatutulong din ang paglalakip ng larawan
o ilustrasyon kasama ng mga paliwanag
9. Maisulat sa paraang simple, malinaw, at
mauunawaa ng lahat
10. Mahalaga ang organisasyo ng mga bahagi
nito. Gumamit nga cohesive upang
apagdugtong ang mga teksto
PAGLINANG NG TALASALITAAN
DO-IT-YOURSELF
 Bagay na sa halip na kumuha ng iba ay ikaw
na mismo ang gagawa
INSTRUCTIONAL BOOKLET
 Mga gabay at ilang mga paalala na mababasa
SELF-SERVICE
 Serbisyo na tayo ang gumagawa ng mga
bagay na dati-dati ay inaasa sa iba
TECHNOPHOBIC
 Mga taong hindi pa sanay gumamit ng
teknolohiya
SOCIAL NETWORKING SITES
 ito ay isang “online platform” na ginagamit
upang magkaroon ng koneksyon sa
pamamagitan ng internet
DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT NG TEKSTONG
PROSIDYURAL
LAYUNIN
 ano ang gusto mong matamo sa iyong
layunin?
 Magbigay ng malinaw na panuto upang
buong tiwalang maisagawa ng mga
mambabasa o mga nakikinig ng isang gawain
TAGATANGGAP
 Para kanino ka susulat?
PAGKAKAKILANLAN
 Sumusulat a bilang awtoridad o eksperto sa
paksa?
TEKSTONG DESKRIPTIBO
 Mahahalintulad sa isang larawang ipininta o
iginuhit
 Tumutugon sa sagot na “ANO”
 Lumilikha ang may-akda sa kaniyang
mambabasa ng isang madetalyeng
imahinasyon na magiging pundasyon niya
upang paniwalaan ang isang bagay o
pangyayari na nagaganap sa pang-araw-araw
na karanasan.
 Paggamit ng limang pandama
 Pangunahing layunin ay makabuo ng isang
malinaw na biswal, larawan, at imahen upang
mapalutang ang pagkakilanlan nito.
 Bihirang magamit nang hindi kabahagi ng iba
pang uri ng teksto.
 URI NG TEKSTONG DESKRIPTIBO
OBHETIBO
 Paglalarawan kung ito ay may
pinagbabatayang katotohanan
 Ang Bulkang Mayon ang itinuturing na
pinakaaktibong bulkan
SUBHETIBO
 Naisasagawa kung ang manunulat ay
naglalarawan nang napakalinaw
 ang paglalarawan ay nakabatay lamang sa
mayamang imahinasyon at hindi nakabatay
sa totoong buhay
 Mababasa sa mga maikling kuwento
 para kang halamang lumaki sa tibig naluluoy
munting di madilig
GAMIT NG COHESIVE DEVICE O KOHESYONG
GRAMATIKAL SA PAGSULAT NG TEKSTONG
DESKRIPTIBO
TAUHAN
 Wastong mga detalye
 Pangkalahatang paglalarawan
 Kulqng kulang sa tiyak at nagmamarkang
katangian at hindi nakapagdadala ng
mabisang imahen sa isipan ng mambabasa
 Anyo, gayak, amoy, kulay, at sa iba pang
katangian ng tauhan gamit ang pinakaangkop
na mga pang-uri
 Pakilusin ang tauhan para mas mag,arka ang
katangiang taglay
 Maglakad, ngumiti, humalakhak, magsalita
DAMDAMIN O EMOSYON
 Bahagi parin ng paglalarawan ng mga tauhan
 Makatutulong makakonekta ang mambabasa
sa tauhan
PAGSASAAD NG AKTUWAL NA KARANASAN NG
TAUHAN
 “Nakararamdam si Jen nang hindi
maipaliwanag na sakit sa puso, pagdilim ng
paningin at panlalambot ng tuhod sa
kaniyang nasaksihang harap- harapang
pagtataksil ng kaniyang kasintahan.”
