Dr.

Ahmet FİDAN LİDERLİK ve İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ DERS NOTLARI 2

I. YÖNETİMİN ÖZELLİKLERİ VE İLKELERİ

Yönetim: Yönetim bilimi idarenin kuruluş ve işleyişini inceleyen politika biliminin bir koludur. Bir
başka deyimle yöneticilerin çalışmalarını inceleyen politika biliminin bir koludur. Konuları idare
hukukunun konuları ile benzerlik gösterir. Fakat yönetim bilimi konuyu bir başka açıdan değişik
biçimde inceler.

A) GÜÇ & İKTİDAR

İnsanları sevk ve idare etmek (yönetmek) için, öncelikle güç ve / veya iktidar sahipliği
gerekmektedir. Bu gücün kaynağı veya kökeni yani gücün determinantları onun türünü ve
boyutunu belirler ve güç arttıkça otorite veya nüfuz artar.

Burada iki şey ortaya çıkar. Birincisi, “devlet” ikincisi de “kurumsal yapıdır. Ortaya çıkan kurumsal
yapı, ‘yönetim’ fonksiyonunun gerçekleştirilebilmesi için zemin oluşturur.

O halde, gücün belirleyicileri veya bileşenleri nedir bunları irdelemek gerek.

a. Gücün / İktidarın Bileşenleri

I. Fiziksel Güç
II. Aklî / Zekasal Güç
1. Maddi bendensel akıl gücü
2. Manevi ruhsal akıl gücü (Özel Yetenekler)
a. Doğal yetenekler
b. Manevi yetenekler (kutsallık atfetme veya kutsallık kesbetme)
3. Tecrübe gücü.
III. Parasal / Finansal Güç

Gücü otoriteyi elinde tutan, kural veya kurallar koyar ve bu kurallara göre insan topluluklarının
sevk ve idaresi yani yönetimi gerçekleştirilir. Şu durumda “Yönetim” güç ve otoriteye dayanan
insanları sevk ve idare etme sanatı / yetisidir.

Yönetim fonksiyonu, onu elinde tutan kişi veya kişilerin özelliklerine göre şekil / görünüm veya tarz
değişikliğine uğrar ve aşağıdaki yönetim türleri ortaya çıkar.

1. Otoriter Yönetim
2. Totaliter Yönetim
3. Demokratik / Katılımcı Yönetim (Yönetişim)

Peki, neyin yönetimi daha önemlidir?

İnsanın, paranın, zamanın yönetimi???

B) YÖNETİMİN ÖZELLİKLERİ

Yönetim sanat, uğraş alanı ve en başta da bir bilim dalıdır. Öyle bir bilimdir ki, incelenen konular
tam kesinlik ifade etmez. Yönetim Bilimi uzmanları, ancak genel nitelikte öneriler getirebilirler. Bu
Sayfa 1 / 9
Dr. Ahmet FİDAN LİDERLİK ve İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ DERS NOTLARI 2

nedenle, bu bilimi uygulayanların gerçek ve değer yargılarını birbirine karıştırmaksızın objektif bir
davranışta bulunmaları gerekir.

Yönetim Bilimi sosyal bir bilimdir. Bunun içindir ki, bazı yazarlar Yönetim Sosyolojisi veya Kamu
Yönetiminin Sosyolojisi deyimlerini kullanmaktadırlar. Yönetim Bilimi, sosyal bir bilim olarak
bürokratik mekanizmayı oluşturan veya onunla ilişkisi olan insanların ve grupların fikirleri,
hareketleri ve davranışları ile ilgilidir. Yönetim bilimci, uğraşılardan esinlenir, sosyolojinin çeşitli
kollarının metotlarını uygular ve bunlardan çıkarılan veya genel sosyolojiden çıkarılan sonuçlardan
yararlanır.

Yönetim Bilimi tanıtmak ve açıklamak amacını güder.

