Objavimo rat džahiljetu

Čovjek (treba da) se unapreĎuje dok je živ. I duhovno i intelektualno i

emotivno i fizički. Mnogi počnu klanjati ali povuču negativne osobine iz džahilijeta
za sobom, jer se je mnogo teško odvići osobina i navika. Za to treba mnogo borbe.
Dakako, ko se prihvatio vjere ima mnogo izazova, on mora da se bori da ustraje na
namazu, zatim da uči vjeru i primjenjuje ono što mu je obavezno, plus da se bori
protiv svojih negativnih osobina iz džahilijeta, i to je teško, ali je nužno. Kad to
uzmemo u obzir, razumljivo je što postoje ljudi u vjeri sa nekim negativnim
osobinama, a narod očekuje da čim je počeo klanjati on mora biti savršen, ko da je
postao nekakav supermen. Čovjek ostaje čovjek. Ali to što je ta pojava razumljiva
ne znači da je ujedno i opravdanje, već čovjek treba da bude samokritičan i da se
bori da eliminiše negativne osobine, koje Allah ne voli i afirmiše pozitivne, koje
Allah voli. Kako? Imam nekoliko prijedloga:

- Što manje druženja sa ljudima, osim u nuždi. Družiti se samo sa nekim ko pozitivno
utiče na naš iman.
- Negubljenje vremena na beskorisnu priču i ćaskanja, već fokusiranje na koristan rad.
- Objava rata svojim džahilijetskim osobinama. To sadrži njihovo izučavanje, a zatim
traženje kod sebe, a zatim borba protiv nefsa.
- Trudimo se da budemo korisni gdje god se naĎemo. Da na sijelima vodimo
razgovore koji povećavaju iman. Spominjanje Allaha i onoga što vodi Njegovoj
ljubavi je lijek za srca.

Jedan od velikih propusta u dawi na našim prostorima jeste što se ljudi ne

pozivaju u iskorjenjivanje svojih osobina iz džahilijeta, i onda ljudi kada se prihvate
vjere – tim osobinama stave presvlaku islama, i kad tad doĎe do ispoljavanja
negativnih posljedica svega toga. Moramo da iskorijenimo:

1. Džahilijetske osobine;
2. Džahilijetske navike;
3. Džahilijetska djela.

Džahilijetske osobine su najopširnijeg značenja, jer iz jedne osobine proističe

širok spektar džahilijetskih navika i djela, kao što ćemo pojasniti.

- Primjer džahilijetske osobine jeste oholost i samoljublje što je posljedica

vezanosti srca za nefs,
- zatim licemjerje koje je uglavnom posljedica vezanosti srca za tuĎa mišljenja,
- zatim sebičnost, škrtost i druge osobine koje su posljedica vezanosti srca za
dunjalučke slasti,
o a što je opet ogranak vezanosti srca za samog sebe.

- Jedan od ogranaka džahilijetske osobine samoljublja i oholosti jeste navika

traženja mahana drugima i tumačenje tuĎih postupaka na negativan način, uz
traženje opravdanja sebi i opravdavanje svojih postupaka.
o Ogranak ovog ogranka jeste djelo – da smo možda nekad u džahilijetu
sjedeli po putevima i 'dizali ljude na cirkus', hrana nam je bila priča o
tome ko je šta uradio, a onda kada smo se prihvatili vjere samo smo to
presvukli presvlakom islama, i počeli da sjedimo u "kahvu" ili jedni
 kod drugih, i cirkuzamo druge ljude pod izgovorom upozoravanja na
sljedbenike prohtjeva.

Spominjanje ljudi je uglavnom bolest za srca, i ono ima posebne uslove i

situacije da bi bilo dozvoljeno, ali na mnogim našim sijelima je to osnova, a priča
mimo toga doĎu ko začini. Upozoravanje na sljedbenike zablude je u odreĎenim
situacijama nužno i ima svoje uslove i pravila koje su postavili učenjaci, i ne smije to
biti temelj u govoru ljudi, niti je to prepušteno idžtihadu svakog . Od posljedica
neispunjavanja uslova za spominjanje ljudi u negativnom kontekstu jeste to da mnogo
ljudi, da ne kažem većina, spominje druge po negativnom sa ciljem ismijavanja,
ponižavanja i ispunjavanja negativnih nefsanskih pobuda, ili kada čovjek ne zna šta
da priča na sijelu, pa počne da priča o mahanama ljudi, kolko eto da ne bude tišina na
sijelu, a to mu je bio hobi u džahilijetu. To je postala osnova mnogih razgovora,
umjesto da bude izuzetak u nužnim situacijama, uz šerijatske uslove.

