Narrator: Nagpadala ng liham si Padre Pablo Pastellas ng liham kay Padre Antonio Obach sa

pamamagutan ng Cebu streamer na sakay si rizal noong ito'y itapon sa Dapitan.

Padre Antonio: Ang liham na ito ay naglalaman ng mga kundisyon ni Padre Pablo kapalit ng
pananatili mo sa kumbento ng Parish.

Rizal: Ano ang diwa ng Padre na yan?

Padre Antonio: Ayon rito "Kailangang ayusin ni Rizal ang anumang pagkakamali nito
patungkol sa relihiyon at maglahad ng mabubuting salita patungkol sa Espanya at hindi sumang-
ayon sa ideya ng rebulusyon. Pangalawa, si Rizal ay dapat na isagawa ang mga ritwal ng
simbahan at magtapat patungkol sa simula ng buhay nito. Pangatlo, mula ngayon ay magiging
huwaran siyang tao sa ngalan ng katiwalian ng Espanyol at isang tao ng relihiyon.

Rizal: Hindi ako makakapayag.

Padre Antonio: Kung gayon ay saan kana maniniharahan ngayon?

Rizal: Ako ay tutuloy muna sa tahanan ng comando na si Kapitan Carnicero.

Narrator: Nanirahan si Rizal sa bahay ni Kapitan Carnicero. Siya ang nagsisilbing tagabantay ni
Rizal sapagat siya ay binabantayan ng mga militar. Dahil sa mabuti at magandang asal ni Rizal,
nagkaroon sila ng maayos na samahan. Magaling na equestrian si Rizal, kung kaya't hinahayaan
siya ng Kapitan na sakyan ang kaniyang kabayo. Araw ng Setyembre 21, 1892 sa Dapitan nang
dumaong ang tagapag mensaheng bangka na kung tawagin ay Butuan.

Kapitan Carnicero: (gather mo yung ppl) tayo ay magpulong sa dalampasigan upang

salubungin ang ating mga bisita. Humanda ang mga banda!

Postwoman: Hindi po mga opisyal ang aming dala kundi ang mensahe ng inyong pagkapanalo
sa lotto! Ang inyong Lottery ticket na sa numerong 9736 ay nanalo ng 20,000.

(Scene: Paghati-hatian ni Rizal, Captain Carnicero at Francisco Equilior ang 20,000)

Franciso Equilior: Tanggapin mo itong 6,200 bilang parte mo Rizal.

(Scene: Tinanggap ni Rizal ang money, gave 2,000 to his father and 200 to Basa, his friend
in HongKong)

Rizal: Heto ang 2,000 na kabilang sa aking napanalunan sa lotto.

Rizal’s Father: Noice, thanks G

(Call si Rizal kay Basa)

Rizal: Yo G heto 200 mo padala ko sayo

Basa: Maraming thanks g.

Rizal (To Himself): Ang natitirang pera na ito ay aking ibibili ng lupang sakahan malapit sa
Talisay.

(Scene: Nakita ni Rizal yung book of Sarda that Padre Pastells sent to him. Mag kakaroon
ng flashback)

