MORFOLOGIA

Z ROZMACHEM
 W S K A Ź N I K

ERYTROCYTY
HEMOGLOBINA
HEMATOKRYT
PRZYCZYNA ↑ WSKAZÓWKI
KLINICZNE

Odwodnienie najczęstsza przyczyna

Przewlekłe niedotlenienie:
- przybywanie na wysokościach
- papierosy
- obturacyjny bezdech nocny
- wrodzone wady serca
- choroby płuc
Glikokortykosteroidoterapia
Nowotwory wydzielające bardzo rzadka przyczyna
erytropoetynę
Czerwienica bardzo rzadka przyczyna
 ERYTROCYTY
HEMOGLOBINA
HEMATOKRYT
PRZYCZYNA ↓ WSKAZÓWKI
KLINICZNE

Niedokrwistość:
- niedoborowa najczęstsza
- Fe (przewlekłe krwawienie,
zespoły złego wchłaniania, ciąża)
- B12
- kwas foliowy
- w przebiegu chorób przewlekłych druga najczęstsza
- pokrwotoczna
- hemolityczna
- wrodzona
- aplastyczna
Przewodnienie bardzo rzadka przyczyna
 MCV
PRZYCZYNA ↑ WSKAZÓWKI
Niedobór witaminy B12 lub kwasu
foliowego:
- dieta vege, alkoholicy, anoreksja
- choroby żołądka
- choroby jelita cienkiego
Niedoczynność tarczycy
Odwodnienie hipotoniczne
Przewodnienie hipotoniczne
Zespoły mielodysplastyczne
Ciąża
Noworodki
KLINICZNE
Niewielkie podwyższenie
MCV przy prawidłowej
hemoglobinie nie jest
niepokojące, choć gdyby
w kontroli np. za rok jego
poziom nadal rósł warto
wykonać jeszcze
oznaczenia witaminy B12
i kwasu foliowego pod
kątem ewentualnego
niedoboru.
 MCV

PRZYCZYNA ↓
Niedobór Fe
Odwodnienie hipertoniczne:
- spożywanie za mało płynów
- spożycie za dużo glukozy
- moczówka prosta
Przewodnienie hipertoniczne:
- niewydolność nerek
Niedokrwistość chorób przewlekłych w zaawansowanym stadium
 MCH
MCHC

PRZYCZYNA WSKAZÓWKI
KLINICZNE
PRZYCZYNA ↑ Bardzo rzadko
występuje
Sferocytoza wrodzona
Choroba zimnych aglutynin

PRZYCZYNA ↓
Niedobór Fe Takie jak MCHC
 RDW - CV

PRZYCZYNA ↑ PRZYCZYNA ↓

Niedokrwistość niedoborowa: Badanie bez wartości

- Fe diagnostycznej
- B12 – pacjentowi nic nie dolega
- kwas foliowy
Stan po przetoczeniu krwi
 RET

PRZYCZYNA ↑
Niedokrwistość:
- hemolityczna
- ostra pokrwotoczna
Regeneracja po leczeniu:
- Fe
- B12
- kwasem foliowym
- lekami stymulującymi erytropoezę
- po przeszczepie komórek krwotocznych
- splenektomii

PRZYCZYNA ↓
Niedokrwistość:
- niedoborowa (Fe, B12, kwas foliowy)
- aplastyczna
- przełom aplastyczny w anemiach hemolitycznych
 LEUKOCYTY

PRZYCZYNA ↑
Zakażenie
Nowotwory (białaczki, chłoniaki)
Wysiłek fizyczny

Nie należy weryfikować oddzielnie, bez analizy rozmazu.

 LEUKOCYTY

PRZYCZYNA ↓
Początek infekcji
Przebyta ostra infekcja wirusowa
Anoreksja ciężka
Stosowane leczenie:
- glikokortykosteroidy
- immunosupresyjne
- nowotworów (białaczki)
Osłabienie odporności
LIMFOCYTY
PRZYCZYNA ↑
Zakażenia wirusowe
(mononukleoza zakaźna, świnka, odra, itp)
Przewlekłe zakażenia bakteryjne
Wirusowe zapalenie wątroby
Białaczka limfocytowa
RZS
Stan po splenektomii
 LIMFOCYTY

PRZYCZYNA ↓ WSKAZÓWKI
KLINICZNE

Choroby układowe tkanki łącznej Jeśli wzrost neutrofili

Sarkoidoza i objawy infekcji – sugeruje
HIV etiologie bakteryjne
Sepsa
Niewydolność nerek
Niewydolność wątroby
Zespół Cushinga
Stan po leczeniu:
- glikokortykosteroidami
- chemioterapia
- radioterapia
Nowotwory
Niedobory odporności
 NEUTROFILE

PRZYCZYNA ↑
Ostre zakażenia bakteryjne
Białaczki szpikowe
Glikokortykosterydoterapia
Choroby układowe tkanki łącznej
Dna moczanowa
Reaktywne zapalenie stawów
Urazy (stres)
Stan po masywnej utracie krwi
Cukrzycowa kwasica ketonowa
 NEUTROFILE
PRZYCZYNA ↓ WSKAZÓWKI
Niedokrwistość aplastyczna
Ostre białaczki
Zespoły mielodysplastyczne
Stan po zakażeniach
(wirusowych i bakteryjnych)
Układowe choroby tkanki łącznej
Powiększenie śledziony
Leki:
- cytostatyki
- tyreostatyki
- przeciwpadaczkowe
- psychotropowe
KLINICZNE
Niewielkie obniżenie liczby
neutrofili nie jest samo w sobie
niepokojące – jeśli utrzymują
się one nadal poniżej 1,5
tys/mm3 należy poszerzyć
diagnostykę.
Jeśli wzrost limfocytów i
objawy infekcji – sugeruje
etiologię wirusowową.
 EOZYNOFILE

PRZYCZYNA ↑ WSKAZÓWKI
KLINICZNE

Pasożyty U każdego chorego

Alergie z eozynofilią:
Reakcje na leki badanie podmiotowe i
Białaczka przedmiotowe, morfologia
Choroby układowe tkanki łącznej krwi obwodowej z oceną
cytologiczną rozmazu,
LDH, badania
biochemiczne czynności
nerek i wątroby, OB, CRP,
witamina B12.
 EOZYNOFILE

WSKAZÓWKI
PRZYCZYNA ↓ KLINICZNE

Przewlekły stres Obniżenie jedynie liczby

Nowotwory eozynofilii nieco poniżej normy
zwykle nie świadczy o
poważnej chorobie.
 BAZOFILE

PRZYCZYNA ↑
Białaczka
RZS
Zespół nerczycowy
Cukrzyca
Niedoczynność tarczycy
Przewlekłe zapalenie zatok
Czerwienica prawdziwa

