RIZAL’S LIFE AND WORKS

- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -

1st Scene: Mga Unang Guro Ni Rizal

Narrator: Noong tatlong taong gulang pa lamang si Rizal, ang kanyang mahal na Ina
ang nagsilbing unang guro na nagturo sa kan’ya na bumasa ng alpabetong
tagalog, espanyol, at ingles.

(Hawak ng Ina ni Rizal ang isang babasahin habang siya’y tinuturuan nito)

Teodora: Sige anak, iyong basahin ang alpabetong tagalog.

Rizal: a, ba, ka, da, e, ga, ha, i, la, ma, na, pa, ra, sa, ta, o, wa, ya.

Teodora: Magaling anak! Sadyang napakatalino mo talaga, walang duda.

(Masayang ekpresyon)

(Sabay ngingiti ang mag-ina sa isa’t isa at hahawakan ng Ina ang ulo ni Rizal)

Narrator: Makalipas ang maraming buwan, sa taon ‘ding iyon, tinuruan din ng iba’t
ibang pribadong tagapagturo gaya na lamang nina maestro Celestino, na
nagturo na magbasa, magsulat, relihiyon, at sa asignaturang matimatika.

(Tinuturuan ni Celestino si Rizal)

Celestino: Mahusay! Marunong ka nang bumasa at magsulat. Higit pa riyan ang

pagiging listo mo sa matimatika at relihiyon. Sa tingin ko wala na akong
maidadagdag pa sa iyong kaalaman (masaya at masiglang ekpresyon)

Narrator: Sumunod na nagging tagapagturo naman ni Rizal ay si Maestro Lucas Padua

na nagturo naman ng lengguwaheng Latin at Espanyol.
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -

(Tinuturuan siya ni Padua habang maiging nagoobserba)

Rizal: Maraming salamat po maestro, ngunit ako po ay nababahala sa aking

kaalaman patungkol sa lenguwaheng Espanyol at Latin, hindi ko pa po ito
gaanong kabisado. (Nangangambang ekspresyon)

Padua: Ang mag-alala ay huwag mong gagawin Pepe, pagkat sa edad mong iyan ay
marami ka pang dapat matututuhan. (Nakangiti habang nagpapayo)

Rizal: Maraming salamat po uli maestro Padua. (Nakangiti ito habang nakatingin sa
kanyang maestro)

(Pagkatapos nito mag-pasalamat ay muli siyang nagbasa ng kan’yang aralin)

Narrator: At ang huling tagapagturo ay si maestro Leon Monroy, na siya namang

nagturo ng pagpapahalaga sa sining.

(Eksena habang ginagabayan ni Monroy si Rizal sa ginagawa nitong sining)

Monroy: Mahilig ka ngang tunay sa sining Pepe. Ang pagiiskultura, ang pagpipinta, at
higit sa lahat sa pagsulat mo ng tula. (pa-bilib na pagpapahayag ng
ekspresyon)

(Magbabago ng eksena sa paraang gumagawa si Rizal ng kanyang isang akda)

(Habang nagaganap ang eksena ay may dadalaw naman sa tahanan nina Rizal upang
ibalita ang pagka-matay ng maestro Monroy)
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
Narrator: Sa bawat araw na lumilipas, mula noong namatay ang guro na si maestro
Monroy, napagdesisyunan ng ama ni Jose na kinakailangan na nitong
pumasok sa paaralan.

2nd scene: Pasya ni Don Francisco sa pag-aaral sa Biñan ni Rizal

(Eksena ng paguusap ng mag-asawa)

Francisco: Kinakailangan na ng ating anak na pumasok at mag aral sa paaralan. Mahal

ko hindi pupwedeng dito nalang siya palagi sa ating tahanan tuturuan.
(Nangangambang tugon)

Teodora: Hindi ba’t alam mo namang sakitin ang ating anak? (Pag-aalalang tugon)

Francisco: Oo, ngunit siya rin ay masasanay at lalakas din ang kanyang katawan.
(Pagtitiwalang tugon)

(Papasok sa silid ng kaniyang mga magulang ang panganay na lalaking kapatid ni Rizal)

Paciano: Pinatawag niyo daw po ako tatang?

Francisco: Oo Paciano, ihatid mo sa Biñan ang ‘yong kapatid na si pepe Doon na muna
siya mamamalagi at mag-aaral.

Paciano: Sige po tatang.

Narrator: At doon na nga nagsimula ang pakikibaka ni Jose na malayo sa buong

pamilya. Unang araw pa lamang sa Biñan ay nagsimula na agad ang klase sa
pangunguna ni maestro Justiniano Aquino Cruz.
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
3rd scene: sa binan

Justiniano: Ikaw jose, marunong ka bang magsalita ng Espanyol?

Rizal: Kaunti lang po guro.

Justiniano: E salitang Latin?

Rizal: Kaunti lang din po guro.

Mga Kaklase: Hahahahahahaha (sabay-sabay na magtatawanan ang mga ito)

Justiniano: Ikaw Jose! Maliit ka na ngang bata, maliit pa ang kaalaman mo!

(Panunutya nito sa batang Rizal)

Rizal: (napayuko siya sa sinabi ng guro)

Narrator: Sa Biñan ay naranasan ni Jose ang mga bagay na hindi sadyang

nararanasan sa kanilang tahanan, kabilang na rito ang pamamalo sa mga
estudyanteng may kasalanan o may ginawang hindi tama.

(Papasok ang eksena ng pagpalo sa kanya ng kaniyang guro dahil sa kakaunting kaalaman
niya sa Espanyol at Latin)

Narrator: Naranasan nya rin kutyain ng mga kamag-aral.

(Papasok ang eksena ng pangungutsya sa kaniya ng kanyang mga kamag-aral)

Rizal: Chonggo? ako, chonggo? kaysa naman sayo, bangus! Bangus (4x)

(galit na tugon nito)

 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
Pedro: Hindi bali nang bangus kaysa naman sayo Chonggo, maitim na kakaunti pa
ang alam (pagtugon ng may halong panunutya)

Mga Kaklase: Hahahahahahahaha. Chonggo! chonggo! (panunutya habang

nagtatawanan ang mga ito)

Rizal: Gusto mo ng away?! (pagalit na tugon)

(Mag-susuntukan ang dalawang bata)

Justiniano: Ano ito? anong nangyayari sa inyo? (Pasigaw na tanong)

Pedro: Si Jose po ang may pasimuno Ama.