PAGGAMIT NG DIYALOGO O INIISIP
 “Ate, sa likod po ang pila. Isang oras na
kaming nakapila rito kaya dapat lang na sa
hulihan kayo pumila.”
PAGSASAAD SA GINAWA NG TAUHAN
 “Halika rito sa tabi ko, kaya mo yan!” sabay
yakap sa kaibigang kanina pa pinipigilang
umiyak dulot ng sama ng loob na nadarama.
PAGGAMIT NG TAYUTAY O MATATALINGHAGANG
PANANALITA
 “Namuti na ang buhok ni Ben sa kahihintay sa
kasintahang si Andrea. Si Andrea na
minamahal niya ng abot langit at pinaglaanan
niya ng kaniyang mundo.”
PAGLALARAWAN NG TAGPUAN
 mailarawan nang tama ang lugar o panahon
kung kailan at saan naganap ang akda sa
paraang makagaganyak sa mga mambabasa.
MGA MAAARING TANONG:
ANO ANG ITSURA NG KAPALIGIRAN NITO?
 Gawa sa pawid o kugon ang bubong, ang
dingding at sahig ay gawa sa kahoy, may
malalaking bintanang pinaglalagusan ng
liwanag at hangin, may batalan na ginagamit
bilang paliguan, may bangerahan na
pinaghuhugasan ng pinggan, at mga
nakapaligid na pananim.
ANO-ANONG TUNOG ANG MARIRINIG SA PALIGID?
 Tiririt ng mga ibon, tahol ng aso at malakas
na tawanan at boses ng mga taong nag-uusap
ANONG AMOY ANG NAMAMAYANI?
 Mabangong amoy hangin na nagmumula sa
mga halaman,bulaklak, palay, at puno sa
kapaligiran, mabahong amoy ng dumi ng
kalabaw, at mabangong amoy ng nilulutong
ulam.
ANONG PAKIRAMDAM SA LUGAR NA ITO?
 Malamig na simoy ng hangin, mainit o
maalinsangang panahon, at payapang pag-
iisip.
ANONG LASA NG MGA PAGKAIN DITO?
 Matamis at maasim na mangga, masarap,
maasim at malinamnam na luto ng sinigang
at manamis-namis na lasa ng bagong pitas na
mga gulay.
PAGLALARAWAN NG BAGAY
 madama at makita ng mga mambabasa ang
itsura, amoy, bigat, lasa, tunog, at iba pang
katangian nito.
 mailalahad ang pangyayari sa likod ng bagay
na ito, at kung paano ito naging makabuluhan
o mahalaga sa tauhan o may-akda at sa
kabuoan ng teksto.
GAMIT NG COHESIVE DEVICE SA PAGSULAT NG
TEKSTONG DESKRIPTIBO
 Mahalaga sa pagbibigay ng mas malinaw at
maayos na daloy ng kaisipan ng isang teksto
REPERENSYA (REFERENCE)
 paggamit ng mga salitang maaaring tumukoy
o maging reperensya ng paksang pinag-
uusapan sa pangungusap.
 Maaari itong maging Anapora at Katapora
ANAPORA
• Kailangan bumalik sa teksto upang
malaman kung ano o sino ang
tinutukoy
• Nauuna subject
 • Si Freia ang gusto kong isama sa
aking pamamasyal. Siya kasi ay
masayang kasama.
KATAPORA
• Nauuna ang panghalip
• Malalaman lang kung sino o ano
ang tinutukoy kapag ipinagpatuloy
ang pagbabasa ng teksto
• Masayang kasi siyang kasama.
Kaya si Freia ang gusto kong isama
sa aking pamamasyal
SUBSTITUSYON (SUBSTITUTION)
 Paggamit ng ibang salitang ipapalit sa halip na
muling ulitin ang salita
 Nawala ko ang aklat mo. Ibibili na kita ng
bago.