PRZYCZYNA ↓
Gorączka reumatyczna
Zapalenie płuc
Pokrzywka
Nadczynność kory nadnerczy
Nadczynność tarczycy
Glikokortykosterydoterapia
 MONOCYTY
PRZYCZYNA ↑
Zakażenia i faza zdrowienia po ostrym zakażeniu
Mononukleoza
Choroby zapalne i autoimmunologiczne
Glikokortykosterydoterapia
Nowotwory
Zawał serca
Ciąża

PRZYCZYNA ↓
Stan po chemioterapii
Niedokrwistość aplastyczna
 PDW

PRZYCZYNA ↑ WSKAZÓWKI
KLINICZNE

Anemia z niedoboru żelaza Nie ma znaczenia

w ciąży Przy niskim wyniku warto
wykonać pseutrombocytopenię

MPV
PRZYCZYNA
Nie ma znaczenia
↑ - Utrata lub destrukcja PLT Przy niskim wyniku warto
↓ - Upośledzona trombopoeza wykonać pseutrombocytopenię

P-LCR

PRZYCZYNA ↑ WSKAZÓWKI
KLINICZNE
Małopłytkowość Nie ma znaczenia
Infekcja Przy niskim wyniku warto
wykonać pseutrombocytopenię
 PŁYTKI KRWI

WSKAZÓWKI
PRZYCZYNA KLINICZNE

↑ Zakażenia
Choroby autoimmunologiczne
Nowotwory
Dawcy krwi
Po operacjach
Po splenektomii
Alkoholizm

↓ Zbyt długi czas od pobrania

krwi do jej analizy
najczęściej

Niedobór witaminy B12

Niedobór kwasu foliowego
Aplazja szpiku
Niewydolność nerek
Zakażenia wirusowe
DIC
Masywne urazy
 SÓD

PRZYCZYNA
↑ Odwodnienie:
- gorączka
- nadczynność tarczycy
- potliwość
- wymioty, biegunka
- moczówka prosta
- zwiększenie glukozy we krwi
- za mała podaż wody
Dieta bogata w sód

↓ Odwodnienie:
- potliwość
- biegunka, wymioty
- dysfunkcja nerek
Choroba Addisona
Niedoczynność tarczycy
Przewlekła niewydolność nerek
Marskość wątroby
 POTAS
PRZYCZYNA ↑ WSKAZÓWKI
KLINICZNE

Nadmierna podaż Izolowany wzrost przy

Niewydolność nerek prawidłowych parametrach
Choroba Addisona pracy nerek oraz braku
Niedobór insuliny (cukrzyca typ I) stosowania leków przez
Leki: pacjenta często wynika z
- ACEI, ARB długiego oczekiwania na
- spironolakton oznaczenie w laboratorium
- suplementy potasu (potas wówczas naturalnie
Hiperkaliemia rzekoma (rozpad wydostaje się z krwinek i
krwinek w porbówce) zaburza wynik, podwyższając
jego poziom). W takiej
sytuacji zalecam z reguły
powtórzenie badania jonów
(sodu i potasu lub samego
potasu, jeśli to możliwe) dla
weryfikacji.
 POTAS

PRZYCZYNA ↓
Niedostateczna podaż z dietą
Nadmierna utrata:
- hiperaldosteronizm
- biegunki, wymioty
- oparzenia
- choroby nerek
- zespół Cushinga
Leki:
- diuretyki pętlowe i tiazydowe
- beta-mimetyki
- insulina
- GKS
Duże ilości kawy
Hipokaliemia rzekoma (błąd pobrania)
 WAPŃ CAŁKOWITY

PRZYCZYNA ↑ WSKAZÓWKI
KLINICZNE
Pierwotna nadczynność przytarczyc Izolowane
- gruczolak przytarczyc podwyższenie
Nowotwory (płuc, piersi, nerek, guz jednorazowe wapnia
chromochłonny nadnerczy) nie jest jeszcze
Zatrucie witaminą A lub D - rzadka niepokojące, ale
Nadczynność tarczycy - rzadka warto skontrolować np.
Długotrwałe unieruchomienie za miesiąc.
- rzadka
Diuretyki tiazydowe
Teofilina - rzadka
 WAPŃ
ZJONIZOWANY
PRZYCZYNA ↓
Niedostateczna podaż z pokarmem
Niedobór witaminy D
Choroby jelit
Choroby nerek
OZT
Leki:
- bisfosfoniany
- diuretyki pętlowe
- leki przeciwpadaczkowe
Hipokalcemia rzekoma
 MAGNEZ
PRZYCZYNA

↑ Leki z Mg stosowane przy niewydolności nerek

Stany zapalne jelit
Choroba Addisona
Nadczynność przytarczyc

↓ Niedostateczna podaż pokarmów

Leki:
- diuretyki pętlowe i tiazydowe
- IPP
- antybiotyki
Choroby jelit
Choroby nerek
Alkoholizm
Nadczynność tarczycy
Niedoczynność przytarczyc
Hiperaldosteronizm
Przedawkowanie witaminy D
Zapalenie trzustki
 ŻELAZO

PRZYCZYNA ↑ WSKAZÓWKI
KLINICZNE

Stany przeładowania żelazem Poziom żelaza może wahać

Niedokrwistość hemolityczna się w ciągu dnia o 50% -
WZW C oznaczyć ferrytynę, przy
Marskość wątroby czym ją należy oceniać w
Alkoholizm momencie, kiedy nie ma
infekcji (inaczej wynik może
być zafałszowany - , dobrze
jest wtedy sprawdzić CRP -
wykładnik stanu zapalnego,
żeby potwierdzić brak stanu
zapalnego w organizmie)
 ŻELAZO
PRZYCZYNA ↓ WSKAZÓWKI
KLINICZNE

Niedokrwistość: Poziom żelaza może wahać

- pokrwotoczna
- z niedoboru żelaza
- chorób przewlekłych
- z niedoboru witami B12
- z niedoboru kwasu foliowego
- hemolityczna
- aplastyczna
się w ciągu dnia o 50% -
oznaczyć ferrytynę, przy
czym ją należy oceniać w
momencie, kiedy nie ma
infekcji (inaczej wynik może
być zafałszowany - , dobrze
jest wtedy sprawdzić CRP -
wykładnik stanu zapalnego,
żeby potwierdzić brak stanu
zapalnego w organizmie)
Przy decyzji związanej z
włączaniem leczenia anemii
mikrocytarnej zawsze
dodatkowo oznaczamy TIBC!
 CAŁKOWITA
ZDOLNOŚĆ
WIĄZANIA
ŻELAZA (TIBC)

PRZYCZYNA

↑ Niedobór Fe (niedokrwistość)
↓ Stany przeładowania Fe:
- hemochromatoza
- choroby wątroby
 TRANSFERYNA
PRZYCZYNA
↑ Niedobór żelaza