Toga nisu pošteĎeni ni mnogi koji misle da traže šerijatsko znanje, jer i oni
su, ipak, samo dio sredine iz koje su potekli, i ako ne unesu korjenitu promjenu u
svom životu kroz samoobračun i samokritiku, vući će te bolesti možda do kraja
života. Može čovjek decenijama sjedeti pred ulemom i te osobine, navike i djela vući
do smrti bez da bude svjestan, što je posljedica nedostatka ili manjkavosti samokritike
i samoobračuna. Dok, s druge strane, neki nepismeni dekica može biti čist od tih
osobina i Allahu 1000 puta draži od ovog prvog. U opasnosti su svi. Sijela nekih
tragatelja za znanjem su trpeze mesa muslimana. Nekima to bude temelj trpeze, a
nekima začin. Neki spomenu nekog u početku sa šerijatskim opravdanjem, a zatim
preĎu šerijatske granice i šartove, dok neki od starta ne poštuju šerijatska ograničenja
vezana za spominjanje drugih. Raznih je tu halova.

Upravo tako su i nastali haridžije. Nisu nastali učeći krivu akidu, već učeći
ispravnu akidu uz pokvarenu dušu i prljavo srce, pa je iz toga proistekao ideološki
korov, za čije je opravdavanje kasnije izmišljena i nova akida.