Justiniano: Jose, halika nga rito. (pinalo)

Narrator: Bagama’t si Jose ay halos araw-araw kinukutya ng kaniyang mga kamag-aral,

at madalas na pinapalo ng guro ay nagawa pa rin na makapag-aral at
mangibabaw sa lahat ng mag-aaral sa Biñan sa pang-akademiko.

(Eksena habang ito’y nag-aaral)

Narrator: Sa murang edad, nasaksihan ni Jose ang pagmamalupit at pang-aalipusta ng

mga Kastila sa mga Pilipino.

4th Scene: Pag-aaral ni Rizal sa Ateneo

Narrator: Ika-10 ng Hunyo taong 1872, sinamahan si Jose ng kanyang kuya Paciano
patungo sa Maynila. Doo’y nagbakasakaling makapasok sa unibersidad ng
Ateneo.
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -

(Eksena na papasok si Rizal ng registrar at makahaharap si Padre Magin Ferrando)

Pa. Magin: Hindi ka namin maaring tanggpin dahil una, ika’y nahuli na sa itinalagang
araw ng rehistrasyon. Ikalawa, mukha kang sakitin at patpatin para sa iyong
edad.

Ma. Burgos: Paumanhin po padre Magin, nakaka siguro akong mahusay na mag – aaral
itong si Jose at naniniwala akong magdudulot siya ng magandang reputasyon
sa paaralang ito. Kaya naman nararapat natin siyang tanggapin rito.

Rizal: Salamat Manuel Xerez Burgos, nang dahil sa iyo ako’y pinagbigyang
makapasok at makapag aral sa Ateneo municipal sa kabila ng pagkahuli ko
sa rehistrasyon at maging sa aking patpatin na katawan. (Nakangiting
pagpapasalamat sa kaniyang kaibigan)

Ma. Burgos: Walang anuman Rizal sana’y pagbutihin mo ang iyong pag-aaral rito.
(Nakangiting pag-bati)

Narrator: Hindi naging madali ang mga unang taon ni Jose sa Ateneo. Lubos nyang
pinaghirapang makamit ang matataas na grado upang matuwa sa kanya ang
kanyang nanang na sa mga panahong iyon ay kasalukuyang nasa piitan pa.

(Eksena kung saan nag-arala at napapaligiran si Jose ng mga libro)

5th scene: Ang Pagdalaw Ni Rizal Kay Doña Teodora Sa Kulungan

(Lokasyong Eksena: Pamintuan House)

Rizal: Kumusta na po kayo Nanang? lubos akong nangungulila sa iyong biglaang

pag alis. (malungkot na pagtugon)
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
Teodora: Oo nga anak, huwag mo akong gaanong isipin. maayos naman ang
kalagayan ko dito. kumusta naman ang pag – aaral mo sa maynila? (Mapag-
alalang tugon)

Rizal: Mabuti naman po nanang. Matataas naman po ang aking mga nakakamit na
grado. Tatlong buwan nalang nanang at makakalaya kana rito, magkakasama
na tayong muli.

Teodora: (Ngumiti at tumugon) Sana nga magkatotoo iyan anak

(Ngumiti ng matamis sa isa’t isa ang mag-ina)

Narrator: Sa unang bakasyon ni Jose sa kanyang pag-aaral sa Maynila, sya’y lumuwas

muli sa bayan ng Calamba at sa panahong iyon ay nagkatotoo na ang
pangarap ng kanyang nanang o Ina, na sa wakas ay makakasama na siyang
muli sa tahanan nila sa Calamba.

(Sinalubong ng mag-kakapatid ang kanilang ina at kinuha ang ilan sa mga gamit nito)

Teodora: Anak, kay tagal ng panahon ng hindi tayo nagkita, ako ay nangulila sayo

Rizal: Ako rin po nanang. masaya ako na sa wakas kayo ay nakalaya na.
masayang-masaya ako na makita kang muli.

(Eksena ng masayang yakapan ng ilan sa mga magkakapatid)

Narrator: Ipinagpatuloy ni jose ang sipag sa pag aaral, nakakuha sya ng mga medalya
at nananatiling matataas ang mga grado.

6th Scene: Last Years in Ateneo - 1875

 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
Pa. Francisco: Napakahusay mong magsulat ng mga tula Jose, ipagpatuloy mo
lamang ang pagsulat. Ako’y nakakasigurong ika’y may magandang
kinabukasan sa larangan ng literatura.

Rizal: Gracias Padre Sanchez

7th scene: Unang Pag-Ibig (Segunda Katigbak) - 1877

Narrator: Nasa labing anim na taong gulang si Rizal nang nadama ang unang pag-ibig
sa dalagang nag-ngangalang Segunda Katigbak na taga Lipa Batangas.

Si Rizal noon ay papuntang Trozo Manila upang bisitahin ang kanyang lola.
Kasama niya ang kaibigang si Mariano Katigbak. Isang araw pagdating sa
Lipa ay andon na si Segunda kasama ang iba pang bisita at agad nabighani
si Rizal sa taglay na kagandayan ni Segunda. karamihan sa mga bisita ay
kilala si Rizal bilang isang dalubhasa na pintur kaya hinikayat nila si Rizal na
ipinta ang dalaga, nag aalangan si Rizal kaya iginuhit nalang niya si segunda.
sa tuwing titingin si rizal kay segunda ang kanyang pisngi ay nagsisimulang
mamula. Si Segunda Katigbak ang kanyang puppy love. Sa kasamaang
palad, ang kanyang unang pag-ibig ay ikakasal sa isang taong bayan na si
Manuel Luz

(Mga Eksena ni Rizal ng palihim na paghanga kay Segunda)

Rizal: Marso 23, 1877… sa wakas dumating na rin ang araw ng aking pagtatapos,
natanggap ko ang pinaka mataas na parangal at akin ring nakamit ang
batsilyer ng artes.

(Eksena ng pagdiriwang nilang magkakamag-aral)

Narrator: Natapos si Rizal sa kaniyang pag-aaral sa paraalan ng Ateneo, kinailangan

nitong bumalik sa kanilang bayan, ang Bayang Calamba, kung kaya’t
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
kinailangan niya na din magpaalam sa dalagang unang nagpatibok ng
kaniyang puso.