Birinci amacı, yönetsel yaşantının öncüleri olan merkezi idare ve taşra örgütleri, yerel idareler ve
özerk kuruluşlar gibi örgütlerin çalışmalarını hukuk ve ahlâk kurallarına ve emirlere uygun olsun
veya olmasın, olduğu gibi tanıtmaktır. Böylece, Yönetim Bilimi kuruluşları hukuksal, teknik, beşeri
ve politik bütün yönleri ile, bir fotoğraf veya film makinesi gibi, saptamak amacını güder.

Yönetim hukuksal, örgütsel, siyasal ve ekonomik olmak üzere dört yönü ile inceleme konusu
olabilir.

Hukuksal inceleme kapsamına, yönetime uygulanacak kuralların açıklanması, uygulanma

derecelerinin incelenmesi, yarar ve sakıncaları girer.

Yönetim bir örgütsel bir fonksiyon sayıldığına göre, bu açıdan sosyolojik bir inceleme konusu
olabilir (örgütsel).

Yönetim, siyasal bir kurum olarak da incelenebilir. Bu ise siyasal bilimin inceleme alanına girer.

Son olarak yönetim ekonomik bir ajan sayılabilir. Bu yönü ile ise, sevk ve idare (management) ve
politik ekonomi açısından incelenebilir. Yönetim bütçenin önemli bir kısmını harcar. Bu harcamanın
ekonomik etkisinin ne olduğunu en iyi biçimde nasıl örgütlenebileceği araştırma konusu olabilir.

Bu açıklamalar, yönetim biliminin çok yönlü bir disiplin olduğunu göstermektedir. Bu nedenle
yönetim biliminin (science administrative) çok yönlü olduğunu kanıtlamak için çoğul olarak
(sciences administratives) yönetsel bilimler sözcüğü kullanılmaktadır.

Yönetim Bilimi Kamu Yönetimi Bilimidir

Yönetim sözcüğünün iki anlamı vardır. Görevsel (fonksiyonel) anlamda kamu hizmetlerinin
yönetimi faaliyetleri anlamına gelir. Organik anlamda ise yönetme hizmeti ile görevli kamu kurumu
(örgüt) anlamına gelmektedir. Bu açıdan yönetim biliminin konusu, kamu hizmetlerinin yönetimi ile
görevli kamu kurumu olarak tanımlanan kamu yönetiminin incelenmesi ile ilgilidir. Bu tanımla-
madan birçok sonuçlar çıkmaktadır. enm.blogcu.com. Bir defa kamu kurumu olan yönetimin
özelliği vardır. Bu özelliği dolayısıyla, ortak hukuk kurallarından ayrı idare hukuku kurallarına
tabidir. Bu kurallar yönetim bilimcinin yakından ilgilendiği kurallardır. Öte yandan idare
Hukukçuları da uğraşılarını yönetim bilimi alanına doğru genişletmektedir, örneğin kamu hizmetine

Sayfa 2 / 9
Dr. Ahmet FİDAN LİDERLİK ve İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ DERS NOTLARI 2

giriş usulleri, yarışmaların düzenlenmesi kuralları gibi, Yönetim bilimi ise idare hukukunun yeni bir
yaklaşım açısını oluşturmaktadır.

Yönetimin amacı, kamu hizmetinin gerçekleşmesini üstlenmektir. Bu hizmetleri siyasal iktidarın

saptadığı kurallara göre ve kamu yararına uygun olarak savunmak ve izlemek zorundadır. Bu
durum, yönetim bilimini yönetim ile siyasal iktidar arasındaki ilişkileri incelemeye götürmektedir.

Yönetim Bilimi Yönetsel Örgüt Bilimidir

İkinci olarak yönetim bilimi, kamu yönetimi bilimi olduğu gibi, yönetsel örgüt bilimi olarak da
nitelendirilebilir. Yönetim uzun süre, asıl özünden ziyade hukuksal özelliğiyle değerlendirilmiştir.
Oysa sosyal örgütler, sosyolojik bir yaklaşımla ele alınabilir ve alınmalıdır da. Bu açıdan yönetim,
sosyal amaçların gerçekleşmesine yarayan bir kurum olarak görülebilir.