Znaj da nećeš ljude spomenuti po negativnom ne ispunjavajući šerijatske uslove

za to, a da te Allah neće iskušati onim čime se ismijavaš, i to je jedan od životnih
zakona. Koliko je samo ljudi koji su se ismijavali drugima i nepravedno ih spominjali
po zlu, pa ih je Allah iskušao i sami su postali otpadnici od vjere, ostavili i namaz i
post i sva obilježja islama, a možda su ranije u džahilijetu makar posteli. Ovo je samo
navoĎenje primjera djela koje je jedan od ogranaka jedne navike koja je jedan od
ogranaka jedne osobine. A priča je duga, koliko je samo tu osobina sa bezbrojnim
ograncima navika, od kojih svaka ima bezbroj ogranaka djela... Da nam Allah popravi
stanje.
‫صيَتِ ِو‪ ،‬لِ َما فِ ِيو‬ ‫يك بِ َذنْبِ ِو أَ ْعظَم إِ ْْثًا ِمن َذنْبِ ِو وأَ َش ُّد ِمن م ْع ِ‬ ‫َن تَ عيِري َك ِِل ِ‬
‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َخ َ‬ ‫أ َّ ْ َ‬
‫اداةِ َعلَْي َها بِالْبَ َراءَةِ ِم َن‬ ‫س‪َ ،‬و ُش ْك ِرَىا‪َ ،‬وال ُْمنَ َ‬ ‫اع ِة‪َ ،‬وتَ ْزكِيَ ِة النَّ ْف ِ‬
‫ص ْولَ ِة الطَّ َ‬
‫م ْن َ‬
‫ِ‬
‫ث لَوُ ِم َن ال ِّذلَّ ِة‬ ‫َح َد َ‬ ‫ِ‬
‫اء بِو‪َ ،‬ولَ َع َّل َك ْس َرتَوُ بِ َذنْبِو‪َ ،‬وَما أ ْ‬
‫اك ب ِ‬
‫َخ َ َ َ‬ ‫َن أ َ‬‫ب‪َ ،‬وأ َّ‬ ‫َّ‬
‫الذنْ ِ‬
‫الد ْعوى‪ ،‬وال ِ‬
‫ْك ِْْب‬ ‫ض َّ َ َ‬ ‫ص ِم ْن َم َر ِ‬ ‫اْل ْزَر ِاء َعلَى نَ ْف ِس ِو‪َ ،‬والتَّ َخلُّ ِ‬ ‫ضوِع‪َ ،‬و ِْ‬ ‫َو ْ‬
‫اْلُ ُ‬
‫ف‪ُ ،‬م ْن َك ِس َر‬ ‫اشع الطَّر ِ‬ ‫ِ‬ ‫ب‪ ،‬ووقُوفَو ب ْْي ي َد ِي َِّ‬
‫اَّلل نَاكِ‬
‫س‪َ ،‬خ َ ْ‬ ‫الرأْ ِ‬‫س َّ‬ ‫َ‬ ‫َوال ُْع ْج ِ َ ُ ُ َ َ َ‬
‫ك‪َ ،‬وتَ َكثُّ ِر َك ِِبَا َو ِاِل ْعتِ َد ِاد ِِبَا‪،‬‬ ‫اعتِ َ‬‫ص ْولَ ِة طَ َ‬ ‫ِ‬ ‫الْ َقل ِ‬
‫ْب أَنْ َف ُع لَوُ‪َ ،‬و َخ ْي ٌر م ْن َ‬
‫اصي ِمن ر ْْح ِة َِّ‬ ‫وال ِْمن َِّة َعلَى َِّ ِ ِ ِ‬
‫اَّلل! َوَما‬ ‫ب َى َذا ال َْع ِ َ ْ َ َ‬ ‫اَّلل َو َخلْقو ِبَا‪ ،‬فَ َما أَق َْر َ‬ ‫َ‬
‫ب إِلَْي ِو ِم ْن‬ ‫َح ُّ‬ ‫اَّلل‪ ،‬فَ َذنْ ِ ِ ِ‬
‫ب تَذ ُّل بِو لَ َديْو‪ ،‬أ َ‬ ‫ٌ‬
‫ت َِّ‬ ‫أَقْرب َى َذا الْم ِد َّل ِمن م ْق ِ‬
‫ْ َ‬ ‫ُ‬ ‫ََ‬
‫اد ًما‪َ ،‬خ ْي ٌر ِم ْن أَ ْن‬ ‫صبِح نَ ِ‬
‫يت نَائ ًما َوتُ ْ َ‬
‫ك أَ ْن تَبِ َ ِ‬ ‫اع ٍة تُ ِد ُّل ِِبَا َعلَْي ِو‪َ ،‬وإِنَّ َ‬
‫طَ َ‬
‫ك إِ ْن‬ ‫ص َع ُد لَوُ َع َم ٌل‪َ ،‬وإِنَّ َ‬ ‫يت قَائِما وتُ ْ ِ‬ ‫ِ‬
‫ب َِل يَ ْ‬ ‫صب َح ُم ْع َجبًا‪ ،‬فَِإ َّن ال ُْم ْع َج َ‬ ‫تَب َ ً َ‬
‫ف‪َ ،‬خي ر ِمن أَ ْن تَ ب ِكي وأَنْ َ ِ‬
‫ْي ال ُْم ْذنِبِ َ‬
‫ْي‬ ‫ت ُمد ٌّل‪َ ،‬وأَنِ ُ‬ ‫ْ َ َ‬ ‫ت ُم ْع ََِت ٌ ْ ٌ ْ‬ ‫ك َوأَنْ َ‬ ‫ض َح ْ‬ ‫تَ ْ‬
‫َس َقاهُ ِِبَ َذا َّ‬ ‫ِِ‬ ‫اَّلل ِمن َزج ِل الْم ِ‬ ‫ب إِ ََل َِّ‬
‫ب‬ ‫الذنْ ِ‬ ‫اَّللَ أ ْ‬
‫ْي‪َ ،‬ولَ َع َّل َّ‬ ‫ْي ال ُْمدلّ َ‬ ‫سبِّح َ‬ ‫َُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َح ُّ‬‫أَ‬
‫يك َوَِل تَ ْش ُع ُر‪.‬‬ ‫اء قَاتًًِل ُى َو فِ َ‬ ‫َدواء استَ ْخر ِِ‬
‫ج بو َد ً‬ ‫ًَ ْ ََ‬
‫َس َر ٌار َِل يَ ْعلَ ُم َها إَِِّل ُى َو‪َ ،‬وَِل يُطَالِ ُع َها إَِِّل‬ ‫اعتِ ِو وم ْع ِ ِ‬
‫صيَتِو أ ْ‬ ‫فَللَّو ِِف أَ ْى ِل طَ َ َ َ‬
‫ِِ‬
‫ك َما‬ ‫اء َذلِ َ‬ ‫ش ِر‪َ ،‬وَوَر َ‬‫ف الْبَ َ‬‫صائِ ِر‪ ،‬فَ يَ ْع ِرفُو َن ِم ْن َها بَِق ْد ِر َما تَ نَالُوُ َم َعا ِر ُ‬ ‫أَ ْى ُل الْبَ َ‬
‫ْك َر ُام الْ َكاتِبُو َن‪...‬‬‫َِل يطَّلِع َعلَي ِو ال ِ‬
‫َ ُ ْ‬
‫مدارج السالكْي بْي منازل إياك نعبد وإياك نستعْي‪.191/1 ,‬‬
‫حممد بن أيب بكر ابن قيم اجلوزية (املتوىف‪111 :‬ى )‬
‫احملقق‪ :‬حممد املعتصم باهلل البغدادي‬
‫الناشر‪ :‬دار الكتاب العريب ‪ -‬بريوت‬
‫الطبعة‪ :‬الثالثة‪ 1111 ،‬ى ‪1991 -‬م‬
Ersan Grahovac