MODYUL SA SENIOR HIGH SCHOOL

KOMUNIKASYON
AT PANANALIKSIK
SA WIKA AT
KULTURANG
PILIPINO
CORE SUBJECT|ACADEMIC

Bb.Jiarhyll Jumamil-Villaveto, LPT

SCHOOL YEAR 2021-2022

KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO IKALAWANG MARKAHAN IKALAWANG LINGGO Page 1
DESKRIPSYON NG KURSO:

Pag-aaral tungo sa pananaliksik ukol sa kalikasan, katangian, pag-unlad, gamit at paggamit ng Wikang Filipino sa mga sitwasyong komunikatibo at kultural sa lipunang Pilipino.

Aralin: Kakayahang Pangkomunikatibo ng mga Pilipino: Kakayahang Sosyolingguwistiko; Kakayahang Pragmatik at Istratedyik at Kakayahang Diskorsal
Anim na Pamantayan sa Pagtataya ng Kakayahang Pangkomunikatibo
Mga Nilalaman: Pamantayang Pangnilalaman Pamantayan Most Essential Learning
sa Pagganap Competencies:
Mga Konseptong Pangwika
Aralin 3  Napipili ang angkop na mga salita at
Kakayahang Sosyolingguwistiko paraan ng paggamit nito sa mga
usapan o talakayan batay sa kausap,
pinag -uusapan, lugar, panahon,
Nauunawaan ang mga konsepto, Nasusuri ang kalikasan, gamit, mga layunin, at grupong kinabibilangan
elementong kultural, kasaysayan, at kaganapang pinagdaanan at
gamit ng wika sa lipunang Pilipino pinagdadaanan ng Wikang Pambansa ng  Nahihinuha ang layunin ng isang
Pilipinas kausap batay sa paggamit ng mga
Aralin 4 salita at paraan ng pagsasalita
Kakayahang Pragmatik at Istratedyik

 Naipapahayag ang saloobin hinggil

Aralin 5 sa makabagong paraan ng
Kakayahang Diskorsal komunikasyon
Anim na Pamantayan sa Pagtataya ng
Kakayahang Pangkomunikatibo

