T.C.

ANKARA ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

TEMEL İSLAM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI

HADİS BİLİM DALI

Ebu Hureyre'nin “Cünüp Olarak Sabahlayanın Oruç Tutamayacağına Dair Görüşüne

İtirazı” İlgili Rivayetler ve Değerlendirilmesi.

ÖDEV

DERS KONUSU: Sahabede Hadis tenkidi ve Sünnet

MD MOHIBULLAH

Öğrenci No: 22922735

Prof. Dr. Bünyamin ERUL

ANKARA-2023
 ‫‪Ebu Hureyre'nin “Cünüp Olarak Sabahlayanın Oruç Tutamayacağına Dair Görüşüne‬‬
‫‪İtirazı” İlgili Rivayetler ve Değerlendirilmesi.‬‬

‫‪Md Mohibullah‬‬

‫‪Hz. Ebu Hureyre’den bu konuda rivayetler:‬‬

‫‪Muslim Ebû Bekir tarikle Ebu Hureyre’den şöyle rivayet etmiştir:‬‬

‫ت‬‫ﺼْﻢ ﻓَﺬََﻛْﺮ ُ‬ ‫ﺼِﮫ‪َ :‬ﻣْﻦ أ َْدَرَﻛﮫُ اْﻟﻔَْﺠُﺮ ُﺟﻨُﺒًﺎ‪ ،‬ﻓََﻼ ﯾَ ُ‬ ‫ﺼ ِ‬ ‫ﺺ ﯾَﻘُﻮُل ِﻓﻲ ﻗَ َ‬ ‫ﻋْﻨﮫُ ﯾَﻘُ ﱡ‬ ‫ﻲ ﷲُ َ‬ ‫ﺿ َ‬ ‫ﺖ أ َﺑَﺎ ُھَﺮْﯾَﺮة َ َر ِ‬ ‫ﺳِﻤْﻌ ُ‬ ‫ﻋْﻦ أ َِﺑﻲ ﺑَْﻜٍﺮ ﻗَﺎَل‪َ :‬‬ ‫َ‬ ‫‪.1‬‬
‫ﺳﻠََﻤﺔَ‬ ‫م‬ ‫ُ‬
‫َ ِّ َ‬ ‫أ‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬‫َ‬ ‫ﺔ‬ ‫ﺸ‬
‫َ‬ ‫ﺋ‬
‫ِ‬ ‫ﺎ‬ ‫ﻋ‬
‫َ‬ ‫ﻰ‬ ‫َ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻋ‬
‫َ‬ ‫ﺎ‬‫َ‬ ‫ﻨ‬ ‫ْ‬
‫ﻠ‬ ‫ﺧ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫د‬ ‫ﻰ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺣ‬
‫َ َ َ‬ ‫‪،‬‬ ‫ُ‬ ‫ﮫ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﺖ‬‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ﻘ‬ ‫َ‬ ‫ﻠ‬ ‫َ‬
‫ﻄ‬ ‫ْ‬
‫ﻧ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ﻦ‬
‫ﱠ َ ِ َ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺣ‬ ‫ْ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻟ‬ ‫ا‬ ‫ُ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺒ‬
‫ْ‬ ‫ﻋ‬
‫َ‬ ‫ﻖ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ﻠ‬ ‫َ‬
‫ﻄ‬ ‫ْ‬
‫ﻧ‬ ‫ﺎ‬‫َ‬ ‫ﻓ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻚ‬
‫َ‬ ‫ﻟ‬
‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ذ‬ ‫ﺮ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ﻜ‬ ‫ْ‬
‫ﻧ‬ ‫َ‬ ‫ﺄ‬‫َ‬ ‫ﻓ‬ ‫(‬ ‫ﮫ‬ ‫ِ‬ ‫ﯿ‬ ‫ﺑ‬
‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ﻷ‬‫ِ‬ ‫)‬ ‫ث‬ ‫ِ‬ ‫ر‬ ‫ﺎ‬ ‫ﺤ‬
‫ﱠ َ ِ ِ َ ِ‬‫ْ‬
‫ﻟ‬ ‫ا‬ ‫ﻦ‬ ‫ﺑ‬
‫ْ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺣ‬ ‫ْ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻟ‬ ‫ا‬ ‫ﺪ‬‫ِ‬ ‫ﺒ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ﻌ‬ ‫ﻟ‬‫ِ‬ ‫ﻚ‬ ‫َ‬ ‫ﻟ‬
‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ذ‬
‫ﻏْﯿِﺮ‬ ‫ﺼِﺒُﺢ ُﺟﻨُﺒًﺎ ِﻣْﻦ َ‬ ‫ﺳﻠﱠَﻢ ﯾُ ْ‬ ‫ﻋﻠَْﯿِﮫ َو َ‬ ‫ﺻﻠﱠﻰ ﷲُ َ‬ ‫ﻲ َ‬ ‫ﺖ‪َ :‬ﻛﺎَن اﻟﻨﱠِﺒ ﱡ‬ ‫ﻋْﻦ ذَِﻟَﻚ ﻗَﺎَل‪ :‬ﻓَِﻜْﻠﺘ َﺎُھَﻤﺎ ﻗَﺎﻟَ ْ‬ ‫ﻋْﺒﺪُ اﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻦ َ‬ ‫ﺴﺄ َﻟَُﮭَﻤﺎ َ‬ ‫ﻋْﻨُﮭَﻤﺎ ﻓَ َ‬ ‫ﻲ ﷲُ َ‬ ‫ﺿ َ‬ ‫َر ِ‬
‫ﺖ ِإﻟَﻰ‬ ‫ﻋﻠَْﯿَﻚ ِإﱠﻻ َﻣﺎ ذََھْﺒ َ‬ ‫َ‬ ‫ﺖ‬‫ُ‬ ‫ﻣ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ﺰ‬ ‫ﻋ‬
‫َ‬ ‫‪:‬‬‫ن‬ ‫ُ‬ ‫ا‬ ‫و‬
‫َ َ‬‫ﺮ‬‫ْ‬ ‫ﻣ‬ ‫ل‬
‫َ‬ ‫ﺎ‬ ‫َ‬ ‫ﻘ‬‫َ‬ ‫ﻓ‬ ‫ﻦ‬ ‫َ ِ‬‫ﻤ‬ ‫ﺣ‬
‫ْ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﻟ‬ ‫ا‬ ‫ُ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺒ‬‫ْ‬ ‫ﻋ‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ﮫ‬ ‫َ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﻚ‬ ‫َ‬ ‫ﻟ‬
‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ذ‬ ‫ﺮ‬ ‫َ‬ ‫ﻛ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ﺬ‬ ‫َ‬ ‫ﻓ‬ ‫ن‬ ‫َ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ﺮ‬
‫َ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﻰ‬ ‫َ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﺎ‬‫َ‬ ‫ﻨ‬ ‫ْ‬
‫ﻠ‬ ‫َ‬
‫ﺧ‬ ‫َ‬ ‫د‬ ‫ﻰ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺣ‬
‫َ‬ ‫ﺎ‬‫َ‬ ‫ﻨ‬ ‫ْ‬
‫ﻘ‬ ‫َ‬ ‫ﻠ‬ ‫َ‬
‫ﻄ‬ ‫ْ‬
‫ﻧ‬ ‫ﺎ‬‫َ‬ ‫ﻓ‬ ‫‪:‬‬ ‫ل‬
‫َ‬ ‫ﺎ‬‫َ‬ ‫ﻗ‬ ‫م‬
‫ُ‬ ‫ﻮ‬ ‫ﺼ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ﯾ‬ ‫ُﺣﻠُ ٍ ﱠ‬
‫ﻢ‬ ‫ُ‬ ‫ﺛ‬ ‫‪،‬‬‫ﻢ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﻋْﺒﺪُ اﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻦ ﻓﻘﺎَل أﺑُﻮ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﺿٌﺮ ذِﻟَﻚ ﻛﻠﮫُ‪ ،‬ﻗﺎَل‪ :‬ﻓﺬَﻛَﺮ ﻟﮫُ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ﱠ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ﻋﻠْﯿِﮫ َﻣﺎ ﯾَﻘﻮُل‪ ،‬ﻗﺎَل‪ :‬ﻓِﺠﺌﻨَﺎ أﺑَﺎ ُھَﺮْﯾَﺮة َ‪َ ،‬وأﺑُﻮ ﺑَﻜٍﺮ َﺣﺎ ِ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ت َ‬ ‫أ َِﺑﻲ ُھَﺮْﯾَﺮة َ ﻓَﺮدَْد َ‬
‫َ‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫ﻀِﻞ ْﺑِﻦ اﻟﻌَﺒﱠﺎِس ﻓَﻘَﺎَل أﺑُﻮ‬ ‫ْ‬
‫ُھَﺮْﯾَﺮة َ‪ :‬أ َُھَﻤﺎ ﻗَﺎﻟَﺘ َﺎهُ ﻟََﻚ ﻗَﺎَل‪ :‬ﻧَﻌَْﻢ‪ ،‬ﻗَﺎَل‪ُ :‬ھَﻤﺎ أْﻋﻠَُﻢ‪ ،‬ﺛ ُﱠﻢ َردﱠ أﺑُﻮ ُھَﺮْﯾَﺮة َ َﻣﺎ َﻛﺎَن ﯾَﻘُﻮُل ِﻓﻲ ذَِﻟَﻚ ِإﻟَﻰ اﻟﻔَ ْ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ﻋﱠﻤﺎ َﻛﺎَن ﯾَﻘُﻮُل ِﻓﻲ ذَِﻟَﻚ‪،‬‬ ‫ﺳﻠﱠَﻢ ﻗَﺎَل‪ :‬ﻓََﺮَﺟَﻊ أ َﺑُﻮ ُھَﺮْﯾَﺮة َ َ‬ ‫ﻋﻠَْﯿِﮫ َو َ‬ ‫ﺻﻠﱠﻰ ﷲُ َ‬ ‫ﻲِ َ‬ ‫ﻀِﻞ َوﻟَْﻢ أ َْﺳَﻤْﻌﮫُ ِﻣَﻦ اﻟﻨﱠِﺒ ّ‬ ‫ﺖ ذَِﻟَﻚ ِﻣَﻦ اْﻟﻔَ ْ‬ ‫ﺳِﻤْﻌ ُ‬ ‫ُھَﺮْﯾَﺮة َ‪َ :‬‬
‫ﺼﻮُم‪.‬‬ ‫ُ‬
‫ﻏْﯿِﺮ ُﺣﻠٍﻢ‪ ،‬ﺛﱠﻢ ﯾَ ُ‬ ‫ُ‬ ‫ﺼِﺒُﺢ ُﺟﻨُﺒًﺎ ِﻣْﻦ َ‬ ‫ﻀﺎَن ﻗَﺎَل‪َ :‬ﻛﺬَِﻟَﻚ َﻛﺎَن ﯾُ ْ‬ ‫ﺖ‪ِ :‬ﻟﻌَْﺒِﺪ اﻟَﻤِﻠِﻚ أﻗَﺎﻟَﺘ َﺎ ِﻓﻲ َرَﻣ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ﻗُْﻠ ُ‬

