6.

1 PEMBIASAN CAHAYA
6.1.1 Memerihalkan fenomena pembiasan cahaya
Pembiasan cahaya ialah cahaya yang membengkok apabila melalui dua medium yang berlainan ketumpatan.

Melastik ke Langit 1
Melastik ke Langit 2
Melastik ke Langit 3
6.1.2 Menerangkan indeks biasan.

𝑙𝑎𝑗𝑢 𝑐𝑎ℎ𝑎𝑦𝑎 𝑑𝑎𝑙𝑎𝑚 𝑣𝑎𝑘𝑢𝑚, 𝑐

Indeks biasan, 𝑛 = 𝑙𝑎𝑗𝑢 𝑐𝑎ℎ𝑎𝑦𝑎 𝑑𝑎𝑙𝑎𝑚 𝑚𝑒𝑑𝑖𝑢𝑚, 𝑣

iaitu, 𝑐 = 3.0 × 108 m s−1

Hukum Snell:
𝑛1 sin 𝜃1 = 𝑛2 sin 𝜃2

𝑛2 sin 𝜃1
maka, =
𝑛1 sin 𝜃2

6.1.3 Mengkonsepsikan Hukum Snell.

Melastik ke Langit 4
6.1.5 Menerangkan dalam nyata dan dalam ketara.

d
Imej, I
D

Objek, O

Melastik ke Langit 5
6.2 PANTULAN DALAM PENUH
6.2.1 Menerangkan sudut genting dan pantulan dalam penuh

Melastik ke Langit 6
6.2.2 Menghubung kait sudut genting dengan indeks biasan

sin 𝑖
𝑛=
sin 𝑟

sin 900
𝑛=
sin 𝑟

1
𝑛=
sin 𝐶

Melastik ke Langit 7
6.2.3 Menerangkan fenomena semula jadi dan aplikasi pantulan dalam penuh dalam kehidupan harian

Melastik ke Langit 8
Melastik ke Langit 9
6.3 PEMBENTUKAN IMEJ OLEH KANTA
6.3.1 Mengenal pasti kanta cembung sebagai kanta penumpu dan kanta cekung sebagai kanta pencapah.

KANTA KANTA
CEMBUNG CEKUNG

Titik fokus, F
Titik tengah kanta.
Centre of Lens (CL)
Jarak fokus, u u

2u 10
Melastik ke Langit
PERBEZAAN TITIK FOKUS CERMIN DAN KANTA

CERMIN

KANTA

Melastik ke Langit 11
6.3.4 Menyatakan pembesaran linear

Tinggi imej

Tinggi objek

F I O F

𝑆𝑎𝑖𝑧 𝑖𝑚𝑒𝑗, ℎ𝑖
Pembesaran, m =
𝑆𝑎𝑖𝑧 𝑜𝑏𝑗𝑒𝑘, ℎ𝑜

Melastik ke Langit
6.3.4 Menyatakan pembesaran linear

I O
F F

Jarak imej

Jarak objek

𝐽𝑎𝑟𝑎𝑘 𝑖𝑚𝑒𝑗, 𝑣
Pembesaran, m =
𝐽𝑎𝑟𝑎𝑘 𝑜𝑏𝑗𝑒𝑘, 𝑢

Melastik ke Langit
6.4 PERSAMAAN KANTA NIPIS

6.4.1 Menyelesaikan masalah yang melibatkan formula kanta nipis bagi kanta cembung dan kanta cekung

1 1 1
= +
𝑓 𝑢 𝑣

JENIS KANTA PANJANG FOKUS, f JARAK OBJEK, u JARAK IMEJ, v

Nilai positif atau
KANTA CEMBUNG Nilai positif Nilai positif
negatif
KANTA CEKUNG Nilai negatif Nilai positif Nilai negatif

Melastik ke Langit
6.5 PERALATAN OPTIK
6.5.1 Mewajarkan penggunaan kanta dalam peralatan optik iaitu kanta pembesar, mikroskop majmuk
dan teleskop.