8th Scene: Pagpunta Sa Unibersidad Ng Sto. Tomas - Abril 1877, Calamba

(Location: Pamintuan House)

Teodora: Jose! ano ba ang iniisip mo? masyado ka nang maraming nalalaman at baka
mapugutan ka na nang iyong ulo. Cisco! Pigilan mo nga ang anak mo sa
pinaplano niya! (Nag-aalalang pahayag)

Francisco: Hayaan mo siya Teodora. Kung ayan ang nais niya ay bigyan natin siya ng
pagkakataong magdesisyon ng kaniya.

Paciano: Ina, suportahan natin si Jose. Mas maganda siguro kung mas maiintindihan
niya ang lagay ng ating bansa sa pamamagitan ng edukasyon.

Teodora: (iiyak)

Rizal: Aalis na po ako. (magmamano sa kanyang tatang at yayakap sa kaniyang

nanang)

(Eksena ng kaniyang paglalakbay patungo sa panibagong Unibersidad na kaniyang

papasukan)

Rizal POV: Isang buwan ang lumipas pag-katapos kong makapagtapos sa Ateneo,
nakapagdesisyon ako na kunin muna pansamantala ang kursong Pilosopiya
at Literatura habang ako’y nag-aantay sa sagot ni Padre Pablo Ramon sa
kursong nababagay sa akin. Sa pagkakataong ito, ginamit ko ang apelyidong
Rizal upang hindi maka-agaw ng pansin sa mata ng mga espanyol sa aking
papasukang unibersidad. Habang ako’y nag-aaral sa unibersidad ng Sto.
Tomas ay doon nakilala ko ang isang kaakit-akit at mahinhing dalaga na anak
ni Tiyo Antonio Rivera na nagngangalang Leonor Rivera.
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
(Eksena sa isang bahagi ng paaralan)

Rizal: Kumpanyarismo at pagkakapatiran, Ito ang mag-uugnay sa ating lahat.

1-kamag-aral: Hindi kaya maging sanhi ng gulo itong ginagawa natin?

Rizal: Bakit?

1-kamag-aral: Iisipin ng mga studyanteng kastila na kinakalaban natin sila.

2/3 kamag-aral: Oo nga!

Rizal: Tahimik ang ating pamamaraan. Magsisimula tayo sa ating mga sarili sa
pamamagitan ng pagdadamayan.

Kastilang kamag-aral 1: Tyonggo!

(Susugod sa mga kastilang kamag-aral ang Pilipinong kamag-aral ngunit pipigilan ito ni
Rizal)

4-kamag-aral: Andya-dyan na naman yang mga Bangus na yan!

Rizal: Bayaan mo na sila.

Kastilang kamag-aral 1: Monos (Monkey)

4-kamag-aral: Ilado (Rotten/Malansa)

Kastilang kamag-aral 2: Joder (Asshole)

Kastilang kamag-aral 3: Culo (Idiot)

(Binato ng Kastilang kamag-aral si Rizal at nagsimula na ang eksena ng pakikipag-away

nina Jose at ng kaniyang mga kadormitoryo o kaibigan)

Rizal: Tama na mga kabigan, tama na (sabay nakipag-suntukan sa isa sa mga

kaaway at nawalan ng malay)
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
(Dinala sabay-sabay ng mga kapwa kadormitoryo si Jose sa kanilang silid sa Casa
Tomisina at ginamot ito ng kaniyang Tiyo Antonio)

Tiyo Antonio: Jose! Jose! Jose?

Rizal: Tiyo Antonio?

Tiyo Antonio: Kamusta naman ang pakiramdam mo?

Rizal: Maigi naman--- Ahh, Aww (Hahawak sa nasugatang ulo)

Tiyo Antonio: O sya, sya, magpahinga ka muna at magdadala ako ng gamot ha!

1-kamag-aral: Sayang Jose, ‘Di mo Nakita kung papa’no naming binugbog ang
mapuputlang Bangus na yon!

Lahat ng kaibigan: (Sabay-sabay na mag-tatawanan)

Tiyo Antonio: O sya, tama na muna yan at hayaan nyo muna magpahinga si Jose.
Bukas na lang kayo bumalik.

Tiyo Antonio: Ohh, inumin mo muna ito (Ibinigay ang herbal na gamot kay Jose)

Rizal: Salamat po.

Tiyo Antonio: Oh Leonor, Ikaw na muna bahala sa pinsan mo.

Leonor: Sige po Itay. (Matamis na ngingiti ang dalaga)

(Eksena ng pag-alis ng kaniyang Tiyo)

Leonor: Kamusta ka na?

Rizal: Heto habang lumalapit ka ay bumubuti ang aking pakiramdam.

Leonor: Ilang lingo pa lamang ay may bulaklak ka na sa dila? Baka naman

madami ka nang nakikilalang babae!

Rizal: Wala nga akong ibang babae, baka ikaw ay mas marami nang
nakikilalang lalaki? (Pabirong tugon nito)
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
Leonor: Sino naman ang makikilala ko eh hind inga ako masyadong umaalis sa
dormitoryo?

Rizal: Pinsan, Pahalik nga (Pagsusumamo nito)

(Eksena ng muntikang halikan ngunit iiwas ang dalaga)

Leonor: Ano ka ba! Baka may makakita!

Rizal: Sino naman ang makakakita? Ano naman. Magpinsang nagiibigan

naman tayo. (Sasandal kay Leonor)

Leonor: May naisulat ka bang bagong tula? Turuan mo naman ako.

Rizal: “Ikaw ang Liwanag at apoy,

Ang aking tubig at pagdaloy,

Ngiti mo’y kislap ng bituin,

Titig mo’y gabi’y maningning”

(Eksena na magtititigan sila)

9th scene: Rizal’s Departure to Spain

(Eksena sa kaniyang silid habang patuloy na may hawak na librong babasahin)

Narrator: Naisipan ni Rizal na ipagpatuloy na lamang ang kanyang pag-aaral ng

medisina sa ibang bansa. Dito ay sinuportahan siya ng ilan sa kanyang mga
kapatid at mga kaibigan. Pinanatili nilang lihim ang kanyang pag-alis mula sa
mga Awtoridad, prayle, at sa kanyang mga magulang dahil alam nito na siya
lamang ay pipigilan. Ginamit niya ang pangalang “Jose Mercado” upang hindi
siya mahuli ng mga naghihigpit na awtoridad ng Espanyol.
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
(biglang papasok ang kaniyang Kuya Paciano)