Yönetim ve siyasal iktidar arasındaki ilişkiler yalnız hukuksal bağlılık ilişkisinin incelenmesi ile
sınırlandırılamaz. Yönetim -siyasal iktidar ikili ilişkisi yanında, somut olarak incelenmesi gereken
diğer etki ilişkileri vardır. Siyasal iktidarın amaçlan saptadığı ve yönetimin de sadece bunları
uyguladığı iddia edilemez. Her politik sistemde yönetim amaçların seçiminde çeşitli düzeylerde
etkili olur. Yönetim sadece kol, bacak değil, aynı zamanda vs çoğunlukla beyindir.

Yönetim sosyal bir çevre oluşturur. Örneğin yönetimde insan sorunları söz konusu olduğunda,
memurların işe alınmasında yarışma sistemini inceleme ve eleştirmekle yetinmek doğru değildir.
Bu inceleme, yarışmaya gireceklerin aile durumları ve sosyal kökenlerini ve niçin bu yarışmayı
seçtiklerini incelemeye kadar varan sosyolojik araştırmalara yönelmelidir.

Ayrıca yönetimin sosyal çevre ile ilişkileri de göz önünde tutulmalıdır. Yönetim, yasaları, usulleri,
hukuksal olmayan zorlama ve ' inandırma araçları, gelenek, sembol, üniforma, haberleşme araçları
ve dili olan geniş ve karmaşık bir örgüt sistemidir.

Yönetim Bilimi Sevk ve İdare Bilimidir

Diğer bir üçüncü özelliği de yönetim biliminin sevk ve idare (management) bilimi olmasıdır.
Devletin birçok alanlarda iş görmesinin yani müdahaleciliğin bir sonucu olarak görevlerinin artışı,
yönetsel çalışmaların maliyet ve verim sorununu incelemeye götürmektedir. Kamu kuruluşları
diğer teşebbüsler gibi, birer teşebbüstür. Özel teşebbüslerde uygulanan yöntemlerden
yararlanmak, benzeri yararlı yönetim usullerini uygulamak durumundadır. Bu bakış, böyle bir
değerlendirme, yönetim bilimine yararlı bir oryantasyon (yöneltme) vermektedir. Amaç en iyi
biçimde yönetmektir. Yönetimde bütçe seçiminin ussallaştırması yönteminin kabul edilerek iç ve
dış rekabete açılmak bu konuda iyi bir örnek olabilir. Kamu yönetiminin bu .özelliği kuşkusuz
bilinmektedir. Ancak bunlar belgelere dayanarak kanıtlamak gerekir. Sadece kamu kuruluş veya
teşebbüslerinin kâr amacı gütmeyerek, genel çıkarlara hizmet etmeleri dolayısıyla açık vermelerini,
zarar etmelerini söylemek yeterli değildir. Her hizmeti ayrı ayrı değerlendirerek, zarara rağmen
hizmetin devamında yarar olup olmadığım kararlaştırmak gerekir. Böyle bir yönetim bilimi anlayışı
ancak yüksek yönetim okullarında ve yüksek dereceli memurlar ortamında söz konusu olabilir.

Yönetim Bilimi Sentez Bilimidir

Sayfa 3 / 9
Dr. Ahmet FİDAN LİDERLİK ve İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ DERS NOTLARI 2

Bundan önce söz ettiğimiz yönetim bilimi ile ilgili üç anlayış birbiriyle çelişkili değildir. Bu
anlayışlardan yönetim bilimi ile ilgili üç amaç ortaya çıkarılabilir.

a) Yönetim bilimi gerçeğin tanınması bilimidir. Yönetim çarkının nasıl işlediği, belli başlı
karşılaştığı sorunlarının neler olduğu, niçin bu sorunlarla karşılaştığını bilmek söz konusudur.
Bilimsel yöntemle bir gerçek saptanmaya çalışılır.

