‫فصل ‪ ۱‬طراحی ‪۱‬‬

‫طراحی در لغت نامه = طرح افکنی و نقشه ریزی‬

‫تعریف تخصصی طراحی = باز آفریدن تصاویر عینی و تجسم بخشیدن به تصاویر ذهنی‬

‫خط = نقطه ای در حال حرکت‬

‫خط = ساده ترین شکل نمایش حرکت‬

‫عناصر بصری = نقطه خط سطح حجم رنگ بافت و‪..‬‬

‫هنرمندان مشرق زمین هنگام طراحی = کمک از ذهن و با تصورات خود و خالقیت و ابداع اهمیت بیشتر از طبیعت‬

‫(محمدی و شیخ محمد) طراحی مستقل در ایران را آغاز و( رضا عباسی ) آن را به اوج رساند‬

‫نظریه ارسطو ‪ :‬پس از رنسانس در هنر غرب پیروی از طبیعت و تقلید شکل ظاهری اجسام و موجودات ادامه داشت‪.‬‬

‫نظریه هگل ‪ :‬تقلید از طبیعت کوشش بی فایده و پست تر از آنچه طبیعت به ما نشان می دهد‪.‬‬

‫دو حوزه مهم طراحی ‪ Drawing :‬و ‪Design‬‬

‫و ‪ : Drawing‬بیان احساسات فی البداهه طراح و نوعی طراحی مرحله مرحله و جنبه کاربردی دارد و به ‪ ۳‬دسته تقسیم میشه ‪۱‬‬
‫اسکیس یا یادداشت تصویری ‪ ۲‬اتود یا پیش طرح ‪ ۳‬طراحی کامل و تجربه های آزاد با بیان مستقل‬

‫و ‪ : Design‬طرح نهایی‬

‫اسکیس ‪ :‬طراحی سریع و احساسات لحضه ای برخی جنبه مقدماتی و برای طراحی دیگر اجرا میشن‬

‫اتود ‪ :‬کمک به طراح برای انتخاب بهترین زاویه دید‬

‫اصول طراحی ‪ :‬تعادل تناسب ریتم هماهنگی‬

‫مهمترین ویژگی هنری جدید ‪ :‬گرایش به ذهنیت و بیان های فردی‬

 ‫مهمترین مسئله طراحی ‪ :‬تغییر در نحوه مشاهده‬

‫طراحی ‪ :‬یکی از بهترین راه های تقویت قدرت و حساسیت بصری‬

‫در کادر ‪:‬بخش درونی مهم تر‬

‫فضا در طبیعت ‪ :‬سه بعدی در دنیای تصویر ‪ :‬دو بعدی و بعد سومش به صورت مجازی‬

‫نقاشی قدیم هند و چین ‪ :‬دو بعدی‬

‫تصاویر بعد رنسانس ‪ :‬سه بعدی‬

‫آثار کوبیسم نگارگری قدیم ‪ :‬بعد چهارم یا زمان دیده شده‬

‫هنر طبیعت گرایی اروپا ‪ :‬فضای عینی‬

‫هنر قدیم شرق ‪ :‬فضای ذهنی‬

‫ترکیب بندی ‪ :‬کمپوزیسیون ‪ :‬ایجاد نظم بین عناصر‬

‫کادر ‪ :‬محدوده مشخص‬

‫فضای اشغال شده ‪ :‬مثبت‬

‫فضای اشغال نشده ‪ :‬منفی یا پس زمینه‬

‫تعادل تصویری ‪ ۱ :‬متقارن ‪ ۲‬نامتقارن‬

‫متقارن ‪ :‬قرینه سازی و پخش یکسان اجزا‬
‫نامتقارن ‪ :‬پخش سبک سنگینی در قسمت های مختلف‬

‫کادر از طول و عرض تقسیم بر ‪: ۳‬خطوط طالیی و محل تالقی نقطه ها ‪ :‬نقاط طالیی‬

‫خطوط طالیی ‪ :‬باعث استحکام ترکیب بندی و تحرک تصویر‬

‫مهمترین عامل موفقطت طراح ‪ :‬جستجو و کشف بهترین فضاها برای قرار دادن عناصر در کادر‬