Rizal: Mabuti pang ipagpatuloy na lamang sa ibang bansa ang aking pag-aaral.
dahil aking nakita sa unibersidad ng Sto. Tomas ang diskriminasyon sa mga
Pilipinong mag-aaral na tulad ko. Hindi ko na matitiis pa ang pang-aapi ng
mga propesor at mga namumuno roon. Higit na makabubuting ipagpatuloy
ko na lamang sa ibang bansa ang aking pangarap na maging isang
manggagamot. (Mariing pahayag nito sa kaniyang sarili)

(Pagtanggap ni Paciano ng liham galing kay Rizal)

Paciano: (Mahining pagbabasa ng liham ni Rizal) Mahal kong kapatid, nais kong
ipabatid ang aking pasasalamat sa iyong pagsuporta sa aking planong pag
alis. Iilan lamang kayong nakakaalam ng aking ninanais tulad nina Ate
Saturnina, Lucia, Tio Antonio, ang mga Valenzuela at ang aking ilang
matatalik na kaibigan. Kung maaari, ipabatid mo sa ating mga magulang at
sa aking minamahal na Leonor, patawarin nila ako sa aking biglaang
paglisan. Hindi ko kailanman kalilimutan ang aking misyon, at ito ay ang
mag obserba sa pamumuhay at kultura, lenguahe at adwana, industriya at
komersyo, ang gobyerno at batas dito sa Europa. Ito ay magsisilbing aking
paghahanda upang makatulong sa pagpapalaya sa ating bansang inaapi at
tinatapak tapakan. Lubos na nagmamahal, Pepe.

(Eksena kung saan matapos kumaway sa kanyang mga kaibigan at sumulyap sa huling
pagkakataon ay kumuha sya ng panulat at papel at iginuhit ni Rizal ang Maynila at
kanyang iba pang nakikita habang papalayo sa kanilang lugar)

(Bumaba siya sa isang tren at agad na tumungo sa kanyang bagong tutuluyan)

 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -

10th scene: Barcelona, Panibagong Simula Sa Espanya (June 1882)

(Eksena sa kaniyang pamamasyal sa Espanya ay makakasalamuha niyang muli ang

mga dating kamag-aral sa Unibersidad ng Ateneo)

1-Kaibigan: Jose?

Rizal: (Lilingon at hahanapin ang tumawag sa kaniya)

1-Kaibigan: Jose ikaw ba ‘yan?

Rizal: Kaibigan! (Masayang tugon nito at nagbatiang magkakaibigan)

2/3-kaibigan: Uy Pepe!

Rizal: Kayo pala ‘yan. Kamusta?

1-Kaibigan: Eto maayos naman kaming lahat sa katunayan magkakasamang muli

sa iisang unibersidad. Ikaw? Dito ka na din ba mag-aaral?

Rizal: Ayos lang din ako at Tama din kayo, dito na rin ako mag-aaral.
Apakagulo ng Sistema sa Unibersidad ng Sto. Tomas sa Pilipinas.
Hindi na makatarungan ang mga nakatataas.

2-Kaibigan: Nako Pepe, mukhang madami kang ikukwento samin ngayon simula
ng huli tayong lahat na mag-usap.

3-Kaibigan: Tara sa paborito naming Kapehan at doon na natin ituloy lahat ng

kamustahan natin.

(Naglakad na sila papunta sa Kapehan sa Plaza de Cataluña)

Narrator: Sa kanilang pag-sapit sa kilalang Kapehan ay doon din ibinahagi ng

mga dating kaibigan ni Rizal kung ano at saan ang magagandang
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
puntahan sa lugar ng Barcelona. Kapalit din ng kanilang ibinahagi ay
ang samu’t sari o mga bagong kwento at chismis na nagaganap sa
bansang Pilipinas na siya namang ibinahagi ni Rizal.

(Natapos sila sa kanilang kamustahan at muli na silang nagparte-parte ng kanilang

tutunguhin)

Rizal POV: Ang pangungulila ko sa aking pamilya at sa aking minamahal na

Leonor ay dinaan ko na lamang sa pamamasyal at pagbabasa ng
iba’t ibang akda upang libangin ang sarili.

(Eksena ni Rizal habang namamasyal sa mga galerya ng sining at mga museo)

Narrator: Sa kaniyang ilang buwang pamamalagi ay nakapagsulat siya ng akdang

Nasyonalistikong sanaysay sa bansang Espanya. Ang gawa niyang ito ay
pinamagatang “Amor Patrio”

(Eksena kung saan ang imprentahan ay maglalabas ng dyaryo na nakalimbag din roon
ang kaniyang gawa at pagpapadala ng liham sulat ng kaibigan ni Rizal na si Francisco
Calvo)

Rizal: (Liham ni Francisco Calvo habang ito’y kaniyang binabasa) Binabati kita
Rizal! Napakahusay mo talagang sumulat ng akda. Nawa’y hindi ito ang
huling akdang maipalilimbag mo sa ating Palimbagan ng Dyaryong Pilipino.

(Ilang sandali lang ay aalis din ito at tutungo na sa paaralang lilipatan)

11th scene: Madrid, Pag-aaral sa Medisina at Pilosopiya (Nov 1882)

 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
(Eksena ng pagrehistro ni Rizal bilang mag-aaral sa Universidad Central De Madrid)

Rizal: Buenos días, Me gustaría registrarme como nuevo estudiante. (Magandang

umaga po, ako po sana ay magpaparehistro bilang bagong mag-aaral)

(Eksena kung saan Iaabot ang mga dokumento sat aga-pagasikaso)

Rehistrar: Aquí tienes tus Horarios de las materias que debes ingresar. (Narito ang
mga magiging Iskedyul mo sa asignatura na dapat mong pasukan)

Rizal: Gracias. (Nakangiting tugon)

(Habang hawak-hawak ang isang papel at bag sa harap ng isang building ay

pagmamasdan nitong maiigi ang kaniyang paligid)

Rizal POV: Sinunod ko ang payo ng aking Kuya Paciano. Ipinagpatuloy ko ang
aking pag-aaral sa Universidad Central De Madrid. Kumuha ako ng
dalawang kurso, ang Medisina at Pilosopiya Sa Pagsulat.

12th scene: Librong Naging Kaibigan ni Rizal (Dec 1882)

(Eksena ng kaniyang patuloy na pagbabasa habang nagsusulat sa kaniyang silid)

Narrator: Sa kaniyang mga pamamasyal sa lugar ng Madrid ay mas marami pa siya

napagtanto na kaibahan sa mga pamamalakad ng Espanya sa sarili nilang
bansa kaysa sa mga awtoridad na nasa bansang Pilipinas.

