EPPD1013

Mikroekonomi
Bab 12
Amalan Perletakkan Harga (Pricing)

Bab 11: Pricing with Market Power

(Pindyck, R.S. & Rubinfeld)
Bab 12: Pricing of goods and services
(Petersen, H.C. & Lewis, W.C)
13-1
Topik Perbincangan
1. Penentuan harga pelbagai
keluaran
2. Amalan diskriminasi harga
3. Penentuan harga “peak load”
4. Penentuan harga tokokan kos

13-2
Pengenalan
§ Perletakkan harga TANPA kuasa
pasaran (PPS) ditentukan oleh DD &
SS pasaran.
§ Pengeluar mesti mampu membuat
ramalan pasaran & menumpukan
pengurusan pengeluaran (kos) untuk
memaksimumkan keuntungan.

13-3
Pengenalan

§ Perletakan harga DENGAN kuasa

pasaran (PPTS) memerlukan
pengeluar mengetahui beberapa ciri-
ciri DD di samping menguruskan
pengeluaran.

13-4
Penentuan harga pelbagai keluaran

§ Tetapi jika setiap keluaran bergantungan,

terdapat 2 bentuk hubungan :
§ Jika setiap keluaran tidak bergantungan
maka syarat keseimbangan MR = MC.

a) Keluaran bergantung pada DD

- barang pengganti @ penggenap
b) Keluaran bergantung pada pengeluaran
- guna input sama berkadar tetap @
berubah

13-5
Penentuan harga pelbagai keluaran

CONTOH PENGIRAAN

§Diberi: TC = 2,000,000 + 5Q + 0.01Q2

§PA = 400 – 0.01QA
§PB = 350 – 0.015QB
§Dapatkan Q & P optima bagi 2
keluaran ini?
§Kira nilai keuntungannya?
13-6
Penentuan harga pelbagai keluaran
CONTOH PENGIRAAN
HARGA & KUANTITI OPTIMA

§ TR = TRA + TRB
= PAQA + PBQB
= (400 – 0.01QA)QA + (350 – 0.015QB)QB
= 400QA – 0.01QA2 + 350QB – 0.015QB2
§*TRT = 400Q – 0.01Q2 + 350Q – 0.015Q2
= 750Q – 0.025Q2

*DI MANA QA = QB
13-7
Penentuan harga pelbagai keluaran
CONTOH PENGIRAAN
HARGA & KUANTITI OPTIMA

§ MRT = 750 – 0.05Q

MRT = MC*
750 – 0.05Q = 50 + 0.02Q
0.07Q = 700
Q = 10,000

Maka PA = RM300 (ganti Q = 10,000)

PB = RM200 (ganti Q = 10,000)

* SYARAT KESEIMBANGAN : MR = MC 13-8

 Penentuan harga pelbagai keluaran
CONTOH PENGIRAAN

NILAI KEUNTUNGAN

§ 𝜋 = PAQA + PBQB – TC
= 300(10,000) + 200(10,000) – *TC
= 3 juta + 2 juta – 3.5 juta
= 1.5 juta
§ *TC = 2,000,000 + 50(10,000) + 0.01(10,000)2
= 3,500,000 @ 3.5 juta

13-9
Diskriminasi Harga (Price Discrimination)

v DEFINISI

§ Mengenakan/meletakkan harga yang

berbeza kepada setiap pengguna
berdasarkan harga maksimum atau
reservation price yang sanggup
(willing to pay) mereka bayar.

