Müdahaleye Yanıt Yöntemi

Dr. Nilgün Kirişçi

Bu ders notu DİSKALKULİ: MATEMATİK ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ

Tanımı, Özellikleri, Yaygınlığı, Nedenleri ve Tanılanması adlı
kitap temel alınarak hazırlanmıştır
Müdahaleye Yanıt Yöntemi_ Öğrenme Güçlüğü ve Tanılama
• Müdahaleye Yanıt Yöntemi (MYY) öğrenme güçlüğü olan
çocukların tanılanmasında kullanılabilen alternatif tanılama
yöntemlerinden biridir. Öğrenme güçlüğü türlerinden olan
diskalkulinin de tanılama sürecinde kullanılabilmektedir.
Özel öğrenme güçlüğünün tanılanması bir çok ölçüte dayanmaktadır: Eğitim sürecinde yapılacak
Kapsayıcı Ölçüt: Öğrencinin var olan performansı ve sergilediği potansiyel tanılama ve etkili
arasındaki farklılık müdahalelerle öğrenme
İhtiyaç Ölçütleri : Öğrencinin özel eğitime yönelik ihtiyaçlarının belirlenip güçlüklerinin önüne
ihtiyaçlarına göre yapılan eğitsel uygulamalar geçilebilir.
Şiddet Ölçütü : Akademik başarının normal dağılım aralığında olmadığını
gösteren ölçüt.
Dışlayıcı Ölçüt: Duygusal bozukluk, zihinsel gerilik, sosyal ve davranışsal
rahatsızlıklar gibi engel koşulları ile kültürel farklılıklar yetersiz eğitim,
psikojenik faktörler gibi dış faktörleri içeren ölçüt.
Tutarsızlık Ölçütü: Bir alanda oldukça başarılı olunurken diğer bir alanda
ilerleme gösterememe
Dr. Nilgün Kirişçi
Müdahaleye Yanıt Yöntemi Tarihsel Süreci
• 1970’lerin sonunda Minnesota Üniversitesi Öğrenme Güçlükleri araştırma
Enstitüsü MYY’nin gelişimini büyük ölçüde etkilemiştir.

• MYY’den önce öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilere yardım etmek amacıyla

kullanılan pek çok müdahale programı vardı. Ancak kullanılan tanılama araçlarının
araştırmacılar tarafından tartışılmaya başlanmasıyla tanılamada tek bir aracın
kullanılması eleştirilmiştir. Bu süreçle birlikte öğretmenlere müdahaleye verilen
yanıtlar sonrasında öğrencilerini değerlendirmelerini temel almaları istenmiştir.

• Engelli Öğrencilerin Eğitimlerini İyileştirme Yasası (IDEA) öncesinde tutarsızlık

modeli tanılama sürecinde yaygın olarak kullanılmaktaydı. Tutarsızlık modelinin
evrensel tanı kriterleri açısından yeterli olmadığı belirtilmektedir.

• 2000’li yılların başında MYY desteklenmeye başlanarak öğrenme güçlüğü yaşayan

bireylerin tanılanmasında kullanılmaya başlanmıştır. MYY özel eğitime
yönlendirme kararı verilmesinde yardımcı formal bir tanılama aracı olarak kabul
edilmiştir.
Dr. Nilgün Kirişçi
Müdahaleye Yanıt Yöntemi Tanımı, Özellikleri ve Süreci
Müdahaleye Yanıt Yöntemi için
«Müdahaleye Tepki» terimi de
kullanılmaktadır.
MYY Bileşenleri;
➢ MYY , öğrencilere nitelikli bir eğitimin verildiği ve bu
eğitime dönük öğrencinin yanıt verip vermediğinin 1. Kaliteli temel öğretim
değerlendirildiği süreçtir. 2. Kapsamlı tarama
➢ MYY kanıta dayalı olarak akademik başarısızlık ve 3. Öğrenme güçlükleri belirlenmiş
öğrenme güçlükleriyle mücadele eden öğrencileri öğrenciler için ilerlemeyi izleme
4. Öğrencilerin ihtiyaçlarına dayalı
tanılayan ve bu öğrencileri akademik olarak geride
daha yoğun müdahalelerin
kalmalarını önlemeye yarayan erken dönemde tespit yapılması
ve destek sistemidir. 5. Verilerin sık sık gözden
➢ MYY öğrencinin ilerlemesini ölçerek elde edilen geçirilerek, öğretim, kaynak
verilerin eğitim kararları almak için kullanıldığı ve tahsisi, yerleştirme ve özel
eğitime gereksinimi olan
daha yoğun eğitim müdahaleleri sağlamaya yarayan
öğrencileri tanılama
sistematik bir yoldur.
Dr. Nilgün Kirişçi
Müdahaleye Yanıt Yöntemi Tanımı, Özellikleri ve Süreci
MYY özel eğitime gereksiz
yönlendirmelerden
Özel eğitim için yönlendirmenin kaçınmayı ve aşamalı
yapılması müdahalelerle öğrenciyi
desteklemeyi
amaçlamaktadır.
Müdahale etkisinin değerlendirilmesi