13th scene: Ang pagsapi sa Masoneriyang “Acacia” (Mar 9, 1883)

 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
(Eksena kung saan ipakikilala ni Miguel Morayta si Rizal sa iba pang mga kasapi sa
Masoneriyang Acacia)

Narrator: Si Jose ay sumapi sa Lohiya ng masoneriya na tinatawag na “Acacia” noong

Marso 9, 1883.

(Kakatok sa isang silid si Jose at pagbubuksan ito ng kanyang propesor na si Miguel

Morayta)

Prof Miguel: Buen días José!

Rizal: Buenos días señor.

Prof Miguel: Me gustaría presentarles a los demás miembros de Acacia Masonry.

Por cierto, él es Francisco Pi Y Margal, y aquí están Manuel Becerra,
Emilio Junoy y Juan Ruiz Zorilla. (Gusto kong ipakilala sa iyo ang iba
pang miyembro ng Acacia Masonry. Siyanga pala, ito ay si Francisco
Pi Y Margal, at narito sina Manuel Becerra, Emilio Junoy at Juan Ruiz
Zorilla.)

(Eksena ng pagpupulong sa loob ng isang silid sa Casa Nicolasa, Madrid Spain)

14th scene: Ang simula ng “Noli Me Tangere” (1884)

Narrator: Sa kaniyang patuloy na pag-aaral sa Madrid ay mas lumi-liit ang naipaaabot

na pang-gastos kay Rizal mula sa kaniyang pamilya dahil sa kinahaharap
ng mga ito. Dahil lamang na hindi nakapagbahagi ng masigla at malusog na
pabo ang kaniyang ama ay pinatungan na ang kaniyang pamilya ng
malaking pagbubuwis gayundin ay nadagdagan ang halaga ng upa sa
kanilang lugar.

(Eksena habang nakasilip si Rizal sa Bintana habang siya ay nagsusulat ng kaniyang

 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
akdang Noli Me Tangere ay bigla niya itong itatabi at mag-hahanda na siya tumungo sa
isang salo-salo)

(Sa kaunting paglalakad ay makararating na agad sila sa tahanan ng mga ito)

Narrator: Sa kabila ng nararanasan ni Rizal ay nagagawa pa din niyang purihin ang

kanyang mga kaibigan sa iba’t ibang karangalan ng mga ito.

(Eksena ng biglang pagtayo ni Rizal at panimula ng kaniyang pagbati sa dalawa nitong

kaibigan)

Rizal: Maligayang pagbati sa inyong mga pagtatagumpay, Señor Luna at Señor

Hidalgo. Binabati namin kayo kasama ng lahat ng mga nandirito sa inyong
harapan. (Sabay iaangat ng lahat ang kani-kanilang mga baso upang
magbigay senyales ng pagiisang diwa ng lahat)

Rizal: Isang pag-pupugay sa aking mga mahal na kaibigan. Isang pagkilala ito
bilang malikhain ang mga Pilipino at may Magandang ugnayan sa poong
may kapal, bagay na hindi lingid ng ilang mga kastila sa aming pinanggalingang
bansa.

(Eksena kung saan Matamang nakikinig ang lahat ng mga nasa pagtitipon)

15th scene: Ang pagtatapos ni Rizal sa Pag-aaral (1885)

Narrator: Taong 1885 nang makapag tapos ng pag aaral sa Madrid si Rizal kasabay
ng kaniyang kaarawan. Sa pagkakataong iyon ay labis itong nakaramdam
ng tuwa dahil sa wakas ay naging isa na siyang ganap na manggagamot at
napagtagumpayan ang ipinapangarap ng kanyang Kuya Paciano.

(Eksena kung saan ay iginagawad na sa kanya ang mga Medalya at sertipiko sa kaniyang
pinaghi-rapan sa pag-aaral)
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -

Guro: Felicidades Jose (Congratulations Jose)

Jose: Gracias Señor (Thank You Señor)

(Eksena kung saan ay tititigan nya ang kaniyang sariling diploma at patuloy na
maglalakad sa entablado ng nakangiti)

16th scene: Ang Paglalakbay sa Espanya (1885-1886)

Rizal POV: Nakalipas ang ilang buwan nang ako’y makapagtapos ng pag aaral, napag
pasyahan kong dumayo papuntang Europa…

(Eksena ng paglalakbay papuntang Berlin)

(Eksena ng pagbisita ni Rizal sa kaniyang kaibigan na si Maximo Viola)

Rizal: (Kumatok sa tirahan ni Maximo Viola)

Maximo: Andirito ka na kaibigan! Salamat at napadalaw ka (Masaya nitong tugon)

Rizal: Oo naman, akala ko nga hindi mo na ako maaalala (Pagbibiro nito)

Maximo: Napaka-imposible naman niyan Jose, ikaw’y aking matalik na kaibigan, di ko

magagawang talikuran ang aking kaibigan.

Rizal: Ikaw naman! nagbibiro lang ako kaibigan.

Maximo: O sya! Tara sa loob at nang ikaw ay makapagpahinga muna

(Eksena ng Pagpasok nila sa tahanan ni Maximo Viola at nakaroon ng kaunting

kamustahan)

Narrator: Sa kaniyang pamamalagi sa tahanan ni Maximo Viola ay mas naging

 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
komportable ito sa kanilang pagkakaibigan. Si Maximo ang naging
kanlungan ni Jose sa iba pang mga pangangailangan nito. Siya din ang
dahilan kung bakit mas unti-unting nakikilala si Jose ng iba pang makapang-
yarihan sa kanilang lugar.

(Eksena kung san tuloy-tuloy ang Pagsusulat ni Rizal ng akda sa silidna kkaniyang
tinutuluyan)

17th Scene: Noli Me Tangere (1887)

Narrator: Sa pagsusulat niya sa kaniyang kauna-unahang nobela ay tiniis ni Rizal ang

pagod, gutom at madilim na mga gabi kahit na ito’y inaapoy na sa kaniyang
karamdaman. Tinapos niya ang bawat pahina ng kaniyang Nobel na siyang
sumasagisag sa kalupitan ng mga kastila sa bawat mamamayang Pilipino sa
bansa.