‫;‪Ebubekr’den rivayet edildiğine göre o şöyle dedi: “Ebu Hureyre’nin konuşma esnasında‬‬
‫‪"Cünüp olarak sabahlayan kimse oruç tutmasın." dediğini duydum ve bunu Abdurrahamn b. El-‬‬
‫‪Hâris’e anlattım. O bunu kabul etmedi ve kalkıp yürümeye başladı, ben de onunla birlikte gittim.‬‬
‫‪Nihayet Hz. Aişe ve Hz. Ümmü Seleme (r.anhuma)’nin yanına vardık. Abdurrahman konuyu‬‬
‫‪onlara arz etti. Bunun üzerine ikisi de şunu söyledi; "Resulüllah (s.a.v) hanımıyla yatarak cünüp‬‬
‫‪olarak sabahlar ve orucunu tutardı…" Sonra tekrar Ebu Hureyre’ye gittik ve Hz. Aişe ile‬‬
‫‪Hz.Ümmü Seleme (r.anhuma)’nin söylediklerini ona aktardık. Bunun üzerine kendisi:‬‬
‫;‪"Gerçekten onlar mı bunu söylediler?" diye sordu. Abdurrahman; "Evet." deyince, kendisi‬‬
‫‪"Onlar daha iyi bilir." Dedi.1 Sonra Ebû Hureyre bu hususta söylediği sözü, el-Fadl b. abbas'a‬‬
‫‪izafe ettiği ve ben bunu peygamberden İşitmedim, el Fadl'dan işittim dedi”. Ravi diyor ki‬‬
‫‪Böylece Ebû Hureyre görüşünden vazgeçti.‬‬