KAKAYAHANG PANGKOMUNIKATIBO NG MGA PILIPINO: KAKAYAHANG SOSYOLINGGUWISTIKO

KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO IKALAWANG MARKAHAN IKALAWANG LINGGO Page 2
Mga Dapat Isaalang-alang sa Epektibong Komunikasyon
Ayon sa mga pag-aaral na isinagawa ni Dua (1990), ang ilan sa mga
pangunahing dahilan sa hindi pagkakaunawan ng dalawang taong nag-uusap ay
puwedeng mag-ugat sa tatlong posibilidad na maaaring magmula sa taong
nagsasalita tulad ng:
 Hindi lubos na maunawaan ng nagsasalita ang kanyang intensiyon
 Hindi maipahayag nang maayos ng nagsasalita ang kanyang intensiyon
 Pinipili ng nagsasalitang huwag na lang sabihin ang kanyang intensiyon dahil
sa iba’t ibang kadahilanan tulad ng nahihiya siya, atbp.
Gayunpaman, kahit parehong may kontribusyon ang nagsasalita at
tagapakinig sa hindi pagkakaunawaan, madalas na mas matindi ang nagawa ng isa sa
kanila. Ayon sa pag-aaral na ginawa ni Sannoniya (1987), ang tagapakinig ay
nakapagbibigay ng maling interpretasyon sa narinig kahit hindi naman ito ang ibig
sabihin ng kanyang kausap base sa kanyang inaasam, inaakala, kalagayang
emosyonal, at personal na relasyon sa nagsasalita. Dito makikita ang higit na
pangangailangan sa pagkakaroon ng kakayahan pangkomunikatibo partikular ang
kakayahang sosyolingguwistiko upang maiwasan ang mga hindi pagkakaunawaang
nag-uugat sa pagbibigay ng maling pakahulugan sa sinabi o narinig.
Nabatid mong hindi sapat na ang tao’y matuto ng lengguwahe at
makapagsalita, dapat ding maunawaan at magamit niya ito nang tama. Ayon sa
lingguwistang si Dell Hymes, magiging mabisa lamang ang komunikasyon kung ito
ay isasaaayos, at sa pag-aayos ng komunikasyon, may mga bagay na dapat isaalang-
alang. Ginamit ni Dell Hymes ang SPEAKING bilang acronym upang isa-isahin ang
mga dapat isaalang-alang upang magkaroon ng mabisang pakikipagtalastasan. Binuo
niya ang modelo upang makatulong sa pagsusuri ng diskurso.
S--(Setting). Ang lugar o pook kung saan nag-uusap o nakikipagtalastasan
ang mga tao. Mahalagang salik ang lugar kung saan nag-uusap ang mga tao. Katulad
ng pananamit, ikino-konsidera rin natin ang lugar na pinangyarihan ng
pakikipagtalastasan upang maiangkop ang paraan ng ating pananalita. Halimbawa,
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO IKALAWANG MARKAHAN IKALAWANG LINGGO
Ayon pa rin kay Dua, ang hindi pagkakaunawaan ng dalawang nag-uusap ay
maaari ring mag-ugat sa tagapakinig tulad ng sumusunod na sitwasyon:
 Hindi narinig at hindi naunawaan
 Hindi gaanong narinig at hindi gaanong naunawaan
 Mali ang pagkakarinig at mali rin ang pagkakaunawa
 Narinig at naunawaan
kapag tayo ay nanonood ng isang pormal na palatuntunan, hindi tayo nakikipag-usap
sa iba na parang tayo ay nasa kalsada lamang o nasa isang kasayahan.
P--- (Participant). Ang mga taong nakikipagtalastasan. Isinasaalang-alang
din natin ang ating kausap upang pumili ng paraan kung paano siya kakausapin.
Hindi natin kinakausap ang ating guro sa paraang ginagamit natin tuwing kausap
natin ang ating mga kaklase o kaibigan. Sinisikap nating magbigay-galang, sa ating
guro habang sa ating kaklase o kaibigan ay kaswal o kampante ang ating
pamamaraan.
E--- (Ends). Mga layunin o pakay ng pakikipagtalastasan. Dapat bigyan ng
konsiderasyon ang pakay o layunin sa pakikipag-usap. Hindi ba’t kung tayo ay
hihingi ng pabor ay gumagamit tayo ng paraan na nagpapakita ng pagpapakumbaba?
At kung nais din nating kumbinsihin ang kausap ay iba ang ating pamamaraan?