↓ Zakażenia i zapalenia
Niedożywienie

FERRYTYNA

↑ Hemochromatoza
Stany przeładowania żelazem
Zakażenia, zapalenia
Ch. wątroby
Przewlekła choroba nerek

↓ Niedobór żelaza
 BILIRUBINA CAŁKOWITA

PRZYCZYNA ↑
Choroby dróg żółciowych
- najczęściej kamica
Hemoliza wewnątrznaczyniowa
Choroby wątroby
Niewydolność serca
Ciąża
Okres noworodkowy
Rak trzustki
 BILIRUBINA CAŁKOWITA

KOMENTARZ KLINICZNY

Nawet przy braku objawów u pacjenta (takich jak jasne,

odbarwione stolce, ból w okolicy wątroby, kłucie i rozpieranie,
zwłaszcza po posiłkach, zażółcenie twardówek oczu), jest to
wskazanie do rozszerzenia diagnostyki. W takiej sytuacji
można jeszcze oznaczyć poziom bilirubiny wolne i związanej
(przyśpieszy to dalszą diagnostykę) oraz konsultacja
bezpośrednio z lekarzem rodzinnym wraz z badaniem
bezpośrednim. Często wykonywana jest wówczas ponowna
kontrola poziomu parametrów wątrobowych oraz w
zależności od stwierdzonych odchyleń rozszerzenie o
diagnostykę obrazową (np. USG jamy brzusznej).
 BILIRUBINA
CAŁKOWITA

PRZYCZYNA ↓
Nie ma znaczenia klinicznego.

BILIRUBINA
POŚREDNIA
(NIESPRZĘŻONA)
PRZYCZYNA
↑ Choroby przedwątrobowe
Choroby wewnątrzwątrobowe
Niewydolność serca

↓ Nie ma znaczenia klinicznego

 BIAŁKO
CAŁKOWITE

PRZYCZYNA

↑ Nowotwory (szpiczak mnogi)

Przewlekłe stany zapalne
Choroby autoimmunologiczne
Odwodnienie

↓ Choroby wątroby
Niedożywienie
Przewodnienie
Zaburzenia trawienia i wchłaniania
Gorączka, posocznica
Nowotwory
Operacje, urazy, krwotok
Choroby nerek
 GGTP

PRZYCZYNA ↑
Alkoholowa choroba wątroby
Cholestaza
Nowotwory wątroby
Polekowe uszkodzenie wątroby
OZT lub PZT
RZS
Choroby autoimmunologiczne
 GGTP
KOMENTARZ KLINICZNY

W przypadku uszkodzenia alkoholowego stosunek

GGTP/AST jest większy niż 6 GGTP i aminotransferazy mają
zwiększoną aktywność w początkowej fazie choroby.
Do oznaczenia aktywności GGTP są objawy cholestazy – do
najważniejszych należą:
żółtaczka skóry, błon śluzowych i twardówek oraz świąd skóry;
w przypadku podejrzenia zastoju żółci należy oznaczyć inne
markery cholestazy, tj. aktywność fosfatazy zasadowej oraz
stężenie bilirubiny (z rozdziałem na bilirubinę całkowitą, pośrednią
i bezpośrednią) Wzrost często wynika z diety ciężkostrawnej,
alkoholu (warto pomyśleć o ich ewentualnym ograniczeniu)
lub obecności złogów w drogach żółciowych.
Przy braku objawów u pacjenta (ból w okolicy wątroby, kłucie i
rozpieranie, zwłaszcza po posiłkach), warto będzie powtórzyć
próby wątrobowe po 3 miesiącach, a w razie utrzymywania się
wzrostu GGTP konsultacja z lekarzem rodzinnym z badaniem
bezpośrednim i ewentualnie dodatkowo USG jamy brzusznej.
 GGT
PRZYCZYNA ↓
Brak znaczenia klinicznego

ALP
↑ Choroby dróg żółciowych (kamica)
Choroby wątroby (marskość)
Choroby kości (osteoporoza)
Przewlekła choroba nerek
Niewydolność serca
Stan zapalny
Ciąża
Leki (werapamil, karbomazepina, allopurinol, erytromycyna)

↓ Niedożywienie
Niedokrwistość złośliwa
Antykoncepcja, HTZ
 AST, ALT
PRZYCZYNA ↑
WZROST <5 x, STOSUNEK AST/ALT <1 :
- przewlekłe WZW typu B i C
- ostre WZW typu A–E
- ostre WZW spowodowane przez EBV lub CMV
- stłuszczenie i stłuszczeniowe zapalenie wątroby
- hemochromatoza dziedziczna
- uszkodzenie przez leki i toksyny - autoimmunologiczne zapalenie
wątroby
- niedobór α1-antytrypsyny
- choroba Wilsona
- celiakia

WZROST <5 ×, STOSUNEK AST/ALT >1 :

- alkoholowa choroba wątroby
- stłuszczenie i stłuszczeniowe zapalenie wątroby
- marskość wątroby
- hemoliza
- miopatie
- zawał serca
- choroby tarczycy
- wysiłek fizyczny
- makro-AST (bez znaczenia klinicznego)
 AST, ALT

PRZYCZYNA ↑
WZROST >15 × :
- ostre WZW typu A–E
- WZW spowodowane HSV
- uszkodzenie przez leki lub toksyny
- ostre niedokrwienie wątroby
(niedrożność tętnicy wątrobowej, wstrząs)
- autoimmunologiczne zapalenie wątroby
- choroba Wilsona
- zakrzepica żył wątrobowych (zespół Budda i Chiariego)
 AST, ALT
WSKAZÓWKI KLINICZNE
Wskazane jest rozszerzenie badań o pozostałe parametry
wątrobowo-żółciowe - fosfataza zasadowa, GGTP oraz
bilirubina. AST rosnąć może m. in. od diety z dużą zawartością
tłuszczu, ale także alkoholu czy stanów zapalnych wątroby
(choć wówczas z reguły na wyższym poziomie).
Jeśli tylko AST będzie podwyższony i brak jest aktualnie objawów
(np. ból w okolicy wątroby, kłucie i rozpieranie, zwłaszcza po
posiłkach - wówczas wskazana jest szybsza wizyta u lekarza
celem bezpośredniego zbadania), Warto skontrolować je ponownie
po 3 miesiącach, czy nadal parametry wątrobowo-żółciowe
(ALT, AST, GGTP, ALP i bilirubina) są podwyższone (w
przypadku utrzymującego się podwyższenia diagnostyka
następnie rozszerzana jest o badanie bezpośrednie przez
lekarza i, w zależności od wskazań, USG jamy brzusznej).