b) Yönetim bilimi, yönetimin iyi işlemesi için gerekli kuralları ortaya çıkarmaya çalışır. Bilim
adamı sadece incelemekle yetinmemeli, aynı zamanda istenilen değişikliklere yöneltmeye yara-
yacak öğretim yöntemlerini de ortaya çıkarmalıdır. Yönetim kuruluş amaçlarına yanıt veriyor mu?
Amaçların tam gerçekleştirilmesi için ne gibi değişikliklere gereksinme vardır? Yönetim çarkının
etkili işlemesine yarayan kuralları ortaya koymakla beraber, izlemek zorunda olduğu amaçlara
saygılı olmasını sağlamalıdır. enm.blogcu.com. Örneğin yönetim kural olarak politik iktidara bağım-
lıdır. Bu bağımlılığı etkili olarak nasıl sağlamalıdır.

c) Son olarak yönetim bilimi yönetsel sistemlerin gelişme kurallarını ortaya çıkarmaya çalışır.
Geçmiş ve gelecekle ilgili bilgilere dayanarak bu çabayı gösterir, çıkarılan kurallar sosyal bilimlerde
olduğu gibi nisbidir. Fizik kurallar gibi kesin değildir. Sadece olasılıklar ortaya konulur, insan
unsuruna göre daima bu olasılıklar değişebilir. Sosyal bilimlerin nisbi olması zamana, yere, insan
unsuruna göre değişebilmesi, bu bilim dalının boş ve gereksiz olduğunu kanıtlamaz, sadece bilimsel
sağlıklı bir kuşku vardır. İnsanların davranışlarına egemen olan bilimsel yöntemin tam olarak
sınırlarını değerlendirmek söz konusudur.

Yönetim fonksiyonunun yerine getiril(ebil)meşinde yönetme / emretme yetisinin karşı tarafça

(yönetilmeyi kabul eden taraf) ca kabul edilmesi durumunda sorun yoktur. Sorun YÖNETME
yetkisinin kimde olacağı konusunda çatışma çıkması durumudur. Bu durumda başka bir aşamaya
geçilir. UZLAŞI aşaması. Bu aşamada üç gerçeklik karşısında kalırız:

1. Uzlaşma: Tarafların hangi konudaysa o konuda anlaşmaya /mutabakata varması (Sorun

Yok)
2. Uzlaşamama: Tarafların hangi konudaysa o konuda anlaşmaya /mutabakata varamaması
(Sorun devam etmektedir.)
3. Uzlaşamama Konusunda Uzlaşma: Tarafların hangi konudaysa o konuda anlaşmaya
/mutabakata varamamış olmaları bir gerçektir, bu gerçeğe dayalı olarak taraflar uzlaşana
kadar bazı konularda ortaklaşa uyacakları ara kararlar almışlardır. (Sorunun geçici olarak
dahi olsa çözümü)

GENEL KURUMSAL (KAMU ve ÖZEL SEKTÖR)

SÜRDÜRÜLEBİLİR YÖNETİMİN
ERDEMLİ YÖNETİMİN
TEMEL İLKELERİ
Sayfa 4 / 9
Dr. Ahmet FİDAN LİDERLİK ve İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ DERS NOTLARI 2

OECD tarafından hazırlanan Kurumsal Yönetim İlkeleri de söz konusu dört temel ilke üzerine inşa
edilmiştir.

1-ADALET ilkesinde, şirket pay sahiplerine adil ve eşit davranılması istenmektedir. Bu ilke ile azınlık
pay sahipleri ve yabancı ortaklar da dahil olmak üzere tüm pay sahibi haklarının korunması ve pay
sahipliği ile ilgili olarak yapılan tüm sözleşmelere uyulması amaçlanmaktadır.

Adaletin olmadığı yerde yürütülen yönetim fonksiyonunun sürdürülebilirliği imkansızdır.