ELLIPSIS
 May binabawas na bahagi ng pangungusap
subalit inaasahang maiintindihan o magiging
malinaw pa rin sa mambabasa ang
pangungusap dahil makatutulong ang
naunang pahayag para matukoy ang nais
ipahiwatig ng nawalang salita.
 Bumili si Roma ng apat na aklat at si Shanin
nama’y tatlo.
PANG-UGNAY
 Nagagamit ang mga pang-ugnay tulad ng at
sa pag-uugnay ng sugnay, parirala, at
pangungusap sa pangusap.
 higit na nauunawaan ng mambabasa o
tagapakinig ang relasyon sa pamamagitan ng
mga pinag-ugnay.
 Ang mabuting magulang ay nagsasakripisyo
para sa mga anak at ang mga anak naman
ay dapat magbalik ng pagmamahal sa
kanilang mga magulang.
KOHESIYONG LEKSIKAL
 Mabibisang salitang ginagamit sa teksto
upang magkaroon ito ng kohesyon.
 Maaari itong mauri sa dalawa: ang
reiterasyon at ang kolokasyon
REITERASYON
 kung ang ginagawa o sinasabi ay nauulit nang
ilang beses. Maaari itong mauri sa tatlo: pag-
uulit o repetisyon, pag-iisa-isa, at pagbibigay
kahulugan
PAG-UULIT O REPETISYON
• Maraming bata ang hindi
nakapapasok sa paaralan. Ang mga
batang ito ay nagtatrabaho na sa
murang gulang pa lamang
PAG-IISA-ISA
• Nagtatanim sila ng mga gulay sa
bakuran. Ang mga gulay na ito ay
talong, sitaw, kalabasa,at
ampalaya
PAGBIBIGAY-KAHULUGAN
• Marami sa mga batang
manggagawa ay nagmula sa mga
pamilyang dukha. Mahirap sila
kaya ang mga pag-aaral ay
naisasantabi kapalit ng ilang
baryang naiaakyat nila para sa
hapag- kainan.
KOLOKASYON
• salitang karaniwang nagagamit
nang magkapareha o may
kaugnayan sa isa’t isa kaya’t kapag
nabanggit ang isa ay naiisip din ang
isa.
• Maaaring magkapareha o maaari
ding magkasalungat.
• Nanay-tatay, puti- itim, malaki-
maliit
TEKSTRONG NARATIBO
 LOLA BASYANG – SEVERINO REYES
 Isinilang sa Santa Cruz, Maynila
 Pebrero 11, 1861
 Ikali sa mga anak ng mag-asawang Rufino
Reyes at Andrea Rivero
 Nagtapos ng Bachelor of Philosophy and
Letters sa UST
 Kilala bilang Ama ng Sarsuelang Tagalog
 Don Binoy
 Tinatawag na lola basyang sa panahong
nagsusulat pa sya ng Liwayway 1925
TEKSTONG NARATIBO
 Uri ng teksto na nasa anyong pasalaysay
 ay nasa paraang nagkukwento patungkol sa
sistematikong pagkakasunod-sunod ng mga
pangyayari.
MGA LAYUNIN NG TEKSTONG NARATIBO
1. Magbigay kabatiran.
2. Magbigay ng lubusang kawilihan, Mang-aliw /
manlibang sa mambabasa.
3. Pagbibigay ng angkop at makabuluhang
impormasyon hinggil sa tiyak na tagpo, panahon,
sitwasyon at sangkot at piling tauhan.
4. Magbigay ng isang maayos at matibay na
konklusyon.
KALIGIRAN NG TEKSTONG NARATIBO BATAY SA URI NITO
BILANG PISKYON
 Anyong pasalaysay sa ilalim ng uri ng akdang
tuluyan
 layunin ay magkwento gamit ang sariling
imahinasyon ng isang tao.
 tanging pokus sa uring ito ay madalas ang
mambabasa sa isang masining at makulay na
pantasya.
 mga katangian ng mga piling tauhan ng
manunulat ay may kakaibang kapangyarihan
 na hindi makikita at nagaganap sa realidad ng  Mariing sinabi ng tagapayo na walang
pamumuhay ng ordinaryong tao. lumiliban sa kaniyang klase sa buwan ng
 nobela at maikling kuwento Enero.