Rizal: (Dumating ung book of sarda na pinadala ni Father Pastells na may kasamang letter.)
Rizal: (Binasa ni Rizal); Hmm... Kalohokan (smirk).
(Fast forward)
[September 1, 1892] – Rizal’s letter to Father Pastells
Rizal: (Nagsulat at Binigay sa Postman ang letter.)
Rizal: Pakipadala ito sa Simbahan at pakisabi ay para kay Father Pastells.
Postwoman: (Nag nod.)
Postwoman: (Kinuha ang letter at umalis.)
Father Pastells: (Natanggap ang letter.)
(Fast forward October 12, 1892)
Father Pastells: (Nagsulat at Binigay sa Postman ang letter.)
Father Pastells: Pakipadala sa Bahay nila Rizal.
Postwoman: (Nag nod.)
Postwoman: (Kinuha ang letter at umalis.)
Rizal: (Natanggap ang letter.)
Rizal: (Binasa)
(Fast forward November 11, 1892)
Rizal: (Nagsulat at Binigay sa Postman ang letter.)
Rizal: Pakipadala ito sa Simbahan at pakisabi ay para kay Father Pastells.
Postwoman: (Nag nod.)
Postwoman: (Kinuha ang letter at umalis.)
Father Pastells: (Natanggap ang letter.)
Father Pastells: (Binasa)
(Fast forward December 8, 1982)
Father Pastells: (Nagsulat at Binigay sa Postman ang letter.)
Postwoman: (Nag nod.)
Postwoman: (Kinuha ang letter at umalis.)
Rizal: (Nagsimba sa Simbahan.)
Father Pastells: (Basta gamisa na sya).
Rizal: (Kakadating lang sa kanyang bahay.)
Rizal: (Natanggap ang letter ni Father Pastells.)
(Fast forward January 9, 1893)
Rizal: (Nagsulat at Binigay sa Postman ang letter.)
Rizal: Sa simbahan parin at para parin kay Father Pastells.
Father Pastells: (Natanggap ang letter.)
(Fast forward February 2, 1893)
Father Pastells: (Nagsulat at Binigay sa Postman ang letter.)
Postwoman: (Nag nod.)
Postwoman: (Kinuha ang letter at umalis.)
Rizal: (Natanggap ang letter.)
(Fast forward April 4, 1893)
Rizal: (Nagsulat at Binigay sa Postman ang letter.)
Rizal: Sa simbahan parin at para parin kay Father Pastells.
Father Pastells: (Natanggap ang letter.)
(Fast forward April, 1893)
Father Pastells: (Nagsulat at Binigay sa Postman ang letter.)
Postwoman: (Nag nod.)
Postwoman: (Kinuha ang letter at umalis.)
 (Scene: Gabi na at nasa mesa pa si rizal sa kwarto nya at binabasa ang letter ni Father
Pastells.)
Rizal: (Nilagay nya sa mesa ang letter at pumunta sa kanyang kama para matulog na.)
(Scene: Maraming kahoy na binili si Juan lardet at napansin nya na ang iba dito ay pangit
ang quality.)