2-SAYDAMLIK ilkesinde, şirket faaliyetleri ile ilgili şirket pay sahipleri ile muhtemel yatırımcıları
ilgilendiren tüm bilgilerin kamuoyu ile paylaşılması istenmektedir. Şirketin faaliyet sonuçlarını
gösteren en önemli doküman olan mali tabloların, şirketin tüm faaliyetlerinin gerçek sonuçlarını
gösterecek şekilde hazırlanması gerekmektedir. Ayrıca, mali tablolara yansıyan işlem ve olguların
neden ve nasıl yapıldığının açıklanması ve bunun kamuoyu ile paylaşılması şirket hakkında güveni
artıran bir unsur olacaktır. Bu amaçla uluslararası kabul görmüş muhasebe ilkelerine uyulmak
suretiyle mali tablolar düzenlenmelidir.

Latince “government in the sun shine” denilen ilke dünyada etik değer haline gelmektedir. Bu
değer sürdürülebilirliğin en önemli anahtarlarından biridir.

Saydamlık ilkesini tamamlayan bir husus ta, hesap verilebilirliktir. Yönetim faaliyetleri ve
uygulamalarının sonuçları ile birlikte açıklanması istenmektedir. Bu amaca yönelik olarak, yönetim
kurulunun şirket üst yönetiminin performansını objektif ve gerçekçi olarak bağımsız bir şekilde
değerlendirebilmesi amacıyla gerekli kontrol sistemlerinin kurulması, şirket yöneticilerinin pay
sahiplerine karşı hesap verebilmesine yönelik düzenlemelerin yapılması ve izlenmesi
gerekmektedir.

Herkesin hakkının belli olması ve hakların paylaşılmasındaki ilkelerin önceden bilinmesi ve bu

konudaki uzlaşı

3-SORUMLULUK ilkesinde, şirketin kendi içine ve dışına karşı olan tüm sorumluluklarının
belirlenmesi istenmektedir. Bu amaca yönelik olarak, şirketlerin kendi pay sahipleri için artı
değerler yaratırken, toplumsal değerleri yansıtan kanun ve düzenlemelere uyum göstererek
faaliyetlerini sürdürmeleri, şirket içinde gerekli görev dağılımlarının yapılarak birimlerin sorumluluk
alanlarının belirlenmesi ve bu birimlerin şirketin yönetim kurulu ile ilişkilerinin çerçevesinin ortaya
konulması, bağımsız ve etkin olarak şirket lehine çalışabilecek bağımsız yönetim kurulu üyelerine
yönetim kurulunda görev verilmesi gerekmektedir.

Yetki ve sorumlulukların belirli olması ve dağıtımındaki adalet

4. YÖNETİŞİM / İŞ BÖLÜMÜ: Bir tek alanda çalışma ya da bir konuda uzmanlaşma, çalışanların
daha hızlı deneyim kazanmalarına ve yeteneklerini düzenli bir şekilde geliştirmelerine yardımcı
olur. Çalışanlar, iş bölümü yapılarak daha verimli hale getirilebilirler.

Yönetişim, aynı zamanda TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ nin de temel ilklerinden biridir.

Sayfa 5 / 9
Dr. Ahmet FİDAN LİDERLİK ve İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ DERS NOTLARI 2

YÖNETİMİN 10 TEMEL TAMAMLAYICI İLKESİ

1. YETKİLENDİRME/YETKELENDİRME: Talimatlar doğru bir şekilde verilmeli, bununla birlikte
çalışanların görevleriyle ilgili yetkileri de dengeli bir şekilde dağıtılmalıdır.

2. DİSİPLİN: Çalışanların önceden belirlenmiş kurallar ve öngörülebilir talimatlara riayet etmesi

gerekir, ancak bu iki yönlü bir olgudur: Eğer yöneticiler, iyi bir liderlik sergileyip, takımın bir
parçasıymış gibi hareket ederlerse, çalışanlarının iş talimatlarına riayet etmelerini sağlayabilirler.