13-10
Syarat-syarat Diskriminasi Harga

v Diskriminasi harga tidak wujud dalam semua

keadaan. Ia hanya berjaya diamalkan jika 3
syarat berikut dipenuhi iaitu:

1. Firma mesti mempunyai sekurang2nya

sedikit kawalan ke atas harga
2. Keanjalan harga permintaan bagi keluaran
mesti berbeza
3. Pasaran keluaran mesti dapat dipisahkan

13-11
Jenis-jenis Diskriminasi Harga

§ Terdapat 3 jenis DH:

1. Diskriminasi Darjah Pertama

2. Diskriminasi Darjah Kedua
3. Diskriminasi Darjah Ketiga

§ DH1 paling menguntungkan firma tetapi

amat jarang dapat diamalkan
§ DH3 walaupun tidak seuntung DH1
tetapi adalah amalan yang paling biasa
digunakan 13-12
Diskriminasi Harga

v BAGAIMANA FIRMA MENDAPAT

UNTUNG?

§ Firma mengeluarkan Q* à MR = MC
§ The firms variable profit – the firm’s
profit ignoring fixed costs
§ Area between MR and MC
Kawasan Lebihan Pengguna (Consumer
surplus) antara permintaan dan harga.

13-13
Diskriminasi Harga Darjah 1

$/Q Consumer surplus is the area Without price discrimination,

above P* and between output is Q* and price is P*.
Pmax 0 and Q* output. Variable profit is the area
between the MC & MR (yellow).

MC
P* With perfect discrimination, firm will
choose to produce Q** increasing
variable profits to include purple
PC area.

D = AR

MR

Q** Quantity 13-14

Q*
Diskriminasi Harga Darjah 1
§ Dikenali sebagai diskriminasi harga sempurna
dengan setiap pengguna akan dikenakan
tingkat harga maksimum atau harga yang
sanggup dibayar utk sesuatu jenis barang dan
pada kuantiti tertentu.

§ Harga berbeza bukan sahaja dikenakan

mengikut pengguna yang berbeza malah
pengguna yang sama juga akan dikenakan
harga berlainan bergantung kepada
kemampuan membayarnya utk memperoleh
kuantiti barang tersebut.
1-
15
Diskriminasi Harga Darjah 1
§ Amalan diskriminasi harga sempurna, hampir
mustahil untuk dilakukan.
1. Tidak praktikal mengenakan setiap
pengguna pada harga berbeza (kecuali
mempunyai jumlah pengguna yang sedikit).
2. Firma tidak mengetahui “reservation price”
setiap pengguna.

§ Firma boleh amalkan diskriminasi harga tak

sempurna.
ü Mengenakan beberapa harga berbeza berasaskan
jangkaan “reservation prices” pengguna.
16-13
Diskriminasi Harga Darjah 1

§ Contoh diskriminasi harga tak sempurna di

mana penjual mampu mengagihkan
pasaran dan mengenakan harga berbeza
bagi keluaran yang sama:

ü Lawyers, doctors, accountants

ü Car salesperson (15% profit margin)
ü Colleges and universities (differences in
financial aid)

13-17
Diskriminasi Harga Darjah 2
§ Dalam beberapa pasaran, pengguna
membeli sesuatu keluaran dalam jumlah
berbeza dan banyak pada satu tempoh
tertentu.
§ Permintaan bagi keluaran yang berkurangan
apabila penggunaan bertambah.
ü Electricity, water, heating fuel
§ Firma boleh mengamalkan “second degree
price discrimination”
§ Mengamalkan perletakan harga berbeza
seunit bagi kuantiti berbeza pada jenis
keluaran/perkhidmatan yang sama.
13-15
 Diskriminasi Harga Darjah 2

§ Quantity discounts adalah contoh second-

degree price discrimination
ü Ex: Membeli secara pukal di Sam’s Club

§ Perletakan harga Blok (Block pricing) –

amalan meletakkan harga berbeza pada
“blok” keluaran.
ü Ex: electric power companies charge
different prices for a consumer purchasing
a set block of electricity

13-19
Diskriminasi Harga Darjah 2
Different prices are
$/Q charged for different
Without discrimination: P =
quantities or “blocks”
P0 and Q = Q0. With
P1 of same good
second-degree
discrimination there are
P0 three blocks with prices P1,
P2, & P3.