‫‪İbn Mâce Ebû Bekir tarikle Ebu Hureyre’den şöyle rivayet etmiştir: 2‬‬
‫ﻋْﻦ ﯾَْﺤﯿَﻰ ْﺑِﻦ‬‫ﻋْﻤِﺮو ْﺑِﻦ ِدﯾﻨَﺎٍر‪َ ،‬‬ ‫ﻋْﻦ َ‬ ‫ﻋﯿَْﯿﻨَﺔَ‪َ ،‬‬‫ﺳْﻔﯿَﺎُن ْﺑُﻦ ُ‬
‫ﺼﺒﱠﺎحِ‪ ،‬ﻗَﺎَﻻ‪َ :‬ﺣﺪﱠﺛ َﻨَﺎ ُ‬ ‫ﺷْﯿﺒَﺔَ‪َ ،‬وُﻣَﺤﱠﻤﺪُ ْﺑُﻦ اﻟ ﱠ‬ ‫َﺣﺪﱠﺛ َﻨَﺎ أ َﺑُﻮ ﺑَْﻜِﺮ ْﺑُﻦ أ َِﺑﻲ َ‬ ‫‪.2‬‬
‫ﺐ‬ ‫ﺖ " َﻣْﻦ أ َ ْ‬
‫ﺻﺒََﺢ َوُھَﻮ ُﺟﻨُ ٌ‬ ‫ب اْﻟَﻜْﻌﺒَِﺔ َﻣﺎ أ َﻧَﺎ ﻗُْﻠ ُ‬
‫ﺖ أ َﺑَﺎ ُھَﺮْﯾَﺮة َ‪ ،‬ﯾَﻘُﻮُل‪َ :‬ﻻ َوَر ّ ِ‬
‫ﺳِﻤْﻌ ُ‬
‫َ‬ ‫‪:‬‬ ‫ل‬
‫َ‬ ‫ﺎ‬‫َ‬ ‫ﻗ‬ ‫‪،‬‬‫ي‬
‫ِ ِّ‬‫ر‬ ‫ﺎ‬‫َ‬ ‫ﻘ‬‫ﻟ‬‫ْ‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ﺮ‬‫ﻤ‬ ‫ْ‬
‫ِ َ ٍ‬‫ﻋ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﺑ‬
‫ْ‬ ‫ِ‬ ‫ﱠ‬
‫‪¹‬‬ ‫ﺪ‬
‫ِ‬ ‫ﺒ‬
‫ْ‬ ‫ﻋ‬
‫َ َ‬‫ْ‬
‫ﻦ‬ ‫ﻋ‬ ‫‪،‬‬‫َ‬ ‫ة‬‫َ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻌ‬
‫ْ‬ ‫ﺟ‬
‫َ‬
‫ﺳﻠﱠَﻢ ﻗَﺎﻟَﮫُ‪.‬‬
‫ﻋﻠَْﯿِﮫ َو َ‬ ‫ﺻﻠﱠﻰ ﷲُ َ‬ ‫ﻓَْﻠﯿُْﻔِﻄْﺮ‪ُ ،‬ﻣَﺤﱠﻤﺪٌ َ‬

‫‪Beyhakı Ebû Bekir tarikle Ebu Hureyre’den şöyle rivayet etmiştir:3‬‬

‫ت ذَِﻟَﻚ ِﻟﻌَْﺒِﺪ‬‫ﺼْﻢ‪ ،‬ﻗَﺎَل‪ :‬ﻓَﺬََﻛْﺮ ُ‬ ‫ﺼِﮫ‪َ :‬ﻣْﻦ أ َْدَرَﻛﮫُ اْﻟﻔَْﺠُﺮ ُﺟﻨُﺒًﺎ ﻓََﻼ ﯾَ ُ‬ ‫ﺼ ِ‬ ‫ﺖ أ َﺑَﺎ ُھَﺮْﯾَﺮة َ ﯾَﻘُﻮُل ِﻓﻲ ﻗَ َ‬ ‫ﺳِﻤْﻌ ُ‬ ‫ﻋْﻦ أ َِﺑﻲ ﺑَْﻜٍﺮ ﯾَْﻌِﻨﻲ أ َﺑَﺎهُ‪ ،‬ﻗَﺎَل‪َ :‬‬ ‫َ‬ ‫‪.3‬‬
‫ﻲ ﷲُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ﱠ‬
‫ﺖ َﻣﻌَﮫُ َﺣﺘﻰ دََﺧﻠﻨَﺎ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﻋْﺒﺪُ اﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻦ َواْﻧﻄﻠﻘ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ث ِﻷِﺑﯿِﮫ‪ ،‬ﻓَﺄْﻧَﻜَﺮ ذِﻟَﻚ‪ ،‬ﻓَﺎْﻧﻄﻠَﻖ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ﺿ َ‬ ‫ﺳﻠَﻤﺔ َر ِ‬ ‫ﺸﺔ َوأِّم َ‬ ‫ﻋﺎِﺋ َ‬ ‫ﻋﻠ ﻰ َ‬ ‫اﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻦ ْﺑِﻦ اﻟَﺤﺎِر ِ‬
‫ﻏْﯿِﺮ ُﺣْﻠٍﻢ‬ ‫ﺼِﺒُﺢ ُﺟﻨُﺒًﺎ ِﻣْﻦ َ‬ ‫ﺳﻠﱠَﻢ ﯾُ ْ‬ ‫و‬
‫َ َ َ‬ ‫ﮫ‬
‫ِ‬ ‫ﯿ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻋ‬ ‫ُ‬ ‫ﷲ‬ ‫ﻰ‬‫ﱠ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﺻ‬ ‫ِ َ‬ ‫ﷲ‬ ‫ُ‬
‫ل‬ ‫ﻮ‬ ‫ﺳ‬
‫ُ‬ ‫ر‬ ‫َ‬ ‫ن‬
‫َ‬ ‫ﺎ‬ ‫َ‬
‫ﻛ‬ ‫"‬ ‫‪:‬‬‫ﺖ‬‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺎ‬‫َ‬ ‫ﻗ‬ ‫ﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫َ‬ ‫ھ‬ ‫ُ‬ ‫ﺎ‬‫َ‬ ‫ﺘ‬ ‫ْ‬
‫ﻠ‬ ‫ﻜ‬
‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ﻓ‬ ‫‪:‬‬‫ل‬‫َ‬ ‫ﺎ‬‫َ‬ ‫ﻗ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻚ‬‫َ‬ ‫ﻟ‬
‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ذ‬ ‫ﻦ‬‫ْ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻦ‬
‫َ ِ َ‬‫ﻤ‬ ‫ﺣ‬
‫ْ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﻟ‬ ‫ا‬ ‫ﻋْﺒﺪُ‬ ‫ﺴﺄ َﻟَُﮭَﻤﺎ َ‬
‫ﻋْﻨُﮭَﻤﺎ‪ ،‬ﻓَ َ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ﺖ ِإﻟﻰ أِﺑﻲ‬‫َ‬ ‫َ‬ ‫ﱠ‬
‫ﻋﻠْﯿَﻚ ِإﻻ َﻣﺎ ذَھْﺒ َ‬ ‫َ‬ ‫ﺖ َ‬ ‫ﻋَﺰْﻣ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﻋْﺒﺪُ اﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻦ ﻓﻘﺎَل َﻣْﺮَواُن َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﻋﻠﻰ َﻣْﺮَواَن ﻓﺬَﻛَﺮ ذِﻟَﻚ ﻟﮫُ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ﱠ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﺼﻮُم " ﻗﺎَل‪ :‬ﻓﺎﻧﻄﻠﻘﻨَﺎ َﺣﺘﻰ دََﺧﻠﻨَﺎ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ﺛ ُﱠﻢ ﯾَ ُ‬