Bu ilke, yönetim birliğini de gerekli kılar. Talimatlarda çelişkiye yol açmamak için her çalışan
yalnızca bir yöneticiye bağlı olmalıdır. Otoritede birlik yönetim istikrarının kaçınılmaz yönüdür.

3. YÖNETİMDE BÜTÜNLÜK ve TAKIM RUHU: Aynı görevleri yapan kişiler aynı amaçlara sahip
olmak zorundadır. Bu, bir şirkette koordinasyonu sağlamanın temelidir. Yönetim bütünlüğü
olmadan talimatlarda bütünlüğü sağlamak mümkün değildir. (Amaç Birliği) Yönetim ve çalışanlar,
şirket hedeflerinin daima öncelikli olduğunu akıllarından çıkarmamalıdır. Çünkü bireysel kazançlar,
şirketin kazanımlarına bağlıdır.

Yöneticiler çalışanlarının morallerini yükseltmek zorundadırlar. Yönetici gerçek hünerini

koordinasyon sağlama, çalışanları cesaretlendirme, her çalışanın yeteneklerini kullanabilme,
çalışanlar arasında kıskançlık ve rahatsızlık yaratmadan her birine layık olduğu değeri
gösterebilmekte kullanmalıdır.

4. ÜCRET: Her ne kadar tartışılan bir konu olsa da ücret önemli bir motivatördür. Nakdî Ücret, aynî
ve yetkisel yöntemlerle tamamlanabilir.

5. SÜRDÜRÜLEBİLİR ERGONOMİK SİSTEMLER: Bunun derecesi işin durumuna ve çalışanların

kalitesine göre farklılık gösterir. Yönetim dijital veya sanal ise, yönetim yapısının ve arayüzlerinin
kullanıcı dostu olması.

6. ÖRGÜTLENMEDE YATAY EĞİLİM: Hiyerarşi yönetim bütünlüğü için gereklidir. Ancak aynı
zamanda iletişimin önemini bilen yöneticiler olduğu sürece, yatay iletişim de önemlidir. Hiyerarşik
yapı çok fazla kademeden oluşmamalıdır.

7. ÖRGÜTSEL YAPI ve SÜREÇ DÜZENİ: Malzeme düzeni ile çalışma düzeninin her ikisi de gereklidir.
Birincisi yararı olmayan malzemelerin ve zaman kayıplarının azaltılmasına, ikincisi ise
organizasyonun başarıya ulaşmasına katkı sağlar.

8. EŞİTLİĞE DAYALI ADALET: Merhamet ve adaletin birleşimi, bir işin sürdürülebilmesi için
gereklidir. Çalışanlara iyi davranmak, işyerinde adaleti tesis etmek için önemlidir. (Eşitliğin yatay ve
dikey olarak kurgulanması)

9. İŞ GÜVENLİĞİ ve ÇALIŞMA SÜRESİNDE İSTİKRAR: Çalışanlar kariyer gelişimlerinin ve iş

güvencesinin sağlandığından emin oldukları zaman daha iyi çalışırlar. Güven vermeyen bir çalışma
ortamı organizasyonun geleceğini de etkiler nitelikli personel kayıplarına neden olur. İş güvencesi

Sayfa 6 / 9
Dr. Ahmet FİDAN LİDERLİK ve İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ DERS NOTLARI 2

10. İNİSİYATİF: Bazı durumlarda çalışanların inisiyatif kullanmalarına izin vermek organizasyon için
güç kaynağıdır. İnisiyatif kullanma pek çok yönetici tarafından “ödün vermek” olarak algılansa da
sonuçta organizasyon için iyi bir durumdur. İşi yapan bilir ilkesine riayet ve inisiyatif aralıklarındaki
denge.