Samakatwid, nararapat na isaalang-alang ang layunin natin upang maiangkop natin
ang paraan ng ating pakikipagtalastasan.
A—(Act Sequence). Ang takbo ng usapan. Bigyang pansin din ang takbo ng
usapan. Minsan ay nag-uumpisa tayo sa mainit na usapan at kapag mahusay ang
nakikipag-usap ay madalas itong humahantong sa mapayapang pagtatapos. Kung
minsan naman ay biruan na nagbubunga ng pagkapikon at alitan. Ang isang mahusay
na komyunikeytor ay nararapat lamang na maging sensitibo sa takbo ng usapan.
K --- (Keys). Tono ng pakikipag-usap. Katulad ng setting o pook, nararapat
ding isaalang-alang ang sitwasyon ng usapan, kung ito ba ay pormal o di pormal.
Page 3
Wala sigurong makagugusto kung mga salitang balbal ang gagamitin natin sa isang
pormal na okasyon.
I --- (Instrumentalities). Tsanel o midyum na ginamit, pasalita man o
pasulat. Dapat isaisip ang midyum ng pakikipagtalastasan. Iniaangkop din natin ang
tsanel na gagamitin sa kung ano ba ang sasabihin natin at kung saan ito sasabihin.
N --- (Norms). Paksa ng usapan. Mahalagang alamin kung tungkol saan ang
usapan. May mga sensitibong bagay na kung minsan ay limitado lamang ang ating
kaalaman. Sa mga ganitong sitwasyon, suriin muna natin kung ang ilalahad natin ay
tama o hindi. O di kaya minsan ay may mga paksang eksklusibo, kagaya ng sinasabi
Sa pagtatalakay ng kakayahang sosyolingguwistiko ay maaari nating balikan
ang mga usapin tungkol sa pagkakaiba ng competence o kagalingan o kakayahan sa
performance o pagganap. Sa gitna ng maraming diskusyon, maganda ang naging
pananaw ni Savignon (1972), isang propesor sa University of Illinois, sa pagkakaiba
ng competence at performance. Ayon sa kanya, ang competence ay ang batayang
kakayahan o kaalaman ng isang tao sa wika habang ang performance ay ang
paggamit ng tao sa wika. Idinagdag niya na ang kakayahan o kaalaman ng tao sa
wika ay makikita, madedebelop, at matataya lamang gamit ang pagganap.
Itinutumbas niya ang kakayahang pangkomunikatibo sa kakayahang gamitin ng tao
ang isang wika.
Ang kakayahang sosyolingguwistiko ay ang pagsasaalang-alang ng isang tao
sa ugnayan niya sa mga kausap, ang impormasyong pinag-uusapan, at ang lugar ng
kanilang pinag-uusapan. Isinasaaalang-alang dito ang kontekstong sosyal ng isang
wika. Sa mga bagay na dapat isaalang-alang para sa epektibong komunikasyon na
inisa-isa ni Hymes sa kanyang acronym na SPEAKING, mapapansing tatlo sa mga
KAKAYAHANG PANGKOMUNIKATIBO NG MGA PILIPINO:
KAKAYAHANG PRAGMATIK AT ISTRATEDYIK
KAKAYAHANG PRAGMATIK
Sa mga nakalipas na dalawang aralin ay nabatid natin ang ilang kakayahang
pangkomunikatibo tulad ng lingguwistiko at sosyolingguwistiko na tutulong sa atin
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO IKALAWANG MARKAHAN IKALAWANG LINGGO
ng mga nakatatanda, may mga “usapang pangmatanda”, usapang pambabae lamang,”
at “usapang panlalaki lamang.”
G – (Genre). Diskursong ginagamit, kung nagsasalaysay, nakikipagtalo, o
nangangatwiran. Dapat iangkop ang uri ng diskursong gagamitin sa pakikipagtalasan.
Minsan dahil sa miskomunikasyon sa genre ay hindi nagkakaunawaan ang
magkakausap.
Binuo ni Dell Hymes ang modelong ito upang itaguyod ang pagsusuri ng diskurso
bilang serye ng usapan sa isang kontekstong kultural.
ito ay ang participant, setting at norm na binibigyan din ng konsiderasyon ng isang
taong may kakayahang sosyolingguwistik. Ayon kay Fantini (sa Pagkalinawan,
2004),isang propesor sa wika, may mga salik-panlipunang dapat isaaalang-alang sa
