PPITTP Reviewer
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik
氷Wotor | 11-St. Paul
Uri ng Teksto
Teksto
• nagbibigay ng mensahe o damdamin ng sinuman
sa paraang pasulat o palimbag
Impormatibo
• layunin nitong magbigay ng kongkretong
impormasyon tungkol sa isang pangngalan
• OBJECTIVE; walang halong opinyon
• “ANO”, “SINO”, “SAAN”, at “PAANO”
• pangunahing layunin nito ang magpaliwanag sa
mga mambabasang ano mang paksa na
matatagpuan sa tunay na daigdig
Duke at Bennet-Armistead (2003)
• ang impormatibo ay tekstong di-piksiyon
Uri ng Tekstong Impormatibo
Mga Ulat
• nagbibigay ito ng pangunahing kaisipan tungkol
sa paksa
• “ANO”, “SINO”, “SAAN”, “KAILAN”, at “BAKIT”
• matipid sa gamit ng salita
• malayang impormasyon galing sa akda
Tekstong Prosidyural
• nagbibigay ng mga panuto
Tekstong Nagpapaliwanag
• nagpapaliwanag kung “BAKIT” at “PAANO”
naganap ang isang bagay
Tekstong Gumugunita
• inilalahad nito ang mga pangyayari ayon sa
pagkakasunod-sunod
Tekstong Naglalarawan
• nakatuon ito sa mga katangian ng isang bagay,
gaya ng detalye
Mga Bahagi ng Tekstong Impormatibo
Panimula
• naglalaman ito ng paksang pangungusap na
tumutukoy sa tema
Katawan
• inilalahad ang mga impormasyong nagbibigay ng
tiyak na detalye tungkol sa paksa
• nagpapaliwanag at nagpapalawak ng paksa
• obhetibo at nakabatay sa pag-aaral
• grapikong presentasyon, at awtoridad o
ekspertong pinagkunan
Kongklusyon
• nilalagom nito ang bahaging mahahalagang
punto na nabanggit sa teksto
Tekstong Deskriptibo
• nagbibigay ng mga katangian upang makabuo
ng imahe sa isip ng mambabasa
• malinaw na salitang naglalarawan upang
“makita” o “maranasan”
• “ANO”
Uri ng Tekstong Deskriptibo
Obhetibong Paglalarawan
• tuwirang naglalarawan ng mga katangian
Subhetibong Paglalarawan
• naglalayong magparamdam ng emosyon sa mga
mambabasa
Gamit ng Cohesive Devices o Kohesyong Gramatikal
sa Pagsulat ng Tekstong Deskriptibo
Reperensiya (Reference)
• paggamit ng mga salitang maaaring tumukoy o
maging reperensiya sa pinag-uusapang paksa
Katapora
• kung nauna ang panghalip
• malalaman lang kung sino o ano ang tinutukoy
kapag ipinagpatuloy ang pagbabasa sa teksto
Substitusyon
• paggamit ng ibang salitang ipapalit sa halip na
muling ulitin ang salita
Ellipsis
• may binabawas na bahagi ng pangungusap
subalit inaasahang maiintindihan o magiging
malinaw pa rin sa mambabasa ang pangungusap
Pag-ugnay
• sa pamamagitan nito ay higit na nauunawaan ng
mambabasa o tagapakinig ang relasyon sa
pagitan ng mga pinag–uugnay
Tekstong Persuweysib
• tekstong naglalayong makapangumbinsi o
makapanghikayat sa tagapakinig
Erickson 2004
• maging malinaw muna sa may-akda kung ano ba
ang nais niya at bakit niya ito nais
Tatlong Paraan ng Panghihkayat o Pangungumbini
(Ayon kay Aristotle)
Ethos
• kredibilidad ng manunulat
Pathos
• gamit ng emosyon o damdamin sa paghikayat
Logos
• gamit ng lohika sa pagkumbinsi
1
PPITTP Reviewer
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik
氷Wotor | 11-St. Paul
Tekstong Naratibo
• Pagkukwento ng mga pangyayari nang maayos
na pagkakasunod-sunod
Mga Elemento ng Tekstong Naratibo
Tauhan
• dito umiikot ang mga pangyayari sa kuwento
mula simula hanggang sa katapusan
• mga katangian ay ibinabatay sa tungkulin o
papel na kanyang gagampanan
Tagpuan at Panahon
• tumutukoy sa lugar at panahon na naganap
Banghay
• tawag sa maayos na daloy o pagkakasunod-
sunod ng mga pangyayari
Dalawang Paraan sa Pagpapakilala ng Tauhan
Expository
• ang tagapagsalaysalay ang nagpapakilala
Dramatiko
• kusang mabubunyag ang karakter dahil sa
pagkilos o pagpapahayag
Mga Karaniwang Tauhan sa Tekstong Naratibo
Pangunahing Tauhan
• sa kanya umiikot ang mga pangyayari sa kwento
mula simula hanggang katapusan
Katunggaling Tauhan
• siya ang kontrabida o sumasalungat o kalaban
Kasamang Tauhan
• kasama o kasangga ng pangunahing tauhan
May–Akda
• sabing ang pangunahing tauhan at ang may-
akda ay lagi nang magkasama sa kabuoan ng
akda.