Etkili Liderlik Özellikleri

Lider kişi, diğer yöneticilerden farklı olarak bazı özellikler taşımaktadır. Başarılı bir işletme lideri
olmak için;

Öğrenmek; Gerçek bir lider, sürekli olarak kendini geliştiren, öğrenmeye açık, çalışanlarını da
öğrenme için güdüleyen faaliyette olması gerekmektedir. Bu öğrenme faaliyetleri, çalışanlar için
coşku yaratacaktır.
Başarı; Liderin başarılı olması demek, şirket çalışanların da başarılı olması demektir. Başarılı şirket
çalışanları ve etkili liderler işletmeyi başarıya götürür. Başarı, kişilerin kurumu sahiplenmesi
anlamını da taşır.
İşini Sevmek; Lider kişi işini sever ve personelinin de işini sevmesi için çaba gösterir. Çalışanların
seveceği ortamları hazırlar. İşini eğlenerek yapan, severek yapan insanlar işe gitmek için
sabırsızlanırlar. İşini severek yapan ve çalışanlarına sevdiren etkili lider, şirketinin de başarılı
olmasını sağlar.
Örnek Teşkil Etmesi; Etkili bir lider, çalışanlarına ve işletme çevresine örnek olmalıdır. İşindeki
sorumluluk bilincini personeline aşılamalı, güvenilir olmalıdır. Gerek iş yaşantısı gerekse özel
yaşantısında örnek olmalıdır.
Adalet Duygusu; Etkili bir liderin en büyük özelliklerinden biri, adalet duygusunun gelişmiş
olmasıdır. Personeline karşı adaletli olan lider, hak edene hak ettiklerini vermelidir. Ödül ve ceza
verirken de adil olmalıdır.
Yenilikçi Olması; Sürekli olarak büyüme gösteren şirketlere baktığımızda yenilikçi şirketlerin daha
çabuk ve güçlü büyüdüğünü görmekteyiz. Bu şirketlerin hızlı büyümesinin en büyük nedeni,
yenilikçi liderlerin işin başında olmasıdır. Etkili lider yenilikçi liderdir.
Liderlerin diğer özelliklerine baktığımızda; ikna edici olmaları, risk almaları, ısrarcı olmaları,
kendilerine güvenmeleri, anlaşmalara uymaları ve çözüm önerilerine açık olmaları gelir.

Etkili Liderliğin Temel İlkeleri

Lider kişiler, birlikte çalıştıkları kişilerin hayatlarını olumlu yönlerde etkileyen, kişilerin örnek
aldıkları, saygı duydukları kişilerdir.

İyi bir lider olmanın 4 temel ilkesi vardır:

Farkındalık
Pek çok liderin ortak özelliklerinden biri farkındalıktır. Lider kişi, kendi gücünü ya da zayıf yönlerini
bilir. Hedefleri nettir. Durumlar karşısında nasıl hareket etmeleri gerektiğini bilirler. Bilgi
değerlendirmesinde hangisinin yararlı, hangisinin yararsız olduğunu bilirler.

Özel yaşantıları ve iş yaşantıları arasındaki dengeyi sağlayabilirler. Kendilerinde değiştirmek

istedikleri şeyleri kolayca değiştirebilirler. İyi birer rehberdir. Yol göstericidirler. Kendilerine ve
çevrelerine karşı dürüsttürler.

Sayfa 7 / 9
Dr. Ahmet FİDAN LİDERLİK ve İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ DERS NOTLARI 2

Denge
Çalışma hayatında adalet, sürdürülebilirlik, çalışma ve dinlenme gibi konuların temelinde denge
faktörü bulunmaktadır. İyi ve gerçek bir lider, kendi görüşünü ileri sürerken, kendine karşı olan
diğer görüşleri de dinlemelidir. Karar alırken sadece kendi kararını değil, diğer görüşleri de dikkate
alır.

Şirket çalışanlarının huzur ve refahı onun için önemlidir ve bu konularda çalışmalar yapar. İşlerin
doğru yapılmasını sağlar.