paggamit ng wika, ito ay ang ugnayan ng nag-uusap, ang paksa, ang lugar, at iba pa.
Ang isang taong may ganitong uri ng kakayahan ay inaangkop ang wika sa kanyang
kausap, kung ang kanyang kausap ba ay bata o matanda, propesyonal o hindi pa
nakapagtapos, lokal ba o dayuhan. Iniaangkop din niya ang impormasyong pinag-
uusapan, ito ba ay tungkol sa iba-ibang paniniwala tungkol sa politika, o tungkol sa
iba-ibang pananampalataya. Kailangang alam at magamit ng nagsasalita ang angkop
na wika para sa hinihinging pagkakataon. Dito makikilala ang pagkakaiba ng isang
taong mahusay lang magsalita kompara sa isang katutubong nagsasalita ng wika.
Madalas ang isang mahusay lang magsalita ay maaaring magkamali sa pagpili ng
salitang gagamitin na maaaring magbigay ng impresyon sa tagapakinig na siya’y
walang galang, mayabang o naiiba.
upang maging epektibo sa pakikipagtalastasan. Ang mga kakayahang
pangkomunikatibo ay batay sa mga modelong binuo ng mga lingguwista. Sadyang
Page 4
may pagkakaiba ang mga modelo ngunit makikita natin ang pagkakatulad ng mga ito
at ang layunin nitong magdebelop ng mga epektibong komyunikeytor. Sa araling ito
ay tatalakayin natin ang isa pang kakayahang pangkomunikatibo, ang kakayahang
pragmatik. Bagama’t ang mga kakayahang komunikatibo ay magkakaugnay, iniisa-
isa natin ang pagtatalakay rito upang lubos na maipaliwanag at maunawaan. Kung
ang isang tao ay may kakayahang pragmatic natutukoy nito ang kahulugan ng
mensaheng sinasabi at di sinasabi, batay sa ikinikilos ng taong kausap. Natutukoy rin pamamagitan ng mga simbolikong cues na maaaring verbal o di verbal.
nito ang kaugnayan ng mga salita sa kanilang kahulugan, batay sa paggamit at sa
konteksto.
Sa pakikipagtalastasan, mahalagang maunawaan ang intensiyon ng
nagsasalita dahil mahuhulaan ang mensahe nito ng tagapakinig. Mahalaga ang
kakayahang pragmatiko bilang daan sa pagiging epektibo ng pakikipagtalastasan,
sapagkat nililinaw nito ang relasyon sa pagitan ng intensiyon ng nagsasalita o
nagpapahatid ng mensahe at mga kahulugan nito. Nararapat ding malaman na may
iba’t ibang salik pa na dapat isaaalang-alang sa pag-unawa, kasama rito ang
IBA’T IBANG PAG-AARAL SA MGA ANYO NG DI VERBAL NA KOMUNIKASYON
*KINESIKA (Kinesics). Ito ang pag-aaral ng kilos at galaw ng katawan. Hindi man
tayo bumibigkas ng salita, sa pamamagitan ng pagkilos ay maipaparating natin ang
mensaheng nais nating ipahatid. Halimbawa,kapag sumenyas ang isang traffic
enforcer sa motorista sa pamamagitan ng pagtaas ng kanyang palad na humaharap sa
direksyon ng motorista, ang ibig sabihin nito ay hinto. Kapag ang isang tao ay
idinikit nang patayo ang kanyang hintuturong daliri sa kanyang labi, alam nating ang *VOCALICS. Ito ay pag-aaral ng mga di lingguwistikong tunog na may kaugnayan
ibig sabihin nito ay kailangang tumahimik.
*EKSPRESYON NG MUKHA (Pictics). Ito ang pag-aaral sa ekspresyon ng mukha
upang maunawaan ang mensahe ng tapaghatid. Sa paghahatid ng mensaheng di
verbal, hindi maipagwawalang-bahala ang ekspresyon ng mukha. Ang ekspresyon ng
mukha, kadalasan ay nagpapakita ng emosyon kahit hindi man ito sinasabi. Sa
ekspresyon ng mukha ay mahihinuha natin ang nararamdaman ng isang tao, kung ito
ay masaya, malungkot, galit o natatakot.
*GALAW NG MATA (Oculesics). Ito ay pag-aaral ng galaw ng mata. Nakikita sa
galaw ng ating mata ang nararamdaman natin. Sinasabing ang mata ang durungawan
ng ating kaluluwa, nangungusap ito. Ipinababatid ng ating mga mata ang damdaming