‫فصل ‪۱‬‬
‫____________________‬

‫ساده ترین و ارزان ترین ابزار ‪ :‬مداد‬

‫مداد ‪ :‬با نوک = خطوط متنوع با پهنا = خطوط زخیم‬

‫مداد گرافیتی ‪ :‬درجات متنوع سایه روشن و کمی براق !‬

‫انواع مدادهای گرافیتی‬

‫‪B Black ۱‬‬

‫‪H Hard ۲‬‬

‫‪ HB ۳‬معمولی‬

‫‪ B‬نرم تر و تیرگی بیشتر‬

‫‪ H‬سخت تر و کمرنگ تر و مناسب طراحی مهندسی‬

‫مغز مداد ‪ :‬ترکیب خاک رس و گرافیت‬

‫هرچه خاک رس بیشتر مداد سخت تر‬

‫قرن ‪ ۱۸‬م ‪ :‬رواج مداد گرافیتی با پوشش چوبی‬

‫سال ‪ ۱۷۹۵‬م ‪ :‬دست یافتن کنته‬

‫مداد نجاری ‪ :‬شکل مسطح مستطیلی‬

‫رایج ترین نوع مداد اتود ‪ :‬ضخامت ‪ ۵/۰‬میلی متر‬

‫قدیمی ترین ابزار طراحی ‪ :‬زغال‬

 ‫ابزار انسان های اولیه ‪ :‬چوب سوخته‬

‫‪ ۱‬سوزاندن شاخه های باریک درختان بدون هوا (مو‪.‬بید‪ .‬شمشاد‪ .‬توس(غان) )‬
‫‪ ۲‬پرس کردن گرد زغال و چسب گیاهی ‪ :‬زغال فشرده‬

‫سختی و نرمی زغال بستگی به سه عامل ‪ ۱ :‬نوع درخت ‪ ۲‬جنس چوب ‪ ۳‬طرز عمل اوردن زغال روی آتش‬