• sa likod ay laging nakasubaybay ang kamalayan
ng makapangyarihang awtor
Dalawang Uri ng Tauhan
(Ayon kay E.M. Forster)
Tauhang Bilog
• tauhang multidimensyunal o maraming saklaw
• nagbabago ang kanyang pananaw
Tauhang Lapad
• ang nagtataglay ng iisa o dadalawang
katangiang madaling matukoy o predictable
Karaniwang Banghay o Balangkas ng Isang Naratibo
Oryentasyon o Introduksyon
• may epektibong simula kung saan maipakikilala
ang mga tauhan, tagpuan at tema
Suliranin
• pagpapakilala sa suliraning ihahanap ng
kalutasan ng mga pangunahing tauhan
Pataas na Aksyon
• pagkakaroon ng saglit na kasiglahang hahantong
sa pagpapakita ng aksyong gagawin sa suliranin
Kasukdulan
• patuloy sa pagtaas ang pangyayaring
humahantong sa isang kasukdulan
Kakalasan
• pababang pangyayaring humahantong sa isang
resolusyon o kakalasan
Wakas
• tandaang hindi lahat ng banghay ay sumusunod
sa kumbensyonal na simula
• gitna–wakas
Anachrony
• mga pagsasalaysay na hindi nakaayos sa
tamang pagkakasunod-sunod
Uri ng Anachrony
Analepsis (Flashback)
• ang mga pangyayaring naganap sa nakalipas
Prolepsis (Flash–Forward)
• pangyayaring magaganap pa sa hinaharap
Elipsis
• nagpapakitang may bahagi sa pagsasalaysay na
tinanggal o hindi isinama
Tekstong Argumentatibo
Argumentatibo
• nagbibigay ng paninindigan ng manunulat
tungkol sa isyu
• sinusuportahan ang paninindigang ito ng mga
argumento at matitibay na ebidensiya
Proposisyon
• pahayag na inilalatag upang pagtalunan
Argumento
• pagpapahayag ng mga dahilan at ebidensya
upang maipagtanggol ang katuwiran ng isang
panig
2
PPITTP Reviewer
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik
氷Wotor | 11-St. Paul
Tesktong Prosidyural
• nagtuturo ng proseso
• layuning magbigay ng panuto sa mambabasa
para maisagawa ng maayos ang isang Gawain
Iba’t Ibang Uri ng Tekstong Prosidyural
Paraan sa Pagluluto (Recipe)
• nagbibigay ng panuto sa mambabasa kung
paano magluto
Panuto (Instructions)
• naggagabay sa mga mambabasa kung paano
maisagawa o likhain ang isang bagay
Panuntunan sa Mga Laro (Rules for Games)
• Nagbibigay sa mga manlalaro ng gabay na dapat
nilang sundin
Manwal (Manual)
• Nagbibigay ng kaalaman kung paano gamitin,
paganahin at patakbuhin
Mga Eksperimento (Experiments)
• tumutuklas ng bagay na hindi pa natin alam
Pagbibigay ng Direksyon
• Nagbibigay tayo ng malinaw na direksyon para
makarating sa nais na destinasyon
Apat na Pangunahing Bahagi ng Tekstong
Prosidyural
Layunin
• tinutukoy rin nito ang dapat maging resulta ng
susunding prosidyur
Mga Kagamitan/Sangkap
• ito papasok ang mga kagamitan dapat gamitin
para maisakatuparan ang gawain
Hakbang (Steps) o Metodo (Method)
• ang serye o pagkakasunod-sunod ng prosidyur
Kongklusyon o Ebalwasyon
• nagbibigay ng gabay sa mga mambabasa kung
sa paanong paraan nila maisasakatuparang
mabuti ang isang prosidyur
Ang Karaniwang Pagkakaayos/Pagkakabuo Ng
Tekstong Prosidyural
Pamagat
• nagbibigay ng ideya sa mga mambabasa kung
anong bagay ang gagawin o isasakatuparan
Seksyon
• pagkakabukod ng nilalaman ng prosidyur
Sub-Heading
• dapat ito ay binibigyan din ng pamagat na
magsasabi kung anong parte iyon ng prosidyur
Mga Larawan o Visuals
• mahalaga ang larawan sapagkat may mga bagay
na mahirap ipaintindi gamit lamang ang mga
salita
Ang Paglilingkod sa Bayan
• Ang tekstong ito ay nagtatanong kung alin ang
tunay na makabayan
➢ ang mga naglilingkod sa kanilang
komunidad nang walang hinihinging
kapalit
➢ ang mga nangibang-bayan upang
maghanap-buhay sa ibang bansa
• Ayon sa sumulat, ang tunay na makabayan ay
ang taong handang maglingkod sa bayan nang
buong puso at walang hinihintay na kapalit
• Sila ang mga taong nagbibigay ng inspirasyon sa
ating lahat upang gawin ang ating bahagi para sa
ikauunlad ng ating bayan.