1) KANTA PEMBESAR / MIKROSKOP RINGKAS

Melastik ke Langit
 Jarak antara kanta
2) MIKROSKOP MAJMUK 𝑳 > 𝒇𝒐 + 𝒇𝒆

Jarak antara kanta, L

Kanta objektif Kanta mata

Jarak kanta objektif,

𝑓0 Jarak kanta mata, 𝑓𝑒

Melastik ke Langit
3) TELESKOP ASTRONOMI

Kanta objektif Kanta mata

f₀
fₑ
Jarak antara kanta
𝑳 = 𝒇𝒐 + 𝒇𝒆

Melastik ke Langit
 SPM 2018
Diagram 7.1 shows a table clock placed in front of a plane mirror. The image of the table clock can be seen behind the
mirror.
Rajah 7.1 menunjukkan sebuah jam meja diletakkan di hadapan cermin satah. Imej jam meja itu boleh dilihat di belakang
cermin tersebut.

a) Name the phenomenon involved in producing the image.

Namakan fenomenon yang terlibat dalam penghasilan imej tersebut.

[1 mark]
[1 markah]
TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 18
b) Based on Diagram 7.1, state one characteristic of the image produced by the mirror.
Berdasarkan Rajah 7.1, nyatakan satu ciri imej yang dihassilkan oleh cermin itu.

[1 mark]
[1 markah]
c) Diagram 7.2 shows an incomplete ray diagram. Complete the ray diagram to show how the image is formed.
Rajah 7.2, menunjukkan rajah sinar yang tidak lengkap. Lengkapkan rajah sinar bagi menunjukkan cara imej
terbentuk.

[3 marks]
[3 markah]
TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 19
d) Diagram 7.3 shows a situation at road junction in which car A is turning to the right while car B is moving towards the
junction.
Rajah 7.3, menunjukkan situasi di simpang jalan yang mana kereta A sedang membelok ke kanan manakala kereta B
sedang bergerak menuju ke simpang tersebut.

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 20

The driver in car A cannot see the incoming car B because his view is blocked by a row of shophouses. To overcome the
problem faced by the driver in car A, a suitable mirror is needed to be placed at a proper position.
Pemandu dalam kereta A tidak boleh melihat kereta B kerana pandangannya dihalang oleh satu deretan kedai. Bagi
mengatasi masalah yang dihadapi oleh pemandu kereta A, satu cermin yang sesuai perlu diletakkan di tempat yang betul.
i. In Diagram 7.3, mark with X, where the mirror should be placed. Give one reason for your answer.
Pada Rajah 7.3, tandakan dengan X, di mana cermin perlu diletakkan. Berikan satu sebab bagi jawapan anda.

[1 mark]
[1 markah]

ii. State the most suitable type of mirror to be used.

Nyatakan jenis cermin yang paling sesuai untuk digunakan.

[1 mark]
[1 markah]

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 21

iii. Give one reason for your answer in 7(d)(ii)
Beri satu sebab bagi jawapan anda di 7(d)(ii).

[1 mark]
[1 markah]

iv. State one other characteristic of the suggested mirror in 7(d)(ii) for the driver of car A to see a clearer image.
Nyatakan satu ciri lain bagi cermin yang dicadangkan di 7(d)(ii) supaya pemandu kereta A dapat melihat imej yang
lebih jelas.

[1 mark]
[1 markah]

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 22

23
 CARA MELUKIS RAJAH SINAR BAGI CERMIN CEMBUNG

Dari objek:
1) 90⁰ → F
2) C

O
C F F C

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 24

 CARA MELUKIS RAJAH SINAR BAGI CERMIN CEMBUNG

Dari objek:
1) 90⁰ → F
2) C

O
C F F C

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 25

 CARA MELUKIS RAJAH SINAR BAGI CERMIN CEKUNG

Dari objek:
1) 90⁰ → F
2) C

O
C F F C

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 26

CARA MELUKIS RAJAH SINAR BAGI CERMIN CEKUNG

Dari objek:
1) 90⁰ → F
2) C

C O F F C

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 27

 CARA MELUKIS RAJAH SINAR BAGI KANTA CEMBUNG

Dari objek:
1) 90⁰ → F
2) CL

C F O F C

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 28

 CARA MELUKIS RAJAH SINAR BAGI KANTA CEMBUNG

Dari objek:
1) 90⁰ → F
2) CL

C O F F C

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 29

 CARA MELUKIS RAJAH SINAR BAGI KANTA CEKUNG

Dari objek:
1) 90⁰ → F
2) CL

C F O F C

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 30

 CARA MELUKIS RAJAH SINAR BAGI KANTA CEKUNG

Dari objek:
1) 90⁰ → F
2) CL

C O F F C

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 31

 SPM 2014
The lens in Diagram 8 is used as a magnifying glass.
Kanta dalam Rajah 8 digunakan sebagai kanta pembesar.