‫‪1‬‬
‫‪Müslim, “Sıyâm”, 78-80.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪İbn Mâce, “Sıyâm”, 27 (1802).‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Beyhakî, es-Sünenü’l- Kübrâ, 4/362.‬‬
‫ ﻓَﻘَﺎَل أ َﺑُﻮ‬،‫ﻋْﺒﺪُ اﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻦ‬َ ُ‫ ﻓَﺬََﻛَﺮ ذَِﻟَﻚ ﻟَﮫ‬:‫ ﻗَﺎَل‬،ُ‫ﺿٌﺮ ذَِﻟَﻚ ُﻛﻠﱠﮫ‬ ِ ‫ ﻓَِﺠﺌْﻨَﺎ أ َﺑَﺎ ُھَﺮْﯾَﺮة َ َوأ َﺑُﻮ ﺑَْﻜٍﺮ َﺣﺎ‬:‫ ﻗَﺎَل‬،‫ﻋﻠَْﯿِﮫ َﻣﺎ ﯾَﻘُﻮُل‬ َ ‫ت‬ َ ‫ُھَﺮْﯾَﺮة َ َوَردَْد‬
ُ
‫ﻋﱠﻤﺎ َﻛﺎَن ﯾَﻘﻮُل‬ َ
َ َ ‫ ﻓََﺮَﺟَﻊ أﺑُﻮ ُھَﺮْﯾَﺮة‬:‫ ﻗَﺎَل‬،‫ﺳﻠَﻢ‬ ‫ﱠ‬ َ
َ ‫ﻋﻠْﯿِﮫ َو‬ َ ُ ‫ﺻﻠ ﻰ ﷲ‬ ‫ﱠ‬ َ ِ‫ﻲ‬ َ َ
ّ ‫ﻋﺒﱠﺎٍس َوﻟْﻢ أْﺳَﻤْﻌﮫُ ِﻣَﻦ اﻟﻨﱠِﺒ‬ َ ‫ﻀِﻞ ْﺑِﻦ‬ ْ
ْ َ‫ﺖ ذَِﻟَﻚ ِﻣَﻦ اﻟﻔ‬ ُ ‫ﺳِﻤْﻌ‬ َ :َ ‫ُھَﺮْﯾَﺮة‬
.‫ﺼﻮُم‬ ‫ﯾ‬ ‫ﻢ‬ُ
ُ َ ‫ِ ٍ ﱠ‬ ‫ﺛ‬ ‫ﻢ‬‫ﻠ‬ْ ‫ﺣ‬
ُ ‫ﺮ‬ ‫ﯿ‬
ْ َ
‫ﻏ‬ ْ
‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬
ِ ‫ﺎ‬ ً ‫ﺒ‬ ُ ‫ﻨ‬ ‫ﺟ‬
ُ ‫ﺢ‬
ُ ‫ﺒ‬
ِ ‫ﺼ‬
ْ ُ ‫ﯾ‬ ‫ﻚ‬
َ ‫ﻟ‬
ِ َ ‫ﺬ‬ َ
‫ﻛ‬ :‫ل‬َ ‫ﺎ‬ َ ‫ﻗ‬ ‫؟‬ ‫ن‬
َ ‫ﺎ‬ ‫ﻀ‬ ‫ﻣ‬
َ َ َ‫ر‬ ‫ﻲ‬ ‫ﻓ‬
ِ :‫ﺎ‬َ ‫ﺘ‬َ ‫ﻟ‬ ‫ﺎ‬َ ‫ﻗ‬ :‫ﻚ‬ِ ‫ﻠ‬
ِ ‫ﻤ‬
َ ْ
‫ﻟ‬ ‫ا‬ ‫ﺪ‬
ِ ‫ﺒ‬
ْ َ ‫ﻌ‬ ‫ﻟ‬
ِ ُ
‫ﺖ‬ ْ
‫ﻠ‬ ُ ‫ﻗ‬ ،‫ِﻓﻲ ذَِﻟَﻚ‬

Müsned’de Abdullah ibn Umar tarikle Ebu Hureyre’den şöyle rivayet var:

‫ﺼﻮُم‬ ُ ‫ﺖ َﻣﺎ أ َﻧَﺎ ﻗُْﻠ‬

ْ َ ‫ َﻣْﻦ أ‬:‫ﺖ‬
ُ َ‫ﺻﺒََﺢ ُﺟﻨُﺒًﺎ ﻓََﻼ ﯾ‬ ِ ‫ب َھﺬَا اْﻟﺒَْﯿ‬
ِ ّ ‫ َﻻ َوَر‬:‫ ﯾَﻘُﻮُل‬،َ ‫ﺖ أ َﺑَﺎ ُھَﺮْﯾَﺮة‬ ّ ‫ﻋْﻤٍﺮو اْﻟﻘَﺎِر‬
َ :‫ ﻗَﺎَل‬،ِ ‫ي‬
ُ ‫ﺳِﻤْﻌ‬ َ ‫ﻋْﻦ‬
َ ‫ﻋْﺒِﺪ ﷲِ ْﺑِﻦ‬ َ .4

Abdullah b. Amr el-Kari'den rivayet edildiğine göre o şöyle dedi: Ebu Hureyre'yi şöyle derken
işittim: Hayır, bu evin Rabbine ne dediğime yemin ederim ki: Cünüp olarak sabahlayan kimse oruç
tutamasın.4

İbn Huzeyme de Sahihinde Ebu bekir tarikle Ebu Hureyre’den şöyle rivayet etti:

ُ‫ﻄﻠََﻖ أ َﺑُﻮ ﺑَْﻜٍﺮ َوأ َﺑُﻮه‬

َ ‫ ﻓَﺎْﻧ‬:‫ ﻗَﺎَل‬.‫ﺼﻮم‬ ُ َ‫ﺻﺒََﺢ ُﺟﻨُﺒًﺎ ﻓََﻼ ﯾ‬ ْ َ ‫ َﻣْﻦ أ‬:‫ﺳِﻤَﻊ أ َﺑَﺎ ُھَﺮْﯾَﺮة ﯾَﻘُﻮُل‬ َ ُ‫ أ َﻧﱠﮫ‬،‫ﻋْﻦ أ َِﺑﯿﮫ‬ َ ،‫ﻋْﺒﺪ اْﻟَﻤِﻠِﻚ ْﺑُﻦ أ َِﺑﻲ ﺑَْﻜٍﺮ‬
َ ‫ﻋِﻦ‬ َ .5
‫ﺼِﺒُﺢ ُﺟﻨُﺒًﺎ ﺛ ُﱠﻢ‬ ‫ﯾ‬ - ‫ﻢ‬‫ﱠ‬ ‫ﻠ‬
ْ ُ َ َ َ ِ َ ‫ﺳ‬‫و‬ ‫ﮫ‬‫ﯿ‬ْ َ ‫ﻠ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﱠ‬
¹ ‫ﻰ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﺻ‬
َ - ¹ ‫ﱠ‬ ‫ل‬ُ ‫ﻮ‬ ‫ﺳ‬ ‫ر‬
ُ َ ‫ن‬
َ ‫ﺎ‬ َ
‫ﻛ‬ :‫ﺖ‬ْ َ ‫ﻟ‬ ‫ﺎ‬َ ‫ﻗ‬ ‫ﺎ‬ ‫ﻤ‬ ُ
‫ھ‬ ‫ﻼ‬
َ ِ ََ ‫ﻛ‬ ‫و‬ ،‫ﺔ‬ ‫ﺸ‬َ ‫ﺋ‬ ‫ﺎ‬ ‫ﻋ‬ ‫و‬ َ ‫ﺔ‬
ِ َ َ َ َ ِّ ‫ﻤ‬ َ ‫ﻠ‬ ‫ﺳ‬ ‫م‬ُ ‫أ‬ ‫ﻰ‬َ ‫ﻠ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻞ‬ َ
‫ﺧ‬
َ َ َ ‫د‬ ‫ﻰ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺣ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺣ‬
َ ِ َ ْ ‫ﱠ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﻟ‬ ‫ا‬ ‫ﺪ‬ ‫ﺒ‬
ْ ‫ﻋ‬
َ
:‫ ﻓَﻘَﺎَل‬،ُ‫ﻄﻠَْﻘﺘ َُﻤﺎ ِإﻟَﻰ أ َِﺑﻲ ُھَﺮْﯾَﺮة ﻓََﺤِﺪّﺛ َﺎه‬ َ ‫ﻋﻠَْﯿُﻜَﻤﺎ ﻟََﻤﺎ اْﻧ‬
َ ‫ﺖ‬ ُ ‫ﻋَﺰْﻣ‬ َ :‫ ﻓَﻘَﺎَل‬،ُ‫ ﻓََﺤﺪﱠﺛ َﺎه‬،‫ﻄﻠََﻖ أ َﺑُﻮ ﺑَْﻜٍﺮ َوأ َﺑُﻮهُ َﺣﺘ ﱠﻰ أ َﺗ َﯿَﺎ َﻣْﺮَواَن‬ َ ‫ ﻓَﺎْﻧ‬.‫ﺼﻮُم‬ ُ َ‫ﯾ‬
5 ُ
.‫ﻀﻞ‬ ْ َ‫ ِإﻧﱠَﻤﺎ أﻧﺒﺄﻧﻲ اْﻟﻔ‬.‫ ُھَﻤﺎ أ َْﻋﻠَُﻢ‬:‫ ﻗَﺎَل‬.‫ ﻧَﻌَْﻢ‬:‫أ َُھَﻤﺎ ﻗَﺎﻟَﺘ َﺎ ﻟَُﻜَﻤﺎ؟ ﻗَﺎَﻻ‬

