ΒΙΟΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΒΙΟΫΛΙΚΩΝ: Η ΑΣΒΕΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΙΣΤΩΝ ΚΑΙ

ΒΙΟΫΛΙΚΩΝ

Στ. Ροκίδη1, Δημ. Μαυρίλας2, Π.Κουτσούκος1

1
:Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Χημικών Μηχανικών και ΙΤΕ/ΙΕΧΜΗ, Πάτρα
2
:Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών και Αεροναυπηγών, Πάτρα

Λέξεις κλειδιά: Υδροξυαπατίτης, Φωσφορικό Οκτασβέτιο, βιοπροσθετικά υλικά,

ασβεστοποίηση, κινητική της

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η χρήση εμφυτευμάτων για την αποκατάσταση των σκληρών ιστών προϋποθέτει την ευνοϊκή
πρόσφυση των αλάτων του φωσφορικού ασβεστίου, το οποίο και είναι το ανόργανο
συστατικό των αλάτων βιολογικής προέλευσης. Απεναντίας, προκειμένου για αντικατάσταση
ιστών, όπως οι βαλβίδες καρδιάς, τα αντίστοιχα βιοϋλικά, δεν θα πρέπει να ευνοούν την
ανάπτυξη των αλάτων αυτών. Ως εκ τούτου, έχει αναπτυχθεί τεράστιο ενδιαφέρον για την
διαλεύκανση του μηχανισμού σχηματισμού των κρυσταλλικών αυτών αλάτων, ιδιαίτερα σε
ετερογενείς επιφάνειες οι οποίες μπορεί να είναι μεταλλικές, πολυμερικές κεραμικές ή
παρασκευασμένες από σύνθετα υλικά. Παρά το γεγονός ότι ο υδροξυαπατίτης
(Ca5(PO4)3OH, HAP), είναι η ένωση-πρότυπο για τους βιο-απατίτες, ο σχηματισμός
πρόδρομων κρυσταλλικών φάσεων του φωσφορικού ασβεστίου, θερμοδυναμικώς ασταθών
(άμορφο φωσφορικό ασβέστιο, ΑCP, φωσφορικό οκτασβέστιο, Ca8H2(PO4)6·5H2O, OCP)
Καθοριστικός παράγοντας σε όλες τις περιπτώσεις είναι ο υπερκορεσμός ως προς τις
αντίστοιχες κρυσταλλικές φάσεις, ο οποίος είναι η θερμοδυναμική κινούσα δύναμη για τον
σχηματισμό τους και ο οποίος καθορίζεται από τα αντίστοιχα ιοντικά γινόμενα. H μελέτη της
συμβατότητας μιας επιφάνειας με τις κρυσταλλικές φάσεις, απαιτεί την θερμοδυναμική
ανάλυση των ρευστών με τα οποία έρχεται σε επαφή και ακριβείς μετρήσεις του ρυθμού
σχηματισμού των κρυσταλλικών φάσεων. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται
παραδείγματα μελέτης της κινητικής της κρυσταλλικής ανάπτυξης τόσο της σταθεράς
θερμοδυναμικώς φάσεως του ΗΑΡ, όσο και του ασταθέστερου OCP σε υποστρώματα τόσο
πολυμερικά όσο και ανόργανα (βιοτσιμέντα). Οι μετρήσεις της κινητικής της κρυσταλλικής
ανάπτυξης, οι οποίες έγιναν σε συνθήκες μόνιμης κατάστασης ως προς τον υπερκορεσμό,
έδειξαν ότι το βραδύ στάδιο κατά την ανάπτυξη των κρυσταλλικών φάσεων, είναι η διάχυση
των αντίστοιχων δομικών μονάδων στην επιφάνεια. Το προφανές λοιπόν συμπέρασμα είναι
ότι κατά την ανάπτυξη στα βιοϋλικά, δομών συμβατών με τους σκληρούς ιστούς, η επιφάνεια
διαδραματίζει σημαντικό ρόλο, τόσο από χημική όσο και από τοπολογική άποψη διότι η
δεύτερη συνδέεται με την κατανομή των ενεργών κέντρων κρυστάλλωσης, ενώ η πρώτη με
την δομική συμβατότητα. Η κινητικής της ασβεστοποίησης σε γλωχίνες, αορτικά
τοιχώματα , βόειο περικάρδιο καθώς και σε εμπορικά βιοϋλικά βασισμένα στην επεξεργασία
περικαρδίου, έδειξε, ότι ο μηχανισμός κρυσταλλικής ανάπτυξης τόσο του ΗΑΡ όσο και του
OCP παρέμεινε ο αυτός, διαφοροποιήθηκε όμως σημαντικά η τιμή της σταθεράς ταχύτητας, η
οποία και εξαρτάται από το είδος και την κατανομή των ενεργών κέντρων στην επιφάνεια.
Για ορισμένη τιμή του υπερκορεσμού, ο ρυθμός ασβεστοποίησης ήταν πολύ μεγαλύτερος για
τις γλωχίνες, μικρότερος για τα αορτικά τοιχώματα , ενώ ήταν σημαντικά βραδύτερος τόσο
για το βόειο περικάρδιο και για τα παρασκευάσματα τα οποία ήσαν βασισμένα στο υλικό
αυτό.