 Harry Potter na isinulat ni JK Rowling at 3.ANGKOP NA PAGLALAPAT NG ELEMENTO
Hamlet ni William Shakespeare. TAUHAN
DI PIKSYON  Gumaganap sa kuwentong isinasalaysay
 nagsasaad ng mga totoong pangyayari sa maaaring ito ay pangunahin o katunggaling
buhay ng isang tao. tauhan.
 layunin ay ang sistematikong pagsasalaysay  Masasabi rin sa ibang pagsasalaysay ay may
na ang pokus ay mga mahahalagang kasamang tauhan na katuwang ng
karanasan na pinagdaanan ng isang tao. pangunahing tauhan at ang may-akda bilang
 Talambuhay, sanaysay, mga rebyu, at mga pagsubaybay sa kamalayan.
ulat.  Maaari rin na makilala ang tauhan sa
PAMAMARAAN SA PAGKUHA NG ANGKOP NA DATOS SA dalawang uri:
PAGSULAT TAUHANG BILOG
 pagbabago sa kaniyang kapalaran sa loob ng
1.PAG-ALAM SA TAMANG PAGGAMIT NG IBA’T IBANG kuwento
PANANAW TAUHANG LAPAD
UNANG PANAUHAN  walang pagbabago sa pagkatao ng tauhan.
 Ginagamit sa bahaging ito ang isahang TAGPUAN
pagsasalaysay batay sa pansariling karanasan  Isinasalaysay ang lugar at panahon
at gumagamit ng panghalip na “Ako”. BANGHAY
IKALAWANG PANAUHAN  Daloy ng pagsasalaysay na nakaayos sa
 Pakikipag-usap ang daloy ng pagsasalaysay paraan ng panimula, tunggalian, kasukdulan,
sa paraang kinakausap ng manunulat ang kakalasan, at wakas.
tauhang nakapaloob sa kuwento at  Maaaring ang banghay sa naratibong
gumagamit ng panghalip na “ka at ikaw”. pamamaraan ay nakaayos sa estilong
IKATLONG PANAUHAN nagsisimula sa wakas o di kaya’y sa gitna ng
 Pagsasalaysay ng isang tao na walang pangyayari.
kaugnayan sa tauhan at ang panghalip na PAKSA
ginagamit sa bahaging ito ay “Siya”.  Tinatawag na pinagtutuunang ideya sa
URI NG PANANAW NA IKATLONG PANAUHAN pagsasalaysay
MALADIYOS
 Nakikita , nalalaman ng tapagsalaysay ang
kiniklos at nararamdaman ng tauhan
LIMITADO
 Kaiba sa maladiyos sapagkat dito di niya
nalalaman ang kinikilos at nararamdaman ng
mga tauhan.
 May limitasyon sa mga nalalaman
TAGAPAG-OBSERBA
 Kung ano lang ang ginagawa o sinasabi ng
tauhan iyon ang nalalaman ng tagapag-
salaysay
KOMBINASYON
 Kombinasyon ng tatlo .
 Hindi lang isa ang tagapagsalaysay
2.MAAYOS NA PAGGAMIT NG PAGPAPAHAYAG NA
ANG POKUS AY DAYALOGO AT DAMDAMIN
TUWIRAN
 Pagpapahayag sa orihinal na dayalogo ng
isang tao.
 Mariing sinabi ng tagapayo, “Walang
lumiliban sa ating klase sa buwan ng Enero”
DI TUWIRAN
 Ang nahalaw na pahayag ay isinasalaysay at
hindi na gumagamit ng panipi.