W wyniku diety z mniejszą zawartością tłuszczu spaść

może także ALT (parametr głównie wątrobowe).

Warto oznaczyć przy podejrzeniu mononukleozy

(diagnostyka różnicowa z anginą)
 AMYLAZA

PRZYCZYNA

↑ OZT, zaostrzenie PZT

Nowotwory i torbiele trzustki
Choroby ślinianek
Przewlekła choroba nerek
Choroby wątroby
Alkoholizm
Nowotwory

↓ Niektóre nowotwory trzustki

 KINAZA
KREATYNOWA(CK)
PRZYCZYNA

↑ Uraz mięśni szkieletowych

Wstrzyknięcie domięśniowe
Duży wysiłek fizyczny
Choroby mięśni, zapalenie mięśni u dzieci
Narkotyki
Choroby mięśnia sercowego
Zatorowość płucna

↓ Brak znaczenia klinicznego

 FOSFATAZA
KWAŚNA (ACP)

↑ PRZYCZYNA
Choroby kości (zmiany osteolityczne, zapalenia)
Rak gruczołu krokowego
Nadmierny rozpad erytrocytów lub trombocytów

↓ Brak znaczenia klinicznego.

BADANIA

NERKOWE

 KREATYNINA

PRZYCZYNA WSKAZÓWKI
KLINICZNE

↑Spadek przesączania
kłębuszkowego
Zależny od masy mięśniowej

Hemoliza
Duże stężenie hemoglobiny płodowej
Mała ilość przyjmowanych płynów

↓Hiperbilirubinemia
 MOCZNIK

PRZYCZYNA WSKAZÓWKI
KLINICZNE

↑Niewydolność nerek
Mała ilość przyjmowanych płynów

↓- Brak znaczenia klinicznego.

 KWAS
MOCZOWY

PRZYCZYNA ↑ WSKAZÓWKI
KLINICZNE

Dna moczanowa Niewielkie podwyższenie nie jest

Zwiększone spożycie pokarmów
bogatych w puryny
Niewydolność nerek
Zespół metaboliczny
Diuretyki
Niedoczynność tarczycy
groźne, choć może przyśpieszać
miażdżycę z czasem oraz dawać
czasami stany zapalne stawów
(zwłaszcza stóp z silnych ich
bólem). W pierwszej kolejności
można go obniżyć aktywnością
fizyczną (np. 30 min. szybkiego
spaceru dziennie) oraz dietą
ubogopurynową, która obejmuje
unikanie produktów
zawierających duże ilości białka,
czyli mięsa i owoców morza,
oraz wysokoprocentowego
alkoholu i piwa. Kontrola
poziomu kwasu moczowego
wskazana jest po około 2-3
miesiącach, do oceny czy jest już
w tendencji spadkowej.
 KWAS
MOCZOWY

PRZYCZYNA ↓
Allopurinol
Ciąża
SIADH
Salicylany
Glikokortykosterydoterapia
LIPIDOGRAM

 CHOLESTEROL
CAŁKOWITY LDL

PRZYCZYNA WSKAZÓWKI
KLINICZNE

↑ Hipercholesterolemia wielogenowa LDL- cel leczenia

Hipercholesterolemia rodzinna hipercholesterolemii
Hipercholesterolemia wtórna:
- niedoczynność tarczycy Cholesterol całkowity
- zespół nerczycowy – ocena szacunkowa
- choroby wątroby ryzyka SCORE
- leki (ß-blokery, progestageny)
- glikokortykosterydoterapia
- niedożywienie

↓ Nadczynność tarczycy
Marskość wątroby
Ciężkie zakażenia
Wyniszczenie
 TRIGLICERYDY

WSKAZÓWKI
PRZYCZYNA
KLINICZNE

↑ Dyslipidemia aterogenna Dyslipidemia aterogenna

Cukrzyca często występuje u osób
Zespół metaboliczny otyłych i chorych na cukrzycę
Zapalenie trzustki typu 2. W jej przebiegu
Niedoczynność tarczycy
ryzyko sercowo-naczyniowe
Niewydolność nerek
się zwiększa w dużym
stopniu.
↓ Nadczynność
Niedożywienie
tarczycy

Wyniszczenie
 HDL

WSKAZÓWKI
PRZYCZYNA
KLINICZNE

↑-
↓ Dyslipidemia aterogenna
Rzadkie defekty genetyczne
Podwyższony cholesterol
HDL jest korzystny dla
zdrowia.
KOAGULOGRAM
 INR CZAS
PROTROMBINOWY

PRZYCZYNA
↑ Antagoności witaminy K
Heparyna niefrakcjonowana
Dabigatran
Rywaroksaban
Zatrucie pochodnymi kumaryny (np. trutką na szczury)
Skazy krwotoczne
Niedobór witaminy K
Choroby wątroby
DIC

W PRZYPADKU STOSOWANIA LEKÓW

PRZECIWKRZEPLIWYCH:
INR <2,0 - zbyt mała dawka leki
INR 2,0–3,0 – zakres terapeutyczny
INR >4,0–5,0 – zbyt duża dawka leku - istnieje zwiększone ryzyko
wystąpienia samoistnych krwawień lub krwotoków
 INR CZAS
PROTROMBINOWY

Z klinicznego punktu widzenia wartości czasu protrombinowego

oraz wskaźnika INR istotne jest to, czy przekraczają górną granicę
normy. U osób, które nie przyjmują leków przeciwkrzepliwych
każdy wzrost PT lub INR powyżej górnej granicy normy powinien
zostać zweryfikowany. U osób stosujących doustne leki
przeciwkrzepliwe (warfaryna, acenokumarol) monitoruje się czas
krzepnięcia krwi za pomocą wskaźnika INR, co pozwala na
ustalenie odpowiedniej dawki leku

↓ Nadkrzepliwość krwi Brak znaczenia klinicznego

 APTT

WSKAZÓWKI
PRZYCZYNA
KLINICZNE

↑ Antagoności witaminy K Heparyna niefrakcjonowana

Heparyna niefrakcjonowana (1,5–2,5-krotne
Heparyna przedłużenie w stosunku do
drobnocząsteczkowa, wartości referencyjnych)
Fondaparynuks
Dabigatran
Rywaroksaban
Skazy krwotoczne
Niedobór witaminy K
Choroby wątroby
DIC

↓ Nadkrzepliwość krwi Brak znaczenia klinicznego

 FIBRYNOGEN

↑ Zakażenia, zapalenia, uraz

Zespół nerczycowy
Ciąża
Ostry zespół wieńcowy

↓ Ciężkie uszkodzenie wątroby

DIC
Leki fibrynolityczne
 PAKIET

TARCZYCOWY

 TSH

↑ Choroba Hashimoto
Niedoczynność tarczycy pierwotna
Wtórna nadczynność tarczycy
Leczenie zastępcze hormonami tarczycy w niewystarczającej
dawce