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 32

a) Name the type of lens in Diagram 8.
Namakan jenis kanta dalam Rajah 8.

[1 mark]
[1 markah]
b) i. On Diagram 8, draw a ray diagram to show how the image of the object is formed.
Dalam Rajah 8, llukis satu rajah sinar untuk menunjukkan bagaimana imej bagi objek itu terbentuk.
[3 marks]
[3 markah]

ii. State two characteristics of the image formed in 8(b)(i).

Nyatakan dua ciri imej yang terbentuk dalam 8(b)(i).

1.

2.
[1 mark]
[1 markah]

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 33

c) A compound microscope contains an objective lens and an eyepiece lens. The focal length of the objective lens is fo
and the focal length of eyepiece lens is fe .
Table 8 shows three different distances of object and different distances between the two lenses.
Sebuah mikroskop majmuk mengandungi satu kanta objektif dan satu kanta mata. Jarak fokus kanta objektif itu
adalah fo dan jarak fokus kanta mata adalah fe .
Jadual 8 menunjukkan tiga jarak objek dan jarak antara dua kanta yang berbeza.

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 34

Based on Table 8. state the suitable arrangement in order to build a simple compound microscope. Give one reason for
the suitable arrangement.
Berdasarkan Jadual 8, nyatakan susunan yang sesuai untuk membina sebuah mikroskop majmuk ringkas. Beri satu sebab
untuk kesesuaian susunan itu.

i. Object distance, uo :
Jarak objek, uo :

Reason:
Sebab:

[2 marks]
[2 markah]

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 35

ii. Distance, d:
Jarak, d:

Reason:
Sebab:

[2 marks]
[2 markah]
iii. Distance, d:
Jarak, d:

Reason:
Sebab:

[2 marks]
[2 markah]
TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 36
d. Based on the answer in 8(c), choose the most suitable arrangement for a simple compound microscope.
Berdasarkan jawapan anda di 8(c), pilih susunan yang paling sesuai sebagai mikrokop majmuk ringkas.

[1 mark]
[1 markah]

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 37

 SPM 2020
Diagram 5.1 and Diagram 5.2 show the ray diagrams of how images are formed by two convex lenses with the same focal
length.
Rajah 5.1 dan Rajah 5.2 menunjukkan rajah sinar bagaimana imej terbentuk oleh dua kanta cembung dengan panjang
fokus yang sama.

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 38

a) What is the meaning of focal length?
Apakah maksud panjang fokus?

[1 mark]
[1 markah]
b) Based on Diagram 5.1 and Diagram 5.2,
Berdasarkan Rajah 5.1 dan Rajah 5.2,

i. compare the object distance

bandingkan jarak objek

[1 mark]
[1 markah]
ii. compare the size of the image formed.
bandingkan saiz imej yang terbentuk.

[1 mark]
[1 markah]

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 39

iii. compare the thickness of the lenses.
bandingkan ketebalan kanta.

[1 mark]
[1 markah]
iv. state the relationship between the object distance and the size of the image formed.
nyatakan hubungan antara jarak objek dengan saiz imej yang terbentuk.

[1 mark]
[1 markah]

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 40

c. Diagram 5.3 shows a tool which consists of a convex lens is used by a watchmaker to see tiny components inside
a watch.
Rajah 5.3 menunjukkan satu alat yang mengandungi satu kanta cembung yang digunakan oleh seorang tukang
jam untuk melihat komponen-komponen yang kecil di dalam jam.

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 41

i. State where is the position of the watch should be placed in front of the tool for the watchmaker to see the tiny
components inside a watch.
Nyatakan di manakah kedudukan jam itu harus diletakkan di hadapan alat itu supaya tukang jam tersebut dapat
melihat komponen-komponen yang kecil di dalam jam.

[1 mark]
[1 markah]

ii. State two reasons of the answer in 5(c)(i).

Nyatakan two sebab bagi jawapan 5(c)(i).

[2 mark2]
[2 markah]

TEKNIK MENJAWAB bersama Cikgu Doren 42