‫میزان ترکیب گرد زغال و چسب گیاهی ‪ :‬تعیین درجه فشردگی زغال‬

‫چینی ها معتقد ‪ :‬تمام رنگ ها موجود در مرکب‬

‫اختراع مرکب ‪۲۵۰۰ :‬سال پ م‬

‫چینی ها و مصری ها ‪:‬قبل از همه استفاده از مرکب‬

‫مرکب درخت مازو ‪ :‬پس از کار به رنگ قهوه ای درمیاد‬

‫مرکب خشک ‪ :‬معروف مرکب چینی و هندی‬

‫در آثار رامبرانت ‪ :‬طراحی با پر پرندگان قو ‪ .‬غاز ‪ .‬کالغ‬

‫آثار آلبرشت دورر و وان گوگ و هانری ماتیس ‪ :‬طراحی با قلم نی‬

‫اولین قلم فلزی ‪:‬اختراع جیمز پری به نام ‪Perry‬‬

‫قلم فلزی در ایران معروف به ‪ :‬قلم فرانسه‬

‫نوک قلم فلزی ‪ :‬فوالد آب دیده و ضد زنگ‬

‫رفع اشتباهات جزیی مرکب ‪ :‬تراشیدن با تیغ یا رنگ سفید‬

‫راپید ‪ :‬ظریف ترین و دقیق ترین خطوط پیوسته مرکبی‬

 ‫در مشرق ‪ :‬قلمو وسیله طراحی و نقاشی‬

‫قلموها از مو ‪ :‬بز‪ .‬خرگوش ‪ .‬خوک ‪ .‬سمور‬

‫دسته قلمو از ‪ :‬نی خیزران‬

‫ظریف ترین قلمو ها در ایران از ‪ :‬مو پشت گردن بچه گربه بهاره‬

‫قلموهای نرم اغلب از ‪ :‬مو سمور‬

‫رایج ترین زمینه طراحی ‪:‬کاغذ‬

‫تسای لوی چینی ‪ :‬مخترع کاغذ سال ‪ 105‬م !‬

‫مناسب ترین کاغدهای طراحی ‪ :‬برش اشتنباخ واتمن‬

‫کاغذ پرزدار و زبر ‪ :‬مناسب زغال و آب مرکب‬

‫فیکساتیو ‪ :‬اسپری ثابت کننده طرح ها‬

‫کاغذ خیاطی ‪ :‬برش‬

‫گالسه ‪ :‬نامناسب آب مرکب‬

‫تیغ کاتر ‪:‬مناسب ترین وسیله تراش مداد‬

‫وسیله تیز کردن مداد ‪ :‬سمباده‬

‫مدادتراش‪۹۰:‬تا‪ ٪۹۵‬مغز مداد از بین میبره‬

‫محو کن از ‪ :‬کاغد‪.‬جیر‪.‬نمد‬
 ‫اسبک یا خرک ‪ :‬استفاده تخته شاسی رو آن‬

‫حداقل‪25‬سانتی متر فاصله ‪ :‬برای استفاده اسپری فیکساتیو‬

‫جنس پالت ‪ :‬چوب‪ .‬پالستیک‪.‬طلق شفاف‪.‬فُرمیکا‬

‫نورمصنوعی‪ :‬اغلب از ترکیب نور زرد و نورسفید المپ فلوئورسنت‬

‫فصل ‪۲‬‬
‫_________________________‬

‫قدیمی ترین و قاطع ترین و مهمترین عنصر بصری و خالصه ترین وسیله تجسمی تعیین مرز اشیا‪ :‬خط‬

‫سن‬
‫خطوط کناره نما یا مرزی = ِد َ‬

‫خط افق ‪ :‬مجازی و تصویر ذهنیست‬

‫خطوط طبیعت ‪۳‬دسته ‪ ۱ :‬مستقیم ‪ ۲‬شکسته ‪ ۳‬منحنی‬

‫خط مستقیم ‪ :‬عمودی افقی مورب‬

‫کارکرد خط ‪ :‬ایجاد بافت با استفاده تکرار منظم و آهنگین‬

‫خط عمودی ‪ :‬احساس تعادل و ثبات‬

‫خط افقی ‪ :‬آرامش و یک نواختی‬
‫خط مورب ‪ :‬تحرک و کشاکش بصری و ناپایدار‬

‫خطوط ممتد و طوالنی ‪ :‬ثبات و استحکام بیشتر‬

‫خطوط بریده بریده‪ :‬تاثیر بصری ضعیف‬

‫خطوط از نظر کیفیت ‪ ۲ :‬دسته‬

‫‪۱‬خطوط حالت انها قبل ترسیم سنجیده و نظم خاص دارن مثل خط در طرح معماری یا طراحی صنعتی‬
‫‪۲‬خطوط نشاندهنده حالت های عاطفی و روحی‬
 ‫ساده کردن موضوع بستگی ‪ :‬حساسیت بصری‪،‬نظم ذهنی و دید شخصی‬

‫دست ‪ :‬واسطه بیان احساسات و افکار انسان‬

‫کار زمینه های بزرگ ‪ :‬کنترل از آرنج به شانه منتقل میشه برای حرکت آزادانه در همه جهات‬

‫هنگام طراحی اهمیت زیاد دارند‪ :‬زاویه دید‪.‬محل قرارگیری موضوع در کادر‪.‬رابطه فضای مثبت و منفی‬

‫ویژگی اغلب ظروف ‪ :‬متقارن‬

‫ترکیب بندی هندسی( مثلثی) ‪ :‬یکی از روش های و عملی ترکیب بندی‬

‫وظیفه طراح‪:‬کشف ارتباط میان اجزا و ایجاد نظم بین آنها‬

‫متداول ترین روش اندازه گیری‪ :‬یک بخش کوچک موضوع معیار سنجش اندازه بزرگتر‬

‫همیشه تو طراحی اول کلیت موضوع بعد جزئیات رو میکشن‬

‫فصل ‪۳‬‬
‫_________________________‬

‫به دلیل ایجاد هماهنگی میان نسبت های طرح و تناسبات در ترکیب عناصر از اندازه گیری استفاده میشه‬