(Eksena ni Rizal habang siya’y nawawalan na ng pag-asa sa kaniyang ginagawa sa

pagsusulat ay may kakatok upang iabot ang isang mensahe o sulat mula sa kanyang
kapatid)

Paciano VO: Mahal kong kapatid, kamusta ka na at ang iyong mga isinusulat? Wag mong
pababayaan ang iyong katawan. Bukod sa pluma ang iyong kalusugan ang
‘yong kakampi laban sa mga kaaway. Pasensya ka na pepe kung ngayon
lamang ako nakasulat. Isang malaking trahedya ang nangyare dito sa
Calamba. Nung ika-6 ng Setyembre ay dumating dito ang isang pulutong ng
mga Gwardya Sibil. Matagal nang bulung-bulungan ang paglusob nila mula
pa nang magdesisyon tayong lumaban sa maling pamamalakad ng mga
prayle sa ating lupa, pero walang mag-aakala na mangyayare to sa madaling
panahon. Bawat pamilya ay binigyan nila ng bente-kwatrong oras upang mag-
impake at lisananin ang kanilang mga bahay, ngunit nang hindi pumayag sina
nanang at tatang ay pwersahan silang itinulak palabas. Muntik nang
masubsob ang nanang sa putikan. Ang mga walangyang prayleng yan
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
kasalanan ba kung nagawa ng mga magsasaka na magkaisa at kalabanin sila
? Hindi na nga sila ang may-ari ng lupa sila pa itong may ganang maningil ng
buwis, buti sana kung napupunta ang pera sa gobyerno at hindi sa
nanlilimahid nilang mga simbahan. Mula ng araw na yon, kahit saang bahagi
ka ng Calamba magpunta maririnig mo ang taghoy ng mga tao, parang isang
parada ng patay ang nangyare. Kahit ang mga bata na walang kamuwang
muwang ay makikita mong umiiyak. Wala na tayong babalikan, kinamakam na
nila ang lahat-lahat. Ang ating bahay, ang ating lupa. Lahat, pero
magpakatatag ka pepe patuloy mong ilantaad sa buong mundo ang ating mga
samo’t hinaing at wag kang magalala samin dahil sa kabila ng lahat ay hindi
kami nawawalan ng pag-asa’t loob…

(Eksena ng pag-lukot ni Rizal ng liham at ito’y iiyak at sobrang malulungkot)

Rizal: Tila walang silbi ang lahat ng ito (malungkot at nag-hihinagpis na

pagsasalaysay nito)

(Eksena kung saan ang mga papel na may sulat ng akda na Noli ay kanyang ihahagis sa
Tsimenea)

(pagkatapos niyang tumangis ay bigla siyang mataatauhan at muling kukunin ang mga
akdang kaniyang naihagis sa Tsimenea)

Narrator: Sa kabila ng mga nabalitaan ni Rizal ay ipinagpatuloy nya ang kanyang

pagsusulat. Dito nya ibinahagi ng husto ang kaniyang saloobin sa mga
ginagawa ng mga prayle at mananakop na kastila. Hindi siya natinag sa mga
babala ng kaniyang mga kapwa Pilipino sa iba’t-ibang parte ng Europa.

18th scene: Ang Panulat sa Brussels (1891)

(Eksena kung saan inaayos ni Rizal ang kaniyang mga ipapaimprentang kopya ng nobela,
kasabay na napagtantong kulang ang kaniyang salapi upang magpagawa ng maraming
kopwa nito)
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
Narrator: Sa kaniyang patuloy na pagsulat ay mas uminit ang mata sa kaniya ng mga
kastila sa Pilipinas at naging sanhi ng mas malaking suliranin niya sa paguwi
niya ng bansa.

(Eksena kung saan dala na ni Rizal ang Manuskrito ng El Filibusterismo na siyang ipapa-
imprenta sa isang kilalang imprentahan sa Brussels sa Espanya kasama ang kaibigang si
Valentin Ventura)

Rizal: Papaano ko pa magagawang maipaimprenta ang lahat ng ito, hindi na

kakayanin ng aking salapi ang dami ng bilang na aking kailangan. (Pagaalala
nito)

Valentin: Jose, hayaan mo akong tumulong sa iyo ako na ang bahalang gusmastos ng
pag-papaimprenta. (Mapaniguradong tugon nito)

Rizal: Ngunit hindi mo naman kailangan pang gawin yon kaibigan. Magagawan ko
naman siguro ito ng paraan.

Valentin: Hayaan mo na ako Jose, ito na lamang ang maitutulong ko sayo at sa Bansa
natin.

Rizal: Maraming salamat kaibigan.

(Eksena kung saan babalik sila sa lugar kung saan namamalagi si Rizal at doon ay ibibigay
na niya ang kaniyang pluma at orihinal na manuskrito)

Rizal: Nawa’y tanggapin mo ito kaibigan, ito pa lamang ang kaya kong ibigay sa
ngayon. (Sabay iaabot ang panulat na siyang ginamit upang magsulat ng mga
nobela o akda)

Valentin: Salamat kaibigan.

 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
Narrator: Lubusang hindi ikinatuwa nung mga Prayle ang panibago niyang akda kaya
agad siyang pinadakip sa mga gwardya sibil.

19th scene: Ang buhay sa Piitan 1896

Gob. Camilo: Nandito tayo ngayon upang litisin si Jose Rizal ukol sa kanyang
kasong pag aalsa, sedisyon,at pagtatag ng mga ilegal na mga
samahan

Tinye. Taviel: Si Rizal ay ginagawa lamang ang kaniyang tungkulin para sa ating
bayan at wala akong nakikitang masama laban dito. Isa pa’y mahirap
unawain ang usaping ito dahil sa mga damdamin laban sa nasasakdal.

Gob. Camilo: Ngunit paano mo ipapaliwanag ang ibinibintang sa kaniya ng mga

hukom?

Tinyen. Taviel: Ang mga hukom ay hindi dapat maging mapaghiganti! manapa’y dapat
silang maging makatarungan.

Extra: Tama, Tama.

Nicolas: Tumahimik ang lahat! (tatayo) kung sinasang-ayunan ng lahat ang

naturang hatol sa nasakdal ay ito ang magiging pasiya.

Gob. Camilo: Kung gayo’y tapos na ang usapin (papakita ang mukha ni rizal) ikaw
rizal ay hinatulang barilin sa bagumbayan sa umaga ng ikatatlumpu ng
disyembre.

20th scene: Taviel at Rizal (Sa Kulungan)

 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
Taviel: Binabasa ang papel ng hindi makatarungan ang nangyari! hindi man lang tayo
binigyan ng pagkakataon. minadali nila ang paglilitis! niloko nila tayo! ginamit
ang nila tayo!

Rizal: Bakit ba ikaw ang galit na galit eh ako itong mamamatay?