Wskazane jest dodatkowo oznaczenie fT3 i fT4 wraz z aTPO

i aTG, a także ewentualne USG tarczycy. Dla kobiet
planujących ciążę powinien być poniżej 2,5 - w takiej sytuacji z
reguły zalecana jest konsultacja z endokrynologiem w celu
przygotowania tarczycy na potencjalną ciążę wraz z
rozszerzeniem badań o hormony wolne obwodowe (fT3 i fT4)
oraz przeciwciała tarczycowe (aTPO i aTG)

↓ Choroba Gravesa i Basedowa

Nadczynność tarczycy
Wtórna niedoczynność tarczycy
Wole guzkowe toksyczne
Choroby przysadki mózgowej (rzadko)
 FT3

↑ Nadczynność tarczycy
↓ Niedoczynność tarczycy
FT4
↑ Nadczynność tarczycy
↓ Niedoczynność tarczycy
ATPO

↑ Choroba Hashimoto
Choroba Gravesa i Basedowa
Poporodowe zapalenie tarczycy

↓- Brak znaczenia klinicznego

 ATG
↑ Choroba Hashimoto
Choroba Gravesa i Basedowa
Poporodowe zapalenie tarczycy

↓- Brak znaczenia klinicznego

TRAB

↑ Choroba Gravesa i Basedowa

↓- Brak znaczenia klinicznego
INNE

 OB
↑ Zakażenia
Choroby układowe tkanki łącznej (RZS, dna moczanowa, toczeń)
Nowotwory złośliwe (przy trójcyfrowym podejrzenie szpiczaka)
Niedokrwistość
Zabiegi operacyjne i urazy
Zawał serca
Zaburzenia czynności tarczycy
Zespół nerczycowy

Wykładniki zapalne - CRP i OB - są niejednorodne, CRP

(bardziej czuły parametr) jest w normie, z kolei OB jest
nieznacznie podwyższone. Jeśli nie towarzyszą temu objawy
(np. infekcyjne lub dopiero niedawno się one skończyły), warto
powtórzyć OB w przeciągu 2 tygodni do oceny jego dynamiki
(czy jest stabilne, spada lub rośnie). OB może także być
fizjologicznei podwyższone w czasie ciąży czy miesiączki
 OB
↓ Czerwienica
Niedokrwistość sierpowatokrwinkowa
Zmniejszone stężenia fibrynogenu

CRP
↑ Zakażenia
Choroby układowe tkanki łącznej
Zapalenia jelit
OZT
Zawał serca
Zabiegi operacyjne
Nowotwory złośliwe
Palenie tytoniu
Przyrost masy ciała
Cukrzyca typu II
NT
HTZ

↓-
 WITAMINA D3

↑ Nadmierna podaż
Nadczynność przytarczyc

↓ Niedostateczna podaż Jeśli jesteśmy w okresie zalecanej

Niedoczynność przytarczyc suplementacji (od października do

kwietnia) suplementacja w dawce
1000 j. - 2000 j. na dzień
(optymalnie przy użyciu leków
dostępnych bez recepty, a nie
suplementów - przykłady takich
leków to Vigantol w kroplach,
Vigantoletten i Vigalex czy Ibuvit)
oraz kontrola poziomu witaminy
D3 również za 3 miesiące celem
oceny skuteczności suplementacji.
 GLUKOZA
↑ Cukrzyca Wykonaj test obciążenia glukozą
Nieprawidłowa glikemia na czczo

↓ Insulinoma
Hipoglikemia reaktywna
 HEMOGLOBINA
GLIKOWANA (HBA1C)
↑ Cele wyrównania gospodarki węglowodanowej u chorych na
cukrzycę (wg PTD 2020):
cel ogólny – ≤7,0% (53 mmol/mol)
cele indywidualne:
≤6,5% (48 mmol/mol) – cukrzyca typu 1, krótkotrwała cukrzyca
typu 2, cukrzyca u dzieci i młodzieży (niezależnie od typu)
≤6,5% (48 mmol/mol) – kobiety z cukrzycą przedciążową
planujące ciążę i w I trymestrze ciąży
<6,0% (42 mmol/mol) – w II i III trymestrze
≤8,0% (64 mmol/mol) – chorzy w podeszłym wieku lub z
wieloletnią cukrzycą powikłaną makroangiopatią i/lub
innymi ciężkimi chorobami+

Hemoglobina glikowana obrazuje średnie stężenie glukozy w

ciągu 2–3 miesięcy poprzedzających badanie. Ten czas
związany jest z długością życia erytrocyta (ok. 120 dni), w
którym znajduje się część nieodwracalnie związanej z
hemoglobiną glukozy. Wynik badania może być fałszywie
zawyżony w przypadku niedokrwistościi z niedoboru żelaza oraz
zaniżony w niedokrwistości hemolitycznej i po utracie krwi
(krwotoku).
 HEMOGLOBINA
GLIKOWANA (HBA1C)

↓-
Brak znaczenia klinicznego.
 OGTT

↑ Interpretacja testu jest następująca:

Wynik jest prawidłowy, jeżeli poziom cukru w 120 minucie po
wypiciu roztworu wynosi <140 mg% (7,8 mmol/l)
Nietolerancja węglowodanów (czyli stan zagrożenia cukrzycą),
jeżeli poziom cukru w 120 minucie wynosi od 140 do 199 mg%
(7,8-11,1 mmol/l)
Cukrzycę rozpoznaje się, jeżeli stężenie glukozy w 120 minucie
jest równy lub powyżej 200 mg% (11,1 mmol/l).
Prawidłowe stężenie glukozy na czczo w próbce krwi pobranej z
żyły wynosi od 70 do 99 mg% (3,9–5,5 mmol/l).

Zleć wykonanie testu OGTT, jeśli wcześniej oznaczone stężenie

glukozy na czczo wynosi od 100 do 125 mg% (5,6–6,9 mmol/l).

↓ Hipoglikemia reaktywna
Przy podejrzeniu należy wydłużyć czas badania do 3-4 godzin
po posiłku.
 HOMOCYSTEINA

↑ Zmniejszona aktywność enzymów

Niedobór kwasu foliowego, witamina B6 kub B12
Metotreksat
Niewydolność nerek
Niedoczynność tarczycy
Choroby autoimmunizacyjne
Przewlekłe choroby zapalne

Świadczy o większym ryzyku sercowo-naczyniowym (np. zawału

czy udaru), wskazane jest okresowe kontrolowanie lipidogramu z
trzymaniem jego wartości w normie, mierzenie ciśnienia oraz
regularna aktywność fizyczna.