Juan Lardet: Hm. (Hinawakan ang isang kahoy na binili nya at tinignan ng maigi.)
(Binitawan at tumingin pa sa isang kahoy na naman.)
Juan Lardet: Maraming kahoy na nabili natin sa may lugar ni Jose Rizal ay panget ang quality.
(galit)
(Tinapon ang hawak na kahoy ng pagalit.)
Antonio Miranda: (Binabasa ang letter ni Juan lardet.)
Antonio Miranda: (Tinawag ang bata bata nya.)
Antonio Miranda: Pakibigay ito sa kaibigan ko na si Rizal at pakisabi na ito ang sinasabi ni
Juan Lardet tungkol sa kanya.
Rizal: (Binabasa ang letter ni Juan lardet na galing kay Antonio.)
Rizal: (Galit) Ano tong sinasabi nya saken, na hindi ako makatotohanan, at sinisiraan nya ako sa
iba!!
Rizal: (Kinumot ang letter na hawak hawak.)
Rizal: (Sunulat ng letter at Binigay sa bata bata ni Antonio.)
Rizal: Ibigay mo ito kay Juan Lardet at sabihin mo sa kanya na hinahamon ko sya sa pormal na
duelo dahil sa pag sira nya sa aking integridad.
(Scene: Juan Lardet at Carnicero nag-uusap tungkol sa hamon ni Rizal.)
Juan Lardet: Carcinero, ang kaibigan ko. Hinamon ako ni Rizal sa isang duelo dahil daw
sinisiraan ko sa iba ang kanyang integridad.
Kapitan Carnicero: Pare alam nating lahat na wala kang tyansang Manalo laban kay Rizal.
Kapitan Carnicero: Experto si Rizal sa larangan ng Espada at Pagbaril siguradong mamamatay
ka pag lumaban ka sa kanya. Mas Maganda na humingi ka nalang ng tawad sa ginawa mo
at umasang patawarin ka nya uwu.
Juan Lardet: (Writing)
(Scene: Binabasa ni Rizal ang Letter.)
Juan Lardet: Jose Pepe, Ako ay labis na humihingi ng kapatawaran kung ikaw man ay na
insulto sa mga nasabi ko tungkol sayo, gusto ko lang sabihin na init lamang ng ulo ang
 lahat ng iyon at wala akong gusting iparating sa mga nasabi ko. Alam ko na ikaw ay isang
maginoo na tao at bihasa sa pundonor kaya ako’y nakikiusap na sana ay mapatawad mo.
Rizal: (Tinitignan ang letter) Hmm... Marunong naman pala siyang humingi nang tawad eh.
Side character: Opo Dr. Pero di ko akalain na hahamunin mo sya agad agad ng duelo.
Rizal: Meron talaga mga oras sa ang init ng ulo ay kinakain tayo, naalala ko noon ay muntik na
kami mag duelo ni Luna at Retana dahil sa maliit na bagay lang.
(Scene: Two Fathers talking about the letter Fathers about the letter of Father Pastells)
Father Obach: (Tinitinignan ang letter) So hindi pa sapat si Father Pastells, pati tayo kailangan
din hingkayatin si Rizal na bumalik sa pagiging tunay na Catholic at itigl ang ginagawa
nya.
Father Vilaclara: Magiging mahirap ito, si Rizal ay isang tao na matigas ang paninindigan
kailangan natin ng malakas na baraha para makuha sya.
Father Obach: Obserbahan nalang natin muna ang simbahan at mga tao dito dahil bago lang
tayo dito nakarating.
Father Vilaclara: Diba meron pa isang Padre na I nassigned si Father Patells dito?
Father Obach: Oo, ang pagkakatanda ko ito daw ay isang teacher sa Ateneo De Manila at isang
paboritong teacher ni Rizal nung panahon na nasa Ateneo pa sya.
Father Vilaclara: Ang pagkakatanda ko ito raw ay si Father Francisco de Paula Sanchez.
(Scene: May bumaba sa barko—Father Sanchez)
(Scene: Rizal and Father Sanchez helping the people)
Father Sanchez: Rizal, bakit ayaw mo pa rin bumalik sa pagiging tunay na Catholiko?
Rizal: Alam ko hindi mali ang tinuturo ng simbahan ngunit ang mga namumuno dito ang sakim
at abuso, hanngang sila parin ang namumuno ay hindi ko magagawang bumalik sa
pagiging tunay na Catholiko.
Rizal: Ibahin naman natin ang usapan, Naalala ko kaarawan mo ngayon diba?
Father Sanchez: Oo ngayon nga ang kaarawan ko.
Rizal: (May ibinigay na libro kay Father Sanchez), ito ay isang manuscript tungkol sa pag-aaral
sa wikang tagalog.
Father Sanchez: (Binasa ang Title ng Libro) Estudios sobre la lengua tagola.
Spy of the Friars
Narrator: Taong 1893, masaya at payapang namumuhay si Rizal sa Talisay kasama ang
kaniyang ina at ang kaniyang mga kapatid na si Narcisa at Trinidad. Ang mapaya niyang
 buhay ay nagambala nang may dumating na kakaibang bisita sa kanilang tahanan noong
hating gabi na iyon.
Pablo Mercado: Tao po! (Katukin mo yung door)
Rizal: (Nag open ng door) ano ba ang iyong sadiya at naparito ka ng ganitong oras?
Pablo Mercando: Ako ay iyong matagal nang kakilala. Hindi mo ba ako naalala kapatid? Heto
ang iyong litrato na hanggang ngayon ay nasa akin parin. Heto pa ang butones na
naglalaman ng mga unang litra ng aking pangalan. Ako ba ay hindi mo pa rin makilala?
Rizal: Kung gayon ay paumanhin sa hindi ko pagkakakilanlan sa iyo nung una. Masaya ako at
nakita kitang muli kaibigan.
Pablo Mercado & Rizal (mag kumustahan kayo eme lang)
Pablo Mercado: Ang tunay na sadiya ko rito ay dahil gusto kong magsilbing tagapag mensahe
mo. Nais kong ako ang magdadala ng mga mensahe na ipinapadala mo sa mga patriots sa
Maynila.
Rizal: (suspicious man ito siya oys): Malalim na ang gabi at malakas pa ang ulan. Kung gayon
ay magpahinga ka muna at palipasin ang gabi sa aking tahanan.
Pablo Mercado: Subalit ang nais ko-
Rizal: Hating gabi na at may lakad pa akong maaga bukas. Oras na ng pagpapahinga (Sleepwell
na kayo)
Kinabukasan...
Rizal: (to himself) Ako pa man din ang nais niyang linlangin! Hindi ako bobo! Ang kaniyang
biglaang pagdating ay nakakapanghinala! Walang kadudaduda na isa siyang espiya!
Rizal: (to Pablo) Kaibigan, ikaw ay maari nang lumisan sa aking tahanan sapagat tapos na ang
sadiya mo rito. May lakad pa ako.
(Layas na Pablo)
Narrator: Bumalik sa dating gawi si Rizal. Ipinagpatuloy niya ang kaniyang mga gawain
hanggang sa makalimutan ang nangyari noong gabing iyon. Isang araw ay nalaman niyang nasa
Dapitan pa si Pablo Mercado, ang nagpapanggap na kapamilya at kakilala niya. Nalaman ni
Rizal na pinagkakalat ng taong ito na sila ay magkapamilya at magkaibigan. Labis itong
ikinagalit ni Rizal kung kaya't ipinaalam niya ito sa commandancia na si Kapitan Juan Sitges,
ang pumalit na commandancia kay Kapitan Carnicero.

