Noli Me Tangere

Crisostomo Ibarra

“Mahal ko ang aking bayan pagkat utang ko rito at magiging utang pa ang aking kaligayahan.”

Maria Clara

"Nung siya ay nabubuhay kaya kong ipabain ang aking sarili. Alam ng aking puso't isipan ang
kapayapaang nabubuhay siya at baka ako'y nasa isip niya. Ngayo'y wala na siya, mas pipiliin ko pang
pumasok sa kumbento at maging madre o mabuhay sa lungkot at mamatay." 

“Sa labis na sakit na aking nadarama sa pagkakaalam ko kung sino talaga ang aking ama, at ang
pagkawala ng aking mahal na Ibarra, ako ay nagpasya na mag Mongha at pumasok sa loob ng kumbento.
Ang lugar na inakala kong ligtas ay ang siyang nagbigay sa akin ng matinding pasakit. Datapwat hindi ko
akalain na may mga tao palang sadyang mapag samantala na ang inakala kong lugar na tahimik ay doon
ko pala mararanasan ang kalbaryo sa kamay ng mapusok na kura. Tulad ng kaking ina, ako ay pilit na
pinagkumpisal sa kura na si padre Salvi. At sa pagka wakas wakas, dala ng labis na pangungulila at
pighati, natagpuan na lamang ako na wala ng buhay sa aking higaan. Ang aking kamatayan ay nagdala rin
ng labis na pangungulila at panghihinayang sa aking mahal na si Ibarra.”

Kapitan Tiago –

Padre Damaso –

Elias

“Ako'y mamamatay na hindi man lamang nakita ang maningning na pagbubukang liwayway sa aking
bayan. Kayong makakakita, batiin ninyo siya at huwag kalilimutan ang mga nalugmok sa dilim ng gabi.”

“Tunay pong hindi ako maaaring umibig ni lumigaya sa sariling bayan ngunit nakahanda akong magtiis at
mamatay rito. Hangad ko na ang lahat ng Inang Bayan ay maging kasawian ko rin.”

Pilosopong Tasyo

“Ang bayan po'y di dumaraing dahil siya'y pipi, di tumitinang dahil natutulog. Subali't darating ang
panahong malalantad ito sa inyo atmapapakinggan ang kanyang mga panaghoy. Pagsapit ng araw na
ito,... sasambulat sa lahat ng dako ang mga naipongluha; himutok at buntong-hiningang matagal na
panahong kinimkim sa puso ng bayan.”

"Tingnan mo ang mahinang tangkay na iyan. Siya'y yumuyuko kapag umiihip ang hangin na parang
ikinakanlong ang sarili. Sapagkat kung siya'y magpapakatigas sa tayo, mababakli siya at malalagas ang
kanyang mga talulot. Kaya pararaanin niya ang hangin sika siya muling tutuwid na taglay ang kanyang
mga talulot. "

Donya Victorina –

“Hay naku! Ang dami naman ng mga tao! Napakagulo, ang iingay! O kayong mga hampas lupang Indio,
hindi ba kayo magbibigay galang saakin? Ako ba ay hindi ninyo nakikilala? Ako si Donya Victorina de los
Reyes de, de Espadaña. Tingnan ninyo ang kolorete sa aking mukha at aking mga magagara at
mahahabang kasuotan na tila para lamang sa isang mestisa. Kaya kayong mga Indiong sing-itim ng Aeta,
dapat igalang ninyo ako!”

Sisa –

 Crispin? Basilio? Mga anak nasaan kayo? Ah! Alam ko, ipagluluto ko kayo ng handaan at kakantahan ko
kayo ng kundiman. Crispin? Basilio? Nasaan na kayo? Umuwi na kayo. Crispin? Basilio? Umuwi na kayo
mga anak, gusto niyo bang mag-alala ang inyong ina? Crispin! Basilio!

Nasaan na ang mga anak ko? Crispin, Basilio… Ikaw, nakita mo ba ang mga anak ko? Baka napansin mo
sila… maari bang sabihin mo sa akin kung nasaan sila? Parang awa mo na, Ginoo... ituro mo… maawa ka
na sa akin.

Crispin – “Kuya, ganito nalang ba tayo? Gusto ko nang umuwi kay nanay! Hindi akong pagbibintangan
ngmagnanakaw. Sana magkasakit tayo para magsama-sama tayo ni Nanay.”

Basilio -
Salome –

El Fili

Simoun – “Marami akong pangarap na magagandang bagay para sa bayan ngunit walang kinahihinatnan
ang mga idealism ng isang batang katulad ko. Ang katarungang ipinaglalaban ko at ng mga kabataang
dati’y kinakatawan ko ay sinusuklian ng makahayop na gawain ng mga taong simbahan at pamahalaan.”

Basilio –

“Isa po kayong tao na bahagi ng buhay ko. Inakala ng marami na patay na kayo, ngunit alam kong
babalik kayo upang panagutin ang nagbigay ng kasiphayuan sa buhay ninyo.”

Isagani –

“Iaalay ko ang aking buhay alang-alang sa ikararangal ng aking bayang tinubuan. Kung hindi man ako
maging tagumpay sap ag-ibig ng aking minamahal na babae, bibigyan ko naman ng kabuluhan ang
pagpanaw ng aking mga kababayan.”

“Katarungan po ang kailangang maibigay ng pamahalaan, at kapag po ito’y naibigay nang maluwag sa
kalooban, saka pa lamang magkakaroon ng kaunlaran.”

“Ang laging sinasabi sa akin ng aking mamain ay ibigin ang iba tulad ng sa sarili. Naparito ako hindi para
sa sarili kundi sa ngalan ng iba pang nasal along kadutsa-dutsang kalagayan.”

Fr. Forentino –
“Kailan may di magbubunga ng mabuti ang masasamang gawa. Ang lahat ng nangyayari’y kalooban ng
lumikha”

“Huwag kang mabahala, Senyor Simoun. Hindi natutulog ang Diyos. Ititindig niya ang mga aping
dinuduhagi. Di ka dapat mawalan ng pag-asa. Matatalo rin ang mga kasalanan.”

Fr. Fernandez – “Hanga ako sa mga kabataang malayang nagpapahayag ng kanilang saloobin. Hindi bale
kung hindi tulad sa naiisip ko ang kanilang sinasabi.”

Kapitan Tiago –

Padre Salvi –

Padre Millon –

Quiroga –

Don Custodio – “Kung ang busog na bituka ay nagpupuri sa Panginoon, ang gutom na bituka naman ay
sa mga kura.”

Ben-Zayb –

Padre Camorra – “Ngunit hindi dapat matuto ng Kastila ang mga Indio. Kapag marunong na silang
magsalita, baka nakipagtalo na sa atin. Hindi sila dapat lumaban sa simbahan at sa pamahalaan.
Pagsunod lamang ang dapat nilang matutunun.

Padre Irene –

Placido Penitente – “Tama na Padre (Millon). Ilagay na ninyo ang lahat ng ekis na gusto ninyo. Pero wala
kayong karapatang tapak-tapakan ang pagkatao ko. Diyan na kayo, matalino at makatarungang
propesor. Sa inyo na ang klase ninyo, sa akin naman ang karangalan ng pagiging Pilipino ko.”

Paulita Gomez – “Maswerteng bansa, na kahati ko sa pagtangi mo.”