‫مفهوم سنجش و اندازه گیری در طراحی ‪ :‬مقایسه تناسبات بین فرم ها و فضای مثبت منفی‬

‫کاغد محکم و صاف ‪:‬مناسب قلم فلزی‬

‫مهمترین ویژگی زغال طراحی ‪ :‬امکان ایجاد سطوح پهن با سرعت زیاد‬

‫متنوع ترین خطوط در طراحی ‪ :‬آب مرکب‬

 ‫کنته ‪ :‬تهیه از زغال چرب‪،‬روی کاغد براق بی اثر و تیرگی شبیه زغال‬

‫در طراحی خطی ‪:‬اول شکل های بزرگ بعد شکل های کوچیک‬

‫منظره یاب ‪ :‬مورد استفاده در طراحی مناظر برای ترکیب بندی چند درخت‬

‫طراحی حالت یا اسکیس سریع ‪ :‬بهترین روش نمایش حاالت و حرکات انسان در لحضه‬
‫اسکیس با خطوط درهم تنیده و ساده کردن مدل و خط خطی کردن‬

‫طراحی بدن انسان ‪ :‬از کل به جز‬

‫معیار اندازه گیری بدن انسان ‪ :‬طول سر و متداول ترین نسبت ان یک به هفت و نیم یا هشت ‪.‬‬

‫متنوع ترین خطوط ‪ :‬با آب مرکب‬

‫استفاده قلم فلزی در حالت عمودی و مایل‬

‫در طراحی آب مرکب باید صبرکنیم خطوط اولیه خشک بشه‬

‫فصل ‪۴‬‬
‫________________________‬

‫حجم ها‪۲ :‬دسته ‪ ۱‬هندسی ‪ ۲‬غیر هندسی‬

‫تنها حجم هندسی زیاد موجود در طبیعت ‪ :‬کره‬

‫انواع پرسپکتیو ‪ ۱ :‬خطی یا علم مناظر و مرایا‬

‫‪ ۲‬رنگی یا ژرفنمایی جوی‬
‫‪۳‬حجم نمایی به کمک سایه روشن‬

‫حجم های مجازی ‪ :‬طراحی ‪ .‬نقاشی ‪ .‬عکاسی ‪ .‬تصاویر‬

‫حجم های واقعی ‪ :‬مجسمه سازی ‪ .‬معماری ‪ .‬طراحی صنعتی‬
 ‫طراحی از مکعب زیر بنای طراحی تماااااام حجم هاست!‬

‫زاویه دید در ایجاد تصاویر سه بعدی احجام هندسی ‪ :‬اهمیت زیاد داره‬

‫هنرمندان رنسانس ‪ :‬قواعد حجم نمایی و عمق نمایی را کشف و تکمیل کردند !!!!‬

‫پرسپکتیو ‪ :‬نمایش احجام و فضا بر مبنای فاصله‪،‬ارتفاع و زاویه دید طراح یا نمایش حجم اشیا و عمق فضا‬

‫خط افق ‪:‬همیشه و همه جا در ارتفاع دید انسان‬

‫‪۴‬روش اصلی پرسپکتیو ‪:‬‬

‫‪ ۱‬سطحی ‪ ۲‬محیطی ‪ ۳‬علمی ‪ ۴‬چند نقطه ای‬

‫‪۱‬سطحی ‪ :‬نمایش دوری و نزدیکی موجودات با تکرار بخشی از تصویر‬

‫‪۲‬محیطی ‪ :‬نمایش احجام و عمق فضا نزدیک به(دید واقعی)‬

‫‪۳‬علمی ‪ :‬نمایش احجام و عمق فضا به صورت واقعی و بر پایه قواعد ریاضی‬

‫‪۴‬چند نقطه ای ‪ :‬تلفیق زاویه دید مختلف در یک تصویر به صورت ذهنی‬

‫نقطه گریز ‪ :‬هر دسته از خطوط موازی اشیا که دور میشوند و به عمق می روند و به یک نقطه گرایش دارند‬
‫نقاط گریز ‪ :‬روی خط افق بجز( ‪۱‬نقطه در پرسپکتیو سه نقطه ای )‬