Hz. Ebu Hureyre’den gelen rivayetlerin Değerlendirilmesi:

• Ebû Hureyre’den rivayet edilen hadisler hadis mevkuftur.

• Imam Ahmed b. hanbel (ö. 241/855) bu konuda rivayet etmiş ve Buhari bunu yorum
olarak zikretmiştir. İki Sahih'te Ebu Hureyre bunu Fadl'dan işitmiştir. Müslim Şöyle
ekledi, Peygamber'den (s.a.v.) de duymadım. Sindi dedi ki: Şeyhimiz Ebu'l-Fadl dedi ki:
bu ya neshedilir ya da reddedilir. Çünkü İki Sahih'te Resulü'nün (s.a.v.) Hz. Peygamber
(s.a.v.) bazen hanımlarıyla yatar ve cünüp olarak sabahlardı, sonra yıkanır ve orucunu
tutmaya devam ederdi; Aişe'nin hadisleri, Ebu Hureyre'nin bundan geri çekildiğini
zikretti.6

• Müsneddeki hadisin tahkikte çok uzun beyanlar yaptı bunlardan İmâm Şafiî'ye gelince,
o bu meselede şu tercih etti ve şöyle dedi: Biz de Resûlullah'ın eşleri olan Aişe ve Ümmü
Seleme'nin hadisini aldık. Ebû Hüreyre, bir adamdan, Resûlullah (s.a.v)’dan rivayet ettiği
Şunlardır: Onlar onun zevceleridir ve zevceleri onu sadece işiterek veya haberlerden
tanıyan bir erkekten daha iyi bilir. Bunlardan: Aişe ve Ümmü Seleme iki rivayet birden
fazla rivayetler da vardır. Bunun yanı sıra Peygamber (s.a.v.)'den rivayet ettiği hadisler,
aklen bilinen ve sünnete yakın olan hadislerdir ve bunların manaları izah ederken
kelimeleri basitleştird.7

4
Bkz. Ahmed b. Hanbel, el -Müsned, 12/347 (7388).
5
Bkz. Huzeyme, Sahîh, 2/966 (2011).
6
Bkz. İbn Mâce, “Sıyâm”, 27 (1702). (Te’lik, Muhammed Fuâd Abdülbâkī).
7
Bkz. Ahmed b. Hanbel, el -Müsned, 12/350 (7388).
 • Müslim (ö. 261/875), Beyhakî (ö.458/1066) ve İbn Huzeyme’nin (ö. 311/924) rivayetlerin
sonunda şu lafzlar yer vermiştir: “Ebû Hureyre bu hususta söylediği sözü, el-Fadl b.
abbas'a izafe ettiği ve ben bunu peygamberden İşitmedim, el Fadl'dan işittim dedi”

• İbn’l-Münzirin (ö.318/930) bildirdiğine göre, Hz. Ebu Hureyre hadisi neshedilmiştir.

Hz. Ebu Hureyre de bunun nesh edildiğini öğrendikten sonra, verdiği eski fetvasından
vazgeçti.8

• İbn Teymiyye (ö.728/1328) Şerḥu’l-ʿUmde fi’l-fıḳh’de şöyle dedi: Eğer ihtilam veya
cinsel ilişki den dolayı cünüp olursa, orucu bozulmaz, ancak guslettikten sonra namaz
kılması gerekir. Delil olarak ta bu ayeti bahsetti:

:‫ﺾ ِﻣَﻦ اْﻟَﺨْﯿِﻂ اْﻷ َْﺳَﻮِد ِﻣَﻦ اْﻟﻔَْﺠِﺮ{ اﻵﯾﺔ ]اﻟﺒﻘﺮة‬ ُ ‫ُ ﻟَُﻜْﻢ َوُﻛﻠُﻮا َواْﺷَﺮﺑُﻮا َﺣﺘ ﱠﻰ ﯾَﺘ َﺒَﯿﱠَﻦ ﻟَُﻜُﻢ اْﻟَﺨْﯿ‬¹
ُ َ‫ﻂ اْﻷ َْﺑﯿ‬ َ َ ‫}ﻓَﺎْﻵَن ﺑَﺎِﺷُﺮوُھﱠﻦ َواْﺑﺘ َﻐُﻮا َﻣﺎ َﻛﺘ‬
‫ﺐ ﱠ‬
[١٨٧.
“Artık (ramazan gecelerinde) onlara yaklaşın ve Allah'ın sizin için takdir ettiklerini
isteyin. Sabahın beyaz ipliği (aydınlığı), siyah ipliğinden (karanlığından) ayırt edilinceye
kadar yeyin, için, sonra akşama kadar orucu tamamlayın” ve aynı zamanda Hz. Aişe ve
Hz. Ümmü Seleme (r.anhuma)’dan rivayet edildiği bu hadisi zikretti:
‫ ﺛﻢ ﯾﺼﻮم ﻓﻲ‬،‫ ﻛﺎن ﯾﺼﺒﺢ ُﺟﻨُﺒًﺎ ﻣﻦ ﻏﯿﺮ اﺣﺘﻼم‬- ‫ ﺻﻠﻰ ﷲ ﻋﻠﯿﮫ وﺳﻠﻢ‬- ‫ أن اﻟﻨﺒﻲ‬- ‫ رﺿﻲ ﷲ ﻋﻨﮭﻤﺎ‬- ‫ﻋﻦ ﻋﺎﺋﺸﺔ وأم ﺳﻠﻤﺔ‬
.‫رﻣﻀﺎن‬
“Hz. Peygamber (s.a.v.) bazen cünüp olarak sabahlardı ve ramazanda orucu tutmaya devam
ederdi”9