Taviel: Buti naman at nakakapag patawa kapa?

Rizal: (Mainahon) Taviel

Taviel: Ayoko na! magbibitiw ako sa lahat ng tungkulin ko sa gobyerno. uuwi na ako
sa espanya. (titingin kay rizal) hiyang hiya ako sayo. hiyang hiya ako sainyo.

Rizal: Baket?

Taviel: Dahil isa akong kastila

Rizal: Hindi ka kastila tavier, pareho lang tayo.

Rizal POV: Sinubukan ng aking nanang na makiusap kay gobernador polavieja upang
makiusap na ako’y huwag nang patayin. ngunit hindi ito inasikaso ng
gobernador. hindi niya dininig ang daing ng aking nanang sakanya.

Rizal POV: Disyembre 29, 1896 nang ako’y ihatid sa aking pansamantalang kwarto
habang ako’y nag aantay ng araw ng hatol nila saakin.

21st scene: Katipunan

Bonifacio: Kailangan nating gumawa ng paraan upang iligtas si Jose Rizal! mabuhay si
Jose Rizal!

All: Mabuhay! mabuhay si Jose Rizal!

 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
Paciano: Manahimik kayo! tumahimik kayong lahat! tumahimik! masyadong mahigpit
ang pagbabantay ng mga kastila kay pepe! hindi madaling magawa yang nais
nyo!

Bonifacio: Handa kaming magbuwis ng buhay para mailigtas lamang si Jose Rizal!

All: Mabuhay si rizal! mabuhay! mabuhay!

Paciano: Tama na! tumahimik ang lahat! ako man! gusto kong mailigtas ang aking
kapatid! ngunit natitiyak ko na kailan man hindi gugustuhin ni pepe na
dumanak ang dugo ng dahil sakanya! wala na tayong magagawa! diyos na
ang bahalang magligtas sakanya! (mangiyak-ngiyak)

Andres: (Hahawakan ang balikat ni paciano)

Paciano: (Hahawakan Din ang balikat ni andres)

22nd Scene: Pagsulat Ni Rizal Para Kay Paciano

Rizal POV: “Mahal kong kapatid, may apat na taon na at kalahati ng hindi tayo nagkikita o
nakapag uusap man lamang. at maaaring kailan man ay hindi na magkita.
ngayon ako’y mamamatay na dinaramdam ko na maiiwan kang mag-isa
upang bumasan ng lahat ng bigat ng ating mga kaanak at ng ating
matatandang magulang. nagugunita ko ang kalakhan ng iyong hirap upang
mabigyan ng isang karera. hindi ko inaksaya ang panahon ko.

(pagdalaw ni dona teodora kay rizal kasama ng kaniyang ibang kapatid na babae)

Rizal: Nanang? (natutuwa) mano po. (sabay mano ngunit pagbabawalan ng mga
guwardiya sibil)

Guwardiya Sibil: no!

 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
Rizal: Nanang!

D.Teodora: Pepe (Maiyakiyak)

Rizal: Nanang, pag ako’y namatay na, nais ko pong hingin nyo agad ng aking
bangkay, at baka saan na lamang po nila ako itatapon. nais ko pong ibaon
nyo ito sa lupa, lagyan ng isang bato, ilagay niyo ang aking pangalan, ang
araw ng aking kapanganakan, ang araw ng aking kamatayan. nais kopong
lagyan nyo din po ito ng isang krus. (ilalayo na ng guwardiya sibil si d.
teodora.)

Rizal: Nanang!

D.Teodora: Pepe!

(Eksena kung saan may iaabot sa kaniyang mga kapatid)

Rizal: Regalo ito sa akin ng mga Taviela, hihilingin ko sa mga opisyal na ipadala sa
inyo ito pagkamatay ko. There Is Something inside. (yayakapin ng mga
kapatid, at iiyak ang mga kapatid)

23rd Scene: Simoun At Rizal

(nag iilusyon si rizal at naaalala nya si simoun) (biglang dadating si simoun)

Rizal: Kamusta kaya si Simuon

Simoun: May panahon ka pa upang baguhin ang lahat. pwede mo akong buhayin

Rizal: Anong ginagawa mo rito?

Simoun: Kailangan pasabugin mo ang lampara. kailangan magwakas na ang daan

daang taong paghahari at pang aapi ng pamahalaang kastila!

Rizal: Hindi ka pwedeng mag tagumpay, dahil personal lang ang paghihiganting
pakay mo!
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
Simoun: Kung ganon ay baguhin mo ako, ipakita mo sa akin ang mahalaga ay ang
bayan hindi si maria clara hindi ang paghihigant

Simoun: Wagas, mo kong patayin sa paglason, di ko gusto ang pagpatay mo sa akin.

Simoun: Pinatay mo ko dahil akala mong wala ng pag asa, dahil yon din ang
nararamdaman mo sa mo. pero meron pa, mababago pa natin ang lahat. mag
sulat ka uli.

Rizal: Papano kung hindi nako makapag sulat, pano kung wala nakong masabi,kung
wala ng natira. ibang gusto ng dapitan. paano kung sinira na ng kulungan
pano kung kasabay mo’y mamatay din ako

Simoun: Kung gano’y tama nga sila, nagkasala ka nga! traydor ka nga! wala ka ngang
inisip kundi ang sarili mo. dapat ka ngang mamatay (itinapon ang panulat)

Rizal: Buong Buhay ko wala kayong ginawa kundi husgahan ako, basahin ako,
kinuha niyo na ang lahat sa akin. kung ano-ano ang hiningi ninyo, pero hindi
niyo parin makita kung sino ako. marami nakong ibinigay, bakit pati ang buhay
ko? patahimikin niyo nako. para makita ko ang sarili ko

Simoun: (Ngingiti)

Rizal: (Aaktong Susulat Uli)

24th Scene: Ang kamatayan ng Bayani

Narrator: Disyembre 30, 1986. Ang araw ng kamatayan ni Rizal. Nag suot ng damit,
mga butones, necktie, titingin sa salamin habang nagsusuklay, susuotin ang
coat at dadating si taviel upang ibigay ang kaniyang sombrero.
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
Rizal: Handa nako, ikaw? wag kang matakot, andito ako. (hahawakan s balikat si
taviel, iaabot ang parang bracelet) tanggapin mo ito para hindi moko
makalimutan. (Ngunit Hindi tatanggapin ni taviel)

Taviel: Ibigay mo nalang yan sa pamilya mo, sobra sobra na ang aking ala-ala sayo.
---dadating ang mga guwardiya sibil at itatali na si rizal

Rizal: (Habang tinatali) akala siguro nila tatakas ako, san ako pupunta? sa dapitan?