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO IKALAWANG MARKAHAN IKALAWANG LINGGO
intelektuwal na kalagayan ng decoder, kalinawan ng encoder at ang pagtatagpo ng
kani-kanilang interpretasyon.
Napakaraming kahulugan ng salitang komunikasyon. Kung gagamitin mo ang mga
talatinigan makukuha mo ang ganitong depinisyon: ang komunikasyon ay ang akto
ng pagpapahayag ng ideya o kaisipan sa pamamagitan ng pasalita o pasulat na
paraan. Ito ay proseso ng pagpapadala at pagtanggap ng mga mensahe sa
May dalawang uri ng komunikasyon: ang verbal at di verbal. Verbal ang
tawag sa komunikasyon na kapag ito ay ginagamitan ng wika o salita at mga titik na
sumisimbolo sa kahulugan ng mga mensahe. Di verbal kapag hindi ito gumagamit ng
salita bagkus ginagamitan ito ng mga kilos o galaw ng katawan upang maiparating
ang mensahe sa kausap. Mahalaga ang di verbal na komunikasyon sapagkat
inilalantad nito ang emosyon ng nagsasalita at kinakausap, nililinaw nito ang
kahulugan ng mensahe, at pinapanatili nito ang resiprokal na interaksiyon ng
tagapagpadala at tagatanggap ng mensahe.
nararamdaman natin kahit hindi natin ito sinasabi. Ang panlilisik ng ating mata ay
nangangahulugang galit tayo, ang panlalaki ng ating mata kung minsan ay
nagpapahayag ng pagkagulat, ang pamumungay naman kung minsan ay
nagpapahiwatig ng pang-aakit. Maipapakita rin ng galaw ng ating mga mata ang
pagnanais upang makipag-usap.
sa pagsasalita. Kasama nimo ang pagsutsot, buntonghininga, at iba pang di
lingguwistikong paraan upang maipahatid ang mensahe. Tinutukoy rin nito ang tono,
lakas, bilis o bagal ng pananalitang nagbibigay linaw sa verbal na komunikasyon.
*PANDAMA O PAGHAWAK (Haptics). Ito ay pag-aaral sa mga paghawak o
pandama na naghahatid ng mensahe. Isang anyo rin ito ng di verbal na
komunikasyon. Ang pagtapik sa balikat, ang paghablot, pagkamay o pagpisil, ito ay
mga paraan upang mapabatid ang isang mensahe.
*PROKSEMIKA (Proxemics). Ito ay pag-aaral ng komunikatibong gamit ng
espasyo, isang katawagang binuo ng antropologong si Edward T. Hall (1963). Ito ay
tumutukoy sa layo ng kausap sa kinakausap. Sinasabing may kahulugan ang
Page 5
espasyong namamagitan sa magkausap. Ang magkausap ay may iba’t ibang uri ng
proxemics distance na ginagamit sa iba’t ibang pagkakataon. Ang distansyang ito ay
maaaring magpahiwatig kung anong uri ng komunikasyon ang namamagitan sa
magkausap. Una ang pag-uusap na intimate ay makikita sa magkausap na may
distansiyang 0 hanggang 1.5 feet. Ikalawa, sinasabing personal ang pag-uusap kapag
1.5 hanggang 4 feet ang pagitan. Ikatlo, kapag 4 hanggang 12 feet ang pagitan ito ay
sinasabing social distance. Ang ikaapat ay tinatawag na public kung saan ang pagitan
ay 12 feet, karaniwang nakikita ito sa mga nagtatalumpati.
KAKAYAHANG ISTRATEDYIK
Isa pang kakayahang pangkomunikatibo na dapat taglay ng isang mahusay na
komyunikeytor ay ang kakayahang istratedyik. Ito ay ang kakayahang magamit ang
verbal at di verbal na mga hudyat upang maipabatid nang mas malinaw ang mensahe
at maiwasan o maisaayos ang mga hindi pagkakaunawaan o mga puwang (gaps) sa
komunikasyon. Sa isang bagong nag-aaral ng salitang hindi pa bihasa sa paggamit
ng wikang binibigkas ay makatutulong ang paggamit ng mga di verbal na hudyat
tulad ng kumpas ng kamay, tindig, ekspresyon ng mukha, at marami pang iba upang
KAKAYAHANG DISKORSAL
Noong kapanahunan ni Aristotle, pinaniniwalaang nakatutok ang larangan ng