• Abdul Kâdir (ö. 1440/2018) Fikhu’l İslam’da bu konuda Buhârî ve Müsli’de geçen Hz.
Ayşe ve Ümme Seleme’nin hadisi zikredip hadisin faydasında şöyle dedi: Cinsel ilişki’den
cünüp olanın orucunu bozulmaz, Kim cünüp olup oruç tutarsa, onun yerinde bir gün
geçirmez, Ramazanda veya Ramazan dışında başka bir zaman cünüp olan kimsenin oruç
tutmak istemesi arasında fark yoktur.10

• İbn Useymîn (ö. 2001) bu konuda sorulan bir cevabında şöyle dedi: Hz. Peygamber (s.a.v.)
bazen hanımlarıyla yatar ve cünüp olarak sabahlardı ve orucunu tutmaya devam ederdi,
sonra şu ayet zikretti:
{ ‫ﺾ ِﻣَﻦ اْﻟَﺨْﯿِﻂ اْﻷ َْﺳَﻮِد ِﻣَﻦ‬ ُ ‫ُ ﻟَُﻜْﻢ َوُﻛﻠُﻮا َواْﺷَﺮﺑُﻮا َﺣﺘ ﱠﻰ ﯾَﺘ َﺒَﯿﱠَﻦ ﻟَُﻜُﻢ اْﻟَﺨْﯿ‬¹
ُ َ‫ﻂ اْﻷ َْﺑﯿ‬ َ َ ‫ﻓَﺎْﻵَن ﺑَﺎِﺷُﺮوُھﱠﻦ َواْﺑﺘ َﻐُﻮا َﻣﺎ َﻛﺘ‬
‫ﺐ ﱠ‬
:‫اْﻟﻔَْﺠِﺮ{ اﻵﯾﺔ ]اﻟﺒﻘﺮة‬ ١٨٧].
“Artık (ramazan gecelerinde) onlara yaklaşın ve Allah'ın sizin için takdir ettiklerini isteyin.
Sabahın beyaz ipliği (aydınlığı), siyah ipliğinden (karanlığından) ayırt edilinceye kadar yeyin,
için, sonra akşama kadar orucu tamamlayın”11 .
Bir kimsenin sabaha kadar cinsel ilişki etmesi caiz ise, ancak sabah oluncaya kadar gusletmesi
gerekir ki bu da kişinin oruçluyken cünüp olmasının caiz olduğuna delalet eder. Ayrıca, sabahtan
önce hayızdan temizlenen kadının, güneş doğuncaya kadar yıkanmamış olsa bile oruca niyet

8
Bkz. Bkz. İbn Hacer, el-Askalânî, Fethu’l-Barî, 4/144.
9
Bkz. İbn teymiyye, Takıyyüddin. Şerḥu’l-ʿUmde fi’l-fıḳh, 3/266.
10
Bkz. Abdul Kâdir Fikhu’l İslam-Şerhi Bulugu’l Merâm, 3/225.
11
Bkz. Bakara – 187, Diyanet Vakfı Meali
etmesi caizdir. Çünkü hayızlı bir kadın, gusülden önce âdetinden temizlenirse, cünüp olmuş gibi
olur, gusletmediği halde oruca niyet etmesi caiz olur. şafak söktükten sonra banyo yapmalıdır.12

• Bezzâr (ö.292/905) Müsnedin’de şöyle demiştir: “Ebu hureyre'nin, el fadl b abbas'tan bu

tek hadisten başka kimse herhangi bir rivayet ettiğini bilmiyoruz.13

Abdurrahman (r.a.)’dan gelen Ebu Hureyre'nin Görüşüne İtiraz olan rivayetlerin

Değerlendirilmesi:

Bu konuda Abdurrahman (r.a.) tarikle Aişe’den (r.a) İmam Mâlik, Buhârî, Müslim, Tirmizi,
Ebû Dâvud, Nesâî, İbn Hibbân ve Beyhakı rivayet etmişlerdir.

İmam Mâlik, Ebû Dâvud, ve İbn Hibbân aynı lafızlarla rivayet etmişlerdir: 14

‫ ﻋﻦ أﺑﻲ ﯾﻮﻧﺲ‬،ِ ‫ي‬ ّ ‫ ﻋﻦ ﻋﺒِﺪ ﷲ اﺑِﻦ ﻋﺒﺪ اﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑِﻦ ﻣﻌﻤِﺮ اﻷﻧﺼﺎر‬،‫ ﻋﻦ ﻣﺎﻟٍﻚ‬-‫ﻲ‬ ‫ﯾﻌﻨﻲ اﻟﻘﻌﻨﺒ ﱡ‬- ‫ﺣﺪﱠﺛﻨﺎ ﻋﺒﺪُ ﷲ ﺑُﻦ ﻣﺴﻠﻤﺔ‬ .6
‫ﻒ‬ ‫ﱠ‬
ٌ ‫ وھﻮ واِﻗ‬-‫ﺻﻠﻰ ﷲ ﻋﻠﯿﮫ وﺳﻠﻢ‬- ‫ أن رﺟﻼً ﻗﺎل ِﻟﺮﺳﻮِل ﷲ‬:-‫ﺻﻠﻰ ﷲ ﻋﻠﯿﮫ وﺳﻠﻢ‬- ‫ﻲ‬ ‫ﱠ‬ ‫ ﻋﻦ ﻋﺎﺋﺸﺔ زوج اﻟﻨﺒ ﱠ‬،َ‫ﻣﻮﻟﻰ ﻋﺎﺋﺸﺔ‬
‫ﺻِﺒُﺢ ﺟﻨﺒﺎ ً وأﻧﺎ‬ ْ ُ ‫ "وأﻧﺎ أ‬:-‫ﺻﻠﱠﻰ ﷲ ﻋﻠﯿﮫ وﺳﻠﻢ‬- ‫ ﻓﻘﺎل رﺳﻮُل ﷲ‬،‫ وأﻧﺎ أرﯾﺪُ اﻟﺼﯿﺎَم‬،ً ‫ﺻِﺒُﺢ ﺟﻨﺒﺎ‬ ْ ُ ‫ إﻧﻲ أ‬،‫ ﯾﺎ رﺳﻮَل ﷲ‬:‫ﻋﻠﻰ اﻟﺒﺎب‬
‫ﺐ‬َ ‫ﻀ‬ َ َ
ِ َ‫ ﻓَﻐ‬،‫ﻏﻔََﺮ ﷲُ ﻟَﻚ َﻣﺎ ﺗ َﻘَﺪﱠَم ِﻣْﻦ ذَْﻧِﺒَﻚ َوَﻣﺎ ﺗ َﺄﱠﺧَﺮ‬ َ ْ
َ ‫ﺖ ِﻣﺜﻠﻨَﺎ ﻗَْﺪ‬ َ
َ ‫ ِإﻧﱠَﻚ ﻟْﺴ‬:ِ‫ﺳﻮَل ﷲ‬ ُ ‫ﺻﻮُم ﻓَﻘَﺎَل اﻟﱠﺮُﺟُﻞ ﯾَﺎ َر‬ ّ ِ ‫أ ُرﯾﺪُ اﻟ‬
ُ َ ‫َوأ‬. ‫ ﻓﺄﻏﺘِﺴُﻞ‬،‫ﺼﯿﺎَم‬
.‫ َوأ َْﻋﻠََﻤُﻜْﻢ ِﺑَﻤﺎ أ َﺗ ﱠِﺒُﻊ‬،ِáِ ‫ﺸﺎُﻛْﻢ‬ َ ‫ َوﷲِ ِإﻧِّﻲ َﻷ َْرُﺟﻮ أ َْن أ َُﻛﻮَن أ َْﺧ‬:‫ َوﻗَﺎَل‬،‫ﺳﻠﱠَﻢ‬ َ ُ‫ﺻﻠﱠﻰ ﷲ‬
َ ‫ﻋﻠَْﯿِﮫ َو‬ َ ِ‫ﺳﻮُل ﷲ‬ ُ ‫َر‬