↓ -Brak znaczenia klinicznego

 D-DIMERY
↑ ŻChZZ
DIC
Ciąża
Ostry zespół wieńcowy
Udar mózgu
Ostre niedokrwienie kończyny
Zakażenia
Nowotwory
Choroby nerek i wątroby

Wartość decyzyjna przy wykluczeniu ŻChZZ u pacjentów z małym

lub pośrednim prawdopodobieństwem klinicznym.

↓ Brak znaczenia klinicznego.

-
 PROLAKTYNA

↑ Gruczolak przysadki
Hiperprolaktynemia czynnościowa
Niedoczynność tarczycy
Metoklopramid, estrogeny

Nieznacznie podwyższony poziom niekoniecznie będzie świadczył

o patologii. Przy braku dodatkowych objawów (np. nieregularne
miesiączki lub jej niewystępowanie, pojawienie się wycieku mleka
z gruczołów piersiowych, podwójne widzenie) wskazane byłoby
powtórzenie tego badania w okresie około miesiąca. Warto
pamiętać, że poziom prolaktyny wzrasta m. in. przez stres,
niewyspanie, znaczny wysiłek fizyczny, stosunek płciowy, badanie
piersi więc przed pomiarem warto tych rzeczy unikać. Przy
utrzymywaniu się podwyższenia wskazana jest konsultacja
bezpośrednio z endokrynologiem.

↓ Niedoczynność przysadki
 CZYNNIK
REUMATOIDALNY (RF)

↑ Choroby układowe tkanki łącznej (RZT, toczeń, twardzina)

Przewlekłe choroby wątroby
Przewlekłe choroby płuc
Nowotwory
AIDS
Niektóre choroby wirusowe i bakteryjne

↓ -Brak znaczenia klinicznego.

 PRZECIWCIAŁA
PRZECIWJĄDROWE
(ANA)
↑ Choroby układowe tkanki łącznej!
W przebiegu innych stanów klinicznych
– bez znaczenia diagnostycznego

Badanie przesiewowe w kierunku chorób układowych tkanki

łącznej. Jeśli wynik dodatni – zleć pacjentowi wykonanie
rozszerzonego profilu reumatologicznego i wyślij do dermatologa.

↓-
Brak znaczenia klinicznego.
 MIANO
ANTYSTREPTOLIZYN
O (ASO)

↑ Angina paciorkowcowa
Gorączka reumatyczna

Badanie miana ASO powinno się wykonywać tylko wówczas, gdy

doszło do zakażenia paciorkowcami grupy A. Miano to może
ulegać podwyższeniu, gdy zakażenie toczy się w obrębie gardła
(angina), ale po jego wyleczeniu powinno wrócić do wartości
prawidłowej. Jeżeli jednak po zakażeniu – najczęściej po około 3
tygodniach – dochodzi do objawów gorączki reumatycznej, miano
może narastać i należy je obserwować podczas monitorowania
leczenia.

↓ -Brak znaczenia klinicznego.

 ANTYGEN HBS
(HBSAG)

↑ Zakażenie wirusem HBV (ostre i przewlekłe)

↓ Brak zakażenia wirusem HBV
Stan po przebyciu zakażenia HBV
Stan po szczepieniu

VDRL

↑ Kiła wczesna Badanie przesiewowe

Rozpoznanie

↓- Monitorowanie leczenia
Brak znaczenia klinicznego
 PSA
PRZYCZYNA
↑ Łagodny przerost prostaty
(najczęściej)
Przebyte badanie per rectum
Zapalenie prostaty przewlekłe
i ostre
Rak prostaty
Stan po cewnikowaniu
pęcherza moczowego
Znaczna aktywność fizyczna
(jazda na rowerze)
↓ Pozycja leżąca >24h
WSKAZÓWKI
KLINICZNE
Istotne jest obliczenie stężeń
PSA wolny/PSA całkowity,
przydatnego w diagnostyce raka
prostaty (<10%) Badanie należy
wykonać przed inwazyjnymi lub
diagnostycznymi zabiegami na
prostacie lub 2-3 tygodni po ich
przeprowadzeniu.
 KREW UTAJONA W KALE (FOBT)
WSKAZÓWKI
PRZYCZYNA
KLINICZNE

↑ Utrata niewielkich ilości krwi do Zastosowanie diagnostyczne:

światła przewodu pokarmowego: - ocena drogi utraty żelaza u
- rak jelita grubego, rak żołądka, chorych z jego niedoborem,
rak przełyku szczególnie z niedokrwistością
- polipy jelita grubego syderopeniczną
- choroba wrzodowa - badania przesiewowe w
- refluksowe zapalenie przełyku kierunku raka jelita grubego
- uszkodzenie błony śluzowej
przewodu pokarmowego
wywołane przez leki (głównie
niesteroidowe leki
przeciwzapalne)
- guzki krwawnicowe

↓- Brak znaczenia klinicznego

 COVID –

PRZECIWCIAŁA
 IgM

Ujemne

Brak przebycia w przeszłości (należy pamiętać jednak, że przeciwciała pojawiaja się średnio
dopiero po 1-2 tygodniach od zakażenia i w tym czasie mogą nadal być ujemne mimo
zakażenia).

Dodatnie

Brak przebycia w przeszłości (należy pamiętać jednak, że przeciwciała pojawiaja się średnio dopiero po 1-2
tygodniach od zakażenia i w tym czasie mogą nadal być ujemne mimo zakażenia). Dodatnie przeciwciała
IgM informują nas, że w przeszłości doszło do zakażenia COVID, ale nie mówią, czy nadal ono występuje. Z
reguły obecność przeciwciał w klasie IgM świadczy o niedawnej infekcji, zwłaszcza przy nieobecnych
jeszcze przeciwciałach IgG. Przyjmuje się, że przeciwciała pojawiają się po około 1-2 tygodni od infekcji,
natomiast nie mamy informacji, kiedy doszło do ich pojawienia się (czyli momentu, kiedy "ujemne"
przeciwciała zmieniły się w "dodatnie"). W takiej sytuacji ocenia się generalnie pacjenta po objawach - czyli
od momentu ich wystąpienia. Aktualne wytyczne mówią o uznawaniu pacjenta za wyleczonego po 13
dniach od pojawienia się objawów, przy czym ostatnie 3 muszą być bezobjawowe (uczucie zmęczenia czy
suchy okresowy kaszel mogą występować dłużej) - ocenia to z reguły lekarz rodzinny lub często sam
pacjent jest w stanie dopasować okres infekcji (nawet niewielkie przeziębienia). Jeśli tak, z dużym
prawdopodobieństwem wtedy wówczas przechodzona była infekcja COVID. Badaniem, które pokaże czy w
danej chwili jest jeszcze zakażenie jest test PCR (bardziej czuły, ale może wychodzić dodatni nawet przez
kilka tygodni po infekcji) lub antygenowy (mniej czuły, wychodzi dodatni głównie w ostrej fazie infekcji). Na
badania te może skierować lekarz rodzinny lub można je wykonać komercyjnie, ale nie jest ono rutynowo
wykonywane u osób bezobjawowych (chociaż obecność przeciwciała IgM przy nieobecnych przeciwciałach
IgG najbardziej ze wszystkich możliwości przeciwciał sugeruje niedawne zakażenie).
 IgM
Ujemne