P2
AC
P3 MC

D
MR
Q1 Q0 Q2 Q3 Quantity
1st Block 2nd Block 3rd Block 13-20
Diskriminasi Harga Darjah 3

§ Amalan membahagikan pengguna

kepada dua atau lebih kumpulan
dengan keluk DD berasingan dan
mengenakan harga berbeza ke atas
setiap kumpulan pengguna.
§ Contoh: Syarikat penerbangan
memberi diskaun kepada pelajar dan
warga emas, sayuran dalam tin dan
froze.
13-21
Diskriminasi Harga Darjah 3

q Beberapa ciri digunakan untuk membahagikan

kumpulan pengguna.
q Biasanya, menggunakan keanjalan permintaan
yang berbeza.
§ Pelajar kolej dan warga emas tidak mempunyai
keupayaan membayar kerana pendapatan yang
rendah.
§ Kumpulan ini mudah dibezakan melalui ID mereka.

13-22
Diskriminasi Harga Darjah 3

q Jika amalan ini dijalankan, bagaimana firma

menentukan harga tersebut?

§ Jumlah output harus dibahagikan antara

kumpulan supaya MR untuk setiap
kumpulan adalah sama.
§ Jumlah output dipilih supaya MR untuk
setiap kumpulan pengguna sama dengan
MC pengeluaran.

13-23
Diskriminasi Harga Darjah 3
q Algebraically

P1: price first group

P2: price second group
C(QT) = total cost of producing output
QT = Q1 + Q2
Profit: p = P1Q1 + P2Q2 - C(QT)

13-24
Diskriminasi Harga Darjah 3

• Syarikat harus meningkatkan penjualan

kepada setiap kumpulan sehingga
keuntungan dari unit terakhir dijual adalah
sifar.
• Set incremental p for sales to group 1 = 0

Dp D ( P1Q1 ) DC
= - =0
DQ1 DQ1 DQ1
D ( P1Q1 ) DC
= MR = MC
DQ1 DQ1 13-25
Diskriminasi Harga Darjah 3
v Kumpulan pengguna pertama:
MR1= MC

v Kumpulan pengguna kedua:

MR2 = MC

§ Kemudian dengan menggabungkan kedua-

dua kumpulan ini:
MR1 = MR2 = MC

13-26
Diskriminasi Harga Darjah 3
v Penentuan harga relatif

• Untuk menentukan harga relatif yang harus

dikenakan kepada setiap kumpulan
pengguna, maka kaitkan dengan keanjalan
harga permintaan.

Recall : MR = P (1 + 1 Ed )
Then : MR1 = P1 (1 + 1 E1 ) = MR2 = P2 (1 + 1 E 2 )
E1 and E 2 elasticites of demand for each group

13-27
Diskriminasi Harga Darjah 3

v Penentuan harga relatif

• Dengan menyamakan MR1 dan MR2 maka

dapat peroleh tingkat harga
• Harga yang lebih tinggi akan dikenakan
kepada pengguna dengan keanjalan
permintaan yang lebih rendah

P1 ( 1 + 1 E2 )
=
P2 ( 1 + 1 E1 )
13-26
Diskriminasi Harga Darjah 3

v Contoh:

E1 = -2 & E2 = -4
Oleh itu, P1 seharusnya 1.5 kali lebih tinggi
daripada P2

P1 (1 - 1 4) 3 / 4
= = = 1.5
P2 (1 - 1 2) 1 / 2

12-27
Diskriminasi Harga Darjah 3
$/Q Consumers are divided into
two groups, with separate
demand curves for each group.