Kendine Güven
Etkili lider, kendine güvenen kişidir. Aldığı sorumlulukları yerine getirir ve kendini olduğu gibi kabul
eder. Güçlü ve zayıf yönlerini bilir. Sürekli olarak öğrenmeye, yenilikçi fikirlere, kendini geliştirmeye
açıktırlar ve inanmadıkları fikirleri ileri sürmezler.

Tevazu
Hangi şartlardan geldiğini unutmayan ve herkesin bir değeri olduğuna inanan kimse, liderlik
koltuğunda oturur. Tevazu sahibi kişi, başarıyı sadece kendisine mal etmez, diğer çalışanların da bu
başarıda payı olduğunu bilir. Daha Etkili Bir Lider Olmanın Yolları
Yönetici misiniz Yoksa Lider mi?

Bir işletmede çalışan kişilerin iyi bir yönetici ya da lider olabilmesi bazı özelliklere bağlıdır. Yönetici
ya da lider olmanız için bu özelliklerin olması gerekmektedir.

Yönetici;
 İrade eder
 Taklit eder
 Yapı ve sistem üzerine vurgu yapar
 Gündelik olaylarla ilgilenir
 Statüyü kabul eder
Lider ise;
 Yenilikçidir
 Odak noktası insandır
 Uzak görüşlüdür
 İlerisi için planlar yapar
 Yaratıcıdır
 Lider statükoyu kabul etmez
 Lider, şirketin komutanıdır
Örneğin, teknolojinin dev ismi Bill Gates’in başarılı bir lider olmasının sırlarına baktığımızda;

 Personeline değer vermesi ve elemanları şirketine ortak etmesi

 Çok ama planlı çalışması, piyasaları takip etmesi
 Belli bir şeye odaklanması
 Başarılarına karşı şımarmayıp mütevazı davranması
 İleriyi görmesi
 Çevresinde akıllı kişileri çalıştırması
Bir şirketin başarılı olmasındaki en büyük nedenlerden biri, şirket çalışanları arasında koordinasyon
sağlanmış olmasıdır. Bu koordine işlerini liderler planlar, organize eder ve kontrolünü sağlar.
Personelin eğitimine önem verir. Güzel projeleri destekler. Motivasyonu güçlendirir. İnovasyon
çalışmalarına önem verir. Ekip ruhunu canlı tutar. Liderlik ve Yöneticilik Arasındaki Farklar
Sayfa 8 / 9
Dr. Ahmet FİDAN LİDERLİK ve İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ DERS NOTLARI 2

Lider kişi, şirketteki problemleri öngörür. Ele alır ve çözüme kavuşturur. Şirketi emir vererek
yönetmez, saygı ve güven eşliğinde yönetir.

İyi bir lider aslında iyi bir de dinleyicidir. Güven duyulmayan liderler, şirket içinde sorduğu hiçbir
sonunun yanıtını alamazlar. Ekibini kendisine bağlayabilmiş lider, başarılı bir liderdir.

Her şirket belli bir dönem zor durumda kalabilir, işler her zaman yolunda gitmeyebilir. Bu durumda
şirketi terk eden kişi zaten lider vasfında değildir. Lider kişi, şirketi yükseliş dönemine nasıl geri
döndüreceğini planlar ve uygular.

Şirketlerde her şey maddi değildir. Maddi ödüller gelip geçicidir ancak manevi ödül daha çok
motive eder. Ayın elemanı seçilmek gibi. Lider kişi, manevi motivasyonun gücünü bilir, adalet
duygusunu ortaya çıkartır ve hak edene hakkını verir.

MANEVİ MOTİVASYONLAR

 Selam vermek
 Personelin önemli günlerine katılmak (sünnet, düğün ve cenaze vb.)
 Paylaşımcı olmak
 Güler yüzlü olmak
 Çalışanlara değer verdiğini, onlarla gurur duyduğunu göstermek
 Ödül törenleri düzenleyerek çalışanlara ödül vermek
 Motivasyon gezisine götürmek
 Happy Hours günleri düzenlemek

Sayfa 9 / 9