Abdullah b. Mesleme yani El-Ka'nabi- Malik'ten, Abdullah b. Abdurrahman b. Muammer

el-Ensari'den, Aişe'nin mevlası Ebî Yunus'tan, bize rivayet etmiştir. Peygamberimizin eşi Âişe
(r.a) şöyle rivayet etmiştir: bir adam , Resûlullah (s.a.v) kapıda dururken ona şöyle dedi: Ey
Allah'ın Resulü, ben cünüp olarak uyanıyorum ve oruç tutmak istiyorum. Resûlullah (s.a.v)
buyurdu ki: “Cünüp olduğum zaman oruç tutmak istediğim zaman yıkanır ve oruç tutarım”. O
adam dedi ki: siz bizim gibi değilsiniz, Allah sizin önceki ve sonrakı günahları affetti, böyle
dediği zaman Reûlullah (s.a.v.) ona kızdı ve söyledi ki: “Allah'a yemin ederim ki, takip ettiğim
şeyde sizden en çok korkanınız ve en bilgiliniz olmayı umuyorum”.

Müslim, Nesâî ve Beyhakı de aynı lafılarla nakletmişlerdir:15

‫ﺳﻠﱠَﻢ‬ َ ُ‫ﺻﻠﱠﻰ ﷲ‬
َ ‫ﻋﻠَْﯿِﮫ َو‬ ْ َ‫ ﻗَﺎﻟ‬،‫ﻋْﻨَﮭﺎ‬
ُ ‫ َﻛﺎَن َر‬:‫ﺖ‬
َ ِ‫ﺳﻮُل ﷲ‬ َ ُ‫ﻲ ﷲ‬َ ‫ﺿ‬ِ ‫ﺸﺔَ َر‬ َ ‫ﻋْﺒِﺪ اﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻦ أ َﱠن‬
َ ‫ﻋﺎِﺋ‬ َ ‫ َوأ َِﺑﻲ ﺑَْﻜِﺮ ْﺑِﻦ‬،‫ﻋْﺮَوة َ ْﺑِﻦ اﻟﱡﺰﺑَْﯿِﺮ‬
ُ ‫ﻋْﻦ‬ َ .7
. " ‫ﺼﻮُم‬ ْ َ ْ
ُ َ‫ﻏْﯿِﺮ ُﺣﻠٍﻢ ﻓﯿَﻐﺘ َِﺴُﻞ َوﯾ‬ ْ
َ ‫ﺐ ِﻣﻦ‬ ُ
ٌ ‫ﻀﺎَن َوُھَﻮ ُﺟﻨ‬ ْ ُ
َ ‫ﯾُْﺪِرﻛﮫُ اﻟﻔَْﺠُﺮ ِﻓﻲ َرَﻣ‬

Urve, ez-Zübeyr’den, o Ebû bekir’den, o Abdurrrahman’dan şöyle rivayet etmiştir,

Peygamberimizin eşi Âişe (r.a) şöyle dedi: Hz. Peygamber (s.a.v.) bazen ramazanda ihtilâm hariç
(cinsel ilişki ’den dolayı) cünüp olarak sabahlardı, sonra yıkanır ve orucunu tutmaya devam ederdi.