Dodatnie przeciwciała IgG informują nas, że w przeszłości doszło do zakażenia COVID. Z reguły
obecność przeciwciał w klasie IgM świadczy o niedawnej infekcji, aczkolwiek dynamika przeciwciał w
przypadku COVID nie jest jeszcze dokładnie zbadana. Przyjmuje się, że przeciwciała pojawiają się po
około 1-2 tygodni od infekcji, natomiast nie mamy informacji, kiedy doszło do ich pojawienia się (czyli
momentu, kiedy "ujemne" przeciwciała zmieniły się w "dodatnie"). W takiej sytuacji ocenia się generalnie
pacjenta po objawach - czyli od momentu ich wystąpienia. Aktualne wytyczne mówią o uznawaniu
pacjenta za wyleczonego po 13 dniach od pojawienia się objawów, przy czym ostatnie 3 muszą być
bezobjawowe (uczucie zmęczenia czy suchy okresowy kaszel mogą występować dłużej). Tym niemniej,
mimo że badania przeciwciała w COVID jeszcze trwają, na podstawie ich dynamiki w innych chorobach
(i wcześniejszym spadaniu ilosci przeciwciał IgM po infekcji i zostawaniu jedynie IgG) można z dużą
dozą prawdopodobnieństwa założyć, że do infekcji doszło u pacjenta dawniej niż niedawno - zwłaszcza
jeżeli można dopasować u siebie jakaś infekcje z ostatnich kilkumiesięcy do ewentualnego zakażenia
COVID (nawet łagodnie przebiegającą)

Dodatnie

Dodatnie przeciwciała IgG informują nas, że w przeszłości doszło do zakażenia COVID. Z reguły obecność
przeciwciał w klasie IgM świadczy o niedawnej infekcji, aczkolwiek dynamika przeciwciał w przypadku
COVID nie jest jeszcze dokładnie zbadana. Przyjmuje się, że przeciwciała pojawiają się po około 1-2
tygodni od infekcji, natomiast nie mamy informacji, kiedy doszło do ich pojawienia się (czyli momentu, kiedy
"ujemne" przeciwciała zmieniły się w "dodatnie"). W takiej sytuacji ocenia się generalnie pacjenta po
objawach - czyli od momentu ich wystąpienia. Aktualne wytyczne mówią o uznawaniu pacjenta za
wyleczonego po 13 dniach od pojawienia się objawów, przy czym ostatnie 3 muszą być bezobjawowe
(uczucie zmęczenia czy suchy okresowy kaszel mogą występować dłużej) - ocenia to z reguły lekarz
rodzinny lub często sam pacjent jest w stanie dopasować okres infekcji (nawet niewielkie przeziębienia).
Jeśli tak, z dużym prawdopodobieństwem wtedy wówczas przechodzona była infekcja COVID. Badaniem,
które pokaże czy w danej chwili jest jeszcze zakażenie jest test PCR (bardziej czuły, ale może wychodzić
dodatni nawet przez kilka tygodni po infekcji) lub antygenowy (mniej czuły, wychodzi dodatni głównie w
ostrej fazie infekcji). Na badania te może skierować lekarz rodzinny lub można je wykonać komercyjnie, ale
nie jest ono rutynowo wykonywane u osób bezobjawowych.
BADANIE

OGÓLNE

MOCZU

 BARWA
Przejrzysty, żółty – prawidłowy
Czerwony – krwiomocz, spożycie buraków lub maślaków,
ryfampicyna
Mętny – ropomocz, fosforany, moczany

PH
↑ Dieta ubogobiałkowa
Kwasica cewkowa

↓ Dieta bogatobiałkowa
Gorączka
 GĘSTOŚĆ WZGLĘDNA
(CIĘŻAR WŁAŚCIWY)

PRZYCZYNA ↑ PRZYCZYNA ↓
Znaczne odwodnienie Upośledzenie czynności nerek
Cukrzyca Moczówka prosta
Mannitol, dekstran Hiperkalcemia, hipokalemia
Radiologiczne środki Choroby tarczycy
kontrastowe

BIAŁKO

Choroby nerek -
Choroby dróg moczowych W prawidłowym moczu nie
Choroby układu krążenia występuje

Szpiczak mnogi
Gorączka
Stan po wysiłku fizycznym
 GLUKOZA
WSKAZÓWKI
PRZYCZYNA
KLINICZNE
↑ Cukrzyca
↓- W prawidłowym moczu
nie występuje

ZWIĄZKI KETONOWE

↑Kwasica ketonowa
Stan głodzenia

↓- W prawidłowym moczu
nie występuje
 BILIRUBINA

WSKAZÓWKI
PRZYCZYNA
KLINICZNE
↑ Żółtaczka
Stany hemolityczne

↓- W prawidłowym moczu
nie występuje

UROBILINOGEN
↑ Żółtaczka
Stany hemolityczne

↓- W prawidłowym moczu
nie występuje
 ERYTROCYTY/HB
WSKAZÓWKI
PRZYCZYNA
KLINICZNE

↑ Krwinkomocz, krwiomocz
Zakażenia dróg moczowych

↓- W prawidłowym moczu
nie występuje

ESTERAZA
LEUKOCYTÓW
↑ Zakażenia dróg moczowych W prawidłowym moczu
nie występuje
-

↓
 AZOTYNY

WSKAZÓWKI
PRZYCZYNA
KLINICZNE
↑ Zakażenia dróg moczowych
↓- W prawidłowym moczu
nie występuje
 SKŁADNIKI
UPOSTACIOWIONE
MOCZU

 ERYTROCYTY
WSKAZÓWKI
PRZYCZYNA
KLINICZNE
↑ Krwinkomocz, krwiomocz
Zakażenia dróg moczowych

↓- W prawidłowym moczu
nie występuje

LEUKOCYTY

↑ Zakażenie dróg moczowych

Bakteriomocz bezobjawowy

↓- W prawidłowym moczu
nie występuje
 BAKTERIE

↑ Zbyt długo trzymana próbka moczu

Nieprawidłowo pobrany mocz

Zakażenia dróg moczowych

↓ W prawidłowym moczu nie występuje

NABŁONKI
PŁASKIE

↑ Zakażenia dróg moczowych

↓ W prawidłowym moczu nie występuje
NABŁONKI
OKRĄGŁE
↑ Uszkodzenie cewek nerkowych