komunikasyon sa iisang antas lamang, ang pampublikong komunikasyon. Ito marahil
ay ang dahilan kaya nabuo niya ang Retorika. Tungkol sa epektibong mapanghikayat
na pagsasalita sa harap ng madla. Sa kasalukuyang pag-aaral, binigyang-halaga ang
malawak na gampanin ng isang tao sa pakikipagtalastasan.
May tatlong anta sang komunikasyon, ito ay ang sumusunod:
*Komunikasyong Intrapersonal. Kung saan nagaganap ang komunikasyon sa
isipan ng isang tao.
*Komunikasyong Interpersonal. Tumutukoy ito sa pakikipagtalastasan sa ibang
tao, maaaring sa pagitan ng dalawang tao o sa maliliit na grupo.
*Komunikasyong Pampubliko. Kung dati rati ito ay patungkol sa pagtatalumpati o
pagsasalita sa harap ng maraming tao, ngayon ay saklaw na rin ng antas na ito ang
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO IKALAWANG MARKAHAN IKALAWANG LINGGO
*CHRONEMICS. Ito ay pag-aaral na tumutukoy kung paanong oras ay nakaapekto
sa komunikasyon. Ang paggamit ng oras ay maaaring kaakibat ng mensaheng nais
iparating. Ang pagdating nang maaga sa isang job interview ay nangangahulugang
may disiplina ang nag-aaplay at interesado siya sa inaaplayan. Ang pagtawag sa
telepono sa dis-oras ng gabi ay maaaring mangahulugan ng pang-iistorbo o maaaring
emergency ito.
maipaabot ang tamang mensahe. Maging ang mga katutubong nagsasalita ng isang
wika ay gumagamit din ng kakayahang istratedyik kapag minsang nakalimutan ang
tawag sa isang bagay o nasa “dulo na ito ng kanilang dila” at hindi agad maalala ang
tamang salita. Kilala rito ang mga Pilipinong madalas gumagamit ng senyas sa
pamamagitan ng nguso o pagkumpas ng kamay kapag may nagtatanong ng lokasyon
ng isang lugar.
komunikasyong pampolitika, panlipunang pamimili at pagtitinda, pagpapatatag ng
samahan at estratehikong pananaliksik.
Sa mga nakalipas na aralin, nabatid mo ang unang apat na kakayahang
pangkomunikatibo na dapat taglayin ng isang mahusay na komyunikeytor.
Sinasabing mas nalilinang at lumalago ang kakayahang pangkomunikatibo kapag ito
ay madalas na ginagamit at nararanasan sa iba’t ibang konteksto.
Bagama’t ang kahalagahan ng bawat salik ng kakayahang
pangkomunikatibo ay nakasalalay sa bawat isa, hindi matatawarang ang bawat salik
ay mahalaga at nararapat lamang pag-aralan. Ngayong alam mo na ang iba pang salik
ng kakayahang komunikatibo—ang lingguwistiko, gramatikal. Sosyolingguwistiko
Page 6
pragmatic at istratedyik, tatalakayin natin ang isa pang salik, ang kakayahang
diskorsal. Saklaw ng diskorsal ang pagkakaugnay ng serye ng mga salita o
pangungusap na bumubuo ng isang makabuluhang teksto. Ang isang taong may
kakayahang pangkomunikatibo ay nakapagbibigay rin ng wastong interpretasyon ng
napakinggan o nabasang pangungusap o pahayag upang makabuo ng isang
makabuluhang kahulugan. Masasabi mo bang may kakayahang diskorsal ang isang
taong nagpahayag ng sumusunod?
“Pumunta ako ng palengke kanina. Maglaro tayo. Makikita mo ang hinahanap mo.
Isasama kita. Marami-rami rin ang kanyang kinain. Napaiyak ako sa palabas sa
telebisyon.”
Malinaw ba ang pahayag? Ano ang dapat gawin upang maging makabuluhan
ang pahayag?
Tandaan, may dalawang bagay na isinasaalang-alang upang malinang ang
kakayahang diskorsal--- Ang cohesion o pagkakaisa at coherence o pagkakaugnay-
ugnay. Ugaliing gumamit ng mga panandang kohesyong gramatikal at panandang
pandiskurso upang matiyak ang kaisahan at pagkakaugnay-ugnay ng kaisipan.
Masasabi nating may kakayahang diskorsal ang isang taong nagpapahayag nang may
kaisahan at magkakaugnay.