‫مکعب ‪ :‬مناسب ترین حجم برای درک قواعد پرسپکتیو به دلیل اندازه گیری دقیق اضالع و ترسیم همه حجم ها با آن‬

‫انواع پرسپکتیو ‪ ۱ :‬و ‪ ۲‬و ‪۳‬نقطه ای‬

‫پرسپکتیو علمی قرن ‪ ۱۵‬توسط (جوتو )و دو نقاش ایتالیایی (پائولو اوچلو) و (پی یرو دالفرانچسکا) به صورت علمی پایه‬
‫گذاری شد ولی توسط داوینچی* تکملی شد ‪ .‬از خطای چشم انسان کمک گرفتند و قواعد کوتاه نمایی و کوچک شدن اندازه ها را‬
‫به کار گرقتند‬

‫پرسپکتیو یک نقطه ای در قرن پانزدهم (دوران رنسانس) ابداع شد‪.‬‬

‫پرسپکتیو یک نقطه ای‪ ،‬تمام خطوط موازی که به عمق می روند و از ناظر دور می شوند به یک نقطه گرایش دارند که روی‬
‫خط افق قرار دارد‪.‬‬

‫پرسپکتیو دونقطه ای ‪ :‬دوره منریسم(شیوه گرایی) توسط جورجونه* پایه ریزی شد‪.‬‬

‫در پرسپکتیو دونقطه ای خطوط به‪۲‬دسته تقسیم میشن و هرکدام به نقطه گریز جداگانه ای گرایش دارن‪.‬‬

‫پرسپکتیو سه نقطه در حجم های بسیار مرتفع بکار میرود‪.‬‬

‫در پرسپکتیو سه نقطه ای خطوط عمودی* دچار تغییر زاویه میشن‬
‫هرچه ارتفاع ساختمان بیشتر خطای دید بیشتر‪.‬‬

‫در پرسپکتیو یک نقطه ای از چپ یا راست نقطه گریز شی دووجهی* دیده میشود‬

‫در پرسپکتیو یک نقطه ای ‪ :‬هرچه فاصله ناظر بیشتر خطای دید شدیدتر‬

‫خطوط عمودی و افقی ‪ :‬سنجش روابط و تناسبات بناها‬

‫پرپکتسو سه نقطه ای ترسیم ساختمان های بلند ‪۲ :‬حالت‬

‫‪ ۱‬نگاه ناظر از پایین به باال ‪ :‬دید مورچه ای‬
‫‪ ۲‬نگاه ناظر از باال به پایین ‪ :‬دید پرنده = ساختمان از باال و سه وجهی‬

‫در سه نقطه ای ‪ :‬خطوط عمود مایل رسم میشن‬

‫مناسب ترین پرسپکتیو فضای داخلی ‪ :‬یک نقطه ای ولی کنج اتاق دونقطه ای است ‪.‬‬

‫فصل ‪۵‬‬
‫_______________________‬

‫‪,‬هنرمندان غربی از قرن ‪ ۱۵‬به بعد ‪:‬استفاده از سایه روشن برای حجم ها‬
 ‫ارزش حجم و نور ‪ :‬تشخیص از طریق نور‬

‫تصویر ضدنور ‪ :‬حذف سایه روشن باعث میشه تصاویر به صورت دو بعدی بشن‬

‫داوینچی* ‪ :‬ابداع روش کیاروسکور با کمک سایه روشن با منبع نوری مشخص روی احجام‬

‫نمایش احجام با سایه روشن به سه روش ‪:‬‬

‫‪ ۱‬آشنایی با نحوه نورگیری احجام‬
‫‪۲‬معادل سازی رنگ ها با درجات خاکستری‬
‫‪۳‬ایجاد تن های متنوع خاکستری با ابزار‬