Rizal: Magandang araw Kapitan Sitges.

Kapitan Sitges: Magandang araw din Rizal. Bakit ka naparito sa opisina ko?
Rizal: May isang asong gala na nagpapanggap na kamag- anak ko. Isang impostor! Siya ngayon
ay pagala-gala at sinasabi na siya ay kapamilya ko at nagngangalang Pablo Mercado.

Kapitan Sitges: Mga (idk kung pulis na ba tawag sa military forces or tanod idk) hulihin niyo
ang impostor na si Pablo Mercado.

Narrator: Agad na nahuli si Pablo Mercado at pinaimbistigahan ng Kapitan. Napag-alaman na

ang tunay niyang pangalan ay Florencio Namanan

Florencio Namanan: Ako si Florencio Namanan na taga Cagayan de Misamis. Ako ay 30 na

taong gulang na. Naatasan ako ng mga espanyol na mag espiya kay Rizal sa pamamagitan ng
pagiging mensahero upang matukoy kung may ipinapadala siyang liham na maaring magdulot ng
rebulusyon.

Narrator: Pagkatapos ng interogasyon na ito ay biglang ipinatigil ni Kapitan Sitges ang

imbestigasyon at pinalaya ang impostor.

Kapitan Sitges: Makakaalis kana Florencio. Salamat sa kooperasyon. (Alis na Florencio)

Rizal: Bakit nagbago ang iyong isip Kapitan? Bakit hinayaan mong makalaya ang impostor na
iyon na wala man lang parusa? Nais kong makahingi ng kopya sa naganap na imbestigasyon!

Kapitan Sitges: Hindi maari Rizal. Kagawad, iparating mo kay Governor General Blanco ang
opisyal na documento ng imbestigasyon.

(Kinuha ni Guwardiya then bye)

Narrator: Umuwi si Rizal na sobrang galit tas nag sumbong siya sa brother in law niya thru
letters.

End of the Spy of the Friars.

As Physician in Dapitan

Narrator: Sumulat si Rizal sa kanyang kaibigan sa Hong Kong na si Dr. Marquez. Binasa ito ni
Rizal...

Rizal: "Narito ang mga tao ay napakahirap na kailangan kong magbigay ng mga grats ng
gamot."

Narrator: Karamihan sa mga pasyente ni Rizal ay mahirap kaya hindi sila hiningi ng bayad,
habang ang ilang mayayamang pasyente ay binayaran siya ng malaki para sa kanyang husay sa
pag-opera.
Narrator: Noong Agosto 1893, dumating sa Dapitan ang ina at kapatid ni Rizal, naging
matagumpay ang operasyon ng kanang mata ni Rizal. Ang katanyagan ni Rizal bilang isang
manggagamot partikular na ang espesyalista sa mata ay lumaganap sa buong bansa. Kinailangan
ni Rizal na mag-aral ng mga halamang gamot sa Pilipinas upang makapag-alok ng mas murang
pagpipilian para sa mga pasyenteng gamot ni Rizal.