MRT = MR1 + MR2

D2 = AR2

MRT
MR2

MR1 D1 = AR1
13-30
Quantity
Diskriminasi Harga Darjah 3

$/Q •QT: MC = MRT

MC = MR1 at Q1 and P1
•Group 1: more inelastic
•Group 2: more elastic
P1 •MR1 = MR2 = MCT
•QT control MC

MC

P2

MCT D2 = AR2

MRT
MR2

MR1 D1 = AR1
13-31
Q1 Q2 QT Quantity
Harga Beban Puncak (Peak-Load
Pricing
§ Kaedah perletakkan harga yang mengenakan
harga yang lebih tinggi ketika permintaan tinggi
dan mengenakan harga yang rendah apabila
permintaan rendah.
§ Harga yang dikenakan pada tahap tinggi
disebabkan oleh kos sut (MC) adalah tinggi pada
waktu puncak akibat kekangan kapasiti untuk
menghasilkan barang & perkhidmatan tertentu
§ Contoh DD sesuatu keluaran tinggi semasa waktu
puncak.
ü Caj perkhidmatan elektrik

13-32
Harga Beban Puncak

v Objektifnya adalah meningkatkan kecekapan

dengan mengenakan pengguna hampir
dengan kos sut (MC).
§ Increased MR and MC would indicate a
higher price.
§ Total surplus is higher because charging
close to MC
§ Can measure efficiency gain from peak-
load pricing

13-33
Harga Beban Puncak
§ Dengan diskriminasi harga darjah 3, MR
bagi semua pasaran adalah sama.
§ MR tidak sama bagi setiap pasaran kerana
satu-satu pasaran tidak memberi kesan ke
atas pasaran lain melalui harga beban
puncak.
§ Harga dan jualan dalam pasaran adalah
bebas. Contoh: perkhidmatan elektrik,
tayangan filem

13-34
Harga Beban Puncak
MR=MC for each
$/Q MC group. Group 1
has higher
P1 demand during
peak times

D1 = AR1

P2

MR1

D2 = AR2
MR2
Q2 Q1 Quantity 13-35
Penentuan harga tokokan kos
DEFINISI

§ Secara realiti kos data MC = MR terlalu tinggi :

Ø Maka amalan perletakkan harga hanya
berasaskan tokokan sahaja.

§ DEFINISI = Harga diletakkan untuk menutupi

semua kos & campur dengan 1% tokokan
sumbangan keuntungan.

13-36
Penentuan harga tokokan kos
JENIS
§ Terdapat 2 jenis tokokan harga:
a) Tokokan atas kos
b) Tokokan atas harga

§ Namun, kaedah ini dikritik kerana perletakkan

harga keluaran hanya berdasarkan kos firma
sahaja.

13-37
Penentuan harga tokokan kos
1. TOKOKAN ATAS KOS
§DEFINISI = Margin keuntungan setiap keluaran
@ lini keluaran yang dinyatakan sebagai % unit
kos.
§Secara formula adalah :

§Firma anggarkan kos (AVC & kos overhead).

(Harga - Kos)
Tokokan Atas Kos =
Kos
13-38
Penentuan harga tokokan kos
§Contoh Pengiraan:
§ Kos Berubah Purata (AVC) = RM1.00
§ Kos Overhead Berubah Purata = RM1.30
§ Maka, Kos diagihkan setiap keluaran =
RM2.30
§ Harga keluaran (Pricing) adalah :
P = (Kos x Tokokan atas kos) + Kos
diagihkan
= (RM2.30 x 30%) + RM2.30
= RM2.99

13-39
Penentuan harga tokokan kos
§Contoh Pengiraan: (samb)

Pengiraan “Nilai Tokokan Atas Kos” adalah :

Tokokan = (P – Kos)/Kos
= (RM2.99 – RM2.30)/RM2.30
= 0.3 @ 30%

13-40
Penentuan harga tokokan kos
2) TOKOKAN ATAS HARGA

§ DEFINISI = Margin keuntungan setiap

keluaran @ lini keluaran yang dinyatakan
sebagai % harga.

§ Secara formula adalah :

(Harga - Kos)
Tokokan Atas Kos =
Harga

13-41
SEKIAN TERIMA KASIH

13-42