ANIM NA PAMANTAYAN SA PAGTATAYA NG KAKAYAHANG PANGKOMUNIKATIBO

Kailan ba sinasabing ang isang tao ay may kakayahang pangkomunikatibo? Paano ba Sina Canary at Cody (2000) ay nagbigay ng anim na pamantayan sa
natin masusukat ang mga kakayahang ito? Ang totoo niyan, magkakaugnay ang mga pagtataya ng kakayahang pangkomunikatibo. Narito ang anim na pamantayan:
salik ng kakayahang pangkomunikatibo at hindi masusukat kung hiwalay. Hindi *PAKIKIBAGAY (Adaptibility). Ang isang taong may kakayahang
maaaring sabihing si Pedro ay may kakayahang pragmatic ngunit walang kakayahang pangkomunikatibo ay may kakayahang mabago ang pag-uugali at layunin upang
sosyolingguwistiko, o kaya naman, si Maria ay may kakayahang diskorsal pero maisakatuparan ang pakikipag-ugnayan.
walang kakayahang lingguwistiko. Ang kakayahang komunikatibo ay sinusukat nang Makikita ang kakayahang ito sa sumusunod:
sama-sama at hindi isa-isa. Sinusukat ito sa pamamagitan ng pagtukoy kung *pagsali sa iba’t ibang interaksiyong sosyal
naisasakatuparan ang layunin ng pakikipagtalastasan. Dapat tandaan na ang isang *pagpapakita ng pagiging kalmado sa pakikisalamuha sa iba
taong may kakayahan sa wika ay dapat magtaglay hindi lamang ng kaalaman tungkol *kakayahang ipahayag ang kaalaman sa pamamagitan ng wika
dito kundi ng kahusayan, kasanayan at galing sa paggamit ng wikang angkop sa mga *kakayahang magpatawa habang nakikisalamuha sa iba
sitwasyong pangkomunikatibo (Bagari, et. al 2007)
*PAGLAHOK SA PAG-UUSAP (Conversational Involvement).
May kakayahan ang isang taong gamitin ang kaalaman tungkol sa anumang paksa sa pakikisalamuha sa iba.
Makikita ito kung taglay ng isang komyunikeytor ang sumusunod:
*kakayahang tumugon
*kakayahang makaramdam kung ano ang tingin sa kanya ng ibang tao
*kakayahang makinig at magpokus sa kausap

KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO IKALAWANG MARKAHAN IKALAWANG LINGGO Page 7
*PAMAMAHALA SA PAG-UUSAP (Conversational Management). Tumutukoy ito sa kakayahan ng isang taong pamahalaan ang pag-uusap. Nakokontrol nito ang daloy ng
usapan at kung paanong ang mga paksa ay nagpapatuloy at naiiba.

*PAGPUPUKAW-DAMDAMIN (Empathy). Ito ay pagpapakita ng kakayahang mailagay ang damdamin sa katauhan ng ibang tao at pag-iisip ng posibleng mangyari o
maranasan kung ikaw ay nasa kalagayan ng isang tao o samahan.

*BISA (Effectiveness). Tumutukoy ito sa dalawang mahahalagang pamantayan upang mataya ang kakayahang pangkomunikatibo--- ang pagtiyak kung epektibo ang pakikipag-
usap. Ang taong may kakayahang pangkomunikatibo ay may kakayahang mag-isip kung ang kanyang pakikipag-usap ay epektibo at nauunawaan.

*KAANGKUPAN (Appropriateness). Maliban sa bisa, isa pang mahalagang pamantayan upang mataya ang kakayahang pangkomunikatibo ay ang kaangkupan ng paggamit ng
wika. Kung ang isang tao ay may kakayahang pangkomunikatibo naiaangkop niya ang kanyang wika sa sitwasyon, sa lugar na pinangyayarihan ng pag-uusap o sa taong kausap.