Water System for Dapitan

Narrator: Hawak ni Rizal ang titulong dalubhasang surveyor, na nakuha niya sa Ateneo, Sa
Dapitan, inilapat niya ang kanyang kaalaman sa engineering. Marami ang nagtaka kung paano
nakagawa si Rizal ng ganitong sistema ng mga gawaing tubig, dahil wala siyang sapat na
kagamitan, kakaunting materyales, limitadong pananalapi at walang anumang tulong mula sa
pamahalaan. Isang American Engineer ang naiwang natulala sa kanyang trabaho.

Eng. Cameron: I am amazed by your Water System work, despite of missing a lot of
requirements to build one you were able to produce a masterpiece. I am indeed left astonished!

Rizal: Thank you! It is my pleasure.

Eng. Cameron: I am looking forward to see more of your works! Until we meet again.

Rizal: Yes, take care and see you soon!

Community Projects for Dapitan

Narrator: Pagdating ni Rizal sa Dapitan, nagpasya siyang pagbutihin ang mga proyekto ng
komunidad sa abot ng kanyang talento na bigay ng Diyos at gisingin ang kamalayang sibiko ng
mga mamamayan nito. Sumulat siya kay Padre Pastells

Rizal: "Gusto kong gawin ang lahat ng aking makakaya para sa bayang ito."

Narrator: Maliban sa pagtatayo ng unang sistema ng tubig sa bayan, inaalis niya ang mga latian
upang maalis ang malaria na namumuo sa Dapitan. Ang 500 pesos na natanggap ni Rizal mula sa
kanyang pasyente, ginagamit niya ito sa pagtatatag ng sistema ng ilaw sa bayan. Isa pang
community project na ginawa ni Rizal ay ang pagpapaganda ng Dapitan, partikular ang town
plaza sa tulong ni Father Sanchez at iba pang mga tao.

Rizal: Ire-remodel natin ang Dapitan lalo na ang town plaza, at gagawin itong mas mahusay
kaysa sa pinakamagandang plaza sa Europe.

Father Sanchez: Seryoso ka ba Rizal?

Rizal: Di mo sure Father

Rizal as Teacher
Narrator: Mula pagkabata ay alam na ni Rizal ang halaga ng mabuting edukasyon. Ang
kanyang pagkakatapon sa Dapitan ay nagbigay sa kanya ng pagkakataon na isabuhay ang
kanyang mga ideyang pang-edukasyon. Noong 1893 itinatag niya ang isang paaralan na umiral
hanggang sa katapusan ng kanyang pagkakatapon noong Hulyo, 1896. Nagsimula ito sa tatlong
mag-aaral at kalaunan ay naging 16 pagkatapos ay 21. Sa halip na bayaran ang kanyang mga
mag-aaral para sa matrikula, pinatrabaho niya sila sa kanyang hardin, bukid, at mga proyekto sa
pagtatayo.

Narrator: Itinuro ni Rizal sa kanyang mga anak ang maraming asignaturang pang-akademiko,
mga praktikal na gawain, tinuruan sila maging kung paano mangolekta ng mga specimen ng mga
halaman, hayop, mahalin ang trabaho, at "mag-asal tulad ng mga lalaki". Ang mga pormal na
klase ay magsisimula ng 2:00 at magtatapos ng 4:00 ng hapon. Sa panahon ng recess, nagsunog
ang mga mag-aaral sa hardin upang itaboy ang mga insekto, pinutol ang mga punong
namumunga, at pinataba ang lupa. Sa labas ng oras ng klase, hinimok sila ni Rizal na maglaro
upang palakasin ang kanilang katawan.

Hymn to Talisay

Narrator: Isinagawa ni Rizal ang kanyang paaralan sa kanyang tahanan sa Talisay, malapit sa
Dapitan, kung saan mayroon siyang sakahan at ospital. Ang kanyang paboritong tagpuan kasama
ang kanyang mga lalaki ay nasa ilalim ng puno ng talisay, pagkatapos ay pinangalanan ang lugar.
Bilang parangal sa Talisay, sumulat siya ng tula na pinamagatang “Himno A Talisay” para
kantahin ng kanyang mga mag-aaral.

“END OF THE SCRIPT”