MYY’nin Üç Ana Özelliği

Yeni müdahale programına karar
verilmesi ve ek desteğin sağlanması
1. Öğrencilerin
performanslarını
Önleyici müdahalelerin yapılması sistematik olarak
değerlendirmeyi esas
alma
Risk altındaki öğrencilerin belirlenmesi 2. Daha önce uygulanarak
araştırmacılar tarafından
etkili olduğu müdahaleleri
Tüm öğrenciler için kapsamlı taramanın uygulama
yapılması 3. Müdahalelere yönelik
öğretim sürecinde karar
Şekil 1. Müdahaleye Yanıt Yöntemi (MYY) Süreci esnasında etkili
planlamaların yapılması
Dr. Nilgün Kirişçi
Müdahaleye Yanıt Yönteminin Amacı
MYY
Amacı

Erken Engel
Müdahale Tanılama
MYY Amaçları;

✓ MYY öğrenme güçlüğü riski altında ancak henüz belirlenmemiş tüm 1. Öğrencinin gelecekteki
öğrenciler için öğremeyi gerçekleştirmeyi hedefler. eğitim zorluklarının önüne
✓ Öğrencilerin özel eğitime ihtiyaç duymadan ilerlemelerine yardımcı geçilmesi
olmak 2. Varsa mevcut zorlukların
✓ MYY, kaliteli öğretim ile matematikte karşılaşılan güçlükleri önüne giderilmesi
geçmek ve kapsamlı tarama ile zorlukların saptanmasını sağlar 3. Öğrenme güçlüğü olan
✓ Öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarının belirlenerek performanslarını izleme öğrencilerin doğru bir
ve ilerleme düzeylerini belirleme şekilde tespit edilmesi
✓ Öğrencinin özel eğitime ihtiyacı olup olmadığının tespit edilmesi

Dr. Nilgün Kirişçi

Müdahaleye Yanıt Yönteminin Amacı

MYY Avantajları
MYY Dezavantajları
1. Öğrencinin zayıf olduğu alanlarda
yardım almadan beklemesi gereken
süreyi kısaltması, Bir alanda zayıf olan çocuğun başka
2. Normal sınıflarda mümkün bir alandaki güçlü yönlerinin
olduğunca öğrencilerin daha fazla olabileceğinin gözden
yardım almasını sağlaması kaçırılabilmesi açısından
3. Öğrenci için hangi müdahalenin dezavantajlı olduğu söylenebilir.
uygun ve etkili olduğunun
belirlenmesi
4. Erken teşhis ve çocuğa yönelik
etiketleme olmadan müdahalenin
sağlanması

Dr. Nilgün Kirişçi

Müdahaleye Yanıt Yönteminin Aşamaları
Fennell (2010) tarafından açıklanan MYY nin üç aşaması ve Matematik eğitiminde
uygulama 3. Aşama: Günlük matematik derslerinin
dışında eğitim verilir. Birebir öğretim ve
ayrıntılı ilave bir destek bu aşamada zorunludur.
Özel eğitim hizmetleri ve uzmanları bu aşamaya
müdahil olmalıdır. Bu üçüncü aşamada verilen
eğitsel etkinliklerin merkezinde temel
matematiksel konular bulunmalıdır.
2. Aşama: Temel matematiksel kavramlarda
belirlenen yardımlara daha fazla
gereksinim duyduğu anlaşılan öğrenciler
ikinci müdahale aşamasına alınırlar. Bu
aşamada müdahale küçük sınıf içi grup uygulamaları
veya sınıf öğretmeninden/matematik
uzmanından destek eğitimi almak
şeklinde gerçekleşir. Matematik için verilen
bu ilave zaman haftada dört-beş defa 20-40
dakika aralığında olabilir.

1. Aşama: Normal sınıflarda her çocuğun

aldığı genel matematik programı kapsamında
gerçekleşen müdahaleleri içerir. Öğretmen
belirli müdahaleleri uygular (bir kavramın
üstünde çok durma, özel bir model kullanma,
daha fazla alıştırma gibi).
(Mutlu, 2016) Dr. Nilgün Kirişçi
Müdahaleye Yanıt Yönteminin Aşamaları

MYY Aşamalarındaki Verilerin Kullanım Amaçları

1.Aşamadaki Veriler • Tarama için kullanılır

• Öğrencide hangi ön koşul becerilerinin eksik

olduğunu ve uygun olan öğretim yöntemini
belirlemek
2. Aşamadaki Veriler • Müdahalenin ilerlemesini izlemek
• Gruplar arasındaki yer değişimini sağlamak
• Müdahalenin etkililiğini değerlendirmek

• Öğrenmeyi hızlandıracak müdahaleyi

oluşturmak
3. Aşamadaki Veriler • Müdahalenin ilerlemesini izlemek
• Müdahalenin etkililiğini değerlendirmek
Dr. Nilgün Kirişçi
Matematik Eğitiminde MYY Uygulamaları
• MYY uygulamaları okuma güçlüklerinde sıklıkla uygulanması ve pratikte başarı
sağlanmasına karşın matematik güçlükleri için çok daha yeni bir uygulamadır.