Buharı de şöyle rivayet etmiştir:16

12
Bkz. Useymîn, Muhammed b. Sâlih, Celsâtu Ramzaniyee Li’l- Useymîn, 10/8.
13
Bkz. Bezzâr, Ebû Bekir, Müsned, 18/143.
14
Bkz. Ebû Dâvud, “Savm”, 36 (2389), İmam Mâlik, Muvatta, “siyam”, 18, İbn Hibbân, Sahîh, 8/267 (3494).
15
Bkz. Müslim, “Sıyâm”, 76; Nesâî, “Sıyâm”, 5; Beyhakî, es-Sünenü’l-Kübrâ, 4/361.
16
Bkz. Buhârî, “Savm”, 22.
 َ ‫ﺳِﻤَﻊ أ َﺑَﺎ ﺑَْﻜِﺮ ْﺑَﻦ‬
‫ﻋْﺒِﺪ اﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻦ‬ َ ُ‫ أ َﻧﱠﮫ‬:‫ﺸﺎِم ْﺑِﻦ اْﻟُﻤِﻐﯿَﺮِة‬ َ ‫ث ْﺑِﻦ ِھ‬ ِ ‫ﻋْﺒِﺪ اﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻦ ْﺑِﻦ اْﻟَﺤﺎِر‬ َ ‫ َﻣْﻮﻟَﻰ أ َِﺑﻲ ﺑَْﻜِﺮ ْﺑِﻦ‬،ٍ ‫ﻲ‬ ّ ‫ﺳَﻤ‬ُ ‫ﻋْﻦ‬ َ ، ‫ﻋْﻦ َﻣﺎِﻟٍﻚ‬ َ .8
َ َ
‫ أْﺧﺒََﺮِﻧﻲ أﺑُﻮ‬:‫ي ِ ﻗَﺎَل‬ ّ ‫ﻋِﻦ اﻟﱡﺰْھِﺮ‬ َ ،‫ﺐ‬ ٌ ‫ﺷﻌَْﯿ‬ َ ْ َ َ
ُ ‫ أْﺧﺒََﺮﻧَﺎ‬: ‫ َﺣﺪﱠﺛﻨَﺎ أﺑُﻮ اﻟﯿََﻤﺎِن‬.(‫ﺳﻠَﻤﺔ )ح‬ َ َ ُ َ
َ ‫ﺸﺔ َوأ ِ ّم‬ َ ‫ﻋﺎِﺋ‬َ ‫ﻋﻠ ﻰ‬ َ ْ َ
َ ‫ﺖ أﻧَﺎ َوأِﺑﻲ ِﺣﯿَﻦ دََﺧﻠﻨَﺎ‬ َ ُ ‫ ُﻛْﻨ‬:‫ﻗَﺎَل‬
ِ ‫ﷲ‬ ‫ل‬
َ ‫ﻮ‬ ‫ﺳ‬
ُ ‫ر‬َ ‫ﱠ‬
‫ن‬ َ ‫أ‬ : ‫ه‬ ‫ﺎ‬
ُ َََ ‫ﺗ‬ ‫ﺮ‬‫ﺒ‬ ْ
‫ﺧ‬ َ ‫أ‬ َ ‫ﺔ‬ ‫ﻤ‬ َ ‫ﻠ‬ ‫ﺳ‬
َ َ ‫َ ﱠ‬ ‫م‬ُ ‫أ‬ ‫و‬ َ ‫ﺔ‬ ‫ﺸ‬
َ ‫ﺋ‬
ِ ‫ﺎ‬ ‫ﻋ‬
َ ‫ﱠ‬
‫ن‬ َ ‫أ‬ :‫ن‬َ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ﺮ‬ْ ‫ﻣ‬ ‫ﺮ‬
َ َ ََ ِ َ‫ﺒ‬ ْ
‫ﺧ‬ َ ‫أ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺣ‬
ْ ‫ﺮ‬
‫ﱠ‬ ‫ﻟ‬ ‫ا‬ َ ‫ﺪ‬ ‫ﺒ‬
ْ ‫ﻋ‬ ‫ه‬
َ ُ َ ‫ﺎ‬ ‫ﺑ‬ َ ‫أ‬ ‫ﱠ‬
‫ن‬ َ ‫أ‬ : ‫م‬ ٍ ‫ﺎ‬ ‫ﺸ‬
َ ‫ھ‬ِ ‫ﻦ‬ِ ‫ﺑ‬
ْ ‫ث‬
ِ ‫ر‬‫ﺎ‬ ‫ﺤ‬ ْ
‫ﻟ‬ ‫ا‬
ِ َ ِ ِ َ ‫ﻦ‬ ‫ﺑ‬
ْ ‫ﻦ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺣ‬
ْ ‫ﺮ‬
‫ﱠ‬ ‫ﻟ‬ ‫ا‬ ‫ﺪ‬
ِ ‫ﺒ‬
ْ َ ‫ﺑَْﻜِﺮ ْﺑُﻦ‬
‫ﻋ‬
. ‫ﺼﻮُم‬ ْ ُ ْ
ُ َ‫ ﺛﱠﻢ ﯾَﻐﺘ َِﺴُﻞ َوﯾ‬،‫ﺐ ِﻣﻦ أھِﻠِﮫ‬ َ ْ ْ ُ
ٌ ُ‫ َوُھَﻮ ُﺟﻨ‬،‫ َﻛﺎَن ﯾُْﺪِرﻛﮫُ اﻟﻔَْﺠُﺮ‬:‫ﺳﻠَﻢ‬ ‫ﱠ‬ َ ‫ﻋﻠْﯿِﮫ َو‬ َ َ ُ‫ﺻﻠﱠﻰ ﷲ‬ َ

Tirmizî şöyle rivayet etmiştir:17

‫ﺳﻠﱠَﻢ‬
َ ‫ﻋﻠَْﯿِﮫ َو‬ ‫ﺻﻠﱠﻰ ﱠ‬
َ ُ¹ َ ِ‫ﻲ‬ َ ‫ َوأ ُﱡم‬،ُ‫ﺸﺔ‬
ّ ‫ َزْوَﺟﺎ اﻟﻨﱠِﺒ‬،َ‫ﺳﻠََﻤﺔ‬ َ ‫ﻋﺎِﺋ‬َ ‫ أ َْﺧﺒََﺮﺗِْﻨﻲ‬:‫ﺸﺎٍم ﻗَﺎَل‬
َ ‫ث ْﺑِﻦ ِھ‬
ِ ‫ﻋْﺒِﺪ اﻟﱠﺮْﺣَﻤِﻦ ْﺑِﻦ اﻟَﺤﺎِر‬ َ ‫ﻋْﻦ أ َِﺑﻲ ﺑَْﻜِﺮ ْﺑِﻦ‬ َ .9
.‫ﺼﻮُم‬ ُ َ
ُ َ‫ ﺛﱠﻢ ﯾَْﻐﺘ َِﺴُﻞ ﻓَﯿ‬،‫ﺐ ِﻣْﻦ أْھِﻠِﮫ‬ ‫ﱠ‬
ٌ ُ‫ﺳﻠَﻢ َﻛﺎَن ﯾُْﺪِرُﻛﮫُ اﻟﻔَْﺠُﺮ َوُھَﻮ ُﺟﻨ‬َ ‫ﻋﻠَْﯿِﮫ َو‬ ‫ﺻﻠ ﻰ ﱠ‬
َ ُ¹ ‫ﱠ‬ َ ‫ﻲ‬ َ
‫أﱠن اﻟﻨﱠِﺒ ﱠ‬
Hz. Peygamber (s.a.v.)’in eşleri; Hz. Aişe ve Hz. Ümmü Seleme (r.anhuma) şunu
anlatıyorlar: “Hz. Peygamber (s.a.v.) bazen hanımlarıyla yatar ve cünüp olarak sabahlardı,
sonra yıkanır ve orucunu tutmaya devam ederdi."
Tirmizî rivayetin hasen-sahih olarak değerlendirmiştir18. Bu hadis mütevatir bir dereceye
ulaşmış ve merfudur. Hz. Aişe ve Hz. Ümmü Seleme (r.anhuma) gibi Hz. Peygamber (s.a.v.)’in
ahvalini en iyi bilen iki sadık şahidi vardır. Bu sebeple önceki hadisten daha kuvvetlidir.Tirmizî’ye
göre, alimlerin çoğunluğunun görüşü, bu durumun oruca zarar vermeyeceğini bildiren hadise
göredir.

• Abdurrahman’dan rivayet ettiği hadisler “merfu” hadistir. Bu hadisi İbn mâce hariç Sihâh
Sittesin’in hepsinde geçiyor.

• Hz. Aişe ve Hz. Ümmü Seleme (r.anhuma) gibi Hz. Peygamber (s.a.v.)’in ahvalini en iyi
bilen iki sadık şahidi vardır. Bu sebeple önceki Ebu Hureyre’den rivayet edildiği
hadislerden daha kuvvetlidir.

• Nevevî'ye (ö. 676/1277) göre; sebebi ne olursa olsun cünüp olarak sabahlayan kimsenin
orucunun bozulmayacağına dair âlimlerin icmaı, sahabe ve tabiinin büyük çoğunluğunun
ittifakı vardır.19

Bütün açıklamalardan anlaşılıyor ki, cünüp olarak sabahlayan kimsenin orucu bozulmaz.

17
Bkz. Tirmizî, Savm,63.
18
Bkz. Tirmizî, Savm,63.
19
Bkz. Nevevî, el-Mecmu’ şerhu’l-Mehzeb, 6/314.