- szkliste – bez znaczenia

- ziarniste – uszkodzenie nerki

↓ W prawidłowym moczu nie występuje

 WAŁECZKI
LEUKOCYTOWE
WSKAZÓWKI
PRZYCZYNA
KLINICZNE
↑ Odmiedniczkowe lub
śródmiąższowe zapalenie
nerek

↓- W prawidłowym moczu
nie występuje
BADANIE
OGÓLNE
KAŁU

 BARWA
Norma - brązowa

Czarny, smolisty - krwawienia z górnych odcinków układu

pokarmowego
Jasny, żółtawy - choroby wątroby przebiegające z zastojem żółci,
żółtaczka wątrobowa, żółtaczka mechaniczna
Odbarwiony - żółtaczka mechaniczna, doustne podanie kontrastu
zawierającego baryt
Zielonkawy - zakażenia bakteryjne
Wykonaj u pacjentów w:
- niezidentyfikowanymi objawami żołądkowo-jelitowymi (bóle
brzucha, zmiana rytmu wypróżnień – biegunki lub zaparcia,
zmiana wyglądu stolca, nudności, wymioty, wzdęcia, powiększenie
obwodu brzucha, spadek masy ciała, osłabienie)
- zespołem jelita drażliwego
- niestrawnością, wrzodami żołądka
- chorobami zapalnymi jelit
- zespołami zaburzeń wchłaniania składników pokarmowych
- chorobami wątroby, trzustki
- nowotworami przewodu pokarmowego
- chorobami autoimmunologicznymi
- alergiami, nietolerancjami pokarmowymi
- niedoborami żywieniowymi

W przypadku niewidocznej makroskopowo krwi, przy podejrzeniu

możliwości krwawienia z przewodu pokarmowego konieczne jest
wykonanie badania w kierunku krwi utajonej.
 KONSYSTENCJA

Norma - stała

Luźny, połyskliwy - zapalenie trzustki, rak trzustki, choroby jelita

cienkiego
Pienisty, strzelający - zakażenia układu pokarmowego, zaburzenia
trawienia i wchłaniania
Ołówkowaty - zwężenie odbytnicy – rak jelita grubego i odbytnicy,
czy rzadziej – zmiany zapalne, bliznowate w okolicy odbytu
 PH
Norma – 6,7-7,2
< 6,0 - nieprawidłowe wchłanianie węglowodanów
– obecność węglowodanów (glukozy, fruktozy, laktozy, sacharozy,
pentozy) - niewydolność wewnątrzwydzielnicza trzustki, niedobór
disacharydaz (enzymów) rąbka szczoteczkowatego jelita, zespół
krótkiego jelita

SKROBIA
Norma – nieobecna/pojedyncze ziarna
– niestrawione resztki pokarmowe - zaburzenia trawienia pokarmu
lub zaburzenia wchłaniania
– stany zapalne jelit - zwiększona ilość śluzu, leukocytów, komórek
nabłonkowych
– alergiczne choroby jelit - granulocyty kwasochłonne
– krwawienia do okrężnicy i odbytu - erytrocyty
 KULKI TŁUSZCZU
Norma
– nieobecne/pojedyncze kulki
– zwiększona liczba kuleczek tłuszczu (kryształy cholesterolu) -
zespół złego wchłaniana czy marskości wątroby
– dodatkowymi badaniami może być określenie poziomu
wybranych enzymów trawiennych jak chymotrypsyna czy elastaza

KREW
Norma – nieobecne/nieliczne
- domieszka świeżej krwi - żylaki odbytu (hemoroidy), krew
wymieszana ze stolcem występuje w przypadku krwawień z
górnych odcinków przewodu pokarmowego (wrzód żołądka i
dwunastnicy, rak żołądka, żylaki przełyku, rak przełyku, zespół
Mallory’ego-Weissa).
– krwiste stolce występują także w chorobach bakteryjnych,
pasożytniczych, nowotworach (polipy jelita grubego, rak jelita
grubego), chorobach zapalnych jelit (chorobie Leśniewskiego-
Crohna, wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego)
 WŁÓKNA MIĘSNE
Z ZACHOWANYM
PRĄŻKOWANIEM
Norma - nieobecne

WŁÓKNA
MIĘSNE O ZATARTYM
PRĄŻKOWANIU

Norma – pojedyncze/nieliczne

PASOŻYTY
Norma – nieobecne jaja, fragmenty, dorosłe osobniki

ŹRÓDŁA
- Szczeklik mały
- mp.pl (https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/99884,morfologia-krwi)
-https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/99724,badanie-stezenia-elektrolitow-sod-
potas-wapn-magnez
-https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/137074,gamma-glutamylotranspeptydaza-
ggtp
- obniżenie w morfologii jedynie liczby eozynofilii nieco poniżej normy zwykle nie
świadczy o poważnej chorobie. https://lekarz.mp.pl/interna/chapter/B16.II.15.9.#74560
- Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne, tom II. Wydawnictwo Medycyna
Praktyczna, 2005
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/99740,bilirubina
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/171828,bialko-calkowite
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/99746,fosfataza-alkaliczna-alp-ap
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/171850,fosfataza-zasadowa
- https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/103924,cholesterol-i-
triglicerydy-panel-lipidowy
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/152270,czas-protrombinowy-i-inr
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/98800,hormon-tyreotropowy-tsh
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/51970,ogolne-badanie-moczu
- https://lekarz.mp.pl/interna/chapter/B16.V.27.1.65.
- https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/172386,hemoglobina-glikowana-hbaic
- https://www.mp.pl/cukrzyca/lista/92153,doustny-test-obciazenia-glukoza
- https://www.mp.pl/cukrzyca/lista/115984,test-obciazenia-glukoza-przy-podejrzeniu-
hipoglikemii-poposilkowej
-https://www.mp.pl/reumatologia/ekspert/130558,czy-nalezy-oznaczac-aso-u-doroslych-
pacjentow-z-objawami-zapalenia-stawow
-https://lekarz.mp.pl/szczepienia/choroby/choroby_wzwb/91242,ostre-wirusowe-
zapalenie-watroby-typu-b
- https://www.mp.pl/dermatologia/wytyczne/35441,leczenie-chorob-przenoszonych-droga-
plciowa-czesc-i-choroby-objawiajace-sie-owrzodzeniami-narzadow-plciowych-aktualne-
2006-r-wytyczne-centers-for-disease-control-and-prevention
- https://diag.pl/sklep/badania/psa-wolny/
- https://lekarz.mp.pl/gastrologia/diagnostyka/69626,badanie-krwi-utajonej-w-stolcu,1
- https://www.synevo.pl/badanie-ogolne-kalu/