GAWAIN 1: 40 puntos
Panuto: Sumulat ng isang sitwasyong pangkomunikatibo na kung saan, mababanaag ang akronim na SPEAKING ni Dell Hymes. Isulat sa malaking kahon sa ibaba ang
sitwasyong pangkomunikatibo. Pagkatapos, punan ang akronim na SPEAKING sa ibaba.

KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO IKALAWANG MARKAHAN IKALAWANG LINGGO Page 8
SETTING.

PARTICIPANTS.

ENDS.

ACT SEQUENCE.

KEYS.

INSTRUMENTALITIES.

NORMS.

GENRE.

GAWAIN 2: 25 puntos
Panuto: Gamit ang kakayahang pangkomunikatibong iyong natutunan, maghinuha kung ano ang layunin ng kausap batay sa paggamit ng mga salita at paraan ng pagsasalita.

1. “Sige, pumunta ka sa bahay namin para magkita tayo. Para makita mo kung ano ang hinahanap mo at nang matahimik ka na.”

Layunin ng nagsasalita: ________________________________________________________________________________________________________.

2. “Noong una akong kumatok sa inyong mga puso, ang sabi ko: Gusto kong ipagpatuloy ang mga simulain ni FPJ”. – Senadora Grace Poe

Layunin ng nagsasalita: _________________________________________________________________________________________________________.

3. “Haluin mo lang nang maigi, tapos kung sa tingin mong okay na, kumuha ka ng isang kutsara dun sa hinalo mo tapos bilugin mo. Bola-bolahin mo. Gaya ng ginawa mo sa

akin. Paikot-ikutin mo sa mga palad mo. Ipagulong mo sa asukal. Paglaruan mo kung gust mo total dyan ka naman magaling eh.” – isang netizen

Layunin ng nagsasalita: __________________________________________________________________________________________________________.

KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO IKALAWANG MARKAHAN IKALAWANG LINGGO Page 9
 4. “Nalaman kong hindi pala exam na may passing rate ang buhay. Hindi ito multiple choice, identification, true or false, enumeration, or fill-in-the-blanks na sinasagutan,

kundi essay na isinusulat araw-araw. Huhusgahan ito hindi base sa kung tama o mali ang sagot, kundi base sa kung may kabuluhan ang mga naisulat o wala. Allowed ang

erasures.” –Bob Ong, ABNKKBSNPLAko?!

Layunin ng nagsasalita: _________________________________________________________________________________________________________.

5. “Malabo na talaga ang mata ko. Puwede ba akong makahingi sa iyo kahit konting pagtingin?” --- Senadora Miriam Defensor Santiago, Stupid is Forever

Layunin ng nagsasalita: __________________________________________________________________________________________________________.

GAWAIN 3: 20 puntos
Ngayong laganap na ang makabagong paraan ng komunikasyon, napakadaling iparating ang ating mga mensahe sa kinauukulan. Ngunit sa kabila ng maraming kabutihang
idinudulot nito, tila mayroon din namang hindi magandang epekto ang mga ito. Isang halimbawa ay ang mga post o status natin sa social media. Bagama’t karapatan
nating magpahayag ng ating saloobin, may mga panahon ding naaabuso ang karapatang ito at nagiging mapanira sa kapwa. Kadalasan ay wala naman talaga tayong
intensiyong makapanakit ngunit napagmumulan ito ng gulo o di pagkakaunawaan dahil limitado lang ang ating naihayag at hindi nila alam ang kontekstong
pinanggalingan nito.
Ikaw, bilang miyembro ng Generation Y, ano ang maaari mong maitulong sa kapwa mo kabataan upang maging maingat sila sa pagpapahayag ng
saloobin sa social media at nang hindi makasakit o makasira sa iba? Sumulat ng isang pahayag na maaari mong i-post sa social media. Isulat ang iyong pahayag sa loob ng
kahon.

KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO IKALAWANG MARKAHAN IKALAWANG LINGGO Page 10
 “Gamitin ang pinag-aralan sa mabuting paraan at huwag hahaluan ng ano mang kasamaan.’’

KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO IKALAWANG MARKAHAN IKALAWANG LINGGO Page 11