‫بدون سایه روشن حجم کره سه بعدی به نظر نمیرسد!‬

‫برای نمایش حجم ‪ :‬استفاده از نور ‪°45‬‬

‫جهت نمایش حجم حداقل سه* درجه خاکستری نیازه‬

‫زرد ‪ :‬روشن ترین رنگ و بنفش ‪ :‬تیره ترین رنگ در جدول خاکستری ها‬

‫رنگ طبیعت اصلی ‪ :‬از تجزیه طیف نور خورشید‬

‫خاکستری میانه یا خنثی ‪ :‬معادل تیرگی سبز و قرمز اصلی *‬

‫عمق نمایی جوی یا پرسپکتیو رنگی ‪ :‬استفاده سطوح خاکستری روشن در عمق تصویر‬

‫هنرمندان چین و روم باستان ‪ :‬آشنا با عمق نمایی جوی‬

‫داوینچی ‪ :‬با تغییر درجات رنگی و تن های خاکستری عمق نمایی جوی در ( رنسانس ) به کار برد‪.‬‬

‫مهمترین ویژگی زغال ‪ :‬استفاده از پهنای آن برا سطوح بزرگ با سرعت زیاد‬

‫مناسب ترین ابزار طراحی از منظره ‪:‬زغال‬

 ‫فصل ‪۶‬‬
‫____________________‬

‫راه تصحیح جزئی سطوح مرکبی ‪ :‬لبه تیغ با ارامی‬

‫برای طراحی با آب مرکب ‪ :‬از روشن به تیره میریم‬

‫روش مناسب طراحی ابر با آب مرکب ‪ :‬برداشتن درجات خاکستری‬

‫سه روش انجام قلم فلزی یا راپید ‪:‬‬

‫‪۱‬نقطه نقطه ترام*‬
‫‪۲‬هاشورزنی یک طرفه‬
‫‪۳‬هاشورزنی متقاطع‬
‫در روش هاشورزنی اغلب هاشوری ‪۴۵‬درجه‬

‫مهم ترین عامل نمایش پارچه ‪ :‬حرکت یک درجه خاکستری به درجه دیگر با نرمی‬

‫برای نشان دادن برق و نور منعکس شده روی شیشه ‪ :‬استفاده از پاک کن‬

‫نشان دادن فلز ‪ :‬یک خاکستری روشن در کنار یک خاکستری تیره‬

‫فصل ‪۷‬‬
‫____________________‬

‫مواد طراحی ‪ :‬دوبخش سیاه و رنگین و دوصورت خشک و خیس(ترکیبی)‬

‫مدادهای غیرگرافیتی ‪۲ :‬نوع خشک و چرب و کنته کرایون نامیده میشوند‬

‫کاغذ گالسه ‪ :‬مناسب مدادرنگی نیست‬

‫کنته کرایون ‪ :‬اختراع نیکالس ژاک* سال ‪۱۳۷۰‬م در فرانسه‬

‫پودرهای رنگی پاستل ‪ :‬سه نوع ‪ ۱‬گچ سیاه (سنگ زغال)قرمز(از اُکر‪.‬خاک رس یا خاک قرمز)گچ سفید(انواع سنگ اهک)‬

‫ارزان ترین وسیله طراحی ‪ :‬خودکار‬

‫آبرنگ ‪ :‬جزء رنگ های روحی‬

‫گواش‪ :‬رنگ جسمی و به دلیل غلظت زیاد سطح کامل کاغذ را میپوشاند‬

‫پاسپارتو ‪ :‬حاشیه کاغذی یا قاب مقوایی برای نگهداری طرح ها‬

‫طرح های سیاه یا سفید ‪ :‬قاب های مقوایی سفید و خاکستری و سیاه‬

‫حاشیه باریک پاسپارتو ‪ :‬طرح را کوچک تر‬

‫حاشیه پهن ‪ :‬طرح را بزرگ تر‬

‫برای تهیه پاسپارتو ‪۲ :‬روش ‪ _۱‬فارسی بر ‪_۲‬چسباندن طرح روی مقوای ضخیم مانند مقوای ماکت‬

‫فارسی بُر ‪۴ :‬نوار کاغذی در اطراف طرح و محل تالقی آنها با برش زاویه ‪°۴۵‬‬

‫فصل ‪۸‬‬
‫___________________پایان‬