Müdahale Uygulamaları için Genel Öneriler

Diskalkulik Çocuklar için Yapılacak Müdahalelerin
➢ Bir öğrencinin sahip olduğu motivasyon ve bağlılık düzeyi Temel Bileşenleri
matematik müdahalesinin verimini etkiler. Oyunlar öğrencileri
motive eder, anlamlı matematik için çok sayıda fırsat açar ve ➢ Müdahaleyi beceri gereksinimlerine uygun hale
eğlencelidir. Artan zorluklar matematik öğrenmenin önemli getirmek
parçasıdır. Matematik oyunları zorlu ve zevkli olabilir. ➢ Açık talimat
➢ Kendi kendine talimat
➢ Açık bir eğitim yaklaşımı izlenmelidir. Diskalkulik öğrenciler ➢ Somut-soyut temsil
genellikle açık bir eğitime ihtiyaç duyarlar. Açık talimat; sık geri ➢ Uygulamaya verimli fırsatlar sağlama
bildirimler, açık modeller, farklı örnekler, uygulama zamanı ve ➢ Motivasyonu dahil etmek
matematik durumlarının nasıl ve neden soruları ile
tartışılması/konuşulma fırsatı ile sağlanır.

➢ Öğrencinin acil öğrenme ihtiyaçlarına odaklanın.

Dr. Nilgün Kirişçi

Matematik Eğitiminde MYY Uygulamaları
Matematik Müdahalesini Başarılı
Kılan Önemli Bileşenler
➢ Grup Sayısı (Küçük grup yapılarında daha
etkilidir.)
➢ Görevlerin niceliği ve kalitesi (niteliği)
➢ Yeni, etkili stratejilerin kullanımı
➢ Eğitimcinin uzmanlığı
➢ Problem çözmenin yer alması
➢ Öğrencinin motivasyonu
İyi bir matematik müdahalesine rağmen
gelişimin belirli aşamasında ilerleme
gösteremeyen öğrenciler de olabilir.
Bunun nedeni; yaradılış-yetiştirme
etkileşimi, çocuğun yetenek profili ve
öğretim programı bileşenlerinin
verilmesindeki uyumsuzluk/ eksik
öğretim bileşenleridir.
Dr. Nilgün Kirişçi
 Dr. Nilgün Kirişçi

Matematik Eğitiminde MYY Uygulamaları

Matematikte MYY
Matematik Dersi için Örnek Bir MYY Uygulaması uygulamalarında Cuisinare
3. Aşama: Yapılan değerlendirmelerle çubukları, Dokunsay
öğrencinin bireysel olarak çarpmanın materyalleri, onluk taban
kavramsal bilgisine yönelik bildikleri ve blokları, sayma çubukları
bilmedikleri belirlenmelidir. gibi materyallerin yanı sıra
ritim, hareket ve müzikten
yararlanılabilir.
2. Aşama: Toplanan verilerle müdahale için en
uygun hedef tek basamaklı sayılarda çarpma
olarak belirlenir.

1.Aşama: Yapılan değerlendirmeyle çarpma

işleminde güçlüklerle mücadele eden tüm sınıf
öğrencilerine müdahale uygulanır.

Dokunsay Materyali
Cuisinare çubukları
Matematik Eğitiminde MYY Uygulamaları
Matematik Eğitiminde MYY Uygulamalarına Yönelik Öneriler
➢Matematik zorlukları için risk altındaki tüm öğrencileri
taramak ve riskli görülenlere müdahale uygulamak
➢ Komite tarafından seçilen eğitim materyalleri ile tam
sayılar ana sınıftan 5. sınıfa kadar; rasyonel sayılar 4 ila 8.
sınıf arasında yoğun şekilde odaklanılmalıdır.
➢ Müdahaleler boyunca dersler açık ve sistematik olmalıdır.
Etkili problem çözme, düşünme sürecinin kelimelerle ifade
edilmesi (kendi kendine konuşma), yönlendirilmiş
uygulamalar, sık geri bildirimler bu süreçte yer almalıdır.
➢ Sözel problemler müdahale programında yer almalıdır.
➢ Müdahalelerin tamamında il 10 dk temel aritmetik
gerçeklerin hatırlatılmasına ayrılmalıdır.
➢Başarısızlık ve hayal kırıklığını yoğun bir şekilde yaşayan
diskalkulik çocukları için aktif katılımı sağlayacak
motivasyon değişkenlerini dahil etmek önemlidir.
➢Çocuğun bildikleri ile bilemediklerine ulaşması
sağlanmalıdır
➢Öğrenme stillerini göz önünde bulundurulmalıdır
➢Matematiği gelişimsel bir hale getirmek için temel
bilgilerin sürekli kullanımını sağlayabilen güvenli bir taban
oluşturulmalıdır.
➢Her süreç veya kavram hakkında bir anlayış
oluşturabilmek için aynı ipuçlarını anahtar kelimeleri
kullanmak
➢Nasıl kadar Nedenin de öğretilmesi
Dr. Nilgün Kirişçi