--- ilalabas na si rizal (habang nagdadasal ang kanilang buong pamilya)

---bubuksan ang ibinigay ni rizal ng kaniyang mga pamilya at makikita ng

sulat) (babasahin ni saturnina

Saturnina: Farewell, my adore country, region beloved of the sun, pearl of the orient see,
our lost eden. departing in happiness, to you i give the sad remains of my life,
and had it been a life more brilliant, more fine, more fulfilled, even so i would
have given it willing to you. others are giving you their lives on fields of battle,
fighting joyfully, without thought for the consequence. how it takes place is not
important, cypress, laurel or lily, scaffold or battlefield, in combat or in cruel
martyrdom, it is the same of demanded by country and home. i am to die
when i see the heavens go vivid, color in the sky at last announcing day; if
color be needed to embellish your dawn, shed my blood; at that perfect
moment let it flow, and be enhance in the reflection of your dawning light.
(nagkakagulo na mga sibil at mga tao at ipapakita si Josephine)

Rizal: Un ultimo pabor, let me face the firing squad.

Guwardiya: Impossible!

Rizal: Then Atleast spear my head.

Guwardiya: (Tatango)

Rizal: (Shakehands with taviel)

 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
Guwardiy: In the name of the king of spain. anyone who raises his voice in favor of the
criminal, will also be executed! (habang nasa harap na ng mga fire squad si
Rizal) (tatalikod si rizal)

Guwardiya: Readyyyyyy! loaddd! aimmm! (itututok na ang baril kay rizal)

Rizal: Consummatum est.

Guwardiya: Fire!

(titingin sa araw, may luha)

Guwardiya: (Lalapit Kay Rizal) Tira Vegra! (sabay bar death to all traitors! viva espanya!

all: viva! viva! viva espanya!

==the end ==
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
CHARACTERS:

Narrator

Gaganap: ORPILLA

Dr. José Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda

Gaganap: AMIGABLE, MARIANO, BARROZO

Doña Teodora Alonso Realonda y Quintos (Mother of Jose Rizal)

Gaganap: MAGNAYE

Don Francisco Engracio Rizal Mercado y Alejandro (Father of Jose Rizal)

Gaganap: BOHOL

Paciano Rizal Mercado y Alonso Realonda (only brother of Jose Rizal)

Gaganap: CONSUELO, BAUTISTA

Saturnina Hidalgo (Eldest sister of Jose Rizal)

Gaganap: GALLARTE

Maestro Celestino (1st Former Private tutor of Rizal)

Gaganap: CAINTAPAN

Maestro Lucas Padua (2nd Former Private tutor of Rizal)

Gaganap: ESTORQUE

Maestro Leon Monroy (3rd Former tutor of Rizal and old classmate of his father)

Gaganap: FUEDAN

Maestro Justiniano Aquino Cruz (1st school teacher of Rizal)

Gaganap: CALIMAG
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
Pedro Aquino Cruz (former classmate of Rizal and a child of Maestro Justiniano)

Gaganap: LLUNADO

School Classmates (of Rizal in Biñan/ Primary Level)

Mga Gaganap: ORDANES, SABANGAN, SUAREZ

Father Magin Ferrando (Registrar officer of Ateneo)

Gaganap: ANUB

Manuel Xavier Burgos (Nephew of Father Jose Burgos)

Gaganap: ARATAN

Father Francisco De Paula Sanchez (Rizal's Last Professor in Ateneo in his last year
or studying)

Gaganap: VALENZONA

Segunda Katigbak (Rizal's first heartbreak)

Gaganap: ARATAN

Mariano Katigbak (Rizal's Friend and Segunda's Brother)

Gaganap: DADAP

Antonio Rivera (Uncle of Rizal/Cousin of his Father)

Gaganap: CORREA

Leonor Rivera (1st Girlfriend and Greatest Heartbreak of Rizal)

Gaganap: BELARMINO

Andres Bonifacio (Friend and also member of La Liga Filipina)

Gaganap: LUCENO

Nicolas Dela Peña (Judge who ordered Rizal’s Death)

 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
Gaganap: BASTIDA

Simoun/ Crisostomo Ibarra (one of Rizal’s Novel Character and stands as his
Conscience)

Gaganap: BERNAL

Valentin Ventura (Rizal’s friend who help in funding the novel of El Fili)

Gaganap: CAJOCON

Professor Miguel Morayta (professor of Rizal and also a member of his Mason)

Gaganap: EBIO

Governor Camilo Garcia de Polavieja (Oversaw the court martial and death of Rizal)

Gaganap: MARAVILLA

Maximo Viola (Friend of Rizal who funded the publication of Noli Me Tangere)

Gaganap: RAMOS

Lieutenant Jose Taviel de Andrade (Former Bodyguard and a brother of an old friend)

Gaganap: TONGCO

Gwardiya Sibil – 1

Gaganap: CHAVEZ

Gwardiya Sibil – 2

Gaganap: PEÑAFLOR

Gwardiya Sibil – 3

Gaganap: DELA CRUZ

Binatang Kamag-aral sa Sto.Tomas - 1

Gaganap: HERMOSA
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
Binatang Kamag-aral sa Sto.Tomas - 2

Gaganap: JALOBER

Binatang Kamag-aral sa Sto.Tomas - 3

Gaganap: JANER

Binatang Kamag-aral sa Sto.Tomas - 4

Gaganap: GERONIMO

Friend - 1

Gaganap: BESINAN

Friend – 2

Gaganap: ESPARTERO

Friend - 3

Gaganap: VIRGINES

Kastilang Mag-aaral - 1

Gaganap: RELOCANO

Kastilang Mag-aaral – 2

Gaganap: MANANSALA

Kastilang Mag-aaral – 3

Gaganap: VILLARANTE

Registrar personnel in Madrid

Gaganap: BASE
 RIZAL’S LIFE AND WORKS
- THE LIFE OF FILIPINO’s NATIONAL HERO -
1 Additional Teacher

Gaganap: ASRTOLOGO

10 Additional – Trial Audience

Mga Gaganap:

20 Additional – Execution Audience

Mga Gaganap:

3 Additional - Filipino Classmates

Mga Gaganap:

4 Additional - Spanish Classmates

Mga Gaganap: